Category: Class 7

SCERT AP 7th Class Social Study Material Pdf 4th Lesson ఢిల్లీ సుల్తానులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Solutions 4th Lesson ఢిల్లీ సుల్తానులు

7th Class Social 4th Lesson ఢిల్లీ సుల్తానులు Textbook Questions and Answers

కింది తరగతులలోని విషయ పునశ్చరణ

పటమును పరిశీలించి క్రింద ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు స్పందించండి.

ప్రశ్న 1.
ఇవ్వబడిన పటానికి ఒక శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
పూర్వ మధ్యయుగం నాటి భారతదేశంలోని రాజ్యాలు.

ప్రశ్న 2.
దక్షిణ భారతదేశంలోని వివిధ రాజ్యాలను గుర్తించి, వాటి జాబితా తయారు చేయండి.
జవాబు:
విజయనగర సామ్రాజ్యం, (కాకతీయ సామ్రాజ్యం), కళింగ రాజ్యము, చోళ రాజ్యము, పాండ్య రాజ్యము, పల్లవ సామ్రాజ్యము మొదలైనవి.

ప్రశ్న 3.
పటంలో ప్రస్తుత కాలానికి చెందిన ఏవేని రెండు నగరాలను గుర్తించండి.
జవాబు:
అమరావతి, పాటలీపుత్ర, బెంగాల్, ప్రయాగ, సాంచి, సారనాథ్ మొదలైనవి.

ప్రశ్న 4.
పటంలో ఢిల్లీని గుర్తించండి. ఢిల్లీ ప్రాధాన్యతను చర్చించండి.
జవాబు:
ఢిల్లీ భారతదేశానికి రాజధాని నగరంగా మధ్య యుగం నాటి నుండి ఉంటోంది.

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

I. క్రింది ప్రశ్నలకు సమాధానం వ్రాయండి.

ప్రశ్న 1.
ఇల్ టుట్ మిష్ ప్రవేశపెట్టిన బందగాన్ పద్ధతి గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
ఇల్ టుట్ మిష్ సైనిక అవసరాల కోసం బానిసలను కొనుగోలు చేసేవాడు. పర్షియాలో ఈ పద్ధతిని ‘బందగాన్’ అని పిలుస్తారు. శత్రువులను అణచివేయడానికి ఇతను నిరంతరం యుద్ధాలు చేయాల్సి వచ్చింది. శూన్యం నుంచి ప్రారంభం చేసి మహత్తర సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించటానికి ఇల్ టుట్ మిష్ తన సైన్యాన్ని పటిష్ఠపరచుకొనుటకు ఈ ‘బందగాన్’ పద్ధతిని అనుసరించాడు.

ప్రశ్న 2.
క్రింది వాటిని మీకివ్వబడిన భారతదేశ పటంలో గుర్తించండి.
ఎ) ఢిల్లీ
బి) నేపాల్
సి) ఆఫ్ఘనిస్తాన్
డి) దౌలతాబాద్
ఇ) గుజరాత్
జవాబు:

ప్రశ్న 3.
ఢిల్లీ సుల్తానుల పాలనలోని ఐదుగురు పాలకుల చిత్రాలను సేకరించి వారి పాలన గురించి చార్టులో రాయండి.
జవాబు:

1) ఇల్-టుట్ మిష్ (క్రీ.శ. 1211-1236):
కుతుబుద్దీన్ ఐబక్ తర్వాత ఢిల్లీని పాలించాడు. ఇతని కాలంలోనే రాజధాని లాహోర్ నుండి ఢిల్లీకి మార్చబడింది. ఇతను ఢిల్లీకి తొలి సర్వ స్వతంత్ర పాలకునిగా, ఢిల్లీ సామ్రాజ్యానికి అసలైన స్థాపకునిగా పరిగణింపబడతాడు. ఇతని పాలనలోనే రాజ్యమును ఇకాలను ఏర్పాటు చేసాడు. సైనిక అవసరాల కోసం బానిసలను కొనుగోలు చేసాడు. పర్షియాలో ఈ పద్దతిని బందగాన్ అని పిలుస్తారు. ఇతని కాలంలో చిహల్ గని సర్దారులు కీలకపాత్ర పోషించారు. ఢిల్లీ సుల్తానుల వాస్తు నిర్మాణానికి గీటు రాయి లాంటి కుతుబ్ మీనార్ నిర్మాణం ప్రారంభించాడు.

2) సుల్తానా రజియా (క్రీ.శ. 1236-1239):
సుల్తానా రజియా ఢిల్లీని పాలించిన ఏకైక మహిళ. మహిళా పాలకురాలిగా వజీరులు, చిహల్గనుల నుండి కూడా వ్యతిరేకత ఎదుర్కొన్నది. కేవలం స్వల్పకాలం పరిపాలన చేసినప్పటికీ ఢిల్లీ సామ్రాజ్య స్థాపన తొలినాటి కాలంలో ఆమె తనదైన ముద్ర వేయగలిగింది. టర్కీ ప్రభువుల నుండి, స్వంత అన్నదమ్ముల నుండి ఆమె తీవ్ర ప్రతిఘటనలు ఎదుర్కొనవలసి వచ్చింది.

3) అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ (క్రీ.శ. 1296-1316):
ఇతను జలాలుద్దీన్ ఖిల్జీ తరువాత రాజ్యానికి వచ్చాడు. తన ప్రత్యర్థులను అణచివేయడానికి, మంగోలుల దండయాత్రలను నియంత్రించడానికి శక్తివంతమైన చర్యలు చేపట్టాడు. ఇతడు కుట్రపూరితమైన ప్రభువులను నియంత్రించుటకు బలమైన మరియు సమర్ధవంతమైన గూఢచారి వ్యవస్థను స్థాపించాడు. అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ ఉత్తర భారతదేశంపై దండయాత్రలు నిర్వహించి గుజరాత్, రణతంభోర్, చిత్తోర్ మరియు మాల్వా మొదలగు వాటిని జయించాడు. కాని అతడు చిత్తూరు కోటను ఎక్కువ కాలం నిలుపుకోలేకపోయినాడు. 1316వ సంవత్సరంలో అతడు మరణించిన వెంటనే శిశోడియాలు దానిని తిరిగి, ఆక్రమించినారు. ఉత్తర భారతదేశ దండయాత్రలు పూర్తయిన తర్వాత, దక్షిణ భారతదేశాన్ని జయించడానికి మాలిక్ కాఫర్ ఆధ్వర్యంలో సైన్యాన్ని పంపించాడు.

4) ఫియాజుద్దీన్ తుగ్లక్ (క్రీ.శ. 1320-1324):
అల్లా ఉద్దీన్ ఖిల్జీ మరణానంతరం ఢిల్లీ సింహాసనమధిష్టించెను. ఇతని పాలనాకాలంలో భూమిశిస్తును తగ్గించెను. వ్యవసాయాభివృద్ధికి పంట కాలువలు త్రవ్వించి, అధికోత్పత్తిని సాధించెను. నూతన రహదారులను నిర్మించి, దొంగల బారి నుండి ప్రజలను రక్షించుటకు మార్గ మధ్యమున సైనిక దుర్గములు నిర్మించెను. గుర్రములపై వార్తలను పంపు తపాలా విధానమును ప్రవేశపెట్టెను. ఘియాజుద్దీన్ నిరాడంబర జీవి. ప్రజాహిత సంస్కరణలు గావించి, మంగోలుల దండయాత్రలను విజయవంతముగ ఎదుర్కొని, ఢిల్లీ సుల్తాన్ ఔన్నత్యమునకు ఎటువంటి మచ్చ రాకుండా కాపాడెను.

5) మహ్మద్ బీన్ తుగ్లక్ (క్రీ.శ. 1324-1351):
మహ్మద్ బీన్ తుగ్లక్ గొప్ప విద్వాంసుడు మరియు వింతైన పాలకుడు. ఇతడు తత్వశాస్త్రం, గణితశాస్త్రం మరియు ఖగోళశాస్త్రాలలో ప్రావీణ్యం కలవాడు. ఇతడు గొప్ప యుద్ధ వీరుడు మరియు నూతన పరిపాలనా పద్దతులు ప్రవేశపెట్టిన పరిపాలనాదక్షుడు. కాని, నిజానికి ఈ సంస్కరణలను ఆచరణలోకి తీసుకురావడంలో విఫలమయ్యాడు. మహ్మద్, తురుష్క ప్రభువులు మరియు రాజపుత్రులపై యుద్ధాలు చేసి విశాల సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. వ్యూహాత్మక ప్రాధాన్యత మరియు దక్షిణ భారతదేశానికి దగ్గరగా ఉండాలనే కారణాలతో రాజధానిని ఢిల్లీ నుండి దేశం మధ్యలో ఉన్న దేవగిరి (దౌలతాబాద్)కి మార్చాడు.

అతడు తన ప్రజలందరిని వారి సామానుతో సహా దేవగిరికి తరలి రావలసినదిగా ఆదేశించాడు. ఈ ప్రయాణంలో అనేక మంది మరణించారు. దేవగిరికి చేరిన తరువాత మరికొందరు మరణించారు.

ఇతడు రాగి నాణేలను, వ్యవసాయ సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టాడు. ఈ ప్రయోగాత్మక సంస్కరణలు విఫలమై చివరకు మహ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ యొక్క ఘోర వైఫల్యాన్ని ఋజువు చేశాయి.

ప్రశ్న 4.
ఢిల్లీ సుల్తానుల పాలన గురించి క్లుప్తంగా వివరించండి.
జవాబు:
ఢిల్లీ సుల్తానుల పరిపాలన :

1. రాజ్యంలో సుల్తాన్ సర్వాధికారి.
2. షరియత్ లేదా ఇస్లామిక్ నిబంధనల ప్రకారం పరిపాలన జరుగుతుంది.
3. రాజ్యాన్ని ఇక్షాలు, పరగణాలు, షికు మరియు గ్రామాలుగా విభజించారు.
4. గ్రామ పరిపాలనలో కేంద్రం జోక్యం చేసుకోదు.
5. పరిపాలనలోని అన్ని విషయాల్లో చక్రవర్తికి అత్యున్నత అధికారం ఉంటుంది.
6. రాజకీయ, న్యాయ, సైనిక, మత విషయాలకు చెందిన అధికారం సుల్తాన్ దే.
7. ఇల్ టుట్ మిష్ సైనిక అవసరాల కోసం బానిసలను కొనుగోలు చేసేవాడు. పర్షియాలో ఈ పద్ధతిని బందగాన్ అని పిలుస్తారు.
8. ఖిల్జీ, తుగ్లక్ పాలకులు ఈ పద్దతిని కొనసాగించేవారు.
9. బందగా లోని వారిలో సుల్తానకు నమ్మకస్తులైన వారిని గవర్నర్లు మరియు సైనికాధికారులుగా నియమించేవారు.
10. ఇల్ టుట్ మిష్ కాలంలో, చిహల్ గని సర్దారులు కీలక పాత్ర పోషించారు.

ప్రశ్న 5.
తుగ్లక్ ల కాలంలో రాగి, ఇత్తడి నాణేలను ప్రవేశపెట్టడంపై మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
జవాబు:

1. తుగ్లక్ యొక్క అతిసాహసిక పరిపాలనా చర్యలలో రాగి నాణెములు ప్రవేశపెట్టడం అత్యంత ప్రధానమైన చర్య.
2. సైనిక ఖర్చు పెరుగుట, రాజధాని మార్పిడి ఖర్చు, కరువుకాటకాల కారణంగా ఈ సంస్కరణను అమలు జరిపెను.
3. అయితే ఆనాటి పరిస్థితులకు అనగా వెండి కొరతగా ఉండటం వలన ఈ చర్య సమంజసమైనదే.
4. చైనా కుబ్లయి ఖాన్, మంగోలు పాలకుడు గైఖాతులు అప్పటికే ఈ నామమాత్రపు కరెన్సీని అమలు చేయటంలో విజయం సాధించారు.
5. తుగ్లక్ విఫలమవ్వటానికి కారణం, తన మంత్రులను సంప్రదించక అధికార దాహంతో ఈ సంస్కరణను అమలు చేయాలని తాపత్రయపడుట, ప్రజలు స్వార్థపరులగుట, ప్రభుత్వము నాణెముల ముద్రణను గుత్తాధికారముగ అమలు జరపకపోవుట.

ప్రశ్న 6.
ఇకా పద్ధతి గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
ఇకా పద్ధతి:

1. ఢిల్లీ సుల్తానులు తమ రాజ్యాన్ని ఇక్తాలుగా విభజించి సైనికాధికారులను నియమించారు.
2. వీరిని ఇకాదార్లు లేదా ముక్తిలు అని అంటారు.
3. వీరు తమ ఇక్తాలలో శాంతి భద్రతలు కాపాడటంతో పాటుగా సుల్తానుకు సైనిక, రెవెన్యూ సేవలు అందించేవారు.
4. ఇకాల నుండి వసూలు చేసిన రెవెన్యూ ఆదాయమును పరిపాలన అవసరాలు, సైన్యం నిర్వహణ వంటి వాటికి వినియోగించేవారు.
5. ఇకాదార్ పదవి వారసత్వముగా వుండేది కాదు. పైగా వారికి తరుచుగా ఒక ఇక్తా నుండి మరొక చోటికి బదిలీ వుండేది.

ప్రశ్న 7.
ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలం నాటి సామాజిక మరియు ఆర్థిక జీవనం గురించి క్లుప్తంగా వ్రాయండి.
జవాబు:
సామాజిక జీవనము:

1. విదేశీ ఇస్లామీయులు సమాజములో ప్రముఖ స్థానంలో వుంటూ అనేక సదుపాయాలు పొందుతూ, పాలనను ప్రభావితము చేయగలిగేవారు.
2. భారతీయ ముస్లింలు భోదకులుగాను, న్యాయాధికారులుగాను, ఇతర వృత్తులు చేసుకుంటూ ద్వితీయ స్థానములో వుండేవారు.
3. ఇతర ప్రజలలో చేతివృత్తుల వారు, కళాకారులు, వ్యాపారస్తులు, దుకాణదారులు మొదలగు వారు శ్రామికవర్గంగా పరిగణించబడేవారు.
4. విదేశీ ముస్లింలు, స్థానిక ముస్లింలు అనే రెండు శాఖలు వుండేవి.

ఆర్ధిక జీవనము:

1. వ్యవసాయము ప్రధాన వృత్తి.
2. రైతులు పండిన పంటలో 1/3వ వంతు భాగాన్ని శిస్తు రూపములో చెల్లించవలసి వచ్చేది.
3. వస్త్ర పరిశ్రమ ప్రధానమైన పరిశ్రమ.
4. వివిధ ఉత్పత్తులకు సంబంధించిన కార్యానాలను సుల్తానులు స్థాపించారు.
5. దేశీయ మరియు అంతర్జాతీయ వాణిజ్యం అమలులో వుండేది.
6. ఢిల్లీ, దౌలతాబాద్, లక్నో, లాహోర్, ముల్తాన్ మొదలైనవి దేశీయ వాణిజ్యములో ముఖ్య నగరాలు.
7. ఇరాన్, అరేబియా, ఆఫ్రికా, చైనా, యూరోపియన్ దేశాలతో అంతర్జాతీయ వాణిజ్యము కొనసాగింది.
8. పత్తి, ముత్యాలు, ధాన్యం, నీలిమందు, సముద్ర ముత్యాలు మొదలైనవి ప్రధాన ఎగుమతులు.
9. టంకా (వెండి) నాణేలు, జిటాల్ (రాగి) నాణేలు ప్రామాణిక నాణేలుగా వాడుకలో ఉండేవి.

ప్రశ్న 8.
మహ్మద్ బీన్ తుగ్లక్ పరిపాలనా వైఫల్యాలను వివరించండి.
జవాబు:
మహ్మద్ బీన్ తుగ్లక్ పరిపాలనా వైఫల్యాలు :

1. సాహసోపేతమైన ప్రయోగాల్లో, దేశ రాజధానిని ఢిల్లీ నుంచి దౌలతాబాద్ కు మార్చడం.
2. గంగా-మైదాన ప్రాంతాల్లో భూమిశిస్తు పెంచడంతో సహా అనేక రెవెన్యూ సంస్కరణలు.
3. కరెన్సీ సంస్కరణల్లో భాగంగా రాగి నాణేలను ప్రవేశపెట్టడం.
4. కులీన వంశాల్లో కొత్తవారిని చేర్చడం మొదలైనవి.

II. సరియైన సమాధానాలను ఎంచుకోండి.

1. ఢిల్లీ సుల్తానులు తమ రాజ్యాన్ని ఇలా విభజించారు.
ఎ) మండలాలు
బి) ఇకాలు
సి) నాడులు
డి) పలనాడులు
జవాబు:
బి) ఇకాలు

2. ప్రజలు వీరి కాలంలో తమ ఇండ్లలో నాణేలను ముద్రించారు.
ఎ) అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ
బి) బాల్బన్
సి) మహమ్మద్ బీన్ తుగ్లక్
డి) ఇబ్రహీం లోడి
జవాబు:
సి) మహమ్మద్ బీన్ తుగ్లక్

3. ఈ క్రింది సంఘటన అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీకి చెందినది.
ఎ) గుర్రాలకు ముద్ర వేయించడం
బి) రాజధాని మార్పు
సి) ఖిల్జీ వంశస్థాపన
డి) పైవన్నీ
జవాబు:
ఎ) గుర్రాలకు ముద్ర వేయించడం

4. అలై దర్వాజాను నిర్మించినవారు
ఎ) మహమ్మద్ బీన్ తుగ్లక్
బి) అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ
సి) ఘియాజుద్దీన్ బాల్బన్
డి) సికిందర్ లోడి
జవాబు:
బి) అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ

5. ఇకాలు వీరి పాలనలో ఉండేవి.
ఎ) ముక్తి
బి) గవర్నర్
సి) వజీరులు
డి) క్వా జీ
జవాబు:
ఎ) ముక్తి

III. జతపరచండి.

జవాబు:

IV. క్రింద ఇవ్వబడిన వివరాలతో సంబంధం ఉన్న పాలకులను గుర్తించి వ్రాయండి.

జవాబు:

పదకోశం

ఇచ్చిన సూచనలకు సంబంధించిన పదాలతో పజిల్ ను పూరించండి.

నిలువు
2. ప్రసిద్ధ ముస్లిం పాలకురాలు (6)
3. మామ్లుక్ వంశానికి గల ఇంకో పేరు (5)
4. ఢిల్లీ సుల్తానులలో చివరివాడు (5)

అడ్డం
1. పరిపాలన ఈ ఇస్లాం నిబంధనలకు లోబడి ఉండేది (4)
5. దౌలతాబాద్ ఈ రాష్ట్రంలో ఉంది (4)
6. ఢిల్లీ సుల్తానుల మొదటి రాజధాని (3)
7. దోహా (ద్విపదలు) రచించిన వారు (5)
జవాబు:

7th Class Social Studies 4th Lesson ఢిల్లీ సుల్తానులు InText Questions and Answers

7th Class Social Textbook Page No.101

ప్రశ్న 1.
మధ్యయుగ సాహిత్యానికి చెందిన కొన్ని రచనల పేర్లను సేకరించి చార్టులో వ్రాయండి.
జవాబు:
విద్యార్థులు స్వయంగా చార్టుపై వ్రాయగలరు. ఉదా:

1. అబుల్ ఫజల్ – అక్బర్నామా, ఐనీ అక్బరీ
2. అల్ బెరూని – తారిక్-ఉల్-హిందూ
3. అమీరుఖుస్రూ – ఖాజీ ఇన్ ఉల్ ఫిల్
4. జియాఉద్దీన్ బరానీ – తారిఖ్ ఇ ఫిరోజ్ షాహి
5. జాయపసేనాని – నృత్యరత్నాకరము.
6. అల్లసాని పెద్దన – మను చరిత్ర
7. శ్రీనాథుడు – పల్నాటి వీర చరిత్రము
8. విద్యానాథుడు – ప్రతాపరుద్ర యశోభూషణం
9. నంది తిమ్మన – జైమినీ భారతము
10. తెనాలి రామకృష్ణుడు – పాండురంగ మహత్యము
11. బదేని – ముంతాక్వా ఉల్ తవారిక్
12. శ్రీకృష్ణదేవరాయలు – ఆముక్తమాల్యద మొదలైనవి.

ప్రశ్న 2.
ఏదైనా చారిత్రక ప్రదేశాన్ని సందర్శించారా? దానికి సంబంధించిన యాత్రా కథనాన్ని వ్రాయడానికి ప్రయత్నించండి.
జవాబు:

1. నేను మా దగ్గరలో ఉన్న ‘కొండవీడు’ కోటను సందర్శించాను.
2. నేను మరియు మా పాఠశాల ఉపాధ్యాయులు, ఇతర మిత్రులమంతా కలిసి చారిత్రక ప్రదేశమయిన ఈ కోటను సందర్శించాము.
3. నాటి రెడ్డి రాజుల కోట గురించి, వారి చరిత్ర గురించి మా ఉపాధ్యాయులు చక్కగా వివరించారు.
4. కోట గోడలు, బావి కొన్ని కట్టడాలు మమ్ములను చాలా ఆశ్చర్యపరచినవి.
5. అక్కడి శిథిలాలు చూస్తూ నాటి రాజుల పాలనను గుర్తుచేసుకున్నాం.

ప్రశ్న 3.
మీ పరిసరాలలోని చారిత్రక ప్రదేశాల వివరాలను క్రింద తెలిపిన విధంగా పట్టిక రూపంలో వ్రాయండి.
జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.107

ప్రశ్న 4.
పటం 4.2 ఆధారంగా, అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ దక్షిణ భారతదేశంలో దండయాత్రలు జరిపిన ప్రదేశం మరియు , సంవత్సరమును పట్టిక రూపంలో రాయండి.

జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.113

ప్రశ్న 5.
వివిధ రాజ వంశాలకు చెందిన నాణేల చిత్రాలను సేకరించండి.
జవాబు:
విద్యార్థులు స్వయంగా చేయగలరు. ఈ క్రింది ఉదాహరణ ఆధారంగా

7th Class Social Textbook Page No.117

ప్రశ్న 6.
“ఢిల్లీ సుల్తానుల నిర్మాణ శైలికి కుతుబ్ మినార్ మచ్చుతునక,” చర్చించండి.

జవాబు:

1. ‘యునెస్కో’ ఈ మినారు ప్రపంచ వారసత్వంగా ప్రకటించింది. అంటే దీని నిర్మాణ శైలి అద్భుతం.
2. ఈ నిర్మాణం కువ్వత్-ఉల్-ఇస్లాం ఆవరణలో నిర్మించి సూఫీ సన్యాసి అయిన భక్తియార్ ఖాకీకి అంకితం ఇచ్చారు.
3. 74.1 మీ|| ఎత్తులో ఉన్న నాలుగు అంతస్తుల చలువరాయి, ఇసుకరాయితో కూడిన ఈ నిర్మాణం ప్రత్యేక నిర్మాణ నిపుణతతో కూడిన అంతస్తులతో విలక్షణంగా ఉంది.
4. కుతుబుద్దీన్ ఐబక్ ఈ నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించి మొదటి అంతస్తు పూర్తి చేయగా, తర్వాత ఇల్-టుట్-మిష్ – నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేసాడు.

ప్రశ్న 7.
ఢిల్లీ సుల్తానులలో ప్రముఖ పాలకుల వివరాలు మరియు వారి పాలనలోని ముఖ్యమైన అంశాలను పట్టిక రూపంలో తయారుచేయండి.
జవాబు:

ఆలోచించండి & ప్రతిస్పందించండి

7th Class Social Textbook Page No.101

ప్రశ్న 1.
చరిత్ర అధ్యయనానికి పురావస్తు ఆధారాలు ఏ విధంగా సహాయపడతాయి?
జవాబు:
చరిత్రను విపులముగా తెలుసుకొనుటకు లిఖిత ఆధారముల కంటే పురావస్తు ఆధారములు అత్యంత విశ్వాస యోగ్యములు. పురావస్తు ఆధారాలు ప్రధానంగా నాలుగు రకాలుగా కలవు. అవి :
ఎ) శాసనములు,
బి) నాణెములు,
సి) స్మారకాలు,
డి) కళాఖండములు. ఇవి చరిత్ర అధ్యయనానికి క్రింది విధంగా సహాయపడతాయి.

ఎ) శాసనములు :
చరిత్ర పునర్నిర్మాణమునకు శాసనములు చాలా ముఖ్యమైన ఆధారాలు. ఈ శాసనములు సామాన్యముగా రాజులు గావించిన దానధర్మములనుగాని, వారి విజయములను గురించి గానీ, వారి వారి పాలనలో జరిగిన ముఖ్య సంఘటనలనుగానీ, వివిధ ఉత్తర్వులు, ఆజ్ఞల గురించి గానీ తెలియజేయును. సాధారణంగా ఈ శాసనములు కొండశిలల మీద, శిలా స్తంభముల మీద, ఇనుప స్తంభాల మీద, కొండ గుహలలో, దేవాలయ గోడల మీద, రాగి, కంచు ఫలకముల మీద వ్రాయబడెను.

బి) నాణెములు :
శాసనముల తర్వాత ప్రామాణికమైనవి నాణెములు. ఇవి ఆయా రాజుల పాలనా కాలమంధు చలామణిలో యున్నట్లు తెలియును. ఈ నాణెములు పాలకుల సామ్రాజ్య పరిధిని, రాజకీయ, సాంఘిక, ఆర్థిక, మత విషయములను గురించి వారి అభిరుచుల గురించి తెలియజేయును. విదేశీ వ్యాపారం గురించి తెలియజేయును.

సి) స్మారకాలు, కళాఖండములు :
స్మారకాలు, కళాఖండములు అంటే శిథిల భవనములు, ప్రాచీనులు ఉపయోగించిన సామానులు, పనిముట్లు, కుండ పాత్రలు, శిల్పాలు, చిత్రలేఖనము మొదలైనవి. వీటి ద్వారా గతించిన ప్రాచీన
భారతదేశ చరిత్రను పునర్నిర్మింపవచ్చును.

7th Class Social Textbook Page No.105

ప్రశ్న 2.
ఆకాలంలో పాలనాధికారం వారసత్వంగా సంక్రమించేది. కానీ కొన్ని సమయాల్లో అల్లుళ్ళు మరియు మామలు కూడా రాజ్యాన్ని ఆక్రమించేవారు. ఇందుకు గల కారణాలను ఊహించండి.
జవాబు:
కొన్ని సమయాల్లో అల్లుళ్ళు మరియు మామలు రాజ్యాన్ని ఆక్రమించటానికి కారణాలు:

1. రాజుకు వారసులు లేకపోవడం ప్రధాన కారణం.
2. వారసులు అసమర్ధులగుట వలన.
3. అధికార దాహం, అధికారం పట్ల వ్యామోహం, స్వార్థపరత్వం.
4. చెప్పుడు మాటలు వినటం, వీరిని ప్రక్కవారు ప్రభావితం చేయటం మొదలైనవి.

ప్రశ్న 3.
ఓ మహిళా పాలకురాలిగా రజియా సుల్తానా వివక్షను, కుట్రలను భరించవలసి వచ్చింది. ప్రస్తుత కాలంలో మహిళలు పురుషుల్లా తమకు నచ్చినట్లు తాము వ్యవహరించగలుగుతున్నారా?
జవాబు:
ప్రస్తుత కాలంలో మహిళలు పురుషుల్లా తమకు నచ్చినట్లు తాము వ్యవహరించలేకపోతున్నారు. కారణం, మహిళకు సంబంధించిన (భర్త, కుమారుడు లేదా తండ్రి) పురుషుల ప్రభావం వారి మీద ఉంది. వారు మహిళలకు నీడ లాగా ఉంటూ నిర్ణయాలు తీసుకోవటంలో ప్రభావితం చేస్తున్నారు మరియు మన సంప్రదాయాలు, ఆచారాలు, మూఢవిశ్వాసాలు కూడా వీనికి తోడై మహిళలు స్వతంత్రంగా వ్యవహరించలేకపోతున్నారు.

7th Class Social Textbook Page No.107

ప్రశ్న 4.
అవినీతి అనగా ఏమి? దీనిని ఎలా నియంత్రిస్తావు?
జవాబు:
1) అవినీతి :
అక్రమ మార్గాల ద్వారా లేదా అక్రమ పద్ధతుల ద్వారా డబ్బును సంపాదించడాన్ని ‘అవినీతి’ అంటారు.

2) నియంత్రణ :

1. ప్రజలకు ఉపయోగపడే ఆర్థిక సంస్కరణలు చేయడం ద్వారా
2. పరిపాలనలో ఖచ్చితత్వాన్ని పెంచడం ద్వారా
3. ప్రభుత్వానికి, పరిపాలనను ప్రత్యక్షముగా అనుసంధానం చేయడం ద్వారా
4. కొన్ని సంస్థల పర్యవేక్షణలో జవాబుదారీతనాన్ని పెంచడం ద్వారా అవినీతిని నియంత్రించవచ్చు.

ప్రశ్న 5.
రాజులు లేదా పాలకులు ఇతర రాజ్యాలు లేదా ప్రాంతాలపై దండయాత్రలు చేయుటకు కారణాలు తెలుసుకోండి.
జవాబు:
రాజులు లేదా పాలకులు ఇతర రాజ్యాలపై దండయాత్రలు చేయుటకు కారణాలు:

1. రాజ్యకాంక్ష, తమ రాజ్యాన్ని విస్తరింపచేయాలని అనుకోవటం.
2. ప్రక్క రాజ్యాలలోని సంపదను కొల్లగొట్టుటకు.
3. వ్యాపారాభివృద్ధికి, (ప్రక్క రాజులతో వ్యాపారం చేయుటకు, ఆ రాజు అనుమతినివ్వకపోవటం)
4. పన్నులు, కప్పంల రూపంలో ధనాన్ని ప్రోగుచేసుకొనేందుకు.

7th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 6.
రాజధానిని ఢిల్లీ నుండి దౌలతాబాదు తరలించడానికి గల కారణాలు ఏమై ఉండవచ్చు?
జవాబు:
రాజధానిని ఢిల్లీ నుండి దౌలతాబాదు తరలించడానికి గల కారణాలు:

1. నాటి సువిశాల తుగ్లక్ సామ్రాజ్యానికి రాజధానియైన ఢిల్లీ మారుమూలలో గలదు.
2. రాజ్యములోని వివిధ ప్రాంతాలను పాలించుటకు తగిన రవాణా, వార్తా సౌకర్యాలు కూడా లేవు.
3. దీనికి తోడు సరిహద్దు ఢిల్లీ సమీపములో ఉండుటచే తరచు మంగోలులు దాడి చేయుచూ, అపార నష్టము కల్గించుచుండిరి.
4. ఢిల్లీకి సుదూరంలో గల దక్షిణాది రాష్ట్రాలు తరచూ తిరుగుబాటు జేయుచుండిరి. వారిని అణచివేయుటకు.
5. బలవంతులైన ఢిల్లీ సర్దారుల ప్రాబల్యము నుండి విముక్తి పొందాలని ఆశించుట.

ప్రశ్న 7.
ఢిల్లీ నుండి దౌలతాబాద్ ప్రయాణములో అనేక మంది ప్రాణాలు కోల్పోవడానికి కారణాలు తెలుసుకోండి.
జవాబు:
తుగ్లక్ ఢిల్లీలోని కార్యాలయాలు, సిబ్బందినే కాక ఢిల్లీలోని పౌరులందరిని తమ ఆస్తిపాస్తులతో బాటు దౌలతాబాద్ తరలివెళ్ళమని ఆజ్ఞాపించెను. ఢిల్లీ నుండి దౌలతాబాద్ మధ్య దూరము సుమారు 700 మైళ్ళు. ఇంతటి సుదీర్ఘమైన ప్రయాణంలో అనేక మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.

అన్వేషించండి

7th Class Social Textbook Page No.117

ప్రశ్న 1.
ఢిల్లీ సుల్తానుల కళలు, వాస్తు నిర్మాణాల గురించి తెలుసుకోవడానికి ఇంటర్నెట్లో సందర్శించండి.
జవాబు:
కళలు-వాస్తు శిల్పం :

1. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో అరబిక్ మరియు ఇస్లాం శైలుల మిశ్రమంతో కూడిన వాస్తు నిర్మాణాలు, కళలు అభివృద్ధి చెందాయి.
2. హిందూ వాస్తు శైలిలోని అలంకరణల స్థానంలో రేఖాగణిత ఆకారాలు, కాలీగ్రఫీ మొదలైనవి వచ్చి చేరాయి.
3. స్వదేశీ నిర్మాణాలలో ట్రూబీట్ పద్దతిని పాటించేవారు. తర్వాత అర్క్యుట్ పద్ధతి’ ప్రవేశపెట్టబడింది.
4. భవనాల నిర్మాణంలో భారతీయ హస్తకళల వారిని, నిపుణులను, శిల్పకళాకారులను నియమించారు.
5. ఆవిధంగా ఇండో – ఇస్లామిక్ శైలి అనే నవీన శైలి అవతరించింది. కుతుబ్ మినార్, అలై దర్వాజ, అలై మినార్, తుగ్లకాబాద్, కువ్వత్ ఉల్ ఇస్లాం మసీద్ ఈ కాలంలో ప్రసిద్ది చెందిన నిర్మాణాలు.

కుతుబ్ మినార్ :

1. కువ్వత్ – ఉల్ – ఇస్లాం మసీదు ఆవరణలో ఈ నిర్మాణం చేయబడినది.
2. కుతుబుద్దీన్ ఐబక్ మరియు ఇల్ టుట్ మిష్ కుతుబ్ మినారను కట్టించి సూఫీ సన్యాసి అయిన కుతుబుద్దీన్ భక్తియార్ ఖాకీకి అంకితం ఇచ్చారు.
3. 74.1 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న నాలుగు అంతస్తుల చలువరాయి, ఇసుకరాయితో కూడిన ఈ నిర్మాణం ప్రత్యేక నిర్మాణ నిపుణతతో కూడిన అంతస్తులతో విలక్షణంగా ఉంది.

అలై దర్వాజ :

1. అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ దీనిని ‘కువ్వత్ – ఉల్ – ఇస్లామ్’ మసీదుకు దక్షిణ ద్వారం వలే నిర్మించాడు.
2. దీనిలో మొదటిసారిగా గోపురాలు మరియు తోరణాలు నిర్మించబడ్డాయి.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 4 Motion and Time Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 4th Lesson Motion and Time

7th Class Science 4th Lesson Motion and Time Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
State whether the following statements are True or False. Rewrite the wrong statements correctly.
a) A body can be at rest and in motion at the same time in relation to the same set of surroundings.
b) A passenger flying in an airplane is at rest with respect to the airport and moving with respect to other passengers.
c) The wheels of a train are in rotatory motion as well as in translatory motion, when it moves.
Answer:
a)

1. A body can be at rest when it is not moving in relation to the set of surroundings.
2. A body can be at motion when it is in motion at the same time relative to, the set of surroundings.

b)

1. A passenger flying in an airplane is at rest with respect to other passengers.
2. A passenger flying in an airplane is moving with respect to the airport.

c) The wheels of a train are in rotatory motion as well as in translatory motion when it moves.

Question 2.
John tied a stone to a string and whirled it around. What type of motion do you find there?
Answer:
When a stone is tied to a string and whirled it around, we find rotatory motion in it.

Question 3.
What is common to the following? The motion of the propeller of a flying helicopter, the minute hand of a watch, the tape of a cassette recorder.
a) All are examples of translatory motion.
b) All are examples of oscillatory motion.
c) All are examples of rotatory motion.
d) All are examples of periodic motion.
Answer:
All are examples of rotatory motion.

Question 4.
Which of the following is not an oscillatory motion?
a) Motion of the hammer of an electric bell.
b) Motion of your hands while running.
c) Motion of a child on a see-saw.
d) Motion of a horse pulling a cart.
Answer:
The motion of a horse pulling a cart is not an oscillatory motion.

Question 5.
Arun completed a 100-meter race in 16s, while Karthik finished it in 13s. Who ran faster?
Answer:

1. Karthik ran faster.
2. The same distance 100 meter race is completed in 13s by Karthik in a short interval of time, compared to 16s as completed by Arun.
3. So Karthik ran faster.

Question 6.
I. A train runs from New Delhi to Hyderabad. It covers first distance of 420 km in 7 hrs. and next distance of 360 km in 6 hrs.
II. Gopi takes part in a car race. He drives a distance of 70 km each in the first, second and third hours.
Which of the following statements is true?
a) I is an example of uniform motion and II is an example of non-uniform motion.
b) I is an example of non-uniform motion and II is an example of uniform motion.
c) I and II are examples of uniform motion.
d) I and II are examples of non-uniform motion.
Answer:
a) I is an example of uniform motion and II is an example of non-uniform motion. This statement is not true.
b) I is an example of non uniform motion and II is an example of uniform motion. This statement is true.
c) I and II are examples of uniform motion. This statement is not true.
d) I and II are examples of non-uniform motion. This statement is not true.

Question 7.
Write the motion of different parts of a bicycle while it is in motion.
a) the wheel
b) the cycle chain
c) the pedal with its arm
d) the movement of the feet pedaling
e) the movement of the rider along with the bicycle.
Answer:
a) Rotatory motion
b) Rotatory motion
c) Rotatory motion
d) Oscillatory motion
e) Translatory motion

Question 8.
Which of the following statements is correct?
a) The basic unit of time is second.
b) Every object’s motion is uniform.
c) Two cars move for 5 minutes and 2 minutes respectively. The second car is faster because it takes less time.
d) The speed of a car is expressed in km/h.
Answer:
a) This statement is correct.
b) This statement is not correct.
c) This statement is not correct.
In the statement distance covered by the cars is not mentioned.
d) This statement is correct.

Question 9.
The basic unit of speed is
A) km/min
B) m/min
C) km/h
D) m/s
Answer:
D) m/s

Question 10.
The correct relation between speed, distance and time is
A) Speed = distance/time
B) Speed = time/disatnce
C) Speed = distance × time
D) Distance = speed/time
Answer:
A) Speed = distance/time

Question 11.
The distance between two stations is 240 km. A train takes 4 hrs to cover this distance. Calculate the speed of the train.
Answer:
Distance between the two stations = 240 km
Time taken by the train to travel this distance = 4 hrs
Speed = \(\frac{\text { Distance travelled }}{\text { Time }}\) = \(\frac{240}{4}\) = 60 km/hr

Question 12.
A train travels at a speed of 180 km/h. How far will it travel in 4 hours?
Answer:
Speed of the train = 180 km/h
Time of travel = 4 hours
Distance travelled = ?
\(\frac{\text { Distance travelled }}{\text { Time }}\) = Speed
∴ Distance travelled = speed × time = 180 km/hr × 4h = \(\frac{180 km}{h}\) × 4h = 720 km

Question 13.
When do you say an object is in rotatory motion?
Answer:
1) Motion of all particles of a moving object follow a circular path with respect to a fixed centre of axis of rotation.
2) Then the motion of the object is said to be in rotatory motion.

Question 14.
Can an object possess translatory and rotatory motion at the same time? Give an example.
Answer:

1. An object can possess both translatory and rotatory motions at the same time.
2. The wheel of a cycle during movement will have both rotatory and translatory motions.
3. The wheel rotates (rotatory motion) and at the same time moves forward (Translatory motion).

Question 15.
Make a collection of action pictures showing living and non living things in motion. Paste them neatly in a scrap book. Under each picture write the type of motion the picture shows.
Answer:

Question 16.
In a sewing machine used by tailors, mention the type of motion of sewing machine’s parts when it runs.
a) the wheel b) the needle c) the cloth.
Answer:
a) The motion of the wheel is rotatory motion.
b) The motion of the needle is oscillatory motion
c) The motion of the cloth is translatory motion.

Question 17.
Gather the information about the apparatus used to measure time in olden days.
Answer:
Candle Clock: A candle clock is a thin candle with consistently
spaced markings (usually with numbers), that when burned, indicate the passage of periods of time. While no longer used today, candle clocks provided an effective way to tell time indoors, at night, or on a cloudy day.

Hourglass: An hourglass (sandglass, sand timer, sand clock, egg timer) measures the passage of a few minutes or an hour of time. It has two connected vertical glass bulbs allowing a regulated trickle of material from the top to the bottom. Once the top bulb is empty, it can be inverted to begin timing again.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 3 Animal Fibre Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 3rd Lesson Animal Fibre

7th Class Science 3rd Lesson Animal Fibre Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
In sericulture industry do which stages of silkworm weavers buy? Why do they do so?
Answer:

1. The eggs of silk moth are called ‘seeds’.
2. These moths are kept in grill mesh boxes in separate rooms.
3. These are also called ‘Chilakalu’. Another name for them is ‘Bombyx Mori’.
4. White cloth pieces or paper are arranged at the time of laying eggs.
5. Moths lay hundreds of eggs on them.
6. A female moth lays around 500 eggs in one go and dies.
7. Farmers from different places come and purchase these eggs.

Question 2.
Which place in our state is called silk city?
Answer:
Dharmavaram in our state is called the silk city.

Question 3.
Prepare a chart showing life cycle of silk worm and display that in the classroom.
Answer:

Life Cycle

1. Eggs
2. Worm
3. Big size worm
4. Grown worm
5. Larva
6. Caterpillar
7. Cocoon
8. Pupa
9. Matured pupa
10. Imago

Question 4.
Why are cocoons stiffled?
Answer:

1. The cocoons have to be stiffled to kill the Larva inside.
2. If the Larva inside is not killed, it will cut its way out after growing into a moth and spoil the cocoon.
3. If such a thing happens continuous thread of silk from such a cocoon is not possible to get.

Question 5.
What will happen if cocoon is not boiled? (OR)
Generally larvae of silk moth are killed by a process of stiffing to collect silk from a cocoon. What will happen if the cocoon is not boiled?
Answer:

1. If the cocoon is not boiled, the larva inside the cocoon grows and cuts its way out after growing into a moth and spoil the cocoon.
2. In such a case we won’t be able to obtain quality fibre for fabric.

Question 6.
What are the differences between fleece of Angora goat and camel?
Answer:

Question 7.
Make a flow chart showing various stages of production of woollen fabric.
Answer:

Question 8.
In what way is knitting different from weaving?
Answer:

1. Strands of yarn are arranged in vertical and horizontal rows in a loom to weave fabric.
2. Two sets of yarn arranged together to make fabric is called weaving.
3. Wool can be knit easily because it has a natural bend or crimp on it.
4. By making knots with loops and rings of a long thread of yarn, woolen fabrics are knitted.
5. In addition to handmade process of knitting, handlooms and powerlooms are also used on which woolen yarn is woven to fabric.
   
6. Woolen threads are stretched from the top of loom to the bottom. These are called warp threads. The threads that go side to side are weft threads.
7. A shuttle like a big needle takes the weft threads over and under warp threads. One more important part of the loom is the harness.
8. The harness lifts every other warp thread so that the weft threads go over one and under the next. All types of yarn whether cotton or silk or wool etc. are woven in this manner.
   

Question 9.
Prepare a scrap book with pictures of different wool yielding animals.
Answer:

The student is advised to prepare this scrap book independently.

Question 10.
Fill up the blank and give your reasons for the statement.
…….. fabric protect us from cold.
Answer:
Woolen fabric protect us from cold. Because wool is a poor conductor of heat. Air trapped in between the woolen fibres and our body prevents the flow of heat from our body to surroundings.

Question 11.
If you are going to visit Dal lake at Kashmir which type of clothes would you like to keep in your luggage? Why?
Answer:

1. In Kashmir, it would be very cold.
2. Unless one wears clothes to protect himself from this chill weather, It becomes difficult to carry on with the day to day activities.
3. Woolen clothes protect from chill weather.
4. The gap between the threads of the woolen cloth is filled with air.
5. Air and wool are bad conductors of heat.
6. Woolen clothes are best to wear in Kashmir.
7. So I keep woolen clothes in my luggage when I am going to visit Kashmir.

Question 12.
Do you find any similarities between silk and wool weaving? What are they?
Answer:

1. Both silk and wool weaving is done on power looms as well as on handlooms.
2. Woolen threads are stretched from the top of the loom to the bottom. These are called warp threads.
3. The threads that go side to side are weft threads.
4. A shuttle like a big needle takes the weft threads over and under warp threads.
5. One more important part of the loom is the harness.
6. The harness lifts every other warp thread so that the weft threads go over one and under the next.
7. All types of yarn whether cotton or silk or wool etc. are woven in this manner.

Question 13.
Write 5 differences between wool and silk manufacturing.
Answer:

Question 14.
Observe designs on silk sarees, trace them in your notebook and make your own designs.
Answer:

Question 15.
In East India silk is called pat. You may collect different pieces of silk fabric from cloth stores and write the names of the type of fabric and make a chart.
Answer:

SCERT AP 7th Class Social Study Material Pdf 3rd Lesson పటాల ద్వారా అధ్యయనం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Solutions 3rd Lesson పటాల ద్వారా అధ్యయనం

7th Class Social 3rd Lesson పటాల ద్వారా అధ్యయనం Textbook Questions and Answers

కింది తరగతులలోని విషయ పునశ్చరణ

పటమును పరిశీలించి ప్రతిస్పందించండి.

ప్రశ్న 1.
పటంలో మీరేమి గమనించారు?
జవాబు:
ఈ పటం విజయవాడ, న్యూఢిల్లీ మధ్య దారిని చూపుతుంది.

ప్రశ్న 2.
పటంలో ఉన్న నీలిరంగు గీత దేనిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
పటంలో నీలిరంగు గీత నదులను చూపుతుంది.

ప్రశ్న 3.
భారతదేశానికి పొరుగున ఉన్న దేశాలను వ్రాయండి.
జవాబు:
పాకిస్తాన్, నేపాల్, భూటాన్, బంగ్లాదేశ్, మయన్మార్, శ్రీలంక, టిబెట్, చైనా.

ప్రశ్న 4.
పటంలో చూపిన మార్గంలోని ఏవేని రెండు రాష్ట్రాల పేర్లను చెప్పగలరా?
జవాబు:
తెలంగాణ, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర.

ప్రశ్న 5.
పటంలో చూపబడిన వివిధ రవాణా మార్గాలు ఏవి?
జవాబు:
రోడ్డు, రైలు మరియు వాయు మార్గాలు.

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

I. క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులివ్వండి.

ప్రశ్న 1.
పటంలో దిక్కులను ఎలా గుర్తిస్తారు?
జవాబు:
సాధారణంగా ఉత్తర దిక్కుకు పైన ఉండే విధంగా పటాలు తయారుచేయబడతాయి. పటంలో కుడివైపున పై భాగంలో ఉన్న బాణం గుర్తు ఆధారంగా దిక్కును తెలుసుకోవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
“దూరాలను అధ్యయనం చేయడానికి పటంలోని స్కేలు ఉపయోగపడుతుంది.” చర్చించండి.
జవాబు:
స్కేలు :
భూ ఉపరితలంపై వాస్తవ దూరాన్ని పటంలో సవరించి చూపడాన్ని స్కేలు తెలియచేస్తుంది. స్కేలును మూడు రకాలుగా చూపవచ్చు.

1) వాక్యరూప స్కేలు :
ఇది వాక్య రూపంలో ఉండి సులువుగా చదివి, అర్థం చేసుకునే విధంగా ఉంటుంది.
ఉదా : 1 సెం.మీ. = 10 కి.మీ.

2) గ్రాఫ్ రూపంలోని స్కేలు :
పటం యొక్క పరిమాణం పెంచినా, తగ్గించినా తదనుగుణంగా స్కేలు మారునట్లుగా రూపొందించబడి ఉంటుంది.

3) నైష్పత్తిక స్కేలు (RF) :
పటంలో ఇవ్వబడిన స్కేలు పట అధ్యయనం చేసే వారికి అనుకూలమైన ప్రామాణిక కొలతలలో ఉపయోగించుకునేందుకు వీలుగా నిష్పత్తి రూపంలో రూపొందించబడి ఉంటుంది. ప్రామాణిక కొలత ఏదైనా నిష్పత్తి మారదు. ఉదా : 1 :10,000 (1 అంగుళం : 10,000 అంగుళం),

ప్రశ్న 3.
భౌతిక పటాలను అధ్యయనం చేయడానికి ఏఏ అంశాలు అవసరం అవుతాయి?
జవాబు:

1. పర్వత శ్రేణులు, పీఠభూములు, మైదానాలు, నదులు, ఎడారులు, సరస్సులు, మెట్టభూములు మొదలైన భౌథిక స్వరూపాలకు సంబంధించిన సమాచారాలను తెలిపే పటాలను భౌతిక పటాలు అంటారు.
2. పట సూచికలో తెలుసుకున్న అంశాలను అన్వయించడం ద్వారా భౌతిక పటాలను చదవవచ్చు. భారతదేశ భౌతిక పటములో ఆకుపచ్చని రంగు ఉన్న భాగాలను గమనించండి, అవి మైదానాలు.
3. ఉత్తర భారతదేశంలోని ప్రాంతాలు, తీరప్రాంతాలు ఈ కోవలోకి వస్తాయి.
4. నారింజ రంగు నుండి గోధుమ రంగు వరకు ఉన్న షేడ్స్ (ఛాయలు) సముద్రమట్టం నుండి వివిధ భూస్వరూపాలైన మెట్ట భూములు, పీఠభూములు, కొండ ప్రాంతాలు మొదలగు వాటి ఎత్తును తెలియజేస్తాయి.
5. ఉదా రంగు పర్వత శిఖరాల ఉన్నతిని, తెలుపు రంగు మంచుతో కప్పబడి ఉన్న హిమాలయ పర్వతాలను తెలియజేస్తాయి.
6. పటంలో ఉన్న నీలిరంగు జలభాగాలను తెలియజేస్తుంది.
7. సాంప్రదాయక చిహ్నాలను ఉపయోగించి నదులు, పర్వత శ్రేణులు / శిఖరాలు, సరస్సులు మొదలైన వాటిని పటంలో గుర్తించవచ్చు.

ప్రశ్న 4.
భారతదేశ ఉనికిని వివరించండి.
జవాబు:
భారతదేశ ఉనికి-విస్తరణ :

1. భారతదేశం 3.28మి. చ.కి.మీ. విస్తీర్ణంతో ప్రపంచంలో ఏడవ అతి పెద్ద దేశంగా గుర్తించబడినది.
2. మన దేశంలో 28 రాష్ట్రాలు, 8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు కలవు.
3. భారతదేశం ఆసియా ఖండపు దక్షిణ భాగంలో ఉంది.
4. అక్షాంశ రీత్యా 8°4′ – 37°6 ఉత్తర అక్షాంశాల మధ్య మరియు 68°7′ 97°25′ తూర్పు రేఖాంశాల మధ్య విస్తరించి ఉంది.
5. కర్కటరేఖ దేశ మధ్య భాగం గుండా పోతున్నది.

ప్రశ్న 5.
అట్లాస్ సహాయంతో ఆసియా ఖండంలోని దేశాల పట్టికను తయారుచేయండి.
జవాబు:
ఆసియా ఖండంలోని దేశాల పట్టిక :

ఆసియా ఖండంలోని ఇతర దేశాలు :

1. బహైన్
2. జార్జియా
3. కువైట్
4. UAE(యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరట్స్)
5. సైప్రస్
6. ఇజ్రాయెల్
7. లెబనాన్
8. మారిషస్
9. తూర్పుతీమోర్
10. జోర్డాన్
11. మంగోలియా

ప్రశ్న 6.
భారత దేశ సరిహద్దులేవి?
జవాబు:
భారత దేశ సరిహద్దులు :
తూర్పున : బంగాళాఖాతం, బంగ్లాదేశ్, మయన్మార్
పశ్చిమాన : అరేబియా సముద్రం, పాకిస్తాన్
ఉత్తరాన : హిమాలయ పర్వతాలు, పాకిస్తాన్, టిబెట్, నేపాల్, భూటాన్, చైనా
దక్షిణాన : హిందూ మహా సముద్రం మరియు శ్రీలంక

ప్రశ్న 7.
భారతదేశం యొక్క గ్రిడ్ ను తయారుచేయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 8.
భారతదేశం యొక్క అవుట్ లైన్ పటంలో క్రింది ప్రదేశాలను గుర్తించండి.
ఎ) చెన్నై బి) ఢిల్లీ సి) విజయవాడ డి) విశాఖపట్నం
జవాబు:

II. సరియైన సమాధానాలను ఎంచుకోండి.

1. సరైన వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
ఎ) గంగానది హిమాలయాలలో జన్మిస్తుంది.
బి) కావేరి నది పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలో ప్రవహిస్తుంది.
సి) కృష్ణా నది అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తుంది.
డి) పెన్నానది మహారాష్ట్రలో ప్రవహిస్తుంది.
జవాబు:
ఎ) గంగానది హిమాలయాలలో జన్మిస్తుంది.

2. భారతదేశం పూర్వార్ధగోళంలో ఈ రేఖాంశాల మధ్య విస్తరించి ఉంది.
ఎ) 14 27′ నుండి 19-07
బి) 77° నుండి 84-40
సి) 68°7′ నుండి 97 25′
డి) 8-4′ నుండి 376′
జవాబు:
సి) 68°7′ నుండి 97 25′

3. నదుల ఉనికి ఆధారంగా భిన్నంగా ఉన్న దానిని గుర్తించండి.
ఎ) కృష్ణానది
బి) పెన్నానది
సి) బ్రహ్మపుత్రానది
డి) కావేరి
జవాబు:
సి) బ్రహ్మపుత్రానది

4. అ) కేరళ రాష్ట్రం పశ్చిమ తీరంలో ఉన్నది.
ఆ) అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రం పాకిస్తాన్ తో సరిహద్దును పంచుకుంటుంది.
‘అ’, ‘ఆ’, లకు సంబంధించి క్రింది వానిలో సరైన సమాధానాన్ని ఎన్నుకోండి.
ఎ) “అ” సత్యము “ఆ” అసత్యము
బి) “అ” అసత్యము “ఆ” సత్యము
సి) “అ” మరియు “ఆ” రెండూ అసత్యము
డి) “అ” మరియు “ఆ” రెండూ సత్యము
జవాబు:
ఎ) “అ” సత్యము “ఆ” అసత్యము

5. సరికాని జతను గుర్తించండి.
ఎ) చెన్నై – తమిళనాడు
బి) భోపాల్ – గుజరాత్
సి) జైపూర్ – రాజస్థాన్
డి) తిరువనంతపురం – కేరళ
జవాబు:
బి) భోపాల్ – గుజరాత్

7th Class Social Studies 3rd Lesson పటాల ద్వారా అధ్యయనం InText Questions and Answers

7th Class Social Textbook Page No.71

ప్రశ్న 1.
పటంలోని అంశాలను గుర్తించి, పటము – 3.2లో వాటి పేర్లను వ్రాయండి.

భారతదేశ రాష్ట్రాలు – రాజధానులు
జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.73

ప్రశ్న 2.
ప్రక్కన ఇవ్వబడిన చిత్రంలో దిక్కులు, మూలలను గుర్తించండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 3.
నీవు బెంగుళూరు నుండి ఈటానగర్ వెళ్ళాలనుకున్నప్పుడు, ఏ దిక్కు నుండి ప్రయాణిస్తావు?
జవాబు:
నైరుతి దిక్కు నుండి ఈశాన్యం వైపుకు ప్రయాణిస్తాను.

ప్రశ్న 4.
పటము – 3.2 లోని స్కేలు ఆధారంగా క్రింది పట్టికను పూరించండి.

జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.77

ప్రశ్న 5.
పటసూచికలోని అంశాలను ఉపయోగించి ఆంధ్రప్రదేశ్ భౌతిక పటమును తయారుచేయండి.

జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 6.
పటము-3.4 ఆధారంగా భారతదేశంలో భూభాగ సరిహద్దులను పంచుకునే దేశాలు-ఆయా దేశాలతో సరి హద్దులు కలిగి ఉన్న రాష్ట్రాలను పట్టికలో వ్రాయండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 7.
భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలను, వాటి రాజధానులతో పట్టికను తయారుచేయండి.
జవాబు:
మన దేశంలో 28 రాష్ట్రాలు, 8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు గలవు. అవి :

ప్రశ్న 8.
భారతదేశ అవుట్లైన్ పటమునందు రాష్ట్రాల సరిహద్దులను గీసి, రాజధానులను గుర్తించండి.
జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.85

ప్రశ్న 9.
పటం 3.5 ఆధారంగా ఖండాలను పేర్కొని, ప్రతి ఖండంలోని కొన్ని ముఖ్యమైన దేశాలతో పట్టికను తయారుచేయండి.

జవాబు:
అంటార్కిటికా ఖండం నందు దేశాలు ఏమీ లేవు. మిగతా ఆరు ఖండాల (కొన్ని దేశాలు) వివరాలు పట్టికలో ఇవ్వబడినవి.

ప్రశ్న 10.
ఏ ఏఖండాల గుండా భూమధ్య రేఖ ప్రయాణిస్తుందో తెలపండి.
జవాబు:
భూమధ్య రేఖ క్రింది ఖండాల గుండా ప్రయాణిస్తుంది.

1. ఆఫ్రికా
2. దక్షిణ అమెరికా
3. ఆసియా

7th Class Social Textbook Page No.87

ప్రశ్న 11.
మీ ఉపాధ్యాయుని మార్గనిర్దేశకత్వంలో, భారతదేశ ఉత్తెత్తు భౌతిక పటాన్ని తయారుచేయండి.
జవాబు:
విద్యార్థులు స్వయంగా (self) చేయగలరు.

ప్రశ్న 12.
భారతదేశ భౌతిక పటం 3.6 సహాయంతో క్రింది ఇచ్చిన మైండ్ మా లోని అంశాలను పూరించండి.


జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.91

ప్రశ్న 13.
పటము 3.7 ఆధారంగా నేలల విస్తరణను చూపే పట్టికను తయారుచేయండి
(నేల రకాలు, అవి విస్తరించి ఉన్న జిల్లాలను పరిగణలోకి తీసుకోండి).

జవాబు:
క్ర.సం.

ప్రశ్న 14.
ఒక ఆంధ్రప్రదేశ్ పటాన్ని తీసుకుని దిగువ తెలిపిన ఆంధ్రప్రదేశ్ జనసాంద్రత పట్టిక వివరాలతో విషయాత్మక పటాన్ని తయారు చేయండి.
జన గణన-2011: చదరపు కి.మీ.కు జనసాంద్రత

జవాబు:

ప్రశ్న 15.
పటం-3.9 ఆధారంగా అశోకునికి సంబంధించిన వివిధ రకాల శాసనాలు ప్రస్తుతం ఏ ఏ రాష్ట్రాలలో ఉన్నవో తెలుపుతూ పట్టికను తయారుచేయండి.

అశోకుని శాసనాలు గల ప్రదేశాలు
జవాబు:

1. ఎర్రగుడి, అమరావతి – ఆంధ్రప్రదేశ్
2. కౌగది, ఉలి – ఒడిషా
3. సోపారా – మహారాష్ట్ర
4. సన్నతి – కర్ణాటక
5. గిర్నార్ – గుజరాత్
6. రాంపూర్వ, లారియాఆరాజ్, లారియానందపర్ – బీహార్
7. లుంబిని – నేపాల్
8. కౌశంబి, మీరట్ – ఉత్తరప్రదేశ్
9. ఢిల్లీ తోప్రా – హర్యానా
10. కాల్ సి – ఉత్తరాఖండ్
11. మన్ సేరా, పాబాజ్ షరి – పాకిస్తాన్
12. కాందహార్ – ఆఫ్ఘనిస్తాన్

ఆలోచించండి ప్రతిస్పందించండి

7th Class Social Textbook Page No.73

ప్రశ్న 1.
పటములో స్కేలు యొక్క ఉపయోగమేమి?
జవాబు:
భూమిపై కల వాస్తవ దూరానికి పటంలో చూపబడిన దూరానికి కల నిష్పత్తినే స్కేలు అని పిలుస్తాం. పటంలో రెండు ప్రాంతాల మధ్య కల దూరాన్ని లెక్కించడానికి స్కేలు ఉపయోగిస్తాం.

7th Class Social Textbook Page No.75

ప్రశ్న 2.
పటాల తయారీలో చిహ్నాలను ఎందుకు ఉపయోగిస్తాం?
జవాబు:
పటంలో భవనాలు, రహదారులు, వంతెనలు, చెట్లు, రైలు మార్గాలు, బావులు మొదలైన వివిధ అంశాలను వాటి వాస్తవ పరిమాణం మరియు ఆకారంలో చూపలేం. కాబట్టి వాటిని అక్షరాలు, రంగులు, చిత్రాలు, గీతలు చిహ్నాలతో సూచిస్తారు. ఇవి తక్కువ స్థలంలో ఎక్కువ సమాచారాన్ని ఇస్తాయి, పటాలు గీయడం, చదవడం సులభమవుతుంది.

7th Class Social Textbook Page No.79

ప్రశ్న 3.
వివిధ రకాల పటాలను పేర్కొనండి ;
జవాబు:
పటములోని స్కేలు, అంశాలు మరియు విషయాల ఆధారంగా పటాలను వివిధ రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. రాజకీయ, భౌతిక, విషయాత్మక పటాలతో పాటుగా చారిత్రక పటాలు.

ప్రశ్న 4.
అవి (పటాలు) దేనిని తెలియజేస్తాయి?
జవాబు:
పటాలు దేనిని తెలియజేస్తాయంటే ;

1) రాజకీయ పటాలు :
ఒక ప్రదేశం యొక్క పాలనా పరిధిని, పొరుగు దేశాలను, సరిహద్దులను, దేశాలు, రాష్ట్రాలు, జిల్లాలు, గ్రామాలు, రాజధానులను తెలియజేస్తాయి.

2) భౌతిక పటాలు :
వివిధ భూ స్వరూపాలను (మైదానాలు, పీఠభూములు, పర్వతాలు మొదలైన) నిర్దిష్ట రంగులు, ఎత్తు పల్లములతో సూచిస్తారు.

3) విషయ నిర్దేశిత పటాలు :
ఏదేని ప్రత్యేక లేదా నిర్దిష్ట అంశము లేదా విషయాలను తెలుపును. ఉదా : మృత్తికలు చూపే పటం, జనసాంద్రత చూపే పటం.

4) చారిత్రక పటాలు :
గడచిపోయిన కాలం యొక్క వివరాలను చూపిస్తాయి.
ఉదా : అశోకుని శాసనాలు గల ప్రదేశాలు.

7th Class Social Textbook Page No.81

→ పటము-3.4 ను పరిశీలించి, సమాధానాలు ఇవ్వండి.

భారతదేశ రాజకీయ పటం
ప్రశ్న 5.
భూమధ్యరేఖకు దగ్గరగా ఉన్న రాష్ట్రం పేరును తెలపండి.
జవాబు:
తమిళనాడు (రాష్ట్రం) అండమాన్ నికోబార్ దీవులు (కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు).

ప్రశ్న 6.
కర్కటరేఖ అనగానేమి?
జవాబు:
23½° ఉత్తర అక్షాంశంను కర్కటరేఖ అంటారు.

ప్రశ్న 7.
భారతదేశంలోని ఏయే రాష్ట్రాల మీదుగా కర్కటరేఖ వెళుతుందో రాయండి.
జవాబు:
భారతదేశంలోని

1. రాజస్థాన్,
2. ఛత్తీస్ గఢ్,
3. గుజరాత్,
4. మధ్యప్రదేశ్,
5. జార్ఖండ్,
6. పశ్చిమబెంగాల్,
7. త్రిపుర,
8. మిజోరం రాష్ట్రాల మీదుగా కర్కాటక రేఖ వెళుతుంది.

7th Class Social Textbook Page No.87

ప్రశ్న 8.
పశ్చిమ కనుమలలో పుట్టిన నదులు తూర్పుగా ప్రవహిస్తూ బంగాళాఖాతంలో కలుస్తున్నాయి. మీ ఉపాధ్యాయునితో చర్చించండి.
జవాబు:
పశ్చిమ కనుమలలో పుట్టి తూర్పుగా ప్రవహిస్తూ బంగాళాఖాతంలో కలుస్తున్న నదులు :
గోదావరి, కృష్ణా, కావేరి, తుంగభద్ర, పెన్నా, ఘటప్రభ, మాలప్రభ, భీమ, వైగై, తాంబ్రపరిణి, పెరియార్ మొదలైనవి.

ప్రశ్న 9.
నదులను అవి కలిసే సముద్రం ఆధారంగా వర్గీకరించి పేర్లను రాయండి.
జవాబు:
నదులు, అవి కలిసే సముద్రం ఆధారంగా వర్గీకరణ :

ప్రశ్న 10.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని భూస్వరూపాలను పేర్కొనండి.
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ భూ స్వరూపాలు:

1) తూర్పు కనుమలు :
వెలికొండ, నల్లమల, శేషాచలం, పెనుకొండ, యారాడ మొదలైన కొండలు.

2) తూర్పు తీర మైదానం :
కృష్ణా, గోదావరి డెల్టాలు, కొల్లేరు, పులికాట్ సరస్సులు కలవు.

3) దక్కన్ పీఠభూమి (రాయలసీమ పీఠభూమి) : రాయలసీమ ప్రాంతం.

అన్వేషించండి

7th Class Social Textbook Page No.75

ప్రశ్న 1.
అట్లాస్/ ఇంటర్నెట్ సహాయంతో భారత్ సర్వేక్షణ శాఖ ఉపయోగించే మరికొన్ని సాంప్రదాయక చిహ్నాలను గురించి అన్వేషించండి.
జవాబు:
భారత్ సర్వేక్షణ శాఖ ఉపయోగించే సాంప్రదాయక చిహ్నాలు :

7th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 2.
అట్లాస్ సహాయంతో ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉనికిని తెలుసుకోండి.
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉనికి
12°41 – 1907′ ఉత్తర అక్షాంశాలు
77 – 84°40′ తూర్పు రేఖాంశాలు

7th Class Social Textbook Page No.87

ప్రశ్న 3.
అట్లాస్ సహాయంతో వివిధ పర్వత శ్రేణుల విస్తరణ, వాటిలో ఎత్తైన శిఖరాలను తెలుసుకోండి.
జవాబు:
ప్రపంచంలోని పర్వత శ్రేణులు, ఎత్తైన శిఖరాలు :

1. హిమాలయ పర్వత శ్రేణులు (ఎవరెస్ట్) పామీరు శ్రేణి – (కొంగుర్)
2. కారకోరం శ్రేణి (K)
3. అండీస్ పర్వతాలు (అకాంగ్వా)
4. కాకసస్ (ఎల్బర్స్) ఆర్ట్స్ పర్వతాలు – (మాంట్ బ్లాంక్)
5. రాకీ పర్వతాలు – (ఎల్బర్ట్) అపలేచియన్ పర్వతాలు – (మిచెల్)
6. యూరల్ పర్వతాలు – (నారోదయ) ఆరావళి పర్వతాలు – (గురుసికార్)
7. వింధ్య, సాత్పూరా పర్వతాలు
8. వాస్ పర్వతాలు
9. బ్లాక్ ఫారెస్ట్ పర్వతాలు
10. డ్రాకెన్బర్గ్ పర్వతాలు మొదలైనవి.

ప్రశ్న 4.
అట్లాస్ అంతర్జాలం సహాయంతో భారతదేశం యొక్క భౌతిక స్వరూపాలను గురించి తెలుసుకోండి.
జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.93

ప్రశ్న 5.
ప్రాచీన, మధ్యయుగ భారతదేశానికి చెందిన వివిధ రాజవంశాల పటాలను గురించి తెలుసుకోండి.
జవాబు:

ప్రాజెక్టు పని

ట్రేసింగ్ టెక్నిక్ (అచ్చుగుద్దడం)ను ఉపయోగించి వివిధ ఖండాలు, భారతదేశం, ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు మీ జిల్లా రాజకీయ పటాలతో స్వయంగా అట్లాసు తయారు చేయండి.
జవాబు:
1.

2.

3.

4.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 2 Acids and Bases Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 2nd Lesson Acids and Bases

7th Class Science 2nd Lesson Acids and Bases Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
The sting of a wasp is basic. How can we treat the sting of a wasp?
Answer:

1. The sting of wasp is basic. So it should be treated with an acid to neutralize it.
2. Acetic acid may be taken and rubbed on the place where wasp put its sting.

Question 2.
Why are acids not stored in a metal container?
Answer:

1. Acids react with metals releasing hydrogen.
2. To avoid this acids are not stored in metal containers.

Question 3.
Acidic, basic and neutral solutions are given in three test tubes and you are given a strip of red litmus. How will you identify the three solutions?
Answer:

1. Red litmus strip is dipped in the solutions contained in the three test tubes one after another.
2. The solution in which red litmus is turned into blue is considered as base.
3. The solution in which this blue litmus is turned into red is considered as an acid.
4. The solution in which either red or blue litmus does not change its colour is neutral solution.

Question 4.
When drops of lemon juice are put on blue litmus it turns red, what will happen if you put some drops of soap solution on the same position on litmus paper?
Answer:

1. Lemon juice is acidic. So blue litmus turned into red when drops of this juice are put on blue litmus.
2. Soap solution is basic in nature. So when drops of soap solution are put on the same position of the litmus paper, the litmus paper slowly changes into blue colour.

Question 5.
What happens when Nitric acid is added to egg shell?
Answer:
When Nitric acid is added to egg shell carbon dioxide gas is released.

Question 6.
Turmeric stains on white clothes, when washed with soap, turn red. Why?
Answer:

1. Turmeric is a natural indicator.
2. It turns red when soap water is put in touch with it.
3. So turmeric stains on white clothes, when washed with soap, turn red.

Question 7.
Ammonia is present in window cleaners. It turns red litmus blue. What is its nature?
Answer:
Ammonia has basic nature.

Question 8.
What is the nature of urea? Is it acidic / basic / neutral? How can we verify it? Urea is basic in nature. It turns red litmus to blue litmus.
Answer:
Red litmus paper is dipped in a solution. It remains red.

Question 9.
What is the nature of the solution? Explain your answer.
Answer:

1. The solution may be neutral or acidic.
2. Red litmus remains unchanged when dipped in acidic solution or neutral solution.

Question 10.
What is the effect of basic substances on turmeric paper?
Answer:
The turmeric paper turns red when basic substances come in touch with the turmeric paper.

Question 11.
Can flowers and turmeric papers also be called indicators? Why?
Answer:

1. Flowers and turmeric papers are natural indicators.
2. These change their colour based on the nature of the material put on them.

Question 12.
Correct the statement if it is wrong:
a) Indicators show different colours in acidic and basic solutions.
b) Sodium hydroxide turns blue litmus red.
c) Tooth decay is caused by the presence of base.
Answer:
a) Indicators show different colours in acidic and basic solutions.
b) Sodium hydroxide turns red litmus blue.
c) Tooth decay is caused by the presence of acid.

Question 13.
Take vinegar, lemon juice, soapy water, baking soda in different vessels. Put beetroot pieces in the vessels. Predict what happens? Verify your prediction by observing the changes. After 10 minutes, 30 minutes, 60 minutes record your observations. What do you conclude?
Answer:
The following are our predictions. These are found to be true when verified.

Question 14.
Visit a doctor. Find out the medicines she prescribes to treat acidity. Ask her how acidity can be naturally prevented. Prepare a report.
Answer:

1. Acidity arises due to hydrochloric acid present in the stomach.
2. Acidity results in indigestion and a burning sensation in the stomach. Even it may cause headache.
3. To treat acidity doctors give antacids. These will give relief from acidity and indigestion.
4. Antacids contain sodium hydrogen carbonate. When these antacids are taken orally, they react with the hydrochloric acid present in the stomach and reduces its strength.
5. Milk of magnesia is one such antacid.
6. Eating at irregular intervals, skipping meals and eating too quickly are more reasons. Certain foods like tomatoes, lime juice, and oranges could also lead to acidity.
7. Lack of exercise and stress also results in acidity or heart burn. Hence, the best way to avoid acidity is to avoid the factors that cause it.
8. It is a must to avoid fried and oily foods, and one must drink plenty of water, at least 8-10 glasses everyday.
9. Yogurt helps in easy digestion of food.

Question 15.
Prepare red cabbage juice by boiling a piece of red cabbage in water. Use it as an indicator and test acidic and basic solutions with it. Present your observations in the form of a table.
Answer:

1. Red cabbage is cut into quarters. It is placed in a pot with a cupful of water and boiled.
2. After about fifteen to twenty minutes, turn off the stove.
3. Cut some plain white paper toweling into small strips. When the pots contents have cooled, transfer the cabbage water to a glass and dip several strips into it.
4. Place them on a wax paper to dry.
5. Let the cabbage water sit in the glass for several days in a warm, sunny spot in the home until a lot of water has evaporated.
6. This will mean the cabbage water that remains is more concentrated.
7. Dip strips of paper towel into this concentrated solution and lay them on a wax paper to dry.
8. Use this home made litmus paper to test lemon juice (an acid) and baking soda mixed with water (a base).
9. The observations are recorded.
   

   S.no	Acid		Base
   1.	Vinegar		Baking soda
   2.	Lemon		Soap
   3.	Apple		Milk of Magnesia
   4.	Tomato		Ammonia
   5.	Banana		Egg
   6.	Milk		Caustic soda
   water is neutral

Question 16.
Collect different flowers and prepare their natural indicators with the help of filter papers.
Answer:
Cut flower petals into strips or chop them in a blender. Place the cut pieces into a beaker or cup. Add just enough water to cover the plant material. Boil until the colour is removed from the plant. Filter the liquid into another container, such as a petri dish. Discard the plant matter. Saturate clean filter paper with the flower solution. Allow the filter paper to dry. You can cut the coloured paper with scissors to make pH test strips. Ex: Hibiscus, poinsettia, roses, etc.

Question 17.
Test the nature of lemon juice and milk sample with the help of natural indicators prepared from different flowers. Explain their nature.
Answer:
a) The petals of Hibiscus are taken as a natural indicator.
b) Their colour changed to red colour when tested with lemon juice.
c) This indicated that lemon juice is an acid.
d) The colour of the petals of Hibiscus remains unchanged when tested with milk.
e) This indicates that milk is neutral.

Question 18.
How do you feel about nature? Is it a big natural laboratory that contains innumerable indicators?
Answer:

1. Nature is beyond the analysis of man.
2. Nature is a big laboratory where several wonderful things happen. Only few will come to our observation.
3. Not only flowers, even leaves of plants also behave like indicators showing the changes and indicating the presence of different substances.
4. The fall of acid rain will be indicated by both flowers and leaves of certain plants.
5. What is different from the existing immediately these indicators show their entry.

Question 19.
Choose the correct answer.
a) To protect tooth decay we are advised to brush our teeth regularly. The nature of the tooth paste commonly used is
i) Acidic
ii) Neutral
iii) Basic
iv) Baking soda
Answer:
iii) Basic

b) Which of the following is acidic in nature?
i) Lemon juice
ii) Baking soda
iii) Lime water
iv) Antacid
Answer:
i) Lemon juice

Question 20.
Match the following.

Answer:

Question 21.
Why industrial wastes are neutralised before releasing into water?
Answer:
The industrial wastes are neutralised before disposting into water bodies because, factory wastes often contain acid, if it reaches a river, the acid will kill aquatic life and thus brings damage to the entire ecosystem.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 1 Food Components Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 1st Lesson Food Components

7th Class Science 1st Lesson Food Components Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Make a list of food items eaten during lunch by you. Try to mention the components in each food item.
Answer:
The following food items are eaten by me during lunch. The components in each food item are also given. The percentage of these components may vary from one food item to another.

Question 2.
Manjula eats only bread and omelette daily. Do you think it is a balanced diet? Why? or why not?
Answer:

1. Bread and omelette can not be called as balanced diet.
2. Balanced diet contains all food components every day in adequate quantity.
3. Diet containing food items having more of carbohydrates and proteins along with a little fat, vitamins and minerals makes a balanced diet.

Question 3.
Make a list of food items that contain all components of food.
Answer:

1. If we can eat dal, rice, rotis, green vegetables, little oil and jaggery all the food requirements of the body are fulfilled.
2. The above foods should be cooked in a proper way.

Question 4.
Who am I?
a) I am a component of food that makes paper translucent.
b) Put a drop of me on a cut potato. It turns dark blue. Who am I?
Answer:
a) Oil makes paper translucent.
b) Dilute iodine solution drop on a cut of potato turns it dark blue or black.

Question 5.
Explain what will happen if we do not include roughage in our food.
Answer:

1. Roughages are a kind of carbohydrate that our body fails to digest.
2. They help in free bowel movement in the digestive tract and prevent constipation.

Question 6.
Test the given food items and record the type of components that are present in them. (Groundnut, cooked dal, pulusu).
Answer:
1. Groundnut:
a)

1. Take a small quantity of groundnuts. Rub them gently on a piece of paper.
2. The paper turns translucent, so groundnut contains fats.

b)

1. Some groundnuts are taken. They are grinded to powder and the powder is taken in a test tube.
2. 10 drops of water is added to the powder in the test tube.
3. 2 gms. of copper sulphate is dissolved in 100 ml of water. We get 2% copper sulphate solution.
4. 10 gms. of sodium hydroxide is dissolved in 100 ml. of water. We get 10% sodium hydroxide solution.
5. 2 drops of 2% copper sulphate solution and 10 drops of 10% sodium hydroxide solution are added to the groundnut solution already prepared.
6. The colour of the solution changes to purple confirming the presence of protein in groundnut.

2. Cooked Dal:

1. A sample of cooked dal solution is taken.
2. 10 drops of this solution is taken in a test tube.
3. 2 drops of 2% copper sulphate solution and 10 drops of 10% sodium hydroxide solution are added to the dal solution taken in the test tube.
4. The colour of the solution changes to purple confirming the presence of protein in cooked dal.
5. This test confirms the presence of proteins in larger amounts as compared to others.

3. Pulusu:

1. A sample pulusu solution is taken in a test tube.
2. If a drop of it is put on a paper, the paper becomes translucent confirming the presence of fat in pulusu.
3. It responds to protein test and starch test.
4. Pulusu is a mixture of all these components of food.

Question 7.
Draw some food items of your diet and explain why you like them.
Answer:
a)

1. These are the food items I like for breakfast.
2. These are tasty and smaller amounts give enough energy to maintain the strength of the body till lunch.
3. These items contain carbohydrates, proteins, fibres and fats (in some items) all of which make them near balanced diet.

b)

1. These are some of the food items of my diet and I like them because they make a balanced diet.
2. Combination of the items mentioned in the flow chart makes the food very tasty.
3. This diet contains carbohydrates, proteins, fats, minerals and vitamins also.
4. These food items not only give strength to the body and mind but also help in the growth of some body parts.
5. In growing children this diet supports their growth also.

Question 8.
If you were invited to a party with many food items in the menu like Rice, Roti, Puri, Idly, Dosa, Samosa, Dal, Green Salad, Vegetable Curry, Fruit Chat, Chicken Curry, Eggs, Gulab Jamun.
a) What food items would come on to your plate to make your diet a balanced one?
b) What food items would you take plenty, adequately?
Answer:
a) To make my diet a balanced one, the following food items would come to my plate.

1. A diet containing all the nutrients and other components in proper proportion is called balanced diet. So rice, roti, dal, vegetable curry, fruit chat, chicken curry would come to my plate.

b)

1. I take the following food items in plenty. Vegetable curry, fruit chat, green salad.
2. I take the following food items adequately. Dal, dosa, idly etc.

Question 9.
How is water useful to our body?
Answer:

1. Water helps the food to move easily in the digestive tract.
2. Water helps in many other processes in our body as well.
3. So we must drink plenty of water.

Question 10.
Fill in the blanks.
a) If our food is not balanced with proper nutrients we may ——–.
b) Fibres in our diet prevents ——–.
c) Our daily diet should include plenty of ——–.
d) Oils and fats give us ——–.
Answer:
a) lose the resistive power of our body
b) constipation
c) fruits and leafy vegetables.
d) energy

Question 11.
Match the following and give the reasons.

Answer:

1. Fibre of food causes weight to food and also makes bulk forming.
2. Protein is a body building material which construct new cells.
3. Vitamins & minerals are called Micro-nutrients.
4. Carbohydrates which release chemical energy during oxidation.

Question 12.
Prepare a balanced diet chart with the help of your group and exhibit in your classroom science fair.
Answer:

For a balanced diet the following food items are important.

1. Rice
2. Wheat
3. Lemon
4. Egg
5. Cabbage
6. Amaranth
7. Roselle
8. Drumsticks
9. Bottlegourd
10. Beans
11. Milk
12. Carrot
13. Curd
14. Lady’s finger
15. Tomato etc.

Question 13.
Prepare ‘kichidi’ with your mother’s help using all kinds of available vegetables, dais, nuts etc. Write a note on the process of making kichidi.
Answer:

1. A dish is taken.
2. Suitable quantities of beaten rice, groundnut seeds, bengal gram dal are all taken in the dish. Available vegetables are taken and cut into pieces. Sufficient number of pieces are also added in the dish.
3. The mixture is fried by putting oil and keeping it on the flame of a stove.
4. After the mixture is fried it is transferred into a vessel.
5. Again the dish is taken and sufficient amounts of mustard, cumin seeds, pieces of chilli are put in it.
6. A small piece of asafoetida is also added to the contents in the dish.
7. Sufficient oil is taken in another dish and is heated by putting the dish on the flame of the stove.
8. When oil is heated to the desired temperature, the contents in the dish are put in the oil.
9. Wait till the contents are fried well.
10. Remove the contents and mix them with the mixture already stored in the vessel.
11. The total mixture of all the components is ‘kichidi’.

Question 14.
Observe whether your mother cooks on a low or high flame. Discuss with your mother and find out the reason.
Answer:

1. My mother cooks on a low flame.
2. The reason is the nutritional values of the food will be dried up if cooked on a high flame.
3. Micro-nutrients also disappear. So cooking is done of low flame only.

SCERT AP 7th Class Social Study Material Pdf 7th Lesson మొఘల్ సామ్రాజ్యం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Solutions 7th Lesson మొఘల్ సామ్రాజ్యం

7th Class Social 7th Lesson మొఘల్ సామ్రాజ్యం Textbook Questions and Answers

కింది తరగతులలోని విషయ పునశ్చరణ

పటాన్ని పరిశీలించి ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
మీరు ఎప్పుడైనా ఈ పై చిత్రాన్ని చూశారా?
జవాబు:
ఈ చిత్రం ఎర్రకోట. నేను చూసాను.

ప్రశ్న 2.
ఈ చిత్రం గురించి కొన్ని విషయాలు చెప్పగలరా?
జవాబు:

1. ఈ కోటను మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ నిర్మించాడు.
2. అంత:పుర భవనంగా ఎర్రకోట నిర్మించబడింది.
3. దివాన్-ఇ-ఆమ్, దివాన్-ఇ-ఖాస్ వంటి ఇతర నిర్మాణాలున్నాయి.

ప్రశ్న 3.
చరిత్రలో ఈ కోట యొక్క ప్రాముఖ్యత మీకు తెలుసా?
జవాబు:
స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం రోజు భారత ప్రధానమంత్రి, ఇక్కడి నుండే జాతినుద్దేశించి ప్రసంగిస్తారు.

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

I. క్రింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
మొఘల్ చక్రవర్తులలో అక్బర్ ప్రముఖ స్థానం పొందుటకు గల కారణాలను విశ్లేషించండి.
జవాబు:
మొఘల్ చక్రవర్తులలో అక్బర్ ప్రముఖ స్థానం పొందుటకు గల కారణాలు :

1. అక్బర్ సువిశాల సామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించాడు. దాదాపు భారతావనినంతటిని సమైక్యపరచి ఒకే అధికారము క్రిందకి తెచ్చినాడు.
2. అక్బర్ గొప్ప పరిపాలనాదక్షుడు – విశాల సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు.
3. అక్బర్ ప్రజా సంక్షేమాభిలాషి – సంక్షేమ పాలనను అందించాడు.
4. సారస్వత కళాభిమాని – ఇతని ఆస్థానములో అనేక మంది ప్రముఖ కవులు కలరు.
5. అక్బర్ పరమత సహనాన్ని చాటినాడు – దీన్-ఇ-ఇలాహి అనే నూతన మతాన్ని స్థాపించాడు.
6. గొప్ప సాంఘిక సంస్కర్త – ఆనాటి సమాజంలోని సాంఘిక దురాచారాలను అక్బర్ నిషేధించినాడు.
7. అక్బర్ గొప్ప భవన నిర్మాత – ఫతేపూర్ సిక్రి నగరం, బులంద్ దర్వాజా, పంచమహల్, ఇబాదత్ ఖానా మొదలైన కట్టడాలు అక్బర్ వాస్తు కళాభిమానానికి తార్కాణాలు.
8. అక్బర్ ప్రవేశపెట్టిన పాలనా సంస్కరణలు – రాజ్యాన్ని సుబాలుగా, సర్కారులుగా, పరగణాలుగా విభజించుట, భూమిని సర్వే చేయించి, పంట ఆధారంగా శిస్తు నిర్ణయం, జట్జ్ విధానం, మన్సబ్ దారీ విధానం మొదలైనవి అక్బర్ పాలనలో అగ్రస్థానంలో నిలిపినాయి.

ప్రశ్న 2.
వాస్తు మరియు శిల్పకళలకు మొఘలులు చేసిన కృషిని అభినందించండి.
జవాబు:
కళ మరియు వాస్తు శిల్పం :

1. మొఘలుల కాలంలో వాస్తు శిల్పంలో కొత్త సాంప్రదాయం ప్రారంభమైంది.
2. స్మారక చిహ్నాలు ఎత్తైన స్తంభాలపై నిర్మించబడ్డాయి.
3. కట్టడాలలో పాలరాయిని ఎక్కువగా ఉపయోగించారు. నీరు ప్రవహించే ఫౌంటేన్లను విస్తృతంగా నిర్మించారు.
4. పాలరాళ్ళతో పాటు భవనాలను అలంకరించడానికి అపురూపమైన రంగు రాళ్ళను ఉపయోగించారు. ఫతేపూర్ సిక్రి
5. చిత్తోర్ మరియు రణతంబోర్ మీద సైనిక విజయాల తరువాత అక్బర్ తన మత గురువు షేక్ సలీం చిస్తి గౌరవార్థం రాజధానిని ఆగ్రా నుండి సిక్రీకి మార్చాలనుకొన్నాడు. అందుకోసం ప్రణాళికాబద్దమైన నగరాన్ని నిర్మించాడు.
6. ఆ నగరానికి ‘ఫతేబాద్’ అని పేరు పెట్టాడు. ఫతే అనగా ‘విజయం ‘ అని అర్థం. తర్వాత కాలంలో ఇది ఫతే పూర్ సిక్రీగా పిలువబడింది.
7. భారతదేశంలో మొఘలుల నిర్మాణాలలో ఇప్పటికీ మిగిలి వున్న కట్టడాలలో ఫతేపూర్ సిక్రీ ఒకటి.

ప్రశ్న 3.
“శివాజీ ” వ్యక్తిత్వం ఎందువలన కీర్తించదగినదో వివరించండి.
జవాబు:

1. శివాజీ హిందూ మతస్తుడైనప్పటికీ ఇతర మతాలను కూడా గౌరవించాడు.
2. అతను స్త్రీలను, ఇతర మత గ్రంథాలను, గౌరవించవలసిందిగా తన సైన్యాన్ని ఆదేశించాడు.
3. అతడు ఎక్కువ విద్యావంతుడు కాకపోయినప్పటికీ ఎన్నో తెలివితేటలు, పరిపాలనా సామర్థ్యాలు, యుద్ధ వ్యూహాలలో నేర్పరి.
4. తన సైన్యానికి గెరిల్లా యుద్ధవిద్యలో శిక్షణనిచ్చి వారిని గొప్ప యోధులుగా తయారుచేశాడు.
5. నావికా బలాన్ని కూడా అభివృద్ధి చేసాడు. ఎంతగానో ప్రజల అభిమానాన్ని చూరగొన్నాడు.
6. ప్రజలకు ఒక ఆదర్శప్రాయునిగా నిలిచాడు.
7. కొండజాతి ప్రజలైన మావళీలతో స్నేహం చేసి వారిలో జాతీయ భావనను నింపాడు.
8. శివాజీ యొక్క దేశ భక్తి, జాతీయ భావన ఆ తరువాత కాలంలో జాతీయ నాయకులైన తిలక్, సావర్కర్ మొదలైన వారికి ఎంతో ప్రేరణగా నిలిచాయి.

ప్రశ్న 4.
షేర్షా సూర్ గురించి క్లుప్తంగా తెల్పండి.
జవాబు:
షేర్షా (క్రీ.శ. 1540-1545) :

1. షేర్షా సూర్ ఒక ఆఫ్ఘన్ నాయకుడు. అతను స్వశక్తితో అభివృద్ధి చెందాడు. హుమాయూన్ ను రెండు సార్లు ఓడించి ఢిల్లీలో ‘సూర్’ రాజవంశాన్ని స్థాపించాడు.
2. ఢిల్లీపై నియంత్రణ సాధించిన తర్వాత అతడు అనేక ఇతర ముఖ్యమైన యుద్ధాలలో విజయం సాధించాడు. తన సామ్రాజ్యాన్ని కాబూల్ నుండి బెంగాల్ మరియు మాళ్వా వరకు విస్తరించాడు.
3. అతడు గొప్ప యుద్ధ వీరుడే కాక పరిపాలనాదక్షుడు కూడా. ఐదు సంవత్సరాల పరిపాలనలో అతడు భూమిశిస్తు పద్ధతి, నూతన ద్రవ్య విధానం, తపాలా సేవలు వంటి అనేక సంస్కరణలు ప్రవేశపెట్టాడు. క్రీ.శ. 1545లో ఫిరంగి ప్రేలుడు కారణంగా అతడు చనిపోయాడు.
4. షేర్షా తరువాతి వారసుల అసమర్థత కారణంగా హుమాయూన్ క్రీ.శ. 1555లో ఢిల్లీని తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.

ప్రశ్న 5.
భారతదేశ పటంలో ఈ క్రింది ప్రదేశాలు గుర్తించండి.
1) ఆగ్రా 2)ఢిల్లీ 3) పంజాబ్ 4) ఫతేపూర్ సిక్రీ
జవాబు:

ప్రశ్న 6.
మొఘల్ సామ్రాజ్యం యొక్క కాలక్రమ చార్టును తయారుచేయండి.
జవాబు:

II. సరియైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి.

1. అక్బర్ ఆస్థానంలోని గొప్ప సంగీత విద్వాంసుడు
ఎ) తాన్ సేన్
బి) అబుల్ ఫజల్
సి) రాజా బీర్బల్
డి) రాజా తోడర్మల్
జవాబు:
ఎ) తాన్ సేన్

2. భిన్నమైన దానిని గుర్తించండి.
ఎ) అక్బర్
బి) హుమాయూన్
సి) షేర్షా
డి) జహంగీర్
జవాబు:
సి) షేర్షా

3. ఇబాదత్ ఖానా ఎక్కడ ఉంది? (ఎ )
ఎ) ఫతేపూర్ సిక్రి
బి) ఢిల్లీ
సి) జహంగీరాబాద్
డి) ఔరంగాబాద్
జవాబు:
ఎ) ఫతేపూర్ సిక్రి

4. సరి కాని జతను గుర్తించండి.
ఎ) కుతుబ్ మీనార్ – హుమాయూన్
బి) తాన్సె న్ – రాగ్ దీపక్
సి) అబుల్ ఫజల్ – అక్బర్నామా
డి) శివాజీ – రాయగఢ్
జవాబు:
ఎ) కుతుబ్ మీనార్ – హుమాయూన్

5. శివాజీకి సమకాలీన మొఘల్ రాజు ఎవరు?
ఎ) అక్బర్
బి) బాబర్
సి) జహంగీర్
డి) ఔరంగజేబు
జవాబు:
డి) ఔరంగజేబు

III. కింది వాటిని జతపరచండి.

జవాబు:

7th Class Social Studies 7th Lesson మొఘల్ సామ్రాజ్యం InText Questions and Answers

7th Class Social Textbook Page No.11

ప్రశ్న 1.
అక్బర్ – బీర్బల్ గురించి కొన్ని కథలను సేకరించండి.
జవాబు:
1. అరచేతిలో వెంట్రుకలు
ఒకనాడు అక్బర్ పాదుషా వారికి బీర్బల్ తో హాస్యమాడాలనిపించింది. నిండు సభలో బీర్బల్ నుద్దేశించి “బీర్బల్ మాకొక సందేహం ఉంది, అది నువ్వే తీర్చాలి” అన్నారు. “ప్రభువులకు సందేహమా, అది సామాన్యుడైన విదూషకుడు తీర్చడమా ? అదేమిటో సెలవియ్యండి జహాపనా” అన్నాడు వినమ్రంగా, మరేం లేదు మనందరకు తెలిసున్న విషయమే, అది ఎందువల్ల జరుగుతుందో తెలియక నిన్నడుగుతున్నాను, అని. ‘మన శరీరము అంతటా వెంట్రుకలు కొంతగాక కొంతయినా ఉన్నాయి కాని నా అరచేతుల్లో మాత్రము ఎందుకు లేవన్నది మా సందేహం అని ప్రశ్నించాడు అక్బర్. దానికి బీర్బల్ ఏమున్నది ప్రభూ ! మీరు చేసే దానధర్మాల వల్ల తమ అరచేతులలో వెంట్రుకలు మొలవడం లేదు’ అన్నాడు. అప్పుడు అక్బర్-బీర్బలను తికమక పెట్టాలని “మరి నీ అరచేతిలో ఎందుకు మొలవలేదని” ప్రశ్నించాడు. ఏమున్నది ప్రభూ మీరిచ్చే కానుకలు, ధర్మాలు అందుకోవడంలో అరచేతులు అరిగిపోయి వెంట్రుకలు మొలవలేదు ప్రభూ” అంటూ చమత్కారంగా సమాధానమిచ్చాడు తీర్బల్.

2. మామిడి పళ్ళ విందు
ఒకనాడు అక్బర్ చక్రవర్తి మామిడి పళ్ళు ఆరగిస్తున్న సమయంలో బీర్బల్ అంతఃపురంలోకి వచ్చాడు. బీర్బలను చూసిన అక్బర్ ఆప్యాయంగా ఆహ్వానించి మామిడిపళ్ళను తినమని అందించాడు. బీర్బల్ కూడా వాటి యందు ఆసక్తి కలి, అందుకుని తినసాగాడు. అయితే అక్బర్ తాను తిన్న మామిడి టెంకలను బీర్బల్ ముందున్న టెంకలలో వేయసాగాడు. కొంత సేపటి తర్వాత ఏమయ్యా బీర్బల్ అంత ఆకలితో ఉన్నావా, చాలా కాయలు తిన్నట్లున్నావు” అన్నాడు. అందుకు బీర్బల్ కొంచెం మొహమాటంగా అవును ప్రభు అన్నాడు !” అప్పుడు అక్బర్, బీర్బల్లో బాగా ఆకలితో ఉన్నట్లున్నావు మరికొన్ని పళ్ళు తినమని పరాచకమాడాడు. దానికి బీర్బల్ “ప్రభు నాకు కడుపు నిండి పోయింది, ఇక ఒక్క పండును కూడా తినలేను, కాని మీరు నా కన్నా ఎక్కువ ఆకలితో ఉన్నట్లున్నారు. నేను టెంకలనయినా వదలివేసాను, తమరు ఒక్క టెంకను కూడా వదలకుండా, టెంకలను సైతం తిన్నారు, కావున మీరే నాలుగు పళ్ళు తినండి” అంటూ చమత్కరించాడు. బీర్బల్ చమత్కారానికి అక్బర్ చక్రవర్తి ఆనందించాడు.

7th Class Social Textbook Page No.13

ప్రశ్న 2.
ఔరంగజేబు తన గురువుకి రాసిన లేఖను గ్రంథాలయం / ఇంటర్నెట్ నుండి సేకరించండి. తరగతి గదిలో చర్చించండి.
జవాబు:
ఔరంగజేబు తన ఉపాధ్యా యునికి వ్రాసిన లేఖ

అయ్యా ! మీరు నా నుండి ఏమి ఆశిస్తున్నారు? ఒక ప్రసిద్ధ ముస్లిం పాలకుడి హోదాలో నేను మిమ్మల్ని నా కోర్టు లోకి తీసుకోవాలని మీరు అడగడంలో ఏదైనా సమర్థత ఉందా.? మీరు నాకు సరైన రీతిలో విద్యను అందించి ఉంటే మీ అభ్యర్ధన సహేతుకంగా ఉండేది. మంచి విద్యను పొందిన విద్యార్థి తన తండ్రిని గౌరవించినట్లే గురువును గౌరవించాలి. కానీ, మీరు నాకు ఏమి నేర్పించారు? మొదటగా, యూరప్ అంటే పోర్చుగల్ అనే చిన్న దీవి అని, ఆ దేశ రాజు ఒక్కడే గొప్పవాడని, తర్వాత స్థానం పోలండ్ రాజు, ఆ తర్వాత ఇంగ్లండ్ రాజు వస్తాడని మీరు నేర్పారు. ఫ్రాన్స్ మరియు స్పెయిన్ రాజులు మన దేశంలో చిల్లర పాలకుల లాంటి వారని, హిందుస్తాన్ రాజు ఆ రాజులందరి కంటే గొప్పవాడని, వారు మొత్తం ప్రపంచాన్ని జయించిన చక్రవర్తులు మరియు పర్షియా, ఉజ్బెక్, టార్టార్, రాజులని కూడా మీరు చెప్పారు. చైనా, తూర్పు చైనా, పెరూ, మచినా, హిందుస్థాన్ రాజుల పేర్లు చెబితేనే వణుకు పుడుతుంది.

ఆహ్ ! మీరు అద్భుతమైన చరిత్ర మరియు భౌగోళిక శాస్త్రాన్ని నేర్పించారు. నిజానికి ! బదులుగా, మీరు నాకు ప్రపంచంలో వివిధ దేశాల గురించి మరియు వారి విభిన్న ఆసక్తులు ఆ రాజుల బలాలు మరియు బలహీనతలు, వారి యుద్ధ వ్యూహాలు, వారి ఆచారాలు, మతాలు, ప్రభుత్వ విధానాలు, ప్రయోజనాలు చరిత్ర, పురోగతి, పతనం, ఎలాంటి విపత్తులు గురించి నాకు నేర్పించి ఉండాలి. మరియు పొరపాట్లు గొప్ప మార్పులకు మరియు విప్లవాలకు దారితీశాయి. మీరు నాకు ఈ విషయాలన్నీ నేర్పించి ఉండాలి. మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించిన గొప్ప వ్యక్తుల గురించి నేను మీ నుండి ఏమీ నేర్చుకోలేదు. మీరు వారి జీవిత చరిత్రల గురించి నాకు ఏమీ బోధించలేదు. అద్భుతమైన విజయాలు సాధించేందుకు వారు అనుసరించిన విధానాలు, వ్యూహాల గురించి మీరు బోధించలేదు.

నేను అరబిక్ చదవడం మరియు వ్రాయడం ఎలాగో నేర్చుకోవాలని మీరు కోరుకున్నారు. మీరు నా సమయాన్ని చాలా వరకు వృథా చేసారు. నేను పది నుండి పన్నెండేళ్లు కష్టపడితే తప్ప ప్రావీణ్యం పొందలేదు. బహుశా, మీ అభిప్రాయం ప్రకారం ఒక యువరాజు గొప్ప భాషావేత్త మరియు పరిపూర్ణ వ్యాకరణవేత్తగా మారడం చాలా గొప్ప విషయం. తన మాతృభాష, తన ప్రజల భాష మరియు పొరుగు రాష్ట్రాల భాషలను నేర్చుకోకుండా ఇతర భాషలు మరియు విదేశీ భాషలను నేర్చుకోవడం వల్ల ఈ గౌరవం పెరుగుతుందని మీరు అనుకోవచ్చు ! నిజానికి అతనికి ఈ భాషలు అవసరం లేదు.

రాజకుటుంబానికి చెందిన నా లాంటి వారికి చిన్నతనంలో సమయం చాలా విలువైనది. ఎందుకంటే మనం చాలా బాధ్యతలను మోయవలసి ఉంటుంది. మనకు అందుబాటులో ఉన్న పరిమిత సమయంలో చాలా విషయాలు నేర్చుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. మీరు చాలాకాలం పాటు అరబిక్ బోధించడంలో నా సమయాన్ని వృథా చేసారు. ఇది విసుగు పుట్టించింది. అరబిక్ అధ్యయనం నా జీవితంలో విషాదకరమైన సంఘటన. ఇది పనికిరాని అన్వేషణ. విపరీతమైన అయిష్టతతో నేర్చుకోవలసి వచ్చింది. అది నా తెలివిని కూడా మట్టుబెట్టింది. (అప్పట్లో పర్షియన్ అధికార భాష)

సంతోషకరమైన చిన్ననాటి జ్ఞాపకాలు శాశ్వతంగా భద్రపరచబడతాయని యువ మనస్సులపై శాశ్వత ముద్ర వేసే వేలకొద్దీ విషయాలు నేర్చుకోవచ్చని మరియు వారి ప్రభావం అతను గొప్ప బాధ్యతలను స్వీకరించడానికి మానసికంగా సిద్ధమవుతాడని మీకు తెలియదా? చట్టాలు ప్రార్ధనలు, శాస్త్రాలు అరబిక్ లో నేర్చుకునే బదులు మన మాతృభాషలో నేర్చుకోవడం సాధ్యం కాదా?

మీరు నాకు తత్వం బోధిస్తానని మా నాన్న షాజహాన్ కి చెప్పారు. నాకు అది స్పష్టంగా గుర్తుంది చాలా సంవత్సరాలుగా మీరు నాకు సంతృప్తిని కలిగించని అనేక విషయాల గురించి సగం జ్ఞానంతో మనస్సును పోషించారు. ఆ కల్పిత విషయాలన్నీ మానవ సమాజానికి ఏమాత్రం ఉపయోగపడవు. వాటిని అర్థం చేసుకోవడం చాలా కష్టం కానీ మర్చిపోవడం చాలా సులభం.

ఆ రకమైన ఊహాజనిత జ్ఞానాన్ని మీరు నాకు ఎంతకాలం నేర్పించారో నేను చెప్పలేను. చాలా తెలివైన వ్యక్తులను కూడా ఆశ్చర్యపరిచే మరియు గందరగోళానికి గురిచేసే వికారమైన మరియు భయంకరమైన పదజాలం మాత్రమే నాకు గుర్తుంది. మీ లాంటి అజ్ఞానాహంకారులు తమ చెడు గుణాలను దాచుకోవాలనుకునే వారు ఇలాంటి మాటలు సృష్టించి ఉండాలి. ఇలాంటి బొంబాయి మాటలు వింటూ, మీరు జ్ఞాన సర్వజ్ఞుడని భావించాలి! ఆ అద్భుతమైన పదాలు మీ లాంటి పండితులకే అర్ధమయ్యే కొన్ని అద్భుతమైన అంతర్గత అర్ధాలను కలిగి ఉన్నాయని భావించాలి !

మీరు నాకు విశ్లేషణాత్మక ఆలోచన ఉన్న వ్యక్తిగా శిక్షణ ఇచ్చి ఉండాలి. స్థిమిత మరియు చంచలమైన మనస్సు ఉన్న వ్యక్తిగా ఉండటానికి మీరు నాకు మెళకువలు నేర్పించారు ! మీరు నాకు విశ్వం యొక్క చట్టాలు మరియు గొప్పతనాన్ని మరియు జీవితం యొక్క ప్రాథమిక సూత్రాలను చెప్పాలి. మీరు నా మనస్సును ఈ రకమైన ఆచరణాత్మక తత్వశాస్త్రంతో నింపాలి. మీరు ఈ పనులు చేసి ఉంటే, అలెగ్జాండర్ తన గురువు అరిస్టాటిల్ పై చూపించిన గౌరవాన్ని నేను మీకు చూపించి ఉండేవాడిని. నేను మీకు అంతకంటే ఎక్కువ సహాయం చేసి ఉండేవాడిని.

ముఖస్తుతితో నన్ను ఆకాశానికి ఎత్తే బదులు, మంచి రాజుగా ఉండడానికి అవసరమైన విషయాలను మీరు నాకు నేర్పించి ఉండాలి. రాజుకు తన పౌరుల పట్ల ఉండే బాధ్యతల గురించి మరియు రాజు పట్ల వారి బాధ్యతల గురించి మీరు నాకు జ్ఞానాన్ని అందించాలి. నా సోదరుడితో యుద్ధంలోను కత్తిని ఉపయోగించాల్సిన రోజు వస్తుందని మీరు ముందే ఊహించి ఉండాలి. ఒక పట్టణాన్ని ఎలా ముట్టడించాలో మరియు గందరగోళంలో చెల్లాచెదరుగా ఉన్న సైనికులను ఎలా సమీకరించాలో మీరు నాకు నేర్పించి ఉండాలి. అయితే, నేను ఈ విషయాలన్నీ ఇతరుల నుండి నేర్చుకున్నాను, కానీ మీ నుండి కాదు.

కాబట్టి, ఇప్పుడు మీరు మీ గ్రామానికి వెళ్లాలి. నేను మీకు ఏ విధంగానూ సహాయం చేయను. మీరెవ్వరో ప్రజలకు తెలియదు. మీ జీవితాంతం ఒక సాధారణ పౌరుడిగా జీవించండి.

ప్రశ్న 3.
ప్రస్తుత భారతదేశ అవుట్ లైన్ మ్యాప్ లో ఈ క్రింది ప్రదేశాలను గుర్తించండి.
ఢిల్లీ, ఆగ్రా, ఫతేపూర్ సిక్రి, చిత్తోర్ గఢ్, అహ్మద్ నగర్
జవాబు:

7th Class Social Textbook Page No.17

ప్రశ్న 4.
మొఘలుల కాలంలో వ్యవసాయ పన్ను విధించే విధానాన్ని గూర్చి మీ ఉపాధ్యాయునితో చర్చించండి.
జవాబు:
మొఘలుల కాలంలో వ్యవసాయ పన్ను విధించే విధానం :

1. మొఘలులు రైతులకు అనుకూలంగా. రాజ్యానికి లాభదాయకంగా ఉండే పన్ను విధానాన్ని అభివృద్ధి చేసి అమలు చేసారు.
2. గడచిన 10 సం||రాల ఉత్పత్తి, ధరల హెచ్చు తగ్గుల వివరాలను సేకరించి, వాటి ధరలను సగటున లెక్క కట్టి 1/3వ వంతు నుండి సగం వరకు శిస్తుగా నిర్ణయించారు.
3. ఈ శిస్తును దామ్ లో చెల్లించేవారు.

7th Class Social Textbook Page No.21

ప్రశ్న 5.
అక్బర్ – బీర్బల్ కథల నుండి మీకు నచ్చిన కథను తీసుకుని ఆ కథలో అక్బర్ – బీర్బల్ మధ్య జరిగిన సంభాషణను మీ ఉపాధ్యాయుని సహాయంతో పాత్రపోషణ చేయండి.
జవాబు:
విద్యార్థి కృత్యం

7th Class Social Textbook Page No.23

ప్రశ్న 6.
అక్బర్ ఆస్థానంలోని ‘నవరత్నాల’ పేర్లు సేకరించండి.
జవాబు:

1. అబుల్ ఫజల్,
2. రాజా తోడర్మల్,
3. అబ్దుల్ రహీం ఖాన్-ఇ-ఖానా,
4. రాజా బీర్బల్ (మహేష్ దాస్),
5. ఫైజీ,
6. ఫకీర్ అజియోద్దీన్,
7. తాన్ సేన్,
8. రాజా మాన్ సింగ్,
9. ముల్లాదో పియాజ.

ఆలోచించండి – ప్రతిస్పందించండి

7th Class Social Textbook Page No.7

ప్రశ్న 1.
మొఘలు సామ్రాజ్యం ఉత్తర భారతదేశంలోనే మొదట స్థాపించబడటానికి కారణాలు విశ్లేషించండి.
జవాబు:
మొఘలు సామ్రాజ్యం ఉత్తర భారతదేశంలోనే మొదట స్థాపించబడటానికి కారణాలు :

1. భారతదేశంలో (మొదట) మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించినది ఆఫ్ఘన్ పాలకుడైన బాబర్.
2. బాబర్ దండయాత్ర సమయమున ఉత్తర భారతము అనేక చిన్న చిన్న స్వతంత్ర రాజ్యాలుగా విభజింపబడి, – అంతఃకలహాలతో, అనైక్యతతో ఉండెను.
3. నాడు రాజకీయ సుస్థిరత చేకూర్చే, విదేశీ దాడులను ప్రతిఘటించే రాజులెవ్వరూ లేకపోవడం.
4. ఆప్షన్ నుండి ఉత్తర భారతదేశంనకు సైన్యంను నడుపుటకు, పాలనకు అనుకూలంగా ఉండటం.
5. స్థానిక (ఉత్తర భారత) పాలకులు బాబర్‌ను ఆహ్వానించటం.
6. నాటి ఢిల్లీ సుల్తాన్ ఇబ్రహీం లోడి అసమర్థుడవ్వటం.

7th Class Social Textbook Page No.11

ప్రశ్న 2.
అక్బర్ జీవితంలో బైరాం ఖాన్ లేకపోతే మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో ఏమి జరిగి ఉండేది?
జవాబు:

1. అక్బర్ తండ్రి హుమాయూన్ చనిపోయేనాటికి అక్బర్ వయస్సు కేవలం 13 సంవత్సరాలు. అతని సంరక్షకుడు బైరాం ఖాన్ అక్బర్ తరపున పరిపాలనా వ్యవహారాలు సాగించాడు.
2. బైరాం ఖాన్ మార్గదర్శకత్వంలో అక్బర్ రెండవ పానిపట్టు యుద్ధం, గ్వాలియర్, జోధ్ పూర్, అజ్మీర్, మాల్వా మరియు చునార్ దుర్గములు ఆక్రమణలు జరిగాయి.
3. బైరాం ఖాన్ సంరక్షకుడుగా లేకపోతే అక్బరు ఈ విజయాలు, మొఘల్ సామ్రాజ్యం కైవసం అయ్యేవి కావు.
4. మొఘల్ సామ్రాజ్యం హేము పరమయ్యేది, మొఘల్స్ పాలన అంతమై ఉండేది.

ప్రశ్న 3.
చాలామంది రాజపుత్ర రాజులు అక్బర్ ఆస్థానంలో చేరారు. కాని రాణాప్రతాప్ చేరలేదు. ఎందువలన?
జవాబు:

1. అనేక మంది రాజపుత్రులు తమ కుమార్తెలను అక్బర్ కు ఇచ్చి వివాహం చేసి లొంగిపోయారు.
2. కాని మేవాడ్ పాలకుడైన మహారాణా ప్రతాప్ అక్బర్ తో జీవితాంతం పోరాటం చేసాడే తప్ప, అక్బర్ ఆస్థానంలో చేరలేదు.
3. మహారాణా ప్రతాప్ ధైర్యసాహసములు కల్గి ఉండుట.
4. హైందవ సంస్కృతి పరిరక్షణకు పూనుకొనుట.
5. స్వతంత్రంగా పాలన కొనసాగించాలని భావించుట, స్వేచ్ఛా పిపాసి అగుట.
6. రాణా ప్రతాప్ సైన్యంలో అనేక మంది వీరులు కలరు. దేశభక్తి (రాజ్యభక్తి) కల్గిన సైనికులు విరివిగా కలరు.

7th Class Social Textbook Page No.19

ప్రశ్న 4.
ప్రస్తుత భూమి శిస్తు పద్ధతిని మొఘలుల కాలం నాటి భూమి శిస్తు పద్దతితో పోల్చండి.
జవాబు:
మొఘల్ కాలం నాటి భూమిశిస్తు పద్ధతి, ప్రస్తుత భూమి శిస్తు పద్ధతికి పోలికలు :

1. నాడు భూమిశిస్తును రైతులు ప్రత్యక్షంగా రాజుకు చెల్లించేవారు. నేడు కూడా రైత్వారీ పద్ధతి అమల్లో ఉంది.
2. నాడు భూమిశిస్తు దామ్ లో (ద్రవ్యరూపంలో) చెల్లించేవారు. నేడు కూడా ద్రవ్యరూపంలోనే చెల్లిస చెలిస్తుంటారు.
3. భూమి శిస్తును నిర్ణయించడానికి భూమిసారంను అంచనా వేసి నిర్ణయించేవారు. నేడు కూడా అలాగే నిర్ణయిస్తున్నారు.
4. కరువు, కాటకాల సమయంలో భూమి శిస్తు తగ్గించడం లేదా రద్దు చేయటం జరుగుతుండేదానాడు. ఇప్పుడు కూడా అలాగే జరుగుతుంది.

అన్వేషించండి

7th Class Social Textbook Page No.9

ప్రశ్న 1.
షేర్షా అధికారంలోకి రావడానికి దారి తీసిన పరిస్థితులు ఏమిటి?
జవాబు:
షేర్షా అధికారంలోకి రావడానికి దారి తీసిన పరిస్థితులు :

1. షేర్షా యుద్ధ నిర్వహణలో నాటి సమకాలీన చక్రవర్తులలో అగ్రగణ్యుడు కావటం.
2. నాటి సమకాలీన మొఘల్ చక్రవర్తి అతనిని ఎదుర్కోలేకపోవటం.
3. షేర్ షా సూర్ జాగీర్దారుగ, బీహార్ కొలువులో సంపాదించిన అనుభవం.
4. షేర్షా రాజనీతి చతురత, నాటి పాలకులలో లోపించుట.
5. నాటి రాజులలోని అనైక్యత.

7th Class Social Textbook Page No.17

ప్రశ్న 2.
“దీన్-ఇ-ఇలాహి మతం ప్రజాదరణ పొందలేకపోయింది” – ఎందువలన? మీ ఉపాధ్యాయుణ్ణి అడిగి తెలుసుకోండి.
జవాబు:
దీన్-ఇ-ఇలాహి మతం ప్రజాదరణ పొందలేకపోవటానికి కారణం :

1. ఈ మతమును స్వీకరించమని ఎవ్వరిని నిర్బంధము చేయలేదు.
2. మత సూత్రముల వ్యాప్తికి అశోకుని వలె ప్రత్యేక కృషి గావింపలేదు.
3. మత సూత్రములు సామాన్య మానవులకు అందుబాటులో లేకపోవుట వలన.
4. అక్బరు మరణముతో దీనిని ముందుకు తీసుకువెళ్ళేవారు లేకపోవటంతో ఈ మతము అదృశ్యమయ్యెను.
5. ఈ మతము సమకాలికులైన సాంప్రదాయ ముస్లిమ్ కు, క్రైస్తవ మిషనరీలకు సంతృప్తి నొసంగలేదు. కావున వారు ఈ దీన్-ఇ-ఇలాహి మతమును పరిహసించిరి.

7th Class Social Textbook Page No.23

ప్రశ్న 3.
అంతర్జాలం లేదా గ్రంథాలయ పుస్తకాలలో శోధించి, మొఘలుల కాలం నాటి మినియేచర్ చిత్రలేఖనం మరియు దాని ప్రత్యేక లక్షణాలను గూర్చి తెలుసుకోండి.
జవాబు:

1. మొఘల్ చిత్రలేఖనంకు దక్షిణాసియాలో ఒక ప్రత్యేక శైలి ఉంది. ఇది పర్షియన్ సూక్ష్మ చిత్రలేఖనం నుండి ఉద్భవించింది.
2. మొఘల్ (సూక్ష్మ) మినియేచర్ చిత్రలేఖనం చిత్రకారులు ఇష్టపడే బోల్డ్, స్పష్టమైన రంగుల మిశ్రమం.
3. ఈ సూక్ష్మ చిత్రాలు చాలా చిన్నవి, (కొన్ని అంగుళాలు మించి ఉండవు) ముదురు రంగులో ఉంటాయి మరియు మాన్యు లు మరియు ఆర్ట్ పుస్తకాలు వివరించే పెయింటింగ్లు.
4. కొన్ని పంక్తులకు ఒకే వెంట్రుకతో చేయబడిన బ్రష్ ను ఉపయోగించారు.
5. ఫరూఖ్ బేగ్, బసవద్ హిందూ, ఉస్తాద్ మన్సూర్, బిషందాస్ మొ|| వారు ప్రసిద్ధ చిత్రకారులు.

ప్రాజెక్ట్ పని

ప్రశ్న 1.
మొఘల్ పరిపాలనా కాలానికి చెందిన నీకు నచ్చిన ఒక వారసత్వ కట్టడాన్ని గూర్చి సంక్షిప్తంగా వ్రాసి, దానికి సంబంధించిన చిత్రాన్ని సేకరించండి.
జవాబు:
నాకు నచ్చిన మొఘల్ కట్టడాలు ఎర్రకోట మరియు తాజ్ మహల్.

ఎర్రకోట :
మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ రాజధాని అయిన షాజహానాబాద్లో రాజ కుటుంబం నివసించే అంతఃపుర భవనంగా ఎర్రకోట నిర్మించబడింది. ఎర్రకోట షాజహాన్ కాలం నాటి మొఘలుల సృజనాత్మక నిర్మాణ శైలికి తార్కా ణం. ఇది దివాన్-ఇ-ఆమ్, దివాన్-ఇ-ఖాస్, మోతీ మసీదు, హయత్ బక్షి బాగ్ మరియు రంగ మహల్ వంటి ఇతర ముఖ్యమైన నిర్మాణాలను కలిగి ఉంది.

తాజ్ మహల్ :
తాజ్ మహల్ తెల్ల పాలరాతితో కట్టబడిన సమాధి. ఇది భారతదేశంలోని ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రం నందు ఆగ్రాలో ఉంది. దీనిని షాజహాన్ తన భార్య అయిన ముంతాజ్ ప్రేమకు గుర్తుగా నిర్మించాడు. తాజ్ మహల్ మొఘలుల వాస్తు శిల్పానికి చక్కటి ఉదాహరణ. ఇది ప్రపంచ ఏడు వింతలలో ఒకటిగా పేరు పొందింది. తాజ్ మహల్ మొఘలుల యొక్క ఆభరణంగా విస్తృతంగా గుర్తించబడింది మరియు ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలో ఒకటిగా కీర్తించబడటమే కాకుండా మొఘలుల కళావైభవంలో కలికితురాయి వంటిదిగా గుర్తింపు పొందినది.

Andhra Pradesh SCERT AP State Board Syllabus 7th Class Maths Textbook Solutions Study Material Guide Pdf free download in English Medium and Telugu Medium are part of AP Board 7th Class Textbook Solutions.

Students can also go through AP Board 7th Class Maths Notes to understand and remember the concepts easily. Students can also read AP 7th Class Maths Bits with Answers for exam preparation.

AP State Syllabus 7th Class Maths Textbook Solutions Study Material Guide Pdf Free Download

AP 7th Class Maths Guide in English Medium New Syllabus

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 1 Integers

• Chapter 1 Integers Review Exercise
• Chapter 1 Integers Ex 1.1
• Chapter 1 Integers Ex 1.2
• Chapter 1 Integers Ex 1.3
• Chapter 1 Integers Ex 1.4
• Chapter 1 Integers Unit Exercise
• Chapter 1 Integers InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Solutions Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers

• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Review Exercise
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2.1
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2.2
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2.3
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2.4
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2.5
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Unit Exercise
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers InText Questions

AP 7th Class Maths Study Material Pdf Chapter 3 Simple Equations

• Chapter 3 Simple Equations Ex 3.1
• Chapter 3 Simple Equations Ex 3.2
• Chapter 3 Simple Equations Ex 3.3
• Chapter 3 Simple Equations Ex 3.4
• Chapter 3 Simple Equations Unit Exercise
• Chapter 3 Simple Equations InText Questions

7th Class Maths Guide AP State Syllabus Pdf Chapter 4 Lines and Angles

• Chapter 4 Lines and Angles Review Exercise
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.1
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.2
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.3
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.4
• Chapter 4 Lines and Angles Unit Exercise
• Chapter 4 Lines and Angles InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 5 Triangles

• Chapter 5 Triangles Review Exercise
• Chapter 5 Triangles Ex 5.1
• Chapter 5 Triangles Ex 5.2
• Chapter 5 Triangles Ex 5.3
• Chapter 5 Triangles Ex 5.4
• Chapter 5 Triangles Ex 5.5
• Chapter 5 Triangles Ex 5.6
• Chapter 5 Triangles Unit Exercise
• Chapter 5 Triangles InText Questions

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 6 Data Handling

• Chapter 6 Data Handling Ex 6.1
• Chapter 6 Data Handling Ex 6.2
• Chapter 6 Data Handling Ex 6.3
• Chapter 6 Data Handling Ex 6.4
• Chapter 6 Data Handling Unit Exercise
• Chapter 6 Data Handling InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 7 Ratio and Proportion

• Chapter 7 Ratio and Proportion Review Exercise
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.1
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.2
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.3
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.4
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.5
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.6
• Chapter 7 Ratio and Proportion Ex 7.7
• Chapter 7 Ratio and Proportion Unit Exercise
• Chapter 7 Ratio and Proportion InText Questions

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 8 Exponents and Powers

• Chapter 8 Exponents and Powers Ex 8.1
• Chapter 8 Exponents and Powers Ex 8.2
• Chapter 8 Exponents and Powers Ex 8.3
• Chapter 8 Exponents and Powers Unit Exercise
• Chapter 8 Exponents and Powers InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 9 Algebraic Expressions

• Chapter 9 Algebraic Expressions Review Exercise
• Chapter 9 Algebraic Expressions Ex 9.1
• Chapter 9 Algebraic Expressions Ex 9.2
• Chapter 9 Algebraic Expressions Ex 9.3
• Chapter 9 Algebraic Expressions Ex 9.4
• Chapter 9 Algebraic Expressions Unit Exercise
• Chapter 9 Algebraic Expressions InText Questions

7th Class Maths Guide AP State Syllabus Pdf Chapter 10 Construction of Triangles

• Chapter 10 Construction of Triangles Review Exercise
• Chapter 10 Construction of Triangles Ex 10.1
• Chapter 10 Construction of Triangles Ex 10.2
• Chapter 10 Construction of Triangles Ex 10.3
• Chapter 10 Construction of Triangles Unit Exercise
• Chapter 10 Construction of Triangles InText Questions

AP 7th Class Maths Study Material Pdf Chapter 11 Area of Plane Figures

• Chapter 11 Area of Plane Figures Review Exercise
• Chapter 11 Area of Plane Figures Ex 11.1
• Chapter 11 Area of Plane Figures Ex 11.2
• Chapter 11 Area of Plane Figures Ex 11.3
• Chapter 11 Area of Plane Figures Ex 11.4
• Chapter 11 Area of Plane Figures Unit Exercise
• Chapter 11 Area of Plane Figures InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Solutions Chapter 12 Symmetry

• Chapter 12 Symmetry Review Exercise
• Chapter 12 Symmetry Ex 12.1
• Chapter 12 Symmetry Ex 12.2
• Chapter 12 Symmetry Ex 12.3
• Chapter 12 Symmetry Ex 12.4
• Chapter 12 Symmetry Unit Exercise
• Chapter 12 Symmetry InText Questions

AP 7th Class Maths Guide in Telugu Medium New Syllabus

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు

• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Review Exercise
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Ex 1.1
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Ex 1.2
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Ex 1.3
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Ex 1.4
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు Unit Exercise
• Chapter 1 పూర్ణ సంఖ్యలు InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Solutions Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు

• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Review Exercise
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Ex 2.1
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Ex 2.2
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Ex 2.3
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Ex 2.4
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Ex 2.5
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు Unit Exercise
• Chapter 2 భిన్నాలు మరియు దశాంశాలు InText Questions

AP 7th Class Maths Study Material Pdf Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు

• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు Ex 3.1
• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు Ex 3.2
• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు Ex 3.3
• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు Ex 3.4
• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు Unit Exercise
• Chapter 3 సామాన్య సమీకరణాలు InText Questions

7th Class Maths Guide AP State Syllabus Pdf Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు

• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Review Exercise
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Ex 4.1
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Ex 4.2
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Ex 4.3
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Ex 4.4
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు Unit Exercise
• Chapter 4 రేఖలు మరియు కోణాలు InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 5 త్రిభుజాలు

• Chapter 5 త్రిభుజాలు Review Exercise
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.1
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.2
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.3
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.4
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.5
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Ex 5.6
• Chapter 5 త్రిభుజాలు Unit Exercise
• Chapter 5 త్రిభుజాలు InText Questions

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ

• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ Ex 6.1
• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ Ex 6.2
• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ Ex 6.3
• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ Ex 6.4
• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ Unit Exercise
• Chapter 6 దత్తాంశ నిర్వహణ InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం

• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Review Exercise
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.1
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.2
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.3
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.4
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.5
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.6
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Ex 7.7
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం Unit Exercise
• Chapter 7 నిష్పత్తి మరియు అనుపాతం InText Questions

AP Board 7th Class Maths Solutions Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు

• Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు Ex 8.1
• Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు Ex 8.2
• Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు Ex 8.3
• Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు Unit Exercise
• Chapter 8 ఘాతాంకాలు మరియు ఘాతాలు InText Questions

7th Class Maths AP State Syllabus Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు

• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Review Exercise
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Ex 9.1
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Ex 9.2
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Ex 9.3
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Ex 9.4
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు Unit Exercise
• Chapter 9 బీజీయ సమాసాలు InText Questions

7th Class Maths Guide AP State Syllabus Pdf Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం

• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం Review Exercise
• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం Ex 10.1
• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం Ex 10.2
• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం Ex 10.3
• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం Unit Exercise
• Chapter 10 త్రిభుజాల నిర్మాణం InText Questions

AP 7th Class Maths Study Material Pdf Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు

• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Review Exercise
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Ex 11.1
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Ex 11.2
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Ex 11.3
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Ex 11.4
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు Unit Exercise
• Chapter 11 సమతల పటాల వైశాల్యాలు InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Solutions Chapter 12 సౌష్ఠవము

• Chapter 12 సౌష్ఠవము Review Exercise
• Chapter 12 సౌష్ఠవము Ex 12.1
• Chapter 12 సౌష్ఠవము Ex 12.2
• Chapter 12 సౌష్ఠవము Ex 12.3
• Chapter 12 సౌష్ఠవము Ex 12.4
• Chapter 12 సౌష్ఠవము Unit Exercise
• Chapter 12 సౌష్ఠవము InText Questions

AP 7th Class Maths Guide in English Medium (Old Syllabus)

AP State 7th Class Maths Study Material Chapter 1 Integers

• Chapter 1 Integers Ex 1
• Chapter 1 Integers Ex 2
• Chapter 1 Integers Ex 3
• Chapter 1 Integers Ex 4
• Chapter 1 Integers Ex 5
• Chapter 1 Integers Ex 6
• Chapter 1 Integers Ex 7
• Chapter 1 Integers InText Questions

AP State 7th Class Maths Solutions Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers

• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 1
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 2
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 3
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 4
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 5
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 6
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers Ex 7
• Chapter 2 Fractions, Decimals and Rational Numbers InText Questions

AP 7th Class Textbook Pdf Download Chapter 3 Simple Equations

• Chapter 3 Simple Equations Ex 1
• Chapter 3 Simple Equations Ex 2
• Chapter 3 Simple Equations Ex 3

AP 7th Class Maths Solutions Chapter 4 Lines and Angles

• Chapter 4 Lines and Angles Ex 1
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 2
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 3
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 4
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 5
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 6
• Chapter 4 Lines and Angles Ex 7
• Chapter 4 Lines and Angles InText Questions

7th Class Maths TS State Syllabus Guide Pdf Chapter 5 Triangle and Its Properties

• Chapter 5 Triangle and Its Properties Ex 1
• Chapter 5 Triangle and Its Properties Ex 2
• Chapter 5 Triangle and Its Properties Ex 3
• Chapter 5 Triangle and Its Properties Ex 4
• Chapter 5 Triangle and Its Properties InText Questions

AP 7th Class Maths Textbook State Syllabus Solutions Chapter 6 Ratio – Applications

• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 1
• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 2
• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 3
• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 4
• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 5
• Chapter 6 Ratio – Applications Ex 6
• Chapter 6 Ratio – Applications InText Questions

AP Board 7th Class Maths Guide Chapter 7 Data Handling

• Chapter 7 Data Handling Ex 1
• Chapter 7 Data Handling Ex 2
• Chapter 7 Data Handling Ex 3
• Chapter 7 Data Handling Ex 4
• Chapter 7 Data Handling InText Questions

AP SCERT 7th Maths Solutions Chapter 8 Congruency of Triangles

• Chapter 8 Congruency of Triangles Ex 1
• Chapter 8 Congruency of Triangles Ex 2
• Chapter 8 Congruence of Triangles Ex 3
• Chapter 8 Congruency of Triangles Ex 4
• Chapter 8 Congruency of Triangles InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Solutions Chapter 9 Construction of Triangles

• Chapter 9 Construction of Triangles Ex 1
• Chapter 9 Construction of Triangles Ex 2
• Chapter 9 Construction of Triangles Ex 3
• Chapter 9 Construction of Triangles Ex 4
• Chapter 9 Construction of Triangles InText Questions

7th Class Maths Textbook State Syllabus Pdf Chapter 10 Algebraic Expressions

• Chapter 10 Algebraic Expressions Ex 1
• Chapter 10 Algebraic Expressions Ex 2
• Chapter 10 Algebraic Expressions Ex 3
• Chapter 10 Algebraic Expressions Ex 4
• Chapter 10 Algebraic Expressions InText Questions

AP State Board 7th Class Maths Syllabus Chapter 11 Exponents

• Chapter 11 Exponents Ex 1
• Chapter 11 Exponents Ex 2
• Chapter 11 Exponents Ex 3
• Chapter 11 Exponents InText Questions

AP 7th Maths Solutions Chapter 12 Quadrilaterals

• Chapter 12 Quadrilaterals Ex 1
• Chapter 12 Quadrilaterals Ex 2
• Chapter 12 Quadrilaterals InText Questions

AP State 7th Class Maths Textbook Pdf Chapter 13 Area and Perimeter

• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 1
• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 2
• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 3
• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 4
• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 5
• Chapter 13 Area and Perimeter Ex 6
• Chapter 13 Area and Perimeter InText Questions

7th Class Maths Solution Pdf Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes

• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 1
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 2
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 3
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes Ex 4
• Chapter 14 Understanding 3D and 2D Shapes InText Questions

7th Class Maths Textbook Telugu Medium Chapter 15 Symmetry

• Chapter 15 Symmetry Ex 1
• Chapter 15 Symmetry Ex 2
• Chapter 15 Symmetry Ex 3
• Chapter 15 Symmetry Ex 4
• Chapter 15 Symmetry InText Questions

AP State Board Syllabus 7th Class Textbook Solutions & Study Material

• AP Board 7th Class Maths Solutions
• AP Board 7th Class Science Solutions
• AP Board 7th Class Social Studies Solutions
• AP Board 7th Class English Solutions
• AP Board 7th Class Hindi Solutions
• AP Board 7th Class Telugu Solutions
• AP 7th Class Telugu Important Questions
• AP 7th Class English Important Questions
• AP 7th Class Hindi Important Questions
• AP 7th Class Science Important Questions
• AP 7th Class Social Science Important Questions
• AP 7th Class Maths Bits with Answers
• AP 7th Class Science Bits with Answers
• AP 7th Class Social Bits with Answers
• AP State Board 7th Class Maths Notes
• AP State Board 7th Class Science Notes
• AP State Board 7th Class Social Studies Notes

SCERT AP Board 7th Class Hindi Study Material 12th Lesson कोंडापल्ली की यात्रा Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 12th Lesson Questions and Answers कोंडापल्ली की यात्रा

7th Class Hindi 12th Lesson कोंडापल्ली की यात्रा Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
इस चित्र में आपको क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (ఈ చిత్రంలో మీకు ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
इस चित्र में एक हथकरघा, आदमी, कपडे, पंखा आदि दिखाई दे रहे हैं। )
(ఈ చిత్రంలో ఒక చేతి మగ్గం, మనిషి, బట్టలు, ఫ్యాన్ మొదలుగునవి కనిపించుచున్నవి.)

प्रश्न 2.
कपड़े बनानेवाले को क्या कहते हैं? (బట్టలు తయారు చేయు వానిని ఏమందురు??)
उत्तर:
कपडे बनानेवाले को जुलाहा कहते हैं। (బట్టలు తయారు చేయువానిని పద్మసాలీలు అంటారు.)

कोडापल्ली की यात्रा (కొండపల్లి యాత్ర)

आँध्रप्रदेश के कृष्णा जिले में एक गाँव है। इसका नाम कोंडापल्ली है। यह विजयवाडा से 24 कि.मी. की दूरी पर है। यह प्रांत हाथ से बनी लकड़ी के खिलौनों के लिए प्रसिद्ध है। इन्हें देखने के लिए दूर – दूर से लोग आते हैं। एक दिन पाठशाला के कुछ छात्र अपने अध्यापक के साथ रविवार को कोंडापल्ली की यात्रा पर गये। वहाँ पर एक पुराना किला है। इस किले को 14 वीं शताब्दी के राजाओं ने बनाया। इसे देखकर बच्चे बहुत खुश हुए। उसके बाद वहाँ के खिलौने देखने गए।

अध्यापक और छात्रों को देखकर स्थानीय खिलौने बनानेवाले कारीगरों ने उनका स्वागत किया। आंध्रप्रदेश में लोग संक्रांति और दशहरा के पर्व दिनों में ‘गोलू’ यानी, ‘बोम्मल कोलुवु’ रखते हैं। ये खिलौने आसपास के ‘तेल्ला पोणिकी’ नामक नरम लकड़ी से बनाये जाते हैं। इन्हें प्राकृतिक रंगों से रंगा जाता है।

यहाँ कई प्रकार के खिलौने बनते हैं। इन खिलौनों में दशावतार, ताड़ का पेड़, बैलगाड़ी, गीतोपदेश, पालकी, वर-वधु, नर्तकी, हाथी का हौदा, ग्रामीण वातावरण के खिलौने प्रसिद्ध हैं।

आजकल ये हस्तकलाएँ धीरे – धीरे लुप्त होती जा रही हैं। आंध्र प्रदेश सरकार ‘लेपाक्षी’ नामक बिक्री केंद्रों द्वारा इन्हें बेचती है। इससे कारीगरों को आजीविका और प्रोत्साहन मिलता है।

సారాంశము

ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని కృష్ణాజిల్లాలో ఒక గ్రామము కలదు. దీని పేరు కొండపల్లి. ఇది విజయవాడ నుండి 24 కి.మీ దూరాన కలదు. ఈ ప్రదేశము చేతితో చేయు కొయ్య ఆటబొమ్మలకు ప్రసిద్ధి. వీటిని చూచుటకు దూర-దూర ప్రాంతాల నుండి ప్రజలు వచ్చెదరు. ఒకరోజు పాఠశాలకు చెందిన కొంతమంది విద్యార్థులు తమ ఉపాధ్యాయునితో ఆదివారము నాడు కొండపల్లి యాత్రకు వెళ్ళిరి. అక్కడ ఒక పాత కోట ఉన్నది. ఈ కోటను 14వ శతాబ్దమునకు చెందిన రాజులు కట్టించిరి. దీనిని చూసి పిల్లలు చాలా సంతోషించిరి.. ఆ తర్వాత అక్కడి ఆట బొమ్మలను చూచుటకు వెళ్ళిరి.

ఉపాధ్యాయులు మరియు విద్యార్థులను చూసి స్థానిక ఆటబొమ్మలను తయారు చేయు పనివాళ్ళు వారికి స్వాగతం పలికిరి. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ప్రజలు సంక్రాంతి మరియు దసరా పండుగ రోజుల్లో ‘గోలూ” అనగా “బొమ్మల కొలువు” ను ఏర్పాటు చేయుదురు. ఈ బొమ్మలను గ్రామ సమీపంలోని “తెల్ల పొణికి” అను మెత్తని కర్ర నుండి తయారుచేస్తారు. వీటిని ప్రాకృతిక (సహజ) రంగులతో రంగులు వేస్తారు.

ఇక్కడ ఎన్నో రకముల ఆటబొమ్మలు తయారు చేస్తారు. ఈ బొమ్మలలో దశావతారములు, తాటిచెట్లు, ఎద్దుల బండ్లు, గీతోపదేశము, పల్లకీ, వరుడు వధువు, నర్తకీ, ఏనుగు అంబారీ, గ్రామీణ వాతావరణపు ఆట వస్తువులు ముఖ్యమైనవి.

ఈ రోజుల్లో ఈ చేతికళలు (హస్తకళలు) అడుగంటి పోతున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వము లేపాక్షి అను పేరు గలిగిన విక్రయ కేంద్రాల ద్వారా వీటిని అమ్ముతున్నది. అందువలన బొమ్మలను తయారు చేయు చేతి కళాకారులకు జీవితాంతము జీవనోపాధి మరియు ప్రోత్సాహము లభించుచున్నది.

Summary

There is a village in Krishna district of Andhra Pradesh. Its name is Kondapalli. It is 24 km away from Vijayawada. This place is famous for hand-made wooden toys. People from distant places come to see these toys. One day some students of a school went on an excursion on Sunday accompanied by their teacher. An old fort is located there. Kings who belonged to 14th century built this fort. The children were elated on seeing this. Later, they went to see the locally made toys.

The crafts persons who make the toys welcomed the teacher and the students. In Andhra Pradesh, the people arrange ‘Bommala Koluvu’ (Display of Toys) called ‘Golu’. They make toys with the softwood of “Tella poniki’ available near the village. They use natural colours for the toys.

Different kinds of toys are made here. The toys describing dasavataras, palmyra trees, bullock carts, Gitopadesa, pallak, bride and groom, narthak, a howdah on an elephant’s back, village’s serene atmosphere are important among them.

Nowadays the handicrafts are losing their lustre. The government of Andhra Pradesh is selling these toys through ‘Lepakshi’ centre. Therefore the crafts persons who make the toys are able to earn their living and get encouragement throughout their life.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
अपने गाँव की हस्तकलाओं के बारे में आप क्या जानते हैं? (మీ గ్రామపు హస్త కళలను గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
मेरा गाँव कोंडपल्ली है। हमारा गाँव हाथ से बनी लकडी के खिलौनों के लिए प्रसिद्ध है। हमारे गाँव में खिलौने बनाकर इन्हें प्राकृतिक रंगों से रंगा जाता है।
(మా గ్రామము కొండపల్లి. మా గ్రామము చేతితో తయారు చేయబడిన చెక్క బొమ్మలకు ప్రసిద్ది. మా గ్రామంలో బొమ్మలను తయారుచేసి వాటికి ప్రాకృతిక రంగులు అద్దెదరు.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
आंध्रप्रदेश की हस्त कलाओं के बारे में बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని హస్తకళల గురించి తెలపండి.)
उत्तर:
कलमकारी आँध्रप्रदेश में प्रचलित कला है। इसमें सब्ज़ियों के रंगों से र्धामिक चित्र बनाये जाते हैं। इसकी जड़ें आँध्र के श्रीकालहस्ति और मचिलीपट्टनम से हैं। बोब्बिलि में वीणा तैयार की जाती है। आँध्रा में हैंडलमू हस्तकला भी है। चीराला, गद्वाल, मंगलगिरि, उप्पाडा, आदि इसके लिए प्रसिद्ध है।
(కలంకారీ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రసిద్ధి చెందిన ఒక చిత్రించే కళ. వెదురుతో చేసిన కలంతో సహజమైన రంగులను ఉపయోగించి ధార్మిక చిత్రాలు చిత్రిస్తారు. వీటి మూలాలు శ్రీకాళహస్తి మరియు మచిలీపట్నంలో ఉన్నాయి. బొబ్బిలిలో వీణ తయారు చేయబడుతుంది. ఆంధ్రలో చేనేత హస్తకళ కూడా ఉంది. చీరాల, గద్వాల్, మంగళగిరి, ఉప్పాడ మొదలైనవి వీటికి ప్రసిద్ది.)

प्रश्न 2.
कोंडापल्ली किले का निर्माण किस शताब्दी में हुआ? (కొండపల్లి కోట నిర్మాణము ఏ శతాబ్దములో జరిగినది?)
उत्तर:
कोंडपल्ली किले का निर्माण 14 वीं शताब्दी में हुआ।
(కొండపల్లి కోట నిర్మాణము 14వ శతాబ్దములో జరిగినది.)

प्रश्न 3.
गोलू किसे कहते हैं? (‘గోలూ’ అని దేనిని అంటారు?)
उत्तर:
आंध्रप्रदेश में लोग संक्रांति और दशहरा के पर्व दिनों में बोम्मल कोलुवु रखते हैं। इस बोम्मल कोलुवु को ही ‘गोलु’ कहते हैं।
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లో సంక్రాంతి మరియు దసరా పండుగ రోజుల్లో బొమ్మల కొలువు ఉంటుంది. ఈ బొమ్మల కొలువునే “గోలూ” అని అంటారు).

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. आजकल ये हस्तकलाएँ लुप्त होती जा रही हैं। [ 4 ]
2. तेलुगु में गोलू को बोम्मला कोलुवु कहते हैं। [ 3 ]
3. इस किले का निर्माण 14 वीं शताब्दी में हुआ। [ 1 ]
4. इससे कारीगरों को आजीविका मिल रही है। [ 5 ]
5. उसके बाद कोंडापल्ली के खिलौने देखने गए। [ 2 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) नीचे दिए गए वाक्यों में चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. कोंडापल्ली विजयवाड़ा से कितने किलोमीटर की दूरी पर है? (కొండపల్లి, విజయవాడ నుండి ఎన్ని కిలోమీటర్ల దూరాన ఉన్నది?)
उत्तर:
कोंडपल्ली विजयवाडा से 24 किलोमीटर की दूरी पर है।
(కొండపల్లి, విజయవాడ నుండి 24 కి.మీ. దూరాన కలదు.)

2. कोंडापल्ली में खिलौने बनानेवालों को सरकार किस तरह प्रोत्साहन दे रही है? (కొండపల్లిలో బొమ్మలు తయారు చేయువారిని ప్రభుత్వము ఏ విధముగా ప్రోత్సహించుచున్నది?)
उत्तर:
कोंडपल्ली में खिलौने बनानेवालों के खिलौनों को आंध्रप्रदेश सरकार खरीदकर उन्हें लेपाक्षी बिक्री केंद्रों में बेचती हैं। इससे कारीगरों को आजीविका और प्रोत्साहन मिलते हैं।
(కొండపల్లిలో బొమ్మలు తయారు చేయువాని బొమ్మలను ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం కొని వాటిని లేపాక్షి విక్రయ కేంద్రంలో అమ్ముతుంది. దీనితో – కార్మికులకు ఉపాధి మరియు ప్రోత్సాహం లభిస్తాయి.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. “कोंडापल्ली की यात्रा” पाठ का सारांश अपने शब्दों में लिखिए। (‘కొండపల్లి యాత్ర’ పాఠ్య సారాంశము మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
कोंडापल्ली की यात्रा पाठ में हस्तकलाओं के बारे में वर्णन है। कोंडापल्ली आँध्रप्रदेश का प्रसिद्ध हस्तकला केंद्र है। यहाँ बने अनेक तरह के लकड़ी के खिलौनों में कारीगरों का कौशल दिखाई देता है। संक्रांति पर्व के दिन गोलू रखा जाता है। हमें हस्तकलाओं को प्रोत्साहन देना चाहिए।
(కొండపల్లి యాత్ర అను ఈ పాఠంలో హస్తకళలను గురించి వర్ణించడమైనది. కొండపల్లి ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ హస్తకళా క్షేత్ర కేంద్రము. ఇక్కడ తయారుచేసిన అనేక రకాల చెక్కబొమ్మల తయారీలో పనివారి నైపుణ్యము కన్పించును. సంక్రాంతి పండుగ రోజున “గోలూ” అనగా బొమ్మల కొలువు వుంచబడుతుంది.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. कोंडापल्ली ……. जिले में है। (कृष्णा/ कड़पा)
उत्तर:
कृष्णा

2. कोंडापल्ली …….. के लिए मशहूर है। (चित्रकला/ खिलौनों)
उत्तर:
खिलौनों

3. गोलू …….. त्यौहार के दिनों में रखा जाता है। (संक्रांति/ उगादी)
उत्तर:
संक्रांति

4. खिलौने …. रंगों से रंगे जाते हैं। (प्राकृतिक/ कृत्रिम)
उत्तर:
प्राकृतिक

5. कोंडापल्ली देखने …. के दिन गए। (सोमवार रविवार)
उत्तर:
रविवार

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य बनाइए।

उत्तर:
1. कोंडापल्ली कृष्णा जिले में हैं।
2. कोंडपल्ली में एक पुरातन किला है।
3. हाथी का हौदा ग्रामीण वातावरण का खिलौना है।
4. लेपाक्षी एक बिक्री केंद्र है।
5. खिलौने तेल्लापोणिकी नामक नरम लकडी से बनाये जाते हैं।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. खिलौना : ख् + इ + ल् + औ + न् + आ

2. कोंडापल्ली : ………………….
उत्तर:
क् + ओं + ड् + आ + प् + अ + ल् + ल् + ई

3. संक्रांति : ……………………..
उत्तर:
स + अं + क् + र् + आ + त् + ई

4. गोलू : …………………….
उत्तर:
ग + ओ + ल् + ऊ

5. प्रसिद्ध
उत्तर:
प + र् + अ + स् + इ + द् + ध् + अ

भाषांश

अ) वर्ग पहेली से पाठ में आये शब्दों को ढूंढकर लिखिए।

उत्तर:
1. कृष्णा
2. गोलू
3. संक्रांति
4. कोंडापल्ली
5. खिलौने
6. लकडी
7. प्रसिद्ध

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. हाथ – कर, हस्त

2. पाठशाला – ……………
उत्तर:
विद्यालय, स्कूल

3. छात्र – ……………
उत्तर:
विद्यार्थी, शिक्षार्थी

4. दर्शन – ……………
उत्तर:
देखना, वीक्षण

5. कारीगर – ……………
उत्तर:
कर्मचारी, काम करनेवाले

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. शहर × गाँव
2. प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
3. बेचना × खरीदना
4. खुश × नखुश
5. पास × दूर

सृजनात्मकता

अ) किसी एक यात्रा का वर्णन अपने शब्दों में कीजिए।
(ఏదేని యాత్ర గురించి మీ మాటల్లో వర్ణించండి.)
उत्तर:
हम सभी अपनी गर्मी की छुट्टियाँ बिताने के लिए किसी न किसी पर्यटक स्थल पर अवश्य जाते हैं। मैं भी अपनी गर्मी की छुट्टियाँ बिताने के लिए पर्वतीय प्रदेश शिमला गया था। मैं गर्मी के मौसम में भी ठंडक का आनंद ले सकूँ। मैं और मेरा परिवार शाम की बस से शिमला गये और पहाडों में बना रास्ता हमें डरा रहा था। हमने रास्ते में घर का बना खाना खाया, गाने गाए और प्राकृतिक सौंदर्य का आनंद लिया। हम रात के नौ बजे शिमला पहुंचे जहाँ हमने थोडा सा विश्राम कर माल रोड घूमा जिसकी शोभा रात के समय में दो गुनी हो जाती है।

अगले दिन हम सब तैयार होकर जाखू मंदिर में हनुमान जी के दर्शन करने गए और नीचे उतरकर रीज में गए। इस समय तक हल्की – हल्की बारिश होने लगी । जिसने ठंडे मौसम को और अधिक ठंडा कर दिया था। हम उस दिन शाम को कुफरी के लिए निकल गए जहाँ पर बर्फ पड रही थी। अगले दिन हम ने स्वींग का आंनद लिया, चिडियाघर देखा और बर्फ में खूब खेले। हमारा वहाँ इतना मन लगा कि हमने वहीं दो दिन व्यतीत किये। उसके बाद हम शिमला वापिस आए और वहाँ की संस्कृति और संग्रहालय देखा। अगले दिन हम वापिस घर के लिए निकले और हमारे दिल में यात्रा की यादें थी। वह मेरी आज तक की सब से बेहतरीन यात्रा थी।

आ) परियोजना कार्य :

मिट्टी या कागज़ से खिलौनों को बनाकर कक्षा में दिखाइए।
(మట్టితో లేదా కాగితముతో ఆటబొమ్మలను తయారుచేసి తరగతిలో చూపించండి.)
उत्तर:
छात्र गतिविधि

इ) अनुवाद कीजिए।

1. बच्चों को खिलौने पसंद हैं।
उत्तर:
बच्चों को खिलौने पसंद हैं। పిల్లలకు ఆటబొమ్మలు ఇష్టము.

2. वीणा लकड़ी से बनाई जाती है।
उत्तर:
वीणा लकड़ी से बनाई जाती है। వీణను కొయ్యతో తయారు చేస్తారు.

3. दिल्ली देश की राजधानी है।
उत्तर:
दिल्ली देश की राजधानी है। ఢిల్లీ దేశ రాజధాని.

4. बेंगलूरु सुंदर नगर है।
उत्तर:
बेंगलूरू सुंदर नगर है। బెంగళూరు సుందర నగరం.

5. हिंदी सरल भाषा है।
उत्तर:
हिंदी सरल भाषा है। హిందీ సరళమైన భాష.

व्याकरणांश

क्रिया विशेषण

रेखांकित शब्द क्रिया की विशेषता बताते हैं। क्रिया की विशेषता बतानेवाले शब्दों को क्रिया – विशेषण कहते हैं।
(గీత గీయబడిన పదములు క్రియ యొక్క విశేషతను తెలియజేయుచున్నవి. వీటిని క్రియా విశేషణములు అందురు.)
उदा : धीरे – धीरे, तेज, सुंदर, प्रतिदिन, खूब आदि।

अ) नीचे दिये गये वाक्यों में क्रिया – विशेषण शब्द को पहचानकर लिखिए।

1. दीपा धीरे – धीरे खाती है।
उत्तर:
धीरे – धीरे

2. परसों मैं दिल्ली जाऊँगा।
उत्तर:
परसों

3. नदी निरंतर बहती है।
उत्तर:
निरंतर

4. तुम जल्दी आओ।
उत्तर:
जल्दी

5. रमा वहाँ बैठी है।
उत्तर:
वहाँ

अध्यापकों के लिए सूचना :

लकडी से बने खिलौनों के लिए प्रसिद्ध अन्य प्रदेशों के बारे में कक्षा में चर्चा कीजिए।
(Sradogss తయారుచేసే ఆట బొమ్మల కోసం ప్రసిద్ది చెందిన ఇతర ప్రదేశాలను గురించి తరగతి గదిలో చర్చించండి.)
उत्तर:
लकडी से बने खिलौनों के लिए प्रमुख अन्य प्रदेशों में एक है एटिकोप्पाका। आंध्रप्रदेश के एटिकोप्पाका खिलौने विख्यात हैं। लकडी के पारंपरिक एटिकोप्पाका खिलौने बनाने की कला,जो लक्कपिडतलु नाम से प्रचलित हैं | करीब 400 साल से अधिक पुरानी है। लकडी से बने खिलौनों के लिए और एक प्रसिद्ध स्थान है धर्मनगरी। वारणासी को ही धर्म नगरी कहते हैं।

मध्यप्रदेश में ग्वालियर तथा इंदौर, केरल में तैनीचेरी व कोझीकोडे, उत्तर प्रदेश में मधुरा व आग्रा राजस्थान में जयपुर, तमिलनाडु में पनरुपति, कुड्डालेरु और तन्जौर प्रांतों में भी खिलौने तैयार किये जाते हैं। उदयपुर भी एक प्रसिद्ध लकडी के खिलौनों का केंद्र है। राजस्थान में गलियाकोट लकडी के खिलौनों के लिए प्रसिद्ध शहर है। आंध्रप्रदेश के बोब्बिली में भी वीणा के साथ – साथ खिलौनों की तैयारी की जाती है।

पाठ का सारांश

कोंडापल्ली की यात्रा पाठ में हस्तकलाओं के बारे में वर्णन है। कोंडापल्ली आँध्रप्रदेश का प्रसिद्ध हस्तकला केंद्र है। यहाँ बने अनेक तरह के लकड़ी के खिलौनों में कारीगरों का कौशल दिखाई देता है। संक्रांति पर्व के दिन गोलू रखा जाता है। हमें हस्तकलाओं को प्रोत्साहन देना चाहिए।

పాఠ్య సారాంశం

కొండపల్లి యాత్ర అను ఈ పాఠంలో హస్తకళలను గురించి వర్ణించడమైనది. కొండపల్లి, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ హస్తకళా క్షేత్ర కేంద్రము. ఇక్కడ తయారుచేసిన అనేక రకాల చెక్కబొమ్మల తయారీలో పనివారి నైపుణ్యము కన్పించును. సంక్రాంతి పండుగ రోజున “గోలూ” అనగా బొమ్మల కొలువు వుంచబడుతుంది.

Summary

The handicrafts are described in this lesson named ‘Excursion to Kondapalli’. Kondapalli is famous centre for handicrafts in Andhra Pradesh. The expertize of the craftspersons is found in making of different toys that are made here. On the occasion of Sankranthi day, Bommala Koluvu (Display of Toys) called ‘Golu’ is arranged in Andhra Pradesh. We should encourage the handicrafts.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

बच्चा – बच्ची
स्त्री – पुरुष
नर – मादा
बेटा – बेटी
नर – नारी
लडका – लडकी
आदमी – औरत
बूढ़ा – बूढ़ी
स्त्री – पुरुष
माँ – बाप
माता – पिता
दादा – दादी
बाल – बाला
ग्वाला – ग्वालिन
चाचा – चाची
पडोसी – पडोसिन
बालक – बालिका
बलवान – बलवती

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

गाँव – गाँव
करघा – करघे
साडी – साडियाँ
खिलौना – खिलौने
कला – कलाएँ
लकडी – लकड़ियाँ
लोग – लोग
छात्र – छात्र
यात्रा – यात्राएँ
किला – किले
शताब्दी – शताब्दियाँ
राजा – राजा
लोग – लोग
कारीगर – कारीगर
पर्व – पर्व
बच्चा – बच्चे

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
गाँव × शहर
पुराना × नया
खुश × नखुश
बनाना × बिगाडना
नरम × कडा
प्राकृतिक × कृत्रिम/अप्राकृतिक
यहाँ × वहाँ
बेचना × खरीदना

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

लोग = जनता, ప్రజలు, the people
नज़दीक = पास, దగ్గర, near
अध्यापक = शिक्षक, ఉపాధ్యాయుడు, a teacher
रविवार = इतवार,ఆదివారం, Sunday
बिक्री = विक्रय, అమ్మకము, sale
आजीविका = रोजगार, జీవనోపాధి, livelihood
किला = दुर्ग, కోట, fort
स्वागत = रिसेप्शन अभिनंदन, ఆహ్వానము, welcome
पर्व = त्यौहार, పండుగ, festival

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी-अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్లేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 11th Lesson सफलता का मंत्र Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 11th Lesson Questions and Answers सफलता का मंत्र

7th Class Hindi 11th Lesson सफलता का मंत्र Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కనిపించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक जंगल,पेड़, पौधे, फूल, एक आदमी, फावडा (कुदाल), सब्बल, मिट्टी, टोकरियाँ, एक औरत आदि दिखाई दे रहे हैं।
(చిత్రంలో ఒక అడవి, చెట్లు, పొదలు, మొక్కలు, పూలు, ఒక మనిషి, పార, మట్టి, తట్టలు, పలుగు, మట్టి, ఒక స్త్రీ మొదలగునవి కనిపించుచున్నవి.)

प्रश्न 2.
आदमी क्या कर रहा है? (మనిషి ఏమి చేయుచున్నాడు?)
उत्तर:
आदमी रास्ता बना रहा है।
(మనిషి దారిని ఏర్పాటు చేయుచున్నాడు.)

सफलता का मंत्र (విజయపు మంత్రము)

एक बार कुछ व्यापारी अपना माल बेचने रेगिस्तान से गुज़र रहे थे। उनके साथ ऊँट और बैल भी थे। गर्मी के कारण वे दिन में सफ़र नहीं कर पा रहे थे। इसीलिए वे रात के समय यात्रा कर रहे थे। उनके नेता मार्गदर्शक बनकर आगे जा रहे थे। सब उनके पीछे चल रहे थे। अंधेरे के कारण वे रास्ता भटक गये। आखिर जब सबेरा हुआ तब वे वहीं पहुँचे जहाँ से शुरू हुए थे। इससे वे सब दुःखी हुए।

उनके पास एक बूंद पानी तक नहीं था। सब अपने नेता पर चिल्लाने लगे। नेता सोच में पड़ गया। “संकट का धैर्य से सामना करना चाहिए।“ अचानक उसकी नज़र एक घास के तिनके पर पड़ी। उसे लगा कि ज़रूर यहाँ पानी होगा। इसलिए कुछ लोगों की सहायता से वहाँ खोदने लगा। बहुत देर खोदने के बाद वहाँ एक पत्थर दिखाई पड़ा। इसे देखकर सब लोग नेता की निंदा करने लगे।तब नेता ने कहा “दोस्तों, बीच में ही अपना प्रयास नहीं छोड़ना चाहिए। चलो इस पत्थर को लोडेगे।” एक युवक ने उस पत्थर को हथोडे से तोड़ डाला। पत्थर टूटते ही पानी ऊपर आया। इसे देखकर सब खुश हुए सब अपनी प्यास बुझाकर यात्रा के लिए आगे बढ़ गये।

नीति : संकल्प की दृढ़ता से जरूर सफलता मिलती है।

సారాంశము

ఒకసారి కొంతమంది వ్యాపారస్తులు తమ సరుకులను అమ్ముటకు ఎడారిలో పోవుచుండిరి. వారికి తోడు కొన్ని ఒంటెలు, ఎద్దులు కూడా కలవు. వేసవి కారణముగా వారు తమ యాత్రను పూర్తి చేయలేకపోవుచుండిరి. అందువలన వారు రాత్రి సమయంలో యాత్ర చేయుచుండిరి. వారి నాయకుడు మార్గదర్శకుడిగా ముందు నడుచుచుండెను. అందరూ అతని వెనుక నడుచుచుండిరి. చీకటి కారణముగా వారు దారి తప్పిరి. తెల్లవారగానే యాత్రను వారు ఎక్కడి నుండి ప్రారంభించారో అక్కడికే వచ్చి యుండిరి అందువలన వారందరూ చాలా దు:ఖించిరి.

వారి వద్ద ఒక్క బొట్టు మంచినీరు కూడా లేదు. అందరూ తమ నాయకుణ్ణి తిట్టసాగిరి. నాయకుడు ఆలోచనలో పడెను. ఆపదను ధైర్యముతో ఎదుర్కొనాలి. అకస్మాత్తుగా తన దృష్టి ఒక గడ్డి పరకపై పడెను. తప్పనిసరిగా ఇక్కడ నీళ్ళు ఉంటాయని అతనికి అనిపించెను. అందువలన కొంతమంది సహాయముతో అతడు అక్కడ తవ్వుచుండెను. చాలాసేపు తవ్విన తర్వాత అక్కడ ఒక రాయి కన్పించెను. దీనిని చూసి అందరూ తమ నాయకుణ్ణి నిందించసాగిరి. అప్పుడు నాయకుడు “మిత్రులారా, మధ్యలోనే మన ప్రయత్నము వదలకూడదు. పదండి ఆ రాయిని ముక్కలు చేద్దాం. అని అనెను. ఒక యువకుడు ఆ రాయిని ఒక సమ్మెటతో పగలగొట్టెను. రాయి ఇరిగి పోగానే నీరు పైకి ఉబికినది. దీనిని చూసి అందరూ సంతోషించిరి. అందరూ తమ దాహమును తీర్చుకుని యాత్ర కొరకు ముందుకు సాగిరి. నీతి : సంకల్ప దృఢత్వముతో తప్పనిసరిగా విజయం లభిస్తుంది.

Summary

Once some traders were travelling across a desert to sell their goods. Some camels and oxen were also accompanying them. They were not able to travel due to the summer. So they were travelling during night time. The leader was walking ahead of them as their guide. Others were following him. They lost their way because of the darkness. As it dawned, they arrived at the place where their journey from. So they felt very sad.

They had no water with them even a drop. All of the traders started blaming their leader. The leader was obsessed with thoughts. One should face a problem courageously. All of a sudden a blade of grass caught his attention. He thought that there would certainly be water. He started digging there with the help of some traders. After digging for a long time, a stone was found there. On seeing that stone, the traders started blaming their leader. Then the leader said to them, “Friends, we should not give up our effort in the middle. Let’s go, let’s break the stone into pieces.” A young man broke the stone with a maul. When the stone broke into pieces, water sprang up. All of them felt happy. They quenched their thirst and carried on their travel.

Moral : Success can certainly be achieved by strong willpower.

Intext guestions & Answers

प्रश्न 1.
समस्या का सामना कैसे करना चाहिए? (సమస్యను ఎలా ఎదుర్కొనాలి?)
उत्तर:
समस्या का सामना धैर्य से करना चाहिए।
(సమస్యను ధైర్యంతో ఎదుర్కొనవలెను.)

प्रश्न 2.
सफलता प्राप्त करने के लिए क्या करना चाहिए? (విజయము పొందడానికి ఏమి చేయాలి?)
उत्तर:
सफलता प्राप्त करने के लिए दृढ़ संकल्प होना चाहिए।
(విజయము పొందడానికి దృఢ సంకల్పము కావాలి.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
व्यापारी कहाँ से गुज़र रहे थे? (వ్యాపారస్తులు ఎక్కడి నుండి వెళ్లుచున్నారు?)
उत्तर:
व्यापारी रेगिस्तान से गुज़र रहे थे।
(వ్యాపారస్తులు ఎడారి నుండి వెళ్లుచున్నారు.)

प्रश्न 2.
व्यापारी रास्ता क्यों भटक गये? (వ్యాపారస్తులు ఎందుకు దారి తప్పిరి?)
उत्तर:
व्यापारी अंधेरे के कारण रास्ता भटक गये।
(చీకటి కారణముగా వ్యాపారస్తులు దారి తప్పిరి.)

प्रश्न 3.
सफलता कैसे मिलती है? (విజయము ఎలా లభించును?)
उत्तर:
संकल्प की दृढ़ता से सफलता मिलती है।
(సంకల్ప దృఢత్వముతో విజయము లభించును.)

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. अचानक उसकी नज़र एक तिनके पर पड़ी। [ 3 ]
2. बहुत देर खोदने के बाद वहाँ एक पत्थर दिखाई पड़ा। [ 4 ]
3. कुछ व्यापारी रेगिस्तान से गुज़र रहे थे। [ 1 ]
4. सब अपनी प्यास बुझाकर यात्रा के लिए आगे बढ़े। [ 5 ]
5. इससे वे सब दुःखी हुए। [ 2 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) नीचे दिए गए वाक्यों में चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. रेगिस्तान से कौन गुजर रहे थे? उनके साथ क्या – क्या थे? (ఎడారి గుండా ఎవరెవరు ప్రయాణం చేయుచున్నారు? వారితో ఏమేమి ఉన్నవి?)
उत्तर:
रेगिस्तान से कुछ व्यापारी गुज़र रहे थे। उनके साथ ऊँट और बैल भी थे।
(ఎడారి గుండా కొంతమంది వ్యాపారస్తులు ప్రయాణం చేయుచుండిరి. వారితో ఒంటెలు, ఎద్దులు కూడా ఉన్నవి.)

2. व्यापारी किस समय यात्रा कर रहे थे? (వ్యాపారస్తులు ఏ సమయంలో యాత్ర చేయుచుండిరి?)
उत्तर:
व्यापारी रात के समय यात्रा कर रहे थे।
(వ్యాపారస్తులు రాత్రి సమయంలో యాత్ర చేయుచుండిరి.)

3. नेता की नज़र किस पर पड़ी थी? उसने क्या किया? (నాయకుని దృష్టి దేనిపై పడినది? అతడు ఏమి చేసెను?)
उत्तर:
नेता की नजर एक घास के तिनके पर पडी। उसने कुछ लोगों की सहायता से वहाँ खोदने लगा।
(నాయకుని దృష్టి ఒక గడ్డిపూచపై పడినది. అతడు కొంతమంది సహాయంతో అక్కడ త్రవ్వసాగాడు.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.)

1. “सफलता का मंत्र पाठ का सारांश अपने शब्दों में लिखिए। (‘విజయానికి మంత్రం’ అను పాఠం సారాంశం మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
कुछ व्यापारी माल लेकर रेगिस्तान से जा रहे थे। अंधेरे के कारण रास्ता भटक गये। इससे वे दुःखी हुए। उनके पास पीने का पानी भी नहीं था। नेता सोच में पड़ गया। संकट का धैर्य से सामना करने का निश्चय किया। अचानक उसकी नज़र एक तिनके पर पड़ी । खोदने पर वहाँ एक पत्थर दिखाई पड़ा। पत्थर को हथौड़े से तोड़ा। पत्थर के टूटते ही पानी ऊपर आया। संकल्प की दृढता से सफलता मिलती है।
(కొంతమంది వ్యాపారస్తులు సరకు తీసుకొని ఎడారి గుండా వెళ్ళుచుండెను. చీకటి కారణంగా వారు దారి తప్పిరి. దీని కారణంగా వారు బాధపడిరి. వారి వద్ద త్రాగుటకు నీరు కూడా లేదు. వారి నాయకుడు ఆలోచనలో పడెను. ఆపదను ధైర్యముతో ఎదుర్కొనుటకు నిశ్చయించుకొనెను. అకస్మాత్తుగా తన దృష్టి ఒక గడ్డిపూచపై పడెను. త్రవ్వగా అక్కడ ఒక రాయి కనబడినది. రాతిని సమ్మెటతో పగలకొట్టిరి. రాయి పగిలిపోగానే నీరు పైకి ఉబికి వచ్చినది. సంకల్ప దృఢత్వంతో ‘విజయం లభించును.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. गर्मी के कारण व्यापारी दिन में सफ़र नहीं कर पा रहे थे। (सर्दी/ गर्मी)
उत्तर:
गर्मी

2. अंधेरे के कारण वे ……… भटक गये। (रास्ता/ सड़क)
उत्तर:
रास्ता

3. व्यापारियों के पास ………. नहीं था। (गाडी/ पानी)
उत्तर:
पानी

4. संकट का सामना ……… से करना चाहिए। (धैर्य/ अधैर्य)
उत्तर:
धैर्य

5. बीच में कभी भी ………. नहीं छोड़ना चाहिए। (काम/ प्रयास)
उत्तर:
प्रयास

ई) पाठ में आये शब्दों के आधार पर वाक्य लिखिए।

उत्तर:
2. मछली पानी में तैरती है।
3. रास्ते में मैं अपने दोस्त से मिलता हूँ।
4. संकट की स्थिति में धैर्य से रहना चाहिए।
5. वह एक व्यापारी है।
6. हम गर्मी में सफर नहीं कर सकते।
7. उसकी नजर एक तिनके पर पड़ी।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. चिल्लाना : च + इ + ल् + ल् + आ + न् + आ

2. रेगिस्तान : ………………….
उत्तर:
र + ए + ग् + इ + स् + त् + आ + न् + अ

3. धैर्य : ……………………….
उत्तर:
ध् + ऐ + र् + य् + अ

4. संकल्प : ………………………
उत्तर:
स् + अं + क् + अ + ल् + प् + अ

5. पत्थर : ………………………
उत्तर:
प् + अ + त् + थ् + अ + र् + अ

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के आधार पर चार शब्द बनाइए।

1. पानी – नीरज – जलज – जमाना – नाम – मगर

2. तिनका – ………………………….
उत्तर:
कायर – रत्न – नाराज़ – जहाज

3. सहायता – ………………………….
उत्तर:
ताल – लडना – नारा – राहत

4. अचानक – ………………………….
उत्तर:
काक – कविता – तैयार – रामायण

5. सफ़र – ………………………….
उत्तर:
रक्षक – कैलास – सवारी – रौनक

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. माल = कीमती वस्तु, रुपया

2. सबेरा = ……………………………..
उत्तर:
सुबह, प्रातःकाल

3. शुरु = ……………………………..
उत्तर:
प्रारंभ, आरंभ

4. नज़र = ……………………………..
उत्तर:
दृष्टि, निगाह

5. पानी = ……………………………..
उत्तर:
जल, नीर

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. दिन × रात
2. आगे × पीछे
3. अंधेरा × उजाला
4. सबेरा × शाम
5. बेचना × खरीदना

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।


उत्तर:

आ) परियोजना कार्य :

सफ़लता से संबंधित एक छोटी सी कहानी लिखिए। (సఫలతకు సంబంధించిన ఒక చిన్న కథను వ్రాయండి.)
उत्तर:
कनौज शहर में एक बहुत ही साधारण बच्चा रहता था। जिसका नाम था भोलू। वह नाम से भी भोला था। जिस स्कूल में वह पढ़ता था, वहाँ के सभी बच्चे उसे मंदबुद्धि कहकर चिढ़ाते थे। एक दिन वह कुएँ के पास बैठा था। तभी उसकी नज़र पत्थर पर पडे निशान की ओर गई।

उसने सोचा जब कठोर पत्थर पर निशान बन सकते हैं तो मुझे भी विद्या आ सकती है। विद्यालय में वह मंदबुद्धि कहलाता था। उसके अध्यापक उससे नाराज़ रहते थे। उसके बुद्धि का स्तर औसत से भी
कम था। कक्षा में उसका प्रदर्शन सदैव निराशाजनक ही होता था।

अपने सहपाठियों के मध्य वह उपहास का विषय था। विद्यालय में वह जैसे ही प्रवेश करता चारों ओर बाणों की बौछार सी होने लगती। इन सब बातों से परेशान होकर उसने पाठशाला आना ही छोड़ दिया।

एक दिन वह मार्ग में भ्रमण कर रहा था। घूमते हुए उसे जोरों की प्यास लगी। वह इधर – उधर पानी खोजने लगा। अंत में उसे एक कुआँ दिखाई दिया। वह वहाँ गया और पानी पिया। वह पानी पीने के बाद थोडी देर वहीं बैठ गया।

उसकी दृष्टि पत्थर पर पडे उस निशान पर पड़ी जिस पर बार – बार पानी खींचने से इतने कठोर पत्थर पर रस्सी के निशान पड़ सकते हैं, तो निरंतर अभ्यास से मुझे भी विद्या आ सकती है। उसने यह विचार गांठ में बाँध लिया और पाठशाला जाना आरंभ कर दिया। उसकी लगन देखकर अध्यापकों ने भी उसे सहयोग दिया।

उसने मन लगाकर अधिक परिश्रम किया। कुछ सालों के बाद यहीं विद्यार्थी संस्कृत का एक महान लेखक साबित हुआ।

इ) अनुवाद कीजिए।

1. सफ़र करने से मज़ा आता है।
उत्तर:
सफ़र करने से मज़ा आता है। యాత్ర చేయుట వలన ఆనందంగా ఉంటుంది.

2. संकट स्थिति में सोचना चाहिए।
उत्तर:
संकट स्थिति में सोचना चाहिए। కష్టస్థితిలో ఆలోచించవలెను.

3. आँखों में तिनका आ गिरा।
उत्तर:
आँखों में तिनका आ गिरा। కండ్లలో నలక వచ్చి పడినది.

4. नेता सबका आदर्श होता है।
उत्तर:
नेता सबका आदर्श होता है। నాయకుడు అందరికీ ఆదర్శంగా ఉంటాడు.

5. प्रयास के कारण सफलता मिलती है।
उत्तर:
प्रयास के कारण सफलता मिलती है। ప్రయత్నము (కృషి) కారణముగా విజయం లభించును.

व्याकरणांश

1. नेता आगे जा रहे थे।
2. अंधेरे के कारण वे रास्ता भटक गए।
3. वे सब अपने नेता पर चिल्लाने लगे।
4. पत्थर टूटते ही पानी ऊपर आया।
5. सभी लोगों ने अपनी प्यास बुझाई।

उपर्युक्त वाक्यों में रेखांकित शब्द किसी के द्वारा किए जानेवाले काम को सूचित करते हैं।
परिभाषा : जिस शब्द से किसी काम के होने या करने का बोध हो, उसे क्रिया कहते हैं।
उदा : पढ़ना, चलना, दौड़ना, बैठना, खाना, लिखना आदि।

अ) निम्न लिखित वाक्यों में क्रिया शब्द को रेखांकित कीजिए।

1. सरिता कविता लिखती है।

2. लड़के मैदान में खेल रहे हैं।
उत्तर:
लड़के मैदान में खेल रहे हैं।

3. वासू घर में खाना खाता है।
उत्तर:
वासू घर में खाना खाता है।

4. मोर नाचता है।
उत्तर:
मोर नाचता है।

आ) वाक्यों में क्रिया शब्दों को पहचान कर लिखिए।

1. सरला गाड़ी चलाती थी।
उत्तर:
चलाती

2. रवि घर में खाना खाता था।
उत्तर:
खाता

3. पिताजी आज बाज़ार जाते हैं।
उत्तर:
जाते

4. वह टी.वी. में सिनेमा देखती है।
उत्तर:
देखती

इ) नीचे दिये गये क्रिया शब्दों का वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. चढ़ना : लडका पेड़ पर चढ़ता है।

2. तैरना : ……………………….
उत्तर:
तैरना : मछली पानी में तैरती है।

3. बोलना : ………………………..
उत्तर:
बोलना : हम मात्रुभाषा में बोलते हैं।

4. हँसना : ………………………..
उत्तर:
हँसना : बच्चे बात – बात में हँसते हैं।

5. सुनना : ………………………
उत्तर:
सुनना : हमें पहले सुनना चाहिए।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

बच्चों को कुछ अन्य जातक कथाएँ सुनाइए। (పిల్లలకు కొన్ని అన్య జాతక కథలను వినిపించండి.)
उत्तर:
जातक कथा :
काल बाहु : एक बार किसी ने दो तोते – भाइयों को पकडकर एक राजा को भेंट में दिया। तोतों के गुण और वर्ण से प्रसन्न हो राजा ने उन्हें सोने के पिंजरे में रखा। उनका यथोचित सत्कार करवाया और प्रतिदिन शहद और भुने मक्के का भोजन करवाता रहा। उन तोतों में बडे का नाम राधा और छोटे का नाम पोट्टापाद था।

एक दिन एक वनवासी राजा को एक काले, भयानक बडे – बडे हाथोंवाला एक लंगूर भेंट में दिया गया। वह लंगूर सामान्यतः एक दुर्लभ प्राणी था। इसलिए लोग उस विभन्न प्राणी को देखने को टूट पडते। लंगूर के आसमान से तोतों के प्रति लोगों का आकर्षण कम होता गया और उनके सरकार का भी।

लोगों के बदलते रुक से खिन्न हो पोट्टपाद खुद को अपमानित महसूस करने लगा और रात में उसने अपने मन की पीडा राधा को सुनाई। राधा ने अपने छोटे भाई को ढाढस बंधाते हुए समझाया, “भाई चिंतित न हो, गुणों की सर्वत्र पूजा होती है। शीघ्र ही इस लंगूर के गुण दुनियावालों के सामने, प्रकट होंगे और तब लोग उससे विमुख हो जाएँगे।”

कुछ दिनों के बाद ऐसा ही हुआ जब नन्हें राजकुमार उस लंगूर से खेलना चाहते थे। तो लंगूर अपना भयानक मुख फाड, दाँते किटकिटा कर इतनी जोर से डराया कि वे चीख – चीख कर रोने लगे। बच्चों के भय और रूदन की सूचना जब राजा के कानों पर पड़ी तो उसने तत्काल ही लंगूर को जंगल में छुडवा दिया।

उस दिन के बाद से राधा और पोट्टपाद की आवभगत फिर से पूर्ववत होती रही।

पाठ का सारांश

कुछ व्यापारी माल लेकर रेगिस्तान से जा रहे थे। अंधेरे के कारण रास्ता भटक गये। इससे वे दुःखी हुए। इनके पास पीने का पानी भी नहीं था। नेता सोच में पड़ गया। संकट का धैर्य से सामना करने का निश्चय किया। अचानक उसकी नज़र एक तिनके पर पड़ी खोदने पर वहाँ एक पत्थर दिखाई पड़ा। पत्थर को हथौड़े से तोड़ा| पत्थर के टूटते ही पानी ऊपर आया। संकल्प की दृढता से सफलता मिलती है।

పాఠ్య సారాంశం

కొంతమంది వ్యాపారస్తులు సరుకు తీసుకుని ఎడారి గుండా వెళ్ళుచున్నారు. చీకటి కారణంగా వారు దారి తప్పిరి. దీని కారణంగా వారు బాధపడిరి. వారి వద్ద త్రాగుటకు నీరు కూడా లేదు. వారి నాయకుడు ఆలోచనలో పడెను. ఆపదను ధైర్యముతో ఎదుర్కొనుటకు నిశ్చయించుకొనెను. అకస్మాత్తుగా తన దృష్టి ఒక గడ్డిపూచపై పడెను. త్రవ్వగా అక్కడ ఒక రాయి కనబడినది. రాతిని సమ్మెటతో పగలకొట్టిరి. రాయి పగిలిపోగానే నీరు పైకి ఉబికి వచ్చినది. సంకల్ప దృఢత్వంతో విజయం లభించును.

Summary

Some traders were travelling across a desert. They lost their way due to the darkness. They felt sad for this. They had no water either with them. Their leader was obsessed with thoughts. He resolved to face the problem with courage. All of a sudden a blade of grass caught his attention. On digging, a stone was found there. It was broken with a maul. When the stone broke into pieces, water sprang up. Success can be achieved by strong will power.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

आदमी – औरत
ऊँट – ऊँटनी
युवक – युवती
गाय – बैल
लोमडी – लोमडा
गधा – गधी
बंदर – बंदरिया
सुत – सुता
सदस्या – सदस्य
हाथी – हथिनी
वर – वधु
साध्वी – साधु

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

चित्र – चित्र
आदमी – आदमी
रास्ता – रास्ते
निर्णय – निर्णय
संकल्प – संकल्प
कहानी – कहानियाँ
दिन – दिन
संकट – संकट
तिनका – तिनके
पत्थर – पत्थर
खुश – खुश
खुशी – खुशियाँ

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

दृढ़ × अदृढ़
कठिन × कोमल
पूरा × अधूरा
गर्मी × सर्दी
दिन × रात
आगे × पीछे
अंधेरा × उजाला
सबेरा × शाम
शुरु × अंत
दुखी × सुखी
निंदा × प्रशंसा/स्तुति
सहायता × निस्सहायता
युवक × बूढ़ा
खुश × दुःख
सफलता × असफलता

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

संकल्प = दृढ़ निश्चय, దృఢ నిశ్చయము, strong
सफर = यात्रा, యాత్ర, travel
आखिर = अंत में, చివరికి, at last
सबेरा = सुबह, ఉదయం, morning
भटकना = रास्ता भूल जाना, దారి మరిచిపోవుట, forget the way
गुज़रना = जाना, వెళ్ళుట, to go
माल = चीजें, वस्तु, సరకులు, goods
रात = निशि, రాత్రి, night
नेता = नायक, నాయకుడు, leader decision
शुरु = आरंभ, ప్రారంభము, beginning
संकट = विपत्ति, ఆపద, problem
अचानक = अकस्मात, అకాస్మాత్తుగా, suddenly
नज़र = दृष्टि, దృష్టి, sight
जरूर = अवश्य, తప్పనిసరిగా, compulsory
सहायता = मदद, సహాయము, help
दोस्त = मित्र, స్నేహితుడు, friend
प्रयास = प्रयत्न, ప్రయత్నం, effort
खुश = संतोष, సంతోషం, happiness

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी-अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Study Material 10th Lesson कबीर की वाणी Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 10th Lesson Questions and Answers कबीर की वाणी

7th Class Hindi 10th Lesson कबीर की वाणी Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రంలో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి ?)
उत्तर:
पेड़, मंडप, फूल, घास, दूर पर पर्वत, गुरु और दो शिष्य, पुस्तक और प्रकृति आदि दिखाई दे रहे हैं।
(చెట్లు, మండపము, పూలు, గడ్డి, దూరంగా కొండలు, గురువుగారు మరియు ఇద్దరు శిష్యులు, పుస్తకము మరియు ప్రకృతి మొ||నవి కన్పించుచున్నవి.)

प्रश्न 2.
वे क्या कर रहे हैं? (వారు ఏమి చేయుచున్నారు ?)
उत्तर:
शिष्य प्रणाम कर रहे हैं। और गुरूजी आशीर्वाद दे रहे हैं।
(శిష్యులు నమస్కరించుచుండిరి. గురువుగారు వారిని ఆశీర్వదించుచుండిరి.)

प्रश्न 3.
उपर्युक्त चित्र किससे संबंधित हैं? (పై చిత్రము దేనికి సంబంధించినది?)
उत्तर:
उपर्युक्त चित्र गुरु – शिष्य से संबंधित है। शायद यह गुरु का आश्रम है।
(పైనున్న చిత్రము గురుశిష్యులకు సంబంధించినది. బహుశా అది గురువు గారి ఆశ్రమము అయి ఉంటుంది.)

कबीर की वाणी (కబీర్ వాణి)

1. तीरथ गए से एक फल, संत मिले फल चार।
सतगुरु मिले अनेक फल, कहे कबीर विचार ॥

भावार्थ :
कबीर कहते हैं कि – “तीर्थ जाने से एक फल मिलता है। संतों की संगति से चार फल मिलते हैं। लेकिन सच्चे गुरु को पा लेने से जीवन में अनेक फल मिलते हैं।

భావార్థం :
తీర్థయాత్ర చేసినట్లయితే ఒక్కటే ఫలితం లభిస్తుంది. మంచివాళ్ళ (సాధువుల) తో స్నేహం చేసినట్లయితే నాలుగు ఫలితములు లభించును. కానీ నిజమైన మంచి గురువు లభించినట్లయితే జీవితంలో మనకు అనేక ఫలితములు లభించును అని కబీర్ దాస్ గారు చెబుతున్నారు.

Meaning :
Kabir says, “ If we go on pilgrimage, we will get sole result. By making friends with virtuous people, four outcomes will be gained. But, we can acquire many fruits by a true and good perceptor.“

2. जहाँ दया तहाँ धर्म है, जहाँ लोभ वहाँ पाप।
जहाँ क्रोध तहाँ काल है, जहाँ क्षमा वहाँ आप॥

भावार्थः
कबीर कहते हैं कि – “जहाँ दया होती है वहाँ धर्म होता है। जहाँ लोभ होता है वहाँ पाप होता है। जहाँ क्रोध होता है वहाँ । नाश होता है। जहाँ क्षमा होती है वहाँ भगवान का वास होता है।”

భావార్ధం :
కవి కబీర్ దాస్ గారు ఎక్కడైతే దయ ఉంటుందో అక్కడ ధర్మం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే లోభం ఉంటుందో అక్కడ పాపం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే కోపం ఉంటుందో అక్కడ నాశనం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే క్షమాగుణం ఉంటుందో అక్కడ భగవంతుడు ఉంటాడని తెలియజేస్తున్నాడు.

Meaning :
Kabir says, “Where there is mercy, there will be virtue; where there is miserliness, there will be sin; where there is anger, there will be destruction; where there is forgiveness there resides God.

3. नहाये धोये क्या हुआ, जो मन मैल न जाए।
मीन सदा जल में रहे, धोये बास न जाए॥

भावार्थ :
कबीर कहते हैं कि – ” केवल नहाने, धोने से मन का मैल नहीं जाता। मछली हमेशा जल में रहती है। फिर भी उसकी बदबू नहीं जाती है। हमें तन के बजाय मन का मैल दूर करना चाहिए ।”

భావార్ధం :
కేవలం స్నానము చేసినంత మాత్రాన సబ్బుతో రుద్దుకున్నంత మాత్రాన మనస్సు యొక్క మురికి పోదు. చేప ఎల్లవేళలా నీటిలో ఉంటుంది. కానీ దాని దుర్వాసన పోదు. మనము శరీర మురికి బదులు మనస్సుకు పట్టిన మురికిని పోగొట్టుకొనవలెనని కబీర్ దాస్ గారు చెబుతున్నారు.

Meaning :
Kabir says, “The mind’s filth can’t be removed by mere bathing and washing. The fish always lives in water. But its bad odour never leaves. We should wash off the dirt glued to the mind instead of the dirt of the body.

4. कबीर लहरि समंदत की, मोती बिखरे आई।
बगुला भेद न जानई, हँसा चुनी – चुनी खाई॥

भावार्थ :
कबीर कहते हैं कि – “समुद्र की लहरों के साथ मोती आकर तट पर बिखर जाते हैं। बगुला उनका महत्व नहीं जानता। मगर हंस उनका महत्व जानता है। इसीलिए हंस मोतियों को चुन-चुनकर खाता है। अर्थात् असली वस्तु का महत्व सिर्फ ज्ञानी ही जानता है।”

భావార్థం :
సముద్రపు అలల వలన ముత్యములు ఒడ్డుకు వచ్చి పేరుకుపోవును. కొంగకు వాటి విలువ తెలియదు. కానీ హంసకు వాటి మహత్యం తెలుసు. అందువలన హంస ముత్యాలను ఏరి – ఏరి తింటుంది. అనగా నిజమైన వస్తువు యొక్క మహత్యాన్ని కేవలం జ్ఞానులు మాత్రమే తెలుసుకుంటారు అని కబీర్ దాస్ గారు చెబుతున్నారు.

Meaning :
Kabir says, “By the waves of the sea, pearls accumulate on the shore. A crane doesn’t know their value. But a swan knows their significance. So, the swan picks and eats the pearls. That means only the wise persons know the worth of a real thing.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
कवि विमना के बारे में आप क्या जानते हैं? (కవి వేమన గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
वेमना का असली नाम गोना वेमा बुद्धा रेड्डी था। आप योगी वेमना के नाम से पुकारे जाते हैं। आप तेलुगु के कवि थे। तेलुगु साहिती इतिहास में आपकी पद्य रचनाएँ वेमना शतकम के नाम से प्रसिद्ध है। आपका जन्म आन्ध्रप्रदेश के नेल्लूर में हुआ था।
(వేమన అసలు పేరు గోన వేమ బుద్ధారెడ్డి. ఆయన యోగి వేమనగా పిలువబడెను. ఆయన తెలుగు కవి. తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో ఆయన రచనలు వేమన శతకాలుగా ప్రసిద్ధి చెందినవి.)

प्रश्न 2.
जीवन में परोपकार का महत्व क्या है? (జీవితంలో పరోపకారం యొక్క మహత్యమేమిటి?
उत्तर:
परोपकार शब्द ‘पर’ और ‘उपकार’ नामक दो शब्दों से बना है। परोपकार शब्द का अर्थ है कि निस्वार्थ भाव से दूसरों की सहायता करना परोपकार का सब से बडा लाभ है आत्म संतुष्टि।
(పరోపకారము అను శబ్దము “పర” ‘ఉపకారము’ అను రెండు పదముల నుండి ఏర్పడినది. పరోపకారము అనగా నిస్వార్థభావంతో ఇతరులకు సహాయం చేయుట అని అర్థము. పరోపకారం వలన కలిగే ఒకే ఒక లాభం ఆత్మ సంతృప్తి. )

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
गुरु के महत्व के बारे में बताइए। (గురువు గారి మహత్యము (గొప్పదనము) గురించి చెప్పండి.)
उत्तर:
गुरु का महत्व यह है कि “गुरु को पा लेने से हमें जीवन में अनेक फल मिलते हैं।”
(గురువు గారి మహత్యము (గొప్పదనము) ఏమనగా మనము గురువు గారిని పొందినట్లయితే మనకు జీవితంలో అనేక ఫలితములు కలుగును.)

प्रश्न 2.
हंस की तुलना किससे की गयी? (హంస దేనితో పోల్చబడినది?)
उत्तर:
हंस की तुलना ज्ञानी से की गयी। (హంసను జ్ఞానితో పోల్చడమైనది.)

प्रश्न 3.
समुंदर में क्या – क्या मिलते हैं? (సముద్రంలో ఏమేమి లభించును?)
उत्तर:
समुंदर में मोती मिलते हैं। समुंदर में मछलियाँ मिलती हैं। समुंदर के पानी से नमक तैयार किया जाता है।
(సముద్రంలో ముత్యములు లభించును. సముద్రంలో చేపలు లభించును. సముద్రపు నీటి నుండి ఉప్పు తయారు చేయుదురు.)

पढिए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) दोहे के क्रम को पहचानकर उसकी क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. जहाँ लोभ वहाँ पाप। [ 2 ]
2. जहाँ क्रोध तहाँ काल है। [ 3 ]
3. जहाँ क्षमा वहाँ आप [ 4 ]
4. जहाँ दया वहाँ धर्म है। [ 1 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) नीचे दिए गए वाक्यों में चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. सतगुरु को पा लेने से क्या होता है? (సద్గురువుని పొందినట్లయితే ఏమి జరుగుతుంది?)
उत्तर:
सतगुरु को पा लेने से जीवन में अनेक फल मिलते हैं।
(సద్గురువుని పొందినట్లయితే జీవితంలో అనేక మంచి ఫలితములు లభించును.)

2. क्रोध का परिणाम क्या होता है?(కోపము యొక్క పరిణామం ఎలా ఉంటుంది?)
उत्तर:
क्रोध का परिणाम नाश होता है।
(కోపము యొక్క పరిణామము నాశనము.)

3. हंस की विशेषता क्या है? (హంస యొక్క విశేష్యత ఏమిటి?)
उत्तर:
हंस की विशेषता यह है कि हंस मोतियों का महत्व जानता है। इसीलिए हंस मोतियों को चुन – चुनकर खाता है।
(హంస యొక్క విశేష్యత ఏమనగా దానికి ముత్యముల విలువ తెలుసు. అందువలన అది వాటిని ఏరి-ఏరి తింటుంది.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।

* “कबीर की वाणी’ से अपने मन पसंद किन्हीं दो दोहों का भाव अपने शब्दों में लिखिए।
(“కబీర్ వాణి” నుండి మీకు ఇష్టమైన ఏవేని రెండు దోహాల భావము మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
कबीर कहते हैं कि – “तीर्थ जाने से एक फल मिलता है। संतों की संगति से चार फल मिलते हैं। लेकिन सच्चे गुरु को पा लेने से जीवन में अनेक फल मिलते हैं।”

कबीर कहते हैं कि – “जहाँ दया होती है वहाँ धर्म होता है। जहाँ लोभ होता है वहाँ पाप होता है। जहाँ क्रोध होता है वहाँ नाश होता है। जहाँ क्षमा होती है वहाँ भगवान का वास होता है।”
(తీర్థయాత్ర చేసినట్లయితే ఒక్కటే ఫలితం లభిస్తుంది. మంచివాళ్ళ (సాధువుల)తో స్నేహం చేసినట్లయితే నాలుగు ఫలితములు లభించును. కానీ నిజమైన మంచి గురువు లభించినట్లయితే జీవితంలో మనకు అనేక ఫలితములు లభించును అని కబీర్ దాస్ గారు చెబుతున్నారు.

కవి కబీర్ దాస్ గారు ఎక్కడైతే దయ ఉంటుందో అక్కడ ధర్మం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే లోభం ఉంటుందో అక్కడ పాపం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే కోపం ఉంటుందో అక్కడ నాశనం ఉంటుందని, ఎక్కడైతే క్షమా గుణం ఉంటుందో అక్కడ భగవంతుడు ఉంటాడు అని తెలియజేస్తున్నాడు.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. सतगुरु को पा लेने से ……… लाभ होते हैं। (अनेक/ चार)
उत्तर:
अनेक

2. जहाँ दया होती है वहाँ …… होता है। (क्षमा/ धर्म).
उत्तर:
धर्म

3. मीन सदा ……… में रहती है। (जल/ बादल)
उत्तर:
जल

4. ………. भेद नहीं जानता है। (बगुला/ हंस)
उत्तर:
बगुला

5. हंस …………… चुन – चुन कर खाता है। (मोती/ कंकड)
उत्तर:
मोती

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।

उत्तर:
1. मनुष्य में दया होनी चाहिए।
2. मनुष्य में क्षमा गुण भी होना चाहिए।
3. मनुष्य सदा पाप से दूर रहना चाहिए।
4. मनुष्य को सदा पुण्य कार्य करना चाहिए।
5. मनुष्य को लोभ में फसना नहीं चाहिए।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. तीर्थ : त + ई + र् + थ् + अ

2. क्रोध : …………………….
उत्तर:
क् + र् + ओ + ध् + अ

3. संगति : …………………………..
उत्तर:
स् + अ + ग् + अ + त् + इ

4. सतगुरु : …………………………
उत्तर:
स् + अ + त् + ग् + उ + र् + उ

5. बिखरना : …………………………..
उत्तर:
ब् + इ + ख् + अ + र् + अ + न् + ग + आ

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के आधार पर चार शब्द बनाइए।

1. अनेक – कबीर – रबड़ – डमरू – रूखा

2. काल – …………………………..
उत्तर:
लकीर – रकम – मरमर – लगभग

3. सदा – ……………………………..
उत्तर:
दान – नर्तकी – कीडा – डाली

4. पाप – ………………………………..
उत्तर:
पर्वत – तलाश – शरबत – तस्वीर

5. फल – ………………………..
उत्तर:
लालच – चना – नहाना – नया

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. पाप गुनाह, अपराध

2. क्रोध – ………………
उत्तर:
नारज़, गुस्सा

3. मीन – ………………………
उत्तर:
मछली, मत्स्य

4. जल – …………………..
उत्तर:
पानी, नीर

5. भेद – …………………..
उत्तर:
गुनाह, फर्क

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. ज्ञानी × अज्ञानी
2. धर्म × अधर्म
3. पाप × पुण्य
4. क्रोध × शांत
5. मिलना × बिछडना

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।


उत्तर:

आ) परियोजना कार्य

कुछ दोहों का संकलन करके कक्षा में दिखाइए।
उत्तर:
1. तुलसी साथी विपत्ति के विद्या विनय विवेक।
साहस सुकृति सुसत्यव्रत, राम भोरसे एक ||

2. कहि रहीम संपति सगे, बनत बहुत बहु रीत।
विपति कसौटी जे कसे, तेई साँचे मीत||

3. कनक – कनक तैं सौ गुनी, मादकता अधिकाइ।
उहि खाए बौराइ जग, इहिं पाए बौराइ।

4. नर की अरु नल नीर की, गति एकै कर जोइ।
जेतौ नीचौ ह्वै चले, तेतौ ऊँचौ होइ।।

5. रहिमन पानी राखिए बिन पानी सब सून
पानी गये न ऊबरे मोती मानुष चून ||

इ) अनुवाद कीजिए।

1. बालक नहाता है।
उत्तर:
बालक नहाता है। బాలుడు స్నానము చేయును.

2. गुरु पाठ पढ़ाते हैं।
उत्तर:
गुरु पाठ पढ़ाते हैं। గురువుగారు పాఠం చదివించెదరు.

3. हंस मोती खाता है।
उत्तर:
हंस मोती खाता है। హంస ముత్యములు తినును.

4. देवी बाज़ार जाती है।
उत्तर:
देवी बाज़ार जाती है। దేవి బజారు వెళ్ళును.

5. राजा गाना गाता है। ज.
उत्तर:
राजा गाना गाता है। రాజా పాట పాడును.

व्याकरणांश

क्रिया : “किसी काम के होने या करने का बोध करानेवाले शब्दों को “क्रिया” कहते हैं।”
उदाहरण : खाना, पीना, सोना, उठना, बैठना
(ఏదైనా ఒక పని జరుగుట లేదా చేయుట గురించి తెలియజేయు శబ్దాలను క్రియ అని అందురు.)

→ निम्न लिखित वाक्यों में क्रिया शब्द को रेखांकित कीजिए।

1. मोहन बाज़ार जाता है।
उत्तर:
मोहन बाज़ार जाता है।

2. उमा खाना खाती है।
उत्तर:
उमा खाना खाती है।

3. लड़का आम खाता है।
उत्तर:
लड़का आम खाता है।

4. राजा विजयवाड़ा से आता है।
उत्तर:
राजा विजयवाड़ा से आता है।

5. लड़कियाँ पौधे लगाती हैं।
उत्तर:
लड़कियाँ पौधे लगाती हैं।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ कबीर के कुछ अन्य नीति दोहे बच्चों को सिखाइए। (కబీర్ యొక్క కొన్ని ఇతర నీతి దోహాలను పిల్లలకు నేర్పించండి.)
उत्तर:
कबीर के दोहे :
1. ऐसी वाणी बोलिये मन का आपा खोया।
औरन को शीतल करै, आपहु शीतल होय ||

2. बुरा जो देखने मैं चला, बुरा न मिलिया कोय।
जो दिल खोजा आपना, मुझ सा बुरा न कोय ||

3. काल करे सो आज कर, आज करे सो अब।
पल में परलय होएगी, बहुरि करेगा कब ||

4. जाति न पूछो साधु की, पूछ लीजिए ज्ञान |
मोल करो तलवारी का पडा रहन दो म्यान ||

5. पोथी पढ़ पढ़ जग बुआ, पंडित भया न कोय।
ढ़ाई अक्षर प्रेम का, पढ़े सो पंडित होय ||

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

कवि – कवयित्री
गुरु – गुरुआनी
शिष्य – शिष्या
धोबी – धोबिन
मालिक – मालिकिन
सेठ – सेठनी
ठाकुर – ठकुराइन
प्रिय – प्रिया
सखा – सखी
औरत- आदमी
नर – मादा/नारी

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

कवि – कवि
गुरु – गुरुजन
दोहा – दोहे
फल – फल
संस्कृति – संस्कृतियाँ
आदर – आदर
धर्म – धर्म
विचार – विचार
एक – अनेक
तीर्थ – तीर्थ
मीन – मीन
जल – जल
मछली – मछलियाँ
लहर – लहरें
मोती – मोती

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

नीति × अवनति
आदर × अनादर
आंतरिक × बाह्य
ज्ञान × अज्ञान
फल × निष्फल
सच्चा × झूठा
पाप × पुण्य
बदबू × खुशबू
धर्म × अधर्म
जीवन × मरण
दया × निर्दया
मैल × सफाई
असली × नकली
संस्कार × कुसंस्कार
महत्व × महत्वहीन

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

संत = महात्मा, మహాత్మ, saint
विचार = सोच, ఆలోచన, thought
लोभ = लालच, దురాశ, greedy
मीन = मछली, చేప, fish
सदा = हमेशा, ఎలప్పుడు, always
समंदर = सागर, సముద్రం, ocean
क्रोध = गुस्सा, కోపం, anger
फल = परिणाम, పరిణామం, result
क्षमा = माफ़, క్షమించు, forgiveness
हंसा = हंस, హంస, Hamsa, Swan
अनेक = बहुत, అనేక, so many
नहाना = स्नान करना, స్నానం చేయుట, bathing

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी -अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 9th Lesson Questions and Answers साहसी बालक

7th Class Hindi 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक सिनेमा थियेटर (हाल) दिखाई दे रहा है। चाँदी का पर्दा दिखायी दे रहा है। दर्शक सिनेमा देखने कुर्सियों पर बैठे हुए हैं। अचानक चाँदी का पर्दा आग लगकर जल रहा है। कुछ लड़के दौडकर भाग रहे हैं। एक ओर से एक औरत और एक बच्ची भाग रही हैं। दो लडके और एक स्त्री पर्दे के सामने भाग रहे हैं। एक लडका तो अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझा रहा है।
(చిత్రంలో ఒక సినిమా హాలు (థియేటర్) కన్పించుచున్నది. వెండి తెర కన్పించుచున్నది. దర్శకులు (ప్రేక్షకులు) సినిమా చూచుట కొరకు కుర్చీలలో కూర్చుని ఉన్నారు. అకస్మాత్తుగా వెండితెర నిప్పు అంటుకుని తగలబడుచున్నది. కొంతమంది బాలురు పరుగెత్తి పారిపోవుచున్నారు. ఒకవైపున ఒక స్త్రీ మరియు ఒక బాలిక పరిగెత్తుచున్నారు. ఇద్దరు బాలురు మరియు ఒక స్త్రీ వెండితెర ముందు పరిగెత్తుచున్నారు. ఒక బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుచున్నాడు.)

प्रश्न 2.
आग लगने पर लड़के ने क्या किया? (నిప్పు అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు ఏమి చేసెను?)
उत्तर:
आग लगने पर लडके ने अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझाने का प्रयास किया।
(గుంట (నిప్పు) అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుటుకు ప్రయత్నము చేసెను.)

साहसी बालक (సహస బాలుడు)

एक बालक था। वह चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसका स्कूल गाँव से दूर था। वह प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाता था। रास्ते में नदी बहती थी। नाव से जाने के लिए उसके पास पैसे नहीं होते थे। वह रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता था।

सर्दी के दिन थे। बालक स्कूल जाने के लिए नदी में कूद पडा। तैरते – तैरते नदी के बीच जा पहुँचा। उसी समय कुछ यात्री नाव पर सवार कर नदी पार कर रहे थे। उन्होंने सोचा कि बालक नदी में डूब जाएगा। वे अपनी नाव बालक के पास ले गए। उसे खींच कर नाव में बिठा लिया।

बालक के चेहरे पर कोई डर या घबराहट नहीं थी। सभी लोग चकित रह गए। इतना छोटा, इतना साहसी! वे बोले तू ! डूब मरोगे क्या ? कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।”

तब बालक बोला – “साहस करना ही पड़ता है जी, अब साहस नहीं करूँगा तो आगे चलकर मैं बड़े – बड़े काम कैसे कर सकूँगा? मैं रोज़ स्कूल नदी में तैरकर ही जाता हूँ।” लोग उसकी बात सुनकर दंग रह गये। यही साहसी बालक आगे चलकर भारत का प्रधानमंत्री बना। इन्हें सारा संसार लाल बहादुर शास्त्री के नाम से जानता है। इन्होंने ही देश को जय – जवान जय-किसान का नारा दिया।

పాఠ్య సారాంతం

ఒక బాలుడు ఉండెను. అతడు నాల్గవ తరగతి చదువుచుండెను. అతని పాఠశాల గ్రామమునకు చాలా దూరములో ఉండెను. అతడు ప్రతిరోజు నడిచే బడికి వెళ్ళేవాడు. దారిలో ఒక నది ప్రవహించేది. పడవలో వెళ్ళడానికి అతని వద్ద డబ్బులు ఉండేవి కావు. అతడు రోజూ నదిని ఈది బడికి వెళ్ళేవాడు.

చలికాలపు రోజులు. బాలుడు బడికి వెళ్ళుటకు నదిలో దూకెను. ఈదుతూ – ఈదుతూ నది మధ్యకు చేరెను. అదే సమయంలో కొంత మంది యాత్రికులు పడవలో నదిని దాటుచుండిరి. వారు ఈ పిల్లవాడు నదిలో మునిగిపోవునని భావించిరి. వారు తమ పడవను బాలుని వద్దకు తీసుకు వెళ్ళిరి. ఆ బాలుడిని లాగి నావలో కూర్చుండబెట్టిరి.

బాలుని ముఖంపై ఎటువంటి భయము కాని ఆందోళన కానీ కన్పించలేదు. ఇంత చిన్న పిల్లవాడు ఎంత సాహసికుడు అని. వారు ఆ బాలుడితో ఎప్పుడూ ఇలాంటి సాహసం చేయకు, మునిగి చనిపోతావా, ఏమిటీ ? అని అడిగిరి.

అప్పుడు బాలుడు ఈ విధంగా చెప్పెను – “సాహసం చేయవలసినదేనండి, ఇప్పుడు సాహసం చేయకపోతే ముందు – ముందు నేను పెద్ద పెద్ద పనులు ఎలా చేస్తాను? నేను రోజూ బడికి నది ఈదే వెళతాను”. వారందరూ ఆ మాట విని ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే ముందు ముందు భారత ప్రధానమంత్రి అయ్యెను. ఇతనిని ప్రపంచమంతా లాల్ బహాదుర్ అనే పేరుతో పిలుస్తోంది. ఈయనే జై జవాన్ – జై కిసాన్ అను నినాదం ఇచ్చేను.

Summary

Once there lived a boy. He was studying in 4th class. His school was very distant from his village. He used to go to school on foot every day. A river was flowing on the way. He had no money to go by a boat. Daily he used to go to school swimming across the river.

Those were winter days. The boy jumped into the river to go to school. He reached the middle of the river while swimming. At that very time some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the bcy would drown in the river. They took their boat to the boy. They snatched him and seated him in the boat.

There was neither fear nor worry in the boy’s face. They were surprised. They exclaimed, “How brave this little kid is!”. They said to the boy, “Don’t ever do this kind of brave act. Would you like to die drowning in the river?”

Then the boy said to them, “I should certainly dare. If I don’t dare now, how can I manage big tasks in future ? I go to school every day crossing the river.” They were amazed to listen to his words. This is the very boy later became the Prime Minister of India. The whole world fondly calls him “Lal Bahadur”. This very person gave the slogan “Jai Javan – Jai Kisan”.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
शास्त्रीजी में साहस के अलावा और कौन कौन – से अच्छे गुण हैं? बताइए। (శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక ఇంకా ఏమేమి మంచి గుణములు కలవు? తెలపండి.)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी में साहस के अलावा निम्न लिखित अच्छे गुण हैं – आप स्वभाव से सादगी थे। आप उच्च विचार वाले व्यक्ति थे। आप शिष्टाचार के व्यक्ति थे| आप सच्चे और ईमानदार व्यक्ति थे।
(శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక క్రింది పేర్కొనిన మంచి గుణములు కూడా కలవు. అవి – స్వభావత: వారు నిరాడంబర జీవితమును గడిపెను. ఉన్నత ఆలోచనలు కల్గిన వ్యక్తి. వారు మంచి సభ్యత, శిష్టాచారము కల్గిన వ్యక్తి. ఆయన నీతి, నిజాయితీ కల్గిన వ్యక్తి.)

प्रश्न 2.
अगर तुम बालक की जगह पर होते तो क्या करते? (ఒకవేళ నీవు బాలుని స్థానంలో ఉంటే ఏమి చేస్తావు?)
उत्तर:
अगर मैं बालक की जगह पर होता तो मैं भी स्कूल हर दिन पैदल जाता/जाती। मैं भी स्कूल नदी में तैरकर जाता / जाती मैं साहस एवं धैर्य के साथ रहता / रहती।
(ఒకవేళ నేను బాలుడి స్థానములో ఉన్నట్లయితే నేను కూడా బడికి కాలి నడకనే వెళతాను. నేను కూడా బడికి నదిలో ఈది వెళతాను. నేను సాహసంతో, ధైర్యంతో ఉంటాను.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
कुछ साहसी बालकों या बालिकाओं के नाम बताइए। (కొంతమంది సాహస బాలురు లేదా బాలికల పేర్లు తెల్పండి.)
उत्तर:
पूर्णचंद्र, गोविंदन, रितिक साहु, कुंवर दिव्यांश सिंह,लमगांव सिंह, मंदीप कुमार पाठक आदि कुछ साहसी बालक थे।
(పూర్ణ్ చంద్, గోవిందన్, రితిక్ సాహు, కుంవర్ దివ్యాంశ్ సింహ్, లంగావ్ సింహ్, మందీప్ కుమార్ పాఠక్ మొదలగువారు సాహస బాలుడు.)

प्रश्न 2.
आप स्कूल कैसे आते हैं? (మీరు బడికి ఎలా వస్తారు?)
उत्तर:
मैं स्कूल पिताजी के स्कूटर पर आता/आती हूँ।
(నేను బడికి నాన్నగారి స్కూటర్ పై వస్తాను.)

प्रश्न 3.
आँध्रप्रदेश की प्रमुख नदियों के नाम बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదుల పేర్లు తెలపండి.)
उत्तर:
आंध्रप्रदेश की प्रमुख नदियाँ कृष्णा नदी और गोदावरी नदी हैं। गोदावरी नदी को दक्षिणी गंगा भी कहते हैं। इनके अलावा पेन्ना, स्वर्णमुखी, मुन्नेरु और चित्रावती आदि नदियाँ भी हैं।
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదులు కృష్ణానది మరియు గోదావరి నది. గోదావరి నదిని దక్షిణీ గంగా అని కూడా పిలిచెదరు. ఇవేకాకుండా పెన్నా, స్వర్ణముఖి, మున్నేరు మరియు చిత్రావతి మొదలగు నదులు కూడా కలవు.

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. तैरते – तैरते नदी के बीच आ पहुंचा। [ 2 ]
2. एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। [ 1 ]
3. ऐसा साहस नहीं करना चाहिए। [ 5 ]
4. इतना छोटा इतना साहसी। [ 3 ]
5. लोग उसकी बातों से दंग रह गए। [ 4 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. शास्त्री जी स्कूल कैसे जाते थे? (శాస్రిగారు పాఠశాలకు ఎలా వెళ్ళేవారు?)
उत्तर:
शास्त्री जी प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाते थे। वे रोज नदी तैरकर स्कूल जाते थे।
(శాస్రిగారు ప్రతిరోజు కాలి నడకన పాఠశాలకు వెళ్ళేవారు. ఆయన ప్రతిరోజూ నదిని ఈదుకుని బడికి వెళ్ళేవారు.)

2. लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को कौन – सा नारा दिया? (లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి ఏమి నినాదము ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को ‘जय – जवान जय – किसान का नारा दिया।
(లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి “జై – జవాన్ జై – కిసాన్” అను నినాదమును ఇచ్చిరి.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

“साहसी बालक” पाट का सारांश अपने शब्दों में लिखिए। (‘సాహసీ బాలక్’ పాఠము సారాంశమును మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।
(ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచుండెను. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగి పోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి. ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. शास्त्री जी ………… कक्षा में पढ़ते थे। (चौथी | सातवीं)
उत्तर:
चौथी

2. बालक तैरते – तैरते ………. के बीच आ पहुँचा। (नदी / समुद्र)
उत्तर:
नदी

3. यात्री ………. को बालक के पास ले गए। (नाव | कार)
उत्तर:
नाव

4. उन्होंने जय – जवान जय – ………. का नारा दिया। (किसान / विज्ञान)
उत्तर:
किसान

5. लोग उसकी बातों से ……… रह गए। (दंग / रंग)
उत्तर:
दंग

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।

1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
उत्तर:
1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
2. शास्त्री जी हर दिन स्कूल नदी में तैरकर जाते थे।
3. शास्त्री जी हर दिन स्कूल पैदल जाते थे।
4. शास्त्री जी भारत के प्रधानमंत्री बने थे।
5. जय – जवान जय – किसान शास्त्रीजी का नारा है।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ……………………………
3. रास्ता : ……………………………..
4. शास्त्री : ……………………….
5. प्रधानमंत्री : …………………..
उत्तर:
1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ख् + ई + च् + अ + न् + आ
3. रास्ता : र + आ + स् + त् + आ
4. शास्त्री : श् + आ + स् + त् + र् + ई
5. प्रधानमंत्री प् + र् + अ + ध् + आ + न् + अ + म् + अं + त् + र् + ई

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के चार शब्द लिखिए।

1. स्कूल – लड़का – काम – मन – नल

2. बालक – ……………………….
उत्तर:
कोयल, लगन, नारा, रामायण

3. नाव – …………………………….
उत्तर:
वज़न, नानी, नीला, लपक

4. भारत – ………………………..
उत्तर:
तरल, लता, ताल, लाज

5. किसान – ……………………
उत्तर:
नायक, किसान, नाटक, कप

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. गाँव – ग्राम, देहात

2. स्कूल – ……………….
उत्तर:
विद्यालय, पाठशाला

3. नदी – …………………….
उत्तर:
नद, सरिता

4. डर – …………………………..
उत्तर:
भय, त्रास

5. साहसी – ………………….
उत्तर:
हिम्मती, दिलेर

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. एक × अनेक
2. गॉव शहर
3. देश × विदेश
4. दूर × पास
5. छोटा × बड़ा

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर दो वाक्य लिखिए।

उत्तर:
1. इस चित्र में अल्लूरि सीताराम राजू है।
2. अल्लूरि सीताराम राजू का जन्म विशाखपट्टणम जिले में हुआ।
3. वह एक वीर योद्धा थे।
4. अल्लूरि सीताराम राजू ने अंग्रेजों के विरुद्ध लडाई की थी।
5. अल्लूरि सीताराम राजू पुलीस थाने पर आक्रमण करते थे।

आ) परियोजना कार्य :
महान् व्यक्तियों के नारों को संग्रहित करके चार्ट पर लिखिए।
(గొప్ప వ్యక్తుల నినాదములను సంగ్రహించి చార్టుపై వ్రాయండి.)
उत्तर:
1. “स्वराज्य हमारा जन्म सिद्ध अधिकार है।” – बालगंगाधर तिलक
2. तुम मुझे खून दो मैं तुम्हें आजादी दूंगा। – सुभाष चंद्रबोस
3. सारे जहाँ से अच्छा हिंदोस्ताँ हमारा – अल्लामा इकबाल
4. इन्कलाब जिंदाबाद – भगत सिंह
5. करो या मरो – महात्मा गाँधी
6. जय हिंद – सुभाष चंद्रबोस
7. पूर्ण स्वराज्य – जवाहर लाल नेहरू
8. जय – जवान जय – किसान – लालबहादुर शास्त्री
9. वंदेमातरम – बकिंगचंद्र चटर्जी
10. कर मत दो – वल्लभाई पटेल
11. आत्म निर्भर भारत – नरेंद्र मोदी

इ) अनुवाद कीजिए।

1. मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ।
उत्तर:
मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ। నేను ఏడవ తరగతిలో చదువుతాను.

2. भारत बहु भाषी देश है।
उत्तर:
भारत बहु भाषी देश है। భారతదేశము బహుభాషలు మాట్లాడు దేశము.

3. गंगा नदी बहती है।
उत्तर:
गंगा नदी बहती है। గంగానది ప్రవహించును.

4. वह होशियार बालक है।
उत्तर:
वह होशियार बालक है। అతడు తెలివి గల బాలుడు.

5. तैराक ने सभी लोगों को बचाया।
उत्तर:
तैराक ने सभी लोगों को बचाया। ఈతగాడు ప్రజలందరినీ రక్షించెను.

व्याकरणांश

उदा : 1. मैं साहसी हूँ। 2. गाँव में छोटी सी दूकान है। 3. यह लाल सेब है।

परिभाषा : संज्ञा या सर्वनाम की विशेषता बतानेवाले शब्दों को ‘विशेषण’ कहते हैं।
जैसे छोटा, बड़ा, सुंदर, साहसी, बुद्धिमान, मीठा, कम आदि।
(నామవాచకము (సంజ్ఞ) లేక సర్వనామము యొక్క విశేషతలను తెలియజేయు శబ్దాలను విశేషణం అని అంటారు.)

अ) निम्न लिखित वाक्यों में विशेषण शब्द को रेखांकित कीजिए।

1. गुलाब सुंदर होता है।

2. आम मीठा होता है।
उत्तर:
आम मीठा होता है।

3. वह अच्छा लड़का है।
उत्तर:
वह अच्छा लड़का है।

4. गंगा पवित्र नदी है।
उत्तर:
गंगा पवित्र नदी है।

5. मुझे गरम पानी दीजिए।
उत्तर:
मुझे गरम पानी दीजिए।

आ) निम्र विशेषण शब्दों को अपने वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. नीला – आसमान नीला है।

2. मोटा – ……………….
उत्तर:
गोपाल मोटा आदमी है।

3. लाल – ……………
उत्तर:
लाल किला दिल्ली में है।

4. ऊँचा – ………………
उत्तर:
ऊँट ऊँचा जानवर है।

5. मीठा – ……………….
उत्तर:
मिठाई बहुत मीठी है।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ साहसी बालकों के साहस कार्यों के बारे में कक्षा में चर्चा कीजिए।
(సాహస బాలుర సాహస కార్యాలను గురించి తరగతి గదిలో చర్చించండి.)
उत्तर:
साहस कार्य : छत्तीसगढ़ के दुर्ग जिले में मज़दूरी कर अपने परिवार का लालन – पालन करनेवाले 17 वर्षीय मुकेश निषाद ने अनाज घर में छः बच्चों की जान बचाई। भटगाँव नामक ग्राम में एक अनाज घर में आग लग गयी। जिसमें विभिन्न परिवार के छः बच्चे गिर गये। भीषण आग से धुंआ भर गया। सभी बच्चे घुटन महसूस करने लगे। सभी बच्चे रोने चिल्लाने लगे। उनकी हालत देख मुकेश अपनी जान जोखिम में डालते हुए आग लगे घर में घुसा और एक – एक कर सभी बच्चों को बाहर निकाल दिया। उसके परिवार में दो भाई और माँ है। सात साल पहले उसके पिता का निधन हो गया। पिछले दस साल से वह चावल मिल में काम कर रहा था। माँ स्कूल में चपरासी है। मुकेश सत्रह साल का लड़का है। उसे गणतंत्र दिवस के अवसर पर राष्ट्रीय वीरता पुरस्कार प्राप्त हुआ।

पाठ का सारांश

एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज तैर कर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।

పాఠ్య సారాంశం

ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచున్నాడు. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగిపోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.

Summary

A boy was studying in 4th class. He had no money. So, he used to go to school swimming across the river. Once some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the boy was drowning in the river. They snatched him and seated him in the boat. He was a brave boy. He said that he goes to school every day swimming across the river. They were amazed. This brave boy was none other than Lal Bahadur Sastri who later became the Prime Minister of India.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

बालक – बालिका
देवर – देवरानी
सदस्य – सदस्या
सेवक – सेविका
भिखारी – भिखारिन
भक्त – भक्तिन
मालिक – मालिकिन
माली – मालिन
महोदय – महोदया
अध्यक्ष – अध्यक्षा
नायक – नायिका
नेता – नेत्री

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

बच्चा – बच्चे
लडका – लडके
रास्ता – रास्ते
पैसा – पैसे
स्कूल – स्कूल
नदी – नदियाँ
यात्री – यात्रियाँ
नाव – नाव
काम – काम
संसार – संसार
नाम – नाम
देश – देश

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

डर × निड़र
साहसी × डरपोक
विजय × अपजय
धैर्य × अधैर्य
बचपन × बुढ़ापा
आगे × पीछे
प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
दूर × पास
गाँव × शहर
प्रतिदिन × कभी – कभी
सर्दी × गर्मी
छोटा × बड़ा

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

स्कूल = पाठशाला, పాఠశాల, school
साहस = हिम्मत, ధైర్యము, dare
दंग रह जाना = आश्चर्यचकित होना, ఆశ్చర్యపోవుట, stunned
गाँव = ग्राम, గ్రామము, village
संसार = दुनिया, ప్రపంచము, the world
प्रतिदिन = हर रोज, ప్రతిరోజూ, everyday
बालक = लडका, బాలుడు, a boy
कक्षा = वर्ग, తరగతి, class
नाव = नौका, నావ, పడవ, boat
सर्दी = शीतलता, చలి, cold
लोग = जनता, ప్రజలు, people
बहादुर = वीर, వీరుడు, brave
किसान = कृषक, రైతు, farmer
जवान = सिपाही, సిపాయి, soldier
देश = राष्ट्र, దేశము, country
नारा = आवाज़, నినాదము, slogan

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.