Category: Class 9

AP State Syllabus AP Board 9th Class Physical Science Important Questions Chapter 7 Reflection of Light at Curved Surfaces

AP State Syllabus 9th Class Physical Science Important Questions 7th Lesson Reflection of Light at Curved Surfaces

9th Class Physical Science 7th Lesson Reflection of Light at Curved Surfaces 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Which mirror is used as rear-view mirror in the vehicles?
Answer:
Convex mirror is used as rear view mirror in the vehicles.

Question 2.
What is the relation between focal length (f) and radius of curvature (R)?
Answer:
The radius of curvature of a spherical mirror is twice to its focal length.
⇒ R = 2f (or) f = \(\frac{R}{2}\).

Question 3.
Can a virtual image be photographed by a camera?
Answer:
Yes, virtual image can be photographed by a camera.

Question 4.
Complete the diagram and draw the image.

Answer:

Question 5.
Predict and write the reason, why the value of the distance of the object (u) is always negative in the mirror equation.
Answer:
i) Direction of the incident rays is taken as positive (+ve).
ii) Object distance is measured from the pole to the object in the opposite direction of incident rays.

Question 6.
Which property of concave mirror is used in making the solar cooker?
Answer:
Rays coming parallel to the principal axis of a concave mirror is focused at focal point. Based on this property solar cooker is made.

Question 7.
Draw the ray diagram to show the formation of image for the object of height 1 cm. placed at 5 cm. distance, in front of a convex mirror having the radius of curvature R = 5 cm.
Answer:

Question 8.
What is reflection?
Answer:
The light rays falling on a surface are returned into the original medium. This phenomenon is called reflection.

Question 9.
What is the relation between focal length and radius of curvature?
Answer:
Radius of curvature = 2 x focal length
∴ R = 2f (or) f = \(\frac{R}{2}\)

Question 10.
What is the mirror formula for spherical mirrors?
Answer:
The mirror formula is \(\frac{1}{\mathrm{f}}=\frac{1}{\mathrm{u}}+\frac{1}{\mathrm{v}}\)
f = focal length of mirror ; u = object distance ; v = image distance

Question 11.
What is a real image? What is a virtual image?
Answer:
Real image :
The image formed due to convergence of light rays. The real image can be caught on the screen.

Virtual image :
The image that we get by extending the rays backwards is called a virtual image. A virtual image cannot be caught on the screen.

Question 12.
What is focal length?
Answer:
The distance between focus and vertex.

Question 13.
What is radius of curvature?
Answer:
The distance between vertex and centre of curvature.

Question 14.
What is magnification?
Answer:
The ratio of size of image to size of object is called magnification.

(OR)

The ratio of image distance to object distance is called magnification.

Question 15.
Why are concave and convex mirrors called spherical mirrors?
Anwer:
The reflecting surface of convex and concave mirror is considered to form a part of the surface of a sphere. So they are called spherical mirrors.

Question 16.
What is a reflecting surface?
Answer:
The surface used for reflection is called reflecting surface.

Question 17.
What is principal axis?
Answer:
The horizontal line which passes through the centre of curvature is called principal axis.

Question 18.
What is meant by converging of light rays?
Answer:
If light rays after reflection meet at a point, then we say the light rays are converging.

Question 19.
When do you say light rays are diverging?
Answer:
If light rays appear as if they are coming from a point after reflection, then we say light rays are diverging.

Question 20.
When does a ray reflect in the same path from a concave mirror?
Answer:
When it passes through centre of curvature.

Question 21.
When a light ray travelling from parallel to principal axis falls on concave mirror, then what is the path of reflected ray?
Answer:
The reflected ray passes through focal point.

Question 22.
Where do you place the vessel in solar cooker?
Answer:
We place the vessel in solar cooker at the focal point.

Question 23.
Name a mirror that can give an erect and enlarged image of an object.
Answer:
Concave mirror can give an erect and enlarged image of an object.

Question 24.
Can a convex mirror burn a paper? If not, why?
Answer:
The rays coming parallel to principal axis after reflection diverge from the mirror. So we cannot burn a paper by using a convex mirror.

Question 25.
Which mirror has wider field of view?
Answer:
A convex mirror has wider field of view, that’s why they are used as rear view mirrors in vehicles.

Question 26.
Why does our image appear thin or bulged?
Answer:
Due to converging or diverging of light rays from the mirror.

Question 27.
Why is angle of incidence equal to angle of reflection when a light ray reflects from a surface?
Answer:
Because light selects the path that takes least time to cover a distance.

Question 28.
Are angle of reflection and angle of incidence also equal for curved surface?
Answer:
Yes, it is equal for curved surfaces like spherical mirrors.

Question 29.
What is a spherical mirror? Give different types of spherical mirrors.
Answer:
If the reflecting surface of mirror is considered to form a part of the surface of sphere, then it is called spherical mirror. Spherical mirrors are of two types :

1. Concave mirror
2. Convex mirror

Question 30.
Write about various distances related to mirrors.
Answer:
The various distances related to mirrors are
1) Focal length (f) :
The distance between vertex and focus is called focal length.

2) Radius of curvature (R) :
The distance between vertex and centre of curvature is called radius of curvature.

Question 31.
We wish to obtain an erect image of an object using a concave mirror of focal length of 15 cm. What should be range of distance of the object from the mirror? What is the nature of the image? Is the image larger or smaller than the object?
Answer:
The range of distance of object is between 0 and 15 cm.
The image is virtual and erect.
The image is larger than the object.

Question 32.
Name some apparatus which can work on the principle of reflection of light.
Answer:
Plane mirror, spherical mirrors, periscope, kaleidoscope.

Question 33.
If you want to get parallel beam by using concave mirror, then where do you keep the source?
Answer:
The object should be kept at focus because the light rays coming from focus after reflection from mirror travel parallel to principal axis.

Question 34.
If you want to form the image of an object at infinity, then where do you keep the object?
Answer:
The object should be kept at focus; then the image would be formed at infinity.

Question 35.
How do you get a virtual image with a concave mirror?
Answer:
When we place the object between vertex and focus then we will get a virtual image.

Question 36.
Why do dentists use concave mirror?
Answer:
If the object is between mirror and its focus we get enlarged virtual and straight image by using concave mirror. So dentists use this principle to see inner parts of mouth.

Question 37.
A concave mirror produces three times magnified real image of an object placed at 10 cm in front of it. Where is the image located?
Answer:
> 10 cm.

Question 38.
What is your opinion on elevating buildings with mirrors?
Answer:
The mirrors used in elevating buildings are reinforced, tough and laminated glasses. These mirrors provide safety and make the buildings attractive.

Question 39.
Identify the mirror having focal length +15 cm.
Answer:
Convex mirror (since the focal length of convex mirror is taken as positive).

Question 40.
If the focal length of mirror is 10 cm, what is that mirror?
Answer:
The mirror is concave (since the focal length of concave mirror is taken as negative).

Question 41.
Can we focus a sunlight at a point using a mirror instead of magnifying glass?
Answer:
Yes, by using concave mirror we can focus sunlight at a point.

Question 42.
To reduce glaze of surroundings the windows of some department stores, rather than being vertical, slant inward at the bottom. How does this reduce glaze?
Answer:
This slant reflects the sunlight further down towards the ground, then it would happen as if they are vertical.

Question 43.
Why do we prefer a convex mirror as a rear-view mirror in the vehicles?
Answer:
It gives erect and small image and covers large distance.

Question 44.
An object is placed at a distance 8 cm from a concave mirror of radius of curvature 16 cm. What are the characteristics of image?
Answer:
The image is real, inverted, and same size.

Question 45.
What happens when light falls on an opaque object?
Answer:
Some part of light is reflected back and remaining part is absorbed.

Question 46.
What happens when light is reflected from transparent object?
Answer:
Some part of light is reflected and remaining part is partly transmitted or partly absorbed.

Question 47.
Which objects at your home act as spherical mirrors?
Answer:
Objects at home that act as spherical mirrors are :

1. Spoons
2. Spectacles
3. Sink
4. Cooking vessel

Question 48.
Complete the following ray diagram.

Answer:

The light ray passing through centre of curvature falls normal to the concave mirror. So it retraces the same path.

Question 49.
If focal length is 20 cm, then what is radius of curvature of mirror?
Answer:
f = 20 cm
R = 2f = 2 × 20 = 40 cm.

Question 50.
The radius of curvature of a spherical mirror is 20 cm. What is the focal length?
Answer:
Radius of curvature (R) = 20 cm
R 20
Focal length (f) = \(\frac{\mathrm{R}}{2}=\frac{20}{2}\) = 10 cm.

Question 51.
The focal length of convex mirror is 16 cm. What is its radius of curvature?
Answer:
f = 16 cm
R = 2f = 2 × 16 = 32 cm

Question 52.
Write any two uses of concave mirror in our daily life.
Answer:
Uses of concave mirror :

1. Concave mirrors are used by dentists to see enlarged image of tooth.
2. Concave mirrors are used in car head lights.

Question 53.
Write any two uses of convex mirror in our daily life.
Answer:
Uses of convex mirror :

1. Convex mirrors are used as rear view mirrors in vehicles because convex mirrors increase field of view.
2. Convex mirrors are used in street light reflectors as they spread light over greater

Question 54.
Suggest a new use with a spherical mirror.
Answer:
Spherical mirrors are newly adapted in ATMs.

Question 55.
Focal length of a concave mirror is x. Find the sum of focal length and radius of curvature.
Answer:
Focal length = x; Radius of curvature = 2 x focal length = 2x.
The sum of focal length and radius of curvature = x + 2x = 3x.

Question 56.
If the angle between the mirror and incident ray is 40°, then find the angle of reflection.
Answer:
Given that angle between incident ray and mirror = 40°.
Suppose angle of incidence = x.
∴ 40 + x = 90
x = 90 – 40 = 50°.

But we know angle of incidence = angle of reflection
∴ Angle of reflection = 50°.

9th Class Physical Science 7th Lesson Reflection of Light at Curved Surfaces 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Your friend has a doubt that whether a concave mirror or a convex mirror is used as a rear view mirror in the vehicles. What questions will you ask to clarify his doubts?
Answer:

• Is the image in a rear-view mirror smaller or larger when compared to real object?
• Which mirror forms smaller image than the object in the given mirrors?

Question 2.
The focal length of a huge concave mirror is 120 cm. A man is standing in front of it at a distance of 40 cm. What are the characteristics of his image in that mirror?
Answer:
i) Image form in the mirror
ii) Virtual image
iii)Erected image
iv) Enlarged image

Question 3.
How can you find out the focal length of concave mirror experimentally when there is no sunlight?
Answer:
Place the object / candle in front of the mirror and adjust the screen to get image on it. Measure the object distance, image distance. Substitute the values (as per sign connection) in mirror formula \(\left(\frac{1}{f}\right)=\left(\frac{1}{u}\right)+\left(\frac{1}{v}\right)\). We get the focal length of mirror.
(OR)
Place the object / candle and the screen at same point in front of the mirror. Adjust this set of material to get sharp image on the screen.

Measure the distance from mirror to object/screen. This distance is the radius of curvature and make it half, it gives focal length of the mirror.

Question 4.
The magnification of the image by the concave mirror is – 1. Mention the four char-acteristics of image from the above information.
Answer:

1. Image will be formed at the centre of curvature (C).
2. Image size is equal to that of the object size. ‘
3. Inverted image.
4. Real image.

Question 5.
Write about different points related to mirrors.
Answer:
The different points related to mirrors are
1) Vertex (P) :
The point where the central axis touches the mirror is called vertex.

2) Focus or focal point (F):
The light rays coming from distinct object appear to meet at point in case of concave mirror and tend to meet at point when drawn backward in case of convex mirror. That point is known as focus or focal point.

3) Centre of curvature (C) :
It is centre of the sphere to which the mirror belongs.

Question 6.
What happens if light rays parallel to principal axis fall on the concave mirror, and draw ray diagram?
Answer:

The light rays that are parallel to the principal axis get reflected such that they pass through the focal point of the mirror. R₁ is such ray in figure.

Question 7.
What happens to a ray which passes through focal point and falls on the concave mirror, and also draw the ray diagram?
Answer:

The light ray which goes through the focal point of the mirror travels parallel to principal axis. R₂ is such ray in figure.

Question 8.
How does an image form due to convex mirror? Draw the ray diagram.
Answer:

• The parallel rays coming from distance object tend to diverge after reflection.
• If we extend the reflected rays backwards they meet at ‘F’, i.e. focal point of the convex mirror.

Question 9.
Which light ray after reflection will travel along the same path in opposite direction? What can be such a ray for a spherical mirror? Draw the ray diagram.
Answer:

1. Any ray that is normal to the surface, on reflection, will travel along the same path but in opposite direction.
2. The line drawn from the centre of curvature of mirror is perpendicular to the tangent at the point, the line meets the curve.
3. So if we draw a ray starting from the tip of the object going through the centre of curvature to meet the mirror, it will get reflected along the same line. This ray is shown as R₃ in the figure.

Question 10.
What happens if an object is placed at centre of curvature of a mirror? Draw the ray diagram.
Answer:

From the ray diagram we conclude that the image of the object will be formed at the same distance as the object and it will be inverted and of the same size. The image is real because it forms on a screen.

Question 11.
Draw the ray diagrams with convex mirror and write rules of ray diagram of convex mirror.
Answer:
Rule -1 :

A ray running parallel to main axis, on meeting the convex mirror will get reflected so as to appear as if it is coming from the focal point.

Rule – 2 :

This is converse of rule 1. A ray going in the direction of focal point after reflection will become parallel to main axis.

Rule – 3 :

A ray going in the direction of the centre of curvature will get reflected back in opposite direction, and looks like that is coming from the centre of curvature.

Question 12.
Why do we use parabolic mirror instead of concave mirror?
Answer:

1. We use parabolic mirror instead of concave mirror because with the concave mirror all the rays coming parallel in it may not be focused at focal point (F).
2. Those rays which are very nearer to principal axis will only be focused at focal point.
3. It is very effective to make the mirror parabolic in order to make all the rays to converge at focus.

Question 13.
The magnification of mirror is given as – 3. What is the inference do you get from this information?
Answer:
Magnification – ve indicates it is an inverted image. So it is a real image.
Magnification 3 indicates the image size is three times the object size. So the image is enlarged. Since it is forming real image the mirror is concave.

Question 14.
Why are we able to see various objects around us?
Answer:
We are able to see various objects around us due to the diffused light reflected from these objects reaches to our eye which gives sense of vision to those objects.

Question 15.
Which type of mirror is used as a reflector in street lamp?
Answer:
The reflectors of the street lamp are made in convex in shape so that reflected rays diverge over the larger area on ground. Therefore convex mirror acts as a reflector in street lamp.

Question 16.
Which type of mirror is used in doctor’s head lamp?
Answer:
Doctors use head lamp to examine nose, throat, teeth, etc. of patients. In this lamp a parallel beam of light is allowed to fall on the concave mirror. The reflected light concentrates on focus on the mirror on a smaller area to be examined. So the concave mirror is used in doctor head lamp.

Question 17.
Would you able to burn a paper using concave mirror?
Answer:

1. Concave mirror focuses the parallel sun rays at focal point of the mirror.
2. So with a small concave mirror we can heat up and burn a paper.

Question 18.
How do you find the focal length of concave mirror?
Answer:

1. Hold a concave mirror such that sunlight falls on it.
2. Take a small paper and slowly move it in front of the mirror until we will get smallest and brightest spot of the Sun.
3. Find the distance between mirror and image of the Sun that will give the focal length of mirror.

Question 19.
See the table and identify the mirrors in each case.

Answer:
Magnification negative indicates that it is inverted image and also real. Magnification -1 means same size. So the mirror which gives real image of same size is concave mirror. So ‘X’ is concave.
The magnification +1 means the image is virtual, erect and same size. So the mirror Y is plane.
The magnification + 0.5 means the image is virtual, erect and diminished. So the mirror Z is convex.

Question 20.
An object is placed at various positions in front of concave mirror of focal length 10 cm. Complete the table by using given information without actually doing the problem.

Answer:

Question 21.
Draw a normal at any point of a concave mirror.
Answer:

Question 22.
Identify the following in a ray diagram showing the reflection of light in a concave mirror.
a) Pole of the mirror
b) Principal axis
c) Centre of curvature
d) Focal point
e) Focal length
Answer:

Question 23.
Complete the ray diagram.

Answer:
First we have to draw normal at point of contact to the concave mirror and then we have to use laws of reflection to draw the reflecting ray.

Question 24.
Figure shows two parallel light rays falling on a convex mirror. Complete the ray diagram.

Answer:

Question 25.
See the belog figure and complete the ray diagram.

Answer:

Question 26.
Assume that an object is kept at a distance of 20 cm in front of a concave mirror. If its focal length is 30 cm, then
a) what is the image distance?
b) what the magnification of mirror in this case?
Answer:
Object distance = u = 20 cm

Question 27.
There is an object in front of convex mirror at a distance of 5 cm. If its focal length is 10 cm, then
a) what is the image distance?
b) what is its magnification?
Answer:

9th Class Physical Science 7th Lesson Reflection of Light at Curved Surfaces 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Sudheer wants to find focal length of a concave mirror experimentally.
a) What apparatus does he need?
b) Is the screen required or not? Explain.
c) Draw the table required to tabulate the values found in his experiment.
d) What is the formula used by him to find focal length?
Answer:
a) Apparatus required to Sudheer are

1. Concave mirror,
2. White paper or screen,
3. Scale,
4. V – stand,
5. Candle.

b) Yes, screen is required.
To catch and measure the image distance screen is required.

c) Table for observation and calculation of ‘f’.

d) Focal length \(\Rightarrow \frac{1}{\mathrm{f}}=\frac{1}{\mathrm{v}}+\frac{1}{\mathrm{u}} \text { (or) } \mathrm{f}=\frac{\mathrm{uv}}{\mathrm{u}+\mathrm{v}}\)
This is the formula used by him to find a focal length.

Question 2.
Show the formation of image with a ray diagram when an object is placed on the principal axis of a Concave mirror between focus and centre of curvature of the mirror.
Answer:

Question 3.
An object of 6 cm height is placed at a distance of 30 cm in front of a concave mirror of focal length 10 cm. At what distance from the mirror, will the image be formed? What are the characteristics of the image?
Answer:

Question 4.
List the materials required for conducting an experiment to find the focal length of a concave mirror. Explain the experimental process also.
Answer:
a) Material required for conducting an experiment to find the focal length of a concave mirror are

1. concave mirror
   a piece of paper
2. meter scale.

b) Procedure of the experiment:

1. Hold a concave mirror such that sunlight falls on it.
2. Take a small paper and slowly move it in front of the mirror and find out the point where we get the smallest and brightest spot, which will be the image of the sun.
3. Measure the distance of this spot from the pole of the mirror.
4. This distance is the focal length (f) of the mirror.

Another Experiment:
a) Material required :
A candle, paper / screen, concave mirror, V-stand, measuring tape or meter scale.

b) Procedure :
1) Place the concave mirror on V-stand, a candle and meter scale as shown in the figure.

2) Keep the candle at different length from the mirror (10 cm to 80 cm) along the axis and by moving the paper find the position where the sharp image is got on the paper.

3) Measure the image distance (o) and note in the given table.

4) Find the average of focal lengths (f) obtained in the experiment.

5) The average T is the focal length of the given mirror.

Question 5.
An object of height 5 cm is placed at 30 cm distance on the principal axis in front of a concave mirror of focal length 20 cm. Find the image distance and size of the image.
Answer:
Object distance (u) = – 30 cm, Focal length (f) = – 20 cm, Height of object (h_o) = 5 cm, Image distance (v) = ?, Height of image (h_i) = ?

∴ The image is real, inverted with a height of 10 cm.

Question 6.
A student conducted an experiment to observe characteristics of images formed by spherical mirrors and recorded his observations as follows. Observe the table and answer the questions.

i) Above said information belongs to which spherical mirror?
ii) In which situation, magnification is less than 1.
iii) An object of height 8 cm placed at centre of curvature on principal axis, then where do you get the image and what is its height?
iv) “All real images are inverted”. Justify the statement by using above table.
Answer:
i) It is a Concave mirror.
ii) When object is kept beyond ‘C’ then magnification is less than 1.
iii) Image formed at ‘C’. The height of the image is 8 cm.
iv) According to the table if the image is erected image, it is a real image. In all the other cases every real image is virtual image.

Question 7.
In the following cases calculate the magnification values for a concave mirror. Give reason.
a) When the object is at the focal point of the mirror.
b) When the object is between focal point and the pole.
Answer:
In the case of concave mirror
a) When the object is at the focal point of the mirror, then its magnification value is -1.

Reason :
In this case size of the image is large, compared with the object. It is called virtual image. Image is formed behind the mirror so magnification has negative sign.
Nature of the object: It is real, inverted, enlarged and forms at infinity.

b) When the object is between focal point (F) and the pole (P) of the mirror, then its magnification value is +1.

Reason :
In this case image is formed on the same side of the object and it is also virtual image so, the sign of the magnification is positive.

Nature of the object:
It is virtual, erect, enlarged and on the same side of the object.

Question 8.
Write the derivation of mirror formula.
(OR)
Derive \(\frac{1}{f}=\frac{1}{u}+\frac{1}{v}\).
(OR)
A student wants to find the image distance for a given object distance of a mirror. Then derive a formula for the mirror.
Answer:
Derivation of mirror formula :
In the figure P = pole, C = centre of curvature and F= focus of the concave miror. Object AB is placed beyond C. Image AB’ is formed in between F and C.
From the diagram triangles A’B’C and ABC are similar triangles.
\(\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm{A}^{\prime} \mathrm{B}^{\prime}}=\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{B}^{\prime} \mathrm{C}}\) ………………… (1)

Question 9.
Where is the base of the candle going to be in the image when the object is placed on the axis of the mirror beyond ‘C’?
Answer:

1. Any ray starting from a point on the axis and travelling along the axis will reflect on the axis itself.
2. So the base of the image is going to be the axis.
3. If the object is placed vertically on the axis, the image is going to be vertical.
4. Draw perpendicular from point A to axis.
5. The intersection point is the point where the base of the image of the candle is going to be formed

Question 10.
What happens if an object placed at a distance less than the focal length of the concave mirror? Draw the ray diagram.
(OR)
When do you get a virtual image by using a concave mirror and draw the ray diagram?
Answer:

1. The candle object (0) is placed at a distance less than the focal length of the mirror.
2. The first ray (R₁) will start from tip of the object and run parallel to axis to get reflected so as to pass through focal length.
3. The second ray (R₂) is the ray starting from the tip of the object and going through the focal point but it is not possible as such a ray will not meet the mirror.
4. The third ray (R₃), starting from the tip of the object goes to the centre of curvature but that also seem not to be possible.
5. Now consider a ray (R₄) that starts from the tip and goes in such a direction that it would go through the centre of curvature if extended backwards.
6. This ray is normal to surface and so will be reflected along the same line in opposite direction and will go through centre of curvature.
7. The two reflected rays diverge and will not meet.
8. When we extend these rays backward they appear to be coming from one point.
9. As seen from the figure (2) the image will be erect and enlarged and virtual.

Question 11.
A person in a dark room looking through a window can clearly see a person outside in the daylight, whereas the person outside cannot see the person inside. Why?
Answer:

• There is usually some reflection that occurs at an interface between the two materials but most often of light passing through.
• Imagine you are inside in the dark. A person outside in bright sunlight is sending out (reflection) lots of light, most of which would come through the window to you, so you see them clearly.
• Since it is so bright outside, there is also a good amount of light which reflects back towards them.
• This can distract them from little bit of light from you that is going towards them, so they have much harder time seeing you.

Question 12.
What is magnification? Derive an expression for magnification.
Answer:
Magnification :
The ratio of height of image to height of object is called magnification.

Question 13.
What are the rules to be followed while drawing ray diagrams?
Answer:
Various rules to be followed for drawing ray diagrams.
1) A ray parallel to the principal axis, after reflection will pass through the principal focus in case of a concave mirror or appear to diverge from the principal focus in case of convex mirror.

2) A ray passing through the principal focus of a concave mirror or a ray which is directed towards the principal focus of convex mirror, after reflection will emerge parallel to the principal axis.

3) A ray passing through the centre of curvature of a concave mirror or directed in the direction of centre of curvature of a convex mirror, after reflection, is reflected back along the same path.

4) A ray incident obliquely to the principal axis, towards a point P on the concave mirror or a convex mirror, is reflected obliquely. The incident ray and reflected rays follow laws of reflection.

Question 14.
How do you make a parallel beam with an experiment?
Answer:
Aim :
Making a beam of parallel lines.

Material used :
Two pins, thermocol block, candle.

Procedure:

1. Stick two pins on a thermocol block.
2. The pins are exactly parallel to each other.
3. As we can see in the figure, when a source of light is kept very near, we see the shadows diverging (from the base of the pins).
4. As we move the source away from the pins, the divergent angle starts reducing.
5. If we move the source far away, we will get parallel shadows. Thus we get a beam of parallel lines.

Question 15.
Write a table which shows the image formed by a concave mirror for different positions and also give size and nature of image.
Answer:

Question 16.
Ray diagrams of concave mirror.
Answer:
Object is placed ‘Infinitely’ :

Object is placed between ‘P’ and ‘F :

Question 17.
Complete the following ray diagrams and give reasons.

Answer:
a)

Reason :
The light appears to be passing through centre of curvature after reflection from convex mirror retraces the same path.

b)

Reason :
The light ray making certain angle of incidence ‘q’ with principal axis follows laws of reflection and reflects with same angle q.

c)

Reason :
The light ray which travels parallel to principal axis after reflection from convex mirror diverges from mirror and if we extended the ray backwards it passes through principal focus.

d)

Reason :
The light ray which travels parallel to principal axis after reflection from convex mirror diverges from mirror when the light ray drawn backwards passes through focus and second light ray follows laws of reflection (i.e., ∠i = ∠r).

These extended backward light rays meet and form a virtual, diminished and erect image between pole and focus inside the mirror.

Question 18.
Complete the following diagram to obtain image of object AB.

Answer:

1. The light ray which appears to coming from focus after reflection from convex mirror travels parallel to principal axis.
2. The light ray which is incident with certain angle ’x’ at pole ‘P’ reflects with same angle from convex mirror.
3. These two extended light rays meet at B. So AB’ is the image of the object AB.

Question 19.
An object 4 cm in size is placed at 25 cm in front of a concave mirror of focal length 15 cm. At what distance from the mirror should a screen be placed in order to obtain a sharp image? Find the nature and size of image.
Answer:
Given that f = – 15 cm ; u = – 25 cm ; h0 = 4 cm ; v = ?

So the image is enlarged and inverted.

Question 20.
Focal length of a concave mirror is f. The distance from its focal point to the object is P. Find the ratio of heights of image.
Answer:
Concave mirror is a part of spherical mirror.

Question 21.
When do we get a blurred image from a distant object by using concave mirror?
Answer:

1. The diagram shows a few rays starting from the tip of the flame.
2. The reflected rays intersect A. So the reflected image of tip of flame will be at intersection point A.
3. If we hold the paper at any point before or beyond point A (for example at point B), we see that the rays will meet the paper at different points,
4. So the image of the tip of the flame will be formed at different points due to these rays.
5. If we draw more rays emanating from the same tip we will see that point A they will meet but at point ‘B’ they won’t.
6. So the image of the tip of the flame will be sharp if we hold the paper at A and become blurred (due to mixing of multiple images) when we move the paper slightly in any direction (forward or backward).

Question 22.
An object of size 7 cm is placed at 27 cm in front of a concave mirror of focal length 18 cm. At what distance from the mirror should a screen be placed? Find size and nature of the image.
Answer:
Given, h₀ = 7 cm ; u = – 27 cm ; f = – 18 cm ; v = ?

Question 23.
An object 3 cm high is placed at a distance of 15 cm from a concave mirror, the radius curvature is 20 cm. Find the nature, position and size of the image. (V = -30 cm, m = -2, h₂ = -6 cm)
Answer:
h₀ = 3 cm; u = -15 cm; r = -20 cm; f = \(\frac{r}{2}\) = – 10 cm

Question 24.
Focal length of a concave mirror is 15 cm. An object of length 5 cm is placed in front of this mirror. Draw neat diagrams to find the length and position of image when object is at (I) 5 cm, 0i) 12 cm, (iif) 20 cm, (jv) 35 cm away from the mirror.
Answer:
i) An object is kept at a distance of 5 cm from the mirror.

Telangana & Andhra Pradesh SCERT AP State Board Syllabus 9th Class Physical Science Physics Study Material Guide Pdf free download, 9th Class PS Guide, TS AP 9th Class Physical Science Physics Textbook Questions and Answers Solutions in English Medium and Telugu Medium are part of AP Board 9th Class Textbook Solutions.

Students can also go through AP Board 9th Class Physical Science Notes to understand and remember the concepts easily. Students can also read AP 9th Class Physical Science Important Questions (Physics & Chemistry) for board exams.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science Guide Pdf | AP 9th Class Physics Study Material Pdf

AP State 9th Class Physical Science Textbook Pdf English Medium | AP 9th Class Physics Textbook Pdf English Medium

9th Class Physical Science Guide Pdf English Medium

• Chapter 1 Motion
• Chapter 2 Laws of Motion
• Chapter 3 Is Matter Pure?
• Chapter 4 Atoms and Molecules
• Chapter 5 What is inside the Atom?
• Chapter 6 Chemical Reactions and Equations
• Chapter 7 Reflection of Light at Curved Surfaces
• Chapter 8 Gravitation
• Chapter 9 Floating Bodies
• Chapter 10 Work and Energy
• Chapter 11 Sound
• Chapter 12 Units and Graphs

AP 9th Class Physical Science Study Material Telugu Medium | 9th Class Physics Guide

AP 9th Class Physics Study Material Pdf | AP Board Solutions Class 9 Physics | Physical Science 9th Class Guide

• 1st Lesson చలనం
• 2nd Lesson గమన నియమాలు
• 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ?
• 4th Lesson పరమాణువులు-అణువులు
• 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ?
• 6th Lesson రసాయన చర్యలు – సమీకరణాలు
• 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం
• 8th Lesson గురుత్వాకర్షణ
• 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు
• 10th Lesson పని మరియు శక్తి
• 11th Lesson ధ్వని
• 12th Lesson ప్రమాణాలు మరియు గ్రాఫులు

SCERT AP Board 9th Class Social Solutions 6th Lesson Agriculture in India Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Social Studies Solutions 6th Lesson Agriculture in India

9th Class Social Studies 6th Lesson Agriculture in India Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Name one important beverage crop and specify the geographical conditions required for its growth.
Answer:

• Tea is an important beverage crop.
• The tea plant grows well in tropical and sub-tropical climates.
• Fertile, well-drained soil, rich in humus and organic matter is essential.
• Tea bushes require warm and moist frost-free climate all through the year.
• Frequent showers are necessary.

Question 2.
The land under cultivation has got reduced day by day. Can you imagine its consequences?
Answer:

• The land under cultivation has been reducing due to the competition for land between non-agricultural uses such as housing, etc.
• As a result, the productivity of India has started showing a declining trend.
• That would lead to the scarcity of food grains in future and in turn poverty and drought situation would prevail in our country.

Question 3.
On an outline map of India show millet producing areas.
Answer:

Question 4.
What is a Minimum Support Price (MSP)? Why is a MSP needed?
Answer:
1) A Minimum Support Price is a price at which the farmers can sell their grain, if they want, to the Government.
2) The Government sets the MSP so as to cover the cost of cultivation and allow a little bit of profit to the farmer.
3) Thus the farmer, produced far markets within the country.
4) The farmers are not forced to sell their grains at cheaper prices to the traders.

Question 5.
Explain all the ways the Indian government supported the Green Revolution.
Answer:

• The Green Revolution was initially introduced in Punjab, Haryana, western Uttar Pradesh, and in some parts of Andhra Pradesh and Tamilnadu.
• The Government introduced new kinds of seeds, known as High Yielding Varieties to the Indian soils.
• It was also accompanied by use of chemical fertilizers, machinery such as tractors, and others besides irrigation facilities.
• A variety of cooperative banks were set up to provide credit to farmers so that they buy raw materials such as seeds, fertilizers, and pesticides, machinery required for modern farming.

Question 6.
Do you think it is important for India to be self-sufficient in food grain production? Discuss.
Answer:

• A large portion of our population especially children and poor communities are unable to get adequate nutrition.
• Whenever there were little rains, drought situations prevailed. This led to decrease in food production and forced government to import food grains.
• To avoid these kind of situations we should be self-sufficient in food grain production.
• A large stock of food grains has built-up with the government through Food
  Corporation of India that could be used in case of shortage and can avoid drought and famine situations in our country.

Question 7.
How is dry land agriculture different from agriculture in other areas?
Answer:

• 45% of the cultivable land which cannot easily be irrigated and depend solely on rainfall is known as dryland in our country.
• Unlike the cultivation of irrigated lands, dryland farming poses different challenges.
  a) Conserving rainfall that the area receives is the first step. This is done through watershed development programme which includes afforestation, bunding, building check-dams, and tanks.
  b) Fertility of the soil needs to be raised by adding organic manure.
  c) Farmers may also need new varieties of seeds suitable for different regions, knowledge about the best ways of growing a mix of crops on the same land etc.
  Hence farming in dryland is different from other areas.

Question 8.
Can you recall the incidents such as pesticides being found in soft drinks? How is this related to the use of pesticides? Discuss.
Answer:

• The use of pesticides is polluting underground water.
• The soft drink factories use this underground water for making soft drinks.
• Hence undissolved pesticides are seen in soft drink.

Question 9.
Why is chemical fertilizer used in new farming methods? How could use of fertilizers make soil less fertile ? What are the alternative ways of enriching soil?
Answer:

• The chemical fertilizers are used to increase production of crops.
• But the chemical fertilizers are basically made for petro-chemicals. And eventually remain in the soil.
• As a result, many micro organisms like earth worms are destroyed.
• These micro organisms increase the fertlity of the soil. But these are detroyed and hence this, in turn, affects the long run fertility of the soil.
• The alternative ways of enriching soil, like vermicompost, can be used to increase the fertility of the soil.

Question 10.
How has the Green Revolution in some areas resulted in short-term gains but longterm losses to farmers?
Answer:

• In Green Revoluton, the farmers are encouraged to pump ground water to water-intensive crops in low rainfall areas.
• This unsustainable pumping has reduced water storage in ground.
• Consequently, many wells and tubewells have run dry.
• More over the use of chemical fertilizers has also affected the long-term fertility of the soil. Hence we can say that Green Revolution has short-term gains and long term losses.

Question 11.
What could be the effects of foreign trade on farmers’ income?
Answer:

• Foreign trade could cause farmers’ income to fluctuate a lot.
• In certain years and for certain crops the farmers might gain from exports.
• In other years, farmers could lose because of cheap imports and fall in prices of farm products.
• Small farmers without much savings will not be able to bear this loss.
• They will be caught in debt trap and become poorer.
• Hence the government must be careful in allowing trade in farm products.

Question 12.
In earlier classes we have studied about land distribution. How does the following image reflect this idea? Write a paragraph about this in the context of Indian agriculture.

Answer:
In India more than 70% of the farmers are having only small and marginal holdings,
i. e., Less than 2 hectares and hence most of these farms are not viable. The small farmers cannot produce enough to meet even their basic requirements of their families. They can invest more in agriculture to increase production. They are unable to get financial assistances.
Caption : “A man of sixty acres :
A group of six feet”.

Question 13.
Read the para under the title ‘Fertilizer Problems’ on page 70 and comment on it.

Answer:

• The main environmental problem associated with fertilizer use is contamination of water with nitrates and phosphates.
• Elevated nitrogen levels in drinking water.
• Environmental pollution is a significant problem. But while most of the focus is placed on polluting industries, toxins like mercury and small particle traffic pollution, a major source of environmental devastation is caused by modern food production. Far from being life sustaining, our modern chemical dependent farming methods.

– Strip soil of nutrients
– Destroy critical soil microbes.
– Contribute to desertification and global climate change, and
– Saturate form lands with toxic pesticides, herbicides and fertilizers that then migrate into ground water, rivers, lakes and oceans.

Question 14.
Observe the map given in the page 74 and locate the States where paddy is grown in the India outline map.

Answer:

1. Punjab
2. Haryana
3. Uttar Pradesh
4. Bihar
5. West Bengal
6. Chattisgarh
7. Odisha
8. Telangana
9. Andhra Pradesh
10. Karnataka
11. Tamilnadu

Question 15.
Which crops are grown in your area? Which of these are grown from HYV seeds and which ones are grown from traditional seeds? Compare the HYV seeds and the traditional seeds with regard to each of the following points :
a) duration of crop
b) number of times irrigated
c) production
d) fertilisers
e) diseases
f) pesticides
Answer:
1. Paddy, sugarcane, maize, pulses are grown in our area.
2. Paddy is grown from HYV seeds and the remaining are grown from traditional seeds.
3.

Question 16.
Conduct a Debate : Make the students two teams. One team should support chemical fertilizers and another should support organic farming.
Answer:
Teacher conducts this Debate.
Example : In agriculture it is better to be followed organic fertilizers.
Reasons :
Pesticides can enter the human body.
There is a chance of groundwater damage.
The use of fertilizers can reduce the natural nutrients on the soil surface, etc.

9th Class Social Studies 6th Lesson Agriculture in India InText Questions and Answers

Question 1.
Name some of the states of India where such farming is practised? (Text Book Page No. 59)
Answer:
Punjab, Haryana, Odisha, Karnataka, Telangana, Andhra Pradesh, Madhya Pradesh, Uttar
Pradesh and some parts of Rajasthan.

Question 2.
Give some more examples of crops which may be commercial in one region and may provide subsistence in another region. (Text Book Page No. 60)
Answer:
1) In Haryana and Punjab, rice is a commercial crop whereas in Odisha it is a subsistence crop.
2) In Punjab, maize is a commercial crop whereas in Jharkhand it is a subsistence crop.

Question 3.
Distinguish which of these pulses are grown in the kharif season and which are grown in the rabi season? (Text Book Page No. 62)
Answer:
Pulses grown in the Kharif season :
Red gram, Black gram and Green gram.

Pulses grown in Rabi season :
Peas, Bean, Chickling vetch and Lentil.

Question 4.
Complete the bar diagram given on P.65 in Textbook and find out the percentage of cultivators and agricultural labourers in 1971 and 2001 respectively. (Text Book Page No. 65)
Answer:

1. Student’s activity.
2. Percentage of cultivators in 1971 = 62
3. Percentage of agricultural labourers in 2001 = 46

Question 5.
In which decades the food grains yields grow fast? What could be probable reasons for this? (Text Book Page No. 69)
Answer:
The food grains yields grew fast between 1980 – 1990, 2000 – 2010.
The green revolution helped farmers to produce higher level of food grains.

Question 6.
Can organic farming produce enough food for all? (Text Book Page No. 72)
Answer:
If some measures are taken, I think, organic farming can produce food for all.

Question 7.
How is organic farming especially suited for small and marginal farmers? Discuss. (Text Book Page No. 72)
Answer:
Large sections of farmers in India and their land holdings are small and marginal.
Their access to external inputs is limited and their ability to improve production is low. Globalisation and the opening up of the trade barriers among the nations have resulted in the decline of agricultural prices in the local markets to the detriment of the interests of these small and marginal farmers. Thus organic farming especially is suited for small and marginal farmers.

Question 8.
Read the following table. (Text Book Page No. 66)
Number of farmers and land they possess in India (2010 – 2011)

Complete the data in the table and the explanation in the following passage below.
Majority of farmers operate only small plots of lands. A typical Indian marginal farmer has only aboutacres to cultivate. There are 924 lakh farmers so that ..(2)..% of all farmers are marginal. If we add up the number of small and marginal farmers they form …(3)..% of all farmers. However, even though in percentage terms medium and large farmers is small, the number in absolute terms is large. ..(4)…lakh farmers can be together considered to be in this group. They have a powerful voice in rural areas. This group of large and medium farmers together operate …(5)…% of the land. Each large farmer for example on an average operates ..(6)..acres of land. Compare this with each marginal farmer who operates on an average ..(7)..acres of land. This inequality in distribution of land explains the inequalities in opportunities that they experience, the pov¬erty or growth opportunity that they face.
Answer:

1. 2.5
2. 67%
3. 85%
4. 69
5. 32%
6. 42.9 acres
7. 0.95 acres.

Question 9.
Discuss the differences between self employment and looking for work using examples from your region. (Text Book Page No. 65)
Answer:
1. In self employment, people create their own employment and earn their livelihood. They do not depend either on government or an any other persons for their livelihood.
e.g.: Working in their own farms, opening a shop or public telephone booth or establishing a small organization like manufacturing of candles, matchboxes, etc.

2. On the other hand, some people cannot create their own employment. They generally depend either on government or on any other organization or a person for earning their livelihood.
e.g.: Working in the fields or others, or in a shop or working as government servant, etc.

Question 10.
Do you think that some families who were earlier cultivators are becoming agricultural labourers now? Discuss. (Text Book Page No. 65)
Answer:
Reasons:

1. Small land holdings
2. Dependency on seasons for rainfall
3. High rate of interests on loans
4. Very low minimum support price
5. Lack of technology
6. Big families and
7. Some rituals.
   All these changed the cultivators as agricultural labourers.

Question 11.
In which areas were the new methods of agriculture first tried? Why was the whole country not covered? (Text Book Page No. 68)
Answer:
1. The new methods were initially implemented in Punjab, Haryana, western Uttar Pradesh and in some districts of Telangana, Andhra Pradesh and Tamilnadu.

2. The HYV seeds required a lot of water and these areas were already irrigated.
Hence the new methods were introduced in these areas.

Question 12.
Why are different methods necessary for dry land areas? (Text Book Page No. 68)
Answer:

• 45% of the land which cannot be irrigated are known as dry lands.
• It would be very difficult and expensive to irrigate these dry lands.
• These areas must depend solely on rainfall.
  Hence different methods are necessary for dry land areas.

Question 13.
How increase in buffer stock would help to avoid situations of drought and famines? (Text Book Page No. 69)
Answer:

• A large stock of food grains should be maintained with the government.
• That buffer stock could be used in case of shortage of food grains and can also be used to supply foodgrains to inaccessible areas.
• We can also avoid drought and famine like situations in our country.

Question 14.
How farmers were able to raise higher amount of food grains on the same plot of land over the years? (Text Book Page No. 69)
Answer:
The use of High Yielding Varieties of seeds, chemical fertilizers, machinery, etc. made the farmers to raise higher amount of food grains on the same plot of land over the years.

Question 15.
Why did not the Indian government allow farmers to export foodgrains during the Green Revolution years? (Text Book Page No. 71)
Answer:
There would be a shortage of food grains if the government allows farmers to export food grains. So the government did not allow farmers to export food grains.

Question 16.
Why should government ban exports /import ? How does this policy help Indian farmers? (Text Book Page No. 71)
Answer:
Foreign trade could cause farmers income to fluctuate a lot. In some years farmers could lose because of cheap imports and fall in prices of farm products. So the exports ad imports should be banned.

Small farmers will not be able to bear this loss. They will get caught in debt trap and become poorer. So this ban helps the Indian farmers in preventing them from debts and heavy losses.

Question 17.
Use an atlas of India to find the locations of the below mentioned dams and mark them on a map of India. Also label the names of the major rivers on which these dams were built. (Text Book Page No. 67)
Answer:

1. Bhakra-Nangal Project (Punjab)
2. Nagarjuna Sagar Project (Telangana & Andhra Pradesh)
3. Hirakund Project (Odisha)
4. Damodar Valley (West Bengal)
5. Gandhi Sagar (Madhya Pradesh)

Question 18.
In your opinion, what would be the minimum amount of land required to do viable farming which would give a farmer a decent earning. How many farmers in the table Page No. 66 are doing viable farming? (Text Book Page No. 66)
Answer:
The minimum amount of land required to do viable farming may be 2 acres in my opinion. There are 67% of farmers do not have this minimum required land for viable farming.

Question 19.
Why only a small section of farmers have a powerful voice? (Text Book Page No. 66)
Percentage of large and medium farmers is 5% but they hold 32% of total cultivable land. Their average land holding is also high. Hence they have a powerful voice.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Physical Science Important Questions Chapter 8 Gravitation

AP State Syllabus 9th Class Physical Science Important Questions 8th Lesson Gravitation

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Write the precautions to be taken while doing an activity to locate centre of gravity of a regular object?
Answer:

1. Tie the rope at geometrical centre of an regular object.
2. Draw the line along the rope after object come to rest.

Question 2.
What path will moon take when the moon stops rotating round the earth?
Answer:
Moon take the path of tangent to the orbit, in which it rotates around the earth.

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
If a person of mass 60 kg went to the Moon, then
a) Is there any change in his Mass and Weight?
Answer:
Mass does not change and remains 60 kgs. But, weight changes,

b) What will be his weight on the Earth?
Answer:

Question 2.
Consider the gravitational force formula \(\mathbf{F}=\mathbf{G} \frac{\mathbf{M}_{1} \mathbf{M}_{2}}{\mathbf{R}^{2}}\) and answer the following
questions.
i) What is the value of G?
Answer:
G = 6.67 × 10^-11 Nm² kg^-2

ii) What does the term ‘R’ indicate here?
Answer:
R indicates “distance between two objects.”

Question 3.
To know about the center of gravity of the atmosphere of the earth, Ravi asked some questions to his teacher. Guess which question he asked and the answer given by the teacher.
Answer:

1. Where would be the centre of gravity of atmosphere of earth?
2. What is centre of gravity?

Answer from the teacher :

1. The centre of gravity of the earth’s atmosphere is in the centre of the earth.
2. The point where total weight appears to act is called centre of gravity.

Question 4.
Consider the following equation of motion and rewrite them for a free fall body v = u + at
s = ut + ½ at²
Answer:
For a free fall body u = 0; a = g and s
i) v = u + at ⇒ v = 0 + gt ⇒ v = gt
ii) s = ut + ½at² ⇒ h = 0 + ½gt² ⇒ h = ½gt²

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Two spherical balls of mass 20 kg each one placed with their centres 20 cm apart. Find the gravitational force of attraction between them.
(G = 6.67 × 10^-11 Nm². Kg^-2)
Answer:
Masses of balls M₁ and M₂ = 20 kg each
distance (d) = 20 cm = 0.2 m.
Gravitational force of attraction between M₁ and M₂

Question 2.
a) Draw the centre of gravity of the following uniform objects.
i) equilateral triangle
ii) square
iii) circle
Answer:

b) What is the speciality of centre of gravity of a material?
Answer:

1. Stability depends upon the centre of gravity of a material.
2. If we draw a line straight down from the centre of gravity of an object of any
   shape and it falls inside the base of the object, then the object will be stable.

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation Important Questions and Answers

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Define centripetal force.
Answer:
The net force which can change only the direction of the velocity of a body is called “centripetal force”.

Question 2.
Define centripetal acceleration.
Answer:
The acceleration which can change only the direction of velocity of a body is called “centripetal acceleration”.

Question 3.
State Newton’s universal law of Gravitation.
Answer:
The universal law of gravitation states that every body in the universe attracts other body with a force which is directly proportional to the product of their masses and inversely proportional to the square of the distance between them.

Question 4.
What do you mean by acceleration due to gravity?
Answer:
The acceleration produced due to gravitational force of the earth near the surface is called free-fall acceleration or acceleration due to gravity.

Question 5.
What is universal gravitational constant?
Answer:
The value of ‘G’ i.e., the universal gravitational constant is equal to the magnitude of force between a pair of 1 kg – masses that are lm apart.
G = 6.67 × 10^-11 Nm² kg^-2.

Question 6.
When do you say that a body is freely falling?
Answer:
A body is said to be free-fall body when only one gravitational force acts on that body.

Question 7.
Define weight.
Answer:
Weight of a body is the force of attraction on the body due to earth.
W = mg

Question 8.
What is centre of gravity?
Answer:
The point where total weight appears to act is called centre of gravity.

Question 9.
When will a body be stable?
Answer:
If we draw a line straight down from the centre of gravity of an object of any shape and it falls inside the base of the object, then the object will be stable.

Question 10.
What is time period?
Answer:
The time taken by a body executing uniform circular motion, to complete one revolution is called time period.

Question 11.
The earth and the moon are attracted to each other by gravitational force. Does the earth attract the moon with a force that is greater or smaller or the same as the force with which the moon attracts the earth? Why?
Answer:
Moon attracts with same gravitational forces as earth attracts moon. They form action reaction pair.

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Draw a diagram showing the balancing of fork and spoon.
Answer:

Question 2.
When could we say that an object is stable?
Answer:
If we draw a line straight down from the centre of gravity of an object of any shape and it falls inside the base of the object, then the object will stable.

If the line through the centre of gravity falls outside the base then the object will be unstable.

Question 3.
The mass of the earth is 6 × 10²⁴ kg and that of the moon is 7.4 × 10²² kg. If the distance between the earth and the moon is 3.84 × 10⁵ km. Calculate the force exerted by the earth on the moon.
Answer:

Thus the force exerted by the earth on the moon is 2.01 × 10²⁰ N.

Question 4.
A car falls off an edge and drops to the ground in 0.5 s.
i) What is its speed on striking the ground?
ii) What is the average speed during the 0.5 s?
iii) What is the height of the edge from the ground?
Answer:

Question 5.
An object is thrown vertically upwards and rises to a height of 10 m. Calculate,
i) the velocity with which the object was thrown upwards.
ii) the time taken by the object to reach the highest point.
Answer:
i) s = 10 m, v = 0 m/s, a = – g = – 9.8 m/s2.
v² – u² = 2as
0 – u² = 2 × – 9.8 × 10 ⇒ u = \(\sqrt{196}\) ⇒ u = 14 m/s.

ii) v = u + at
0 = 14 – 9.8 × t
t = 1.43 s

Question 6.
Mass of an object is 10 kg. What is its weight on the earth?
Answer:
m = 10 kg, g = 9.8 m/s².
W = mg = 10 × 9.8 = 98 N.

Question 7.
Why is the weight of an object on moon 1/6th its weight on the earth?
Answer:
The acceleration due to gravity on moon is 1/6th of its value on earth.
We know, weight = mass × acceleration due to gravity.
∴ The weight on moon is 1 /6th its weight on earth.

Question 8.
How does the force of gravitation between two objects change when the distance between them is reduced to half?
Answer:
The force between two objects is inversely proportional to square of distance.
\(\mathrm{F} \propto \frac{1}{\mathrm{~d}^{2}}\)
If the distance between the objects reduced to half then force increases by four times.

Question 9.
Gravitational force that acts on all objects is proportional to their masses. It is when a heavy object does not fall faster than a light object.
Answer:
The acceleration due to gravity attained by an object due to gravitational force does not depend on mass of the object. So heavy object and lighter object falls at a time on earth.

Question 10.
If the moon attracts the earth, why the earth does not move towards the moon?
Answer:
Moon attracts with same force as earth attracts moon. But we know acceleration is inversely proportional to mass. As the mass of earth is greater than moon. So earth does not move towards the moon.

Question 11.
What happens to force between two objects, if
i) the mass of one object is doubled?
ii) the distance between objects boubled and tripled?
iii) the masses of both objects are doubled?
Answer:
i) If mass of one object is doubled the force also would be doubled. Since F ∝ m.
ii) If the distance between the objects boubled and tripled the force is reduced by 4 times and 9 times respectively.
Scince, \(\mathrm{F} \propto \frac{1}{\mathrm{~d}^{2}}\)
iii) If masses of both the objects are doubled, then force is increased by 4 times.
Scince, F ∝ m₁m₂.

Question 12.
A ball is thrown vertically upward with a velocity of 49 m/s. Calculate,
i) the maximum height to which it rises.
ii) the total time to return to the surface of the earth.
Answer:
i) u = 49 m/s, g = 9.8 m/s².

Question 13.
A stone is released from the top of tower of height 19.6 m. Calculate the final velocity just before touching the ground.
Answer:
h = 19.6
u = 0
a = + g = 9.8 m/s²
v² = 2gh

Question 14.
What is universal gravitational constant?
Answer:
The value of ‘G’ i.e., the universal gravitational constant is equal to the magnitude of force between a pair of 1 kg – masses that are lm apart.
G = 6.67 × 10^-11 Nm² kg^-2.

Question 15.
When does an object get stability?
(OR)
Write a short notes on “stability”.
Answer:

• The location of the center of gravity is important for stability.
• If we draw a line straight down from the center of gravity of an object of any shape and it falls inside the base of the object, then the object will be stable.
• If the line through the center of gravity falls outside the base, then the object will be unstable.

Question 16.
State the universal law of gravitation and explain it.
Answer:
The universal law of gravitation :
The universal law of’gravitation states that every body in the universe attracts other body with a force which is directly proportional to the product of their masses and inversely proportional to the square of the distance between them.

Explanation :
Let two bodies of masses M₁ and M₂ be separated by a distance of ’d’. Then the force of gravitation between them

G is a proportionality constant, called universal gravitational constant.
The value of G = 6.67 × 10^-11 Nm² kg^-2

9th Class Physical Science 8th Lesson Gravitation 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Define centripetal force and derive an expression for it.
Answer:
Centripetal force :
The net force which can change only the direction of the velocity of a body is called “centripetal force.”

Derivation :
Newton’s second law says that the net force on a moving body produces an acceleration in it, which is directed along the net force.

So in uniform circular motion, a net force acts towards the centre, called as centripetal force.

According to Newton’s second law of motion,

Here R is the radius of the circle.

Question 2.
Calculate the speed of moon.
Answer:
1) We know that the motion of the moon around the earth is approximately uniform circular motion.

2) We can calculate the speed of the moon using the equation.
\(\mathrm{v}=\frac{2 \pi \mathrm{R}}{\mathrm{T}}\) ……… (1)
R = distance of the moon from the centre of the earth
T = Time period of the moon

3) Thus the acceleration of the moon towards the centre of the earth

Question 3.
What is the ‘universal law of gravitation’? Derive a formula to it.
(OR)
Derive \(\mathbf{F}_{\text {grav }}=\frac{\mathbf{G M}_{1} \mathbf{M}_{2}}{\mathbf{d}^{2}}\)
Answer:
1) The universal law of gravitation states that every body in the universe attracts other body with a force which is directly proportional to the product of their masses and inversely proportional to the square of the distance between them.

2) The direction of the force of attraction is along the line joining the centers of the two bodies.

3) Let two bodies of masses M₁ and M₂ be separated by a distance of ’d’. Then the force of gravitation between them.

6) G is a proportionality constant called universal gravitational constant and found by Henry cavendish to be G = 6.67 × 10_-11 Nm² Kg^-2

Question 4.
Prove that acceleration due to gravity is independent of masses.
Answer:

Let us drop a body of mass’m’ near the earth’s surface.
Let ‘M’ be the mass of the earth and ‘R’ be the radius of the earth.
Now the force of attraction on the mass is given by
\(\mathrm{F}=\frac{\mathrm{GMm}}{\mathrm{r}^{2}} \Rightarrow \frac{\mathrm{F}}{\mathrm{m}}=\frac{\mathrm{GM}}{\mathrm{R}^{2}}\)
From Newton’s second law, F/m is equal to acceleration.
Here this acceleration is denoted by ’g’.
Hence, \(\mathrm{g}=\frac{\mathrm{GM}}{\mathrm{R}^{2}}\)
From above equation, we can conclude that g’ is independent of the mass of the body.

Question 5.
Find the acceleration of a body which is in uniform circular motion with speed ‘v’ and radius ‘R’.
(OR)
Derive \(\mathrm{a}_{\mathrm{c}}=\frac{\mathrm{V}^{2}}{\mathrm{R}}\)
1) Let a body move with a constant speed ‘v’ in a circular path of radius ‘R’.

2) DV will be represented by the base of the isosceles triangle as shown in the figure.

3) The exact value of the sum of the magnitudes of the changes in velocity of the body during the course of revolution will be equal to the circumference ‘2πu” of the circle.

4) We know that the magnitude of the acceleration is equal to the ratio of magnitude of change in velocity for one revolution and the time period.

5) Let ac be magnitude of acceleration of the body in uniform circular motion.

6) That is a_c = 2π v/T.

7) Where ‘T’ is time required to complete one revolution.

8) We know that T = \(\frac{2 \pi \mathrm{R}}{\mathrm{v}}\)

9) Substituting this expression we get \(a_{c} \frac{v^{2}}{R}\)

Question 6.
How can you find the center of gravity of an irregular body?
Answer:

1. Take an irregular shaped object.
2. Suspend a plum in one position and draw a line along the rope of the plum.
3. Change the position of the object and do the same.
4. In this way draw lines in all possible positions.
5. The center of gravity lies where the lines intersect.
6. In this way we can find the center of gravity of an irregular shaped object.

Andhra Pradesh SCERT AP State Board Syllabus 9th Class Physical Science Physics & Chemistry Chapter Wise Important Questions and Answers in English Medium and Telugu Medium are part of AP Board 9th Class Textbook Solutions.

Students can also read AP Board 9th Class Physical Science Solutions (Physics & Chemistry) for exam preparation.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science Important Questions and Answers English & Telugu Medium

AP 9th Class Physical Science Important Questions in English Medium

• Chapter 1 Motion Important Questions
• Chapter 2 Laws of Motion Important Questions
• Chapter 3 Is Matter Pure? Important Questions
• Chapter 4 Atoms and Molecules Important Questions
• Chapter 5 What is inside the Atom? Important Questions
• Chapter 6 Chemical Reactions and Equations Important Questions
• Chapter 7 Reflection of Light at Curved Surfaces Important Questions
• Chapter 8 Gravitation Important Questions
• Chapter 9 Floating Bodies Important Questions
• Chapter 10 Work and Energy Important Questions
• Chapter 11 Sound Important Questions
• Chapter 12 Units and Graphs Important Questions

AP 9th Class Physical Science Important Questions in Telugu Medium

• 1st Lesson చలనం Important Questions
• 2nd Lesson గమన నియమాలు Important Questions
• 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ? Important Questions
• 4th Lesson పరమాణువులు-అణువులు Important Questions
• 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ? Important Questions
• 6th Lesson రసాయన చర్యలు – సమీకరణాలు Important Questions
• 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Important Questions
• 8th Lesson గురుత్వాకర్షణ Important Questions
• 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు Important Questions
• 10th Lesson పని మరియు శక్తి Important Questions
• 11th Lesson ధ్వని Important Questions
• 12th Lesson ప్రమాణాలు మరియు గ్రాఫులు Important Questions

SCERT AP Board 9th Class Social Solutions 5th Lesson Biosphere Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Social Studies Solutions 5th Lesson Biosphere

9th Class Social Studies 5th Lesson Biosphere Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Life itself constitutes a separate sphere called ‘Biosphere’. Explain.
Answer:

• The Earth is a unique planet, in that it has life.
•  It is inhabited by countless forms of life from microscopic bacteria to great banyan trees and animals like lions and blue whales and of course human beings.
• The earth has a combination of land, air and water and a moderate temperature has made life possible on it.
• Various forms of life are not only related to the three spheres around them, but also to one another.
• They influence one another and they are part of a complete “food chain.”
• Hence geographers are of the opinion that “life itself constitutes a separate sphere called ‘Biosphere’.

Question 2.
Why is ecological crisis created in modern times? What are its effects?
Answer:

• These days the increase in population creates great pressure on earth as well as its resources.
• To satisfy the needs of ever growing population systematic mining, cutting of forests, building of forests and fields and roads took place all over the earth.
• Burning of fossil fuels and release of enormous amounts of waste materials by industries contaminate air, water, and soil.
• For providing food for the ever growing population, there is a need for increase in agricultural production.
• Modern agriculture uses a large amount of chemical fertilizers and pesticides.
• The most frightening aspect of pollution due to modern agriculture is the increase in the levels of toxins in our food.
• This increasingly proves to be very harmful not only to humans but also to all types of life on earth.
• Since all living and non-living things on the earth are in one way or the other connected to each other, change affecting one, in due time affects all the others too. All these factors lead to ecological crisis.

Effects of ecological Grisis :

1. If a particular species which feeds upon a particular kind of plant is exterminated, it would result in unchecked growth of that plant and it may intrude the area where other plants grow and disturb their growth.
2. Many industries use chemicals and metals which flow into the rivers and streams. The metals like mercury are consumed by microorganisms in water and in turn beome the food of fishes. When human beings consume these fishes they too absorb some amount of mercury which is detrimental to their health.
3. Farmers use Diclofenac to treat cattle; when the cattle die their flesh retains this chemical: When their flesh is consumed by vultures, diclofenac leads to kidney failure in them and they die.

Question 3.
Natural vegetation depends upon the climate of the place. Write different kinds of forests and climatic conditions of their existence?
Answer:
a) Tropical Deciduous Forests :

1. Tropical deciduous forests are the monsoon forests.
2. These regions experience seasonal changes.
3. Trees shed their leaves in the dry season to conserve water.

b) Tropical Evergreen Forests :

1. These thick forests occur in the regions near the equator and close to the tropics.
2. These regions are hot and receive heavy rainfall throughout the year.
3. As there is no dry season, these trees do not shed their leaves altogether.
4. This is why they are called evergreen forests.

c) Temperate Evergreen Forests :

1. These forests are located in the mid latitudinal costal region.
2. They are commonly found along the eastern margin of the continents.

d) Temperate Deciduous Forests :

1. The temperate deciduous forests are found in higher latitudes.
2. They shed their leaves in the dry season.

e) Mediterranean Vegetation :

1. The west and the south west margins of the continents are covered by these forests.
2. Mediterranean trees adapt themselves to dry summers with the help of their thick barks and wax coated leaves. These help them to reduce transpiration.
3. These regions are marked for hot dry summers and dry summers and mild rainy winters.

f) Coniferous Forests :

1. Coniferous forests are found in the higher latitudes of Northern hemisphere.
2. These forests are found in abundance in the Himalayas.

g) Tropical Grasslands :

1. These forests grow on either side of the equator up to tropics.
2. This vegetation grows in the areas of moderate to low amount of rainfall.

h) Temperate Grasslands :

1. These are found in mid-latitudinal zones and in the interior part of the continents.
2. Usually the grass is very short and nutritious.

i) Thorny Bushes :

1. These are found in the dry desert like regions.
2. This vegetation cover is scarce here because of scanty rain and scorching heat.

j) Tundra :

1. This vegetation is found in the polar region.
2. The growth of natural vegetation is very limited here.
3. Only mosses, lichens and very small shrubs are found here.

Question 4.
How can we protect natural resources?
Answer:
Preservation of the natural environment is essential for maintaining community sustainability.
1. Water:
Communities must work to assure an adequate water supply to meet future needs.

2. Energy :
Energy should be consumed reasonably.

3. Air and climate :
Communities can preserve air quality by limiting or eliminating the discharge of harmful chemicals into the air and by minimizing the sources of air pollution.

4. Biodiversity :
Healthy wildlife should be supported through integrative approaches for, managing, protecting, and enhancing wildlife populations and habitats appropriate to their area and the atmosphere.

5. Land, forests, ecosystems should be provided protective measures. Thus we can protect natural resources.

Question 5.
Read the lesson and fill up the table.

Answer:

Question 6.
Locate the following countries in the world map.
a) New Zealand
b) Brazil
c) Australia
d) North America
e) China
f) India
Answer:

Question 7.
Read the paragraph under the title ‘Depletion of Resources’ on page 57 and comment on it.

Answer:
Depletion of resources is the consumption of a resource faster than it can be replenished.

Use of either of these forms of resources beyond their rate of replacement is considered to be resource depletion.

Resource depletion is most commonly used in reference to farming fishings mining, water and fossil fuels.

Question 8.
Visit any nearby industrial establishment and observe the different kinds of smoke, liquid and Solid Wastes come*6uf of the cdrrtp’ourtd. FincTout from the nearby’residents about their impact on plants and animals. Based on the information collected, prepare a report and present in the class.
Answer:
I have visited a cement factory and observed the following :
Cement manufacture causes environmental impacts at all stages of the process. These include air-borne pollution in the form of dust, gases, noise and vibration when operating machinery and during blasting in quarries, and damage to country side from quarrying. Environmental protection also includes the re-integration of quarries.

• CO₂ emissions : Cement manufacturing releases CO₂ in the atmosphere.
• Heavy metal emissions in the air.
• Heavy metals present in the clinker.
• Use of alternative fuels and by-products materials.
• Noise levels are easy to establish.
• Smoke released from the factory causes breathing problems in the local people.
• Waste liquids are sent to the nearest river and pollute the river water.

Question 9.
Collect the details of some endangered animals and birds in your area. Fill the following table. Discuss in the classroom. Take the help of your elders and teachers.

Answer:
Student Activity.

9th Class Social Studies 5th Lesson Biosphere InText Questions and Answers

Question 1.
Can you say how plants are dependent upon air and water and how they affect the two in return? (Text Book Page No. 51)
Answer:

• Plants need water. Plants use water to carry moisture and nutrients from the roots to the leaves and food from the leaves back down to the roots.
• Plants absorb carbon dioxide from air to form carbohydrates during the process of photosynthesis.
• Nitrogen gas molecules that are trapped and carried in the water droplets provide nourishment to plants.
• Plants need oxygen in small amounts in respiration.
• Plants reduce the carbon dioxide levels in atmosphere and reduce the greenhouse effect and in turn the global warming.

How do plants affect water and air in return?
Answer:

• Plants return water to the atmosphere through the process of transpiration.
• Transpiration is the evaporation of water from aerial parts of plants, especially from . leaves but also from stems and flowers.

Question 2.
In what ways are insects like mosquitoes and butterflies dependent upon rocks or soil and upon water ? How do they affect them in return? (Text Book Page No. 51)
Answer:
Many insects depend on soil for part of their life. They make their home in the soils. Some insects live some portion of their lives in water.

Insects get involved lot of biological processes. Among the most significant beneficial impacts of insects on soil are

1. Their role in regulation of pest populations,
2. The pollination of crops and
3. The soil engineering. Insects mostly pollute the water.

Question 3.
Identify the desert regions in the world map.
Answer:

1. The Sahara Desert
2. The Kalahari Desert
3. The Thar Desert
4. The Arabian Desert
5. The Australian Desert
6. The Atacama Desert
7. The Sonaran Desert

Question 4.
Look around in your surroundings and find out the articles made of hard wood and soft wood. (Text Book Page No. 55)
Answer:
A) Articles made of hard wood :

1. Hard woods are often used to make items including furniture, flooring and utensils. Spoons, chopsticks, bowls, plates and cups are the utensils made from hard wood.
2. Musical instruments such as violins, guitars, pianos and hard drums are also made of hard wood.
3. Sofas, chairs, beds, benches, tables and wardrobes are made of hard wood.

B) Articles made of soft wood :
Manufacturing paper, newsprint, decorative articles, carvings, dolls, match boxes and packing boxes, etc. are made from soft wood.

Question 5.
Find out and learn few names of trees of your locality. (Text Book Page No. 55)
Answer:
In our local we can see Neem trees, Mango trees, Banyan trees and the trees are known by their local names: Chinta, Tumma, Seema Tumma, Palm (Tati), Bandaru, Yegisa are the trees which give us wood.

The trees such as Bamboo give us pulp.

Mangoes, Guavas, Blackberry are fruit bearing trees. In addition to them we have coconut trees and trees which give us drumsticks.

Question 6.
Can you discuss how human beings would have impacted the land, water, plants and animals around them when they began agriculture and animal herding? (Text Book Page No. 56)
Answer:

• With the development of agriculture humans began to radically transform the environment in which they lived.
• They cleared the lands around their settlements and controlled the plants that grew and the animals that grazed on them.
• They devised ways of storing rain water and rechanneling river water to irrigate plants.
• They built reservoirs, dug canals, dikes and sluices that permitted water storage.
• They domesticated major food crops, plants such as flax and cotton and began to cultivate them.
• Men also took lead in taming, breeding and raising the large animals associated with both farming and pastoral communities.
• Thus human beings impacted the land water, plants and animals around them when they began agriculture and animal rearing.

Question 7.
What sources of energy would they have used and how would they haveobtained them? (Text Book Page No. 56)
Answer:

1. The growth of sedantary farming greatly accelerated the pace of technological and social change.
2. Still the man used the physical energies of human and animals to use the agricultural and manufacturing tools.
3. He used wheel to make pots, plough to plough his fields and boats to transport his goods and kiln of blacksmith to make his tools.
4. He burnt firewood to cook his food.
5. Thus when they began agriculture man used merely the physical energy of human beings and animals.

Question 8.
Can you say what kinds of changes will building of cities have on the land and water around them? (Text Book Page No. 56)
Answer:

• With the beginning of agriculture and use of better tools give rise to larger, more elaborate and commodious housing and the construction of community ritual centres.
• Sun-dried bricks, interwoven branches usually plastered with mud and stone structures were associated with early agricultural communities.
• Houses in early agricultural settlements included special storage areas. They were centered on clay or stone hearths that were ventilated by a hole in the roof.
• To defend their cities from the rival nomadic settlements, they fortified their cities.
• The people had devised ways of storing rain water and rechanneling river water to irrigate plants.
• The reservoirs and canals, dikes and sluices that permitted water storage were constructed.

Question 9.
In what way do you think this would have affected the land scape and water cycle? (Text Book Page No. 56)
Answer:

• The increase in population create great pressure on earth as well as its resources.
• The entire earth was reshaped to suit the needs of humans.
• The surface of the earth received a great push with the industrial revolution and process of colonization.
• Industrial production needs raw materials on an unprecedunted scale.
• Industrial countries began to search for diverse kinds of raw materials and sources of energy.
• They dug deep wells and tried to find out what lay underneath.
• Systematic mining, cutting of forests, building of factories and fields and roads took place all over the world.
• The cumulative impact of industrial pollution causes greenhouse effect and global warming.
• The greenhouse effect could cause decrease in precipitation and soil moisture content and decrease of snow cover and finally decrease in rainfall.
• The increased surface temperature would cause melting of glaciers and lead to flooding of coastal areas.

SCERT AP 9th Class Physical Science Guide Pdf Download 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ? Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 3rd Lesson Questions and Answers మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ?

9th Class Physical Science 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ? Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కింది వాటిని వేరుచేయడానికి ఏ విధమైన పద్దతులను వాడతారు? (AS 1)
జవాబు:

ప్రశ్న 2.
సరైన ఉదాహరణలతో ఈ క్రింది వాటిని వివరించండి. (AS 1)
ఎ) సంతృప్త ద్రావణం బి) శుద్ధ పదార్ధం సి) కొలాయిడ్ డి) అవలంబనం
జవాబు:
ఎ) సంతృప్త ద్రావణం :
ఒక నిర్దిష్ట ఉష్ణోగ్రత వద్ద ద్రావణంలో ఎంత ద్రావితం కరగగలదో అంతే ద్రావితాన్ని కలిగియున్న ద్రావణంను “సంతృప్త ద్రావణం” అంటారు.

1. ఒక ఖాళీ కప్పులో 50 మి.లీ నీటిని పోయండి.
2. దానిలో ఒక చెంచా చక్కెరను తీసుకుని కరిగేంతవరకు బాగా కలపండి.
3. అది కరిగిన తర్వాత మరొక చెంచా కలపండి. ఇలా దీనిలో చక్కెర ఇంకా ఏ మాత్రం కరగదు అనేంత వరకు కలపండి.
4. ఇలా ఏర్పడిన ద్రావణాన్ని సంతృప్త ద్రావణం అంటారు.

బి) శుద్ధ పదార్థం :

ఒక పదార్థం శుద్ధమైనది అంటే అది సజాతీయమైనది. ఆ పదార్థం యొక్క ఏ భాగం నుండి తీసుకున్న నమూనాలోనైనా సంఘటనంలో మార్పు ఉండదు.
ఉదా : శుద్ధమైన బంగారం బిస్కెట్ నుండి ఏ సూక్ష్మభాగాన్ని నమూనాగా తీసుకుని పరిశీలించినా, సంఘటనం ఒకేలా ఉంటుంది.

సి) కొలాయిడ్ :
కొలాయిడ్ లేదా కాంజికాభకణ ద్రావణాలు విజాతీయ మిశ్రమాలు. వీటి కణాల పరిమాణం చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ కాంతిపుంజాలను పరిక్షేపించగలిగేంతగా ఉంటాయి.
ఉదా : పాలు, వెన్న, జున్ను, క్రీమ్, జెల్, షూ పాలిష్ వంటివి కొలాయిడ్ ద్రావణాలకు ఉదాహరణలు.

డి) అవలంబనం :
ఒక ద్రావణిలో కరగకుండా ఉండి మన కంటితో చూడగలిగే పదార్థాల కణాలతో అవలంబనాలు ఏర్పడుతాయి. ఇవి ‘విజాతీయ’ మిశ్రమాలు,
ఉదా : సిరట్లు, నీటిలో కలిపిన సుద్దపొడి మిశ్రమం మొదలగునవి అవలంబనాలకు ఉదాహరణలు.

ప్రశ్న 3.
మీకు ఒక రంగులేని ద్రవంను ఇస్తే అది శుద్ధమైన నీరు అని ఎలా నిర్ధారిస్తారు? (AS 1)
జవాబు:

1. ముందుగా వాసనను చూడాలి. అది ఏ విధమైన వాసనను కలిగియుండరాదు.
2. సాధారణ కంటితో గమనించినపుడు దానిలో ఏ విధమైన అవలంబన కణాలుగాని, పొగలు గాని, గాలి బుడగలు గాని కనబడవు.
3. ఒక కాంతికిరణాన్ని పంపితే అది విక్షేపం చెందదు.
4. ఆ ద్రవం ఉష్ణోగ్రత సాధారణంగా ఉండాలి. అప్పుడు ఆ ద్రవం శుద్ధమైన నీరు.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింద పేర్కొన్న వస్తువులలో శుద్ధ పదార్థములు ఏవో తెలిపి, కారణం రాయండి. (AS 1)
ఎ) ఐస్ ముక్క బి) పాలు సి) ఇనుము డి) హైడ్రోక్లోరికామ్లం ఇ) కాల్షియం ఆక్సెడ్ ఎఫ్) మెర్క్యూరి జి) ఇటుక హెచ్) కర్ర ఐ) గాలి
జవాబు:
ఇటుక, కర్ర తప్ప మిగిలిన పదార్థాలను శుద్ధ పదార్థాలుగా చెప్పవచ్చు.

కారణం :
ఇటుక, కర్ర తప్ప పైన పేర్కొన్న మిగిలిన పదార్థాల నుండి ఏ సూక్ష్మ భాగాన్ని తీసుకుని పరిశీలించినా, వాటి అనుఘటకాలలో ఏ మార్పు ఉండదు.

ప్రశ్న 5.
ఈ క్రింద ఇవ్వబడిన మిశ్రమాలలో ద్రావణాలను పేర్కొనుము. (AS 1)
ఎ) మట్టి బి) సముద్రపు నీరు సి) గాలి డి) నేలబొగ్గు ఇ) సోదానీరు
జవాబు:
సముద్రపు నీరు, గాలి, సోడానీరు ద్రావణాలు.

ప్రశ్న 6.
ఈ క్రింది వాటిని జాతీయ, విజాతీయ మిశ్రమాలుగా వర్గీకరించి కారణములను తెలుపుము. (AS 1)
సోడానీరు, కర్ర, గాలి, మట్టి, వెనిగర్, వడపోసిన తేనీరు.
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
ఈ కింది వానిని మూలకాలు, సంయోగ పదార్థాలు మరియు మిశ్రమాలుగా వర్గీకరించండి. (AS 1)
ఎ) సోడియం బి) మట్టి సి) చక్కెర ద్రావణం డి) వెండి ఇ) కాల్షియం కార్బొనేట్ ఎఫ్) టిన్ జి) సిలికాన్ హెచ్) నేలబొగ్గు బి) గాలి జె) సబ్బు కె) మీథేన్ ఎల్) కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ ఎమ్) రక్తం
జవాబు:

ప్రశ్న 8.
ఈ కింద ఇచ్చిన పదార్థాలను పట్టికలో చూపినట్లు వర్గీకరించి నమోదు చేయండి. (AS 1)
సిరా, సోదానీరు, ఇత్తడి, పొగమంచు, రక్తం, ఏరోసాల్ స్త్రీలు, ఫ్రూట్ సలాడ్, బ్లాక్ కాఫీ, నూనె, నీరు, షూ పాలిష్, గాలి, గోళ్ళ పాలిష్, ద్రవరూపంలో ఉన్న గంజి (Liquid starch), పాలు.
జవాబు:

ప్రశ్న 9.
100 గ్రాముల ఉప్పు ద్రావణంలో 20 గ్రాముల ఉప్పు కలిగి ఉంది. ఈ ద్రావణపు ద్రవ్యరాశి శాతం ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
ఉప్పు ద్రవ్యరాశి = 20 గ్రా
ఉప్పు ద్రావణం ద్రవ్యరాశి = 100 గ్రా.

ప్రశ్న 10.
50 మి.లీ. పొటాషియం క్లోరైడ్ (KCI) ద్రావణంలో 2.5 గ్రా. పొటాషియం క్లోరైడ్ ఉంటే ఆ ద్రావణం యొక్క ద్రవ్యరాశి /ఘనపరిమాణ శాతం కనుక్కోంది. (AS 1)
జవాబు:
పొటాషియం క్లోరైడ్ ద్రవ్యరాశి = 2.5 గ్రా
పొటాషియం క్లోరైడ్ ద్రావణం ద్రవ్యరాశి = 50 మి.లీ.

ప్రశ్న 11.
ఈ క్రింది వాటిలో ఏవి బొండాల్ ప్రభావమును ప్రదర్శిస్తాయి ? వాటిలో టిండాల్ ప్రభావమును మీరెలా ప్రదర్శించి చూపుతారు? (AS 2, AS 3)
ఎ) లవణ ద్రావణం బి) పాలు సి) కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం డి) గంజి ద్రావణం
జవాబు:
పాలు టిండాల్ ప్రభావమును చూపును.
ప్రదర్శన :

1. పాలు, కాపర్ సల్ఫేట్, లవణము మరియు గంజి ద్రావణాలను వేరు వేరు గాజు బీకరులలో తయారుచేయుము.
2. ప్రతి ఒక్క బీకరు గుండా కాంతి పుంజాన్ని ప్రసరింపజేయుము.
3. పాల గుండా కాంతిపుంజం మనకు స్పష్టంగా కనబడును.
4. మిగిలిన ద్రావణాల గుండా కాంతిపుంజం కనబడదు.
5. ఈ ప్రయోగాన్ని చీకటి గదిలో చేస్తే ఫలితం ఇంకా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 12.
ఒక ద్రావణం, అవలంబనం, కొలాయిడల్ విక్షేపణాలను వివిధ బీకర్లలో తీసుకోండి. బీకరు పక్క భాగంపై కాంతి పడేటట్లు చేసి ప్రతీ మిశ్రమం టిండాల్ ప్రభావంను చూపుతుందో, లేదో పరీక్షించండి. (AS 3)
జవాబు:

1. చక్కెర ద్రావణం (ద్రావణం), గంజి ద్రావణం (అవలంబనం) మరియు పాలు (కొలాయిడల్ విక్షేపణం)లను మూడు వేరు వేరు బీకర్లలో తీసుకోండి.
2. ప్రతి బీకరు యొక్క పక్క భాగంపై టార్చ్ లేదా లేసర్ లైట్ సహాయంతో ఒక కాంతిపుంజాన్ని పడేటట్టు చేసి పరిశీలించండి.
3. ప్రతి బీకరులోని ద్రావణం గుండా కాంతిపుంజాన్ని స్పష్టంగా చూడవచ్చు.
4. కావున పైన పేర్కొన్న ద్రావణాలన్నీ టిండాల్ ప్రభావాన్ని చూపుతాయి.

ప్రశ్న 13.
స్వేదన ప్రక్రియ మరియు అంశిక స్వేదన ప్రక్రియల కొరకు పరికరాల అమరికను చూపే పటాలను గీయండి. ఈ రెండు ప్రక్రియలలో వాడే పరికరాల మధ్య ఏమి తేడాను గమనించారు? (AS 5, AS 1)
జవాబు:


ఈ రెండు పరికరాల మధ్య ప్రధాన భేదమేమనగా, అంశిక స్వేదన ప్రక్రియకు వాడే పరికరంలో స్వేదన కుప్పెడు, కండెన్సరకు మధ్య స్వేదన గది ఉంటుంది.

ప్రశ్న 14.
తేనీరు(tea)ను ఏ విధంగా తయారుచేస్తారో రాయండి. ఈ కింద పేర్కొన్న పదాలను ఉపయోగించి తేనీరు తయారీ విధానాన్ని తెలపండి. (AS 7)
ద్రావణం, ద్రావణి, ద్రావితం, కరగదం, కరిగినది, కరిగేది, కరగనిది, వడపోయబడిన పదార్థం , వదపోయగా మిగిలిన పదార్థం
జవాబు:

1. ఒక టీ కెటిల్ నందు ఒక కప్పు పాలు (ద్రావణి) తీసుకోండి.
2. ఒక టేబుల్ స్పూన్ చక్కెర (ద్రావితము), ఒక టేబుల్ స్పూన్ టీ పొడి (కరగనిది) మరియు పాలు (ద్రావణి) కలపండి.
3. ఈ మిశ్రమాన్ని స్టా మీద పెట్టి వేడిచేయండి.
4. చక్కెర (ద్రావితము) పాలు (ద్రావణి) లో కరుగుతుంది. టీ పొడి కరగకుండా అడుగున మిగిలిపోతుంది.
5. ఇప్పుడు ఈ మిశ్రమాన్ని వడపోయండి.
6. వడపోయగా మిగిలిన ద్రావణమే తేనీరు.
7. జల్లెడలో మిగిలిన అవక్షేపం ద్రావణిలో కరగని పదార్థం.

9th Class Physical Science 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ? Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No. 38

ప్రశ్న 1.
లాండ్రీ డయర్ తడి బట్టల నుండి నీటిని ఎలా వేరుచేస్తుంది?
జవాబు:

1. బట్టలు ఉతికే యంత్రంలోనున్న డ్రయర్, గోడలకు రంధ్రాలున్న ఒక స్థూపాకార పాత్రను కలిగియుంటుంది.
2. తడి బట్టలను ఆ స్థూపాకార పాత్రలో వేసి, విద్యుత్ మోటారు సహాయంతో అధిక వేగంతో దానిని తిప్పుతారు.
3. అపకేంద్ర బలం వల్ల బట్టలలోని నీరు పాత్ర గోడలవద్దకు చేరుకుని, పాత్రకు గల రంధ్రాల ద్వారా బయటకు నెట్టివేయబడుతుంది.
4. ఈ విధంగా యంత్రం తడి బట్టల నుండి నీటిని వేరుచేయగలుగుతుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 40

ప్రశ్న 2.
“అన్ని ద్రావణాలు మిశ్రమాలే, కాని అన్ని మిశ్రమాలు ద్రావణాలు కావు”. ఈ వాక్యం సరైనదో కాదో చర్చించి మీ వాదనను సమర్థించే విధంగా సరైన కారణాలు రాయండి.
జవాబు:

1. ఉప్పు ద్రావణము లేదా చక్కెర ద్రావణము వంటి వాటిని తీసుకున్నట్లయితే, ఇవి సజాతీయ మిశ్రమాలు. కావున ఇవి ద్రావణాలు.
2. ఇసుక, ఇనుపరజనుల మిశ్రమాన్ని తీసుకున్నట్లయితే, ఇది విజాతీయ మిశ్రమము. కావున ఇది ద్రావణం కాదు.

ప్రశ్న 3.
సాధారణంగా ద్రావణాలను ఘన / ద్రవ / వాయు పదార్థాలు కలిగి ఉన్న ద్రవాలుగానే భావిస్తాం. కాని కొన్ని ఘన ద్రావణాలు కూడా ఉన్నాయి. వీటికి కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వగలరా?
జవాబు:

1. నిర్మాణాలలో వాడే ఉక్కు (ఇది ఇనుము మరియు కార్బన్ సజాతీయ మిశ్రమము).
2. ఇత్తడి (ఇది జింక్ మరియు కాపర్ సజాతీయ మిశ్రమము).

9th Class Physical Science Textbook Page No. 43

ప్రశ్న 4.
జలుబు, దగ్గుతో బాధపడుచున్నపుడు మీరు త్రాగే సిరపను ఎప్పుడైనా జాగ్రత్తగా పరిశీలించారా? ఈ మందును త్రాగడానికి ముందు ఎందుకు బాగా కుదుపుతారు? ఇది అవలంబనమా? లేదా కాంజికాభ ద్రావణమా?
జవాబు:

1. జలుబు, దగ్గుకు వాడే సిరప్ కు అడుగు భాగాన కొన్ని కరగని పదార్థాలు తేరుకొని ఉంటాయి. కావున ఈ మందును వాడే ముందు బాగా కుదుపుతారు.
2. కావున దగ్గుకు వాడే సిరప్ ఒక అవలంబనము.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 45

ప్రశ్న 5.
నిజ ద్రావణమునకు, కొలాయిడ్ ద్రావణమునకు మధ్య తేడాలు ఉన్నాయా ? మీరు వాటి మధ్య తేడాలు గమనిస్తే అవి ఏమిటి?
జవాబు:
నిజ ద్రావణమునకు, కొలాయిడ్ ద్రావణమునకు మధ్య తేడాలు :

9th Class Physical Science Textbook Page No. 46

ప్రశ్న 6.
ధాన్యం మరియు ఊక అదే విధంగా అమ్మోనియం క్లోరైడ్ మరియు ఉప్పు మొదలగునవి విజాతీయ మిశ్రమాలు అయినప్పటికీ వాటిని వేరుచేయుటకు వేరు వేరు పద్ధతులను ఎందుకు వాడుతున్నాము?
జవాబు:

1. ధాన్యము మరియు ఊక మిశ్రమాన్ని వేరుచేయుటకు మనము తూర్పారబట్టడం అనే పద్ధతిని వాడుతాము. ఎందుకంటే ఊక చాలా తేలికైనది కావున ఇది గాలిలో తేలుతుంది.
2. అమ్మోనియం క్లోరైడ్, ఉప్పుల మిశ్రమాన్ని వేరుచేయుటకు మనము ఉత్పతనము అనే పద్దతిని వాడుతాము. ఎందుకంటే అమ్మోనియం క్లోరైడ్ ఉత్పతనం చెందుతుంది.

ప్రశ్న 7.
ఒక మిశ్రమాన్ని వేరుచేయడానికి ఏ పద్ధతి అనువైనది అనే విషయాన్ని దేని ఆధారంగా నిర్ణయిస్తామో చర్చించండి.
జవాబు:
ఒక మిశ్రమాన్ని వేరుచేయడానికి ఏ పద్ధతి అనువైనది అనే విషయాన్ని ఆ మిశ్రమంలోని అనుఘటకాల ధర్మాలైన నీటిలో కరుగుట, బాష్పీభవన స్థానము, వాటి బాహ్య నిర్మాణము, కణాల పరిమాణము వంటి వాటిని పరిగణనలోకి తీసుకొని నిర్ణయిస్తాము.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 50

ప్రశ్న 8.
గాలిలోని వాయువులన్నింటిని వాటి వాటి మరగుస్థానాలు పెరిగే క్రమంలో అమర్చండి. ఏం గమనించారు?
జవాబు:

ప్రశ్న 9.
గాలి చల్లబడడం వలన ఏ వాయువు ముందుగా ద్రవరూపంలోకి మారుతుంది?
జవాబు:
గాలి చల్లబడడం వలన ఆక్సిజన్ ముందుగా ద్రవరూపంలోకి మారుతుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 40

ప్రశ్న 10.
సజాతీయ మిశ్రమాలకు మీరు కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వగలరా?
జవాబు:
చక్కెర ద్రావణం, నిమ్మరసం, పండ్ల రసాలు, వైద్యంలో వాడే టానిన్లు, సిరట్లు మొదలగునవి.

ప్రశ్న 11.
ద్రావణంలో కాంతికిరణ మార్గాన్ని మనం చూడలేము. దీనిని మీరు ప్రయోగం ద్వారా నిరూపించగలరా?
జవాబు:

1. ఒక పరీక్ష నాళికలో చిక్కటి పాలను తీసుకోండి.
2. టార్చిలైటు / లేజర్ లైట్ ద్వారా కాంతికిరణ పుంజాన్ని బీకరులోనికి ప్రసరింపచేయండి.
3. కాంతికిరణ మార్గాన్ని మనం ఆ ద్రావణంలో చూడలేము.

ప్రశ్న 12.
ద్రావణంను విలీనపరిచినపుడు కాంతి మార్గంను మనం చూడగలమా?
జవాబు:
ద్రావణంను విలీనపరిచినపుడు కాంతి మార్గంను మనం చూడలేము.

ప్రశ్న 13.
మీరు కొంచెం ఎక్కువ ద్రావితంను ద్రావణికి కలిపితే ఏమి జరుగుతుంది?
జవాబు:
ద్రావణం యొక్క గాఢత పెరుగుతుంది.

ప్రశ్న 14.
ఒక ద్రావణంలో ఎంత శాతం ద్రావితం ఉందో మీరు ఎలా నిర్ధారిస్తారు?
జవాబు:

1. ఒక బీకరులో 100 మి.లీ. ద్రావణంను తీసుకోండి.
2. ఒక ప్లేటులో 50 గ్రా. చక్కెరను తీసుకోండి.
3. బీకరులోని నీటికి ఒక టేబుల్ స్పూన్ చక్కెరను కలిపి అది కరిగేంతవరకు బాగా కలపండి.
4. ఇదే విధంగా చక్కెరను, నీటిలో చక్కెర కరగని స్థితి వచ్చేవరకు కలుపుతూ ఉండండి.
5. ఇప్పుడు ప్లేటులో మిగిలిన చక్కెర బరువును కనుక్కోండి.
6. ఈ బరువును 50 గ్రా. నుండి తీసివేయండి. ఈ బరువు నీటిలో కరిగిన చక్కెర బరువును తెలుపుతుంది.
7. కావున 100 మి.లీ. ల ద్రావణిలో కరిగియున్న ద్రావిత గరిష్ఠ పరిమాణాన్ని ద్రావిత శాతం (ద్రావణీయత) అంటారు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 44

ప్రశ్న 15.
సినిమా థియేటర్లలో టిందాల్ ప్రభావాన్ని మీరెప్పుడైనా గమనించారా?
జవాబు:
సినిమా థియేటర్లలో సినిమా నడిచేటప్పుడు ప్రొజెక్టరు వైపు గమనిస్తే, ప్రొజెక్టరు నుండి తెర వైపుకి ఒక కాంతి కిరణపుంజం కనిపిస్తుంది. ఆ కాంతి కిరణపుంజంలో దుమ్ము, ధూళి కణాలు కూడా కనిపిస్తాయి. ఇది టిండాల్ ప్రభావము.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 46

ప్రశ్న 16.
ఈ మిశ్రమం విజాతీయ సమ్మేళనమా? కారణాలు తెలపండి.
జవాబు:
అమ్మోనియం క్లోరైడ్ మరియు ఉప్పుల మిశ్రమం విజాతీయ మిశ్రమం. ఇవి రెండూ తెల్లరంగులో ఉన్నప్పటికీ, వాటి కణాలు ఒకదానితోనొకటి కలవవు.

ప్రశ్న 17.
అమ్మోనియం క్లోరైడ్ మరియు ఉప్పుల మిశ్రమం నుండి ఉప్పు మరియు అమ్మోనియం క్లోరైడ్ లను ఎలా వేరుచేస్తారు?
జవాబు:
అమ్మోనియం క్లోరైడ్ మరియు ఉప్పుల మిశ్రమం నుండి ఉప్పు మరియు అమ్మోనియం క్లోరైడ్లను ఉత్పతనము ద్వారా వేరుచేస్తారు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 49

ప్రశ్న 18.
అంశిక స్వేదన ప్రక్రియను ఉపయోగించే సందర్భాలకు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
ముడి చమురులోని అనుఘటకాలైన పెట్రోల్, నాఫ్తలీన్, కిరోసిన్, గ్రీజు వంటి వాటిని వేరుచేయుటకు అంశిక స్వేదన ప్రక్రియను ఉపయోగిస్తారు.

ఉదాహరణ సమస్యలు

9th Class Physical Science Textbook Page No. 42

ప్రశ్న 1.
200 గ్రా||ల నీటిలో 50 గ్రా.ల ఉప్పు కలిగియున్నది. ఆ ద్రావణం యొక్క ద్రావణ ద్రవ్యరాశి శాతాన్ని కనుక్కోండి.
జవాబు:
ద్రావిత ద్రవ్యరాశి (లవణం) = 50 గ్రా||
ద్రావణి ద్రవ్యరాశి (నీరు) | = 200 గ్రా||
ద్రావణం ద్రవ్యరాశి = ద్రావిత ద్రవ్యరాశి + ద్రావణి ద్రవ్యరాశి
= 50 + 200 = 250 గ్రా||

ప్రశ్న 2.
80 మిల్లీ లీటర్ల ద్రావణంలో 20 మిల్లీ లీటర్ల చక్కెర కరిగి ఉన్నది. ఆ ద్రావణపు ద్రవ్యరాశి ఘనపరిమాణ శాతంను కనుక్కోండి.
జవాబు:
ద్రావణ ఘనపరిమాణము = 80 మి.లీ||
ద్రావిత ద్రవ్యరాశి = 20 మి.లీ||

పరికరాల జాబితా

కవ్వం, పాత్ర, పాలు, అపకేంద్రయంత్రం నమూనా, నూనెనీరు, నూనె వెనిగర్, నీరూనాఫ్తలీన్, పింగాణీ కప్పు, చక్కెర, ఉప్పు, టార్చిలైటు లేదా లేజరు లైటు, నలుపు రంగు మార్కర్, పెన్సిల్, సెల్లోటేపు, నీరు, నూనె, కిరోసిన్, రెండు పరీక్ష నాళికలు, గాజు బీకర్లు, సారాయి దీపం, గాజు కడ్డీ, వడపోత కాగితం, గాజు గరాటు, బీకరు, వాచ్ గ్లాస్, వేర్పాటు గరాటు, స్వేదన కుప్పె, అంశిక స్వేదన కుప్పె, పింగాణి కుప్పె, అయస్కాంతం, సుద్దపొడి, అమ్మోనియం క్లోరైడ్, ఉప్పు, సిరా, ఇనుపరజను, సల్ఫర్ పొడి.

9th Class Physical Science 3rd Lesson మన చుట్టూ ఉన్న పదార్థం శుద్ధమేనా ? Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

వెన్నతీయని పాలు శుద్ధమైనవా? :

ప్రశ్న 1.
పాల నుండి వెన్నను వేరుచేయు విధానమును వివరించుము.

జవాబు:

1. ఒక పాత్రలో పాలు తీసుకొని, కవ్వముతో కొద్దిసేపు చిలకండి.
2. ఈ విధంగా చిలికిన కొంత సేపటికి పేస్ట్ లా ఉండే చిక్కటి ఘనపదార్థం, పాల నుండి వేరగుటను గమనించవచ్చును.
3. ఈ చిక్కని పదార్థాన్నే వెన్న అంటారు.

కృత్యం – 2

సజాతీయ, విజాతీయ మిశ్రమాలను గుర్తించుట :

ప్రశ్న 2.
సజాతీయ, విజాతీయ మిశ్రమాలను గుర్తించడానికి ఒక కృత్యాన్ని వివరించండి.
జవాబు:

1. రెండు పరీక్షనాళికలను తీసుకొని, ఒకదానిని నీటితో, రెండవ దానిని కిరోసితో నింపండి.
2. రెండు పరీక్షనాళికలలో ఒక చెంచా ఉప్పును కలిపి, బాగా కలపండి.
3. మొదటి పరీక్ష నాళికలో గల నీటిలో ఉప్పు పూర్తిగా కరగడం గమనించవచ్చు.
4. ఈ రకమైన మిశ్రమమును సజాతీయ మిశ్రమము అంటారు.
5. రెండవ పరీక్ష నాళికలో గల కిరోసిన్లో ఉప్పు కరగదు.
6. ఇది విజాతీయ మిశ్రమము.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 3.
సంతృప్త, అసంతృప్త ద్రావణాలను తయారుచేయుట :
ఎ) సంతృప్త ద్రావణము తయారుచేయు విధానమును వివరించుము.
జవాబు:

ఒక నిర్దిష్ట ఉష్ణోగ్రత వద్ద ద్రావణంలో ఎంత ద్రావితం కరగగలదో అంతే ద్రావితాన్ని కలిగియున్న ద్రావణంను “సంతృప్త ద్రావణం” అంటారు.

1. ఒక ఖాళీ కప్పులో 50 మి.లీ నీటిని పోయండి.
2. దానిలో ఒక చెంచా చక్కెరను తీసుకుని కరిగేంతవరకు బాగా కలపండి.
3. అది కరిగిన తర్వాత మరొక చెంచా కలపండి. ఇలా దీనిలో చక్కెర ఇంకా ఏ మాత్రం కరగదు అనేంత వరకు కలపండి.
4. ఇలా ఏర్పడిన ద్రావణాన్ని సంతృప్త ద్రావణం అంటారు.

బి) అసంతృప్త ద్రావణమును తయారుచేయు విధానమును వివరించుము.
జవాబు:

1. కప్పులో తయారు చేసిన ద్రావణమును ఒక బీకరులోనికి తీసుకొని, దానిని సన్నని మంటపై వేడిచేయవలెను.
2. మరిగించకుండా వేడి చేస్తూ దానికి ఇంకొంచెం చక్కెరను కలపవలెను.
3. ద్రావణాన్ని వేడిచేసినప్పుడు ఎక్కువ చక్కెర కరగడాన్ని మనం గమనించవచ్చు.

కృత్యం – 4

కరిగేరేటును ప్రభావితం చేయు అంశాలు :

ప్రశ్న 4.
కరిగేరేటును ప్రభావితం చేయు అంశాలేవి? వాటినెలా నిరూపిస్తావు?
జవాబు:
కరిగేరేటును ప్రభావితం చేయు అంశాలు :

1. ద్రావణి ఉష్ణోగ్రత
2. ద్రావిత కణాల పరిమాణం
3. కలియబెట్టు పద్దతి

నిరూపణ :

1. మూడు గాజు బీకర్లను తీసుకొని ఒక్కొక్క దానిలో 100 మి.లీ. నీటిని నింపండి.
2. ప్రతి బీకరులో రెండు చెంచాల ఉప్పుపొడిని వేయండి.
3. మొదటి బీకరును నిశ్చలంగా ఉంచండి.
4. రెండవ బీకరులోని ద్రావణాన్ని కలియబెట్టండి.
5. మూడవ బీకరులోని ద్రావణాన్ని గోరువెచ్చగా వేడి చేయండి.
6. పై అన్ని సందర్భాలలో ఉప్పు కరుగుతుంది కాని కరగడానికి పట్టే సమయంలో తేడా ఉంటుంది.
7. మూడవ బీకరు (వేడిచేసినది)లో ఉప్పు త్వరగా కరుగుతుంది.
8. రెండవ బీకరు (కలియబెట్టినది)లో ఉప్పు కొంచెం నెమ్మదిగా కరుగుతుంది.
9. మొదటి బీకరు (నిశ్చలంగా ఉంచినది)లోని ఉప్పు మరికొంచెం నెమ్మదిగా కరుగుతుంది.
10. పై కృత్యం ద్వారా ద్రావణి ఉష్ణోగ్రత, ద్రావిత కణాల పరిమాణం, కలియబెట్టే విధానం అనేవి కరిగేరేటును ప్రభావితం చేస్తాయని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 5

విజాతీయ మిశ్రమాలను అవలంబన మరియు కాంజికాభకణ ద్రావణాలుగా గుర్తించుట :

ప్రశ్న 5.
విజాతీయ మిశ్రమాలను అవలంబన, కాంజికాభకణ ద్రావణాలుగా గుర్తించుటకు ఒక కృత్యమును పేర్కొనుము.
జవాబు:

1. ఒక పరీక్ష నాళికలో కొంచెం సుపొడిని, మరొక పరీక్ష నాళికలో కొన్ని చుక్కల పాలను తీసుకోండి.
2. ఈ రెండు పరీక్షనాళికలకు కొంత నీటిని కలిపి గాజు కడ్డీతో బాగా కలపిండి.
3. ఇప్పుడు పై కృత్యాన్ని కింది సోపానాలతో పొడిగించండి.

సోపానం – 1: టార్చిలైట్ లేదా లేజర్ లైట్ నుండి వచ్చు కాంతిని నేరుగా పరీక్షనాళికలోని ద్రవంపై పడేటట్లు చేయండి.
సోపానం – 2 : ఈ రెండు మిశ్రమాలను కదపకుండా కొద్దిసేపు ఒకచోట ఉంచండి.
సోపానం – 3 : ఈ మిశ్రమాలను వడపోత కాగితంను ఉపయోగించి వడపోయండి.

ఇప్పుడు మీ పరిశీలనలను ఈ పట్టికలో పొందుపర్చండి.

పరిశీలనలు:

1. నీటిలో కలిపిన సుద్దపొడిని దానిలో కరగకుండా అవలంబనంగా నీరంతటా విస్తరించి ఉండడం గమనించవచ్చు.
2. కావున సుద్దపొడి మిశ్రమం అవలంబనం.
3. పాల కణాలు మిశ్రమం అంతటా ఏకరీతిగా విస్తరించి ఉంటాయి. అంతేగాక వడపోసినపుడు వడపోత కాగితంపై ఎటువంటి అవక్షేపం ఉండదు.
4. కావున పాలు కొలాయిడల్ (కాంజికాభకణ ద్రావణాలు) ద్రావణం.

కృత్యం – 6

ఉత్పతనం :

ప్రశ్న 6.
ఉత్పతనం ద్వారా మిశ్రమాలను వేరుచేయు పద్ధతిని ఉదాహరణతో వివరించుము. (లేదా) ఉప్పు, అమ్మోనియం క్లోరైడ్ మిశ్రమం నుండి అమ్మోనియం క్లోరైడను వేరుచేయు పద్ధతిని వివరించుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
ఉప్పు, అమ్మో సియం క్లోరైడ్ ల మిశ్రమం నుండి అమ్మోనియం క్లోరైడ్ ను వేరుచేయుట

కావలసిన పరికరాలు :
పింగాణి పాత్ర, దూది, అమ్మోనియం క్లోరైడ్, ఉప్పు, స్టవ్.

విధానం :

1. ఒక చెంచా ఉప్పును, ఒక చెంచా అమ్మోనియం క్లోరైడను తీసుకుని వాటిని కలపండి.
2. ఈ మిశ్రమాన్ని ఒక పింగాణీ పాత్రలో తీసుకోండి.
3. ఒక గాజు గరాటును పటంలో చూపిన విధంగా పింగాణీ పాత్రపై బోర్లించి, గరాటు చివరి భాగాన్ని దూదితో మూసివేయండి.
4. పింగాణీ పాత్రను దీపపు స్టాండుపై ఉంచి, కొద్దిసేపు వేడిచేసి గరాటు గోడలను పరిశీలించండి.

పరిశీలనలు :

1. ముందుగా అమ్మోనియం క్లోరైడ్ బాష్పాలను గమనిస్తాము.
2. కొంత సేపటికి ఘనీభవించిన అమ్మోనియం క్లోరైడ్ గరాటు గోడలపై నిలిచి ఉండడాన్ని గమనిస్తాము.

కృత్యం – 7

నీరు బాష్పీభవనం చెందే ప్రక్రియ :

ప్రశ్న 7.
సిరా (మిశ్రమం) నుండి దాని అనుఘటకాలను వేరుచేయు పద్దతిని వివరించుము. (లేదా) బాష్పీభవన ధర్మమును ఉపయోగించి మిశ్రమాలను వేరుచేయు పద్ధతిని ఉదాహరణతో వివరించుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
బాష్పీభవన ప్రక్రియ ద్వారా సిరా (మిశ్రమం) నుండి దాని అనుఘటకాలను వేరుచేయుట.

కావలసిన పరికరాలు :
గాజు బీకరు, వాచ్ గ్లాసు, నీరు, సిరా, స్టవ్.

విధానం :

1. ఒక బీకరులో సగం వరకు నీటిని నింపి దాని మూతిపై వాచ్ గ్లాసును ఉంచండి.
2. ఆ వాచ్ గ్లాసులో కొన్ని చుక్కల సిరాను వేయండి.
3. బీకరును వేడిచేస్తూ, వా గ్లాస్ ను గమనించండి.

పరిశీలనలు :

1. వాచ్ గ్లాస్ నుండి పొగలు రావడం గమనిస్తాము.
2. వా గ్లాస్ లో ఏ మార్పు గమనించనంత వరకు వేడిచేయడాన్ని కొనసాగించండి.
3. వాచ్ గ్లాస్ లో ఒక చిన్న అవక్షేపం మిగిలి ఉండడాన్ని గమనిస్తాము.

నిర్ధారణ :

1. సిరా, నీరు మరియు రంగుల మిశ్రమమని మనకు తెలుసు.
2. ఈ కృత్యంలో వాగ్లాలో మిగిలియున్న అవక్షేపం సిరాలోని రంగు.

ప్రయోగశాల కృత్యం

ప్రశ్న 8.
మార్కర్ సిరాలోనున్న అనుఘటకాలను పరిశీలించుటకు కాగితం క్రొమటోగ్రఫీ పద్దతిని వివరించుము.
జవాబు:
లక్ష్యం :
సిరాలోనున్న అనుఘటకాలను కాగితం క్రొమటోగ్రఫీ ద్వారా పరిశీలించుట.

కావలసిన పదార్థాలు :
బీకరు, దీర్ఘచతురస్రాకారపు వడపోత కాగితం, నలుపురంగు మార్కర్ పెన్, నీరు, పెన్సిల్, సెల్లో టేపు.

విధానం :

1. వడపోత కాగితం యొక్క అడుగు భాగంనకు కొంచెం పైన మార్కతో ఒక లావు గీతను గీయండి.
2. బీకరులో కొంచెం నీరు పోసి, ఒక పెన్సిల్ కు వడపోత కాగితంను సెల్లో టేపుతో అతికించి, కాగితం చివర నీటికి తగిలేటట్లు పటంలో చూపిన విధంగా వేలాడదీయండి.
3. గీచిన గీత నీటికి అంటుకోకుండా చూడండి.
4. కాగితం ఒక చివర నీటికి తగిలేటట్లు ఉండడం వలన నీరు నెమ్మదిగా పైకి పాకుతుంది. 5 ని॥ తర్వాత వడపోత కాగితంను తొలగించి ఆరనీయండి.
5. ఇదే ప్రయోగాన్ని ఆకుపచ్చ మార్కర్, పర్మనెంట్ మార్కర్లతో చేసి చూడండి.

పరిశీలనలు :

1. నల్ల మార్కరను ఉపయోగించినపుడు ఎరుపు, ఆకుపచ్చ, ఊదా, నలుపు వంటి వివిధ రంగులు వడపోత కాగితంపై కనబడినవి.
2. ఆకుపచ్చ మార్కరను ఉపయోగించినపుడు పసుపు, ఆకుపచ్చ, నీలము వంటి రంగులు వడపోత కాగితంపై కనబడినవి.
3. పర్మనెంట్ మార్కర్ ను ఉపయోగించినపుడు వడపోత కాగితంపై గీచిన గీతలో ఎటువంటి మార్పు కనబడలేదు.

కృత్యం – 8

అమిశ్రణీయ (Immiscible) ద్రవాలను వేరుచేయడం :

ప్రశ్న 9.
నీరు, కిరోసిన్ మిశ్రమం నుండి నీటిని, కిలోసిసెను వేరుచేసే విధానాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
నీరు, కిరోసిన్స్ శ్రమం నుండి నీటిని, కిరోసినన్ను వేరుచేయుట.

కావలసిన పరికరాలు :
కిరోసిన్, నీరు, వేర్పాటు గరాటు, బీకరు.

విధానం :

1. ఒక వేర్పాటు గరాటును తీసుకొని దానిలో నీరు, కిరోసిన్స్ మిశ్రమాన్ని పోయండి.
2. ఈ గరాటును కొంత సమయం కదపకుండా స్థిరంగా ఉంచండి. దాని వలన నీరు, కిరోసిన్ యొక్క పొరలు ఏర్పడుతాయి.
3. ఇపుడు వేర్పాటు గరాటుకు అమర్చియున్న స్టాప్ కాకను తెరచి కింది పొరలలో ఉన్న నీటిని నెమ్మదిగా బయటకు తీయండి.
4. కిరోసిన్ స్టాప్ కాకను చేరగానే వెంటనే దానిని మూసివేయండి.

సూత్రం :
అమిశ్రణీయ ద్రవాలలోని అనుఘటకాలను వాటి సాంద్రతల ఆధారంగా వేరుచేయవచ్చు.

కృత్యం – 9

స్వేదన ప్రక్రియ ద్వారా మిశ్రణీయ ద్రవాలను వేరుచేయుట :

ప్రశ్న 10.
స్వేదన ప్రక్రియ ద్వారా మిశ్రణీయ ద్రవాలను వేరుచేయు ప్రక్రియను వివరించుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
స్వేదన ప్రక్రియ ద్వారా మిశ్రణీయ ద్రవాల (నీరు, ఎసిటోన్)ను వేరుచేయుట.

కావలసిన పరికరాలు :
స్టాండు, స్వేదన కుప్పె, థర్మామీటరు, కండెన్సర్, బీకరు, ఎసిటోన్, నీరు, ఒంటి రంధ్రం గల రబ్బరు బిరడా.

విధానం :

1. ఎసిటోన్, నీరుల మిశ్రమంను ఒక స్వేదన కుప్పెలో తీసుకొనుము.
2. దీనికి థర్మామీటరును బిగించి స్టాండుకు అమర్చండి.
3. కండెన్సర్ యొక్క ఒక చివరను స్వేదన కుప్పెకు బిగించి మరొక చివరలో బీకరును ఉంచండి.
4. మిశ్రమాన్ని నెమ్మదిగా వేడిచేస్తూ, జాగ్రత్తగా థర్మామీటరును పరిశీలించండి.
5. బాష్పీభవనం చెందిన ఎసిటోన్ కండెన్సర్ లో ద్రవీభవనం చెందుతుంది.
6. ద్రవరూపంలోనున్న ఎసిటోను కండెన్సర్ చివరనున్న బీకరులో సేకరించవచ్చు.
7. నీరు మాత్రం స్వేదన కుప్పెలోనే ఉండిపోతుంది.
8. పై విధంగా ద్రవరూప మిశ్రమాలను వేరుచేయడానికి వాడే ఈ పద్ధతిని స్వేదనం అంటారు.

సూత్రం :
రెండు ద్రవాల బాష్పీభవన ఉష్ణోగ్రతలలో తేడా చాలా ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు ఈ పద్ధతి ఉపయుక్తంగా ఉంటుంది.

కృత్యం – 10

ప్రశ్న 11.
కాపర్ సల్ఫేట్, అల్యూమినియం మిశ్రమంను వేరుచేయగలమా?
కాపర్ సల్ఫేట్, అల్యూమినియం మిశ్రమం నుండి కాపర్ లోహాన్ని వేరుచేయు విధానమును వివరింపుము.
జవాబు:

1. గాఢ కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణాన్ని ఒక బీకరులో తీసుకొని దానిలో ఒక అల్యూమినియం రేకును వేయండి.
2. కొంత సమయానికి అల్యూమినియం రేకు ముక్కపై కాపర్ పొర ఏర్పడడాన్ని గమనించవచ్చు.
3. కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం రంగును కోల్పోతుంది.
4. అల్యూమినియం, గాఢ కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణాల మధ్య రసాయనిక చర్య జరిగి కాపర్ లోహం వేరుపడి అల్యూమినియం రేకు పై పూతగా ఏర్పడుతుంది.

SCERT AP 9th Class Physics Study Material Pdf Download 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 7th Lesson Questions and Answers వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కాంతి పరావర్తన నియమాలు వక్ర తలాలకు అనువర్తించవు. ఇది సరియైన వాక్యమేనా? (AS 1)
జవాబు:
సరియైన వాక్యం కాదు. కాంతి పరావర్తన నియమాలు వక్రతలాలకు కూడా అనువర్తిస్తాయి.

ప్రశ్న 2.
పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభ్యంతరాన్ని ఎలా కనుగొంటారు? (AS 1)
(లేదా)
దర్పణ ధ్రువము మరియు నాభిల మధ్య దూరమును ఏమంటారు? ఒక కృత్యం ద్వారా దానిని ఏ విధంగా కనుగొంటారు?
జవాబు:

1. సూర్యుని కాంతి పడే విధంగా ఒక పుటాకార దర్పణాన్ని పట్టుకొనుము.
2. దర్పణానికి ఎదురుగా ఒక చిన్న కాగితం ముక్కనుంచుము.
3. ఆ కాగితాన్ని మెల్లగా వెనుకకు జరుపుతూ, ఏ స్థానంలో చిన్నదైన మరియు అధిక తీవ్రత గల సూర్యుని ప్రతిబింబం ఏర్పడునో గుర్తించుము.
4. సూర్యుని నుండి వచ్చే సమాంతర కాంతికిరణాలు పుటాకార దర్పణం వల్ల ఒక బిందువు వద్ద కేంద్రీకరింపబడతాయి.
5. ఈ బిందువును దర్పణం యొక్క నాభి (F) అంటాము.
6. నాభి నుండి దర్పణకేంద్రానికి గల దూరం నాభ్యంతరం (F) అగును.

ప్రశ్న 3.
ఫుటాకార దర్పణం యొక్క ప్రధానాక్షంపై నాభి, వక్రతా కేంద్రం మధ్య ఒక వస్తువును ఉంచితే ప్రతిబింబం ఎక్కడ ఏర్పడుతుంది? (AS 1)
జవాబు:
పుటాకార దర్పణం యొక్క ప్రధానాక్షంపై నాభి, వక్రతా కేంద్రం మధ్య ఒక వస్తువును ఉంచితే ప్రతిబింబం వక్రతా కేంద్రం ఆవల ఏర్పడును.
ప్రక్క పటంలో

OB → వస్తువు
IJ → ప్రతిబింబం
F → నాభి
C → వక్రతా కేంద్రం

ప్రశ్న 4.
8 సెం.మీ. వక్రతా వ్యాసార్ధం గల పుటాకార దర్పణం యొక్క ప్రధానాక్షంపై దర్పణం నుండి 10 సెం.మీ. దూరంలో ఒక వస్తువును ఉంచితే ప్రతిబింబం ఎంత దూరంలో ఏర్పడుతుంది? (AS 1)
(లేదా)
ఒక పుటాకార దర్పణపు వ్యాసార్ధం 8 సెం.మీ. దాని నుండి 10 సెం.మీ.ల దూరంలో, ప్రధానాక్షంపై వస్తువును ఉంచిన, దాని ప్రతిబింబం ఏర్పడు దూరం?
జవాబు:
వస్తు దూరం (u) = 10 సెం.మీ. ; వక్రతావ్యాసార్థం (R) = 8 సెం.మీ.

∴ ప్రతిబింబ దూరము (v) = 6.7 సెం.మీ.

ప్రశ్న 5.
పుటాకార, కుంభాకార దర్పణాల మధ్య భేదాలను తెల్పండి. (AS 1)
(లేదా)
‘A’ అను విద్యార్థి వాహనాలలో వాడు రియర్ వ్యూ దర్పణంను గమనించెను. ‘B’ అను విద్యార్థి దంత వైద్యులు వాడు దర్పణంను గమనించెను. ఆ దర్పణాల రకాలేవి? వాటి మధ్య భేదాలను వ్రాయుము.
జవాబు:
ఆ దర్పణాలు 1) పుటాకార దర్పణం 2) కుంభాకార దర్పణం

ప్రశ్న 6.
నిజప్రతిబింబం, మిథ్యా ప్రతిబింబం మధ్య భేదాలను తెల్పండి. (AS 1)
(లేదా)
రాజు తన ప్రతిబింబంను పుటాకార దర్పణంలో చూచుకొనెను. అతను దర్పణం నుండి దూరంగా పోపుకొలది ప్రతిబింబంను చూడలేకపోయెను. ఆ ప్రతిబింబాల మధ్యభేదాలను వ్రాయుము.
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
పుటాకార దర్పణంతో మిథ్యా ప్రతిబింబాన్ని ఎలా ఏర్పరుస్తారు? (AS 1)
(లేదా)
రాము పుటాకార దర్పణం వైపుకు ఒక వస్తువును కదిలించుచున్నాడు. అతను ఏ స్థానం వద్ద వుంచిన వస్తువు యొక్క మిథ్యా ప్రతిబింబాన్ని పొందగలడు?
జవాబు:
పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభి వద్ద వస్తువును ఉంచిన దాని మిథ్యా ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 8.
గోళాకార దర్పణాలకు సంబంధించిన, కింద ఇవ్వబడిన పదాలను వివరించండి. (AS 1)
ఎ) దర్పణధ్రువం బి) వక్రతా కేంద్రం సి) నాభి డి) వక్రతా వ్యాసార్ధం ఇ) నాభ్యంతరం ఎఫ్) ప్రధానాక్షం జి) వస్తుదూరం హెచ్) ప్రతిబింబ దూరం ఐ) ఆవర్తనం
(లేదా)
వినయ్ దర్పణాలకు సంబంధించిన సమస్యలను సాధించుటకు పాటించవలసిన నియమాలను వ్రాయుము.
జవాబు:
ఎ) దర్పణధ్రువం (P) :
దర్పణం యొక్క మధ్య బిందువు లేక జ్యామితీయ కేంద్రాన్ని “దరణధ్రువం” అంటారు.

బి) వక్రతా కేంద్రం (C) :
గుల్ల గోళాకారం యొక్క కేంద్రంను “వక్రతా కేంద్రం” అంటారు.

సి) నాభి (F) :
వస్తువు నుండి వచ్చే సమాంతర కాంతి కిరణాలు గోళాకార దర్పణం యొక్క ఏదో ఒక కేంద్రం వద్ద కేంద్రీకరించబడతాయి. ఈ బిందువును దర్పణం యొక్క “నాభి” అంటారు.

డి) వక్రతా వ్యాసార్ధం(R) :
దరణ కేంద్రం, వక్రతా కేంద్రానికి మధ్యగల దూరాన్ని ఆ దర్పణపు “వక్రతా వ్యాసార్ధం” అంటారు.

ఇ) నాభ్యంతరం (f) :
నాభి నుండి దర్షణ కేంద్రానికి మధ్య గల దూరాన్ని “దర్పణపు నాభ్యంతరం” అంటారు.

ఎఫ్) ప్రధానాక్షం (P) :
వక్రతాకేంద్రం మరియు దర్శణ కేంద్రం గుండా పోతున్నట్లు గీయబడిన క్షితిజ సమాంతర రేఖను దర్పణం యొక్క “ప్రధానాక్షం” అంటారు.

జి) వస్తుదూరం (U) :
దర్పణం వక్రతా కేంద్రం, వస్తువుకు మధ్యగల దూరాన్ని “వస్తుదూరం” అంటారు.

హెచ్) ప్రతిబింబ దూరం(v) :
దర్పణం వక్రతా కేంద్రం, ప్రతిబింబానికి మధ్యగల దూరాన్ని “ప్రతిబింబ దూరం” అంటారు.

ఐ) ఆవర్ధనం (m) :
ప్రతిబింబ పరిమాణానికి, వస్తు పరిమాణానికి గల నిష్పత్తిని “ఆవర్ధనం” అంటారు.

ప్రశ్న 9.
సంజ్ఞాసాంప్రదాయంలోని నియమాలను తెల్పండి. (AS 1)
జవాబు:
దర్పణ సూత్రంలోని వివిధ అంశాలకు పాటించవలసిన సంజ్ఞాసాంప్రదాయం :

1. అన్ని దూరాలను దర్పణ కేంద్రం (P) నుండే కొలవాలి.
2. కాంతి (పతనకాంతి) ప్రయాణించిన దిశలో కొలిచిన దూరాలను ధనాత్మకంగానూ, వ్యతిరేకదిశలో కొలిచిన దూరాలను ఋణాత్మకంగానూ పరిగణించాలి.
3. వస్తువు ఎత్తు (H₀), ప్రతిబింబం ఎత్తు (H_i) లను ప్రధానాక్షానికి పై వైపు ఉన్నప్పుడు ధనాత్మకంగానూ, ప్రధానాక్షానికి కింది వైపు ఉన్నప్పుడు ఋణాత్మకంగానూ పరిగణించాలి.

ప్రశ్న 10.
గోళాకార దర్పణాలు లేకపోతే దైనందిన జీవితం ఎలా ఉంటుందో ఊహించండి. (AS 2)
(లేదా)
ఒకవేళ గోళాకార దర్పణాలను ఆవిష్కరించకపోతే మానవుని జీవిత సరళిని ఊహించి వ్రాయుము.
జవాబు:
14వ శతాబ్దంలో గోళాకార దర్పణాల ఆవిర్భావం జరిగింది. అప్పటి నుండి ఇవి దినదినాభివృద్ధి చెందుతూ వచ్చాయి.

1. కార్ల హెడ్ లైట్లలో వీటిని అధిక తీవ్రతగల కాంతి విడుదలయ్యేందుకు వాడతారు. అవి లేకపోతే హెడ్ లైట్లు విస్తృతమైన కాంతిని ఇవ్వవు.
2. దంతవైద్యులు, కంటి వైద్యులు అంతర్గత భాగాలను పరీక్షించుటకు వాడతారు. అవి లేకపోతే వైద్యులకు ఈ సూక్ష్మ పరీక్ష సాధ్యపడేది కాదు.
3. కుంభాకార దర్పణాలను ‘రియర్ వ్యూ మిర్రర్’లుగా ఉపయోగిస్తారు. ఇవి లేకపోతే వాహన చోదకులు వెనుక వచ్చే ట్రాఫిక్ను సరిగా గమనించలేకపోవడం వల్ల ప్రమాదాలు అధికంగా జరుగుతాయి
4. సోలార్ కుక్కర్లు, హీటర్ల తయారీలో పుటాకార దర్పణాలను ఉపయోగిస్తారు. ఇవి లేకపోతే సౌరశక్తిని సరిగా వినియోగించుకొనేవారం కాదు.
5. సెక్యూరిటీ చెకింగ్ విధానంలో కూడా వీటిని విరివిగా వాడుతున్నారు. అవిగానీ లేకపోతే సరైన రక్షణ వ్యవస్థ ఉండేది కాదు.

ఈ విధంగా మానవాళికి ఉపయోగపడుతున్న గోళాకార దర్పణాలు లేకపోతే దైనందిన జీవితం అభివృద్ధి చెందేది కాదు.

ప్రశ్న 11.
ఇంటిలో ఉన్న స్టీలు పాత్రలు, వాటిలోని ప్రతిబింబాలను చూసిన 3వ తరగతి విద్యార్థి సూర్య తన అక్క శ్రీవిద్యను కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగాడు. ఆ ప్రశ్నలు ఏమై ఉంటాయో ఊహించండి. (AS 2)
జవాబు:
సూర్య తన అక్క శ్రీవిద్యను కింది ప్రశ్నలు అడిగి ఉండవచ్చును.

1. పాత్రలపై ఏర్పడు ప్రతిబింబం స్పష్టంగా లేదు – ఎందుకు?
2. పాత్రను బయట నుండి చూసినపుడు ప్రతిబింబం చిన్నదిగా ఎందుకు కనిపిస్తుంది?
3. పాత్రను లోపల నుండి చూసినపుడు ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడింది – ఎందుకు?
4. పాత్రల నుండి దూరంగా అటు, ఇటు కదులుతున్న ప్రతిబింబాలు వాటి పరిమాణంలో మార్పులున్నాయి. ఎందుకు?

ప్రశ్న 12.
పుటాకార దర్పణాన్ని ఉపయోగించి క్షీణ ప్రతిబింబాన్ని తెరపై ఎలా పొందగలవో రాయుము. (AS 3)
జవాబు:
ఫుటాకార దర్పణం యొక్క వక్రతా కేంద్రానికి ఆవలివైపున వస్తువు నుంచిన, క్షీణ ప్రతిబింబం నాభికి మరియు వక్రతా కేంద్రానికి మధ్యలో ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 13.
పుటాకార దర్పణ నాభ్యంతరాన్ని ప్రయోగశాలలో ఎలా కనుగొంటావు? (AS 3)
(లేదా)
ఒక ఫుటాకార దర్పణం నాభ్యంతరం కనుగొనడానికి కావలసిన పరికరాలను జాబితా రాసి, ప్రయోగ విధానాన్ని వివరించుము.
జవాబు:
a) ఒక పుటాకార దర్పణం నాభ్యంతరం కనుగొనడానికి కావలసిన పరికరాలు :

1. పుటాకార దర్పణం
2. తెల్లని కాగితం ముక్క
3. మీటరు స్కేలు

b) ప్రయోగ విధానం:

1. సూర్యుని కాంతి పడే విధంగా ఒక పుటాకార దర్పణాన్ని పట్టుకొనుము.
2. దర్పణానికి ఎదురుగా ఒక చిన్న కాగితం ముక్కను పట్టుకొనుము. ఇది తెర వలె పని చేయును.
3. ఆ కాగితాన్ని మెల్లగా వెనుకకూ, ముందుకు జరుపుతూ స్పష్టమైన, చిన్నదైన ప్రతిబింబం తెరపై పడేట్లు చూడాలి.
4. అలా ఏర్పడిన ప్రతిబింబం సూర్యుని ప్రతిబింబం అవుతుంది మరియు ఆ బిందువు దర్పణనాభి (F) కూడా అవుతుంది.
5. మీటరు స్కేలుతో దర్పణ దృవం (P) నుండి దర్పణ నాభి (F) కి మధ్యగల దూరాన్ని కొలవాలి. ఇదే ఆ దర్పణ నాభ్యంతరం (f) అవుతుంది.

కారణం:

1. సూర్యుడి నుండి వచ్చే సమాంతర కాంతి కిరణాలను పుటాకార దర్పణం నాభి వద్ద కేంద్రీకరింపజేస్తుంది.
2. దర్పణ దృవం – నాభికి మధ్య గల దూరమే నాభ్యంతరం.

మరొక పద్దతి :

a) కావలసిన పరికరాలు :
1) కొవ్వొత్తి 2) తెల్లకాగితం లేదా డ్రాయింగ్ షీటు 3) పుటాకార దర్పణం 4) V – స్టాండ్ 5) మీటరు స్కేలు.

b) పద్ధతి :

1. పుటాకార దర్పణాన్ని V – స్టాండ్ పై ఉంచండి.
2. దానికెదురుగా పటంలో చూపినట్లు వెలుగుతున్న కొవ్వొత్తి మీటరు స్కేలు ఉంచండి.
   
3. దర్పణం నుండి వివిధ దూరాలలో (10 సెం.మీ. నుండి 80 సెం.మీ.) ప్రధాన అక్షం వెంబడి కొవ్వొత్తిని ఉంచుతూ, కాగితాన్ని ముందుకూ, వెనుకకూ కదుపుతూ ప్రతిసారీ ఏ స్థానంలో స్పష్టమైన ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుందో గుర్తించండి.
4. వస్తు దూరం, ప్రతిబింబం దూరంలను కొలిచి క్రింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.
   
5. పై పట్టిక నుండి మీ ల యొక్క సరాసరి ఇచ్చిన దర్పణం యొక్క నాభ్యాంతరం అవుతుంది.

ప్రశ్న 14.
వస్తు దూరం, ప్రతిబింబ దూరం కొలిచినటువంటి పుటాకార దర్పణం ప్రయోగం ద్వారా మీరు ఏమి నిర్ధారించారు? (AS 3)
జవాబు:
నేను ప్రయోగం ద్వారా గమనించిన విషయాలు:

1. వస్తు దూరం పెరిగే కొలదీ ప్రతిబింబ దూరం తగ్గుతున్నది.
2. వస్తు దూరం పెరిగే కొలదీ ప్రతిబింబ పరిమాణం తగ్గుతున్నది.

వివరణ:

1. వస్తువును దర్పణం, నాభి మధ్య ఉంచితే ప్రతిబింబం దర్పణం వెనుక ఏర్పడింది.
2. వస్తువును నాభి వద్ద ఉంచితే దాని ప్రతిబింబం అనంత దూరంలో ఏర్పడింది.
3. వస్తువును నాభి, వక్రతా కేంద్రాల మధ్య ఉంచితే దాని ప్రతిబింబం వక్రతా కేంద్రం ఆవల ఏర్పడటం జరిగింది.
4. ఈ విధంగా వస్తుదూరం, ప్రతిబింబ దూరాలలో మార్పును కనుగొనటం జరిగింది.

ప్రశ్న 15.
పుటాకార దర్పణం ద్వారా నాలుగు ప్రధానాక్షానికి సమాంతర కాంతి కిరణాలను తీసుకొని కిరణ చిత్రాన్ని గీయండి. (AS 5)
జవాబు:

ప్రశ్న 16.
ఫుటాకార దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబ స్థానాన్ని గుర్తించటానికి అవసరమయ్యే కాంతి కిరణాలను గీయండి. (AS 5)
జవాబు:

ప్రశ్న 17.
పుటాకార దర్పణం యొక్క ప్రధానాక్షంపై వక్రతా కేంద్రానికి ఆవల వస్తువును ఉంచినప్పుడు ప్రతిబింబం ఏర్పడే విధానాన్ని వివరించే పటం గీయండి. (AS 5)
జవాబు:

ప్రశ్న 18.
సోలార్ కుక్కర్ ను తయారుచేయండి. తయారీ విధానాన్ని వివరించండి. (AS 5)
(లేదా)
సౌరశక్తిని వినియోగించి, ఆహారంను తయారుచేయుటకు వాడు పరికరంను, దాని నిర్మాణంను వివరించుము.
(లేదా)
సోలార్ కుక్కలను ఏ విధంగా తయారుచేస్తారో వివరించుము.
జవాబు:

1. పుటాకార దర్పణం సమాంతర సూర్యకిరణాలను నాభి వద్ద కేంద్రీకరించును.
2. పుటాకార దర్పణంతో ఒక చిన్న కాగితం ముక్కను మండించవచ్చును.
3. కర్ర లేదా ఇనుపబద్ధలతో టి.వి. డిష్ ఆకారంలో ఫ్రేమ్ ను తయారుచేయుము.
4. “ఆక్రలిక్ అద్దం షీట్” ను సేకరించి మీ డిష్ యొక్క వ్యాసార్థానికి సమానమైన ఎత్తు ఉండే విధంగా 8 లేదా 12 సమద్విబాహు త్రిభుజాలుగా ఆక్రలిక్ అద్దాలను కత్తిరించుము.
5. పటంలో చూపినట్లుగా త్రిభుజాకార అద్దాలను డిష్ ఫ్రేమ్ పై అంటించుము.
6. దీనిని సూర్యునికి అభిముఖంగా ఉంచి, దాని నాభిని కనుగొనుము.
7. ఆ నాభివద్ద పాత్రను ఉంచితే వేడెక్కును.
8. ఆ పాత్రలో ఏ పదార్థాన్ని ఉంచిన అది వేడెక్కును.
9. ఈ విధంగా సోలార్ కుక్కర్ ను తయారుచేయవచ్చును.

ప్రశ్న 19.
వస్తువుపైనే ప్రతిబింబం ఏర్పడాలంటే పుటాకార దర్పణం ముందు వస్తువును ఎలా ఉంచాలో పటం గీచి వివరించండి. (AS 5)
జవాబు:
వస్తువు పైనే ప్రతిబింబం ఏర్పడాలంటే పుటాకార దర్పణం యొక్క వక్రతా కేంద్రం వద్ద వస్తువును ఉంచాలి.

వివరణ :

1. పుటాకార దర్పణం యొక్క వక్రతా కేంద్రం ‘C’ వద్ద వస్తువును ఉంచుము.
2. వస్తువు నుండి ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా ప్రయోగించు కాంతి కిరణం R₁ దర్పణంపై పరావర్తనం చెంది నాభి (F) గుండా పోతుంది.
3. వస్తువు నుండి ప్రయాణించిన మరొక కాంతికిరణం R₂ నాభి గుండా ప్రయాణించి, దర్పణంపై పతనం చెంది ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా ప్రయాణిస్తుంది.
4. ఈ రెండు కిరణాలు R₁ మరియు R₂ లు ఒకే బిందువు వద్ద ఖండించుకొని వస్తు ప్రతిబింబాన్ని ‘C’ వద్ద ఏర్పరుస్తున్నవి.
5. ఈ ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఉన్నటువంటి ప్రతిబింబం వస్తు స్థానంలోనే ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 20.
మన దైనందిన జీవితంలో గోళాకార దర్పణాల పాత్రను మీరెలా అభినందిస్తారు? (AS 6)
(లేదా)
మన నిజజీవితంలో గోళాకార దర్పణాల ఉపయోగాలను అభినందించుము.
జవాబు:
గోళాకార దర్పణాలు మన దైనందిన జీవితంలో ప్రముఖపాత్రను వహిస్తున్నాయి.

1. కుంభాకార దర్పణాలను వాహనాలలో “రియర్ వ్యూ మిర్రర్స్”గా ఉపయోగిస్తున్నారు.
2. పెద్దపెద్ద షాపింగ్ మాల్స్ లో, వస్త్ర దుకాణాలలో, బంగారపు షాపులలో, సెక్యూరిటీ సిస్టమ్ లలో కుంభాకార దర్పణాలను వాడుతున్నారు.
3. పుటాకార దర్పణాలను దంతవైద్యులు ఉపయోగిస్తున్నారు. అలాగే షేవింగ్ షాపులలోనూ విరివిగా వాడుతున్నారు.
4. పుటాకార దర్పణాలు సోలార్ కుక్కర్, సోలార్ హీటర్ల తయారీలలో ఉపయోగపడుతున్నాయి.
5. పుటాకార దర్పణాలు వాహనాల హెలైట్లలో, టార్చ్ లైట్లలో పరావర్తకాలుగా ఉపయోగపడుతున్నాయి.
6. పుటాకార దర్పణాలను సోలార్ ఫర్నేస్లలో వాడతారు.

ప్రశ్న 21.
పుటాకార దర్పణాలను వైద్యులు ఎలా వినియోగిస్తుంటారు? (AS 7)
జవాబు:

1. దంతవైద్యులు పళ్ళ యొక్క పెద్ద మరియు స్పష్టమైన ప్రతిబింబాలు చూడటానికి పుటాకార దర్పణాలను వినియోగిస్తారు.
2. ENT స్పెషలిస్టులు నోటి లోపలి భాగాలు, చెవుల లోపలి భాగాలను స్పష్టంగా చూడటానికి వీటిని వినియోగిస్తారు.

ప్రశ్న 22.
వాహనాల “రియర్ వ్యూ మిర్రర్లు”గా కుంభాకార దర్పణాలనే ఎందుకు వాడతారు? (AS 7)
జవాబు:

1. కుంభాకార దర్పణాలు నిటారుగా ఉండే ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.
2. కుంభాకార దర్పణాల వలన వాహన చోదకులు వాహనాన్ని నడుపు సమయంలో వెనుకకు తిరిగి చూడకుండా వెనుకనున్న రోడ్డు దృశ్యాన్ని, వెనుకవచ్చే వాహనాన్ని చూడగలుగుతారు.
3. కుంభాకార దర్పణం వస్తువు కంటే చిన్న ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.
4. ఈ రకమైన కారణాల వలన కుంభాకార దర్పణాలను మాత్రమే “రియర్ వ్యూ మిర్రర్స్”గా వాహనాలలో వాడతారు.

ప్రశ్న 23.
పుటాకార దర్పణంతో చేసిన ప్రయోగం సంబంధించిన పట్టిక 4ను సరియైన సమాధానాలతో నింపుము. (AS 4)

జవాబు:

ప్రశ్న 24.
కుంభాకార దర్పణ ఆవర్ధనం – 1 అని ఇవ్వబడింది. దీనిని మీరు అంగీకరిస్తారా? ఎందుకు? (AS 1)
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణ ఆవర్ధనం – 1 అని ఇవ్వబడిన ప్రవచనంతో నేను అంగీకరిస్తాను. ఎందుకనగా కుంభాకార దర్పణము ఆవర్ధనము – 1 కనుక.

ప్రశ్న 25.
లేజర్ లైట్ల సహాయంతో కేంద్రీకరణాన్ని, వికేంద్రీకరణాన్ని ఎలా చూపించగలవో రాయుము. (AS 3)
జవాబు:
ఉదేశ్యము :
లేజర్ లైట్ల సహాయంతో కేంద్రీకరణాన్ని, వికేంద్రీకరణాన్ని చూపించుట.

కావలసిన పరికరములు:
పుటాకార దర్పణం, కుంభాకార దర్పణం, రెండు లేజర్ లైట్లు, తెర, V – స్టాండు, అగరబత్తి.

పద్ధతి :

1. V- స్టాండ్ పైన పుటాకార దర్పణాన్ని అమర్చి V – స్టాండును బల్లపై నుంచవలెను.
2. రెండు లేజర్ లైట్లను తీసుకొనండి.
3. పుటాకార దర్పణ అక్షాంశానికి సమాంతరంగా రెండు లేజర్ లైట్లను ప్రసారం చేయండి.
4. పుటాకార దర్పణంపై పడిన రెండు లేజర్ లైట్ల కాంతి పుంజాలు పరావర్తనం చెంది ఒక బిందువు వద్ద కేంద్రీకరింపబడతాయి.
5. పరావర్తనం చెందిన కాంతి కిరణాల కేంద్ర బిందువు వద్ద ఒక తెరను ఉంచండి.
6. బల్లకు దగ్గరగా ఒక అగరుబత్తిని వెలిగించండి.
   పరిశీలన :
   అగరుబత్తి యొక్క పొగలో మనము పతనకిరణాలను మరియు పరావర్తన కిరణాలను పరిశీలించవచ్చును.
7. ఇప్పుడు V – స్టాండుపై కుంభాకార దర్పణాన్ని అమర్చండి.
8. కుంభాకార దర్పణ అక్షాంశానికి సమాంతరంగా రెండు లేజర్ లైట్లను ప్రసారం చేయండి.
   పరిశీలన :
   కాంతి కిరణాలను పరిశీలించగా అవి వికేంద్రీకరణ జరిగినట్లుగా కనబడతాయి. మనము ఎలాంటి కేంద్రీకరణ బిందువులను తెరపై పట్టలేము.

ప్రశ్న 26.
మానవ నాగరికతలో గోళాకార దర్పణాల పాత్ర గురించి సమాచారాన్ని సేకరించండి. (AS 4)
(లేదా)
మానవ నాగరికత అభివృద్ధితో పాటు, గోళాకార దర్పణాల అభివృద్ధి ఏ విధంగా జరిగినదో ఒక నివేదికను తయారుచేయుము.
జవాబు:

1. మొట్టమొదటగా ప్రాచీన కాలంలో ప్రజలు స్థిరంగా ఉండే నీటి ఉపరితలాలను అద్దాలుగా ఉపయోగించేవారు.
2. అద్దాల చరిత్రను బట్టి 6000 B.C.లో అగ్నిపర్వతాల నుండి సహజంగా లభించే నునుపైన రాళ్లను అద్దాలుగా తయారుచేసేవారు.
3. క్రీ. శ. మొదటి శతాబ్దంలో రోమన్లు మొదటగా గాజు అద్దాలను తయారుచేశారు.
4. క్రీ. శ. 1835 లో జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త జస్టిస్ వాన్ లీ బేగ్ సిల్వర్ అద్దాన్ని తయారుచేశాడు.
5. క్రీ. శ. 11వ శతాబ్దంలో “మూరిష్ స్పెయిన్” గాజు అద్దాలను తయారుచేశాడు.
6. క్రీ. శ. 14వ శతాబ్దంలో గ్లాస్ బోయింగ్ పద్ధతిని కనుగొనడం గోళాకార దర్పణాల తయారీకి నాంది పలికింది. దీని ద్వారా గాజు దర్పణాల ప్రాముఖ్యత అభివృద్ధి చెందింది.
7. క్రీ.శ. 16వ శతాబ్దంలో వెనీస్ నగరం సిల్వర్ – మెర్క్యురీ మిశ్రమాన్ని ఉపయోగించి అద్దాలను తయారు చేస్తూ, అద్దాల తయారీకి ప్రధాన కేంద్రం అయింది.
8. క్రీ. శ. 18వ శతాబ్దంలో అద్దకపు తయారీ ప్రాముఖ్యత పెరిగిపోయింది.
9. 19వ శతాబ్దంలో గాజు తయారీలో అభివృద్ధి చెందిన పద్ధతులు పెరిగిపోయాయి.

ప్రశ్న 27.
మీ పరిసరాలలో ఉన్న వివిధ వస్తువులలో కుంభాకార, పుటాకార దర్పణాలుగా పనిచేసే వాటిని పట్టిక రూపొందించి మీ తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి. (AS 4)
(లేదా)
మీ చుట్టుప్రక్కల నుండి కొన్ని వస్తువులను సేకరించి, వాటిలో ఏవి ఫుటాకార, కుంభాకార దర్పణాలుగా పనిచేయునో ఒక నివేదికను తయారుచేయుము.
జవాబు:

ప్రశ్న 28.
పుటాకార, కుంభాకార దర్పణాలలో మన ప్రతిబింబాలు ఎలా ఉంటాయి? వాటికి సంబంధించిన ఫోటోలను సేకరించి తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి. (AS 4)
జవాబు:

ప్రశ్న 29.
పుటాకార దర్పణం వల్ల కాంతి పరావర్తనం పొందే విధానాన్ని టి.వి యాంటెన్నా డిష్ నిర్మాణంలో ఉపయోగించిన తీరును మీరు ఎలా అభినందిస్తారు? (AS 6)
జవాబు:

1. టి.వి. యాంటెన్నా డిష్ కు గల పుటాకార తలం వివిధ రకాల ఉపగ్రహాల నుండి వెలువడు సంకేతాలను తీసుకుంటుంది.
2. పరావలయ ఆకృతిలో ఉన్న పుటాకార తలం యాంటెన్నా యొక్క నాభ్యంతరం నుండి ఆ సంకేతాలను పరావర్తనం చెందేలా చేస్తుంది.
3. ఈ రకంగా యాంటెన్నా డి నిర్మాణంలో ఉపయోగపడిన పుటాకార దర్పణం వలన మానవాళి యొక్క జ్ఞానాన్ని పెంచి, క్షణాల్లో సమాచారాన్ని ఇంటి ముంగిట్లో ఉంచుటకు దోహదపడిన పుటాకార దర్పణం అభినందనీయమైంది.

ప్రశ్న 30.
3 మీటర్ల వక్రతా వ్యాసార్థం గల కుంభాకార దర్పణాన్ని ఒక వాహనానికి రియర్ వ్యూ మిర్రర్ గా ఉపయోగించారు. ఈ దర్పణానికి 5 మీ. దూరంలో ఒక బస్సు ఉంటే అపుడు ఏర్పడే ప్రతిబింబస్థానాన్ని, పరిమాణాన్ని లెక్కించంది. ఈ ప్రతిబింబం నిటారు ప్రతిబింబమా, తలక్రిందుల ప్రతిబింబమా తెల్పండి.
జవాబు:
వక్రతా వ్యాసార్ధం R = 3 మీ. ; నాభ్యంతరం f = \(\frac{\mathrm{R}}{2}=\frac{3}{2}\) = 1.5 మీ.
వస్తుదూరం = -5 మీ.

∴ దర్పణమునకు వెనుక 1.15 మీ. దూరంలో ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.
ఈ ప్రతిబింబం నిటారు ప్రతిబింబం మరియు మిథ్యా ప్రతిబింబం.

ప్రశ్న 31.
15 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల కుంభాకార దర్పణం ముందు 10 సెం.మీ. దూరంలో వస్తువును ఉంచాం. ప్రతిబింబ స్థానం, ప్రతిబింబ లక్షణాలను తెల్పండి.
జవాబు:
వస్తుదూరం = u = – 10 సెం.మీ. ; నాభ్యంతరం = f = 15 సెం.మీ. ; ప్రతిబింబ దూరం = v = ?

దర్పణానికి వెనుక 6 సెం.మీ దూరంలో ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది. ఈ ప్రతిబింబం నిటారైన మిథ్యా ప్రతిబింబం.

ప్రశ్న 32.
పట్టిక 3లో దత్తాంశం ఆధారంగా క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయుము. (AS 4)
1) పుటాకార దర్పణం ముందు ఒక వస్తువును ఉంచి దూరంగా జరుపుకుంటూ పోతే ప్రతిబింబ పరిమాణంలో ఎటువంటి మార్పులు క్రమంగా వస్తాయి?
2) పుటాకార దర్పణంతో తలక్రిందుల ప్రతిబింబం ఏఏ సందర్భాలలో ఏర్పడుతుంది?
3) పుటాకార దర్పణం వక్రతా వ్యాసార్థం 10 సెం.మీ. అయితే వస్తువుని ఎక్కడ ఉంచితే ప్రతిబింబం వక్రతా వ్యాసార్థం వద్ద ఏర్పడుతుంది?
4) ఏఏ పరిమాణాలలో నిజ ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరచగలం?
జవాబు:
1) a) పుటాకార దర్పణం నుండి ఒక వస్తువును దాని నాభివైపు జరుపుకుంటూ పోతే, మిథ్యా ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.
b) నాభివద్ద వస్తువును ఉంచితే, ఆ ప్రతిబింబ పరిమాణం అనంతంగా ఉంటుంది.
c) నాభి నుండి వక్రతా కేంద్రం ‘C’ వైపుకు వస్తువును జరిపితే, ప్రతిబింబ పరిమాణం క్రమంగా తగ్గుతుంది. కాని ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణం కంటె పెద్దగా ఉంటుంది.
d) వక్రతా కేంద్రం ‘C’ వద్ద ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు ప్రతిబింబ పరిమాణంతో సమానంగా ఉంటుంది.
e) వక్రతా కేంద్రం ‘C’ నుండి అనంత దూరానికి, ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణం కంటే చిన్నదిగా ఉంటుంది మరియు క్రమంగా తగ్గుతుంది.
f) పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభినుండి వస్తువును దూరంగా జరుపుకుంటూ పోతే ప్రతిబింబ పరిమాణం తగ్గుతుంది.

2) పుటాకార దర్పణం నాభి (F) కి ఆవల వస్తువును ఉంచితే, తలక్రిందుల ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.

3) 10 సెం.మీ. దూరం వద్ద (లేదా) u = 10 సెం.మీ. వద్ద

4) వస్తువు కన్నా ప్రతిబింబ పరిమాణం ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు, సమానంగా ఉన్నప్పుడు మరియు తక్కువగా ఉన్నప్పుడు నిజ ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరచగలం.

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No. 115

ప్రశ్న 1.
ఇచ్చిన పటంలో కుంభాకార దర్పణంపై సమాంతర కాంతికిరణాలు పతనం చెందుతున్నాయి. వాటిని పరిశీలిస్తే మీరేం చెప్పగలరు?
జవాబు:

1. కుంభాకార దర్పణంపై పడిన సమాంతర కాంతికిరణాలు పరావర్తనం చెందాక వికేంద్రీకరింపబడుతున్నాయి.
2. పరావర్తన కిరణాలను మనం వెనుకకు పొడిగిస్తే అవి కుంభాకార దర్పణనాభి ‘F’ వద్ద కలుస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 2.
ఆ దర్పణం యొక్క నాభి వద్ద తెరను ఉంచితే, దానిపై ఒక బిందు ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుందా?
జవాబు:
నాభి వద్ద తెరను ఉంచితే, దానిపై బిందు ప్రతిబింబం ఏర్పడదు. ఎందుకనగా ఆ స్థానంలోనిది మిథ్యా ప్రతిబింబం.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 112

ప్రశ్న 3.
నీవు ఎప్పుడైనా కాగితాన్ని భూతద్దంతో కాల్చావా?
జవాబు:
కాగితాన్ని భూతద్దంతో కాల్చాను.

ప్రశ్న 4.
అలా చేసినప్పుడు కాగితం కాలడానికి కారణమేమి?
జవాబు:
భూతద్దం లాంటి కటకం కాంతిని కాగితంపై కేంద్రీకరించడం వలన కాగితం కాలింది.

ప్రశ్న 5.
భూతద్దానికి బదులు ఒక సమతల దర్పణాన్ని ఉపయోగించి కాగితాన్ని కాల్చగలవా? ఎందుకు?
జవాబు:
కాల్చలేము. సమతల దర్పణం కాంతి కిరణాలను కేంద్రీకరింపజేయలేదు.

ప్రశ్న 6.
కాంతి కేంద్రీకరించడానికి ఎటువంటి దర్పణాలను ఉపయోగించవచ్చును?
జవాబు:
కాంతి కేంద్రీకరించడానికి పుటాకార దర్పణాలను ఉపయోగించవచ్చును.

ప్రశ్న 7.
పూర్వం ఆర్కిమెడిస్ అనే శాస్త్రవేత్త నున్నని పాలిష్ చేయబడిన తలాలను ఉపయోగించి, శత్రువుల యుద్ధనౌకలను తగులబెట్టడానికి ఉపయోగించేవాడట!
ఆర్కిమెడిస్ ఎటువంటి తలాలను ఉపయోగించి ఉంటాడు?
జవాబు:
ఆర్కిమెడిస్ వక్రతలాలను ఉపయోగించి ఉంటాడు.

పరికరాల జాబితా

వివిధ రకాల దర్పణాలు, V- స్టాండ్, కొలిచే టేపు, చార్ట్, కొవ్వొత్తి, డ్రాయింగ్ బోర్డ్, అక్రిలిక్ షీట్, గుండు సూదులు, థర్మాకోల్ ముక్క, పల్చని ఫోమ్, డిష్ యాంటీనా, జిగురు, అల్యూమినియం ఫాయిల్, నలుపురంగు వేసిన పాత్ర, కత్తెర

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

పరావర్తన కృత్యం
జవాబు:

1. 3″ × 6″ కొలతలు గల ఒక దీర్ఘ చతురస్రాకార ఆక్రలిక్ టన్ను తీసుకోండి.
2. ఈ షీట్ కాంతి కిరణాలను పరావర్తనం చెందించే తలం వలె ఉపయోగపడుతుంది.
3. దానిని వంచకుండా అరచేతిలోకి తీసుకొని, దానిపై టార్చిలైట్ కాంతిని వేయండి.
4. పరావర్తన కాంతి గోడపై పడునట్లు షీటు తిప్పండి.
   పరిశీలన : షీట్ ను వంచనందువలన, అది సమతల దర్పణం వలె పనిచేస్తుంది. కనుక కాంతి కిరణాలు ఒక ప్రాంతంలో కేంద్రీకరింపబడలేదు.
5. షీట్ పుటాకార ఆకృతి పొందేలా అరచేతిని నెమ్మదిగా లోపలికి వంచండి.
6. దానిపై టార్చిలైట్ కాంతిని వేసి, గోడపై ఏర్పడిన ప్రతిబింబాన్ని పరిశీలించండి.
   పరిశీలన : షీటు వంచినందువలన అది పుటాకార దర్పణం వలె పనిచేస్తుంది. కనుక కాంతి కిరణాలు ఒక ప్రాంతంలో కేంద్రీకరింపబడతాయి.
7. ఇప్పుడు షీట్ కుంభాకార ఆకృతి పొందేలా అరచేతిని నెమ్మదిగా బయటికి వంచండి.
8. దీనిపై టార్చిలైట్ లో కాంతిని వేసి, గోడపై ప్రసరించిన కాంతిని పరిశీలించండి.
   పరిశీలన : షీటు బయటకు వంచినందువలన అది కుంభాకార దర్పణంవలె పనిచేస్తుంది. కనుక కాంతి కిరణాలు ఒక ప్రాంతంలో కేంద్రీకరింపబడకుండా తక్కువ తీవ్రతతో వికేంద్రీకరింపబడినవి.

కృత్యం – 2

2. అత్యంత దూరాల నుండి మనల్ని చేరే కాంతికిరణాలు దాదాపుగా సమాంతరంగా ఉంటాయని తెలపడానికి ఒక ప్రయోగాన్ని సూచించండి. దానిలోని దశలను ఫ్లోచార్టు రూపంలో రాయండి.
జవాబు:

1. పటంలో చూపబడినట్లుగా థర్మాకోల్ దిమ్మెకు రెండు గుండు సూదులను చూడుము.
2. ఆ సూదులు పరస్పరం సమాంతరంగా ఉన్నాయి.
3. పటంలో చూపినట్లు ఆ సూదులకు దగ్గరలో కాంతిజనకాన్ని ఉంచితే వాటి నీడలు వికేంద్రీకరించడం జరుగుతుంది.
4. కాంతి జనకాన్ని కొంచెం దూరంగా జరిపినప్పుడు వాటి నీడలు వికేంద్రీకరించబడే కోణం తగ్గిపోతుంది.
5. కాంతి జనకాన్ని ఇంకా దూరంగా జరిపిన గుండు సూదుల నీడలు ఒకదానికొకటి సమాంతరంగా ఉండేటట్లు ఏర్పడతాయి.
6. కొవ్వొతిని మరీ దూరంగా జరుపుతూ పోతే కాంతి తీవ్రత తగుతుంది. అంటే సమాంతర కాంతిపుంజం కావాలంటే కాంతి జనకం చాలా దూరంలో ఉండాలి మరియు అది తగినంత తీవ్రత కలదై ఉండాలి. దీనిని బట్టి అత్యంత దూరాల నుండి మనల్ని చేరే కాంతి కిరణాలు దాదాపు సమాంతరంగా ఉంటాయని చెప్పగలము.

కృత్యం – 3

3. పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభిని గుర్తించండి.
(లేదా)
నీకివ్వబడిన పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభిని ఎలా కనుగొంటావు? ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. సూర్యకాంతి పడే విధంగా ఒక పుటాకార దర్పణాన్ని పట్టుకోండి.
2. దర్పణానికి ఎదురుగా చిన్న కాగితం ముక్కను ఉంచండి.
3. ఆ కాగితం ముక్క మెల్లగా వెనుకకు జరుపుతూ ఏ స్థానంలో చిన్నదైన మరియు అధిక తీవ్రత కలిగిన బిందువు ఏర్పడుతుందో గుర్తించండి.
4. ఈ బిందువు సూర్యుని ప్రతిబింబం.
5. సూర్యుని నుండి వచ్చే సమాంతర కాంతి కిరణాలు పుటాకార దర్పణం వల్ల ఒక బిందువు వద్ద కేంద్రీకరింపబడినవి.
6. ఈ బిందువును పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభి ‘F’ లేదా నాభీయ బిందువు అంటారు.

కృత్యం – 4

4. వక్రతలానికి లంబాన్ని కనుగొనే కృత్యాన్ని రాయుము.
(లేదా)
ఒక వక్రతలంకు లంబంను నీవు ఏ విధముగా కనుగొంటావు?’ వక్రతలాల లంబాలను ఖండించు బిందువులను ఏమంటారు? వివరింపుము.
జవాబు:

1. చిన్న రబ్బరు ముక్క లేదా ఫోమ్ ముక్కను తీసుకొనుము.
2. పటం (ఎ) లో చూపిన విధంగా దానిపై ఒకే వరుసలో గుండుసూదులను గుచ్చుము.
3. ఆ గుండుసూదులన్నీ రబ్బరు ముక్క తలానికి లంబంగా ఉంటాయి.
4. ఆ రబ్బరు ముక్కను అద్దంలా భావిస్తే గుండుసూదులు వాటిని గుచ్చిన బిందువుల వద్ద లంబాలను సూచిస్తాయి.
5. గుండుసూది గుచ్చిన బిందువు వద్ద పతనమైన కిరణం గుండుసూదితో ఎంత కోణం చేస్తుందో, అంతే కోణంతో పరావర్తనం చెందుతుంది.
6. పటం – (బి) లో చూపినట్లు రబ్బరు ముక్కను లోపలి వైపునకు వంచుము. గుండుసూదులను నిశితంగా పరిశీలిస్తే అవి ఒక బిందువు వద్ద కేంద్రీకరింపబడుతున్నట్లుగా కనిపిస్తాయి.
7. పటం (సి) లో చూపినట్లు రబ్బరు ముక్కను వెలుపలి వైపునకు వంచితే గుండుసూదులు వికేంద్రీకరింపబడుతున్నట్లుగా కనిపిస్తాయి.
8. ఈ రబ్బరు ముక్కలు గోళాకార దర్పణాలను వివరిస్తున్నాయి.
9. పటం – (బి) లోపలికి వంచిన రబ్బరు ముక్క వలె పుటాకార దర్పణం ఉంటుంది.
10. పటం – (సి) వెలుపలికి వంచిన రబ్బరు ముక్క వలె కుంభాకార దర్పణం ఉంటుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం – 1

5. కృత్యం ద్వారా వివిధ రకాల ప్రతిబింబాలను పరిశీలించడం, వస్తుదూరం, ప్రతిబింబ దూరాలను పుటాకార దర్పణం ద్వారా కొలుచుటను వివరించుము.
(లేదా)
అనేక వస్తువుల ప్రతిబింబాలను పరిశీలించుట, వస్తుదూరం, ప్రతిబింబ దూరాలను పుటాకార దర్పణం ద్వారా ఏ విధంగా కొలిచెదరో ప్రయోగ పూర్వకముగా తెలుపుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
పుటాకార దర్పణం వలన ఏర్పడే వివిధ రకాల ప్రతిబింబాలను పరిశీలించడం – వస్తుదూరం, ప్రతిబింబ దూరాలను కొలవడం.

కావలసిన పదార్థాలు :
కొవ్వొత్తి, తెల్లకాగితం / డ్రాయింగ్ షీట్, నాభ్యంతరం తెలిసిన పుటాకార దర్పణం, V- స్టాండు, కొలత టేపు లేదా మీటరు స్కేలు.

పద్ధతి :

1. పుటాకార దర్పణాన్ని V – స్టాండుపై పెట్టుము.
2. దర్పణానికి ఎదురుగా పటంలో చూపినట్లు వెలుగుతున్న కొవ్వొత్తి, మీటరు స్నేలును ఉంచుము.
3. దర్పణం నుండి వివిధ దూరాలలో (10 – 80 సెం.మీ. వరకు) ప్రధాన అక్షం వెంబడి కొవ్వొత్తిని ఉంచుతూ, కాగితాన్ని (తెరను) ముందుకు, వెనుకకు కదుపుతూ ప్రతీసారి ఏ స్థానంలో ఖచ్చితమైన ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుందో గుర్తించండి.
4. మీ పరిశీలనలను పట్టికలో నమోదు చేయండి.

పై పట్టిక నుండి వస్తువు దర్పణం వైపు కదులుతూ ఉంటే, దాని ప్రతిబింబం దర్పణం నుండి వెనుకకు జరుగుతూ ఉంటుంది.

SCERT AP 9th Class Physics Study Material Pdf Download 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 9th Lesson Questions and Answers తేలియాడే వస్తువులు

9th Class Physical Science 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
1. 2 సెం.మీ వ్యాసార్ధం గల గోళం యొక్క ద్రవ్యరాశి 0.05 కి.గ్రా. అయిన దాని సాపేక్ష సాంద్రత ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
గోళం వ్యాసార్థం = 2 సెం.మీ.

ప్రశ్న 2.
ఒక సీసా ఖాళీగానున్నపుడు 20 గ్రాములు. దానిలో నీరు నింపినపుడు 22 గ్రాములు బరువు ఉంది. దానిని నూనెతో నింపినపుడు 21.76 గ్రాములుంటే ఆ నూనె సాంద్రత ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
నీటి బరువు = 22 – 20 = 2 గ్రా
నూనె బరువు = 21.76 – 20 = 1.76 గ్రా.

ప్రశ్న 3.
ఒక గ్లాసులోని నీటిలో మంచుగడ్డ తేలుతూ ఉంది (మంచు సాంద్రత 0.9 గ్రా/ఘ. సెం.మీ). ఆ మంచుగడ్డ పూర్తిగా కరిగితే ఆ గ్లాసులోని నీటి మట్టంలో పెరుగుదల ఉంటుందా? (AS 1)
జవాబు:
గ్లాసులోని నీటిమట్టం పెరుగుతుంది.

కారణం :
మంచుగడ్డ సాంద్రత, నీటి సాంద్రతకన్నా తక్కువ ఉండడం వల్ల నీటిపై తేలుతుంది. మంచుగడ్డ కరిగి నీరుగా మారడం వలన గ్లాసులోని నీటిమట్టం పెరుగుతుంది.

ప్రశ్న 4.
నీటిలో కొన్ని వస్తువులు తేలుతాయి. కొన్ని మునుగుతాయి. ఎందుకు? (AS 1)
జవాబు:
నీటిలో వస్తువు మునుగుట, తేలుట అనేది రెండు విషయాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. అవి
1. సాపేక్ష సాంద్రత :
వస్తువు యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా ఎక్కువ ఉంటే ఆ వస్తువు నీటిలో మునుగుతుంది, లేకుంటే తేలుతుంది.

2. వస్తువుచే తొలగింపబడిన నీటి ద్రవ్యరాశి :
వస్తువు సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా ఎక్కువ ఉన్నప్పటికీ, ఆ వస్తువుచే తొలగింపబడిన నీటి ద్రవ్యరాశి ఆ వస్తువు ద్రవ్యరాశికి సమానమైతే ఆ వస్తువు నీటిపై తేలుతుంది.

ప్రశ్న 5.
సాంద్రత, సాపేక్ష సాంద్రతలను వివరించండి. సూత్రాలు రాయండి. (AS 1)
జవాబు:
సాంద్రత : ప్రమాణ ఘనపరిమాణం గల వస్తువు ద్రవ్యరాశిని ఆ వస్తువు యొక్క సాంద్రత అంటారు.

ఘనపరిమాణం సాంద్రత ప్రమాణాలు : గ్రా/సెం.మీ (లేదా) కి. గ్రా/ మీ’.

సాపేక్ష సాంద్రత :
వస్తువు సాంద్రతకు, నీటి సాంద్రతకు గల నిష్పత్తిని ఆ వస్తువు యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత అంటారు.

సాపేక్ష సాంద్రతకు ప్రమాణాలు ఉండవు.

ప్రశ్న 6.
నీటి సాంద్రత ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
నీటి సాంద్రత = 1 గ్రా/సెం.మీ. (లేదా) 1 కి. గ్రా/ మీ³.

ప్రశ్న 7.
ఉత్థవనం (buoyancy) అనగానేమి? (AS 1)
జవాబు:
ద్రవంలో ఉన్న వస్తువుపై ఊర్ధ్వ దిశలో కలుగజేయబడే బలాన్ని ఉత్పవనం అంటాం. ఈ బలం ఆ వస్తువు వల్ల తొలగించబడిన ద్రవం బరువుకి సమానం.
(లేదా)
వస్తువును ద్రవంలో తేలేటట్లు చేయగల సామర్థ్యమే ఉత్సవనం.

ప్రశ్న 8.
కింద ఇవ్వబడిన పదార్థాలను సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా ఎక్కువ గల వస్తువులు, 1కన్నా తక్కువ గల వస్తువులుగా వర్గీకరించండి. (AS 1)
(చెక్క ఇనుము, రబ్బరు, ప్లాస్టిక్, గాజు, రాయి, బెండు, గాలి, బొగ్గు, మంచు, మైనం, కాగితం, పాలు, కిరోసిన, కొబ్బరినూనె, సబ్బు)
జవాబు:

ప్రశ్న 9.
నీరు, పాలలో ఏది అధిక సాంద్రత కలిగినది? (AS 2)
జవాబు:
నీటి సాంద్రత 1 గ్రా./ఘ. సెం.మీ, మరియు పాల సాంద్రత 1.02 గ్రా./ఘ. సెం.మీ. కావున పాల సాంద్రత నీటి సాంద్రతకన్నా కొద్దిగా ఎక్కువ.

ప్రశ్న 10.
నీటిలో ఇనుము మునుగుతుంది. చెక్క తేలుతుంది. ఒకే ఘనపరిమాణం గల ఇనుము, చెక్క ముక్కలను ఒక్కటిగా కట్టి నీటిలో వేస్తే అది మునుగుతుందా? తేలుతుందా? ఊహించండి. ప్రయోగం చేసి మీ ఊహ సరైనదో, కాదో పరీక్షించుకోండి. (AS 2, AS 3)
జవాబు:
ఒకే ఘనపరిమాణం గల ఇనుము, చెక్క ముక్కలను ఒక్కటిగా కట్టి నీటిలో వేస్తే అది మునుగుతుంది.

కారణం :
రెండు వస్తువుల ఫలిత ద్రవ్యరాశి పెరుగుతుంది. తత్ఫలితంగా ఫలిత సాంద్రత కూడా పెరుగుతుంది.

ప్రశ్న 11.
చెక్క యొక్క సాపేక్ష సాంద్రతను కనుగొనండి. కనుగొనే విధానాన్ని వివరించండి. (AS 3)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం : చెక్క యొక్క సాపేక్ష సాంద్రతను కనుగొనుట. (ప్రయోగశాల కృత్యం – 1)

కావలసిన పరికరాలు :
ఓవర్ ఫ్లో పాత్ర, 50 మి.లీ. కొలజాడీ, స్ప్రింగు త్రాసు, చెక్క ముక్క నీరు

విధానం :

1. 50 మి.లీ కొలజాడీ ద్రవ్యరాశిని కొలిచి నమోదు చేయండి.
2. చెక్క ముక్క యొక్క ద్రవ్యరాశిని కనుగొని నమోదు చేయండి.
3. ఓవర్ ఫ్లో పాత్రలో ప్రక్క గొట్టం గుండా నీరు పొర్లిపోయేంత వరకు నీటిని పోయండి.
4. నీరు పొర్లిపోవడం ఆగిపోగానే ఆ గొట్టంకింద 50 మి.లీ.ల కొలజాడీ నుంచండి.
5. ఇప్పుడు చెక్క ముక్కను పాత్రలోని నీటిలో జాగ్రత్తగా జారవిడవండి.
6. చెక్కముక్కను నీటిలో ఉంచగానే పక్కగొట్టంద్వారా కొంతనీరు పొర్లి కొలజాడీలోకి చేరుతుంది.
7. నీరు పొర్లిపోవడం ఆగే వరకు వేచి చూడండి.
8. నీటితో సహా కొలజాడీ ద్రవ్యరాశిని కొలిచి పట్టికలో నమోదు చేయండి.

ప్రశ్న 12.
ఒక ద్రవం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రతను ఎలా కనుగొంటారు? (ప్రయోగశాల కృత్యం – 2) (AS 3)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
ద్రవం సాపేక్ష సాంద్రతను కనుగొనుట.

కావలసిన పరికరాలు :
50 మి.లీ. ద్రవం పట్టే సీసా, స్ప్రింగ్ త్రాసు, ఏదైనా ద్రవం (దాదాపు 50 మి.లీ.).

విధానం :

1. ముందుగా ఖాళీ సీసా ద్రవ్యరాశి కనుగొనాలి.
2. ఆ ఖాళీ సీసాను నీటితో నింపి మరల ద్రవ్యరాశిని కనుగొనాలి.
3. ఇప్పుడు 50 మి.లీల నీటి ద్రవ్యరాశి = నీటితో నింపిన సీసా ద్రవ్యరాశి – ఖాళీ సీసా ద్రవ్యరాశి
4. సీసా నుండి నీటిని తీసివేసి ఆ సీసాను ఏదైనా ద్రవం (పాలు) తో నింపి దాని ద్రవ్యరాశిని కనుగొనండి.
5. 50 మి. లీ.ల ద్రవం ద్రవ్యరాశి = ద్రవంతో నింపిన సీసా ద్రవ్యరాశి – ఖాళీ సీసా ద్రవ్యరాశి
6. 
7. ఇదే విధంగా ఏ ద్రవం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రతనైనా కనుగొనవచ్చును. వివిధ ద్రవాల సాపేక్ష సాంద్రతలను కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

ప్రశ్న 13.
వివిధ రకాల పండ్లు, కూరగాయల సాపేక్ష సాంద్రతలను కనుగొని జాబితా రాయంది. (AS 3)
జవాబు:

1. ప్రయోగాలు – క్షేత్ర పరిశీలనలు కింద ఉన్న ప్రశ్న (1)లో సూచించిన విధానాన్ని అనుసరించండి.
2. ఈ విధానంలో చెక్క ముక్కకు బదులు వివిధ రకాల పండ్లు, కూరగాయలు వాడండి.
3. వచ్చిన విలువలు కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

ప్రశ్న 14.
బాల్ పెన్ రీఫిల్ లో లాక్టోమీటర్ తయారుచేయండి. రీఫిల్ నీటిలో నిటారుగా నిలబడడానికి మీరేం చేశారు?(కృత్యం – 2) (AS 5)
జవాబు:

1. ఒక ఖాళీ బాల్ పెన్ రీఫిలను తీసుకోండి. దాని చివర లోహపు ముల్లు ఉండాలి.
2. ఒక లావు పరీక్షనాళికను తీసుకొని, దానిని దాదాపుగా నిండుగా నీటిని తీసుకొని, పటంలో చూపినట్లు రీఫిలను నీటిలో ఉంచండి.
3. రీఫిల్ యొక్క లోహపు ముల్లు కిందికి ఉండేటట్లుగా జాగ్రత్త వహించండి.
4. రీఫిల్ నీటిలో ఎంతవరకు మునిగిందో, అక్కడ పెతో గుర్తు పెట్టండి.
5. బాయిలింగ్ ట్యూబ్ నుండి నీటిని తీసివేసి, పాలను పోయండి.
6. ఆ పాలలో రీఫిలను ఉంచండి.
7. రీఫిల్ పాలలో ఎంతవరకు మునిగిందో, అక్కడ పెతో మరొక గుర్తు పెట్టండి.
8. ఈ రెండు గుర్తులు ఒకే స్థానంలో ఉండవు.
9. ఇదే అభివృద్ధి పరచబడిన లాక్టోమీటరు.
10. రీఫిల్ యొక్క లోహపు ముల్లుకు ఒక బరువును (బెండు లాంటిది) అమర్చినచో రీఫిల్ ఒక పక్కకు వాలకుండా నిటారుగా నీటిలో తేలుతుంది.

ప్రశ్న 15.
పాదరస భారమితి బొమ్మ గీయండి. (AS 5)
జవాబు:

ప్రశ్న 16.
హైద్రాలిక్ బాక్స్ తయారీలో ఉపయోగపడుతున్న పాస్కల్ ఆవిష్కరణను నీవెలా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:
పాస్కల్ నియమం :
ఏదైనా ప్రవాహి బంధింపబడి ఉన్నప్పుడు దానిపై బాహ్య పీడనం కలుగజేస్తే ఆ ప్రవాహిలో అన్ని వైపులా ఒకే విధంగా పీడనం పెరుగుతుంది.

ఉపయోగము :

1. హైడ్రాలిక్ యంత్రాల తయారీలో ఈ సూత్రము ఉపయోగపడుతుంది.
2. మెకానిక్ షాపులందు వాహనాలను బాగు చేసేటప్పుడు వాడే జాకీలు పాస్కల్ నియమముపై ఆధారపడి పనిచేస్తాయి.
3. ఈ జాకీల వలన మనం కొద్ది బలాన్ని ప్రయోగించి భారీ వాహనాలను కూడా సులభంగా పైకెత్తవచ్చు.

ప్రశంస:

1. కేవలం మెకానిక్ షాపులయందు మాత్రమే కాక ఎక్కడైతే ఎక్కువ బరువులను తక్కువ బలంతో పైకెత్తవలసి ఉంటుందో, ఆ పరిశ్రమలన్నింటిలోను హైడ్రాలిక్ జాక్లను ఉపయోగిస్తారు.
2. శాస్త్రజ్ఞులు కనుగొన్న నియమాలు, సూత్రాలు అనేక నూతన పరికరాల రూపకల్పనకు దోహదపడి మన జీవితాన్ని సుఖమయం చేస్తున్నాయి.
3. దీనివల్ల మనం శాస్త్రజ్ఞుల కృషిని తప్పక అభినందించాలి.

ప్రశ్న 17.
ఉత్సవనం గురించి వివరించిన ఆర్కిమెడీస్ సిద్ధాంతాన్ని నీవెలా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:
ఆర్కిమెడీస్ సూత్రము :
ఏదైనా ఒక వస్తువును ఒక ప్రవాహిలో పూర్తిగా కాని, పాక్షికంగాగాని ముంచినప్పుడు ఆ వస్తువు తొలగించిన ప్రవాహి బరువుకు సమానమైన ఉత్సవన బలం ఆ వస్తువుపై ఊర్వ దిశలో పనిచేస్తుంది.

ఉపయోగము :
ఈ సూత్రము లోహాల స్వచ్చతను కనుగొనుటకు ఉపయోగపడును.

ప్రశంస:

1. ఆర్కిమెడీస్ స్నానం చేస్తూండగా అకస్మాత్తుగా ఈ సూత్రం కనుగొనుట జరిగినది.
2. ఈ సూత్రం సాయంతో రాజు తనకప్పజెప్పబడిన సమస్యను ఆర్కిమెడిస్ సులభంగా పరిష్కరించగలిగాడు.
3. మన నిత్యజీవితంలో ఎదురయ్యే ఎన్నో సమస్యలకు సమాధానాలుగా అనేక సూత్రాలను, నియమాలను శాస్త్రజ్ఞులు కనుగొనుట జరిగినది.
4. హుస్సేన్‌సాగర్‌లో బుద్ధ విగ్రహం మునిగిపోవుట గురించి వినే ఉంటారు.
5. ఈ విగ్రహాన్ని ఉత్సవన బలం ఆధారంగానే బయటకు తీయగలిగారు.
6. శాస్త్రజ్ఞులు ఆర్కిమెడిసన్ను ఒక మంచి గణిత శాస్త్రవేత్తగా గౌరవించారు.
7. చంద్రునిపై కనుగొన్న ఒక పెద్ద బిలానికి ఆర్కిమెడీస్ పేరు పెట్టడం జరిగినది.
8. కొన్ని శిఖరాలకు కూడా ఆర్కిమెడీస్ శిఖరాలు అని పేరు పెట్టడం జరిగినది.
9. కావున ఆర్కిమెడీస్ కనుగొన్న అనేక విషయాలను మనం అభినందించక తప్పదు.

ప్రశ్న 18.
నీటిలో మునిగే పదార్థాలతో, నీటిలో మునగని పడవలు తయారుచేసే సాంకేతికత నీకు అద్భుతంగా అనిపించిందా? ఎందుకు? (AS 6)
జవాబు:

1. ఇనుము సాపేక్ష సాంద్రత 8.5. ఇది నీటి సాంద్రతకన్నా చాలా ఎక్కువ.
2. కాని అనేక టన్నుల ఇనుముతో తయారుచేయబడిన ఒక ఓడ నీటిలో తేలడం నిజంగా ఒక వింత.
3. ఆర్కిమెడిస్ ఉత్సవన నియమం ప్రకారం ఏ వస్తువైనా ఒక ద్రవంలో ముంచబడినపుడు అది తొలగించే ద్రవం బరువు దాని బరువుకు సమానమైనప్పుడు ఆ వస్తువు ఆ ద్రవంలో తేలుతుంది.
4. కావున ఓడలను, పూర్తిగా నింపబడిన ఓడ బరువు, అది తొలగించే నీటి బరువుకు సమానమయ్యేటట్లు అధిక ఉపరితల వైశాల్యంతో నిర్మిస్తారు.
5. ఈ నిర్మాణంలో కచ్చితమైన కొలతలు, ఎంతో శాస్త్ర విజ్ఞాన నైపుణ్యము ఇమిడి ఉంటాయి.
6. నిజంగా ఈ విధమైన కచ్చితమైన కొలతలు, ఇంతటి విలువైన శాస్త్ర విజ్ఞాన నైపుణ్యాన్ని కలిగియున్న శాస్త్రవేత్తలను, ఈ నియమాలను అందించిన శాస్త్రవేత్తలను అభినందించకుండా ఉండలేము.

ప్రశ్న 19.
మీ దైనందిన జీవితంలో ఆర్కిమెడీస్ సిద్ధాంతాన్ని ఎక్కడెక్కడ పరిశీలిస్తారు? రెండు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS 7)
జవాబు:
నిత్యజీవితంలో ఆర్కిమెడీస్ నియమ ఉపయోగం :

1. నిత్య జీవితంలో ఆర్కిమెడీస్ సూత్రం అనేక విధాలుగా ఉపయోగపడుతుంది.
2. నీటిపై తేలే చేపలు, నీటిలో ఈదే మనుషులు, నీటిపై తేలే మంచు పర్వతాలు, ఓడలు మొదలగునవి ఆర్కిమెడీస్ ఉత్సవన నియమాన్ని పాటిస్తాయి.
3. గాలిలో బెలూను ఎగురవేయడం కూడా ఆర్కిమెడీస్ సూత్ర వినియోగమే.
4. అలాగే బావిలో నుండి నీటితో నిండిన బకెట్ ను లాగేటప్పుడు, ఆ బకెట్ నీటి ఉపరితలానికి వచ్చే వరకు బరువును కోల్పోయినట్లనిపిస్తుంది. ఇది కూడా ఉత్తవన బలం యొక్క ఫలితమే.
5. నీటిలో బాతు ఈదడం కూడా ఆర్కిమెడీస్ సూత్రానికి ఉదాహరణ.

ప్రశ్న 20.
మీ దైనందిన జీవితంలో పాస్కల్ నియమాన్ని ఎక్కడెక్కడ పరిశీలిస్తారు? రెండు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS 7)
జవాబు:
పాస్కల్ నియమం యొక్క నిత్యజీవిత ఉపయోగాలు :

1. హైడ్రాలిక్ జాక్స్
2. హైడ్రాలిక్ పంపులు
3. హైడ్రాలిక్ లిఫ్టులు
4. హైడ్రాలిక్ క్రేన్లు
5. సైఫన్
6. బావులు
7. డ్యాములు

ప్రశ్న 21.
50 గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల ఒక పదార్థ ఘనపరిమాణము 20 ఘ. సెం.మీ. నీటి సాంద్రత 1 గ్రా./ఘ. సెం.మీ. అయితే ఆ పదార్థం నీటిలో మునుగుతుందా? తేలుతుందా? అది తొలగించే నీటి బరువు ఎంత? (AS 1)
జవాబు:

నీటి సాంద్రత : 1 గ్రా/సెం.మీ³
పదార్థ సాంద్రత, నీటి సాంద్రతకన్నా ఎక్కువ. కావున ఆ వస్తువు నీటిలో మునుగుతుంది.
ఆ వస్తువు సాపేక్ష సాంద్రత = 2.5 గ్రా/సెం.మీ³/1 గ్రా/సెం.మీ³ = 2.5
వస్తువు సాపేక్ష సాంద్రత = వస్తువు బరువు / వస్తువు ఘనపరిమాణమునకు సమాన ఘనపరిమాణము గల నీటి బరువు

వస్తువుచే తొలగింపబడిన నీటి ద్రవ్యరాశి = 20 గ్రా.

ప్రశ్న 22.
వాతావరణ పీడనం 100 కిలో పాస్కల్ ఉన్నపుడు నీటిలో 10 మీ. లోతున పీడనం ఎంత ఉంటుంది? (AS 1)
(పాస్కల్ = న్యూటన్/మీ²) (100 కిలో పాస్కల్ = 10⁵ పాస్కల్ = 10⁵ న్యూటన్/మీ² = 1 అట్మాస్పియర్).
జవాబు:
వాతావరణ పీడనం P = 100 కిలో పాస్కల్
నీటి ద్రవ్యరాశి : 1 గ్రా/సెం.మీ³
h లోతులో పీడనం P_h = P₀ + ρ h g
= 100 + 10 × 1 × 9.8
= 100 + 98 – 198 కిలో పాస్కల్

ప్రశ్న 23.
ఇనుమును నీటిలో తేలేటట్లు చేయగలవా? ఎలా? (AS 3)
జవాబు:
ఇనుమును నీటిలో మునిగేటట్లు చేయవచ్చును.

విధానం :

1. ఒక ఇనుప ముక్కను తీసుకొని దానిని ఒక నీరుగల జాడీలో జారవిడవండి.
2. ఇనుప ముక్క నీటిలో మునుగుటను గమనిస్తాము.
3. ఒక సన్నని ఇనుప రేకును తీసుకొని దానిని నాలుగు మడతలు వేసి నీటిలో వేయండి.
4. ఇది కూడా నీటిలో మునుగుట గమనిస్తాము.
5. ఇప్పుడు ఇనుప రేకు యొక్క మడతలు విప్పదీసి, దానిని ఒక గిన్నెలాగా మడిచి ఆ గిన్నెను నీటిలో వేయండి.
6. ఆ గిన్నె నీటిలో తేలుటను గమనిస్తాము.

కారణం :
ఇనుప గిన్నెచే తొలగింపబడిన నీటి ద్రవ్యరాశి, ఆ ఇనుప గిన్నె బరువుకన్నా తక్కువ అవడం చేత ఇనుప గిన్నె నీటిపై తేలింది.

ప్రశ్న 24.
మీరు వివిధ ఘన, ద్రవ పదార్థాల సాపేక్ష సాంద్రతలను కనుగొన్నారు. వాటిని వాటి సాపేక్ష సాంద్రతల ఆరోహణ క్రమంలో రాయండి. (AS 4)
జవాబు:

ప్రశ్న 25.
వాహనాలలో వాడే ఆయిల్ బ్రేకులు బ్రాహప్రెస్ నియమాన్ని (పాస్కల్ నియమాన్ని) పాటిస్తాయి. మరి ఎయిర్ బ్రేకులు .. ఎలా పనిచేస్తాయి? వాహనాలలో ఎయిర్ బ్రేకులు పనిచేసే విధానాన్ని గురించి సమాచారాన్ని సేకరించండి. (AS 4)
జవాబు:

1. ఎయిర్ బ్రేకులు శక్తి నిత్యత్వం అనే నియమంపై ఆధారపడి పనిచేస్తాయి.
2. సాధారణంగా రైలు పరిగెత్తుతున్నపుడు గతిశక్తి పుడుతుంది. ఈ గతిశక్తిని తగ్గిస్తే రైలు ఆగిపోతుంది.
3. గాలినుపయోగించి గతిశక్తిని ఉష్ణశక్తిగా మార్చడం ద్వారా రైలును ఆపగలుగుతున్నారు.
4. ఎయిర్ బ్రేకుల వ్యవస్థను పటంలో చూపడమైనది.
5. ఇందులోని ముఖ్య భాగాలు: కంప్రెసర్, ప్రధాన రిజర్వాయర్, డ్రైవరు వద్దనుండే బ్రేకు వాల్వు, బ్రేకు గొట్టం , ట్రిపుల్ వాల్వు, ఆక్టిలరీ రిజర్వాయర్, బ్రేకు సిలిండర్, బ్రేకు బ్లాకు.

పనిచేయు విధానం:

1. డ్రైవరు బ్రేకు వాల్వును నొక్కగానే బ్రేకు గొట్టంలోని గాలి పీడనం బయటకు నెట్టివేయబడును.
2. ట్రిపుల్ వాల్వు ఈ పీడనం బయటకు నెట్టివేయబడడాన్ని గుర్తిస్తుంది.
3. ఇప్పుడు బ్రేకు సిలిండర్‌కు, ఆక్టిలరీ రిజర్వాయర్‌కు మధ్యగల అనుసంధానం తెరుచుకోబడి, ఆర్డీలరీ రిజర్వాయర్ ద్వారా బ్రేక్ సిలిండర్‌ లోనికి గాలి నెట్టబడుతుంది.
4. ఈ గాలి పీడనం, ముషలకాన్ని ముందుకు నెట్టడం ద్వారా, చక్రాలకు దగ్గరలోనున్న ముషలకాలు ముందుకు నెట్టబడి, చక్రాలను ఆపుతాయి.
5. ఈ విధంగా ఎయిర్ బ్రేకులు పనిచేస్తాయి.

9th Class Physical Science 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No. 144

ప్రశ్న 1.
మీ వద్ద 30 ఘ. సెం.మీ. పరిమాణం గల దిమ్మె ఒకటి, 60 ఘ. సెం.మీ. పరిమాణం గల దిమ్మె ఒకటి ఉన్నాయనుకోండి. అవి ఏయే పదార్థాలతో తయారయ్యా యో నీకు తెలియదు. కాని 60 ఘ. సెం.మీ. పరిమాణం గలది ఎక్కువ బరువుంది. ఈ సమాచారంతో ఆ రెండు దిమ్మెలలో దేని సాంద్రత ఎక్కువో చెప్పగలరా?
జవాబు:
ఒక వస్తువు సాంద్రతను చెప్పాలంటే ఆ వస్తువు ద్రవ్యరాశి మరియు ఘనపరిమాణములు తెలిసియుండాలి. కాని పై సందర్భములో కేవలం ఘనపరిమాణము మాత్రమే తెలుసు. కాని ఆ రెండు వస్తువుల ద్రవ్యరాశులు తెలియవు కావున దేని సాంద్రత ఎక్కువో చెప్పలేము.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 155

ప్రశ్న 2.
ఎ) “టారిసెల్లీ” భారమితిని చంద్రునిపై ఉంచితే ఏమి జరుగుతుంది?
జవాబు:
చంద్రునిపై వాతావరణ పీడనం లేదు కావున “టారిసెల్లి” భారమితిని చంద్రునిపై ఉంచితే పాదరస స్థంభం ఎత్తు ‘సున్న’ అవుతుంది.

బి) భారమితిలో పాదరస మట్టానికి కొంచెం దిగువగా గాజు గొట్టానికి ఒక రంధ్రం చేయబడి అందులో ఒక “పిడి” బిగించబడి ఉందనుకుందాం. ఆ రంధ్రం నుండి ఆ పిడిని తొలగిస్తే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:

1. పాదరస స్థంభం పైన “శూన్య ప్రదేశం” ఉంటుంది. కావున పాదరసం పైన ఎటువంటి పీడనం ఉండదు.
2. అంతేగాక గాజు గొట్టంలోని పాదరస మట్టం యొక్క ‘భారం’ దానిపై వాతావరణ పీడన ఫలితంగా గిన్నెలోని పాదరసంవల్ల కలిగే బలానికి సమానంగా ఉంటుంది.
3. అందువల్ల పాదరస స్థంభం యొక్క ఎత్తులో ఎటువంటి మార్పు రాదు.

సి) భారమితిలో పాదరసానికి బదులుగా మనం నీరు ఎందుకు వాడకూడదు? ఒకవేళ మీరు వాడాలంటే గాజు గొట్టం పొడవు ఎంత ఉండాలి?
జవాబు:
భారమితిలో పాదరసానికి బదులుగా నీరు వాడలేము. ఎందుకంటే
1) నీరు ఉష్ణోగ్రత, పీడనములలోని అతి స్వల్ప మార్పులకు వ్యాకోచ, సంకోచాలు చెందదు.
2) నీరు వాడాలంటే గాజు గొట్టం పొడవు సుమారు 10 మీ. కంటే ఎక్కువ ఉండాలి. ఇది చాలా అసౌకర్యంగా ఉంటుంది. ఒకవేళ నీటిని తీసుకుంటే, పాదరస స్థంభం ఎత్తు

డి) భూమి చుట్టూ ఉన్న మొత్తం వాతావరణ పీడనం బరువు కనుక్కోండి. (భూ వ్యాసార్థం 6400 కి.మీ.)
జవాబు:
భూమి చుట్టూ ఉన్న మొత్తం వాతావరణ పీడనం బరువు = వాతావరణ పీడనం × భూ ఉపరితల వైశాల్యం

9th Class Physical Science Textbook Page No. 159

ప్రశ్న 3.
ఎ) స్వచ్ఛమైన నీటిలో కంటే ఉప్పునీటిలో మీరు సులభంగా తేలుతారు. ఎందుకు?
జవాబు:
ఉప్పునీటి సాంద్రత స్వచ్ఛమైన నీటి సాంద్రత కంటే ఎక్కువ.

బి) ద్రవంలో ముంచబడిన వస్తువుపై పార్వ దిశలో ఉత్సవన బలం ఎందుకుండదు?
జవాబు:
ఉత్సవన బలం ఊర్ధ్వ బలం మాత్రమే. వస్తువు ద్రవంలో ముంచబడినది అంటే దాని బరువు ఉత్సవన బలంకంటె ఎక్కువున్నది అని అర్థం. కావున పార్శ్వ దిశలో ఉత్సవన బలం ఉండదు.

సి) ఒకే పరిమాణం గల ఒక ఇనుప దిమ్మె, ఒక అల్యూమినియం దిమ్మెలను నీటిలో ముంచితే దీనిపై ఉత్సవన బలం అధికంగా ఉంటుంది?
జవాబు:
అల్యూమినియం దిమ్మెపై కన్నా ఇనుప దిమ్మెపై ఉత్సవన బలం అధికంగా ఉంటుంది. ఎందుకనగా ఇనుము సాంద్రత అల్యూమినియం సాంద్రత కన్నా ఎక్కువ.

డి) ఒక చెక్క దిమ్మెపై ఇనుప ముక్కను ఉంచి చెక్కదిమ్మె నీటిలో సాధారణ స్థితికంటే ఎక్కువ మునిగేటట్లు చేశారు. ఒకవేళ ఇనుప ముక్కను చెక్కదిమ్మెకు వేలాడదీస్తే చెక్కదిమ్మె ఎంతవరకు మునుగుతుంది? మొదటకంటే ఎక్కువ లోతుకా? తక్కువ లోతుకా?
జవాబు:
మొదటకంటే ఎక్కువ లోతుకు మునుగుతుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 143

ప్రశ్న 4.
‘ఒక సరదా కృత్యం చేద్దాం’ అనే కృత్యాన్ని నిర్వహించారు కదా… ఈ కింది ప్రశ్నలకు సమాధానం రాయండి.
ఎ) కిరోసిన్ నీటిపై తేలుతుందా? లేక నీరు కిరోసిన్ పై తేలుతుందా?
జవాబు:
కిరోసిన్ నీటిపై తేలుతుంది.

బి) ఏయే వస్తువులు కిరోసిన్ పై తేలుతున్నాయి?
జవాబు:
గుండీలు, అగ్గిపుల్లలు, చిన్న చిన్న కాగితం ఉండలు వంటివి కిరోసిన్ పై తేలుతున్నాయి.

సి) ఏయే వస్తువులు కిరోసిన్లో మునిగి నీటిపై తేలుతున్నాయి?
జవాబు:
మైనం కిరోసిన్లో మునుగుతుంది, కాని నీటిపై తేలుతుంది.

డి) ఏయే వస్తువులు నీటిలో మునిగాయి?
జవాబు:
గుండు సూదులు, చిన్న రాళ్ళు, ఇసుక వంటివి నీటిలో మునిగాయి.

ఇ) పరీక్షనాళికలో ఏయే వస్తువులు ఎలా అమరాయో తెలిపే పటాన్ని గీయండి.
జవాబు:

ఎఫ్) ఎందుకు కొన్ని వస్తువులు తేలుతున్నాయి? కొన్ని మునుగుతున్నాయి?
జవాబు:
ఈ విధమైన ప్రవర్తనకు ఆయా వస్తువుల సాంద్రత ప్రధాన కారణం.

ప్రశ్న 5.
గాజు గోళీకన్నా బరువైన చెక్కముక్కలు నీటిలో ఎందుకు తేలుతున్నాయి?
జవాబు:
నీటి సాంద్రతతో పోల్చినపుడు చెక్క యొక్క సాంద్రత తక్కువగాను, గాజు (గోళీ) యొక్క సాంద్రత ఎక్కువగాను ఉంటుంది. అందువల్ల చెక్క నీటిపై తేలుతుంది.

ప్రశ్న 6.
అసలు ‘బరువు’, ‘తేలిక’ అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
‘బరువు’, ‘తేలిక’ అనేవి వస్తువు యొక్క సాంద్రత మీద ఆధారపడి నిర్ణయించబడతాయి. ఒకే ఘనపరిమాణం గల రెండు వస్తువులను తీసుకున్నపుడు వాటిలో ఏది ఎక్కువ ద్రవ్యరాశిని కలిగియుంటుందో దానిని ‘బరువైన’ వస్తువుగా చెబుతాము.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 147

ప్రశ్న 7.
ప్రయోగశాల కృత్యం 2 ఆధారంగా ఈ కింది ప్రశ్నలకు సమాధానం రాయండి.
ఎ) కొబ్బరినూనెను నీటితో కలిపితే ఏది పైన తేలుతుంది?
జవాబు:
కొబ్బరినూనె పైన తేలుతుంది.

బి) కిరోసిన్లో చెక్కముక్కను పడవేస్తే మునుగుతుందా? తేలుతుందా? కారణం చెప్పండి.
జవాబు:
చెక్కముక్కను కిరోసిన్లో పడవేస్తే వెంటనే తేలుతుంది. కారణం చెక్క యొక్క సాంద్రత కిరోసిన్ సాంద్రతకన్నా తక్కువ ఉంటుంది. కాని కొంత సేపటి తర్వాత, చెక్కముక్క కిరోసినను పీల్చుకొని కిరోసిన్లో మునుగుతుంది.

సి) మైనం ముక్క నీటిలో తేలుతుందని, మరొక ద్రవం ‘X’ లో మునుగుతుందని అంటే ‘X’ ద్రవం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా ఎక్కువ ఉంటుందా? తక్కువ ఉంటుందా?
జవాబు:
మరొక ద్రవం ‘X’ యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా తక్కువ ఉంటుంది. కారణం :

1. నీటి సాపేక్ష సాంద్రత = 1
2. మైనం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత 1 కన్నా తక్కువ.
3. కావున మైనం నీటిపై తేలును.
4. కాని మైనం, మరొక ద్రవం ‘X’ లో మునుగును.
5. కావున ఆ ద్రవం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత మైనం యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత కన్నా తక్కువ ఉండాలి.

ప్రశ్న 8.
పాలకు నీరు కలిపితే ఆ మిశ్రమం యొక్క సాంద్రత పాల సాంద్రతకన్నా ఎక్కువ ఉంటుందా? లేక తక్కువ ఉంటుందా?
జవాబు:
పాలకు నీరు కలిపితే ఆ మిశ్రమం యొక్క సాంద్రత పాల సాంద్రతకన్నా తక్కువ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 9.
సమాన ఘనపరిమాణం గల రెండు సీసాలలో ఒక దానిలో స్వచ్ఛమైన పాలని, మరొక దానిలో నీళ్ళు కలిపిన పాలని పోస్తే ఏసీసా బరువుగా ఉంటుంది?
జవాబు:
స్వచ్ఛమైన పాలు గల సీసా బరువుగా ఉంటుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 152

ప్రశ్న 10.
చిన్న చిన్న ఇనుప ముక్కలు నీటిలో మునుగుతున్నప్పటికీ, ఇనుము మరియు స్టీలు వంటి పదార్థాలతో చేయబడిన పెద్ద పెద్ద నౌకలు నీటిలో ఎలా తేలుతున్నాయో వివరించగలరా?
జవాబు:

1. ఆర్కిమెడీస్ ఉత్సవన నియమం ప్రకారం, ఏదైనా వస్తువు ద్రవంలో ముంచబడినపుడు ఆ వస్తువుచే తొలగించబడిన నీటి బరువు, ఆ వస్తువు బరువుకు సమానమైనపుడు ఆ వస్తువు ఆ ద్రవంలో తేలుతుంది.
2. కావున నౌకలను, వాటి బరువుకు సమానమైన బరువుగల నీటిని తొలగించే విధంగా అధిక ఉపరితల వైశాల్యంతో నిర్మిస్తారు.

ప్రశ్న 11.
ఒక లోహపు ముక్కకన్నా అంతే ద్రవ్యరాశి గల ఆ లోహంతో తయారుచేయబడిన గిన్నె ఎందుకు ఎక్కువ నీటిని పక్కకు తొలగిస్తుంది?
జవాబు:
లోహపు గిన్నె యొక్క ఉపరితల వైశాల్యం, లోహపు ముక్క యొక్క ఉపరితల వైశాల్యం కన్నా ఎక్కువ. అందువల్ల లోహపు గిన్నె ఎక్కువ నీటిని పక్కకు తొలగిస్తుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 153

ప్రశ్న 12.
గాజు గొట్టంలో పాదరస మట్టం ఎందుకు 76 సెం.మీ. ఉంటుంది?
జవాబు:
గాజు గొట్టంలోని పాదరస మట్టం యొక్క “భారం” దానిపై వాతావరణ పీడన ఫలితంగా గిన్నెలోని పాదరసం వల్ల కలిగే బలానికి సమానంగా ఉంటుంది. కావున గొట్టంలోని పాదరసం బరువు, గిన్నె పైనున్న వాతావరణ పీడనానికి సరిగ్గా సమానమయ్యేవరకు గొట్టంలోని పాదరసమట్టం మారుతూ ఉంటుంది. ఇది 76 సెం.మీ వద్ద స్థిరంగా ఉంటుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 157

ప్రశ్న 13.
రాయి నీటిలో మునిగినపుడు దాని భారాన్ని కోల్పోయినట్లు ఎందుకు అనిపిస్తుంది?
జవాబు:
నీటిలో ముంచబడిన రాయిపై ఊర్ధ్వదిశలో కలుగజేయబడిన ఉత్సవన బలం వలననే దానిపై భూమ్యాకర్షణ బలం, తగ్గినట్లయి ఆ రాయి బరువు కోల్పోయినట్లనిపిస్తుంది.

పరికరాల జాబితా

నీరు, కిరోసిన్, గుండీలు, గుండుసూదులు, అగ్గిపుల్లలు, చిన్న రాళ్లు, చిన్న కాగితం ఉండలు, ఇసుక, మైనం ముక్కలు, గాజు గోళీలు, చెక్క ముక్కలు, పెన్సిల్ రబ్బరు, చెక్కదిమ్మె, గాజు స్లెడులు, ఇనుప సీలలు, ప్లాస్టిక్ ఘనాలు, అల్యూమినియం sheet, రాళ్లు, బెండ్లు, పాలు, కొబ్బరినూనె, ఖాళీ బాల్ పెన్ రీఫిల్, ఖాళీ ప్లాస్టిక్ సీసా, బకెట్, నీరు, గాజు గ్లాస్, బీకరు, దూది, రాయి, పరీక్ష నాళిక, ఓవర్ ఫ్లో పాత్ర, 50 మి.లీ. కొలజాడీ, సాధారణ త్రాసు, బరువులు, స్ప్రింగ్ త్రాసు, సాంద్రత బుడ్డి, లావు పరీక్ష నాళిక, పాస్కల్ నియమాన్ని ప్రదర్శించే నమూనా

9th Class Physical Science 9th Lesson తేలియాడే వస్తువులు Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

సాంద్రతలను పోల్చడం :

ప్రశ్న 1.
సాంద్రత, సాపేక్ష సాంద్రతలను ఒక కృత్యం ద్వారా పోల్చుము.
జవాబు:

1. ఒకే పరిమాణం గల రెండు పరీక్షనాళికలను తీసుకొని ఒకదానిలో నీరు, మరొక దానిలో నూనె నింపండి.
2. వాటి బరువులు కనుగొనండి.
3. నూనెతో నింపిన పరీక్షనాళిక బరువు ఎక్కువ ఉన్నట్లుగా గుర్తిస్తాము.
4. దీనిని బట్టి నూనె సాంద్రత ఎక్కువ ఉన్నట్లుగా తెలుస్తుంది.
5. ఒకే పరిమాణం గల చెక్క, రబ్బరు దిమ్మెలను తీసుకోండి.
6. వాటి బరువులు కనుక్కోండి.
7. చెక్క దిమ్మె, రబ్బరు దిమ్మెకన్నా ఎక్కువ బరువు ఉన్నట్లు గమనిస్తాము.
8. రెండు వస్తువుల సాంద్రతలను పోల్చాలంటే వాటిని సమాన ఘనపరిమాణంలో తీసుకొని వాటి ద్రవ్యరాశులను పోల్చడం ఒక పద్ధతి. అయితే ఇది అన్నిరకాల ఘనపదార్థాలకు వీలుపడకపోవచ్చు.
9. దీనికొరకు ప్రతి వస్తువు సాంద్రతను నీటి సాంద్రతతో పోల్చి చూసే ఒక సులభమైన పద్ధతి ఉంది. దీనినే సాపేక్ష సాంద్రత అంటారు.

కృత్యం – 3

నీటి సాంద్రత కన్నా అధిక సాంద్రత కలిగిన పదార్థంతో తయారైన వస్తువులు నీటిలో తేలుతాయా?

ప్రశ్న 2.
నీటి సాంద్రత కన్నా అధిక సాంద్రత కలిగిన పదార్థంతో తయారైన వస్తువులు నీటిలో తేలుతాయా? ఒక కృత్యం ద్వారా నిరూపించండి.
జవాబు:
1) కింది పట్టికలో సూచించిన విధంగా కొన్ని వస్తువులను సేకరించండి.

2) ప్రతి వస్తువును ఒకదాని తర్వాత మరొకటిగా ఒక గ్లాసులోని నీటిలో వేసి, అవి మునుగుతాయో, తేలుతాయో గమనించండి.

3) మీ పరిశీలనలను కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

a) ప్రయోగ క్షేత్ర పరిశీలనలు (1) లో సూచించిన విధంగా ప్రతి వస్తువు యొక్క సాపేక్ష సాంద్రతలను కనుక్కోండి.
b) కొన్ని వస్తువులు నీటిలో మునుగుటను, కొన్ని వస్తువులు తేలుటను గమనిస్తాము.
c) జామెట్రీ బాక్సు వంటిది ఇనుముతో చేసినదైనప్పటికీ, నీటిపై తేలుటను గమనిస్తాము.
d) కావున వస్తువు నీటిలో మునుగుట, తేలుట అనేది ఆ వస్తువు యొక్క సాపేక్ష సాంద్రత పైనే కాదు, ఆ వస్తువు ఉపరితల వైశాల్యం పైన కూడా ఆధారపడి ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 4

వస్తుభారం, తొలగింపబడిన నీటిభారాలు సమానమా?

ప్రశ్న 3.
నీటిలో తేలే వస్తువు విషయంలో, ఆ వస్తువు బరువు దానిచే తొలగింపబడిన నీటి భారానికి సమానంగా ఉంటుందని చూపండి.
జవాబు:

1. ఒక బీకరును తీసుకొని దాని భారాన్ని త్రాసుతో కొలిచి నమోదు చేయండి.
2. ఓవర్ ఫ్లో పాత్రలో నీటిని నింపి, దాని పక్క గొట్టం గుండా నీరు పొర్లిపోవడం ఆగేంతవరకు వేచిచూడండి.
3. త్రాసులో తూచిన బీకరును తీసి ఓవర్ ఫ్లో పాత్ర పక్క గొట్టం కింద ఉంచండి.
4. ఒక చెక్క దిమ్మెను తీసుకొని మొదటగా దానిని నీటిలో తడిపి, తర్వాత దానిని ఓవర్ ఫ్లో పాత్రలోని నీటిలో నెమ్మదిగా జారవిడవండి.
5. చెక్కదిమ్మెను నీటిలో విడవగానే పొర్లిన నీరు’ బీకరులో చేరుతుంది.
6. ఇప్పుడు బీకరు బరువును నీటితో సహా కనుక్కోండి.
7. రెండవసారి కనుగొన్న బీకరు బరువునుండి, మొదటిసారి కనుగొన్న బీకరు బరువును తీసివేస్తే చెక్కదిమ్మెచే తొలగించబడిన నీటి బరువు వస్తుంది.
8. ఇప్పుడు చెక్కదిమ్మెను ఓవర్ ఫ్లో పాత్ర నుండి తీసివేసి, ఆరనిచ్చి, దాని బరువును కనుక్కోండి.
9. చెక్కదిమ్మె బరువు, ఆ చెక్కదిమ్మెచే తొలగింపబడిన నీటి బరువులు సమానమని మనకు తెలుస్తుంది.
10. ఇదే ప్రయోగాన్ని వివిధ రకాల వస్తువులతో చేసి మీ పరిశీలనలను కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

కృత్యం – 5

అల్యూమినియంను తేలేటట్లు చేద్దాం :

ప్రశ్న 4.
అల్యూమినియంను తేలేటట్లు చేసే విధానాన్ని వివరింపుము.
జవాబు:

1. పలుచటి అల్యూమినియం రేకును కొద్దిగా తీసుకోండి.
2. దానిని 4 – 5 మడతలు మడవండి.
3. దానిని నీటిలో పడవేసి పరిశీలించండి. అది మునుగుటను గమనిస్తాము.
4. తర్వాత అల్యూమినియం రేకును బయటికి తీసి, దానిని తెరిచి ఒక గిన్నెవలె తయారుచేయండి. దానిని నీటిలో ఉంచి పరిశీలించండి.
5. అది తేలుటను గమనిస్తాము.
6. గిన్నె బరువును కనుక్కోండి.
7. ఆ అల్యూమినియం గిన్నెచే తొలగింపబడిన నీటి బరువును కనుక్కోండి.
8. ఈ రెండు బరువులు సమానంగా ఉండడాన్ని గమనించండి.
9. కావున ఒక వస్తువు బరువు, దానిచే తొలగింపబడిన నీటి బరువుకు సమానమయినపుడు ఆ వస్తువు నీటిలో తేలుతుంది.

కృత్యం – 6

ద్రవాలలో ఊర్ధ్వముఖ బలాన్ని పరిశీలిద్దాం :

ప్రశ్న 5.
ద్రవం వస్తువులపై ఊర్ధ్వముఖ పీడనాన్ని కలుగజేస్తుందని ఋజువు చేయండి.
జవాబు:

1. ఒక ఖాళీ ప్లాస్టిక్ సీసాను తీసుకొని దానికి గట్టిగా మూతను బిగించండి.
2. ఆ సీసాను ఒక బకెట్ లోని నీటిలో ఉంచండి.
3. అది నీటిలో తేలుతుంది.
4. ఆ సీసాను పటంలో చూపినట్లు నీటిలోకి అదమండి. పై దిశలో ఒత్తిడి కలుగుతున్నట్లు అనిపిస్తుంది.
5. సీసాను ఇంకా కిందికి అదమండి. పై దిశలో పనిచేసే బలం పెరుగుతున్నట్లుగా అనిపిస్తుంది.
6. ఇప్పుడు సీసాను వదిలేయండి. అది నీటి ఉపరితలంపైకి దూసుకు వస్తుంది.
7. ఊర్ధ్వ దిశలో పనిచేసే నీటి యొక్క ఈ బలం నిజమైనది మరియు పరిశీలించడానికి అనువైనది.
8. ఒక వస్తువు ఉపరితల ప్రమాణ వైశాల్యంపై పనిచేసే బలాన్ని “పీడనం” అంటారు.

కృత్యం – 7

గాలి పీడనాన్ని పరిశీలిద్దాం :

ప్రశ్న 6.
గాలి పీడనాన్ని పరిశీలించడానికి ఒక కృత్యాన్ని వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక గాజుగ్లాసును తీసుకొని దానిలో అడుగుభాగాన కొంత దూదిని అంటించండి.
2. గ్లాసును తలకిందులుగా చేసి పటంలో చూపినట్లు ఒక పాత్రలోని నీటిలో అడుగువరకు ముంచండి.
3. తర్వాత గ్లాసును అలాగే బయటకు తీయండి.
4. గ్లాసులోని దూది తడవకుండా ఉండడాన్ని గమనిస్తాము.
5. గ్లాసులోని గాలి యొక్క ఒత్తిడి నీటి పై పనిచేసి గ్లాసులోనికి నీరు చేరకుండా అడ్డుకుంది.
6. నీటి ఉపరితలంపైన ప్రమాణ వైశాల్యంలో కలుగజేయబడిన ఈ గాలి ఒత్తిడిని గాలి పీడనం అంటారు.

కృత్యం – 8

ఉత్ల్ఫవన బలాన్ని కొలవగలమా? ప్రయత్నిద్దాం !

ప్రశ్న 7.
ఉత్ల్ఫవన బలాన్ని ఎలా కొలుస్తారు?
జవాబు:

1. ఒక రాయిని స్ప్రింగు త్రాసుకు కట్టి దాని బరువును కనుగొనండి.
2. ఒక బీకరులో సగం వరకు నీటిని తీసుకోండి.
3. స్ప్రింగు త్రాసుకు వేలాడదీయబడిన రాయిని నీటిలో ముంచండి.
4. ఇప్పుడు స్ప్రింగు త్రాసు రీడింగు నీటిలో ముంచబడిన రాయి బరువును తెలుపుతుంది.
5. నీటిలో మునిగినప్పుడు రాయి బరువు మొదట ఉన్న బరువుకన్నా తగ్గినట్లుండడం గమనిస్తాము.
6. ఆ రాయి కోల్పోయినట్లనిపించే బరువుని కొలవడం ద్వారా ఆ ద్రవం కలిగించిన ఉత్సవన బలాన్ని కొలవగలుగుతాము.

కృత్యం – 9

రాయి చేత తొలగింపబడిన నీటి బరువును కొలుద్దాం:

ప్రశ్న 8.
ఆర్కిమెడీస్ ఉత్తీవన సూత్రాన్ని పేర్కొని నిరూపించుము.
(లేదా)
ఆర్కిమెడిస్ సూత్రం తెలిపి దానిని ప్రయోగ పూర్వకంగా నీవెలా ఋజువు చేస్తావో రాయండి.
జవాబు:
ఆర్కిమెడీస్ ఉత్తవన సూత్రం:
ఏదైనా ఒక వస్తువును ఒక ప్రవాహిలో పూర్తిగా గాని, పాక్షికంగా గాని ముంచినప్పుడు ఆ వస్తువు తొలగించిన ప్రవాహి బరువుకు సమానమైన ఉత్సవన బలం ఆ వస్తువుపై ఊర్ధ్వ దిశలో పనిచేస్తుంది.

నిరూపణ:

1. ఒక రాయిని తీసుకొని స్ప్రింగ్ త్రాసుతో దాని బరువును తూచండి.
2. ఒక ఓవర్ ఫ్లో పాత్రను తీసుకొని దాని పక్క గొట్టం వరకు నీరు పోయండి.
3. పటంలో చూపినట్లు ఆ పక్క గొట్టం కింద కొలతలు గల బీకరును ఉంచండి.
4. ఇప్పుడు స్ప్రింగు త్రాసుకు వేలాడదీసిన రాయిని ఓవర్ ఫ్లో పాత్రలో పూర్తిగా ముంచండి.
5. స్ప్రింగు త్రాసు రీడింగును, బీకరులోని నీటి కొలతను నమోదు చేయండి.
6. స్ప్రింగు త్రాసు రీడింగు నీటిలో ముంచబడిన రాయి బరువును, బీకరులోని నీటి కొలత రాయి వలన తొలగించబడిన నీటి ఘనపరిమాణాన్ని తెలుపుతుంది.
7. స్ప్రింగు త్రాసు యొక్క రెండు రీడింగులలోని తేడా, ఆ రాయి నీటిలో కోల్పోయినట్లనిపించే బరువుకు సమానం.
8. బీకరులోని నీటి బరువును కనుక్కోండి.
9. తగ్గినట్లనిపించే రాయి బరువు, ఆ రాయిచే తొలగింపబడిన నీటి బరువు సమానంగా ఉంటాయి.
10. ఇది ఆర్కిమెడీస్ సూత్రానికి నిరూపణ.

SCERT AP 9th Class Physics Study Material Pdf Download 11th Lesson ధ్వని Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 11th Lesson Questions and Answers ధ్వని

9th Class Physical Science 11th Lesson ధ్వని Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
యానకంలో ధ్వని ప్రయాణిస్తుందని మనం ఎప్పుడు అంటాం?
A) యానకం ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు
B) యానకంలోని కణాలు ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు
C) ధ్వనిజనకం ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు
D) అలజడి ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు
జవాబు:
D) అలజడి ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు

ప్రశ్న 2.
ధ్వని తరంగం కింది వాటిని కలిగి ఉంటుంది.
A) సంపీడనాలు మాత్రమే
B) విరళీకరణాలు మాత్రమే
C) సంపీడనాలను, విరళీకరణాలను ఒకదాని తర్వాత ఒకటి
D) శూన్యాన్ని
జవాబు:
శృంగాలను, ద్రోణులను ఒకదాని తర్వాత ఒకటి

ప్రశ్న 3.
హెర్ట్ అనగా
A) సెకనుకు ఉత్పత్తి అయ్యే తరంగాల సంఖ్య
B) నిమిషానికి ఉత్పత్తి అయ్యే తరంగాల సంఖ్య
C) గంటకు ఉత్పత్తి అయ్యే తరంగాల సంఖ్య
D) మిల్లీ సెకనుకు ఉత్పత్తి అయ్యే తరంగాల సంఖ్య
జవాబు:
A) సెకనుకు ఉత్పత్తి అయ్యే తరంగాల సంఖ్య

ప్రశ్న 4.
TV ధ్వనిని పెంచితే, ధ్వని యొక్క లక్షణాలలో మారేది.
A) కంపనపరిమితి
B) పౌనఃపున్యం
C) తరంగదైర్ఘ్యం
D) వేగం
జవాబు:
A) కంపనపరిమితి

ప్రశ్న 5.
ధ్వని వలన మెదడు పొందే అనుభూతిని తెలియజేసే ధ్వని లక్షణం
A) పిచ్ (స్థాయి)
B) తీవ్రత
C) నాణ్యత
D) ధ్వని
జవాబు:
A) పిచ్ (స్థాయి)

ప్రశ్న 6.
స్టెతస్కోప్ ట్యూబ్ గుండా ధ్వని ఎలా ప్రయాణిస్తుంది?
A) ట్యూబ్ తో పాటు వంగి ప్రయాణిస్తుంది
B) సరళరేఖా మార్గంలో ప్రయాణిస్తుంది
C) బహుళ పరావర్తనాల వల్ల
D) పైవన్నీ
జవాబు:
C) బహుళ పరావర్తనాల వల్ల

ప్రశ్న 7.
కింది పదాలను వివరించండి.
ఎ) కంపన పరిమితి
బి) తరంగ దైర్ఘ్యం
సి) పౌనఃపున్యము
జవాబు:
ఎ) కంపన పరిమితి :

1. తరంగ చలనములో ఏదైనా ఒక కణము పొందు గరిష్ఠ కంపన పరిమితి స్థానభ్రంశమును కంపన పరిమితి అంటారు.
2. దీనిని ‘a’ తో సూచిస్తారు.
3. దీనిని వివరించే అంశాలు సాంద్రత, పీడనం మరియు స్థానభ్రంశము.
4. దీనికి ప్రమాణాలు కి.గ్రా/మీ ‘, పాస్కల్ మరియు మీటర్.

బి) తరంగ దైర్ఘ్యం :

1. ఒకే కంపన దశలో ఉన్న రెండు వరుస కణముల (సంపీడనాలు లేక విరళీకరణాలు) మధ్య దూరమును తరంగ దైర్ఘ్యం అంటారు.
2. దీనిని “లాంబా (2)” తో సూచిస్తారు.
3. ఇది పొడవును సూచించును కావున దీనికి S.I పద్దతిలో ప్రమాణం మీటరు.

సి) పౌనఃపున్యము :

1. యానకములోని కణము ఒక సెకనులో చేయు డోలనముల సంఖ్యను (లేదా) జనకము నుండి ఒక సెకను కాలములో ప్రసారమయిన తరంగముల సంఖ్యను కూడా పౌనఃపున్యము అంటారు.
2. దీని ప్రమాణాలు హెర్లు (లేదా) సైకిల్స్/సెకను (లేదా) కంపనాలు / సెకను.

ప్రశ్న 8.
గాలిలో ధ్వని ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు గాలిలో ఒకానొక ప్రదేశంలో కాలానుగుణంగా మారే రెండు రాశులను తెలపండి.
జవాబు:

1. గాలిలో ధ్వని ప్రయాణిస్తున్నపుడు ఒకానొక ప్రదేశంలో కాలానుగుణంగా సాంద్రత మరియు పీడనాలు మారతాయి.
2. గాలిలో ధ్వని అనుదైర్ఘ్య తరంగాల రూపంలో ప్రయాణిస్తుంది.
3. అనుదైర్ఘ్య తరంగాల యొక్క సంపీడనాల వద్ద సాంద్రత, పీడనాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.
4. అనుదైర్ఘ్య తరంగాల యొక్క విరళీకరణాల వద్ద సాంద్రత, పీడనాలు తక్కువగా ఉంటాయి.

ప్రశ్న 9.
ధ్వని తరంగం యొక్క తరంగదైర్ఘ్యాన్ని నిర్వచించండి. ఇది పౌనఃపున్యం మరియు ధ్వని వేగాలతో ఏ విధమైన సంబంధం కలిగి ఉంటుంది?
జవాబు:
తరంగదైర్ఘ్యం (λ) :
ఏవైనా రెండు వరుస సంపీడనాల (లేదా) విరళీకరణాల మధ్య దూరమును తరంగదైర్ఘ్యం (λ) అంటారు.

తరంగదైర్ఘ్యం (λ) = తరంగ వేగము (v) / పౌనఃపున్యము (η)
తరంగదైర్యాన్ని S.I. పద్ధతి నందు మీటర్లలో కొలుస్తారు.

ప్రశ్న 10.
గబ్బిలాలు తమకెదురుగా ఉన్న అవరోధాలను గుర్తించటంలో ప్రతిధ్వనులను ఎలా వినియోగించుకుంటాయి?
జవాబు:

1. గబ్బిలాలు వాటి నోటి ద్వారా అతిధ్వనులను ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
2. ఈ ధ్వని అవి ప్రయాణించే మార్గంలో ఏవైనా అవరోధాలు ఉంటే వాటిని తాకి పరావర్తనం చెందుతాయి.
3. ఈ పరావర్తన ధ్వనులను గ్రహించిన గబ్బిలాలు వాటి మార్గదిశను మార్చుకుంటాయి.

ప్రశ్న 11.
సోనార్ పనిచేయు విధానాన్ని, ఉపయోగాలను వివరించండి. (లేదా) సోనార్ పనితీరును మరియు అనువర్తనాలను వివరించంది.
జవాబు:
సోనార్ అనగా సౌండ్ నావిగేషన్ అండ్ రేంజింగ్.

పనిచేయు విధానము :

1. ఈ వ్యవస్థలో ప్రసారిణి (transmitter) మరియు గ్రాహకం (receiver) అనే పరికరాలు ఓడలోని పరిశీలన కేంద్రంలో అమర్చబడి ఉంటాయి.
2. పరిశీలనా కేంద్రంలోని ప్రసారిణి ద్వారా దాదాపు 1000 Hz పౌనఃపున్యంగల అతిధ్వనులను నీటిలోని అన్ని దిశలకు ప్రసారం చేస్తారు.
3. ఈ తరంగాలు తమ మార్గంలో ఏదైనా అవరోధం తగిలే వరకు సరళరేఖా మార్గంలో ప్రయాణిస్తాయి.
4. పటంలో చూపినట్లుగా అవరోధానికి తగిలిన తరంగాలు పరావర్తనం చెంది ఓడ పరిశీలనా కేంద్రంలోని గ్రాహకాన్ని చేరతాయి.
5. పరిశీలనా కేంద్రానికి ఈ తరంగాలు ఏ దిశ నుండి వచ్చాయో ఆ దిశలో అవరోధ వస్తువున్నట్లు తెలుస్తుంది.
6. అతిధ్వనుల పరావర్తనం వల్ల వచ్చిన ప్రతిధ్వని ఓడను చేరడానికి పట్టే కాలం మరియు సముద్రనీటిలో అతిధ్వనుల వేగాన్ని బట్టి పరిశీలనా కేంద్రం నుండి వస్తువు ఎంత దూరంలో గలదో లెక్కిస్తారు.
7. ప్రతిధ్వనులు ఏర్పరచిన/వచ్చిన కోణాలను బట్టి ఆ వస్తువు ఆకృతి, పరిమాణాలను తెలుసుకుంటారు.

ఉపయోగాలు :

1. ఈ పద్ధతిని ఉపయోగించి సముద్రపు లోతును కనుగొనవచ్చును. దీనినే “ఈకోరేంజింగ్” అంటారు.
2. సముద్ర భూగర్భశాస్త్రవేత్తలు సముద్రంలోని పర్వతాలను కనుగొంటారు.
3. చేపల వేటకు వెళ్ళేవారు చేపల గుంపు ఉనికి కోసం వీటిని వాడుతారు.
4. సముద్రంలోని సబ్ మెరైన్స్, మునిగిన ఓడల జాడను తెలుసుకునేందుకు ఈ వ్యవస్థను వాడతారు.

ప్రశ్న 12.
400 Hz పౌనఃపున్యం గల ధ్వనితరంగం యొక్క ఆవర్తన కాలాన్ని కనుగొనండి.
జవాబు:
పౌనఃపున్యం = (η) = 400 Hz

ప్రశ్న 13.
ఒక ధ్వని తరంగ వేగం 340 మీ/సె మరియు తరంగదైర్ఘ్యం 2 సెం.మీ. అయిన ఆ తరంగం యొక్క పౌనఃపున్యం ఎంత? అది శ్రవ్య అవధిలో ఉంటుందా?
జవాబు:

∴ ఇచ్చిన ధ్వని తరంగము శ్రవ్య అవధిలో కలదు.

ప్రశ్న 14.
పరశ్రావ్యాలు, అతిధ్వనులలో వేటి పౌనఃపున్యం ఎక్కువ?
జవాబు:
పరశ్రావ్యాల పౌనఃపున్యం 20 Hz కంటే తక్కువ, అతిధ్వనుల పౌనఃపున్యం 20,000 Hz కంటే ఎక్కువ. కావున అతిధ్వనుల పౌనఃపున్యం పరశ్రావ్యాల కంటే ఎక్కువ.

ప్రశ్న 15.
ఒక్కొక్కసారి మన పెంపుడు కుక్క దాని పరిసరాలలో ఎవరూ లేకపోయినా, ఏ శబ్దం వినపడకపోయినా అరుస్తూ ఉండటం చూస్తుంటాం. “శ్రవ్య అవధి” అనే భావన తెలిశాక మీరు గమనించిన కుక్క ప్రవర్తన గురించి మీకేమైనా సందేహాలు కలిగాయా? అయితే అవి ఏమిటి?
జవాబు:

1. కుక్క శ్రవ్య అవధి ఎంత?
2. మనము వినలేని ధ్వని దానికి స్పష్టంగా వినబడుతుందా?
3. ఇది ఈ కుక్క విషయంలోనేనా? అన్నింటి విషయంలలో కూడా ఇదే నియమమా?
4. కుక్క మన మాటలను ఎలా అర్థం చేసుకోగలదు?
5. దాని తక్కువ శ్రవ్య అవధి ఎంత?

ప్రశ్న 16.
ఒక ధ్వని జనకం సమీపంలోని గాలిలో సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఎలా ఏర్పడతాయో పటం గీచి వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక ధ్వని జనకం కంపించినపుడు అది సమీప యానకంలో అలజడి సృష్టిస్తుంది.
2. యానకంలో ఏర్పడే ఈ అలజడి ధ్వని జనకానికి దగ్గరగా ఉన్న చోట సంపీడన రూపంలోకి మారును.
3. ఈ సంపీడనము వలన ఆ యానకంలో కణాలకు సాంద్రత పెరిగి, తర్వాతి పొరలోని కణాలకు అందిస్తుంది.
4. తర్వాతి పొరలోని కణాలు ఒకదాని తర్వాత ఒకటి ఉత్పత్తి అయి యానకంలో అలజడిని ముందుకు తీసుకొని సాగిపోతాయి.
5. ఈ విధంగా యానకంలో ధ్వని ప్రసారం జరుగును.

ప్రశ్న 17.
రెండు సంవత్సరాల వయస్సు గల పాప యొక్క తల్లిదండ్రులు మరియు ఆ పాప యొక్క అవ్వ, తాత ఆ పాపతో పాటు ఒక గదిలో ఆటలాడుతున్నారు. ఒక శబ్దజనకం 28 KHz ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తే ఆ ధ్వనిని ఎవరు స్పష్టంగా వినగలరు?
జవాబు:
శబ్దజనక పౌనఃపున్యము 28 KHz అనగా 28000 Hz అర్ధము.

మానవుని శ్రవ్య అవధి 20 Hz – 20,000 Hz. పిల్లలు సుమారుగా 30,000 Hz వరకు వినగలరు. కావున ఆ గదిలో రెండు సంవత్సరాల వయస్సుగల పాప 28 KHz ధ్వనిని స్పష్టంగా వినగలదు. మిగిలిన వారికి ఈ ధ్వని అతిధ్వని అగును.

ప్రశ్న 18.
ఆడిటోరియంలలో, పెద్ద పెద్ద హాళ్ళలోని గోడలు, నేలభాగాలను నునుపుగా ఉంచరు. ఎందుకు?
జవాబు:

1. ధ్వని పరావర్తనం అనేది పరావర్తన తలంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
2. ధ్వని నునుపైన తలాల కంటే గరుకు తలాలపై అధిక పరావర్తనం చెందుతుంది.
3. సాధారణంగా సినిమాహాళ్ళు, ఆడిటోరియంలు, ఫంక్షన్‌హాళ్ళు నిర్మించేటప్పుడు ధ్వని పరావర్తనం చెందిన తర్వాత హాల్ మొత్తం ఏకరీతిలో విస్తరించేందుకు వీలుగా ఉండేందుకు గోడలు, నేల భాగాలు నునుపుగా ఉంచరు.

ప్రశ్న 19.
గాలిలో ధ్వనివేగం 340 మీ/సె. అయిన 20 KHz పౌనఃపున్యం గల ఒక ధ్వనిజనకం ఉత్పత్తి చేసే ధ్వని తరంగం యొక్క తరంగదైర్ఘ్యం కనుగొనండి. అదే ధ్వని జనకాన్ని నీటిలో ఉంచితే అది ఉత్పత్తి చేసే ధ్వనితరంగ తరంగదైర్ఘ్యం ఎంత ఉంటుంది? (నీటిలో ధ్వని వేగం = 1480 మీ/సె)
జవాబు:
గాలిలో ధ్వనివేగం = v = 340 మీ./సె. ; ధ్వని జనక పౌనఃపున్యం = η = 20 KHz = 20000 Hz

ప్రశ్న 20.
తరంగదైర్ఘ్యం, పౌనఃపున్యము, ధ్వనివేగాల మధ్య సంబంధాన్ని రాబట్టండి. (AS 1)
జవాబు:
తరంగదైర్ఘ్యం λ, డోలనావర్తన కాలము (T) మరియు పౌనఃపున్యము η గల తరంగము ఒక యానకంలో ప్రయాణించుచున్నదనుకొనుము.
T సెకనులలో తరంగము ప్రయాణించిన దూరము = λ మీటర్లు
ఒక సెకనులో తరంగం ప్రయాణించిన దూరము = λ/T మీటర్లు

ప్రశ్న 21.
కాంతి పరావర్తన నియమాలను ధ్వని పరావర్తనం కూడా పాటిస్తుందా? (AS 1)
జవాబు:
ధ్వని పరావర్తనం చెందిన తలంపై పతన బిందువు వద్ద గల లంబంతో పతన, పరావర్తన ధ్వని తరంగాలు సమాన కోణాలను ఏర్పరుస్తాయి. కావున ధ్వని పరావర్తనం కూడా కాంతి పరావర్తన నియమాలను పాటిస్తుంది.

ప్రశ్న 22.
ఎ, బి లనే శబ్ద జనకాలు ఒకే కంపన పరిమితితో కంపిస్తున్నాయి. అవి వరుసగా 1 KHz, 30 KHz పౌనఃపున్యాలు గల ధ్వనులను ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. ఏ తరంగానికి అధిక శక్తి ఉంటుంది? (AS 1)
జవాబు:
శబ్ద జనకాల కంపన పరిమితులు స్థిరముగా ఉన్నవి. కావున ఏ జనక పౌనఃపున్యము అధికమో ఆ జనకము అధిక శక్తిగల తరంగమును విడుదలచేయును.
∴ 30 KHz పౌనఃపున్యంగల శబ్ద జనకము అధిక శక్తిగల తరంగమును విడుదలచేయును.

ప్రశ్న 23.
ధ్వని తరంగం గురించి మీరేం అవగాహన చేసుకున్నారు? (AS 1)
జవాబు:

1. ధ్వని తరంగం ఒక శక్తి వాహకము.
2. ధ్వని తరంగము అనుదైర్ఘ్య తరంగాల రూపంలో ఒక స్థానము నుండి మరొక స్థానమునకు ప్రయాణించును.
3. అనుదైర్ఘ్య తరంగాలలో వరుసగా సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఏర్పడతాయి.
4. ధ్వని తరంగమునకు తరంగదైర్ఘ్యం, కంపన పరిమితి, పౌనఃపున్యం మరియు తరంగ వేగం అను లక్షణాలు కలవు.
5. ధ్వని యొక్క ఒక రకము సంగీత ధ్వనులు.
6. సంగీత ధ్వనుల అభిలక్షణాలు పిచ్, తీవ్రత, నాణ్యత.
7. ధ్వనులకు పరావర్తన లక్షణము కలదు.
8. ఈ పరావర్తన లక్షణము వలన ప్రతిధ్వని, ప్రతినాదములు ఏర్పడును.

ప్రశ్న 24.
పరశ్రావ్యాల (లేదా) అతిధ్వనుల ద్వారా భావ ప్రసారాలను చేసుకునే జంతువుల పేర్లను రాయండి. వాటి ఫోటోలను ఇంటర్నెట్ ద్వారా సేకరించి బుక్ తయారుచేయంది. (AS 4)
జవాబు:

ప్రశ్న 25.
ఒక సంగీత వాయిద్యం నుండి ఉత్పత్తి అయిన ధ్వని యొక్క పౌనఃపున్యం, కంపనపరిమితులను ఏక కాలంలో నియంత్రిస్తూ శ్రావ్యమైన ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయడంలో సంగీత వాద్యకారుని కృషిని నీవెలా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:
ఒక సంగీత వాయిద్యం నుండి ఉత్పత్తయిన ధ్వనిని ఏక కాలంలో నిరంతరం నియంత్రిస్తూ మనకు శ్రావ్యమైన సంగీత స్వరంను వినిపిస్తున్న వాయిద్య కళాకారుని ప్రతిభాపాటవాలను నేను అభినందిస్తున్నాను.

ప్రశ్న 26.
ధ్వని యొక్క బహుళ పరావర్తనాల వల్ల డాక్టర్లకు, ఇంజనీర్లకు కలిగే ఉపయోగమేమిటి? (AS 7)
జవాబు:

1. నిర్మాణ రంగంలో పనిచేయు ఇంజనీర్లు వారి కింద పనిచేయు పనివారికి సూచనలు ఇచ్చుటకు మెగా ఫోన్ వంటి పరికరాలను వాడతారు.
2. ఈ మెగాఫోన్లు ధ్వని యొక్క బహుళ పరావర్తనాలపై ఆధారపడి పనిచేస్తాయి.
3. వైద్యులు వాడే స్టెతస్కోపు ధ్వని యొక్క బహుళ పరావర్తనాలపై ఆధారపడి పనిచేస్తుంది.
4. ఏ విధముగా అంటే స్టెతస్కోపు ద్వారా శరీరం అంతర్భాగంలో ఉండే వివిధ భాగాలైన గుండె, ఊపిరితిత్తుల శబ్దాలు దానికి ఉండే గొట్టం ద్వారా అనేకమార్లు పరావర్తనం చెందుతూ వైద్యుని చెవికి చేరుతాయి.

ప్రశ్న 27.
సాధారణ గదులలో మనం వినే ధ్వని నాణ్యతపై ప్రతిధ్వనుల ప్రభావమేమిటి?
జవాబు:
సాధారణ గదులలో మనము విడుదల చేసే ధ్వని 0.1 సెకనులోపు మన చెవికి చేరాలి. లేనిచో ప్రతినాదం ఏర్పడి ధ్వని నాణ్యతలో తేడా వచ్చి, మాటల యొక్క స్పష్టతలో మార్పు వస్తుంది.

ప్రశ్న 28.
అర్ధగోళాకృతి కలిగి ఉన్న గదిలో, దాని కేంద్రం వద్ద తల ఉండేట్లుగా నేలపై ఒక వ్యక్తి పడుకున్నాడు. అతను ‘హలో’ అని అరచిన 0.2 సె. తర్వాత ప్రతిధ్వని వింటే ఆ అర్ధగోళాకృతి గది యొక్క వ్యాసార్థం ఎంత? (గాలిలో ధ్వ ని వేగం = 340 మీ/సె)
జవాబు:
ప్రతిధ్వని రావటానికి పట్టుకాలం = t = 0.2 సె. ; గాలిలో ధ్వని వేగం = 340 మీ./సె.
అర్ధగోళాకృతి ఆకారంలో ఉన్న గది వ్యాసార్ధం ‘d’ అయిన ప్రతిధ్వని ఇచ్చారు కాబట్టి ధ్వని ప్రయాణించిన దూరము ‘2d’ అగును.

ప్రశ్న 29.
“ధ్వని ఒక శక్తిస్వరూపమని తెలుసు. అయితే మహానగరాలలో ధ్వని కాలుష్యానికి కారణమవుతున్న ధ్వని ద్వారా ఉత్పత్తయిన శక్తిని నిత్యజీవితంలో మన శక్తి అవసరాలకు వాడుకోవచ్చు. ఇలా చేస్తే మహానగరాలలో జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుటకు వీలవుతుంది. ” ఈ వాక్యాన్ని నీవు అంగీకరిస్తావా ? అంగీకరిస్తే ఎందుకో వివరించండి. (AS 7)
జవాబు:
ధ్వని ఒక శక్తి స్వరూపము. ధ్వని శక్తిని మన నిత్యజీవితంలో శక్తి అవసరాలకు ఉపయోగించుకొనవచ్చును. ప్రస్తుత రోజుల్లో ఈ ధ్వని శక్తిని వైద్యరంగంలో, పారిశ్రామిక రంగంలో విరివిగా ఉపయోగిస్తున్నాము.

పారిశ్రామిక రంగం :

1. లోహపు వస్తువులకు మరియు గాజు వస్తువులకు రంధ్రాలు వేయుటకు, కోరిన ఆకృతులలో కట్ చేయుటకు.
2. పాత్రలు, మురికి బట్టల వంటి సామాన్లలో మురికిని తొలగించలేని ప్రాంతాలలో మురికిని తొలగించుటకు.
3. యంత్రాలు, లోహ వంతెనలు, సైన్సు పరికరాలు మొదలగు లోహపు వస్తువులలో ఏర్పడు సన్నని పగుళ్ళు లేదా రంధ్రాలు ఉన్నట్లైతే వాటిని గుర్తించుటకు.

వైద్యరంగం:

1. ఇకోకార్డియోగ్రఫి ద్వారా గుండె యొక్క చిత్రాన్ని తీయుటకు.
2. అల్ట్రాసోనోగ్రఫి ద్వారా కాలేయం, పిత్తాశయం, గర్భాశయం వంటి శరీర భాగాలలో ఏర్పడే కణితులు, రాళ్ళను గుర్తించుటకు.
3. కంటిలోని శుక్లాలను తొలగించుటకు.
4. మూత్రపిండాలలో తయారైన రాళ్ళను తొలగించుటకు వాడతారు.
   పై విధముగా మన నిత్యజీవితంలో శక్తి అవసరాలకు ధ్వనిని ఉపయోగించుకొనుచున్నాము.

9th Class Physical Science 11th Lesson ధ్వని Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No. 189

ప్రశ్న 1.
ధ్వని తరంగంలో సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఒకే దిశలో ప్రయాణిస్తాయా లేక ఒకదానికొకటి వ్యతిరేక దిశలో ప్రయాణిస్తాయా?
జవాబు:
ధ్వని తరంగంలో సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఒకే దిశలో ప్రయాణిసాయి.
ఉదా :
ఒక తబలా కంపించినపుడు దాని పొర నిరంతరంగా ముందుకు, వెనుకకు కదులుతూ ఉండును.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 193

ప్రశ్న 2.
ధ్వని తరంగపు పౌనఃపున్యం అది ప్రయాణించే యానకంపై ఆధారపడుతుందా? ఎలా?
జవాబు:
ధ్వని తరంగ ప్రసారంలో యానకపు సాంద్రత కణాలు ఒక సెకనులో చేయు డోలనాల సంఖ్య పౌనఃపున్యం. కావున యానకపు సాంద్రత పెరిగిన పౌనఃపున్యం మారును. యానకపు సాంద్రత తగ్గిన పౌనఃపున్యం మారును.

ఉదాహరణకు ధ్వని ప్రసారంలో సంపీడనాల వద్ద అధిక సాంద్రత, విరళీకరణాల వద్ద అల్ప సాంద్రత ఉండును.

ప్రశ్న 3.
ఒక ధ్వని జనకపు పౌనఃపున్యం 10 హెర్ట్ (Hz) అయితే ఒక నిమిషంలో అది ఎన్ని కంపనాలు చేస్తుంది?
జవాబు:
పౌనఃపున్యం = η = 10 Hz ; కాలము = T = 1 నిమిషం = 60 సెకనులు
పౌనఃపున్యం = కంపనాల సంఖ్య / కాలము
కంపనాల సంఖ్య = 10 x 60 = 600

ప్రశ్న 4.
ఒక గంటను మెల్లగా చేతితో కొట్టి దాని నుండి ఉత్పత్తి అయిన ధ్వనిని స్టెతస్కోప్ సహాయంతో వినడానికి ప్రయత్నించండి. స్టెతస్కోపు గంట యొక్క పైభాగం వద్ద, కింది భాగం వద్ద ఉంచి విన్నప్పుడు మీరు వినే ధ్వనిలో ఏం తేడాను గమనించారు? గంట యొక్క ఈ రెండు భాగాల నుండి ఉత్పత్తి అయిన ధ్వనుల కీచుదనం మరియు శబ్ద తీవ్రతలు ఒకే విధంగా ఉంటాయా? ఎందుకు?
జవాబు:
ఈ రెండు భాగాల నుండి ఉత్పత్తి అయిన ధ్వనుల కీచుదనం మరియు శబ్ద తీవ్రతలు వేరుగా ఉంటాయి. దీనికి కారణమేమనగా గంట యొక్క పై భాగంతో పోల్చగా క్రింది భాగము యొక్క పౌనఃపున్యం అధికము.

ప్రశ్న 5.
ఉరుములు వచ్చే ఒక సందర్భంలో మెరుపు కనబడిన 3 సెకన్ల తర్వాత ఉరుము శబ్దం వినిపిస్తే ఆ మెరుపు మీకు ఎంత దూరంలో ఉందో లెక్కించండి.
జవాబు:
మెరుపుకు, ఉరుముకు మధ్య గల సమయం = 3 సెకనులు
మెరుపు వేగము = కాంతి వేగము = 3 × 10⁸మీ/సె.
దూరము = వేగం × కాలం = 3 × 10⁸ × 3 = 9 × 10⁸ మీటర్లు
∴ మెరుపుకు నాకు గల దూరము = 9 × 10⁸ మీటర్లు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 196

ప్రశ్న 6.
ఇద్దరు అమ్మాయిలు ఒకే రకమైన తీగవాయిద్యాలతో ఆడుకుంటున్నారు. వాటి తీగలను ఒకే పిచ్ (pitch) గల స్వరాలను ఇచ్చే విధంగా సర్దుబాటు చేశారు. వాటి నాణ్యత కూడా సమానమౌతుందా? మీ జవాబును సమర్థించండి.
జవాబు:
ఆ రెండు తీగ వాయిద్యాల నాణ్యత సమానము కాదు ఎందుకనగా వాటి తరంగ రూపములో మార్పు ఉంటుంది కాబట్టి. ఒక సంగీత స్వరం యొక్క నాణ్యత దాని తరంగ రూపముపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 7.
ఒకసారి పౌనఃపున్యాన్ని, మరొకసారి కంపన పరిమితిని పెంచినపుడు సంగీతస్వరం యొక్క లక్షణములలో ఎలాంటి మార్పులను గమనించవచ్చు?
జవాబు:

1. ఒక సంగీత స్వరం యొక్క పౌనఃపున్యాన్ని పెంచితే దాని పిచ్ పెరుగును.
2. కంపన పరిమితిని పెంచితే సంగీత స్వరం యొక్క శబ్ద తీవ్రత పెరుగును.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 197

ప్రశ్న 8.
ధ్వని నునుపైన తలాల కంటే గరుకు తలాలపై అధిక పరావర్తనం చెందటానికి కారణమేంటి?
జవాబు:
గరుకు తలాలపై ధ్వని అక్రమ పరావర్తనం చెందుతుంది కావున.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 198

ప్రశ్న 9.
ధ్వని కన్నా ప్రతిధ్వని బలహీనంగా ఉంటుంది. ఎందుకు?
జవాబు:
సహజ ధ్వని ఒక పరావర్తన తలంను తాకినపుడు ఆ పరావర్తన తలం కొంత శక్తిని సంగ్రహించుకుంటుంది. దానితో ప్రతిధ్వని (పరావర్తన ధ్వని), నిజ ధ్వని కంటే బలహీనంగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 10.
ఒక మూసివున్న పెట్టెలో నీవు “హలో” అని అరిస్తే అది మీకు “హలో ……” అని ఎక్కువ సమయం వినిపిస్తుంది. ఎందువలన?
జవాబు:
ధ్వని మూసివున్న పెట్టెలో అనేక పర్యాయాలు పరావర్తనం చెందటం వలన ప్రతిధ్వని వచ్చేందుకు ఎక్కువ సమయం తీసుకుంటుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 199

ప్రశ్న 11.
మెగాఫోన్ వంటి పరికరాలకు శంఖాకారపు ముందు భాగాలు ఉండటం వల్ల ఏమి ఉపయోగం?
జవాబు:
శంఖాకారపు గొట్టం ద్వారా ప్రయోగించే ధ్వని అనేక పర్యాయాలు పరావర్తనం చెందడం ద్వారా ఉత్పత్తి అయిన ధ్వని తరంగాలు ఎదుటివారికి నేరుగా పంపబడతాయి.

ప్రశ్న 12.
సినిమా హాల్ లో కుర్చీలకు మెత్తని పదార్థాలు, నేలపై తివాచీలు, గోడపై రంపపు పొట్టుతో తయారైన అట్టలు ఎందుకు ఏర్పాటు చేస్తారు?
జవాబు:
సాధారణంగా ప్రతినాదము కనిష్టముగా ఉండేందుకు, సినిమా హాల్ లో కుర్చీలకు మెత్తని పదార్థాలు, నేలపై తివాచీలు, గోడపై రంపపు పొట్టుతో తయారైన అట్టలు ఏర్పాటు చేస్తారు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 187

ప్రశ్న 13.
కంపించే వస్తువు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తుందనటానికి ఉదాహరణలిమ్ము.
జవాబు:
సైకిలు బెల్ ను మ్రోగించినప్పుడు, చేతితో కొట్టిన తబల, మీటిన వీణ తంత్రులు, తంబూరా మొ||వి.

ప్రశ్న 14.
మాట్లాడేటప్పుడు మన శరీరంలో ఏ అవయవం కంపిస్తుంది?
జవాబు:
మాట్లాడేటప్పుడు మన శరీరంలోని స్వరపేటిక కంపిస్తుంది.

ప్రశ్న 15.
కంపించే ప్రతి వస్తువు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తుందా?
జవాబు:
కచ్చితముగా కంపనంలో ఉన్న వస్తువు దాని చుట్టుప్రక్కల గల యానకంలోనికి ధ్వని తరంగాలను ప్రసారం చేస్తుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 194

ప్రశ్న 16.
ఎ) దోమలు చేసే శబ్దం కీచుగా ఉంటుంది. కాని సింహాలు బిగ్గరగా గర్జిస్తాయి.
బి) ఆడవారి స్వరం మగవారి కంటే ఎక్కువ కీచుదనం కలిగి ఉంటుంది.
పైన తెలిపిన ధ్వనుల ఏ లక్షణం రెండు ధ్వనులు భిన్నమైనవి అని తెల్పుతుంది.
జవాబు:
పై ఉదాహరణలలో తెలిపిన ధ్వనుల యొక్క పిచ్ రెండు ధ్వనులు భిన్నమైనవి అని తెల్పుతుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 197

ప్రశ్న 17.
గట్టి తలాలు మెత్తని తలాల కంటే స్పష్టంగా ధ్వనిని పరావర్తనం చెందిస్తాయా?
జవాబు:
గట్టి తలాలు మెత్తని తలాల కంటే స్పష్టంగా ధ్వనిని పరావర్తనం చెందిస్తాయి.

ప్రశ్న 18.
0.1 సెకన్ల తర్వాత ప్రతిధ్వని రావాలంటే శబ్ద జనకానికి, అవరోధానికి (పరావర్తన తలానికి) మధ్య అవసరమైన కనీస దూరం ఎంత? ప్రతిధ్వని యొక్క వేగాన్ని కనుగొనటానికి ఒక సూత్రాన్ని రాబట్టండి.
జవాబు:
ధ్వని జనకం నుండి పరావర్తన తలం వరకు ధ్వని ప్రయాణించిన దూరము = d అవుతుంది.
పరావర్తన తలం నుండి ధ్వని జనకం వరకు ధ్వని ప్రయాణించిన దూరం కూడా ‘d’ అవుతుంది.
ధ్వని ప్రయాణించిన మొత్తం దూరం = 2d; ప్రతిధ్వని కాలం = t = 0.1 సె.

∴ దూరము = 344 x 0.1 = 34.4 మీ.
∴ 0.1 సెకన్ల తర్వాత ప్రతిధ్వని రావాలంటే శబ్దజనకానికి, అవరోధానికి మధ్య 34.4 మీటర్ల కనీస దూరం ఉండాలి.

ఉదాహరణ సమస్యలు

9th Class Physical Science Textbook Page No. 193

ప్రశ్న 1.
500 హెర్ట్ (Hz) పౌనఃపున్యం గల తరంగపు ఆవర్తన కాలాన్ని కనుగొనండి.
సాధన:

ప్రశ్న 2.
ఒక వాయువులో ధ్వని జనకం ఒక సెకనులో 40,000 సంపీడనాలను మరియు 40,000 విరళీకరణాలను ఉత్పత్తి చేసింది. రెండవ సంపీడనం ఏర్పడినపుడు మొదటి జనకము నుండి ఒక సెంటీమీటరు దూరంలో ఉన్నది. తరంగవేగాన్ని కనుగొనండి.
సాధన:
ఒక సెకనులో ప్రయాణించిన సంపీడన లేక విరళీకరణాల సంఖ్యను పౌనఃపున్యం అంటారు.
పౌనఃపున్యం = 40000 Hz
రెండు వరుస సంపీడన లేక విరళీకరణాల మధ్య దూరాన్ని తరంగ దైర్ఘ్యం అంటాం.
λ = 1 సెం.మీ.
తరంగ వేగం సూత్రం ప్రకారం V = ηλ
v= 40000 Hz x 1సెం.మీ. = 40000 సెం.మీ./సె. = 400 మీ/సె.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 198

ప్రశ్న 3.
ఒక అబ్బాయి ఒక ఎత్తైన భవంతికి 132 మీటర్ల దూరంలో ఒక టపాకాయను పేల్చగా దాని ప్రతిధ్వని 0.8 సెకన్ల తర్వాత వినబడినది. అయితే ధ్వని వేగాన్ని కనుగొనండి.
సాధన:
ప్రతిధ్వని కాలం (t) = 0.8 సెకన్లు
ధ్వని ప్రయాణించిన మొత్తం దూరం 2d = 2 × 132 మీ. = 264 మీ.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 202

ప్రశ్న 4.
సముద్రం లోతును కనుగొనడానికి సోనార్ నుండి తరంగం పంపబడింది. 6 సె. తర్వాత ప్రతిధ్వని సోనారను చేరితే సముద్రం లోతును కనుగొనండి. (సముద్రం నీటిలో ధ్వనివేగం 1500 మీ/సె)
సాధన:
సముద్రం లోతు = d మీ అనుకుందాం ; తరంగం ప్రయాణించిన మొత్తం దూరం = 20 మీ.
సముద్ర నీటిలో ధ్వని వేగం (u) = 1500 మీ./సె. ; పట్టిన కాలం (t) = 6 సె.
s = ut = 2d = 1500 మీ./సె. × 6 సె. ⇒ 2d = 9000 మీ.
⇒ d = 9000/2 = 4500 మీ. = 4.5 కి. మీ.

పరికరాల జాబితా

శృతిదండం, రాగి తీగ, తీగలు, స్ప్రింగ్, స్టెతస్కోపు

9th Class Physical Science 11th Lesson ధ్వని Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

ధ్వని ఒక శక్తి స్వరూపం :

ప్రశ్న 1.
ధ్వని ఒక శక్తి స్వరూపమని ప్రయోగపూర్వకముగా తెల్పుము.
జవాబు:

1. ఒక స్థూపాకార డబ్బాను తీసుకొనుము.
2. దానికి ఇరువైపులా గల మూతలను తొలగించి, ఒక బెలూనను పటంలో చూపినట్లు డబ్బా ఒక మూతకు తొడిగి అది కదలకుండా రబ్బరు బ్యాండు వేయండి.
3. చిన్న చతురస్రాకారపు సమతల దర్పణాన్ని తీసుకుని బెలూను పైభాగంలో అతికించండి.
4. పటంలో చూపినట్లు డబ్బాను స్టాండుకు అమర్చండి.
5. లేజర్ లైటును తీసుకొని దాని కాంతిని దర్పణంపై పడేటట్లు చేయండి.
6. పరావర్తనం చెందిన కాంతి గోడపై పడుతుంది.
7. ఇప్పుడు డబ్బా రెండవ రంధ్రం ద్వారా బిగ్గరగా మాట్లాడండి.
8. ధ్వని ప్రభావము వలన బెలూన్ పొర ముందుకు, వెనుకకు కదులుతుంది. దీనితో కాంతి బిందువు పైకి, కిందకు గాని లేక ప్రక్కలకు గాని కదలటం జరుగుతుంది.
9. దీనిని బట్టి ధ్వనికి యాంత్రికశక్తి కలదని చెప్పవచ్చును.

కృత్యం – 2

శృతిదండం కంపనాలను పరిశీలించడం :

ప్రశ్న 2.
శృతిదండం కంపనాలను ఏ విధముగా పరిశీలించవచ్చో ప్రయోగపూర్వకముగా తెల్పుము.
(లేదా)
ధ్వని యొక్క ఉత్పత్తిని ఒక కృత్యం ద్వారా తెల్పుము.
జవాబు:

1. ఒక సన్నని ఇనుప తీగను శృతిదండపు ఒక భుజంకు పటములో చూపినట్లుగా అతికించండి.
2. ఒక గాజు అద్దమునకు ఇరువైపులా మసిపూసి దానిపై కంపిస్తున్న శృతిదండానికి అతికించిన తీగ అద్దమునకు తాకే విధంగా పటంలో చూపినట్లు ఉంచాలి.
3. ముందుగా ఒక సరళరేఖను నిటారుగా గీసిన, ఆ తీగ అద్దంపై ఒక తరంగాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.
4. ఇదే ప్రయోగాన్ని శృతిదండం కంపన స్థితిలో లేనపుడు చేయగా తీగ, గీతతో ఏకీభవించును.
5. పై రెండు సందర్భాల్లో అద్దంపై ఏర్పరచిన రేఖలలో తేడాను గమనించగా, శృతిదండం కంపనాలను చేస్తుందని మరియు కంపించే వస్తువులు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయని తెలుసుకోవచ్చును.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 3.
తరంగ రకాలను పరిశీలిద్దాం :
ఎ) స్ప్రింగులో ఏర్పడే అనుదైర్ఘ్య తరంగాలను పరిశీలించే ప్రయోగంను వ్రాయుము.
జవాబు:

1. రంగు రంగుల ప్లాస్టిక్ స్ప్రింగ్ ను తీసుకోండి.
2. దీనిని సులభంగా కుదించడంగాని, సాగదీయడంగాని చేయవచ్చును.
3. ఈ స్ప్రింగును ఒక బల్లపై ఉంచి, మీ స్నేహితునితో ఆ స్ప్రింగు ఒకవైపు కొనను పట్టుకోమని చెప్పండి.
4. మీరు రెండవ కొనను పట్టుకొని స్ప్రింగ్ ను కొంత సాగదీయండి.
5. స్ప్రింగు యొక్క రెండవ కొనను దాని పొడవు వెంట ముందుకు, వెనుకకు కదిలించండి.
6. మీరు ఏకాంతరంగా సంపీడన, వీరళీకరణాలను స్ప్రింగు వెంబడి ముందుకు కదలడం గమనించవచ్చును.
7. ఈ సందర్భంలో స్ప్రింగ్ కంపనాలు తరంగ చలన దిశలోనే ఉన్నాయి. కావున ఈ తరంగాలను అనుదైర్ఘ్య తరంగాలు అంటారు.
8. అనుదైర్ఘ్య తరంగాలు ధ్వని తరంగాలకు ఉదాహరణ కాబట్టి ఇవి యానకంలో సాంద్రతలో మార్పును తెలియచేయును.

బి) స్ప్రింగులో ఏర్పడే తిర్యక్ తరంగాలను పరిశీలించే ప్రయోగంను వ్రాయుము.
(లేదా)
ఒక యానకంలో తిర్యక్ తరంగాలు ఏర్పడు కృత్యమును తెల్పుము.
జవాబు:

1. రంగు రంగుల ప్లాస్టిక్ స్ప్రింగును తీసుకోండి.
2. స్ప్రింగును ఒక స్టాండుకు పటంలో చూపినట్లు వ్రేలాడదీయండి.
3. స్ప్రింగు కింది కొనను పట్టుకొని కుడి, ఎడమలకు కదిలించండి.
4. ఇప్పుడు స్ప్రింగ్ కింది కొనలో ఒక అలజడి సృష్టించబడి పటంలో చూపిన విధంగా క్రమంగా పైకి ఎగబాకుతుంది.
5. స్ప్రింగ్ యొక్క కిందికొన పైకి పోవడం జరగదు. అలజడి మాత్రమే పైకి వెళుతుంది. స్ప్రింగ్లో తిర్యక్ దీనిద్వారా మనము ఒక తరంగం స్ప్రింగ్ ద్వారా పైకి కదిలిందని చెప్పవచ్చును.
6. ఇక్కడ స్ప్రింగ్ కంపనాలు తరంగ చలనదిశకు లంబముగా ఉన్నాయని గమనించవచ్చును.
7. ఈ విధమైన చలనాలు గల తరంగాలను తిర్యక్ తరంగాలు అంటారు.
8. ఈ చలనాలు యానకపు ఆకృతిలో మార్పునకు కారణమవుతాయి.

కృత్యం – 4

పరావర్తనం చెందిన ధ్వనిని విందాం :

ప్రశ్న 4.
ధ్వని పరావర్తనంను తెల్పు ప్రయోగంను వివరింపుము.
(లేదా)
ధ్వని పరావర్తనం కూడా కాంతి పరావర్తన నియమాలను పాటిస్తుందని తెల్పు ప్రయోగంను వ్రాయుము.
జవాబు:

1. గోడకు దగ్గరగా, ఒక టేబుల్‌ నుంచి, ఒకే పొడవుగల రెండు పొడవైన గొట్టాలను పటంలో చూపినట్లు అమర్చుము.
2. ఒక గొట్టంద్వారా మాట్లాడమని మీ స్నేహితునితో చెప్పి, రెండవ గొట్టం ద్వారా వినండి.
3. మీరు ఒకవేళ ధ్వనిని స్పష్టంగా వినలేకపోతే, గొట్టాన్ని సర్దుబాటు చేయండి.
4. గమనించగా, రెండు గొట్టాలు గోడ యొక్క లంబంతో సమాన కోణాన్ని చేసేటప్పుడు మీ స్నేహితుని ధ్వనిని స్పష్టంగా వినగలరు.
5. దీనినిబట్టి ధ్వని పరావర్తనం చెందునని అవగాహన చేసుకోవచ్చును.
6. ధ్వని పరావర్తనం చెందిన తలంపై పతన బిందువు వద్దగల లంబంతో పతన, పరావర్తన ధ్వనులు సమానకోణాలను చేయుచున్నాయి.
7. అనగా ధ్వని పరావర్తనం కూడా కాంతి పరావర్తన నియమాలను పాటిస్తుందని చెప్పవచ్చును.

SCERT AP 9th Class Physical Science Guide Pdf Download 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ? Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 5th Lesson Questions and Answers పరమాణువులో ఏముంది ?

9th Class Physical Science 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ? Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
పరమాణువులో గల మూడు ఉపకణాలేమిటి?
జవాబు:
ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్ అనేవి పరమాణువులో గల మూడు ఉపకణాలు.

ప్రశ్న 2.
ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, మరియు న్యూట్రాన్ల ధర్మాలను పోల్చండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 3.
జె.జె. థామ్సన్ పరమాణు నమూనా పరిమితులను తెలపండి.
జవాబు:
పరమాణువులో ధనాత్మక మరియు ఋణాత్మక కణాలు ఒకదానినొకటి తటస్థ పరచుకోకుండా ఎలా రక్షింపబడుతున్నాయో వివరించలేకపోవడమే జె.జె. థామ్సన్ పరమాణు నమూనా యొక్క ముఖ్య లోపము.

ప్రశ్న 4.
రూథర్ ఫర్డ్ బంగారురేకు ప్రయోగం యొక్క ముఖ్యమైన మూడు పరిశీలనలు తెలపండి.
జవాబు:
రూథర్ ఫర్డ్ బంగారు రేకు ప్రయోగం యొక్క ముఖ్యమైన మూడు పరిశీలనలు :

1. పరమాణువులో చాలా భాగం ఖాళీగా ఉంటుంది.
2. పరమాణువులో ధనావేశమంతా ‘కేంద్రకం’ అనే అతిచిన్న సాంద్ర ప్రాంతంలో ఉంటుంది. ఇందులో ఎలక్ట్రానులు ఉండవు. దీని పరిమాణం పరమాణు పరిమాణంతో పోలిస్తే అత్యంత చిన్నది.
3. ఈ కేంద్రకం చుట్టూ ఋణావేశ ఎలక్ట్రానులు వృత్తాకార మార్గంలో తిరుగుతూ ఉంటాయి. ఈ చలనం సూర్యుని చుట్టూ గ్రహాల చలనాన్ని పోలి ఉండుట వలన రూథర్‌ఫర్డ్ నమూనాను గ్రహమండల నమూనా అంటారు.

ప్రశ్న 5.
సరైన దానికి (✓), సరికాని వాటికి (✗) లను గుర్తించండి.
i) రూథర్ ఫర్డ్ బంగారు రేకు ప్రయోగంలో, చాలా ఎక్కువ సంఖ్యలో ఆల్ఫా కణాలు బంగారు రేకులోంచి నేరుగా చొచ్చుకుపోయాయి. ఈ పరిశీలన ద్వారా కింది వానిలో ఏ నిర్ధారణకు రావచ్చు?
ఎ) పరమాణువులో అతి చిన్న ధనావేశ ప్రాంతం ఉంటుంది. (✓)
బి) పరమాణువులో చాలా ప్రదేశం ఖాళీగా ఉంటుంది. (✓)
సి) ఆల్ఫా కణాలు ధనావేశ ప్రాంతంను నేరుగా ఢీ కొంటాయి. (✓)
డి) పరమాణువులో దట్టమైన ధనావేశ ప్రాంతం ఉంటుంది. (✗)

ii) రూథర్ ఫర్డ్ బంగారు రేకు ప్రయోగంలో, కొన్ని సార్లు ఆల్ఫా కణాలు మాత్రం ఋజుమార్గం నుండి విచలనం చెందుతాయి. ఈ పరిశీలనల నుంచి క్రింది వానిలో ఏ నిర్ధారణకు రావచ్చు?
ఎ) పరమాణువులో ధనావేశం అతి తక్కువ ప్రాంతంలో ఉంటుంది. (✓)
బి) పరమాణువులో ఎక్కువ భాగం ఖాళీగా ఉంటుంది. (✓)
సి) ఆల్ఫా కణాలు ధనావేశ ప్రాంతాన్ని నేరుగా ఢీ కొంటాయి. (✓)
డి) పరమాణువులో ధనావేశ ప్రాంతం దట్టంగా ఉంటుంది. (✗)

ప్రశ్న 6.
సోడియం ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసానికి సంబంధించి క్రింది వానిలో సరియైనది ఏది?
ఎ) 2, 8
బి) 8, 2,1
సి) 2, 1, 8
డి) 2, 8, 1
జవాబు:
డి) 2, 8, 1

ప్రశ్న 7.
బోర్ పరమాణు నమూనా ముఖ్యాంశాలు పేర్కొనండి.
జవాబు:

బోర్ పరమాణు నమూనాలోని మౌలిక ప్రతిపాదనలు :

1. పరమాణువులో గల ప్రత్యేకమైన స్థిర కక్ష్యలలో మాత్రమే ఎలక్ట్రానులు ఉంటాయి. ఈ స్థిర కక్ష్యలనే శక్తి స్థాయిలని పిలుస్తాం.
2. ఈ స్థిర కక్ష్యలలో తిరుగుతున్నంత సేపూ ఎలక్ట్రాన్లు శక్తిని కోల్పోవు. అందువల్ల అవి కేంద్రకంలో పడి నశించిపోకుండా ఉంటాయి.
3. పటంలో చూపినట్లు ఈ స్థిర కక్ష్యలను K, L, M, N …… అక్షరాలతో లేదా n = 1, 2, 3, 4 ……. అంకెలతో సూచిస్తాం.

ప్రశ్న 8.
మెగ్నీషియం, సోడియం మూలకాల సంయోజకతలను తెలపండి.
జవాబు:
మెగ్నీషియం :

1. మెగ్నీషియం పరమాణు సంఖ్య – 12,
2. ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ : 2, 8, 2
3. చిట్టచివరి కక్ష్యలో 2 ఎలక్ట్రాన్లు ఉన్నాయి కావున మెగ్నీషియం సంయోజకత 2.

సోడియం :

1. సోడియం పరమాణు సంఖ్య – 11,
2. ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ : 2, 8, 1
3. చిట్టచివరి కక్ష్యలో 1 ఎలక్ట్రాన్ ఉన్నది. కావున సోడియం సంయోజకత 1.

ప్రశ్న 9.
ద్రవ్యరాశి సంఖ్య 32 మరియు న్యూట్రాన్ల సంఖ్య 16 గా గల మూలకం పరమాణు సంఖ్యను, సంకేతాన్ని రాయండి.
జవాబు:
ద్రవ్యరాశి సంఖ్య (A) = 32 ; న్యూట్రాన్ల సంఖ్య (N) = 16
పరమాణు సంఖ్య Z = A – N = 32 – 16 = 16
∴ పరమాణు సంఖ్య 16 గా గల మూలకం : “సల్ఫర్”
సంకేతం : ‘S

ప్రశ్న 10.
Cl^– లో పూర్తిగా నిండిన K మరియు L కర్పరాలు ఉంటాయి. వివరించంది.
జవాబు:
Cl^– (క్లోరిన్) పరమాణు సంఖ్య – 17.
ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ K

2n² సూత్రం ప్రకారం K కక్ష్య 2 ఎలక్ట్రాన్లను, ఒక్య 8 ఎలక్ట్రాన్లను గరిష్టంగా నింపుకోగలదు. కావున K మరియు Lక్ష్యలు పూర్తిగా నిండి ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 11.
ఒకే మూలకానికి చెందిన ఐసోటోపుల మధ్య ముఖ్య భేదమేమి?
జవాబు:
ఒకే మూలకానికి చెందిన ఐసోటోపుల మధ్య ముఖ్య భేదం :

1. న్యూట్రాన్ల సంఖ్య సమానంగా ఉండదు.
2. భౌతిక ధర్మాలు వేరుగానున్నప్పటికి రసాయన ధర్మాలలో సారూప్యత ఉంటుంది.

ప్రశ్న 12.
కింది వాక్యాలను పరిశీలించి ఒప్పు అయితే ‘T’ అని, తప్పు అయితే ‘F” అని వాటికి ఎదురుగా రాయండి.
a) పరమాణువు యొక్క కేంద్రకం కేంద్రక కణాలను మాత్రమే కలిగి ఉంటుందని థామ్సన్ ప్రతిపాదించాడు.
b) ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్ల సంయోగం వల్ల న్యూట్రాన్ ఏర్పడును. అందుచే న్యూట్రాన్ తటస్థంగా ఉంటుంది.
c) ఎలక్ట్రాన్ యొక్క ద్రవ్యరాశి ప్రోటాన్ ద్రవ్యరాశిలో \(\frac{1}{1836}\) వంతు ఉంటుంది.
జవాబు:
a) (F)
b) (F)
c) (T)

ప్రశ్న 13.
“పరమాణు కేంద్రకంలో ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్లు మాత్రమే ఉంటాయి. ఎలక్ట్రాన్లు ఎందుకు ఉండవు?” అని గీతకు అనుమానం వచ్చింది. తన అనుమానాన్ని నివృత్తి చేయగలరా? వివరించండి.
జవాబు:
పరమాణు కేంద్రకంలో ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్ మాత్రమే ఉంటాయి. ఎలక్ట్రాన్లు ఉండవు. ఒకవేళ అలా ఉంటే,
a) రూథర్ ఫర్డ్ α – కణ పరిక్షేపణ ప్రయోగంలో α – కణాలు పరిక్షేపణంగాని, విక్షేపణంగాని చెందవు.
b) ఎలక్ట్రాన్ ద్రవ్యరాశి పరిగణనలోకి తీసుకోలేనంత చిన్నది మరియు ఎలక్ట్రాన్ అస్థిరమైనది కావున ‘కేంద్రకము’ అనే భావన వచ్చి ఉండేది కాదు.

ప్రశ్న 14.
Z = 5 అయితే ఆ మూలకం యొక్క సంయోజకత ఎంత?
జవాబు:
పరమాణు సంఖ్య Z = 5. ; ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ : 2, 3
సంయోజకత : 3

ప్రశ్న 15.
ఈ క్రింది పట్టికలో ఖాళీలను సరైన సమాచారంతో పూరించండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 16.
రూథర్‌ఫర్డ్ పరమాణు నమూనాని గీయండి. దీనిని గ్రహమండల నమూనా అని ఎందుకు అంటాం?
జవాబు:

కేంద్రకం చుట్టూ ఎలక్ట్రాన్ల చలనం, సూర్యుని చుట్టూ గ్రహాల చలనాన్ని పోలి ఉండడం వల్ల రూథర్‌ఫర్డ్ నమూనాని గ్రహమండల నమూనా అంటారు.

ప్రశ్న 17.
పరమాణువు యొక్క నిర్మాణాన్ని, వివిధ పరమాణు నమూనాలను వివరించడానికి శాస్త్రజ్ఞులు చేసిన కృషిని మీరెలా అభినందిస్తారు?
జవాబు:
నేటికీ అనేక ఆలోచనలు రేకెత్తిస్తూ, శాస్త్రజ్ఞులపై కొత్త కొత్త సవాళ్ళు విసురుతున్నది పరమాణు నిర్మాణం అనే భావన.
1) ప్రస్తుతం మనకు తెలిసిన పరమాణు నిర్మాణానికి మూలమైన సిద్ధాంతాలను ప్రతిపాదించిన శాస్త్రవేత్తలు-లెవోయిజర్ (ద్రవ్యనిత్యత్వ నియమం), జోసెఫ్ ప్రొస్ట్ (స్థిరానుపాత నియమం), డాల్టన్ – (తన మొట్టమొదటి పరమాణు నమూనా), J.J. థామ్సన్ (పుచ్చకాయ నమూనా), రూథర్ ఫర్డ్ (గ్రహమండల నమూనా), నీల్స్ బోర్ (శక్తి స్థాయిలు) వంటి వారిని అభినందించక తప్పదు.

2) పరమాణువులో ఉండే మూడు ఉపకణాలైన ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్లతోపాటు ఇంకా ఎన్ని ఉపకణాలున్నాయనే దానిపై నేటికీ పరిశోధనలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి.

3) పరమాణు నిర్మాణం తెలియడం, అనేక నూతన ఆవిష్కరణలకు దారితీసి మన జీవితాన్ని సుఖమయం చేసిన శాస్త్రవేత్తల కృషిని అభినందించడంతో బాటు మనముందున్న ఎన్నో సవాళ్ళను స్వీకరించి పరిష్కారం కనుగొనవలసి ఉన్నది.

ప్రశ్న 18.
మీ పాఠ్యాంశంలో ఇచ్చిన వివిధ పరమాణు నమూనాలను పోల్చంది.
జవాబు:
ఈ అధ్యాయంలో నాలుగు పరమాణు నిర్మాణాలు చర్చించబడినవి. వాటిలోని ముఖ్యాంశాలు.

1) డాల్టన్ ప్రతిపాదన :

1. పరమాణువు విభజింప వీలుకానిది.
2. ఒక మూలకం యొక్క పరమాణువులన్నీ ఒకే విధంగా ఉంటాయి. కానీ ఇతర మూలక పరమాణువులకు భిన్నంగా ఉంటాయి.

2) J.J. థామ్సన్ ప్రతిపాదన :

1. పరమాణువు ధనావేశంతో నిండి ఉన్న ఒక గోళంగా ఉండి దానిలో ఎలక్ట్రానులు పొదగబడి ఉంటాయి.
2. పరమాణు ద్రవ్యరాశి ఆ పరమాణువులో అంతటా ఏకరీతిగా పంపిణీ చేయబడి ఉంటుంది.

3) రూథర్‌ఫర్డ్ ప్రతిపాదన :

1. పరమాణువులో ధనావేశమంతా ‘కేంద్రకం’ అనే అతి చిన్న సాంధ్ర ప్రాంతంలో ఉంటుంది. ఇందులో ఎలక్ట్రానులు ఉండవు.
2. ఋణావేశ ఎలక్ట్రానులు ఈ కేంద్రకం చుట్టూ వృత్తాకార మార్గంలో తిరుగుతుంటాయి.
3. పరమాణు కేంద్రక పరిమాణం పరమాణువుతో పోలిస్తే చాలా చిన్నది.
4. దీనిని గ్రహమండల నమూనా అంటారు.

4) నీల్స్ బోర్ ప్రతిపాదనలు :

1. పరమాణువులో గల ప్రత్యేకమైన స్థిరకక్ష్యలలో మాత్రమే ఎలక్ట్రాన్లు ఉంటాయి. ఈ స్థిర కక్ష్యలనే శక్తిస్థాయిలు అంటారు.
2. ఈ స్థిర కక్ష్యలలో ఎలక్ట్రాన్లు తిరుగుతున్నంత సేపూ ఎలక్ట్రాన్లు శక్తిని కోల్పోవు. అందువల్ల అవి కేంద్రకంలో పడి నశించిపోకుండా ఉంటాయి.
3. ఈ స్థిర కక్ష్యలను K, L, M, N ….. అక్షరాలతో లేదా n = 1, 2, 3, 4 …. అంకెలతో సూచిస్తాం.

ప్రశ్న 19.
నైట్రోజన్ మరియు బోరాన్లను ఉదాహరణలుగా తీసుకొని సంయోజకతని నిర్వచించండి.
జవాబు:
సంయోజకత :
పరమాణువు యొక్క బాహ్యతమ కక్ష్యలో గల ఎలక్ట్రాన్ల సంఖ్యనే సంయోజకత అంటారు.
(లేదా)
పరమాణు సంయోగ సామర్థ్యాన్నే సంయోజనీయత అంటారు.

నైట్రోజన్ సంయోజకత :

1. నైట్రోజన్ పరమాణు సంఖ్య – 7.
2. ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ : 2, 5
3. చిట్టచివరి కక్ష్యలో 5 ఎలక్ట్రాన్లు ఉన్నాయి.
4. కావున నైట్రోజన్ సంయోజకత 5 కావలెను. కానీ ‘అష్టకం’ను పొందుటకు 5 ఎలక్ట్రాన్లను కోల్పోవడం కన్నా 3 ఎలక్ట్రాన్లను గ్రహించడం తేలిక.
5. కావున నైట్రోజన్ సంయోజకత ‘3’.

బోరాన్ సంయోజకత :

1. బోరాన్ పరమాణు సంఖ్య – 5
2. ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ : 2, 3
3. బోరాన్ చిట్టచివరి కక్ష్యలో 3 ఎలక్ట్రాన్లు ఉన్నాయి.
4. కావున బోరాన్ సంయోజకత 3.

ప్రశ్న 20.
జాన్ డాల్టన్ నుండి నీళ్బర్ వరకు ఉన్న శాస్త్రవేత్తలు చేసిన ప్రయోగాలు, సిద్ధాంతాలను “పరమాణువు చరిత్ర” అనే శీర్షికతో ఒక కథగా రాయండి.
జవాబు:
పరమాణువు చరిత్ర :
ద్రవ్యనిత్యత్వ నియమము, స్థిర అనుపాత నియమమును ఆధారంగా చేసుకొని జాన్ డాల్టన్ పరమాణు నిర్మాణాన్ని ప్రతిపాదించాడు.

డాల్టన్ ప్రకారము :

1. పరమాణువు విభజింప వీలుకానిది.
2. ఒక మూలకం యొక్క పరమాణువులన్నీ ఒకే విధంగా ఉంటాయి. కానీ ఇతర మూలక పరమాణువులకు భిన్నంగా ఉంటాయి. తదుపరి J.J. థామ్సన్, పరమాణువు విభజింప తగినదని తెలిపాడు.

J.J. థామ్సన్ ప్రకారం –

1. పరమాణువు ధనావేశంతో నిండి ఉన్న ఒక గోళంగా ఉండి, దానిలో ఎలక్ట్రానులు పొదగబడి ఉంటాయి.
2. పరమాణు ద్రవ్యరాశి ఆ పరమాణువులో అంతటా ఏకరీతిగా పంఫిణీ చేయబడి ఉంటుంది.
3. మొత్తం ధనావేశాలు, ఋణావేశాలు సమానంగా ఉండటం వల్ల పరమాణువు విద్యుత్ పరంగా తటస్థంగా ఉంటుంది. ఈ నమూనాను పుచ్చకాయ నమూనా లేక ప్లమ్ పుడ్డింగ్ నమూనా అంటారు.
4. గోల్డ్ స్టెయిన్ 1886లో శ్” వాస్ కనుగొన్నాడు.

అనంతరం థామ్సన్ శిష్యుడైన రూథర్ ఫర్డ్, 4-కణ పరిక్షేపణ ప్రయోగం థామ్సన్ నమూనాకు భిన్నమైన ఫలితాలనిచ్చింది. దీని ఆధారంగా రూథర్‌ఫర్డ్ ప్రతిపాదించిన నమూనా యొక్క ముఖ్యాంశాలు :

1. పరమాణువులో ధనావేశమంతా ‘కేంద్రకం’ అనే అతి చిన్న సాంద్ర ప్రాంతంలో ఉంటుంది.
2. ఋణావేశ ఎలక్ట్రానులు కేంద్రకం చుట్టూ వృత్తాకార మార్గంలో చలిస్తుంటాయి.
3. పరమాణు పరిమాణంతో పోలిస్తే కేంద్రక పరిమాణం అత్యంత చిన్నది.
   కానీ ఈ నమూనా పరమాణు స్థిరత్వాన్ని వివరించలేకపోయింది.

1913లో నీల్స్ బోర్, రూథర్ ఫర్డ్ నమూనాలోని లోపాలను అధిగమించడానికి మరొక నమూనాను ప్రతిపాదించాడు. దీని ప్రకారం –

1. పరమాణువులో గల ప్రత్యేకమైన స్థిర కక్ష్యలలో మాత్రమే ఎలక్ట్రాన్లు ఉంటాయి. ఈ స్థిరకక్ష్యలనే శక్తి స్థాయిలని పిలుస్తాం.
2. ఈ స్థిర కక్ష్యలలో తిరుగుతున్నంత సేపు ఎలక్ట్రాన్లు శక్తిని కోల్పోవు. అందువల్ల అవి కేంద్రకంలో పడి నశించిపోకుండా ఉంటాయి.
3. ఈ స్థిర కక్ష్యలను K, L, M, N … అక్షరాలతో లేదా n = 1, 2, 3, 4 … అంకెలతో సూచిస్తాం. ఈ నమూనా హైడ్రోజన్ కంటే బరువైన పరమాణు వర్ణపటాలను వివరించలేకపోయింది.
   … ఇలా ఈ ప్రయాణం కొనసాగుతూనే ఉంది …

9th Class Physical Science 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ? Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No.76

ప్రశ్న 1.
పరమాణువు తటస్థమైనది. కానీ అందులో ఋణావేశపూరిత ఎలక్ట్రానులు ఉంటాయి. ఋణావేశాలు మాత్రమే ఉంటే పరమాణువు తటస్థంగా ఉండదు. అప్పుడు పరమాణువు ఎందుకు తటస్థమైనదిగా ఉంది?
జవాబు:

1. ఈ భావన ప్రోటాన్ మరియు న్యూట్రాన్ ఆవిష్కరణ జరగకముందుది, అంతేగాక రూథర్ ఫర్డ్ పరమాణు నమూనాను ప్రతిపాదించక ముందుది.
2. రూథర్ ఫర్డ్ పరమాణు నిర్మాణం ప్రతిపాదన ప్రకారం కేంద్రకం లోపల ఉండే ప్రోటాన్ల సంఖ్య, కేంద్రకం బయట ఉండే ఎలక్ట్రాన్ల సంఖ్యకు సమానం.
3. దీనివల్ల మొత్తం ఋణావేశం, మొత్తం ధనావేశానికి సమానమై పరమాణువు తటస్థంగా ఉంటుంది.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 80

ప్రశ్న 2.
కింది ప్రశ్నల ఆధారంగా రూథర్ ఫర్డ్, థామ్సన్ పరమాణు నమూనాలు పోల్చంది.
1) ధనావేశం ఎక్కడ ఉంది?
2) ఎలక్ట్రాన్లు ఎలా అమరి ఉంటాయి?
3) ఇవన్నీ పరమాణువులో నిశ్చలంగా ఉంటాయా? లేదా చలిస్తూ ఉంటాయా?
జవాబు:

9th Class Physical Science Textbook Page No. 83

ప్రశ్న 3.
ఫాస్ఫరస్, సల్ఫర్ బహుళ సంయోజకతలను కలిగి ఉంటాయి. ఎందుకు కొన్ని మూలకాలు బహుళ సంయోజకతలని కలిగి ఉంటాయో పట్టిక-2 (పేజి 98) పరిశీలించి వివరించండి. మీ స్నేహితులు, ఉపాధ్యాయులతో చర్చించండి.
జవాబు:

1. సల్ఫరక్కు చిట్టచివరి కక్ష్యలోనున్న ఎలక్ట్రానుల సంఖ్య 6.
2. కావున సల్పర్ వేలన్సీ (8-6) = 2 కావలెను.
3. కానీ సల్పర్ వివిధ రూపాలలో లభిస్తుంది.
4. కావున ఉత్తేజస్థితిలో చివరి కక్ష్యలో నున్న 6 ఎలక్ట్రానులు కూడా బంధంలో పాల్గొనే స్వభావాన్ని కలిగి ఉంటాయి.
5. దీనివల్ల కొన్నిసార్లు సంయోజకత ‘6’ చూపును. ఉదా : SO₂, SO₃ మొ||వి.
6. ఇదే విధంగా ఫాస్పరసకు కూడా జరుగును. ఉదా : PCl₃, PCl₅ మొ||వి.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 75

ప్రశ్న 4.
విభిన్న మూలకాల పరమాణువులు భిన్నంగా ఎందుకు ఉంటాయి?
జవాబు:
మూలకాల స్వభావము, ధర్మాలు పరమాణు అమరికను బట్టి ఉంటుంది. విభిన్న మూలకాలు విభిన్నంగా ప్రవర్తించడానికి కారణం ఈ పరమాణువుల అమరికే.

ప్రశ్న 5.
పరమాణువులు ఒకేలా లేదా విభిన్నంగా ఉండేలా చేసేదేదైనా పరమాణువులో ఉందా?
జవాబు:
పరమాణు ఉపకణం అమరికే, పరమాణువులు ఒకేలా లేదా విభిన్నంగా ఉండేలా చేస్తుంది.

ప్రశ్న 6.
పరమాణువులు విభజింపశక్యం కానివా? లేదా పరమాణువు లోపల ఏదైనా ఉన్నదా?
జవాబు:
పరమాణువు విభజింపదగినదే. పరమాణువు లోపల ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్లతో పాటు ఇంకా అనేకానేక ఉపకణాలు ఉంటాయని ఇటీవలి పరిశోధనలు తెలుపుతున్నాయి.

9th Class Physical Science Textbook Page No.77

ప్రశ్న 7.
పరమాణువులో ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్, ఎలక్ట్రాన్ వంటి ఉప పరమాణు కణాలుంటే అవి పరమాణువులో ఏ విధంగా అమరి ఉంటాయో ఊహించండి.
జవాబు:
పరమాణువులో ఎలక్ట్రాన్, న్యూట్రాన్ వంటి పరమాణు ఉపకణాల అమరికను గూర్చి రూథర్‌ఫర్, నీల్బర్ వంటి శాస్త్రవేత్తలు వివరించారు. వారి ప్రతిపాదనల ప్రకారం, పరమాణు మధ్యభాగంలో కేంద్రకం ఉంటుంది. దీనిలో ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లు ఉంటాయి. ఎలక్ట్రాన్లు కేంద్రకం చుట్టూ తిరుగుతూ ఉంటాయి.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 80

ప్రశ్న 8.
పరమాణువు ఎందుకు స్థిరంగా ఉంది?
జవాబు:
పరమాణు కేంద్రకంలోని ప్రోటానుల సంఖ్య, కేంద్రకం బయటి ఎలక్ట్రానుల సంఖ్యకు సమానం. కావున పరమాణువులోని ధన, ఋణ ఆవేశాలు సమానంగా ఉంటాయి. దీనివల్ల పరమాణువు విద్యుత్ పరంగా తటస్థంగా ఉంటుంది. కానీ పరమాణు స్థిరత్వాన్ని గూర్చి నీల్స్ బోర్ మరొకవిధంగా వివరించాడు.

ప్రశ్న 9.
తిరుగుతూ ఉండే ఎలక్ట్రాన్ కేంద్రకంలో పడిపోకుండా ఉండేలా పరమాణువులో ఉపపరమాణు కణాలకు ఏదైనా ప్రత్యామ్నాయ అమరికను మీరు సూచించగలరా?
జవాబు:
ఎలక్ట్రాన్లు కేంద్రకం చుట్టూ ప్రత్యేకమైన స్థిర కక్ష్యలలో తిరుగుతూ ఉంటాయి. అందువల్ల వీటిపై పనిచేసే అభికేంద్ర, అపకేంద్ర బలాలు పరిమాణంలో సమానంగా ఉండి, దిశలో వ్యతిరేకంగా ఉంటాయి. కావున తిరుగుతున్న ఎలక్ట్రాన్లు కేంద్రకంలో పడిపోవు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 82

ప్రశ్న 10.
ఒక్కో కర్పరంలో ఎన్ని ఎలక్ట్రాన్లు ఉండవచ్చు?
జవాబు:
ఒక్కో కర్పరంలో ఉండే ఎలక్ట్రానుల సంఖ్య ఆ కర్పరపు సంఖ్య మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఉదాహరణకు మొదటి కర్షరం (K) లో 2, రెండవ కర్పరం (L) లో 8, మూడవ కర్పరం (M) లో 18, నాల్గవ కర్పరం (N) లో 32 ఎలక్ట్రాన్లు …. ఇలా ఉంటూ ఉంటాయి.

ప్రశ్న 11.
ఏదైనా కర్పరంలో ఒకే ఎలక్ట్రాన్ ఉంటుందా?
జవాబు:
ఏ కర్పరంలోను ఒకే ఎలక్ట్రాన్ ఉండదు.

ప్రశ్న 12.
కర్పరాలలో ఉండే ఎలక్ట్రాన్ల సంఖ్యను ఎలా నిర్ణయిస్తారు?
జవాబు:
ఒక కర్పరంలో ఉండే ఎలక్ట్రాన్ల సంఖ్యని 2n² అనే సూత్రం ద్వారా నిర్ణయిస్తాము (n అనేది కర్పరం సంఖ్య).
ఉదా : L కర్పరం సంఖ్య = n = 2

∴ L కర్పరంలో ఉండే ఎలక్ట్రానుల సంఖ్య = 2 × n² = 2 × 2² = 2 × 4 = 8.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 83

ప్రశ్న 13.
ఆక్సిజన్ యొక్క సంయోజకతని ఎలా తెలుసుకుంటావు?
జవాబు:

1. ఆక్సిజన్ పరమాణువులో 8 ఎలక్ట్రాన్లు ఉన్నాయి.
2. ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ 2, 6.
3. ఆక్సిజన్ చిట్టచివరి కక్ష్యలలో 6 ఎలక్ట్రాన్లు ఉన్నాయి. ఈ సంఖ్య 8 కి చాలా దగ్గర.
4. కావున ఆక్సిజన్ సంయోజకత 8 – 6 = 2.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 85

ప్రశ్న 14.
న్యూట్రాన్ల సంఖ్యని పరమాణు లక్షణంగా మనం పరిగణించగలమా?
జవాబు:
పరమాణు లక్షణాలలో ఒకటియైన పరమాణు ద్రవ్యరాశి, కేంద్రకంలోని ప్రోటానుల మరియు న్యూట్రానుల సంఖ్యపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కావున న్యూట్రానుల సంఖ్యను పరమాణు లక్షణంగా మనం పరిగణించవచ్చు.

పరికరాల జాబితా

వివిధ పరమాణు నమూనాలను ప్రదర్శించే చార్టులు, ఎలక్ట్రాన్ల పంపిణీ చార్టు, ఐసోటోపుల ఫ్లాష్ కార్డులు …

9th Class Physical Science 5th Lesson పరమాణువులో ఏముంది ? Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
మీరు ఊహించిన విధంగా పరమాణు నిర్మాణాన్ని గీయండి.

ఎలక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్లను పరమాణువులో ఎన్నో విధాలుగా అమర్చవచ్చు. పరమాణువు ఒక గదిగా ఊహించుకోండి. కణాలను ఒకదాని తరువాత ఒకటి అడువరసలుగా అమర్చండి. ఎలా కనిపిస్తుందో మీరు బొమ్మ తీయండి. ఉప పరమాణు కణాల స్వభావంను దృష్టిలో ఉంచుకుని గోళాకారంగా ఉన్న పరమాణువులో వీటిని అమర్చే పటాన్ని గీయండి.

ప్రోటాన్లు ధనావేశాన్ని, ఎలక్ట్రానులు ఋణావేశాన్ని కలిగి ఉండి, న్యూట్రాన్లు ఆవేశరహితంగా ఉంటాయి. కావున న్యూట్రాన్లు, ప్రోటాన్లు ఒక దగ్గర ఉంచి, ఎలక్ట్రాన్లను దూరంగా గాని, గోళం అంచుకు దగ్గరగా గాని ఉంచవచ్చు. ఇది కేవలం ఊహ మాత్రమే. ఇంకా ఎన్ని విధాలుగానైనా ప్రయత్నించవచ్చు.

SCERT AP 9th Class Physics Study Material Pdf Download 10th Lesson పని మరియు శక్తి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Physical Science 10th Lesson Questions and Answers పని మరియు శక్తి

9th Class Physical Science 10th Lesson పని మరియు శక్తి Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
పనిని నిర్వచించి, ప్రమాణాలు తెలపండి. (AS 1)
జవాబు:
ఒక వస్తువుపై బలాన్ని ప్రయోగించిన ఆ వస్తువు స్థానభ్రంశములో మార్పు వచ్చినట్లయితే వస్తువు విషయంలో పని జరిగినది అని అంటారు.
(లేదా)
ఒక వస్తువుపై ప్రయోగించబడిన బలము (F) మరియు బలప్రయోగ దిశలో వస్తువు ప్రయాణించిన దూరం (S)ల లబ్దాన్ని పని అంటారు.
∴ పని = బలము × స్థానభ్రంశం
W: F × s
ప్రమాణాలు : పనికి ప్రమాణాలు : న్యూటన్ – మీటర్ (లేదా) జెల్.

ప్రశ్న 2.
వస్తువు స్థానభ్రంశం దానిపై ప్రయోగింపబడిన బలానికి వ్యతిరేక దిశలో ఉండే సందర్భాలకు కొన్ని ఉదాహరణలివ్వండి. (AS 1)
జవాబు:

1. ఒక కొలనులో ఈత వేయుచున్న బాలుడి చేతుల కదలికల వలన ప్రయోగించబడిన బలం అతని శరీరాన్ని వ్యతిరేక దిశలో స్థానభ్రంశాన్ని కలిగిస్తుంది.
2. ఒక బంతిని మనము పైకి విసిరిన బంతి స్థానభ్రంశము పైకి ఉండును. గురుత్వ బలము దిశ క్రిందకు పనిచేయును.

ప్రశ్న 3.
క్రింది వాక్యాలలో తప్పు వాక్యాలను గుర్తించి సరిచేసి రాయండి. (AS 1)
ఎ) పనికి, శక్తికి ప్రమాణాలు వేర్వేరుగా ఉంటాయి.
బి) విమానం పైకెగిరినపుడు దాని ‘భారం’ చేసిన పని ధనాత్మకం.
సి) స్ప్రింగ్ ను సాగదీసినపుడు దాని స్థితిశక్తి పెరుగుతుంది. మరియు స్ప్రింగ్ ను దగ్గరగా అదిమినపుడు దాని స్థితిశక్తి తగ్గుతుంది.
డి) ఒక వ్యవస్థపై బాహ్యబలం వలన జరిగిన పని ఋణాత్మకమైతే ఆ వ్యవస్థ యొక్క శక్తి తగ్గుతుంది.
ఇ) కొంత ఎత్తు నుండి స్వేచ్ఛగా కిందపడే వస్తువుకు గతిశక్తి స్థిరంగా ఉంటుంది.
ఎఫ్) సామర్థ్యానికి ప్రమాణం వాటి.
జవాబు:
ఎ) పనికి, శక్తికి ప్రమాణాలు “ఒకే విధంగా” ఉంటాయి.
బి) విమానం పైకి ఎగిరినప్పుడు దాని భారం చేసిన పని “ఋణాత్మకం”.
సి) స్ప్రింగ్ ను సాగదీసినప్పుడు దాని స్థితిశక్తి తగ్గుతుంది మరియు స్ప్రింగును దగ్గరగా అదిమినపుడు దాని స్థితిశక్తి పెరుగుతుంది.
డి) ఒక వ్యవస్థపై బాహ్యబలం వలన జరిగిన పని ఋణాత్మకమైతే ఆ వ్యవస్థ యొక్క శక్తి తగ్గుతుంది.
ఇ) కొంత ఎత్తు నుండి స్వేచ్ఛగా కిందకు పడే వస్తువు గతిశక్తి క్రమేపి పెరుగుతుంది.
ఎఫ్) సామర్థ్యానికి ప్రమాణము వాట్.

ప్రశ్న 4.
యాంత్రిక శక్తి అంటే ఏమిటి? (AS 1)
జవాబు:
యాంత్రిక శక్తి :
ఒక వస్తువు యొక్క స్థితిశక్తి మరియు గతిశక్తుల మొత్తాన్ని యాంత్రిక శక్తి అంటారు.

ప్రశ్న 5.
శక్తి నిత్యత్వ సూత్రాన్ని తెలపండి. (AS 1)
జవాబు:
శక్తి నిత్యత్వ సూత్రం :
శక్తి సృష్టించబడదు, నాశనము కాదు. కాని అది ఒక రూపం నుండి మరొక రూపంలోకి మారుచుండును. దీనినే శక్తి నిత్యత్వ నియమం అంటారు.

ప్రశ్న 6.
కింద తెలుపబడిన సందర్భాలలో పని ధనాత్మకమా? ఋణాత్మకమా? శూన్యమా? తెలపంది. (AS 1)
ఎ) ఒక సూట్‌కేసును నేలపై నుండి ఎత్తి తన తలపై పెట్టుకోవడానికి ‘కూలీ’ ప్రయోగించిన బలం చేసిన పని
బి) కూలీ తలపై నుండి సూటికేస్ పడిపోవడానికి గురుత్వాకర్షణ బలం వల్ల సూట్‌కేస్ పై జరిగిన పని
సి) సూట్ కేసను తలపై పెట్టుకుని నిలుచున్న కూలీచేసే పని
డి) నిట్టనిలువుగా పైకి విసరబడిన బంతిపై గురుత్వాకర్షణ బలం చేసే పని
ఇ) ఈత కొట్టే వ్యక్తి చేతులతో ప్రయోగింపబడిన బలం చేసే పని
జవాబు:
ఎ) ధనాత్మకము
బి) ధనాత్మకము
సి) శూన్యము
డి) ఋణాత్మకము
ఇ) ఋణాత్మకము

ప్రశ్న 7.
స్థితిశక్తి అంటే ఏమిటి? ‘h’ ఎత్తులో ఉన్న, ‘m’ ద్రవ్యరాశి గల వస్తువు యొక్క గురుత్వాకర్షణ ‘g’ అయితే స్థితిశక్తికి సూత్రాన్ని ఉత్పాదించండి. (AS 1)
(లేదా)
P. E. = mgh ను ఉత్పాదించండి.
జవాబు:
స్థితిశక్తి లేదా గురుత్వాకర్షణ శక్తి :
ఒక వస్తువును కొంత ఎత్తు వరకు ఎత్తినప్పుడు, గురుత్వాకర్షణ బలమునకు వ్యతిరేకముగా ఆ వస్తువుపై పని జరగడం వలన కలిగిన మార్పునే గురుత్వాకర్షణ శక్తి లేదా స్థితిశక్తి అంటాము.
(లేదా)
ఒక వస్తువుకి దాని స్థితి వలన, ఆకారము వలన పొందే శక్తిని స్థితిశక్తి అంటారు.

సూత్ర ఉత్పాదన :
1) ‘m’ ద్రవ్యరాశి గల ఒక వస్తువును నేల నుండి ‘h’ ఎత్తు వరకు తీసుకెళ్ళడానికి కావల్సిన కనీస బలము ఆ వస్తున్న బరువు (mg) కు సమానం.

2) వస్తువుపై జరిగిన పనికి సమానమైన ఆ వస్తువు పొందినది అనుకొనుము.

3) వస్తువుపై గురుత్వాకర్షణ బలానికి వ్యతేరేకంగా జరిగిన పని (W) అనుకొనిన
వస్తువుపై జరిగిన పని = బలము × స్థానభ్రంశము
= mg × h = mgh
దీనినే ఎత్తు వద్ద వస్తువు యొక్క స్థితి శక్తి (PE) అంటాము.
∴ P. E = mgh

ప్రశ్న 8.
గతిశక్తి అంటే ఏమిటి? ‘v’ వేగంతో ప్రయాణిస్తున్న ‘m’ ద్రవ్యరాశి గల వస్తువు యొక్క గతిశక్తికి సూత్రాన్ని ఉత్పాదించండి. (AS 1)
(లేదా)
‘m’ ద్రవ్యరాశి కలిగిన వస్తువు ‘v’ వేగంతో ప్రయాణించుచున్న దాని యొక్క గతిశక్తి K.E. = \(\frac{1}{2}\) mv² ను ఉత్పాదించుము.
జవాబు:

ఒక వస్తువుకు దాని గమనం వలన కలిగే శక్తిని గతిశక్తి అంటాం.
1) ‘m’ ద్రవ్యరాశి గల ఒక వస్తువు నునుపైన సమతలంపై నిశ్చలస్థితిలో ఉందనుకొనుము.

2) ఆ వస్తువుపై ‘F బలాన్ని ప్రయోగించిన ఆ వస్తువు బలప్రయోగ దిశలో ‘జై’ దూరంను అనగా ‘A’ బిందువు నుండి ‘B’ వరకు కదిలినది అనుకొనుము.

3) ఆ సందర్భంలో వస్తువుపై జరిగిన పని W = F_net . S = Fs ………….. (1)

4) వస్తువు పై పని జరగడం వల్ల దాని వేగము ‘u’ నుండి ‘v’ కి మారి, త్వరణము ‘a’ ను పొందినది అనుకొనుము.

6) ఈ జరిగిన పని వస్తువునకు గతిశక్తిగా మారును.
∴ K.E. = \(\frac{1}{2}\) mv²

ప్రశ్న 9.
స్వేచ్ఛాపతన వస్తువు భూమిని చేరి వెంటనే ఆగితే దాని గతిశక్తి ఏమవుతుంది? (AS 1)
జవాబు:
స్వేచ్ఛాపతన వస్తువు భూమిని చేరిన వెంటనే దాని గతిశక్తి, శక్తి నిత్యత్వ నియమం ప్రకారం గురుత్వ స్థితిశక్తిగా మారును.

ప్రశ్న 10.
25 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల సంచిని మోస్తూ ఒక వ్యక్తి 50 సి. కాలంలో 10 మీ. ఎత్తుకు చేరుకున్నాడు. ఆ వ్యక్తి ఆ సంచిపై వినియోగించిన సామర్యం ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
వస్తువు ద్రవ్యరాశి (m) = 25 కి.గ్రా. ; కాలం (t) = 50 సెకనులు ; ఎత్తు (b) = 10 మీ
గురుత్వత్వరణం (g) = 9.8 మీ/సె².

ప్రశ్న 11.
20 కి.గ్రా.ల ద్రవ్యరాశి గల ఒక వస్తువును 1 మీ. ఎత్తులో గల బల్లపై పెట్టడానికి ఒక వ్యక్తి చేయవలసిన పని ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
వస్తువు ద్రవ్యరాశి (m) = 20 కి.గ్రా, ; ఎత్తు (b) = 1 మీ.
పని = బలం × స్థానభ్రంశము = mgh = 20 × 9.8 × 1 = 196 J

ప్రశ్న 12.
2 మీ/సె. వేగంతో కదులుతున్న వస్తువు యొక్క గతిశక్తి 5 జొళ్ళు అయిన దాని ద్రవ్యరాశి ఎంత? (AS 1)
జవాబు:
వస్తువు వేగము (v) = 2 m/s; గతిశక్తి (K.E.) = 5 J; ద్రవ్యరాశి (m) = ?
K.E. = \(\frac{1}{2}\) mv²
⇒ 5 = \(\frac{1}{2}\) × m × (2)²
⇒ 5 = \(\frac{1}{2}\) × m × 4
ద్రవ్యరాశి (m) = 5/2 = 2.5 kg

ప్రశ్న 13.
ఐంతి వడి రెట్టింపైన దాని గతిశక్తి (AS 1)
A) మారదు
B) రెట్టింపగును
C) సగమవుతుంది
D) నాలుగురెట్లగును
జవాబు:
D) నాలుగురెట్లగును

ప్రశ్న 14.
ఒకే ద్రవ్యరాశి గల రెండు వస్తువులు ఒకే ఎత్తు నుండి వదిలివేయబడ్డాయి. కింద తెలిపిన వాటిలో ఏది రెండు వస్తువులకూ ఏ సమయంలోనైనా సమానంగా ఉంటుంది? (AS 1, AS 2)
A)వడి
B) గురుత్వాకర్షణ బలం
C) స్థితిశక్తి
D) గతిశక్తి
జవాబు:
B) గురుత్వాకర్షణ బలం

ప్రశ్న 15.
ఒక వ్యక్తి తలపై సూట్‌కేస్‌తో నిచ్చెన ఎక్కుతున్నాడు. ఆ వ్యక్తి ఆ పెట్టెపై చేసిన పని (AS 1)
A) ధనాత్మకం
B) ఋణాత్మకం
C) శూన్యం
D) నిర్వచించలేము
జవాబు:
A) ధనాత్మకం

ప్రశ్న 16.
ఒక వ్యక్తి తలపై సూట్ కేస్ పెట్టుకుని మెట్లెక్కుతున్నాడు. ఆ సూట్ కేస్ పై ‘ఆ సూట్ కేస్ బరువు’ చేసే పని (AS 1)
A) ధనాత్మకం
B) ఋణాత్మకం
C) శూన్యం
D) నిర్వచించలేము
జవాబు:
B) ఋణాత్మకం

ప్రశ్న 17.
స్వేచ్ఛాపతన వస్తువులలో యాంత్రిక శక్తి నిత్యత్వంను చూపే పటం గీయండి. (AS 5)
జవాబు:

∴ ఈ విధంగా స్వేచ్ఛాపతన వస్తువు విషయంలో స్థితిశక్తి తగ్గుచూ, గతిశక్తి పెరుగుచూ ఉంటుంది. కాని వ్యవస్థలోని యాంత్రిక శక్తిలో ఎట్టి మార్పుండదు.

ప్రశ్న 18.
సైకిల్ ను నడుపుతున్నప్పుడు సైకిల్ ను వాలు తలం పైకి నెడుతూ పోతే సైకిల్ మరియు మీకు ఉండే స్థితిశక్తి పెరుగుతుంది. ఈ శక్తి ఎక్కడి నుండి వచ్చింది? (AS 7)
జవాబు:
సైకిలు చలనంలో ఉన్నది. సైకిలు యొక్క గతిశక్తి, రోడ్డు యొక్క ఘర్షణ బలం వలన స్థితిశక్తిగా మారును. కనుక నాకు మరియు సైకిల్‌కు స్థితిశక్తి పెరుగుతుంది. ఈ స్థితిశక్తి సైకిలు యొక్క గతిశక్తి నుండి లభిస్తుంది.

ప్రశ్న 19.
ఒక వ్యక్తి ఏ పనీ చేయక ఎక్కువ సేపు నిలుచున్నా ఎందుకు అలసిపోతాడు? (AS 7)
(లేదా)
ఒక వ్యక్తి ఒక ప్రదేశంలో ఎక్కువ సేపు నిలుచున్నా అలసిపోతాడు. ఎందుకో మీకు తెలుసా? సమాచారంను సేకరించండి.
జవాబు:

1. నిలుచున్న వ్యక్తి పనిచేస్తున్నట్లు మనకు కనిపించకపోయినా అతని శరీరంలో అనేక పనులు జరుగుతాయి.
2. అతను ఎక్కువ సేపు నిలుచున్నప్పుడు అతని శరీరంలో కండరాలు సంకోచ, వ్యాకోచాలు చెందుతాయి.
3. అదే విధంగా గుండె వివిధ అవయవాలకు రక్తాన్ని సరఫరా చేస్తుంది.
4. ఇటువంటి అనేక పనుల వలన శరీరంలోని శక్తి తరిగిపోతుంది. కాబట్టి ఆ వ్యక్తి అలసిపోతాడు.

ప్రశ్న 20.
అలమరాపై ఉంచబడిన ఒక పుస్తకం యొక్క స్థితిశక్తి 20 ఔళ్లని ఒక వ్యక్తి, 30 ఔళ్లని మరొక వ్యక్తి అన్నారు. వారిద్దరిలో ఎవరో ఒకరు తప్పు చేసినట్లేనా? కారణాలు తెలపండి. (AS 2, AS 1)
జవాబు:
ఎవరూ తప్పు చేసినట్లు కాదు. ఎందుకనగా రెండు సందర్భాలలో పుస్తకమునకు స్థితిశక్తి కలదు కాబట్టి.

ప్రశ్న 21.
10 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల బంతి 10 మీ. ఎత్తు నుండి వదిలివేయబడింది. అయిన (AS 1)
ఎ) బంతి తొలి స్థితిశక్తి ఎంత?
బి) బంతి భూమిని చేరే సమయానికి దాని గతిశక్తి ఎంత?
సి) బంతి భూమిని చేరే సమయానికి దాని వేగమెంత?
జవాబు:
బంతి ద్రవ్యరాశి (m) = 10 కి.గ్రా. ; ఎత్తు (b) = 10 మీ ; గురుత్వత్వరణం (g) = 9.8 మీ/సె².

ప్రశ్న 22.
సైకిల్ తో సహా సైకిల్ పైనున్న వ్యక్తి ద్రవ్యరాశి 100 కి.గ్రా. అయిన ఆ సైకిల్ 3 మీ/సె. వేగంతో కడలాలంటే అతను ఎంత పని చేయాలి?
జవాబు:
వ్యక్తి ద్రవ్యరాశి (m) = 100 కి.గ్రా. ; సైకిల్ వేగం (v) = 3 మీ/సె.
చేయవలసిన పని = గతిశక్తి = \(\frac{1}{2}\) × mv² – \(\frac{1}{2}\) × 100 × (3)² = \(\frac{1}{2}\) × 100 × 9 = 450 J

ప్రశ్న 23.
మీరొక సూటికేస్ ను నేలపై నుండి ఎత్తి బల్లపై పెట్టారనుకుందాం. మీరు చేసిన పని కింది వాటిలో వేటిపై ఆధారపడుతుంది? వేటిపై ఆధారపడదు? ఎందుకు? (AS 2)
ఎ) సూటికేస్ కదిలిన మార్గం
బి) పనిచేయడానికి మీరు తీసుకున్న సమయం
సి) సూటికేస్ యొక్క బరువు
డి) మీ బరువు
జవాబు:
ఎ) జరిగిన పని సూట్కేస్ కదిలిన మార్గముపై ఆధారపడును.
బి) పని (W) = mgh కావున ఇది కాలముపై ఆధారపడదు.
సి) పని (W) = mgh కావున పని సూట్కే స్ పై ఆధారపడును.
డి) పని విషయంలో నా యొక్క బరువు లెక్కలోనికి తీసుకోదగినది కాదు.

ప్రశ్న 24.
ఒక వస్తువు దాని స్థితి వలన, స్థానము వలన పొందే స్థితిశక్తి చూపే సందర్భాలకు చిత్రపటాలను సేకరించి స్క్రిప్ బుక్ తయారు చేయండి. (AS 4)
జవాబు:

ప్రశ్న 25.
ప్రకృతి సిద్ధంగా జరిగే వివిధ శక్తి రూపాంతరాలు ప్రకృతి సమతుల్యతను కాపాడడంలో నిర్వహించే పాత్రను నీవెలా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:
ఈ ప్రకృతిలో అనేక రకాల శక్తి రూపాంతరాలను మనము గమనిస్తుంటాము.

ఉదాహరణకు పర్వతాలపై ఉన్నటువంటి మంచు కరిగి నీరుగా మారి, నదులుగా ప్రవహించును. ఈ విధముగా స్థితిశక్తి, గతిశక్తిగా మారును. జల విద్యుత్ కేంద్రాలలో నీటి గతిశక్తిని విద్యుత్ శక్తిగా మారుస్తాము.

ప్రశ్న 26.
ఒక పెట్టెను నేలపై నుండి ఎత్తి ఒక బీరువాపై పెడితే దాని స్థితిశక్తి పెరుగుతుంది. కానీ దాని గతిశక్తిలో మార్పురాదు. మరి ఇది శక్తి నిత్యత్వ నియమానికి విరుద్ధం కాదా? వివరించండి. (AS 7)
జవాబు:

1. ఇది శక్తి నిత్యత్వ నియమమునకు విరుద్ధము కాదు. ఎందుకనగా పెట్టె నేలపై ఉన్నప్పుడు దాని స్థితిశక్తి శూన్యము (కారణము h = 0). కాని వ్యవస్థ యొక్క మొత్తం శక్తి శూన్యము కాదు.
2. పెట్టెను బీరువాపై పెట్టిన గతిశక్తి శూన్యము. కాని వ్యవస్థ యొక్క మొత్తం శక్తి శూన్యము కాదు. ఈ విధముగా శక్తి నిత్యత్వము కాబడినది.

ప్రశ్న 27.
చెట్టు నుండి రాలిన ఆపిల్ పండు భూమికి చేరువగా ఉన్నప్పుడు దాని గురుత్వ స్థితిశక్తి ఏమవుతుంది? భూమికి తగలగానే దాని స్థితిశక్తి ఏమవుతుంది? (AS 7)
జవాబు:

1. ఆపిల్పండు భూమికి చేరువగా ఉన్నప్పుడు దాని గురుత్వ స్థితిశక్తి తగ్గును. ఎందుకనగా దాని ‘h’ విలువ తక్కువగా ఉన్నది కావున.
2. పండు భూమికి తగలగానే దాని స్థితిశక్తి పెరుగును. ఎందుకనగా దాని ‘h’ విలువ పెరుగును కనుక.

ప్రశ్న 28.
అంతర్జాతీయ శాంతి, సహకారం మరియు భద్రతలపై పెరుగుతున్న శక్తి అవసరాలు మరియు శక్తి నిత్యత్వంపై చర్చించండి. (AS 7)
జవాబు:
మానవ మనుగడకు శక్తి అధికముగా అవసరము. శక్తి లేని మానవ జీవితము, గాలి లేని బుడగ లాంటిది. ఈ ప్రకృతి శక్తి బదిలీకి వీలు కల్పించకపోయినట్లైతే మానవాళి మనుగడ ప్రశ్నారకమయ్యేది. ప్రపంచంలో రోజు రోజుకీ పెరిగిపోతున్న జనాభాకు ఎల్లప్పుడు శక్తి, శక్తి నిత్యత్వము అవసరము.

ఒక దేశము యొక్క శక్తి వనరులు అధికముగా ఉన్నట్లయితే, ఆ దేశము అభివృద్ధి పథములో పయనించును.

ఉదా :
అమెరికా, చైనా మరియు భారతదేశాలు. ఒక దేశము దాని యొక్క శక్తి వనరులను సరైన పద్ధతిలో వినియోగించుకోవాలి. తన తోటి దేశాలతో స్నేహసంబంధాలను, భద్రతా ఒప్పందాలను పాటించాలి. ఉదాహరణకు మనము కేంద్రక సంలీనంలో లేదా కేంద్రక విచ్ఛిత్తిలో వాడు యురేనియం థోరియం వంటి అధిక విలువైన వనరులను మానవాళికి ఉపయోగపడు పద్ధతిలో వాడాలి. అనగా విద్యుత్ శక్తిని ఉత్పత్తి చేయుటలో వాడాలి. కాని వాటిని అణుబాంబు తయారీలో వాడి ప్రపంచ జనాభా మనుగడను ప్రశ్నార్థకముగా చేయకూడదు. ఈ ప్రక్రియ వలన ప్రపంచశాంతి ప్రశ్నార్థకమగును.

9th Class Physical Science 10th Lesson పని మరియు శక్తి Textbook InText Questions and Answers

9th Class Physical Science Textbook Page No. 167

ప్రశ్న 1.
ఒక చెక్క కుర్చీని సమాంతర తలంపై వివిధ దిశలలో లాగి, దానిని తిరిగి యధాస్థానానికి తీసుకొచ్చారు. దానిపై తలం ప్రయోగించిన ఘర్షణ బలం (f) మరియు అది కదిలిన దూరం (s) అయిన ఆ ఘర్షణ బలం చేసిన పని ఎంత?
జవాబు:
ఘర్షణ బలం చేసిన పని శూన్యం, ఎందుకనగా వస్తువు స్థానభ్రంశములో మార్పు లేదు గనుక,

9th Class Physical Science Textbook Page No. 168

ప్రశ్న 2.
ఒక వస్తువును నేలపై నుండి కొంత ఎత్తుకు ఎత్తండి. మీరు ఉపయోగించిన బలం ఆ వస్తువును పై దిశలోకి కదిలించింది. అదే సమయంలో ఆ వస్తువుపై గురుత్వాకర్షణ బలం కూడా పని చేస్తున్నది కదా ! మరి
ఎ) వీటిలో ఏ బలం ధనాత్మకమైన పని చేసింది?
బి) ఏ బలం ఋణాత్మకమైన పని చేసింది? కారణాలను వివరించండి.
జవాబు:
ఎ) వస్తువును నేలపై నుండి పైకి ఎత్తినపుడు దానిపై పనిచేసిన బలం ధనాత్మకము. ఎందుకనగా వస్తువు అదే దిశలో పైకి స్థానభ్రంశం చెందినది కనుక.
బి) వస్తువుపై పనిచేసే గురుత్వ బలం ఋణాత్మకము. ఎందుకనగా అది వస్తువుకి వ్యతిరేక దిశలో క్రిందకి పనిచేయును కనుక.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 171

ప్రశ్న 3.
శక్తి బదిలీకి ప్రకృతి వీలు కల్పించకపోతే ఏమి జరుగుతుంది? కొన్ని ఉదాహరణలతో చర్చించండి.
జవాబు:
శక్తి బదిలీకి ప్రకృతి వీలు కల్పించకపోతే మానవ జీవితం శూన్యమగును. మన నిత్యజీవితంలో వివిధ పనులు చేయడానికి మనము వివిధ రూపాలలో ఉన్న శక్తిని ఉపయోగిస్తుంటాము.
ఉదాహరణ :
కండర శక్తి, ఉష్ణశక్తి, కాంతి శక్తి, విద్యుత్ శక్తి, యాంత్రిక శక్తి, ధ్వని శక్తి, అయస్కాంత శక్తి, సౌరశక్తి, రసాయనిక శక్తి మొదలగునవి.

మనము సౌరశక్తి నుండి ఉష్ణశక్తిని, ఉష్ణశక్తి నుండి విద్యుత్ శక్తిని వినియోగించుకుంటున్నాము. ఇది అంతయూ ప్రకృతి శక్తి బదిలీకి వీలు కల్పించుటయే, లేనిచో ఏ జీవరసాయనిక చర్యలు జరగవు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 174

ప్రశ్న 4.
ఒకే వడితో ప్రయాణిస్తున్న రెండు లారీలలో తక్కువలోడ్ తో ఉన్న లారీని ఎక్కువ లోడ్ తో ఉన్న లారీతో పోల్చినపుడు సులభంగా ఆపగలం. ఎందుకు?
జవాబు:
తక్కువలోడ్ ఉన్న లారీ తక్కువ బరువుతో ఉంటుంది. అందువలన దానిని ఆపుటకు దానిపై పని చేయవలసిన నిరోధక బలం తక్కువగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 5.
ఒక కారు యొక్క వడి ఒక సందర్భంలో 10 మీ/సె. నుండి 20 మీ/సె. కు మారింది. మరొక సందర్భంలో 20 మీ/సె నుండి 30 మీ/సె. లోనికి మారింది. దాని గతిశక్తి మార్పు ఏ సందర్భంలో ఎక్కువ ఉంటుంది?
జవాబు:

ప్రశ్న 6.
ఒక వ్యక్తి నేలపై నిశ్చలస్థితి నుండి పరుగెత్తడం ప్రారంభించాడు. అతడు తన ద్రవ్యవేగాన్ని కొంత పెంచుకుంటే నేల యొక్క ద్రవ్యవేగంలో ఏ మార్పు వస్తుంది? అతడు తన గతిశక్తిని కొంతమేర పెంచుకుంటే నేల యొక్క గతిశక్తిలో ఏ మార్పు వస్తుంది?
జవాబు:
ఇక్కడ రెండు సందర్భాలుంటాయి.

సందర్భం – 1 :
పరిశీలకుడి దృష్టిలో నేలకు ఎలాంటి వేగం లేదు. కనుక నేల యొక్క ద్రవ్యవేగం, గతిశక్తులు శూన్యము.

సందర్భం – 2 :
పరుగెత్తే వ్యక్తి దృష్టిలో నేల వేగం, అతని వేగం సమానం. నేల యొక్క ద్రవ్యవేగం మరియు గతిశక్తి, పరుగెత్తేవాని ద్రవ్యవేగం మరియు గతిశక్తులు సమానంగా ఉండి, వ్యతిరేక దిశలలో ఉంటాయి.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 177

ప్రశ్న 7.
అంతరిక్షంలో ఉండే అంతర్జాతీయ అంతర కేంద్రానికి (Space station) గురుత్వ స్థితిశక్తి ఉంటుందా?
జవాబు:
అంతరిక్షంలో ఉండే అంతర్జాతీయ అంతర కేంద్రానికి గురుత్వ శక్తి ఉండదు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 180

ప్రశ్న 8.
బంతులను అమ్ముకొనే ఒక వ్యక్తి తన వద్ద ఒక అద్భుత బంతి ఉందని, దానిని ఒక ఎత్తు నుండి క్రిందికి జారవిడిస్తే, మనం జారవిడిచిన ఎత్తుకంటె ఎక్కువ ఎత్తుకు ఎగురుతుందని చెప్పాడు. మీరు ఆ బంతి అద్భుతమైనదని నమ్ముతారా? ఎందుకు? వివరించండి.
జవాబు:
నేను నమ్మను. ఎందుకనగా అది అసాధ్యము కనుక.

ప్రశ్న 9.
ఏటవాలుగా ఉండే ఒక ఎత్తైన ప్రదేశం వద్ద నిశ్చలస్థితి నుండి వదిలిన బంతి కింద దొర్లుతూ భూమిపైకి చేరేటప్పటికి 4 మీ/సె. వడిని కలిగి ఉంది. ఇదే బంతి తిరిగి అదే ఎత్తు నుండి 3 మీ/సె. వడితో వదిలితే భూమికి చేరేటప్పటికి దాని వేగం ఎంత?
జవాబు:
ఏటవాలుగా ఉండే ఒక ఎత్తైన ప్రదేశం నుండి బయలుదేరిన బంతి యొక్క u₁ = 0 మీ./సె.; v₁ = 4 మీ./సె.
త్వరణము ‘a’ మరియు దూరము ‘S’ అయిన
v₁² – u₁² = 2as ………………. (1)
తరువాత బంతి యొక్క వేగములు
u₂ = 3 మీ./సె. ; v₂ = ?
v₂² – u₂² = 2as
(1), (2) లను సాధించగా

9th Class Physical Science Textbook Page No. 181

ప్రశ్న 10.
F₁ బలం చేసిన పని F₂ బలం చేసిన పని కన్నా ఎక్కువ. అయితే F₁ యొక్క సామర్థ్యం F₂ యొక్క సామర్థ్యం కన్నా ఎక్కువని కచ్చితంగా చెప్పగలమా? కారణం తెలపండి.
జవాబు:
అవును చెప్పగలము. ఎందుకనగా సామర్థ్యము, పనికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుంది కావున.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 167

ప్రశ్న 11.
i) వస్తువు పై ప్రయోగింపబడిన బలం శూన్యం (0) అయితే, అప్పుడు ఎంత పని జరిగినట్లు?
ii) వస్తువు కదిలిన దూరం శూన్యం (1) అయినపుడు వస్తువులో స్థాన మార్పు జరగకపోతే అపుడు ఎంత పని జరిగినట్లు?
జవాబు:
i) ప్రయోగించిన బలం శూన్యం కావున జరిగిన పని శూన్యం.
ii) దూరం శూన్యం కావున ఏ పని జరగనట్లే.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 168

ప్రశ్న 12.
ప్రక్కన ఇవ్వబడిన పటంను పరిశీలించి, దానిపై మూడు వాక్యాలను వ్రాయుము.

జవాబు:

1. ప్రక్క పటంలో ఒక బంతిని పైకి విసిరితే దాని గమనం ఏ దిశలో ఉంటుందో ఇవ్వబడినది.
2. బంతి పైకి వెళుతున్న కొద్ది దానిపై పనిచేసే గురుత్వాకర్షణ బలం వ్యతిరేక దిశలో పనిచేస్తుంది.
3. బంతి పైకి వెళుతుంటే వడి క్రమేపి తగ్గును. గరిష ఎత్తు వద్ద దాని వడి శూన్యము. బంతి తిరిగి కిందకు వస్తుంటే దాని వడి క్రమేపి పెరుగును.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 169

ప్రశ్న 13.
శక్తి అంటే ఏమిటి? వివిధ రకాల శక్తి రూపాలను రాయుము.
జవాబు:
శక్తి :
పనిచేయు సామర్థ్యాన్నే శక్తి అంటారు.

శక్తి రూపాలు :
యాంత్రిక శక్తి, ఉష్ణశక్తి, కాంతి శక్తి, ధ్వని శక్తి, విద్యుత్ శక్తి, అయస్కాంత శక్తి, కేంద్రక శక్తి మొదలగునవి శక్తి యొక్క అనేక రూపాలు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 170

ప్రశ్న 14.
పని చేయడానికి శక్తి అవసరమని, ఒక వ్యక్తి పని చేస్తున్నప్పుడు శక్తి ఖర్చు చేస్తాడని అంటే శక్తిని కోల్పోతున్నాడని తెలుసుకున్నాం.
ఎ) మరి ఈ శక్తి ఎక్కడకు పోతుంది?
బి) పనిచేయడానికి అవసరమైన బలాన్ని ప్రయోగించే వస్తువుకు, పనిచేయబడిన వస్తువుకు మధ్య శక్తి బదిలీ అవుతుందా?
సి) శక్తి బదిలీ కాకుండా ఏ బలమైనా ఒక పనిని చేయడం సాధ్యమేనా?
జవాబు:
ఎ) ఈ శక్తి పని జరగడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
బి) శక్తి మార్పిడి జరుగుతుంది.
సి) శక్తి బదిలీ కాకుండా పనిచేయడం జరుగదు.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 171

ప్రశ్న 15.
మనకు శక్తి ఎక్కడ నుండి లభిస్తుంది?
జవాబు:
సూర్యుడు మనకు అతి పెద్ద సహజ శక్తి వనరు. మనకు అవసరమైన అనేక ఇతర శక్తి వనరులన్నీ సూర్యునిపై ఆధారపడి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 16.
ఇతర శక్తి వనరుల గురించి రాయుము.
(లేదా)
సూర్యునిపై ఆధారపడని శక్తి జనకాలు ఉన్నాయా? ఉంటే అవి ఏమిటి?
జవాబు:
ప్రకృతిలో మనకు ముఖ్య శక్తి భాండాగారము సౌరశక్తి, ఈ సౌరశక్తిపై ఆధారపడని శక్తి వనరులు కొన్ని గలవు. అవి

1. భూ అంతర్భాగం నుండి వచ్చు శక్తి
2. సముద్ర అలల నుండి వచ్చు శక్తి
3. కేంద్రక శక్తి
4. రసాయనిక శక్తి
5. విద్యుత్ శక్తి నుండి ఉష్ణశక్తి ఏర్పడటం
6. ఇంధన శక్తి
7. బొగ్గు శక్తి
8. బయోగ్యాస్

9th Class Physical Science Textbook Page No. 178

ప్రశ్న 17.
ఆకుపచ్చని మొక్కలు ఆహారాన్ని ఎలా తయారుచేసుకుంటాయి?
జవాబు:
ఆకుపచ్చని మొక్కల యొక్క ఆకులు సౌరశక్తిని వినియోగించుకుని, వాటి ఆకులలో గల క్లోరోఫిల్ ను, ప్రకృతిలోని CO₂ తో కలిసి రసాయన చర్య (కిరణజన్య సంయోగ క్రియ)ను జరిపి పిండిపదార్థాలు మరియు O₂. ను తయారుచేసుకుంటాయి.

ప్రశ్న 18.
బొగ్గు, పెట్రోలియం వంటి ఇంధనాలు ఎలా ఏర్పడ్డాయి?
జవాబు:
భూ అంతర్భాగంలోకి చేరిన వృక్ష కళేబరాలు కొన్ని వేల సంవత్సరాల తర్వాత రసాయన శక్తి రూపాలైన బొగ్గు, పెట్రోలియం వంటి ఇంధనాలుగా మారతాయి.

ప్రశ్న 19.
ప్రకృతిలో జలచక్రం ఏర్పడడానికి ఏయే శక్తి రూపాంతరాలు దోహదపడతాయి?
జవాబు:
మనము ప్రకృతిలో వివిధ రకాల శక్తి రూపాంతరాలను చూస్తుంటాము.

1. పర్వతాలపై ఉన్న మంచు కరిగి నీరుగా మారి నదులుగా ప్రవహిస్తుంది.
2. ఈ క్రమంలో మంచు యొక్క స్థితిశక్తి గతిశక్తిగా మారుతుంది.
3. జల విద్యుత్ కేంద్రాలలో నీటి యొక్క గతిశక్తిని విద్యుత్ శక్తిగా మారుతుంది.
   ఈ విధంగా స్థితిశక్తి → గతిశక్తి → విద్యుత్ శక్తి → కాంతిశక్తి

9th Class Physical Science Textbook Page No. 180

ప్రశ్న 20.
ఒక రిక్షా కూలీ నిర్ణీత మార్గాన్ని తోటి రిక్షా కూలీ కంటే త్వరగా చేరుకోగలవచ్చు. అదే విధంగా 1 కి.గ్రా. పిండి రుబ్బడానికి మన ఇంట్లోని గైండర్ పక్కింటి వారి గైండర్ కంటే ఎక్కువ సమయం తీసుకోవచ్చు.
ఎ) ఒక పనిని ప్రతివారూ ఒకే కాలవ్యవధిలో చేయగలరా?
బి) ఒక పనిని చేసే ప్రతిసారి ఆ పనిని చేసే, బలం చేత సమాన శక్తి వినియోగించబడుతుందా?
సి) ఒక నిర్ణీత పనిని చేసే ప్రతిసారి వివిధ యంత్రాలు సమానమైన శక్తిని ఖర్చు చేస్తాయా?
జవాబు:
ఎ) ఒక పనిని ప్రతివారూ ఒకే కాలవ్యవధిలో చేయలేరు.
బి) సమాన శక్తి వినియోగించబడదు.
సి) నిర్ణీత పనిని చేసే ప్రతిసారి వివిధ యంత్రాలు సమానమైన శక్తిని ఖర్చు చేస్తాయి.

ప్రశ్న 21.
రహీమ్ తన ఇంటిలోని ఒకటో అంతస్తులో కొన్ని రిపేర్లు చేయించాలనుకున్నాడు. సుతారి మేస్త్రి సలహా మేరకు అతను 100 ఇటుకలు తెప్పించి ఒక కూలీతో మొదటి అంతస్తుకు మోయించాడు. కూలీ ఒక గంటలో 100 ఇటుకలను మొదటి అంతస్తుకు మోసినందుకుగాను రూ. 150/- లను కూలీగా తీసుకున్నాడు. సుతారి మేన్ సూచన మేరకు రహీమ్ రెండవ రోజు కూడా మళ్ళీ 100 ఇటుకలు తెప్పించి మరొక కూలీతో మొదటి అంతస్తుకు మోయించాడు. అతను రెండు గంటల్లో ఇటుకలన్నీ పైకి మోసి రూ. 300/- కూలీ అడిగాడు. నిన్నటి కూలీకి రూ. 150/- మాత్రమే ఇచ్చానని రహీమ్ అన్నాడు. నేను ఎక్కువ గంటలు పని చేశాను. కాబట్టి నాకు ఎక్కువ కూలీ ఇవ్వాలని వాదించాడు.
ఎ) ఎవరి వాదన సరియైనది?
బి) ఇద్దరు కూలీలు చేసిన పని సమానమేనా?
సి) పని జరిగిన రేటులో తేడాకు కారణమేమిటి?
జవాబు:
ఎ) రహీమ్ వాదన సరియైనది.
బి) ఇద్దరు కూలీలు చేసిన పని సమానమే.
సి) పట్టిన కాలవ్యవధి సమానం కాకపోడమే.

ఉదాహరణ సమస్యలు

9th Class Physical Science Textbook Page No. 167

ప్రశ్న 1.
ఒక పిల్లవాడు బల్లపై ఉన్న పుస్తకంపై 4.5 న్యూటన్ల బలాన్ని ప్రయోగించి ఆ పుస్తకాన్ని బలప్రయోగ దిశలో 30 సెం.మీ. దూరం కదిలించినట్లయితే జరిగిన పని ఎంత?
సాధన:
పుస్తకంపై ప్రయోగించబడిన బలం (F) = 4.5 న్యూ
స్థానభ్రంశము (s) = 30 సెం.మీ = \(\frac{30}{100}\) మీ. = 0.3 మీ.
జరిగిన పని (W) = Fs = 4.5 న్యూ × 0.3 మీ. = 1.35 న్యూటన్ – మీ (లేదా) 1.35 బౌల్ (J)

ప్రశ్న 2.
ఒక విద్యార్థి 0.5 కి.గ్రా.ల బరువున్న పుస్తకాన్ని నేలపై నుండి ఎత్తి 1.5 మీ. ఎత్తు గల అలమరా పైకి చేర్చితే జరిగిన పని ఎంత?
సాధన:
పుస్తకం ద్రవ్యరాశి = 0.5 కి.గ్రా, ఈ పుస్తకంపై గురుత్వాకర్షణ బలం ‘mg’ అవుతుంది.
F = mg = 0.5 కి.గ్రా. × 9.8 మీ/సె² = 4.9 న్యూటన్లు
అంతే బలాన్ని ఆ విద్యార్థి పుస్తకాన్ని పైకి ఎత్తడానికి ప్రయోగించవలసి ఉంటుంది.
పుస్తకంపై విద్యార్థి ప్రయోగించిన బలం (F) = 4.9 న్యూటన్లు
బలప్రయోగ దిశలో వస్తువు స్థానభ్రంశం (s) = 1.5 మీ.
జరిగిని పని (W) = Fs = 4.9 న్యూటన్లు × 1.5 మీ. = 7.35 న్యూటన్ – మీటరు లేదా 7.35 జెల్

9th Class Physical Science Textbook Page No. 168

ప్రశ్న 3.
100 న్యూటన్ల ఘర్షణ బలం కలిగించే తలంపై ఒక పెట్టె 4 మీ. దూరం నెట్టబడితే ఘర్షణ బలం చేసిన పని ఎంత?
సాధన:
పెట్టెపై కలుగజేయబడిన ఘర్షణ బలం (F) = 100 న్యూటన్లు
పెట్టెలో జరిగిన స్థానభ్రంశం (s) = 4 m

బలం, వస్తువు స్థానభ్రంశం ఒకదానికొకటి వ్యతిరేక దిశలో ఉన్నాయి. కాబట్టి పెట్టెపై జరిగిన పని ఋణాత్మకం.
W= – Fs (F ఘర్షణబలం)
= -(100 న్యూటన్లు × 4 మీ) = – 400 న్యూటను – మీటరు (లేదా) – 400 జాల్

9th Class Physical Science Textbook Page No. 169

ప్రశ్న 4.
0.5 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల ఒక బంతిని పైకి విసిరినప్పుడు అది 5 మీ. ఎత్తుకు చేరుకుంది. బంతి పై దిశలో కదులుతున్నప్పుడు దానిపై గురుత్వాకర్షణ బలం వల్ల జరిగిన పని ఎంత? (g = 10 మీ/సె²)
సాధన:
బంతిపై పనిచేసే గురుత్వాకర్షణ బలం (F) = mg = (0.5 కి.గ్రా) × (10 మీ/సె²) = 5 న్యూటన్లు
బంతి స్థానభ్రంశం = 5 మీ.
బంతిపై ప్రయోగింపబడిన బలం, బంతి స్థానభ్రంశం ఒకదానికొకటి వ్యతిరేక దిశలో ఉన్నందున పనిని ఋణాత్మకంగా పరిగణిస్తాం.
W = -F × s = – (5 న్యూటన్లు) × (5 మీటర్లు) = – 25 న్యూటన్ – మీటర్లు (లేదా) – 26 జౌల్

9th Class Physical Science Textbook Page No. 174

ప్రశ్న 5.
250 గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల ఒక బంతి 40 సెం.మీ./సె. వేగంతో కదులుతుంటే, దాని కుండే గతిశక్తి ఎంత?
సాధన:
బంతి ద్రవ్యరాశి (m) = 250 గ్రా. = 0.25 కి.గ్రా. ,
బంతి వేగం (v) = 40 సెం.మీ/సె. = 0.4 మీ/సె.
బంతి గతిశక్తి K.E. = ½ (0.25) (0.4)² = 0.02 జెల్

ప్రశ్న 6.
సైకిల్ తొక్కే వ్యక్తి ద్రవ్యరాశి సైకిల్ ద్రవ్యరాశితో కలిపి 90 కి.గ్రా. సైకిల్ యొక్క వేగం 6 కి.మీ./గం. నుండి 12 కి.మీ/గం. కు పెరిగితే అతను చేసిన పని ఎంత?
సాధన:
సైకిల్ తో సహా వ్యక్తి యొక్క ద్రవ్యరాశి = 90 కి.గ్రా.
సైకిల్ తొలివేగం (u) = 6 కి.మీ./గం. = 6 × ( 5/18) = 5/3 మీ/సె.
సైకిల్ తుది వేగం (v) = 12 కి.మీ./గం. = 12 × (5/18) = 10/3 మీ./సె.
సైకిల్ యొక్క తొలి గతిశక్తి K.E_(i) = ½mu² = ½(90) (5/3)² = ½(90) (5/3) (5/3) = 125 జౌళ్ళు
సైకిల్ యొక్క తుది గతిశక్తి K.E_(f) = ½mv² = ½ (90) (10/3)² = ½(90) (10/3) (10/3) = 500 జౌళ్ళు
సైకిల్ తొక్కే వ్యక్తి చేసిన పని = గతిశక్తిలో కలిగిన మార్పు = K.E_(f) – K.E_(i)
= 500 జౌళ్ళు – 125 జౌళ్ళు = 375 జౌళ్ళు

9th Class Physical Science Textbook Page No. 177

ప్రశ్న 7.
2 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల దిమ్మ భూమి నుండి 2 మీ. ఎత్తు వరకు ఎత్తబడింది. ఆ ఎత్తు వద్ద దిమ్మ యొక్క స్థితిశక్తిని లెక్కించండి. (గురుత్వత్వరణం (g) = 9.8 మీ/సె²).
సాధన:
దీమ్మ యొక్క ద్రవ్యరాశి (m) = 2 కి.గ్రా. ; దిమ్మ చేరుకున్న ఎత్తు (h) = 2 మీ.
గురుత్వత్వరణం (g) = 9.8 మీ/సె²
దిమ్మ యొక్క స్థితిశక్తి P.E. = mgh = (2) (9.8) (2) = 39.2 జౌళ్ళు

ప్రశ్న 8.
1 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల పుస్తకం h ఎత్తు వరకు ఎత్తబడింది, ఆ పుస్తకం స్థితిశక్తి 49 జౌళ్ళు, అయిన అది ఎంత ఎత్తుకు ఎత్తబడిందో కనుక్కోండి.
సాధన:
పుస్తకం యొక్క స్థితిశక్తి = mgh
mgh = 49 జౌళ్ళు ⇒ (1) (9.8)h = 49 జౌళ్ళు
పుస్తకం ఎత్తబడిన ఎత్తు, h = (49)/(1 × 9.8) = 5 మీ.

9th Class Physical Science Textbook Page No. 181

ప్రశ్న 9.
ఒక వ్యక్తి 5 నిమిషాలలో 420 ఔళ్ల పని చేయగలిగితే అతని సామర్థ్యం ఎంత?
సాధన:
జరిగిన పని (W) = 420 జౌళ్లు ;
పనిచేయడానికి తీసుకున్న కాలం (t) = 5 నిమిషాలు = 5 × 60 సెకన్లు = 300 సెకన్లు
సామర్థ్యం (p) = W/t = 420/300 = 1.4 వాట్లు

ప్రశ్న 10.
ఒక స్త్రీ 10 సెకన్లలో 250 ళ్ల పని చేయగలదు. ఒక బాలుడు 4 సెకన్లలో 100 జోళ్ల పని చేయగలడు. వారిలో ఎవరి సామర్థ్యం ఎక్కువ?
సాధన:
సామర్థ్యం , P = W/U
స్త్రీ సామర్థ్యము = 250 / 10 = 25 వాట్లు
బాలుని సామర్థ్యము = 100/4 = 25 వాట్లు
ఇద్దరి సామర్థ్యమూ సమానమే. అంటే ఇద్దరూ పనిని సమాన వేగంతో చేయగలుగుతారు.

పరికరాల జాబితా

పింగాణి పాత్ర, లోహపు గోళం, కీ ఇచ్చే బొమ్మ కారు, స్ప్రింగ్, పొడవాటి స్థూపాకారపు గొట్టం, రబ్బరు బెలూను, అద్దం ముక్క లేజర్ లైట్, శక్తి వనరులను ప్రదర్శించే చార్టు, గతి శక్తి, స్థితి శక్తి ఉదాహరణలను చూపే చారు

9th Class Physical Science 10th Lesson పని మరియు శక్తి Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

విజ్ఞానశాస్త్ర ప్రకారం ‘పని’కి గల అర్థాన్ని అవగాహన చేసుకుందాం :

ప్రశ్న 1.
కింద ఇవ్వబడిన ఉదాహరణలలో విజ్ఞానశాస్త్ర ప్రకారం పని జరిగిందో, లేదో మీ స్నేహితులతో చర్చించి, ఏ కారణం ఆధారంగా పని జరిగిందని చెప్పారు? ఆ కారణాన్ని నమోదు చేయు విధంగా ఒక పట్టిక నమూనాను తయారు చేయండి.

జవాబు:

కృత్యం – 2

ఒక వస్తువు యొక్క శక్తిలో పెరుగుదల లేదా తగ్గుదలను అవగాహన చేసుకుందాం :

ప్రశ్న 2.
ఒక వస్తువు యొక్క శక్తిలో పెరుగుదల (లేదా) తగ్గుదలను ఏ విధంగా అవగాహన చేసుకోగలమో ప్రయోగపూర్వకంగా వ్రాయండి.
జవాబు:

1. పటంలో చూపినట్లు ఒక గట్టి స్ప్రింగును బల్లపై ఉంచండి.
2. మీ చేతితో ఆ స్ప్రింగు పై భాగము నుండి గట్టిగా అదిమి కొద్దిసేపటి తర్వాత వదిలేయండి.
3. స్ప్రింగును అదిమి పట్టినప్పుడు, వదిలిన తర్వాత స్ప్రింగ్ లో జరిగిన మార్పులను పరిశీలించండి.
4. పని జరిగేందుకు బలాన్ని ప్రయోగించిన వస్తువు శక్తిని కోల్పోతుందని, ఏ వస్తువుపై అయితే పని జరిగిందో ఆ వస్తువు శక్తిని గ్రహిస్తుందని తెలుస్తుంది.

ఈ విధంగా ఒక వస్తువుపై బలం ప్రయోగించబడటం వలన దాని శక్తి పెరుగుదల లేదా తగుదల ఏ విధంగా ఉంటుందో అవగాహన చేసుకోవచ్చును.

కృత్యం – 3

శక్తి వనరుల జాబితా తయారుచేయడం :

ప్రశ్న 3.
శక్తి వనరుల జాబితాను తయారుచేయండి. అందులో ఏవి సూర్యునిపై ఆధారపడి ఉన్నాయో గుర్తించండి. అవి సూర్యునిపై ఆధారపడ్డాయని ఎలా చెప్పగలమో వ్రాయండి.
జవాబు:
శక్తి వనరులు :
సౌరశక్తి, వాయుశక్తి, జలశక్తి, బయోమాస్ శక్తి, నేలబొగ్గు, చమురు, సహజ వాయువులు, అలల శక్తి, సముద్ర ఉష్ణ మార్పిడి శక్తి, భూ ఉష్ణ శక్తి, గార్బేజి శక్తి, కేంద్రక శక్తి, మూలకాల శక్తి, మొదలగునవి.

ఈ శక్తి వనరులు కొన్ని సూర్యునిపై ఆధారపడతాయి. వాటిని ఒక శక్తి పరివర్తన ఛార్టు ద్వారా చూపడం జరుగుచున్నది.

కృత్యం – 4

కదిలే వస్తువులకు గల శక్తిని తెలుసుకుందాం :

ప్రశ్న 4.
గతిశక్తిని నిరూపించు ప్రయోగాలను వ్రాయుము.
జవాబు:

1. పటం (i)లో చూపినట్లు ఒక బల్లపై ఒక లోహపు గోళాన్ని, ఒక బోలుగా ఉన్న ప్లాస్టిక్ డబ్బాను పక్కపక్కనే ఉంచండి.
2. పటం (ii)లో చూపినట్లు లోహపు గోళాన్ని బల్ల అంచువరకు జరిపి, డబ్బావైపు ‘v’ వేగంతో దొర్లించండి.
3. గోళాన్ని దొర్లించినపుడు అది ‘v’ వేగంతో కదలడం ప్రారంభించి ప్లాస్టిక్ డబ్బాను ఢీకొన్నది.
4. డీకొనడం వల్ల పటం (ii)లో చూపినట్లు డబ్బా స్థానం ‘A’ నుండి ‘B’ కు మారింది.
5. దీని ఆధారంగా నిశ్చలస్థితిలో ఉన్న గోళం కంటే కదిలే గోళం శక్తివంతమైనదని చెప్పవచ్చును.
6. ఎందుకనగా నిశ్చలస్థితిలో ఉన్న గోళం ఎటువంటి పని చేయలేదు.
7. కానీ కదిలే గోళం ప్లాస్టిక్ డబ్బాను ముందుకు కదిలించింది.
8. దీనిని బట్టి నిశ్చలస్థితిలో ఉన్న వస్తువు కంటే కదిలే వస్తువుకు అధిక శక్తి గలదని తెలుసుకోవచ్చును.

కృత్యం – 5

స్థితిశక్తిని గురించి తెలుసుకుందాం :

ప్రశ్న 5.
స్థితిశక్తిని గురించి తెలుపు కృత్యాలను వ్రాయుము.
జవాబు:

1. ఒక వెదురు కర్రను తీసుకుని ‘విల్లు’ తయారుచేయండి.
2. ఒక కర్ర పుల్లతో బాణాన్ని తయారుచేసి పటం (1)లో చూపినట్లు బాణం ఒక కొనను వింటినారికి ఆనించి కొద్దిగా లాగి బాణాన్ని వదలండి.
3. ఆ బాణం విల్లు నుంచి వేరుపడి, కొద్ది దూరంలో కిందపడిపోవడం గమనించవచ్చును.
4. ఇప్పుడు మరొక బాణాన్ని పటం (ii)లో చూపినట్లు అధిక బలాన్ని ఉపయోగించి బాగా లాగి వదలండి.
5. ఈ సందర్భంలో బాణం అతివేగంగా గాలిలో దూసుకుపోవడం గమనించవచ్చును.
6. రెండవ సందర్భంలో అధిక బలంను ప్రయోగించడం వలన విల్లుపై చేసిన పని, విల్లు ఆకారాన్ని మార్చడం వల్ల అధిక శక్తిని పొందింది.
7. ఇటువంటి శక్తిని స్థితిశక్తి అంటారు. ఈ శక్తి బాణాన్ని గాలిలో అతివేగంగా కదిలేట్లు చేసింది.

కృత్యం – 6

సాగదీయబడిన రబ్బరు బ్యాండ్ లోని శక్తిని పరిశీలిద్దాం :

ప్రశ్న 6.
సాగదీయబడిన రబ్బరు బ్యాండ్ లోని శక్తిని పరిశీలించు ప్రయోగాలను వ్రాయుము.
జవాబు:

1. ఒక రబ్బరు బ్యాండును తీసుకొనుము.
2. దాని రెండు చివరలా రెండు చేతులతో పట్టుకుని సాగదీయుము.
3. ఒక చేతి నుండి రబ్బరు బ్యాండను వదిలేయండి.
4. మీరు ఏమి జరిగిందో గమనించగా దాని ఆకారం పూర్వస్థితికి వచ్చింది. అనగా మారినది.
5. స్వతహాగా మీ ఫలితమేమనగా అది మీ చేతిపై శక్తిని ప్రయోగిస్తుంది.
6. దీనిని బట్టి వస్తువులు ఆకారం మారడం వల్ల శక్తిని పొందుతాయి అని గమనించవచ్చును.

కృత్యం – 7

కొంత ఎత్తులో ఉన్న వస్తువుకు ఉండే శక్తిని పరిశీలిద్దాం :

ప్రశ్న 7.
కొంత ఎత్తులో ఉన్న వస్తువుకు ఉండే శక్తిని గూర్చి ప్రయోగ పూర్వకంగా తెల్పుము.
జవాబు:

1. ఒక బరువైన లోహపు బంతిని తీసుకుని తడిమట్టి ఉన్న ప్రదేశంలో కొంత ఎత్తు నుండి వదలండి.
2. ఇదే విధముగా ఈ ప్రక్రియను వివిధ ఎత్తుల నుండి లోహపు బంతిని వదిలేస్తూ తడిమట్టిలో ఏర్పడే గుంతలను పరిశీలించండి.
3. ఆ గుంతలను పరిశీలించగా ఎత్తు పెరిగే కొలది దాని శక్తిలో మార్పును గమనించవచ్చును.
4. దీనిని బట్టి వస్తువుల స్థానం మారటం వల్ల కూడా అవి శక్తిని పొందుతాయని గమనించవచ్చును.

కృత్యం – 8

ప్రశ్న 8.
ప్రకృతిలో సహజమైన శక్తి మార్పులు, నిత్య జీవిత కార్యకలాపాలలో శక్తి మార్పుల జాబితా తయారు చేద్దాం
ఎ) ప్రకృతిలో సహజమైన శక్తి రూపాంతరాల యొక్క జాబితాను తయారుచేయండి.
జవాబు:

బి) మన నిత్య జీవిత కార్యకలాపాలలో శక్తి రూపాంతరాల జాబితాను తయారుచేయండి.
జవాబు:

కృత్యం – 9

యాంత్రిక శక్తి నిత్యత్వ నియమం :

ప్రశ్న 9.
యాంత్రిక శక్తి నిత్యత్వ నియమంను తెల్పు ప్రయోగాన్ని వ్రాయుము.
జవాబు:

1. 50 – 60 సెం||మీల పొడవు గల సన్నని దారాన్ని తీసుకోండి.
2. ఆ దారపు ఒక చివర చిన్న లోహపుగోళాన్ని కట్టండి.
3. దారం రెండవ కొనను పటంలో చూపినట్లు గోడకు స్థిరముగా కట్టుము.
4. ఇప్పుడు లోలకపు లోహపుగోళాన్ని కొంచెం (A₁ వైపుకు) లాగి వదలండి.
5. ఆ గోళం కంపిస్తూ వ్యతిరేకదిశకు అనగా A₂ స్థానానికి చేరును.
6. ఈ విధంగా ఆ గోళం A₁ , A₂ స్థానాల మధ్య కంపిస్తుండును.
7. గోళం యొక్క స్థితిశక్తి ‘A’ స్థానం వద్ద తక్కువ. ఎందుకనగా A₁, A₂ లతో పోల్చగా భూమి నుండి ఎత్తు తక్కువ కనుక.
8. గోళం A₁ నుండి బయలుదేరిన గోళానికి స్థితిశక్తి తగ్గుతూ గతిశక్తి పెరుగును.
9. గోళం A స్థానంకు చేరిన దాని స్థితిశక్తి – గతిశక్తి అగును.
10. గోళం A₁ నుండి A₂ కు కదులుతున్నపుడు దాని స్థితిశక్తి పెరుగుతూ, A₂ వద్ద గరిష్టానికి చేరుకుంటుంది.
11. గాలి నిరోధంను లెక్కలోనికి తీసుకొనకపోతే, లోలకం కంపించే మార్గంలోని ప్రతీ బిందువు వద్ద దాని స్థితిశక్తి మరియు గతిశక్తి ల మొత్తం స్థిరముగా ఉంటుంది.

ఈ విధంగా యాంత్రిక శక్తి నిత్యత్వమయినదని చెప్పవచ్చును.

కృత్యం – 10

వివిధ ఎత్తుల వద్ద స్వేచ్ఛాపతన వస్తువు యొక్క మొత్తం శక్తిని లెక్కించుట :

ప్రశ్న 10.
వివిధ ఎత్తుల వద్ద స్వేచ్ఛాపతన వస్తువు యొక్క మొత్తం శక్తిని లెక్కించే కృత్యంను వ్రాయుము.
జవాబు:
20 కి.గ్రా. ద్రవ్యరాశి గల ఒక వస్తువు 4 మీ. ఎత్తు నుండి స్వేచ్ఛగా వదిలి వేయబడింది. కింది పట్టికలో ఇవ్వబడిన వివిధ సందర్భాలలో దాని స్థితిశక్తి, గతిశక్తి మరియు ఆ రెండు శక్తుల మొత్తం కనుగొని పట్టికలో రాయండి. (g విలువ 10 మీ/సె². గా తీసుకోండి)