Category: Class 10

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 7th Lesson ప్రజలు – నివాస ప్రాంతాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 7th Lesson ప్రజలు – నివాస ప్రాంతాలు

10th Class Social Studies 7th Lesson ప్రజలు – నివాస ప్రాంతాలు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
నివాసప్రాంతం అంటే ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
ఒక ప్రదేశంలో మన నివాస స్థలాన్ని, మన జీవితాలను ఏర్పరచుకున్న పద్దతినే నివాసప్రాంతం అంటాం. ఇది మనం నివసించే, పనిచేసే భౌగోళిక ప్రదేశం. నివాస ప్రాంతంలో విద్య, మతపర, వాణిజ్యం వంటి విభిన్న కార్యకలాపాలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 2.
స్థిర నివాసం ఏర్పాటు చేసుకోవటంతో మానవ జీవనశైలి ఎలా మారింది? (AS1)
(లేదా)
స్థిర జీవనం వల్ల మానవ జీవనశైలిలో వచ్చిన మార్పులను వివరించండి.
జవాబు:
స్థిర నివాసం ఏర్పాటు చేసుకోవటంతో మానవ జీవనశైలిలో అనేక మార్పులు వచ్చాయి. ఆహారం సంపాదించుకోడానికి వాళ్లు చాలాదూరం తిరగాల్సిన పని తప్పింది. ఇప్పుడు ఎక్కువ కాలం ఉండడానికి వీలు కావడంతో స్థిర నివాసం ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. వీరు ఆహార ఉత్పత్తికి, వ్యవసాయానికి పూనుకున్నారు. ప్రకృతి రీతులను బాగా అర్థం చేసుకోగలిగారు. ఆకాశంలో గ్రహాల కదలికలు వంటివి గమనించడానికి వీరికి తీరిక దొరికింది. జనాభా కూడా పెరిగింది. రవాణా సౌకర్యాలు విస్తరించాయి.

ప్రశ్న 3.
ప్రదేశం, పరిస్థితి అంశాలను నిర్వచించండి. మీరు ఉంటున్న ప్రాంతం నుంచి ఒక్కొక్క ఉదాహరణ ఇవ్వండి. (AS1)
జవాబు:
ప్రదేశం ఒక ప్రాంత లక్షణాలను తెలియజేస్తుంది. మెట్టపల్లాలు, సముద్రానికి ఎంత ఎత్తులో ఉందో, నీటి వనరులు, నేల రకాలు, భద్రత, ప్రకృతి శక్తుల నుండి రక్షణ వంటివి ప్రదేశం కిందకి వస్తాయి. విశాఖపట్టణాన్ని ఉదాహరణగా తీసుకుంటే ఇది బంగాళాఖాతం తీరంలో ఉంది. సహజ ఓడరేవు, విమానాశ్రయం, రైల్వేస్టేషన్, బస్ స్టేషన్ వంటి అన్ని సదుపాయాలు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు రంగాలలో ఉన్నత విద్య, వైద్య సదుపాయాలున్నాయి. పరిస్థితి : ప్రాంతాలు ఒంటరిగా ఉండవు. ఏదో ఒక విధంగా ఇతర ప్రాంతాలతో సంబంధం ఉంటుంది. పరిస్థితి ఇతర ప్రాంతాలతో గల సంబంధాలను తెలియజేస్తుంది.

విశాఖపట్నం నుండి అన్ని ప్రాంతాలకు బస్సు, రైలు, విమాన, నౌకా సదుపాయాలున్నాయి.

ప్రశ్న 4.
వివిధ ప్రాంతాలను భారతదేశ జనాభా గణన విభాగం ఎలా నిర్వచిస్తోంది ? పరిమాణం, ఇతర అంశాల రీత్యా వాటిని ఎలా వ్యవస్థీకరిస్తోంది? (AS1)
జవాబు:
భారత జనాభా గణన విభాగం కొన్ని ప్రామాణికాల ఆధారంగా నివాసప్రాంతాలను వర్గీకరిస్తుంది.

నివాస ప్రాంత రకం	ఉపయోగించిన ప్రామాణికాలు	ఉదాహరణలు
మహానగరాలు	కోటి జనాభాకి మించి ఉన్న నగరాలు	* ముంబై మహానగర ప్రాంతం (1.84 కోట్లు) * ఢిల్లీ మహానగరం (1.63 కోట్లు) * కోల్‌కతా మహానగరం (1.41 కోట్లు)
మెట్రోపాలిటన్ నగరాలు/పదిలక్షలు దాటిన నగరాలు	పది లక్షలు – కోటి మధ్య జనాభా ఉన్న నగరాలు	* చెన్నై (86 లక్షలు) నగరాలు/పదిలక్షలు . * హైదరాబాదు (78 లక్షలు) దాటిన నగరాలు * అహ్మదాబాదు (62 లక్షలు)
క్లాసు 1 నగరాలు	ఒక లక్ష – పది లక్షల మధ్య పట్టణ ప్రాంతాలు	* విశాఖపట్టణం (2.03 మిలియన్లు) ఉన్న * తిరుపతి (0.46 మిలియన్లు) * వరంగల్ (0.76 మిలియన్లు)
పట్టణాలు	5000 నుంచి ఒక లక్ష మధ్య గల	* ప్రొద్దుటూరు (1,50,309) * తెనాలి (1,53,756) * సిద్దిపేట (61,809)
రెవెన్యూ గ్రామాలు	నిర్దిష్ట సరిహద్దులు ఉన్న గ్రామం	* పెదకాకాని (18,947) * కొల్లూరు (16,025) * బండారుపల్లి (4,863)
ఆవాస ప్రాంతాలు	రెవెన్యూ గ్రామం (హామ్లెట్) లోపల కొన్ని ఇళ్ల సముదాయం	* గోసాలపురం తండా (1570)

ప్రశ్న 5.
విమానాశ్రయ నగరం అంటే ఏమిటి ? దాని నిర్మాణ స్వరూపం ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
భారతదేశంతో సహా అనేక దేశాలలో కొత్త రకపు నివాస ప్రాంతాలు ఏర్పడుతున్నాయి. ఈ నివాస ప్రాంతాలు పెద్ద పెద్ద విమానాశ్రయాల చుట్టూ ఏర్పడుతున్నాయి. అందుకనే వీటిని విమానాశ్రయ నగరాలు (లేదా ఏరోట్రిపోలిస్) అంటున్నారు.

విమానాశ్రయ నగరాలలో విమానాశ్రయమే ఒక నగరంగా పనిచేస్తుంది. అనేక సదుపాయాలు (హోటళ్లు, దుకాణాలు, వినోదం, ఆహారం, వ్యాపార సమావేశ సదుపాయాల వంటివి) అక్కడ కల్పిస్తారు. ఇతర ప్రాంతాల నుంచి ప్రజలు విమానాలలో వచ్చి తమకు అవసరమైన వాళ్లతో అక్కడే వ్యవహారాలు పూర్తి చేసుకుని తిరిగి విమానాల్లో వెళ్లిపోతారు. ట్రాఫిక్ వంటి సమస్యలు ఏమీ లేకుండా నగరంలోని సదుపాయాలన్నింటినీ పొందుతారు.

10th Class Social Studies 7th Lesson ప్రజలు – నివాస ప్రాంతాలు InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.98

ప్రశ్న 1.
విమానాశ్రయ నగర కేంద్రం ఏమిటి?
జవాబు:
పెద్ద పెద్ద విమానాశ్రయాల చుట్టూ కొత్తగా ఏర్పడే నగరాన్ని విమానాశ్రయ నగర కేంద్రం అంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.98

ప్రశ్న 2.
విమానాశ్రయ నగర కేంద్రంలో, లేదా దాని దగ్గర ఉండే రెండు సదుపాయాలను పేర్కొనండి.
జవాబు:
విమానాశ్రయ నగర కేంద్రంలో ఉండే సదుపాయాలు :

1. హోటళ్లు
2. వ్యాపార సమావేశ సదుపాయాలు

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 3.
మొహుదా గ్రామ ప్రజలు ఏ విషయం పట్ల ఆందోళన చెందుతున్నారు?
జవాబు:
తమ గ్రామం వద్ద చెత్త శుద్ధి కార్మాగారాన్ని ఏర్పాటు చేయడం వల్ల మొహుదా గ్రామస్థులు ఆందోళన చెందుతున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 4.
చెత్త శుద్ధి కర్మాగారం వల్ల ఎంత మంది ప్రజలు, పశువులు ప్రభావితం కానున్నారు?
జవాబు:
మొహుదా గ్రామం వద్ద చెత్త శుద్ధి కర్మాగారాన్ని ఏర్పాటుచేస్తే ఆ ప్రాంతంలోని 30,000 మంది ప్రజలే కాకుండా 10,000 పశువులు కూడా ప్రభావితం అవుతాయి.

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 5.
సర్వే నివేదిక ప్రకారం బరంపురం ఎంత ఘన వ్యర్థ పదార్థాలను ఉత్పత్తి చేసింది?
జవాబు:
2009 లో నిర్వహించిన ఒక సర్వే ప్రకారం బరంపురంలో ప్రతిరోజు 150 టన్నుల ఘన వ్యర్థపదార్థాలు ఉత్పన్నం అవుతాయి.

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 6.
బరంపురం నగరపాలక సంస్థ అధికారులు “గత మూడు సంవత్సరాలలో ఉత్పత్తి అవుతున్న చెత్త పెరిగి ఉండవచ్చని” అంటున్నారు. వీళ్ల అభిప్రాయంతో మీరు ఏకీభవిస్తున్నారా, లేదా ? మీ కారణాలు పేర్కొనండి.
జవాబు:
అవును, బరంపురం నగరపాలక సంస్థ అధికారులతో ఏకీభవిస్తున్నాను. నగర ప్రజల జీవనశైలి మారుతూ ఉండటంతో ఘన వ్యర్థ పదార్థాలు కూడా పెరగవచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.94

ప్రశ్న 7.
నిలువు వరుస ‘అ’లో ఒక ప్రదేశం యొక్క అంశాలు ఉన్నాయి. ‘ఆ’ నిలువు వరసలో అది ప్రదేశానికి సంబంధించిన అంశమో, పరిస్థితికి సంబంధించిన అంశమో రాయండి. అది పరిస్థితికి సంబంధించిన అంశమైతే ‘ఇ’ నిలువు వరసలో దీని ప్రభావం ఎలా ఉంటుందో రాయండి.

అ	ఆ	ఇ
1. బంకమట్టి నేల
2. వర్షపాతం చాలా ఎక్కువ.
3. దాని ప్రధానమైన మార్కెట్టు తీరానికి 45 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
4. నేల చాలా తక్కువ వాలు కలిగి ఉంటుంది.
5. అది ప్రధాన రైలు మార్గంలో ఉంది.
6. ఆసుపత్రి లేదు.
7. వ్యవసాయ భూములు ఎక్కువ.
8. మొబైల్ టవర్లతో అన్ని ప్రదేశాలతో సంబంధం కలిగి ఉంది.
9. నది నుండి పది నిమిషాలు నడవాలి.
10. ఒక వడ్ల మిల్లు ఉంది.

జవాబు:

అ	ఆ	ఇ
1. బంకమట్టి నేల	ప్రదేశం	ఇటుక, కుండల తయారీకి అనుకూలం.
2. వర్షపాతం చాలా ఎక్కువ.	ప్రదేశం	ప్రదేశం పంటలు పండవు, నీటి సమస్య ఉండును.
3. దాని ప్రధానమైన మార్కెట్టు తీరానికి 45 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.	పరిస్థితి
4. నేల చాలా తక్కువ వాలు కలిగి ఉంటుంది.	ప్రదేశం	పంటలకు అనుకూలం. ఇండ్ల నిర్మాణానికి అనుకూలం.
5. అది ప్రధాన రైలు మార్గంలో ఉంది.	పరిస్థితి	అనుకూలమైనది.
6. ఆసుపత్రి లేదు.	ప్రదేశం	అనుకూలం కాదు.
7. వ్యవసాయ భూములు ఎక్కువ.	ప్రదేశం	జనాభా ఎక్కువగా ఉంటారు.
8. మొబైల్ టవర్లతో అన్ని ప్రదేశాలతో సంబంధం కలిగి ఉంది.	పరిస్థితి	అనుకూలమైనది.
9. నది నుండి పది నిమిషాలు నడవాలి.	పరిస్థితి	అనుకూలమైనది.
10. ఒక వడ్ల మిల్లు ఉంది.	ప్రదేశం	అనుకూలమైనది.

10th Class Social Textbook Page No.94

క్షేత్ర పరిశీలన :

ప్రశ్న 8.
మీరు గీసిన పటంలో గుర్తించిన ఉత్పత్తి ప్రదేశాలలో (వ్యవసాయ క్షేత్రాలు, కర్మాగారాలు, కార్యాలయాలు, దుకాణాలు, గనులు వంటివి) ఒకటి, రెండింటిని సందర్శించండి. వాళ్లకి కావలసిన ముడిసరుకులు/ఉత్పాదకాలు ఎక్కడి నుంచి వస్తాయో, ఉత్పత్తి చేసిన సరుకులు ఎక్కడ అమ్ముతారో తెలుసుకోండి. ఏ ముడిసరుకులు మీ నివాస ప్రాంతం నుంచి , వస్తాయి ? అదే విధంగా ఉత్పత్తి చేసిన సరుకులను మీ నివాస ప్రాంతంలోనే అమ్ముతున్నారో లేక ఇతర ప్రాంతాలకు పంపిస్తున్నారో (ఇతర ప్రాంతాలకు పంపిస్తున్నట్లయితే, ఎక్కడికి పంపిస్తున్నారో) తెలుసుకోండి. ఇక్కడ ఉత్పత్తి ఎందుకు చేపట్టారు?
1) ఈ ప్రాంతంలో ఉత్పత్తిని ప్రభావితం చేసిన ఆ ప్రదేశం అంశాలకు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
ఇచ్చట వ్యవసాయ క్షేత్రాలు సారవంతమైనవి. నదీ ప్రవాహంతో వచ్చి ఒండ్రుమట్టితో చక్కని వరి, పెసర, జనుము, నువ్వులు పండుతాయి. నదీ తీర ప్రాంతం కావడంతో కాలువల ద్వారా సాగునీరు అందుతుంది. నదిలో నీరు లేనపుడు తక్కువ లోతులోనే బోరుబావులకు నీరు లభ్యమౌతుంది.

2) ఈ ప్రాంతంలో ఉత్పత్తిని ప్రభావితం చేసిన పరిస్థితి అంశాలకు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
గ్రామంలో వ్యవసాయేతర వృత్తులవారు, సమీప పట్టణ వ్యాపారులు వచ్చి పంటలను కొనుగోలు చేస్తారు. సమీప పట్టణానికి రహదారి సౌకర్యం ఉండటంతో రైతులే స్వయంగా పంటలను తీసుకొనిపోయి అమ్ముకొనే సదుపాయం కలదు. వేసవికాలంలో పండే కూరగాయలకు మార్కెట్ సౌకర్యం కలదు.

3) ఉత్పత్తిని ఆ ప్రాంత చరిత్ర ఎలా ప్రభావితం చేసింది?
జవాబు:
వ్యవసాయ క్షేత్రాలు, మార్కెట్ ఒకే జిల్లాలోనివి కావడం.

10th Class Social Textbook Page No.95

ప్రశ్న 9.
మీ ప్రాంతాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోండి…….

ఒక ప్రాంతం ఎంత పెద్దగా ఉంటే అక్కడ అన్ని ఎక్కువ సేవలు లభ్యం అవుతాయి. ఉదాహరణకు విద్య సదుపాయాలను తీసుకోండి. దీని ద్వారా పెద్ద ప్రదేశాలలో (అంటే పై స్థాయిలో ఉన్న ప్రాంతాలలో) ప్రత్యేక సేవలు విరివిగా లభ్యమవడాన్ని గమనించవచ్చు.
1) మీ ప్రాంతంలో ఏ స్థాయి వరకు విద్యా సదుపాయం ఉంది ? ఉదా : ప్రాథమిక, ఉన్నత, ఇంటర్మీడియట్, కళాశాల విద్య (డిగ్రీ, పీజి).
జవాబు:
ఉన్నత పాఠశాల విద్య

2) మీ ఊరిలో ఉన్న సదుపాయానికి మించి మీరు చదువు కొనసాగించదలుచుకుంటే మీరు ఎక్కడికి వెళ్లవలసి వస్తుంది?
జవాబు:
సమీప పట్టణానికి,

3) మీ ప్రాంతంలో ఎటువంటి వృత్తి విద్యా కోర్సులు ఉన్నాయి? ఉదా : ఇంజినీరింగ్, మెడిసిన్, కామర్స్, సాంకేతిక డిప్లామా వంటివి.
జవాబు:
మా గ్రామానికి 10 కి.మీ. పరిధిలో ఇంజనీరింగ్, మెడిసిన్, పాలిటెక్నిక్, కామర్స్ కోర్సులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

4) మీకు వేరే వృత్తి విద్యలో ఆసక్తి ఉంటే మీరు ఎక్కడికి వెళ్లవలసి ఉంటుంది?
జవాబు:
సమీప పట్టణానికి.

10th Class Social Textbook Page No.98

ప్రశ్న 10.
ఈ అధ్యాయం కోసం మీరు అధ్యయనం చేసిన ప్రదేశానికి దగ్గరలో విమానాశ్రయ నగరం ఏర్పడిందని ఊహించుకోండి. అప్పుడు ఆ ప్రాంత స్థలంలో వచ్చే మూడు మార్పులను పేర్కొనండి. అదే విధంగా ఆ ప్రాంత పరిస్థితులలో వచ్చే మూడు మార్పులను పేర్కొనండి.
జవాబు:
విమానాశ్రయ నగరం ఏర్పడితే వచ్చే మార్పులు :
ఎ) ఆ ప్రాంత స్థలంలో :

1. గదులు అద్దెకిచ్చే హోటళ్లు, టాక్సీలు వెలుస్తాయి.
2. వ్యాపారవేత్తలు, అధికారులు సమావేశాలు నిర్వహించేందుకు సమావేశ మందిరాలు నిర్మితమవుతాయి.
3. అంతర్జాలం (Internet) వంటి సదుపాయాలతో కేస్లు కూడా వెలుస్తాయి.

బి) ఆ ప్రాంత పరిస్థితిలో మార్పులు :

1. సమీప నగరానికి చక్కని రహదారులు వేస్తారు.
2. రవాణా సౌకర్యం సమకూర్చుతారు.
3. కమ్యూనికేషన్ వ్యవస్థ మెరుగుపడుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 11.
చెత్త శుద్ధి కర్మాగారాన్ని నెలకొల్పటానికి గుర్తించిన ఇతర ప్రదేశం ఏది ? దానిని ఎందుకు ఉపయోగించుకోలేదు?
జవాబు:
అంతకు ముందు ఈ చెత్త శుద్ధి కర్మాగారాన్ని నగర శివార్లలోని చందానియా కొండపైన ఏర్పాటు చేయాలని ప్రతిపాదించారు. అయితే ఈ ప్రాంతం అటవీ భూమి కిందకి వస్తుందని గుర్తించారు. దీనిని ముందుగా రెవెన్యూశాఖకు, ఆ తరువాత బరంపురం నగరపాలక సంస్థకు బదిలీ చేయవలసి రావటంతో ఈ ప్రతిపాదన విరమించారు.

10th Class Social Textbook Page No.88

క్షేత్ర పని

ప్రశ్న 12.
మీ ఊరు, పట్టణం లేదా నగరాన్ని పరిశీలించండి. ఇంతకుముందు నేర్చుకున్న పద్ధతుల ఆధారంగా ఎంపిక చేసిన ఒక చిన్న ప్రాంతం పటం గీయండి. మీ పటంలో ఈ కింద సూచించినవి ఉండాలి.
రోడ్లు, ఇళ్లు, బజారు, దుకాణాలు, వాగులు, మురికి కాలవలు, ఆసుపత్రి, పాఠశాల, బస్టాండ్, రైల్వే స్టేషన్ వంటి కొన్ని ప్రదేశాలు.

1) ప్రజా సౌకర్య ప్రదేశాలు అధికశాతం ప్రజలకు వీలుగా ఉండే ప్రదేశంలో ఉన్నాయా?
జవాబు:
ప్రజా సౌకర్యాలు అధికశాతం ప్రజలకు వీలుగా ఉండే ప్రదేశంలో లేవు. గ్రామాలు, పట్టణాలు విస్తరించడంతో ప్రభుత్వ భూమి లభ్యమైన చోట ముఖ్యంగా గ్రామం చివరిలో లేదా ప్రారంభంలో వీటిని నిర్మిస్తున్నారు. ప్రధానంగా ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులు, విద్యాలయాలు ప్రజలు చేరుకోలేనంత దూరంలో నిర్మిస్తున్నారు.

2) స్థానిక బజారులను కనుగొనడంలో ఏమైనా పద్దతి ఉందా?
జవాబు:
స్థానిక బజారులను గుర్తించడంలో ప్రత్యేక పద్ధతులు ఏమీ లేవు. ఇవి స్థానికులకు, పరిసర గ్రామస్థులకు సుపరిచయమైనవి అయినందున వీటి ఉనికిని చాటే నామ ఫలకాలు (Name Boards) లేవు. మార్కెట్ల స్థలంలో మాత్రం వాటి పేర్లుంటాయి.
ఉదా : రైతు బజారు, పొట్టి శ్రీరాములు మార్కెట్, పూర్ణా మార్కెట్.

3) ఇళ్లు గుంపులుగా ఉన్నాయా? వాటికి, ప్రధాన రహదారులకు మధ్య అనుసంధానం ఉందా?
జవాబు:
ఇళ్లు గుంపులుగా కాక వరుసలలోనే ఉన్నాయి. వీటికి, ప్రధాన రహదారులకు మధ్య అనుసంధానం కలదు.

4) ఎంపిక చేసిన ప్రాంతంలోని ప్రజలతో మాట్లాడి గత 20 సంవత్సరాలలో చోటుచేసుకున్న మార్పులు, వాటికి గల కారణాలు తెలుసుకోండి.
జవాబు:
గత 20 సంవత్సరాలలో మార్పులు – కారణాలు :
గత 20 సంవత్సరాలలో గ్రామాలు, పట్టణాలు బాగా విస్తరించాయి. గ్రామ, పట్టణ శివారులలో కాలనీలు, వాంబే గృహసముదాయాలు, ఇందిరమ్మ ఇండ్ల కాలనీలు, హౌసింగ్ బోర్డు కాలనీలు విపరీతంగా పెరిగాయి. పట్టణ ప్రాంతాలలో సమీప గ్రామాలు కలసిపోయేంతగా విస్తరించాయి. పంచాయతీలకు నేరుగా కేంద్రప్రభుత్వ నిధులు రావడంతో బురదమయమైన రహదారులన్నీ సిమెంటు రోడ్లుగా మారాయి. గ్రామీణ ప్రాంతంలో కూడా కాలువల నిర్మాణం చేయడంతో రోడ్లపై నీరు నిలువ ఉండకపోవటం వల్ల శుభ్రంగా కనిపిస్తున్నాయి. అనేక గ్రామాలను పట్టణాలతో కలుపుతూ తారు రోడ్లు నిర్మించడంతో గ్రామాలు పట్టణాలతో అనుసంధానించబడ్డాయి.

5) ఉండవలసిన సదుపాయాలు ఏవి లేవు?
జవాబు:
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో రక్షిత మంచినీటి పథకాలు నెలకొల్పినా, పలు గ్రామాల్లో అవి అనేక కారణాలతో పనిచేయడం లేదు. వీధి కొళాయిలనేర్పాటు చేసి ఇంటింటికి శుభ్రమైన తాగునీటి సదుపాయం కల్పించాలి.

పాఠశాలలు, ఆరోగ్య కేంద్రాలు, అంగన్‌వాడీ కేంద్రాలు, ప్రభుత్వ కార్యాలయాల వద్ద మరుగుదొడ్లు నిర్మించి వాటిని ఉపయోగించే స్థితిలో ఉంచాలి. గ్రామీణ ప్రాంతంలో ఇండ్లలో ప్రభుత్వ సహాయంతో నిర్మించిన మరుగుదొడ్లు అత్యధిక నిరుపయోగంగా ఉన్నందున బహిరంగ మలవిసర్జన కొనసాగుతుంది.

నిర్మించిన రహదారులు సకాలంలో మరమ్మతులు లేక పాడైపోతున్నాయి. ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులలో డాక్టర్ల సంఖ్య పెంచాలి. మందులు అందుబాటులోకి తేవాలి.

10th Class Social Textbook Page No.89

ప్రశ్న 13.
పోలికలు, తేడాలు పేర్కొనండి. పై సమాచారం ఆధారంగా సంచార, స్థిర జీవన శైలులలోని పోలికలు, తేడాలు పేర్కొనండి. మీరు ఎన్ని అంశాలు గుర్తించగలిగారో చూడండి. (ఇక్కడ పట్టిక సరిపోకపోతే మరొక పట్టిక తయారుచేయండి).

జవాబు:

సంచార జీవన విధానం	స్థిర జీవన విధానం
1) తొలి మానవులు వేట, సేకరణ ద్వారా ఆహారాన్ని సమకూర్చుకొనేవారు.	1) వ్యవసాయం, పశుపోషణ ద్వారా ఆహారాన్ని సమకూర్చుకుంటున్నారు.
2) ఆహార సేకరణకు, వేటకు సంచార జీవనం సాగించేవారు.	2) స్థిర నివాసం ఏర్పాటు చేసుకొని జీవనం సాగిస్తున్నారు.
3) మొదట రాళ్లను ఆయుధాలుగా చేసుకొని వేటాడేవారు.	3) వేట అవసరం తక్కువ. అవసరమైతే ఆధునిక ఆయుధాలు వాడుతున్నారు.
4) వారికి వ్యవసాయం తెలియదు.	4) వ్యవసాయమే అధిక జనాభాకు జీవనాధారం.
5) గుహలలో, చెట్టు తొర్రలలో నివసించేవారు.	5) ఇండ్లు నిర్మించుకొని వాటిల్లో నివసిస్తున్నారు.
6) జంతు చర్మాలను, చెట్ల బెరడులను ధరించేవారు.	6) వస్త్రాలు ధరిస్తున్నారు.
7) కుటుంబ వ్యవస్థ లేదు.	7) కుటుంబ వ్యవస్థీ ప్రధానమైనది.
8) మానవుడు ఎక్కువ సమయం ఆహార సేకరణ, వేటలో గడిపేవాడు.	8) శాస్త్ర, సాంకేతిక అభివృద్ధి వైపు దృష్టి పెట్టే విశ్రాంతి లభించింది.
9) వీరు ఎటువంటి కళాత్మకమైన అంశాలను నేర్వలేదు.	9) వీరు కళాత్మక దృష్టితో గృహాలు, దేవాలయాలు మొ||నవి నిర్మించారు.
10) వీరికి రాతరాయటం తెలియకపోయినా భాష నేర్చా రు.	10) వీరు రాతని నేర్చారు. పన్ను విధానాలు వ్యాపారం మొ||నవి నేర్చారు.

10th Class Social Textbook Page No.92

ప్రశ్న 14.
మీరు నివసించే ప్రాంతాన్ని గత 10 సంవత్సరాల నుండి ఏ ఏ కారకాలు ప్రభావితం చేశాయో కనుక్కోండి.
జవాబు:

1. జనాభా పెరగడంతో కుటుంబాల సంఖ్య, ఇండ్ల సంఖ్య పెరిగాయి.
2. దీంతో గ్రామాలు, పట్టణాలు విస్తరించాయి.
3. బీదవారు ప్రభుత్వ స్థలాలు, చెరువు గర్భాలు, నదీ తీరాలలో ఇండ్ల నిర్మాణం చేయడంతో అధిక వర్షాలు, వరదల సమయాల్లో ముంపునకు గురవుతున్నాయి.
4. కాలనీలు విస్తరించడంతో మౌలిక సదుపాయాల కల్పనలో పాలకవర్గాలు విఫలమవుతున్నాయి.
5. పాఠశాలలు, ఆసుపత్రులను గ్రామాలకు దూరంగా నిర్మిస్తున్నారు.
6. బోరుబావులు, నందనూతులు పెరగడంతో భూగర్భజలాలు త్వరితంగా అంతరించిపోతున్నాయి.
7. ప్లాస్టిక్ వాడకం విపరీతంగా పెరిగిపోయి, ఇవి భూమి పై పొరలను ఆక్రమించడం వల్ల నీరు భూమిలో ఇంకడం లేదు.
8. ఉపాధి కోసం గ్రామాల నుండి పట్టణాలకు, బహుళ పంటలు పండే ప్రాంతాలకు వలసలు ఎక్కువైపోయాయి.

10th Class Social Textbook Page No.93

ప్రశ్న 15.
క్రింది పట్టికను పరిశీలించండి.
విశాఖపట్టణం జనాభా

సంవత్సరం	జనాభా	మార్పు శాతంలో
1901	40,892	–
1911	43,414	+6.2%
1921	44,711	+3.0%
1931	57,303	+28.2%
1941	70,243	+22.6%
1951	1,08,042	+53.8%
1961	2,11,190	+95.5%
1971	3,63,467	+72.1%
1981	6,03,630	+66.1%
1991	7,52,031	+24.6%
2001	13,45,938	+78.97%
2011	20,35,690	+51.2%

విశాఖపట్టణ జనాభా మార్పు :
1) పైన ఇచ్చిన జనాభా వివరాలలో అన్ని దశకాల గణాంకాలు ఉన్నాయా ? ఒకవేళ లేకపోతే ఏ దశకం గణాంకాలు ఇక్కడ లేవు?
జవాబు:
విశాఖపట్టణం జనాభా వివరాలలో 1901 నుండి 2011 వరకు అన్ని దశాబ్దాల గణాంకాలు ఉన్నాయి.

2) ఏ దశకం నుంచి ఏ దశకానికి జనాభా పెరుగుదల (శాతంలో) అత్యధికంగా ఉంది?
జవాబు:
1951-1961 దశకంలో విశాఖపట్టణం జనాభా 95.5% అత్యధిక శాతం పెరిగింది.
(సూచన : 93వ పేజీలో పట్టిక 2 లో 1991 – 2001 మధ్య 123% పెరిగినట్లు తప్పుగా ముద్రించారు. వాస్తవంగా ఇది 78.97% మాత్రమే.)

3) ఏ దశకం నుంచి ఏ దశకానికి జనాభా పెరుగుదల (శాతంలో) అతి తక్కువగా ఉంది?
జవాబు:
1911-1921 దశకానికి జనాభా పెరుగుదల (3 శాతం) అతి తక్కువగా ఉంది.

4) 1901-2011 విశాఖపట్టణం జనాభాకి లైన్ గ్రాఫ్ తయారుచేయండి. జనాభా సంఖ్యలో ఏ మార్పులను మీరు పరిశీలించారు?
జవాబు:

గ్రాఫ్ విశ్లేషణ : 1961 వరకు క్రమేపీ పెరుగుతున్న విశాఖపట్నం జనాభా 1991 వరకు పెరుగుదల శాతం తగ్గుతూ వచ్చింది. అయితే 1991-2001 మధ్యకాలంలో జనాభా పెరుగుదల శాతం పెరిగినా 2001-2011లో పెరుగుదల శాతం తగ్గింది. పెరుగుదల శాతాలను పక్కకు పెడితే గత దశాబ్దంలో జనాభా అత్యధికంగా 6.89, 752 మంది పెరిగారు. దీనికి ఇతర ప్రాంతాల నుండి వలసలు ఎక్కువ కావడమే ప్రధాన కారణం.

10th Class Social Textbook Page No.95

• అట్లాస్ పని :
ప్రశ్న 16.
మీ అట్లాస్ లో భారతదేశ పటాన్ని చూడండి. వివిధ ప్రదేశాలను వివిధ ఆకృతులు, పరిమాణాలు ఉన్న గుర్తులతో సూచించటాన్ని గమనించండి. ఉదా : దేశ రాజధాని, రాష్ట్ర రాజధాని, ఇతర నగరాలు మొదలైనవి. వివిధ సంకేతాలను ఉపయోగించి ఎన్ని స్థాయిలను చూపించారు ? చిన్న చిన్న గ్రామాలను అట్లాస్లో చూపించారా ? మీరు సొంతంగా ఒక పట్టిక తయారు చేసి ప్రదేశాలను స్థాయిని బట్టి పై నుంచి కిందికి (అవరోహణ) క్రమంలో పేర్కొనండి. ఇక్కడ ఒక పట్టిక ఉదాహరణగా ఇచ్చాం. అందులో రెండు ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. ఇతర ప్రదేశాలు ఇచ్చి వివరాలను నింపండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.96

ప్రశ్న 17.
పాఠ్యపుస్తకం 97వ పేజీలో ఇవ్వబడిన పిరమిడ్ లోని కింది భాగం భారతదేశ జనాభా గణన ప్రకారం అతిచిన్న నివాసప్రాంతాలను సూచిస్తుంది. పైభాగం అతి పెద్ద నివాసప్రాంతాలను సూచిస్తుంది. క్రింది ఉన్న ఖాళీలను నింపండి.
1) ఒక ప్రత్యేక నివాసప్రాంత స్థాయికి ఇచ్చిన పేరు (రెండు ఉదాహరణలు ఉన్నాయి).
2) వివిధ నివాస ప్రాంతాలకు ఒక ఉదాహరణను ఆంధ్రప్రదేశ్ నుంచి పేర్కొనండి. (మహా నగరాలవి కాకుండా. ఎందుకు?)

4) నివాస ప్రాంతాలను కేవలం జనాభా ఆధారంగానే వర్గీకరించాలా? ఆలోచించండి. ఇతర విధానాలు ఏమైనా ఉన్నాయా? మీ టీచరుతో చర్చించి అటువంటి వర్గీకరణకు ప్రామాణికాలను గుర్తించంది.
జవాబు:
1)

2) ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విజయవాడ ఒక నివాస ప్రాంతం. కారణం, ఆంధ్రప్రదేశ్ లో మహానగరము లేనందున.
3) నేను కలిసిపూడిలో నివసిస్తున్నాను. ఆకివీడు జిల్లాపరిషత్ ఉన్నత పాఠశాలలో 10వ తరగతి చదువుతున్నాను. కలిసిపూడి మా స్వగ్రామము. నాకు తెలిసిన వాటిలో ఆకివీడులోని జిల్లాపరిషత్ పాఠశాల మంచిది.
4) నివాస ప్రాంతాల వర్గీకరణ జనాభా ప్రాతిపదికన జరుగుతుంది. మరియు ఈ వర్గీకరణ సౌలభ్యాలు, చారిత్రక విషయాలపై ఆధారపడుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.98

ప్రశ్న 18.
ప్రపంచ పటంలో పక్కన ఉదాహరణగా ఇచ్చిన నగరాలను గుర్తించండి. విమానాశ్రయాలు, దేశాల పేర్లను కూడా పటంలో వేరు వేరుగా రాయండి. దీనివల్ల ఏవి దేశాలో, ఏవి నగరాలో, ఏవి విమానాశ్రయాలో గుర్తించటం తేలిక అవుతుంది.
జవాబు:

1. బెంగళూరు అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం
2. ఇందిరాగాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (ఢిల్లీ)
3. రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (హైదరాబాదు)
4. సువర్ణభూమి అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (బ్యాంకాక్, థాయ్ లాండ్)
5. దుబాయి అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (దుబాయి, యుఎఇ)
6. కైరో అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (కైరో, ఈజిప్టు )
7. లండన్ హీఛీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (లండన్, యుకె)

10th Class Social Textbook Page No.100

ప్రశ్న 19.
మీ అట్లాసు ఉపయోగించి బరంపురాన్ని గుర్తించండి.
జవాబు:

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 4th Lesson భారతదేశ శీతోష్ణస్థితి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 4th Lesson భారతదేశ శీతోష్ణస్థితి

10th Class Social Studies 4th Lesson భారతదేశ శీతోష్ణస్థితి Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
కింది వాక్యాలు చదివి అవి వాతావరణానికి లేదా శీతోష్ణస్థితికి, ఏ అంశానికి ఉదాహరణో చెప్పండి.
అ) హిమాలయాల్లోని అనేక మంచుపర్వతాలు గత కొద్ది సంవత్సరాలలో కరిగిపోయాయి.
ఆ) గత కొన్ని దశాబ్దాలలో విదర్భ ప్రాంతంలో కరవులు ఎక్కువగా సంభవించాయి. (AS1)
జవాబు:
ఈ రెండూ వాతావరణానికి ఉదాహరణలు.

ప్రశ్న 2.
కింది వాటిని జతపరచండి. అవసరమైతే పటాలను చూడండి. (ఒకటి కంటే ఎక్కువ సరైన సమాధానాలు ఉండవచ్చు) (AS5)
అ) తిరువనంతపురం భూమధ్యరేఖకు దూరంగా ఉండి శీతాకాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు తక్కువగా ఉంటాయి.
ఆ) గ్యాంక్ భూమధ్యరేఖకు దగ్గరగా ఉంది, కాని సముద్రానికి దగ్గరగా లేదు, వర్షపాతం తక్కువ.
ఇ) అనంతపురం సముద్రానికి దగ్గరగా ఉంది, శీతోష్ణస్థితిపై సముద్ర ప్రభావం ఎక్కువ.
జవాబు:
అ) తిరువనంత పురం : సముద్రానికి దగ్గరగా ఉంది, శీతోష్ణస్థితిపై సముద్ర ప్రభావం ఎక్కువ.
ఆ) గ్యాంగ్ టక్ : భూమధ్యరేఖకు దూరంగా ఉండి శీతాకాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు తక్కువగా ఉంటాయి.
ఇ) అనంతపురం : భూమధ్య రేఖకు దగ్గరగా ఉంది, కాని సముద్రానికి దగ్గరగా లేదు, వర్షపాతం తక్కువ.

ప్రశ్న 3.
భారతదేశ శీతోష్ణస్థితిని ప్రభావితం చేసే అంశాలను వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
శీతోష్ణస్థితిని ప్రభావితం చేసే వాటిని శీతోష్ణస్థితి కారకాలు అంటారు. అవి.

1. అక్షాంశం
2. భూమికి – నీటికి మధ్య గల సంబంధం
3. భౌగోళిక స్వరూపం
4. ఉపరితల గాలి ప్రసరణ.

1) అక్షాంశం లేదా భూమధ్యరేఖ నుంచి దూరం :
భారతదేశంలో దక్షిణాది ప్రాంతం భూమధ్యరేఖకి దగ్గరగా ఉష్ణమండలంలో ఉంది. ఈ కారణంగా ఈ ప్రాంతంలో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు ఉత్తర ప్రాంతం కంటే ఎక్కువగా ఉంటాయి. కన్యాకుమారిలోని శీతోష్ణస్థితి భోపాల్ లేదా ఢిల్లీ శీతోష్ణస్థితి కంటే భిన్నంగా ఉండటానికి శీతోష్ణస్థితి భోపాల్ లేదా ఢిల్లీ శీతోష్ణస్థితి కంటే భిన్నంగా ఉండటానికి ఇది ఒక కారణం. భారతదేశం సుమారుగా 8° ఉత్తర -37° ఉత్తర రేఖాంశాల మధ్య ఉంది. భారతదేశాన్ని కర్కట రేఖ ఇంచుమించు రెండు సమభాగాలుగా చేస్తుంది. కర్కటరేఖకు దక్షిణ ప్రాంతం ఉష్ణమండలంలో ఉంది. కర్కటరేఖ ఉత్తర ప్రాంతం సమశీతోష్ణ మండలంలో ఉంది.

2) భూమికి – నీటికి గల సంబంధం :
దక్షిణ ప్రాంతంలోని అధిక భాగం సుదీర్ఘ కోస్తా తీరం వల్ల సముద్రపు ప్రభావానికి గురవుతుంది. దీనివల్ల పగలు, రాత్రుల ఉష్ణోగ్రతలలో, అదే విధంగా వేసవి, శీతాకాలాల ఉష్ణోగ్రతలలో అంతగా తేడా ఉండదు. దీనిని “సమ శీతోష్ణస్థితి” అంటారు. ఒకే అక్షాంశం మీద సముద్రం నుంచి దూరంగా ఒకే ఎత్తులో ఉన్న ప్రదేశాలను పోలిస్తే సముద్ర ప్రభావం ఏమిటో బాగా తెలుస్తుంది.

3) భౌగోళిక స్వరూపం :
సముద్ర మట్టం నుండి ఎత్తుకి వెళుతున్న కొద్ది ఉష్ణోగ్రత తగ్గుతుంది. కాబట్టి మైదాన ప్రాంతాల కంటే కొండలు, పర్వతాల మీద ఉష్ణోగ్రత తక్కువగా ఉంటుంది.

4) వాతావరణంలో ఉపరితల గాలి ప్రసరణ :
భారతదేశ శీతోష్ణస్థితి ఉపరితల వాయు ప్రవాహాల వల్ల కూడా ప్రభావితం అవుతుంది. ఈ ప్రవాహాలను “జెట్ ప్రవాహం ” అంటారు. నేల నుంచి 12,000 మీటర్ల ఎత్తులో సన్నటి మేఖలలో వేగంగా ప్రవహించేగాలులు ఇవి. ఈ గాలుల వేగం గంటకి వేసవిలో 110 కిలోమీటర్లు. శీతాకాలంలో 184 కిలోమీటర్లు మధ్య ఉంటుంది. 25° ఉత్తర అక్షాంశం వద్ద తూర్పు జెట్ ప్రవాహం ఏర్పడుతుంది. ఇటువంటి జెట్ ప్రవాహం వల్ల చుట్టూ ఉన్న ఉష్ణోగ్రత చల్లబడుతుంది. తూర్పు జెట్ స్లీం యొక్క చల్లబరిచే ప్రక్రియ వల్ల అక్కడ ఉన్న మేఘాలు వర్షిస్తాయి.

ప్రశ్న 4.
కొండ ప్రాంతాలలోని, ఎడారులలోని శీతోష్ణస్థితులను ప్రభావితం చేసే అంశాలను వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
కొండ ప్రాంతాలు : సాధారణంగా సముద్ర మట్టం నుండి పైకి వెళ్ళే కొద్దీ ఉష్ణోగ్రత తగ్గుతుంది. ప్రతి 1000మీ|| ఎత్తుకి పోయేకొలదీ 6°C ఉష్ణోగ్రత తగ్గుతుంది. కాబట్టి కొండ ప్రాంతాలలో ఉష్ణోగ్రత తక్కువగా ఉంటుంది. ఎడారి ప్రాంతాలు : ఎడారి ప్రాంతాలు ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రతతోనూ, తక్కువ వర్షపాతంతోనూ ఉంటాయి. ఇవి భూమధ్య రేఖకి దగ్గరగా ఉంటాయి. వీటికి అవతలవైపున అధిక పీడన ప్రాంతాలు ఉంటాయి. ఈ రెండు ప్రాంతాల మధ్య జరిగే గాలుల ప్రసరణ ఇక్కడి వాతావరణంలో అనిశ్చితిని ఏర్పరుస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
భూగోళం వేడెక్కడంలో మానవుని పాత్రను తెలపండి. (AS4)
జవాబు:
అనేక మానవజనిత కారణాల వలన భూమి వేడెక్కడం, భౌమ్య వ్యవస్థ యొక్క ఉష్ణ ప్రసరణలో అనేక మార్పులకు కారణమవుతుంది. మనం మండించే ఇంధనాల వలన విడుదలయ్యే CO, దీనికి ముఖ్యకారణం. అడవులను నరికివేత
మరో కారణం. పారిశ్రామిక విప్లవం తరువాత భూమి అతి త్వరగా వేడెక్కడానికి కారణం మానవుడే.

ప్రశ్న 6.
AGW విషయంలో అభివృద్ధి చెందిన, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల మధ్య ఉన్న అభిప్రాయ భేదాలేమిటి? (AS1)
జవాబు:
ముఖ్యంగా “అభివృద్ధి చెందిన” (ప్రధానంగా పాశ్చాత్య పారిశ్రామిక, ఆర్థికంగా బాగా అభివృద్ధి చెందిన) దేశాలు “అభివృద్ధి చెందుతున్న” (అంతగా పారిశ్రామికీకరణ చెందని) దేశాల మధ్య విభేదాలు తల ఎత్తాయి. వాతావరణంలోని హరితగృహ వాయువులను పెంచే బొగ్గు వినియోగం, ఇతర కార్యకలాపాలను అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు తగ్గించుకోవాలని అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు అంటున్నాయి. శిలాజ ఇంధనాల వినియోగం ద్వారానే ఆ దేశాలు అభివృద్ధి చెందాయన్నది ప్రస్తుతం అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల వాదన. శిలాజ ఇంధనాలు (ప్రధానంగా బొగ్గు) వినియోగించకపోతే తమ ఆర్థిక ప్రగతి తీవ్రంగా కుంటుపడుతుందని అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు అంటున్నాయి. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు ప్రగతిని సాధించటానికి ప్రత్యామ్నాయాలను చూపడంలో అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు తమ వంతు పాత్ర పోషించాలని ఇవి కోరుతున్నాయి.

ప్రశ్న 7.
భూగోళం వేడెక్కడంలో శీతోష్ణస్థితిలో మార్పులు ఏ విధంగా కారణమవుతాయి? భూగోళం వేడెక్కడాన్ని తగ్గించడానికి కొన్ని చర్యలను సూచించండి. (AS4)
జవాబు:

1. మానవజనిత కారణాల వలన భూమి వేడెక్కడం, భౌమ్యవ్యవస్థ యొక్క ఉష్ణ ప్రసరణలో అనేక మార్పులకు కారణమవుతోంది.
2. భూగోళం వేగంగా వేడెక్కడం వల్ల ఈ వ్యవస్థ అస్తవ్యస్తమవుతోంది.
3. ఉష్ణ పునః ప్రసరణ గందరగోళం కావటంతో వాతావరణ, శీతోష్ణస్థితుల సరళిలో మార్పులు వస్తాయి. స్వల్పకాలిక (వాతావరణ) మార్పులు ఒకదానికొకటి తోడై దీర్ఘకాలికంగా (శీతోష్ణస్థితిలో) మారతాయి.

ప్రశ్న 8.
భారతదేశ భౌగోళిక పటంలో కింది వానిని గుర్తించండి. (AS5)
i) 40° సెం.గ్రే. కన్నా ఎక్కువ సంవత్సర సగటు ఉష్ణోగ్రతను నమోదు చేసిన ప్రాంతాలు.
ii) 10° సెం.గ్రే, కన్నా తక్కువ సంవత్సర సగటు ఉష్ణోగ్రతను నమోదు చేసిన ప్రాంతాలు.
iii) భారతదేశంపై వీచే నైరుతి ఋతుపవనాల దిశమార్గం.
జవాబు:

ప్రశ్న 9.
కింది కైమోగ్రాఫ్ ను పరిశీలించి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
i) ఏ నెలలో అత్యధిక వర్షపాతం నమోదయ్యింది?
ii) ఏ నెలలలో అత్యల్ప, అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతలు నమోదయ్యా యి?
iii) జూన్, అక్టోబర్ మధ్య గరిష్ట వర్షపాతం ఎందుకు సంభవిస్తుంది?
iv) మార్చి, మే నెలల మధ్య అత్యధిక ఆ ఉష్ణోగ్రత ఎందుకు ఉంటుంది?
v) ఉష్ణోగ్రత, వర్షపాతాలలో మార్పులకు కారణమయ్యే భౌగోళిక అంశాలను పేర్కొనండి.

జవాబు:
i) ఆగష్టు
ii) డిశంబరు – మే
iii) ఋతుపవన కాలం
iv) సూర్యపుటం అధికంగా ఉంది.
v) సముద్ర మట్టానికి ఎత్తులో ఉంది.

10th Class Social Studies 4th Lesson భారతదేశ శీతోష్ణస్థితి InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.44

ప్రశ్న 1.
44వ పేజీలో ఇచ్చిన వార్తాకథనం లాంటివే మరికొన్ని వార్తాకథనాలను సేకరించండి.
జవాబు:
స్వయం అభ్యాసం.

10th Class Social Textbook Page No.46

ప్రశ్న 2.
లెహ్ లో బాగా వేడిగా, బాగా చలిగా ఉండే నెలలు ఏవి?
జవాబు:
వేడినెల – జూన్ ; చలిగా ఉండే నెల – డిశంబరు

10th Class Social Textbook Page No.46

ప్రశ్న 3.
చెన్నెలో వర్షాకాల నెలలను గుర్తించండి. దీనిని జైపూర్ తో పోలిస్తే ఏవిధంగా భిన్నమైనది?
జవాబు:
చెన్నైలో వర్షాకాల నెలలు – జూన్ – ఆగష్టు, సెప్టెంబర్ – నవంబర్.
జైపూర్‌లో వర్షాకాల నెలలు – జూన్ – ఆగష్టు

10th Class Social Textbook Page No.48

ప్రశ్న 4.
సిమ్లా, ఢిల్లీలు వేరు వేరు అక్షాంశాల మీద ఉన్నాయా ? మీ అట్లాసు చూసి చెప్పండి. వేసవిలో ఢిల్లీ కంటే సిమ్లాలో చల్లగా ఉంటుందా?
జవాబు:
సిమ్లా 31°611″ ఉ అక్షాంశంపై ఉన్నది. ఢిల్లీ, సిమ్లా వేర్వేరు అక్షాంశాలపై ఉన్నాయి. (3° తేడా) కాని సిమ్లా, ఢిల్లీ కన్నా చల్లగా ఉండటానికి కారణం అది బాగా ఎత్తైన ప్రాంతంలో ఉండటమే.

10th Class Social Textbook Page No.49

ప్రశ్న 5.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జనవరిలో సగటు ఉష్ణోగ్రతల పరిధి ఏమిటి ?
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జనవరిలో సగటు ఉష్ణోగ్రతల పరిధి 15°C – 28°C.

10th Class Social Textbook Page No.49

ప్రశ్న 6.
మీ అట్లాను ఉపయోగించి 15° సెం ఉష్ణోగ్రత ఉండే కొన్ని ప్రదేశాలను గుర్తించంది.
జవాబు:
అరుణాచల్ ప్రదేశ్, ఉత్తరప్రదేశ్

10th Class Social Textbook Page No.49

ప్రశ్న 7.
సగటు ఉష్ణోగ్రతలు 25° సెం ఉండే ప్రాంతాలకు దగ్గరగా 200 సెం ఉష్ణోగ్రత ఉండే చిన్న వృత్తాకార ప్రాంతం ఉంది. ఇది ఎలా సాధ్యం?
జవాబు:
ఆ ప్రాంతం ఎత్తైన కొండలపై నుండటంవలన అది సాధ్యం.

10th Class Social Textbook Page No.54

ప్రశ్న 8.
అడవుల నిర్మూలన అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
మానవులు తమ అవసరాలకు పెద్ద పెద్ద అడవులను నరకడము అటవీ ప్రాంతాలను నాశనం చేయటము మొదలైన వాటిని “అడవుల నిర్మూలన” అంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.54

ప్రశ్న 9.
భూగోళం వేడెక్కటాన్ని ప్రభావితం చేసే ఇతర మానవ కార్యకలాపాలు ఏమిటి?
జవాబు:
భూగోళం వేడెక్కటాన్ని ప్రభావితం చేసే ఇతర మానవ కార్యకలాపాలు :

1. ఇంధన వనరులని మండించడం
2. అడవుల నరికివేత

10th Class Social Textbook Page No.55

ప్రశ్న 10.
లక్షలాదిమంది ప్రభావితమైతే అప్పుడు ఆ పరిస్థితులను ఎట్లా ఎదుర్కోగలమో ఊహించండి. పునరావాసానికి వీళ్లకు భూమి ఎక్కడ దొరుకుతుంది?
జవాబు:
ఇది చాలా కష్టసాధ్యమైన పని. లక్షలాది మందికి భూమి, ఉద్యోగాలు దొరకటం దుర్లభం.

10th Class Social Textbook Page No.46

ప్రశ్న 11.
పై పట్టిక (పట్టిక కొరకు ఈ పుస్తకంలోని పేజీ నెం. 115 చూడండి.) లోని ఉష్ణోగ్రతల పరిధి ఆధారంగా లెహ్ కంటే జైపూర్ వేడిగా ఉంటుందని చెప్పవచ్చా? మీ సమాధానానికి వివరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
జైపూర్ లెహ్ కంటే వేడిగా ఉంటుంది. కారణాలు :

1. జైపూర్ కంటే లెహ్ అధిక ఎత్తులో ఉన్నది.
2. జైపూరు వాతావరణంపై థార్ ఎడారి ప్రభావం ఉన్నది.

10th Class Social Textbook Page No.46

ప్రశ్న 12.
ఢిల్లీ, చెన్నెల శీతోష్ణ స్థితులను పోల్చండి. వాటిల్లో తేడాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. ఢిల్లీలో వేసవి, చలికాలాల మధ్య, వర్షపాతాల మధ్య అనేక మార్పులున్నాయి. ఢిల్లీ వాతావరణాన్ని, హిమాలయాలు, థార్ ఎడారి ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.
2. చెన్నె వాతావరణంను సముద్రం ప్రభావితం చేయుచున్నది.

10th Class Social Textbook Page No.46

ప్రశ్న 13.
లెహ్ లో వర్షపాత తీరును జాగ్రత్తగా పరిశీలించండి. మిగిలిన ప్రాంతాలకు దీనికీ మధ్య తేడా ఏమిటి? మీ అట్లాసు సహాయంతో ఇదే వర్షపాత తీరును కనపరిచే ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలను గుర్తించండి.
జవాబు:
లెహ్ మంచు ఎడారి వాతావరణంను కలిగి ఉన్నది. ఇక్కడ చలికాలం దుర్భరంగా ఉంటుంది. చలికాలంలో ఇక్కడ మంచు పొడిగా కురుస్తుంది. ఇక్కడి సంవత్సర సగటు వర్షపాతం 102 mm మాత్రమే లెహ్లా ఎత్తైన ప్రాంతాలలో ఉన్న ప్రాంతాలు ఈ విధమైన వర్షపాతాన్ని కలిగి ఉంటాయి.

10th Class Social Textbook Page No.47

ప్రశ్న 14.
గ్లోబుని ఉపయోగించి ఇంతకు ముందు చదివింది మళ్లీ మననం చేసుకోండి. వివిధ అక్షాంశాల వద్ద సూర్య కిరణాల కోణాలలో ఏ తేడా ఉంటుంది? దీని ప్రభావం ఎలా ఉంటుంది?
జవాబు:
వివిధ అక్షాంశాల వద్ద సూర్య కిరణాల కోణాలలో తేడా – దాని ప్రభావం :

1. భూమి యొక్క అక్షం 2372° వాలి ఉండటం.
2. ఈ అక్షం భూపరిభ్రమణ మార్గాన్ని నిర్దేశిస్తుంది.
3. దీని మూలంగా భూమిపై ఋతువులు ఏర్పడతాయి.

10th Class Social Textbook Page No.48

ప్రశ్న 15.
మీ అట్లాను ఉపయోగించి ముంబయి, నాగపూర్‌లో శీతాకాలం, వేసవికాలాల ఉష్ణోగ్రతలను పోల్చండి. వాటిల్లో పోలికలు ఏమిటి, తేడాలు ఏమిటి? సముద్రం నుంచి దూరాన్ని ఇది ఎలా తెలియచేస్తుంది?
జవాబు:

ముంబయి	నాగపూర్‌లలో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు
జనవరి	24°C – 21°C
ఫిబ్రవరి	25°C – 23°C
మార్చి	27°C – 28°C
ఏప్రిల్	29°C – 33°C
మే	31°C – 35°C
జూన్	29°C – 32°C
జూలై	28°C – 30°C
ఆగష్టు	23°C – 30°C
సెప్టెంబరు	28°C – 32°C
అక్టోబరు	29°C – 32°C
నవంబరు	28°C – 30°C
డిశంబరు	26°C – 28°C

సంవత్సరం పొడవునా రెండు ప్రాంతాలలో ఉష్ణోగ్రతలు వేర్వేరుగా ఉన్నాయి. అయితే సగటు ఉష్ణోగ్రత చాలా వరకు – దగ్గరగా పోలి ఉన్నది. ఇది మనకు సముద్ర తీరాన్నుండి దూరాన్ని తెలియజేస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.48

ప్రశ్న 16.
క్లైమోగ్రాఫీలను ఉపయోగించి జైపూర్, చెన్నైల మధ్య ఉష్ణోగ్రతలలో తేడాలను వివరించండి.
జవాబు:
తేడాలు :

జైపూర్	చెన్నె
1) ఇది సముద్ర తీరానికి దూరంగా ఉన్నది.	1) ఇది సముద్ర తీరంలో ఉన్నది.
2) ఈ ప్రాంతంపై థార్ ఎడారి ప్రభావం కలదు.	2) ఈ ప్రాంతంపై ఏ ఎడారి ప్రభావాలు లేవు.

10th Class Social Textbook Page No.48

ప్రశ్న 17.
వేసవి కాలంలో కోల్‌కతాతో పోలిస్తే డార్జిలింగ్ లో వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఎందుకు ఉంటుంది?
జవాబు:
కలకత్తా సముద్ర మట్టానికి 6 మీటర్ల ఎత్తులో ఉండగా, డార్జిలింగ్ 2,645మీ|| ఎత్తులో ఉన్నది. రెండూ ఒకే ప్రాంతంలో ఉన్నప్పటికీ డార్జిలింగ్ ఎత్తైన ప్రాంతంలో ఉండటం వలన తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలుండి కలకత్తా కన్నా ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది.

10th Class Social Textbook Page No.54

ప్రశ్న 18.
ఇది కేవలం అటవీ ప్రాంతాలలోనే జరుగుతుందా ? మీ ప్రాంతాంలో అడవి లేకపోయినా సరే ఏం జరుగుతోంది?
జవాబు:
అడవుల నిర్మూలను ఒక అటవీ ప్రాంతంలోనే గాక పారిశ్రామిక ప్రాంతాలలోనూ, గనుల వద్ద, నగరాలలోనూ జరుగుతున్నది. మానవజాతికి అడవుల ఉనికి అత్యంత ఆవశ్యకం, ఒకప్పుడు 60% భూమి అడవులతో కప్పబడి ఉండేది. నాగరికత, పట్టణీకరణ అడవులను అంతరించిపోయేలా చేశాయి. అడవులు, చెట్లు లేకపోతే మనకి ప్రాణవాయువు ఉండదు. అధికంగా వరదలు వచ్చే అవకాశాలుంటాయి. ‘జలచక్రం’ కుంటుపడుతుంది. ప్రస్తుతం మా ప్రాంతంలో ఈ విధంగానే జరుగుతోంది.

10th Class Social Textbook Page No.54

ప్రశ్న 19.
భూగోళం వేడెక్కటాన్ని అడవులు అంతరించిపోవటం ఏ విధంగా ప్రభావితం చేస్తుంది? (విజ్ఞానశాస్త్రం తరగతిలో కిరణజన్య సంయోగక్రియ గురించి చదివింది గుర్తుకు తెచ్చుకోండి.)
జవాబు:
అడవుల నిర్మూలన → కొద్ది చెట్లు → ఎక్కువగా CO₂ → గ్రీన్ హౌస్ వాయువుల పై ప్రభావం – భూగోళం వేడెక్కడం. అడవులలోని చెట్లు కిరణజన్య సంయోగ క్రియ ద్వారా CO₂ ను తీసుకుని O₂ ను విడుదల చేస్తాయి. వీటిని నరకడం మూలంగా వాతావరణంలో CO₂ పెరిగిపోతుంది. దీని మూలంగా భూగోళం వేడెక్కుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.45

ప్రశ్న 20.
దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ఉష్ణోగ్రత, వర్షపాతాలలో తేడా ఉందని కింది క్లెమోగ్రాలు తెలియచేస్తున్నాయి. మీ అట్లాసు చూసి కింది ప్రాంతాలు ఏ భౌగోళిక ప్రదేశంలో ఉన్నాయో తెలుసుకోండి. కింది పటాలను చదివి, తరువాత పేజీలోని పట్టిక నింపండి.


ఉష్ణోగ్రతా వ్యాప్తి అత్యధికం నుండి అత్యల్పం
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.50

ప్రశ్న 21.
ఇంతకు ముందు ఇచ్చిన కైమోగ్రాఫ్ (4.1 – 4.4) ఆధారంగా నాలుగు పట్టణాలలో మే నెలలో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు తెలుసుకుని వాటిని పై పటంలో గుర్తించండి.
జవాబు:

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి

10th Class Social Studies 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
బ్రాకెట్టులో ఇచ్చిన వాటి నుంచి సరైన వాటితో ఖాళీలు పూరించండి. (AS1)
i) ఉత్పత్తితో సమానంగా సేవారంగంలో ఉపాధి ……… (పెరిగింది / పెరగలేదు)
ii) ……………….. రంగంలోని కార్మికులు వస్తువులను ఉత్పత్తి చెయ్యరు. (సేవా / వ్యవసాయం)
iii) …………… రంగంలోని అధిక శాతం కార్మికులకు ఉద్యోగ భద్రత ఉంది. (వ్యవస్థీకృత / అవ్యవస్థీకృత)
iv) భారతదేశంలోని కార్మికులలో ………………. శాతం అవ్యవస్థీకృత రంగంలో పని చేస్తున్నారు. (ఎక్కువ / తక్కువ)
v) పత్తి …………………. ఉత్పత్తి, గుడ్డ ……………….. ఉత్పత్తి. (సహజ / పారిశ్రామిక)
జవాబు:
i) పెరగలేదు.
ii) సేవా
iii) వ్యవస్థీకృత
iv) ఎక్కువ
v) సహజ, పారిశ్రామిక

ప్రశ్న 2.
సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి. (AS1)
అ) ఎక్కువగా సహజ ప్రక్రియలను ఉపయోగించుకుని ……………….. రంగంలో వస్తువులు ఉత్పత్తి చేస్తారు.
i) ప్రాథమిక
ii) ద్వితీయ
iii) తృతీయ
iv) సమాచార సాంకేతిక
జవాబు:
i) ప్రాథమిక

ఆ) స్థూల దేశీయోత్పత్తి అనేది ఒక సంవత్సరంలో ఉత్పత్తి చేసిన ……………. మొత్తం విలువ.
i) అన్ని వస్తువులు, సేవలు
ii) అన్ని అంతిమ వస్తువులు, సేవల
iii) అన్ని మాధ్యమిక వస్తువులు, సేవల
iv) అన్ని అంతిమ, మాధ్యమిక వస్తువులు, సేవల
జవాబు:
ii) అన్ని అంతిమ వస్తువులు, సేవల

ఇ) 2009-10 స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో సేవా రంగం వాటా ………….
i) 20-30 శాతం మధ్య
ii) 30-40 శాతం మధ్య
iii) 50-60 శాతం మధ్య
iv) 70 శాతం
జవాబు:
iii) 50-60 శాతం మధ్య

ప్రశ్న 3.
వేరుగా ఉన్నదానిని గుర్తించండి, కారణం చెప్పండి. (AS1)
i) టీచరు, డాక్టరు, కూరగాయలు అమ్మే వ్యక్తి, న్యాయవాది.
ii) పోస్టుమాన్, చెప్పులుకుట్టే వ్యక్తి, సైనికుడు, పోలీసు కానిస్టేబులు.
జవాబు:
1) కూరగాయలు అమ్మే వ్యక్తి:
– మిగతా మూడు విద్యావంతులైన, నైపుణ్యం కల వృత్తులు చేస్తున్నవారు.
– వీరు సేవా రంగానికి చెందినవారు.

ii) చెప్పులు కుట్టే వ్యక్తి : ఇతను ప్రైవేటు రంగంలో పనిచేస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 4.
ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక, ద్వితీయ, తృతీయ రంగాలుగా విభజించటం ఉపయోగకరమేనా ఎందుకో వివరించండి. (AS1)
(లేదా)
ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక, ద్వితీయ, తృతీయ రంగాలుగా విభజించటం ఉపయోగకరమేనా? ఏవేని రెండు ఉపయోగాలు తెల్పుము.
జవాబు:

1. ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక (వ్యవసాయ), ద్వితీయ (పరిశ్రమలు), తృతీయ (సేవా) రంగాలుగా విభజించడం ఉపయోగకరమే.
2. జాతీయాదాయం, తలసరి ఆదాయం మొదలగునటువంటివి గణించటానికి సులభంగా ఉంటుంది.
3. ఏ రంగంలో ఎంత ఉత్పత్తి, ఉపాధి జరిగిందో తెలుసుకోవచ్చు. దానికనుగుణంగా అభివృద్ధి ప్రణాళికలను రూపొందించవచ్చును.
4. సౌకర్యాల ఏర్పాటుకు, అభివృద్ధి చర్యలు చేపట్టుటకు ఇది ఉపయోగపడుతుంది.
5. ఆదాయ, సంపద పంపిణీల్లో అసమానతలను తెలుసుకోవచ్చు. వాటిని రూపుమాపడానికి తగిన చర్యలు తీసుకోవచ్చు.
6. జాతీయ ఉత్పత్తిలోని ఈ అంశాలు ఆర్థిక వ్యవస్థ నిర్మాణాన్ని తెలియచేస్తుంది. దేశంలోని ఆర్ధిక స్థితిగతులను తెలుసుకోవచ్చు.
7. జాతీయ విధానాల రూపకల్పనకు, ప్రజల జీవన ప్రమాణస్థాయి తెలుసుకొనుటకు, మెరుగుపర్చుటకు.

ప్రశ్న 5.
ఈ అధ్యాయంలో మనం చూసిన ప్రతి రంగంలో స్థూల జాతీయోత్పత్తిలోనూ, ఉపాధిలోనూ దృష్టి ఎందుకు కేంద్రీకరించాలి? ఇంకా పరిశీలించాల్సిన ఇతర అంశాలు ఏమైనా ఉన్నాయా? చర్చించండి. (AS4)
జవాబు:

1. ఆర్థిక వ్యవస్థ (దేశం) అభివృద్ధి పథంలో ఉందో లేదో తెలుసుకొనుటకుగాను స్థూల జాతీయోత్పత్తిలోనూ, ఉపాధిలోనూ దృష్టి కేంద్రీకరించాలి. ఇంకా
2. ప్రజల యొక్క జీవన ప్రమాణ స్థాయి తెలుసుకొనుటకు, అభివృద్ధిపరచుటకు
3. అభివృద్ధి ప్రణాళికలను వ్యూహాలను రూపొందించుటకు, ప్రణాళికల్లో ఏ రంగానికి ప్రాధాన్యతనివ్వాలో నిర్ణయించుటకు.
4. పేదరికం, నిరుద్యోగ స్థాయిలు తెలుసుకొనుటకు, వాటిని రూపుమాపుటకు.
5. సమన్యాయ పంపిణీ కోసం (జాతీయాదాయం), సమతౌల్య అభివృద్ధి సాధించుటకు,
6. అన్ని రంగాలలో స్వయం సమృద్ధి సాధించుటకు ; ఉత్పత్తి, ఉపాధిపై దృష్టి పెట్టాలి.

ఇతర అంశాలు:

1. సాంకేతిక, వైజ్ఞానిక నైపుణ్యం
2. ఆధునిక సమాచార, ప్రసార అభివృద్ధి
3. ఎగుమతులు, దిగుమతులు
4. ప్రాంతీయాభివృద్ధి
5. విద్య, వైద్యం, విద్యుత్, రవాణా, త్రాగునీరు, సాగునీరు మొదలయిన అవస్థాపన సౌకర్యాలు.

ప్రశ్న 6.
సేవా రంగం ఇతర రంగాలకంటే ఎలా భిన్నమైనది? కొన్ని ఉదాహరణలతో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
సేవా రంగం ఇతర రెండు రంగాల కంటే భిన్నమైనది.

1. దేశ సామాజిక, ఆర్థికాభివృద్ధికి సేవల రంగం ప్రాణవాయువులాంటిది.
2. ఒక ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రాథమిక, ద్వితీయ రంగాలు పుష్టినిస్తే, సేవల రంగం ఆధునికీకరణ చేస్తుంది.
3. ఇతర రంగాలలాగా నేరుగా వస్తువులను తయారుచేయకుండా వస్తువుల ఉత్పత్తికి, ప్రజలకు అవసరమైన సేవలు మాత్రమే ఈ రంగం అందిస్తుంది.
   ఉదా : వస్తువులు, ప్రయాణీకులను రవాణా చేయటం.
4. సేవారంగం ఇతర రంగాల అభివృద్ధికి పరిపూరక రంగంగా పనిచేస్తూ ఉంటుంది.
   ఉదా : ఉత్పత్తి పెరుగుదలకు అవసరమైన అవస్థాపనా సౌకర్యాలను సేవా రంగం అందిస్తుంది.
5. వ్యవసాయ రంగం అభివృద్ధి చెందాలంటే సాగునీరు, విద్యుత్తు, పరపతి, రవాణా సౌకర్యాలు, రసాయనిక ఎరువులు మొదలయిన సేవలు అవసరం.
6. పరిశ్రమల రంగం అభివృద్ధి చెందాలంటే యంత్ర పరికరాలు, విద్యుత్ (శక్తి వనరులు), బీమా సౌకర్యాలు, రవాణా, మార్కెట్ సౌకర్యాలు, బ్యాంకులు మొదలయిన సేవలు అవసరం.
7. మిగతా రెండు రంగాల కంటే ఈ రంగం విశ్వవ్యాప్తంగా అతి పెద్ద రంగంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
8. మిగతా రెండు రంగాల కంటే ఈ రంగం ఎక్కువ భాగం ఉపాధిని, ఉత్పత్తిని కలిగిస్తోంది.

ప్రశ్న 7.
అల్ప ఉపాధి అంటే ఏమి అర్థం చేసుకున్నారు ? పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి ఒక్కొక్క ఉదాహరణతో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఎవరికీ తమ పూర్తి సామర్థ్యానికి తగినట్లుగా మరియు తగినంతగా పని దొరకని స్థితిని అల్ప ఉపాధి అనవచ్చును. తక్కువ ఉత్పాదకత గల వ్యవసాయ, సేవల రంగంలో పనిచేస్తున్న శ్రామికులను “అల్ప ఉద్యోగులు” అంటారు. కనపడని ఈ రకమైన అల్ప ఉపాధినే “ప్రచ్ఛన్న నిరుద్యోగం” అంటారు.
2. సిరిపురం గ్రామంలోని సాంబయ్య అనే రైతుకు 5 ఎకరాల వర్షాధార భూమి ఉంది. మిరప, ప్రత్తి, మొక్కజొన్న వంటి పంటలు పండిస్తాడు. కుటుంబంలోని ‘6’ గురు సభ్యులు సంవత్సరమంతా అందులోనే పనిచేస్తారు. కారణం వాళ్ళకు చెయ్యటానికి వేరే పనిలేదు. వారి శ్రమ విభజింపబడుతోంది. అందరూ ఏదో ఒక పని చేస్తున్నారు కానీ ఎవరికీ పూర్తి పని లేదు. ఈ కుటుంబంలోని ఇద్దరి ముగ్గురు వేరే పనికి వెళ్ళిన ఉత్పత్తి తగ్గదు.
3. పట్టణ ప్రాంతంలో సేవా రంగంలో రోజుకూలీ కోసం వెతుక్కునేవాళ్లు వేలాదిగా ఉన్నారు. రంగులు వేయటం, నీటి పైపుల పని, మరమ్మతులు చేయటం వంటి పనులు చేస్తారు. వీళ్లల్లో చాలామందికి ప్రతిరోజూ పని దొరకదు.

ప్రశ్న 8.
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు ఈ కింది అంశాలలో రక్షణ కావాలి. (AS1)
కూలీ, భద్రత, వైద్యం : ఉదాహరణలతో వివరించండి. –
జవాబు:
అవ్యవస్థీకృతరంగంలో చిన్నచిన్న సంస్థలు అక్కడక్కడా ఉంటాయి. ఇవి సాధారణంగా ప్రభుత్వ నియంత్రణలో ఉండవు. నియమ నిబంధనలు ఉంటాయి కానీ వాటిని అనుసరించరు. స్వయం ఉపాధి పొందే చిన్నచిన్న (మరమ్మతులు) పనులు చేసేవారు కూడా కష్టంగానే జీవితం వెల్లబుచ్చాల్సి వస్తుంది. అందుకని అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు కూలీ, భద్రత, వైద్యం మొదలగు వాటిల్లో రక్షణ కల్పించాలి.

1) కూలి :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు జీతం తక్కువగా ఉంటుంది, పని ఎక్కువ, వేతనం తక్కువ, ఆర్జిత సెలవు, సెలవులు, అనారోగ్యమప్పుడు సెలవులు వంటివి ఉండవు. వ్యవసాయ కూలీలు భవన నిర్మాణ కూలీలు అధికశాతం మంది చాలా తక్కువ వేతనానికి పనిచేస్తున్నారు. వీళ్లు తరచు దోపిడికి గురవుతుంటారు, వీళ్లకు న్యాయమైన – వేతనం చెల్లించబడదు. సంపాదన తక్కువ అది క్రమం తప్పకుండా ఉండదు.

ఈ రంగంలోని కార్మికుల జీవన ప్రమాణాలు మెరుగు పడాలంటే, వీరి యొక్క కొనుగోలు శక్తి పెరగాలన్నా, ఆర్థిక, సామాజిక అభివృద్ధి పొందాలన్నా వీరికి రక్షణ, మద్దతు అవసరం.

2) భద్రత :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు ఉద్యోగ భద్రత ఉండదు, అలాగే జీవితానికి భద్రత ఉండదు. ఏ కారణం లేకుండా ఉద్యోగస్తులను మానుకోమనవచ్చు. పని తక్కువగా ఉండే కాలాల్లో కొంతమందిని పని మానిపించవచ్చు. మారుతున్న మార్కెటు పరిస్థితి, ఉపాధి కల్పిస్తున్న వాళ్ల మానసిక స్థాయిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మరింత పని అవసరంతో పాటు అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు రక్షణ, మద్దతు అవసరం.

3) వైద్యం :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు వైద్య ప్రయోజనాలు అందవు, అనారోగ్యమప్పుడు సెలవులు వంటివి కూడా ఉండవు. అనారోగ్యం పాలైతే వారి కుటుంబ జీవనం దుర్భరంగా మారుతుంది. కనుక ఖచ్చితంగా వీరికి జీవితబీమా, ఆరోగ్యబీమా మొదలయినటువంటి సౌకర్యాలు కల్పించాలి. అప్పుడే వారి కుటుంబాలకు, వారికి రక్షణ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 9.
అహ్మదాబాదు నగరంలో జరిపిన అధ్యయనంలో 15 లక్షలమంది కార్మికులు ఉండగా అందులో 11 లక్షలమంది అవ్యవస్థీకృత రంగంలో పని చేస్తున్నారని తెలిసింది. ఆ సంవత్సరం (1997-98)లో నగరం మొత్తం ఆదాయం 6000 కోట్ల రూపాయలు. అందులో వ్యవస్థీకృత రంగం వాటా 3200 కోట్ల రూపాయలు. ఈ గణాంకాలను ఒక పట్టిక రూపంలో ఇవ్వండి. పట్టణంలో మరింత ఉపాధి కల్పించే మార్గాలు ఏమిటి?
జవాబు:
అహ్మదాబాదు నగరంలో వ్యవస్థీకృత, అవ్యవస్థీకృత రంగాల వాటాలు (1997-98) :

రంగం	ఉద్యోగస్తులు	ఆదాయం (కోట్లలో)
వ్యవస్థీకృత	4,00,000	₹ 3200/-
అవ్యవస్థీకృత	11,00,000	₹2800/-
మొత్తం	15,00,000	₹ 6000/-

పట్టణంలో మరింత ఉపాధి కల్పించే మార్గాలు :

1. ప్రభుత్వం వివిధ పథకాలను, ప్రణాళికలను రూపొందించి అమలుచేయడం.
   ఉదా : TRVSEM, SHG లు
2. స్వయం ఉపాధి పొందేవారికి ఆర్థిక మరియు ఇతరత్ర సహాయమందించడం.
   ఉదా : పన్నుల మినహాయింపు
3. చిన్న, మధ్యతరహా పరిశ్రమలకు ప్రోత్సాహమందించాలి.
   ఉదా : సులభ లైసెన్సింగ్ విధానం, పరపతి సౌకర్యం కల్పించటం.
4. విద్యావిధానం, మానవ వనరులను అభివృద్ధిపర్చే విధంగా ఉండాలి.
   ఉదా : వృత్తి విద్యా కళాశాలల ఏర్పాటు.
5. అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు రక్షణ, మద్దతు కల్పించాలి.
   ఉదా : కనీస వేతనాల చట్టం అమలుచేయటం.

ప్రశ్న 10.
మన రాష్ట్రంలో వివిధ ప్రదేశాలలో వ్యవస్థీకృత, అవ్యవస్థీకృత రంగాలలో ఉపాధి అవకాశాల గురించి క్రింది పట్టికలో రాయండి. (AS3)

ప్రాంతం	వ్యవస్థీకృత ఉపాధి అవకాశాలు	అవ్యవస్థీకృత ఉపాధి అవకాశాలు
1. ఉత్తరాంధ్ర
2. దక్షిణ కోస్తా
3. రాయలసీమ

జవాబు:

ప్రాంతం	వ్యవస్థీకృత ఉపాధి అవకాశాలు	అవ్యవస్థీకృత ఉపాధి అవకాశాలు
1. ఉత్తరాంధ్ర	1. ప్రభుత్వ రంగంలో రవాణా, వైద్యం విద్య ఆరోగ్యం మొదలైనవి. 2. ప్రైవేటు రంగంలో	1. వ్యవసాయ రంగం 2. మత్స్య పరిశ్రమ 3. చేతి వృత్తులు 4. పారిశ్రామిక రంగం
2. దక్షిణ కోస్తా	1. ప్రభుత్వ రంగంలో 2. ప్రైవేటు రంగంలో	1. వ్యవసాయ రంగం 2. మత్స్య పరిశ్రమ 3. చేతి వృత్తులు 4. పారిశ్రామిక రంగం 5. నిర్మాణ రంగం
3. రాయలసీమ	1. ప్రభుత్వ రంగంలో 2. ప్రైవేటు రంగంలో	1. వ్యవసాయ రంగం 2. చేతి వృత్తులు

10th Class Social Studies 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.28

ప్రశ్న 1.
దిగువ తెలిపిన వివిధ వృత్తుల వారిని వ్యవసాయం, పరిశ్రమ, సేవా రంగాల కింద వర్గీకరించండి. మీ వర్గీకరణకు కారణాలు ఇవ్వండి.

వృత్తి	వర్గీకరణ
బట్టలు కుట్టేవారు
బుట్టలు అల్లేవారు
పూల సాగు చేసేవారు
పాలు అమ్మేవారు
చేపలు పట్టేవారు
మత బోధకులు / పూజారులు
ఉత్తరాలు బట్వాడా చేసే కొరియర్
అగ్గిపెట్టెల కర్మాగారంలో పనిచేసేవారు
వడ్డీ వ్యాపారి
తోటమాలి
కుండలు చేసేవారు
తేనెటీగలను పెంచేవారు
వ్యోమగామి
కాల్ సెంటర్ ఉద్యోగులు

జవాబు:

వృత్తి	వర్గీకరణ
బట్టలు కుట్టేవారు	సేవా రంగం
బుట్టలు అల్లేవారు	పరిశ్రమల రంగం (కుటీర పరిశ్రమ)
పూల సాగు చేసేవారు	వ్యవసాయ రంగం
పాలు అమ్మేవారు	వ్యవసాయ రంగం
చేపలు పట్టేవారు	వ్యవసాయ రంగం
మత బోధకులు / పూజారులు	సేవా రంగం
ఉత్తరాలు బట్వాడా చేసే కొరియర్	సేవా రంగం
అగ్గిపెట్టెల కర్మాగారంలో పనిచేసేవారు	పరిశ్రమల రంగం
వడ్డీ వ్యాపారి	సేవా రంగం
తోటమాలి	వ్యవసాయ రంగం
కుండలు చేసేవారు	పరిశ్రమల రంగం (కుటీర పరిశ్రమ)
తేనెటీగలను పెంచేవారు	వ్యవసాయ రంగం
వ్యోమగామి	సేవా రంగం
కాల్ సెంటర్ ఉద్యోగులు	సేవా రంగం

10th Class Social Textbook Page No.29

ప్రశ్న 2.
కింది పట్టిక భారతదేశంలో 1972-73 లోనూ, తిరిగి 2009-10 అంటే 37 ఏళ్ల తర్వాత ఏ రంగంలో ఎంతమంది ఉపాధి పొందుతున్నారో తెలియచేస్తుంది.

(అ) పై పట్టిక ద్వారా మీరు గమనించిన ప్రధాన మార్పులు ఏమిటి?
జవాబు:
1972-73 నుండి 2009-10 సం||ల మధ్య (దాదాపు 37 సం||లు) ఉపాధిలో వచ్చిన మార్పులు

1. వ్యవసాయ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 21% తగ్గింది.
2. పరిశ్రమ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 11% పెరిగింది.
3. సేవల రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 10% పెరిగింది.
4. ప్రాథమిక రంగం (వ్యవసాయ రంగం) లో ఉపాధి శాతం తగ్గటం, ద్వితీయ (పరిశ్రమ) తృతీయ (సేవల) రంగాలు అభివృద్ధి చెందటం ఆర్థికాభివృద్ధి సూచికగా చెప్పవచ్చు.

ఆ) ఇంతకుముందు మీరు చదివిన దాని ఆధారంగా ఈ మార్పులకు కారణాలు ఏమిటో చర్చించండి.
జవాబు:
ఈ మార్పులకు కారణాలు :

1.  పారిశ్రామిక విప్లవం ద్వారా పరిశ్రమ అభివృద్ధి చెందడం వలన ఆ రంగంలో ఉపాధి పెరిగింది.
2. ఉత్పత్తి పెరగడం, మార్కెట్స్ పెరగడం, వ్యాపారం, వాణిజ్యం పెరగడం (రవాణా పెరగడం) వలన సేవారంగంలో ఉపాధి పెరిగింది.
3. ప్రభుత్వ విధానాలు (1991 పారిశ్రామిక విధానం, గ్లోబలైజేషన్ మొదలగునవి) ప్రణాళికలు కూడా ఈ మార్పుకు దోహదం చేశాయి.
4. పెరుగుతున్న వైజ్ఞానిక, సాంకేతిక సమాచార వ్యవస్థ సేవారంగంలో ఎంతోమందికి ఉపాధి కల్పిస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.29

ప్రశ్న 3.
ఈ దిగువ చిత్రాలను పరిశీలించి అవి ఏ రంగాలకు చెందినవో పేర్కొనండి.

జవాబు:

1. వ్యవసాయ రంగం
2. (గనులు) ప్రాథమిక రంగం
3. సేవల రంగం
4. పారిశ్రామిక రంగం

10th Class Social Textbook Page No.30

ప్రశ్న 4.
ఈ కింది గ్రాఫ్ రెండు వేరు వేరు సంవత్సరాలు, 1972-73, 2009-10 లకు భారతదేశ స్థూల దేశీయోత్పత్తి విలువను చూపిస్తుంది. సంవత్సరాలలో మొత్తం ఉత్పత్తి పెరిగిన తీరును మీరు చూడవచ్చు.

గ్రాఫ్ : వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు, సేవా రంగాల వారీగా స్థూల దేశీయోత్పత్తి
గ్రాఫ్ ను చూసి కింది ప్రశ్నలకు జవాబులివ్వండి :
(1) 1972-78లో అధిక ఉత్పత్తి ఉన్న రంగం ఏది?
జవాబు:
1972-73లో వ్యవసాయం రంగం అధిక ఉత్పత్తి కలిగి ఉన్నది. మొత్తం GDP 5,86,346 కోట్లలో వ్యవసాయరంగం 2,43,082 కోట్లు కలిగి ఉంది.

(2) 2009-10 లో అధిక ఉత్పత్తి ఉన్న రంగం ఏది?
జవాబు:
2009-10 లో సేవా రంగం అధిక ఉత్పత్తి కలిగి ఉన్నది. మొత్తం GDP 45,16,071 కోటలో సేవా రంగం 26,78,165 కోట్లు మిగిలిన వ్యవసాయ రంగం 7,64,817 కోట్లు మరియు పరిశ్రమల రంగం 11,73,089 కోట్లు వాటా కలిగి ఉన్నాయి.

(3) 1972-73, 2009-10 సంవత్సరాల మధ్య భారతదేశంలో మొత్తం వస్తువులు, సేవల ఉత్పత్తి సుమారుగా …….. రెట్లు పెరిగింది.
జవాబు:
8 రెట్లు పెరిగింది.

10th Class Social Textbook Page No.31

ప్రశ్న 5.
ప్రతి దశలో మొత్తం వస్తువుల విలువ :
మొదటి దశ (రైస్ మిల్లర్‌కు రైతు వడ్లు అమ్మడం) రూ. 2500
రెండవ దశ (మాటలు యజమానికి ఊక, బియ్యం అమ్మడం) రూ. 3600
మూడవ దశ (ఇడ్లీ, దోశలు అమ్మడం) రూ. 5000
– చర్చించండి : ఉత్పత్తి అయిన మొత్తం వస్తువుల విలువను తెలుసుకోటానికి వీటన్నిటి మొత్తాన్ని జోడించాలా?
జవాబు:
అవసరం లేదు. ఉత్పత్తి అయిన మొత్తం వస్తువుల విలువను తెలుసుకోటానికి వీటన్నిటి మొత్తాన్ని జోడించనవసరం లేదు.

• అంతిమ వస్తు ధరలో (విలువలో) ఆ వస్తువు తయారీలో వాడిన మాధ్యమిక వస్తువుల విలువ కలిసి ఉంటుంది.
• అలా కనక జోడిస్తే ఆ వస్తువు ధరను రెండుసార్లు లెక్కించినట్లవుతుంది.
• పై ఉదాహరణలో వడ్లు, బియ్యం, ఊక అనేవి మాధ్యమిక వస్తువులు, ఇడ్లీ, దోశ అనేవి అంత్య వస్తువులు.
• ప్రతి దశలో ఉత్పత్తిదారులు ఉత్పాదకాలు తయారుచేసినవారికి మొత్తం విలువ చెల్లించారు.

10th Class Social Textbook Page No.31

ప్రశ్న 6.
పై ఉదాహరణలో వడ్లు, బియ్యం మధ్య దశలోని ఉత్పాదకాలు కాగా, ఇడ్లీ, దోశ వంటివి తుది ఉత్పాదకాలు. మనం నిత్యజీవితంలో ఉపయోగించే కొన్ని వస్తువులను దిగువ సూచించడమైనది. వాటికి ఎదురుగా ఆయా వస్తువుల మధ్య దశ ఉత్పాదకాలను రాయండి.

తుది ఉత్పాదకాలు	మధ్యదశ ఉత్పాదకాలు
నోటు పుస్తకం
కారు
కంప్యూటర్

జవాబు:

తుది ఉత్పాదకాలు	మధ్యదశ ఉత్పాదకాలు
నోటు పుస్తకం	కాగితపు గుజ్జు, కాగితం, కార్డ్ బోర్డు, బంక, పిన్నులు
కారు	టైర్లు, లైట్స్, మెటల్ షీట్స్, రంగులు, సీట్లు, పెట్రోలు/డీసెల్
కంప్యూటర్	సిలికాన్ చిప్స్, మానిటర్, కేబుల్స్, సాఫ్ట్ వేర్స్, సర్క్యుట్స్

10th Class Social Textbook Page No.32

ప్రశ్న 7.
మొదటి దశ (రైస్ మిల్లర్ కు రైతు వడ్లు అమ్మటం) = రూ. 2500 లోంచి కొనుగోలు చేసిన ఉత్పాదకాల విలువ ‘0’ రూపాయలు తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 2500 రూపాయలు
రెండవ దశ (మాటలు యజమానికి ఊక, బియ్యం అమ్మటం) = రూ. 3600 లోంచి కొనుగోలు చేసిన ఉత్పాదకాల విలువ 2500 తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 1100 రూపాయలు
మూడవ దశ (ఇడ్లీ, దోశల అమ్మకం) = రూ. 5000 లోంచి కొనుగోలు చేసిన విలువ 3600 తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 1400 రూపాయలు.
ప్రతి దశలోనూ జోడించిన విలువ = 2500+ 1100 + 1400 = 5000
చర్చించండి : రెండు పద్ధతులలోనూ ఒకే సమాధానం ఎందుకు వచ్చింది?
జవాబు:

1. ప్రతి దశలోనూ జోడించిన విలువ = (2500 + 1100 + 1400) = 5000
2. అంతిమ వస్తువు ధర (దోశ ధర) = 5000. రెండు పద్ధతుల్లోను ఒకే సమాధానం వచ్చింది. కారణం
3. జోడించిన విలువలు మాత్రమే లెక్కించడం వలన (మాధ్యమిక వస్తువులు జోడించిన విలువ)
4. మొదటి పద్ధతిలో అంత్య వస్తువు (ఇడ్లీ) లోనే ఇవి అన్నీ ఇమిడి ఉంటాయి.
5. రెండు పద్ధతుల్లో అంతిమ వస్తువుల విలువ ఒక్కటే కాబట్టి,
6. రెండు పద్ధతుల్లోనూ ఒకే సమాధానం వచ్చింది.

10th Class Social Textbook Page No.32

ప్రశ్న 8.
కింది పట్టికలో స్థూల జాతీయోత్పత్తి విలువ ఇవ్వబడింది. 2010-2011 సంవత్సరానికి లెక్కించిన విధంగా స్థూల దేశీయోత్పత్తి పెరుగుదల రేటును మిగతా సంవత్సరాలకు గణించండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.34

ప్రశ్న 9.
వ్యాపారం, టళ్లు, రవాణా, ప్రసారాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు పేర్కొనండి.
జవాబు:

1. వివిధ రకాల వస్తువులు అమ్మే అన్నీ రకాల దుకాణాలు, ఎగుమతులు దిగుమతులు, సూపర్ మార్కెట్లు, మాల్స్
2. చిన్న హెూటళ్ల నుండి స్టార్ హోటళ్లు దాకా.
3. రోడ్డు, రైల్వే, విమానయాన, ఓడల ద్వారా రవాణా ఈ కోవ కిందకి వస్తాయి.
4. రేడియో, టి.వి., వార్తాపత్రికలు, వివిధ మాస వార పత్రికలు, ఇంటర్నెట్ సౌకర్యం, టెలికమ్యూనికేషన్స్ (టెలిఫోన్, సెల్ ఫోన్) ఉపగ్రహ సాంకేతికత మొదలగునవి.

10th Class Social Textbook Page No.35

ప్రశ్న 10.
పట్టిక : భారతదేశంలో పరిశ్రమలవారీగా కార్మికుల వివరాలు, 2009-2010 (%)

పట్టికని జాగ్రత్తగా అధ్యయనం చేసి కింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వండి.
1) వ్యవసాయ రంగంలోని అత్యధిక మంది కార్మికులు ………………………… లో నివసిస్తున్నారు.
2) చాలామంది ………………………. పనివారు వ్యవసాయ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నారు.
3) 90% కంటే అధికంగా పట్టణ ప్రాంత పనివారు ……………., ……………… రంగాలలో ఉపాధి పొందుతున్నారు.
4) స్త్రీ, పురుషుల నిష్పత్తి పోలిస్తే స్త్రీలు ………………., ………………….. రంగాలలో కొద్ది శాతం మాత్రమే ఉపాధి పొందుతున్నారు.
జవాబు:
1) గ్రామప్రాంతం
2) మహిళ (స్త్రీ)
3) పారిశ్రామిక, సేవా
4) పారిశ్రామిక, సేవా

10th Class Social Textbook Page No.36 & 37

ప్రశ్న 11.
‘పై’ చార్టు : మూడు రంగాలలో ఉపాధి వాటా

జవాబు:

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 6th Lesson ప్రజలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 6th Lesson ప్రజలు

10th Class Social Studies 6th Lesson ప్రజలు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
తప్పు వాక్యాలను గుర్తించి వాటిని సరిచేయండి. (AS1)
అ) ప్రతి పది సంవత్సరాలకు జనాభా గణన చేపడతారు.
ఆ) జనాభాలోని పెద్దవాళ్లలో ఆడవాళ్ల సంఖ్యను లింగ నిష్పత్తి తెలియజేస్తుంది.
ఇ) వయస్సును బట్టి జనాభా విస్తరణను వయస్సు సమూహం తెలియజేస్తుంది.
ఈ) కొండ ప్రాంతాలలోని వాతావరణాన్ని ప్రజలు ఇష్టపడతారు కాబట్టి అక్కడ జనాభా సాంద్రత ఎక్కువ.
జవాబు:
అ) ఒప్పు
ఆ) జనాభాలోని ఆడవాళ్ల సంఖ్యను లింగ నిష్పత్తి తెలియజేస్తుంది. ఇ) ఒప్పు
ఈ) కొండ ప్రాంతాలలోని వాతావరణాన్ని ప్రజలు ఇష్టపడరు కాబట్టి అక్కడ జనసాంద్రత తక్కువ.

ప్రశ్న 2.
దిగువ పట్టిక ఆధారంగా కింద ఉన్న ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వండి. (AS3)

ఎ) ప్రపంచ జనాభా మొదటిసారి రెట్టింపు కావటానికి సుమారుగా ఎన్ని శతాబ్దాలు పట్టిందో తెలుసుకోండి.
జవాబు:
ప్రపంచ జనాభా రెట్టింపు కావడానికి సుమారు మూడు శతాబ్దాలు పట్టింది.

బి) ఇంతకు ముందు తరగతులలో మీరు వలస పాలన గురించి చదివారు. పట్టిక చూసి 1800 నాటికి ఏ ఖండాలలో జనాభా తగ్గిందో తెలుసుకోండి.
జవాబు:
1800 సం|| నాటికి ఓషియానియాలో జనాభా తగ్గింది.

సి) ఏ ఖండంలో ఎక్కువ కాలంపాటు అధిక జనాభా ఉంది?
జవాబు:
ఆసియా ఖండంలో ఎక్కువ కాలంపాటు అధిక జనాభా ఉంది.

డి) భవిష్యత్తులో జనాభా గణనీయంగా తగ్గనున్న ఖండం ఏదైనా ఉందా?
జవాబు:
భవిష్యత్తులో ఉత్తర అమెరికా ఖండంలో జనాభా గణనీయంగా తగ్గనుంది.

ప్రశ్న 3.
లింగ నిష్పత్తి చాలా ఎక్కువగాని, లేదా చాలా తక్కువగాని ఉంటే సమాజంపై పడే ప్రభావాలను పేర్కొనండి. (AS4)
జవాబు:

1. లింగ నిష్పత్తి చాలా ఎక్కువగాని, తక్కువగాని ఉంటే సామాజికంగా చాలా తేడా వస్తుంది.
   ఉదా : కాలేజీల విద్యార్థుల సంఖ్య.
2. ఈ నిష్పత్తి సంపద పంపిణీని, అధికార హోదాలను, ఎగ్జిక్యూటివ్ స్థాయిని, ప్రభుత్వ పని గంటలను అన్నింటినీ ప్రభావితం చేస్తుంది.
3. ఈ నిష్పత్తి నేర రేటును కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది.
4. స్త్రీల సంఖ్య మరీ తక్కువగా ఉంటే సాధారణ పురుషులకు వివాహం జరగటం కష్టమవుతుంది. అన్ని రకాలుగా ముందున్న వారినే స్త్రీలు భర్తలుగా ఎంచుకునే అవకాశం ఉంటుంది.
5. లింగ నిష్పత్తిలో అసమానతలు జనన రేటును ప్రభావితం చేస్తాయి.

ప్రశ్న 4.
భారతదేశ అక్షరాస్యతను ఇతర దేశాలతో పోల్చండి : (AS1)
బ్రెజిల్, శ్రీలంక, దక్షిణ ఆఫ్రికా, నేపాల్, బంగ్లాదేశ్, నార్వే, చిలి, ఇండోనేషియా.
ఎటువంటి సారూప్యాలు, తేడాలు మీరు గమనించారు?
జవాబు:

1. భారతదేశ అక్షరాస్యత శాతం : 74.04% (82.1% – 65.5%)
2. బ్రెజిల్ : 90.04% (90.1% – 90.7%)
3. చిలీ : 98.6% (98.6% – 98.5%)
4. బంగ్లాదేశ్ : 57.7% (62% – 53.4%)
5. ఇండోనేషియా : 90.4% (94% – 86.8%)
6. నార్వే : 100% (100% – 100%)
7. నేపాల్ : 66% (75.1% – 57.4%)
8. శ్రీలంక : 91.2% (92.6% – 90%)
9. దక్షిణ ఆఫ్రికా : 93% . (93.9% – 92.2%)

పోలికలు మరియు భేదాలు :

1. దాదాపు అన్ని ఆసియా దేశాలు సమాన అక్షరాస్యతా రేటును కలిగి ఉన్నాయి. ఒకటి రెండు దేశాలలో మాత్రము యివి తక్కువగా ఉన్నాయి.
2. పురుషుల అక్షరాస్యత శాతం బ్రెజిల్, నార్వేలలో తప్ప మిగతా దేశాలలో అధికంగానే ఉంది.
3. స్త్రీ, పురుషుల అక్షరాస్యత శాతం మధ్య తేడా భారతదేశం, నేపాల్ లో అధికంగా ఉంది.
4. ఒక్క నార్వే మాత్రం 100% అక్షరాస్యతను సాధించింది.

ప్రశ్న 5.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ఏ ప్రాంతాలలో జన సాంద్రత ఎక్కువగా ఉంది, దానికి కారణాలు ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని కృష్ణాజిల్లా 519, పశ్చిమ గోదావరి 508, తూర్పు గోదావరి 477, గుంటూరు 429 జనసాంద్రతలతో మొదటి నాలుగు స్థానాలలో ఉన్నాయి.

కృష్ణా, ఉభయగోదావరి, గుంటూరు జిల్లాలలో అధిక జనసాంద్రతకు గల కారణాలు :
ఎ) కృష్ణా, గోదావరి నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో ఉండటం వలన వ్యవసాయానికి అనుకూలత.
బి) వ్యవసాయాధారిత పరిశ్రమలు వృద్ధి.
సి) వ్యవసాయ అనుబంధ పరిశ్రమలు, ఉపాధి అవకాశాలు.

ప్రశ్న 6.
జనాభా పెరుగుదల, జనాభా మార్పు మధ్య తేడాలను పేర్కొనండి. (AS1)
జవాబు:

1. జనాభా పెరుగుదల జననాల, మరణాల రేటుపై ఆధారపడి ఉంటుంది. జనగణన కాలంనాటి జనాభా మరియు దశాబ్దం క్రిందటి జనగణన కాలంనాటి జనాభాల తేడానే “జనాభా పెరుగుదల” అంటాం.
2. జనాభా మార్పు అనేది వలసల ప్రాధాన్యత గల అంశం.
3. జనాభా మార్పు = (జననాల సంఖ్య + ఆ ప్రాంతం / దేశంలోని వలస వచ్చిన వారి సంఖ్య) – (మరణాల సంఖ్య + ఆ ప్రాంతం / దేశం నుండి బయటకు వలస వెళ్ళిన వారి సంఖ్య)
4. జనాభా పెరుగుదల దేశం మొత్తానికి దశాబ్దానికోసారి లెక్కిస్తాం.
5. జనాభా మార్పు నిరంతర ప్రక్రియ. . ఉదాహరణకు కోస్తాంధ్రలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో వర్షాధార భూములు గల ప్రాంత కూలీలు వ్యవసాయ పనులు లేనపుడు బహుళపంటలు వేసే ప్రాంతాలకు వలసపోతారు.
6. సాగర తీరప్రాంత మత్స్యకారులు చేపలవేట నిషేధకాలంలో వీరావల్ వంటి ప్రాంతాలకు వలసపోతారు.
7. ఇవి కాలానుగుణ వలసలు. కాగా ఉపాధి కోసం శాశ్వతంగా పట్టణాలకు వలసలు పోయే కుటుంబాలెన్నో !
8. ఈ రకంగా వలసల వలన ఓ ప్రాంతంలో జనసాంద్రత తగ్గి, మరో ప్రాంతంలో జనసాంద్రత పెరుగుతుంది. అయితే ఈ జనాభా మార్పు జనాభా పెరుగుదలను ప్రభావితం చేయలేదు.
9. అంతర్జాతీయ శాశ్వత వలసలు మాత్రమే జనాభా పెరుగుదలపై ప్రభావితం చూపుతాయి.

ప్రశ్న 7.
క్రింద ఇచ్చిన స్వీడన్, కెన్యా, మెక్సికో దేశాల వయస్సు సమూహాన్ని పోల్చండి. (AS3)

జవాబు:

ఎ) ఈ దేశాల్లో జనాభా పెరుగుదల ఎలా ఉంటుంది?
బి) ఏ దేశాల జనాభా ఇంకా తగ్గవచ్చు?
సి) అన్ని దేశాలలో లింగ నిష్పత్తి సమతుల్యంగా ఉందా?
డి) ఈ దేశాల కుటుంబ సంక్షేమ పథకాలు ఏమై ఉండవచ్చు?
జవాబు:
ఎ) స్వీడన్లో జనాభా పెరుగుదల అధిక హెచ్చు తగ్గులతో ఉంది.
కెన్యా, మెక్సికోలలో జనాభా పెరుగుదల నిదానంగా ఒక పద్ధతిలో ఉన్నది.

బి) స్వీడన్

సి) స్వీడన్లో లింగ నిష్పత్తి – 980 పురుషులు 1000 స్త్రీలు
కెన్యాలో లింగ నిష్పత్తి – 1000 పురుషులు/1000 స్త్రీలు
మెక్సికోలో లింగ నిష్పత్తి – 960 పురుషులు 1000 స్త్రీలు

డి) ఈ 3 దేశాలలోకెల్లా కెన్యాలో కుటుంబ సంక్షేమ పథకాలు చక్కగా నిర్వహించబడుతున్నాయి.

ప్రశ్న 8.
పటం పని (AS5)
అ) రాష్ట్రాలను సూచించే భారతదేశ పటంలో 2011 జనాభా గణాంకాల ఆధారంగా అయిదు స్థాయిలలో జనాభా సాంద్రతను సూచించండి.

స్థాయి – I:
1) ఉత్తరప్రదేశ్ – 199,581,477 (16.49%)
2) మహారాష్ట్ర – 112,372,972 (9.28%) 12 (9.28%)
3) బీహార్ – 103,804,637 (8.58%)
4) పశ్చిమబెంగాల్ – 91,374,736 (7.55%)
5) ఆంధ్రప్రదేశ్ – 49,368,776 (4.07%)
6) తెలంగాణ – 35,286,757 (2.91%)
7) మధ్య ప్రదేశ్ – 72,597,565 (6.00%)
8) తమిళనాడు – 72,138,958 (5.96%)

స్థాయి – II :
9) రాజస్థాన్ – 68,621,012 (5.67%)
10) కర్ణాటక – 61,130,704 (5.05%)
11) గుజరాత్ – 60,383,628 (5.00%)
12) ఒడిశా – 41,947,358 (3.47%)
13) కేరళ – 33,387,677 (2.76%)
14) జార్ఖండ్ – 32,966,238 (2.72%)
15) అసోం – 31,169,272 (2.58%)
16) పంజాబు – 27,704,236 (2.30%)
17) ఛత్తీస్ గఢ్ – 25,540,196 (2.11%)
18) హర్యా నా – 25,353,081 (2.09%)

స్థాయి – III :
19) జమ్ము , కాశ్మీర్ – 12,548, 926 (1.04%)
20) ఉత్తరాఖండ్ – 10,116,752 (0.84%)
21) హిమాచల్ ప్రదేశ్ – 6,856,509 (0.57%)

స్థాయి – IV:
22) త్రిపుర – 3,671,032 (0.30%)
23) మేఘాలయ – 2,964,007 (0.24%)
24) మణిపూర్ – 2,721,756 (0.22%)
25) నాగాలాండ్ – 1,980,602 (0.16%)
26) గోవా – 1,457,723 (0.12%)
27) అరుణాచల్ ప్రదేశ్ – 1,382,611 (0.11%)
28) మిజోరాం – 1,091,014 (0.09%)

స్థాయి – V:
29), సిక్కిం – 607, 6881 (0.05%)
30) ఢిల్లీ – 16,753,235 (1.38%) (NCT)
31) పుదుచ్చేరి – 1,244,464 (0.10%)(UTI)
32) చండీఘర్ – 1,054,686 (0.09%) (UTI)
33) అండమాన్,నికోబార్ దీవులు – 379,944 (0.03%)(UTI)
34) దా ద్రా నగర్ హవేలి – 342,853 (0.03%)(UTI)
35) డామన్, డయ్యు – 242,911 (0.02%)(UTI)
36) లక్షద్వీప్ – 64,429 (0.01%)(UTI)

ఆ) జిల్లాలను సూచించే ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలో చుక్కల పద్ధతిని ఉపయోగించి (ఒక చుక్క పదివేల జనాభాను సూచిస్తుంది) జనాభా విస్తరణను చూపించండి.
జవాబు:

1. చిత్తూరు – 4,170, 468 = [417]
2. అనంతపురం : 4,083,315 = [408]
3. కడప – 2,884,524 = [288]
4. కర్నూలు – 4,046,601 = [405]
5. నెల్లూరు – 2,966,082 = [297]
6. ప్రకాశం – 3,392,764 = [339]
7. గుంటూరు : 4,889,230 = [489]
8. కృష్ణ – 4,529,009 = [453]
9. తూర్పు గోదావరి – 5,151,549 = [515]
10. పశిమ గోదావరి – 3,934,782 = [393]
11. విశాఖపట్నం – 4,288,113 = [429]
12. శ్రీకాకుళం – 2,699,471 = [270]
13. విజయనగరం – 2,342,868 = [234]

గమనిక : విద్యార్ధులు పట్టికలోని బ్రాకెట్లలో చూపిన విధంగా చుక్కలను ఆయా జిల్లాలలో పెట్టవలయును.

10th Class Social Studies 6th Lesson ప్రజలు InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.71

ప్రశ్న 1.
మీ చుట్టుప్రక్కల గల వేరు వేరు జీవనోపాధులు, ఆదాయాలు ఉన్న వ్యక్తులతో మాట్లాడండి. ఎంతమంది పిల్లలు ఉండటం సరైనదో వాళ్లని అడగండి.
జవాబు:
మా చుట్టుప్రక్కల గల వేరు వేరు జీవనోపాధులు, ఆదాయాలు ఉండే వ్యక్తులతో మాట్లాడగా ఒకరు లేదా ఇద్దరు సంతానం సరియైనదని అభిప్రాయపడ్డారు.

10th Class Social Textbook Page No.76

ప్రశ్న 2.
పై చదువులకు మగపిల్లలతో సమానంగా ఆడపిల్లలకు అవకాశాలు లభిస్తున్నాయా?
జవాబు:
పై చదువులకు మగపిల్లలతో సమానంగా ఆడపిల్లలకు అవకాశాలు లభిస్తున్నాయి. కానీ తల్లిదండ్రుల వైఖరి కారణంగా కొద్దిమంది ఆడపిల్లలు మాత్రమే ఉన్నతవిద్య నభ్యసించగలుగుతున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.76

ప్రశ్న 3.
పెళ్లిన మహిళలకు ఇంటి బయట పని చేయటానికి, ప్రయాణాలు చేయటానికి అవకాశాలు ఉన్నాయా?
జవాబు:
పెళైన మహిళలకు ఇంటి, బయట పనిచేయడానికి, ప్రయాణాలు చేయడానికి అవకాశాలున్నాయి. అయితే సరియైన రక్షణ లేకపోవడం, పనిచేసే ప్రదేశాలలో మరుగుదొడ్లు వంటి కనీస సదుపాయాలు లేకపోవటం వంటి సమస్యలు ఎదుర్కొంటున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.76

ప్రశ్న 4.
మహిళలు వారి పుట్టింటితో సంబంధాలు పెట్టుకోకూడదా? వాళ్లకు ఆస్తులపై హక్కు ఉండకూడదా? భద్రత ఉండకూడదా?
జవాబు:
మహిళలు వారి పుట్టింటితో సంబంధాలు పెట్టుకోవచ్చు. వారికి ఆస్తులపై చట్టపరంగా హక్కులున్నాయి. భద్రత తప్పనిసరిగా ఉండాలి.

10th Class Social Textbook Page No.76

ప్రశ్న 5.
మీ ప్రాంతంలో మగ పిల్లలను ఎక్కువగా కోరుకుంటారా?
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో మగ పిల్లలను, ఆడపిల్లలను ఇద్దరినీ కోరుకుంటారు. అయితే మగసంతానం తప్పనిసరి అని భావిస్తారు. అయితే క్రమేపీ ఈ అభిప్రాయాల్లో మార్పు వస్తుంది. ఆడైనా, మగైనా ఇద్దరు చాలు అనే భావన ఎక్కువ మందిలో ఉంది.

10th Class Social Textbook Page No.77

ప్రశ్న 6.
మీ ఊళ్ళో, పట్టణంలో నిరక్షరాస్యులు ఉన్నారేమో తెలుసుకోండి. మీ సర్వే ఏం చెపుతోంది?
జవాబు:
మా గ్రామంలో నిరక్షరాస్యులున్నారు. మేం చేసిన సర్వే కూడా ఈ విషయాన్నే తెలిపింది. విద్యాహక్కు చట్టం వచ్చిన తరువాత శతశాతం నమోదు, నిలకడను చూడవచ్చు. అయితే వయోజనులైన నిరక్షరాస్యులు వారికి ఏర్పాటుచేసిన అక్షరభారత కేంద్రాలను పూర్తిగా సద్వినియోగపరచుకోవడం లేదు.

10th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 7.
ఫెర్టిలిటీ శాతం 2 కి దగ్గరగా ఉంటే ఏమిటి అర్థం ? చర్చించండి.
జవాబు:
ఫెర్టిలిటీ శాతం 2 కి దగ్గరగా ఉంటే జంటలు ఇద్దరు పిల్లలను కనాలని కోరుకుంటున్నారని అర్ధం.

10th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 8.
మీరు బృందాలలో చేసిన సర్వేలో 45 సంవత్సరాలు పైబడిన మొత్తం మహిళల సంఖ్య, వారి పిల్లల సంఖ్య తెలుసుకోండి. మీ సర్వేలో సగటున ప్రతి మహిళకు ఎంత మంది పిల్లలు ఉన్నారు?
జవాబు:
ఇద్దరు

10th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 9.
పిల్లల విషయంలో ఉమేర్ సింగ్ ని ఏ అంశాలు ప్రభావితం చేశాయి ? అతని కూతురు కూడా అలాగే ఆలోచిస్తోందా?
జవాబు:
ఉమేర్ సింగ్ కు అబ్బాయి కావాలనే కోరిక వలన సంతానం ఆరుకు చేరింది. అతని కూతురు తండ్రిలా కాకుండా ముగ్గురు పిల్లలను మాత్రమే కావాలనుకుంది.

10th Class Social Textbook Page No.82

ప్రశ్న 10.
ఏ సంవత్సరం నాటికి ఊరిలోని భూమి అంతా సాగులోకి వచ్చింది?
జవాబు:
1950 నాటికి ఊరిలోని భూమి అంతా సాగులోకి వచ్చింది.

10th Class Social Textbook Page No.71

ప్రశ్న 11.
మీ ప్రాంతంలో, ఊరిలో, దేశమంతటిలో ఉంటున్న ప్రజలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని ఎలా సేకరిస్తారో, నమోదు చేస్తారో మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా ? జనగణనలో తమ అనుభవాలను చెప్పమని మీ టీచరుని అడగండి.
జవాబు:
భారతదేశంలో ప్రతి పది సంవత్సరాలకోసారి జనాభాను సేకరిస్తారు. జనాభా సేకరణకు ఒక ఏడాది ముందు మే నెలలో ఆవాస ప్రాంతాల గుర్తింపు, నివాసాలు, కుటుంబాలు గుర్తించటం వాటి వివరాలు నమోదుచేస్తారు. వీటి చిత్తుపటాలను రూపొందిస్తారు. ఇంటింటికి వెళ్ళి ప్రతి వ్యక్తి పూర్తి వివరాలు మరుసటి సంవత్సరం ఫిబ్రవరిలో వివరంగా సేకరించి నమోదుచేస్తారు.

10th Class Social Textbook Page No.73

ప్రశ్న 12.
కుటుంబాన్ని ఎలా నిర్వచిస్తారు ? ఎవరెవరిని కుటుంబం కింద పరిగణిస్తారు?
జవాబు:
కుటుంబాలు 2 రకాలు :

1) సాధారణ కుటుంబాలు :
ఒకే ప్రాంగణంలో నివసిస్తూ ఉమ్మడిగా వంట చేసుకొనే సభ్యులను కుటుంబంగా పేర్కొంటాం. కుటుంబంలోని వారు అనగా తల్లి, తండ్రి, కుమారులు, కుమార్తెలు, తాత, నాన్నమ్మతో పాటు కుటుంబంలోని వారందరినీ కుటుంబ సభ్యులుగానే పరిగణిస్తారు.

2) సంస్థాగత కుటుంబాలు :
బంధుత్వాలు లేకపోయినా ఉమ్మడిగా వండిన వంటను తినేవారు, ఒకే ప్రాంగణంలో నివసించేవారిని “సంస్థాగత కుటుంబాలు” అంటాం.
ఉదా :
వసతి గృహాలు, జైలు మొ||నవి.

10th Class Social Textbook Page No.73

ప్రశ్న 13.
విద్యకు ఎటువంటి వర్గీకరణను ఉపయోగిస్తారు? ఉదాహరణకు : 6 సంవత్సరాలలోపు పిల్లలు, పాఠశాల/కళాశాలలో చదువుతున్నారు, తరగతి…..; బడిలో ఉండాలి కాని పేరు నమోదు కాలేదు. ……. తరగతి వరకు చదివారు; బడికి అసలు వెళ్లలేదు.
జవాబు:
విద్య – వర్గీకరణ : 6-14 సం||ల పిల్లల వర్గీకరణ :

1. పేరు
2. వయస్సు
3. పాఠశాల పేరు
4. తరగతి
5. పాఠశాలలో నమోదు కాకపోతే కారణం
6. బడిలో చేరి మానివేస్తే కారణం ఏడో తరగతిలో మానివేశాడు
7. ప్రత్యామ్నాయ పాఠశాలల్లో చేరుటకు (ఉదా : RBC/ KG స్కూల్సు) సిద్ధమా?

10th Class Social Textbook Page No.73

ప్రశ్న 14.
వృత్తికి ఎటువంటి వర్గీకరణను ఉపయోగిస్తారు?
ఉదాహరణలు : గృహిణి, విద్యార్థి, ……….. స్వయం ఉపాధి, ఉద్యోగం, నిరుద్యోగి, పదవీ విరమణ, వృద్ధులు.
జవాబు:
వృత్తి – వర్గీకరణ : గృహిణి | వ్యవసాయం / విద్యార్థి / శ్రామికుడు / వ్యవసాయ కూలీ / ఉద్యోగి / నిరుద్యోగి / వ్యాపారం / స్వయం ఉపాధి / ఆస్తిపై వచ్చే అద్దెలు / వడ్డీలతో పోషణ ………….

సర్వే తరువాత :
ఎ) సర్వే చేసిన కుటుంబాలలోని మనుషుల లెక్కను చూపించటానికి ప్రతి బృందమూ కింద చూపిన విధంగా పట్టిక తయారుచేయాలి:

పురుషులు	స్త్రీలు	మొత్తం జనాభా

జవాబు:

పురుషులు	స్త్రీలు	మొత్తం జనాభా
330	315	645

బి) మీ బృందంలో స్త్రీ : పురుషుల నిష్పత్తి ఏమిటి? వివిధ బృందాలలో ఈ నిష్పత్తిలో తేడా ఉందా? చర్చించండి.
6 – 14 సంవత్సరాల పిల్లలకు :

జవాబు:
6 – 14 సంవత్సరాల పిల్లలకు : (156 మంది)

సి) అన్ని బృందాలకు కలిపి మొత్తం పిల్లల్లో అసలు బడిలో చేరనివాళ్లు, బడి మానేసినవాళ్ల శాతం ఎంత? దీనికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
అన్ని బృందాలకు కలిపి మొత్తం పిల్లల్లో అసలు బడిలో చేరనివాళ్లు, బడి మానేసినవాళ్ల శాతం = 8%

కారణాలు:

1. తల్లిదండ్రుల ఆర్థిక పరిస్థితి
2. వారి మూఢ నమ్మకాలు
3. బోధనా పద్ధతులు మరియు
4. ఆంగ్లం, గణితం వంటి సబ్జెక్టులు మొదలగునవి.

డి) 20 సంవత్సరాలు పైబడిన వాళ్ళల్లో బడిలో గడిపిన సగటు సంవత్సరాలు ఎంత? వివరాలు తెలుసుకోండి. ఈ సమాచారం ఉపయోగకరంగా ఉందా?
జవాబు:
20 సంవత్సరాలు పైబడినవాళ్ళల్లో బడిలో గడిపిన సగటు సంవత్సరాలు 12 సంవత్సరాలు.
ఈ సమాచారం ప్రతి వ్యక్తి పాఠశాల, కళాశాల విద్య గురించి అంచనా వేయడానికి ఉపకరిస్తుంది.

ఇ) 15-59 సంవత్సరాల వాళ్లకు :

వృత్తి	సంఖ్య	శాతం
స్వయం ఉపాధి
గృహిణి
ఉద్యో గి
నిరుద్యో గి
విద్యార్థి
మొత్తం

మీ నమూనా గణనలో ‘పనిచేస్తున్న వారు’, ‘ఇతరులపై ఆధారపడేవారు’ అనే అంశాలను ఏ విధంగా వర్గీకరిస్తారు?
జవాబు:

వృత్తి	సంఖ్య	శాతం
స్వయం ఉపాధి	92	19%
గృహిణి	196	40%
ఉద్యో గి	846	17%
నిరుద్యో గి	38	8%
విద్యార్థి	81	16%
మొత్తం	491	100%

10th Class Social Textbook Page No.74

ప్రశ్న 15.
క్రింది గ్రాఫ్ ను పరిశీలించండి.

భారతదేశ జనాభా పిరమిడ్, 2011
పైన ఇచ్చిన జనాభా పిరమిడ్ ఆధారంగా జనాభాలో పిల్లల శాతం ఎంతో ఉజ్జాయింపుగా లెక్కగట్టండి.
జవాబు:
పిల్లల శాతం – 31%
పురుషులు – 190,075,426
స్త్రీలు – 172,799,553

10th Class Social Textbook Page No.74

ప్రశ్న 16.
మీరు చేసిన సర్వే ఆధారంగా ప్రతి బృందం పట్టికలో కింది వివరాలను పొందుపరచాలి. వయస్సు, ప్రజల సంఖ్య, పిల్లలు, పనిచేస్తున్నవాళ్లు, వృద్ధులు.
జవాబు:

పిల్లలు (0-6)	12
బడి ఈడు పిల్లలు (6-14)	15
పనిచేస్తున్నవారు	20
వృద్ధులు	25

10th Class Social Textbook Page No.77

ప్రశ్న 17.
మీ సర్వేలో కనుగొన్న శ్రామికులను, జనాభా గణనలో నమోదైన వివిధ పనుల వారితో పోల్చండి.
జవాబు:
సర్వేలో కనుగొన్న శ్రామికులు ఒక ప్రాంతంలో గల పరిమిత రంగాలకు చెందినవారు ఉంటారు. జనాభా గణనలో నమోదైన శ్రామికులు దేశంలోని అన్ని రంగాలకు చెందినవారు ఉంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.79

ప్రశ్న 18.
కింది విదేశాలకు సంబంధించిన రెండు పోస్టర్లు ఇవ్వబడ్డాయి. వాటిలో ఇవ్వబడిన సందేశాన్ని ఊహించగలరా? ఇటువంటి పోస్టర్లను భారతదేశంలో ఎప్పుడైనా చూశారా? చర్చించండి.

జవాబు:
మొదటి పోస్టర్ :
బిడ్డ ఆడైనా, మగైనా సమానమే అనే భావనను చెబుతుంది.

రెండో పోస్టర్ :
మొదటి అపరిమిత సంతానం వల్ల పడే ఇబ్బందులను, కొరతను తెలియజేస్తున్నది. రెండవది పరిమిత సంతానం ద్వారా పిల్లల భవిష్యత్తును ఉన్నతంగా తీర్చిదిద్దవచ్చు. దుస్తులు, విద్య వైద్య సదుపాయాలు కల్పించవచ్చు అనేది తెలుస్తున్నది.

10th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 19.
ఇటీవల పెళ్లి జరిగి ఇంకా పిల్లలు లేని దంపతులతో మాట్లాడండి. వాళ్లు ఎంత మంది పిల్లల్ని కనాలనుకుంటున్నారు? దానికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఇటీవల పెళ్లి జరిగి ఇంకా పిల్లలు లేని దంపతులలో ఎక్కువ మంది ఒకరు లేదా ఇద్దరు పిల్లలను మాత్రమే కనాలను కుంటున్నారు. పరిమిత సంతానమైతే వారిని చక్కగా పెంచి మంచి భవిష్యత్తు అందివ్వవచ్చును అని భావిస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.82

ప్రశ్న 20.
పెరుగుతున్న కుటుంబ పరిమాణానికి భూమి ఉన్నవాళ్లు ఎలా స్పందించారు?
జవాబు:
వర్షాధారమైన తన భూమిలో మరిన్ని పంటలు (బహుళ పంటలు) పండించటానికి బోరుబావులు త్రవ్వించి ఉత్పత్తిని పెంచారు. వ్యవసాయం లేని రోజులలో ఇతర పనులకు కూడా వెళ్లేవారు.

10th Class Social Textbook Page No.82

ప్రశ్న 21.
కుటుంబ పరిమాణం పెరిగినప్పుడు గోవిందులాంటి చిన్న రైతులు ఎలా స్పందించారు? బోరుబావిలో సాగునీరు ఎంతవరకు ఉపయోగపడింది?
జవాబు:
కుటుంబ పరిమాణం పెరిగినపుడు గోవిందు లాంటి చిన్నరైతులు ప్రత్యామ్నాయాలు ఆలోచించారు. వర్షాధార భూములలో బోరుబావులు త్రవ్వడం ద్వారా సాగునీటి సౌకర్యం పొందారు. బహుళ పంటలను పండించి ఆదాయాన్ని పెంచుకున్నారు. ఖాళీ సమయాల్లో ఇతర పనులకు వెళ్లి ఆదాయం పెంచుకున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.71

ప్రశ్న 22.
నమూనా సేకరణ, జన గణన ద్వారా సమాచారం సేకరించటంలో తేడాలు ఏమిటి ? కొన్ని ఉదాహరణలతో చర్చించండి.
జవాబు:
నమూనా సేకరణ, జన గణన ద్వారా సమాచారం సేకరించటంలో తేడాలు :

నమూనా సేకరణ ద్వారా	జన గణన ద్వారా
1) సేకరించిన సమాచారం ఎంపికచేసిన ప్రాంతానికే పరిమితం.	1) దేశం మొత్తానికి సంబంధించింది.
2) ఒక ప్రాంతానికి చెందిన నమూనా సేకరణ సులభం.	2) జన గణన ద్వారా సమాచార సేకరణ సంక్లిష్టమైనది.
3) నమూనా సేకరణలో సమాచార సేకరణ కొన్ని అంశాలకే పరిమితం. ఉదా : ఆ ప్రాంతంలోని వారందరూ వ్యవసాయ కూలీలే కావచ్చు.	3) అన్ని అంశాలపై సమాచార సేకరణకు వీలుంటుంది. అన్ని వర్గాల ప్రజలకు సంబంధించిన సమాచారం సేకరిస్తాం.
4) దీనికి కొద్దిమంది సిబ్బంది చాలును.	4) లక్షల సంఖ్యలో సిబ్బంది అవసరం అవుతారు.
5) ఆర్థిక ఖర్చు పరిమితం.	5) జనగణనకు కోట్లాది రూపాయలు ఖర్చవుతాయి.

సర్వే నిర్వహణ

10th Class Social Textbook Page No.72

ప్రశ్న 23.
ఇద్దరు లేదా ముగ్గురు విద్యార్థులు గల సర్వే నిర్వహణ బృందం తమ ప్రాంతంలోని 10 కుటుంబాల నుంచి సమాచారాన్ని సేకరించాలి. సర్వేకు ఉపయోగించాల్సిన పత్రం కింద ఉంది.
• ప్రతి బృందం కింద ఇచ్చిన పట్టికను పూరించాలి.
• అన్ని బృందాల పట్టికల ఆధారంగా ప్రశ్నలను తరగతి గదిలో చర్చించాలి.

జవాబు:
విద్యార్థి ఈ కృత్యాన్ని స్వయంగా నిర్వహించాలి.

సర్వే చేయటానికి ముందు:
• సర్వే ఫారంలో ఉపయోగించిన పదాలన్నింటిని అందరూ ఒకే రకంగా అర్థం చేసుకోటానికి తరగతి గదిలో చర్చించాలి. లేకపోతే సర్వే చేసేటప్పుడు గందరగోళం ఏర్పడి ఒక బృందం ఫలితాలను మరొక బృందంతో పోల్చటం కష్టమౌతుంది. మీ ఉపాధ్యాయుని సహాయంతో ఈ కింది పదాల గురించి చర్చించండి.

10th Class Social Textbook Page No.77

ప్రశ్న 24.
అభివృద్ధిని అక్షరాస్యత ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది? చర్చించండి.
జవాబు:
అభివృద్ధిని అక్షరాస్యత ప్రభావితం చేసే అంశాలు.

1. అక్షరాస్యులు మూఢ నమ్మకాలను వదలి శాస్త్రీయంగా ఆలోచిస్తారు.
2. వ్యవసాయ/వస్తూత్పత్తిలో నూతన విధానాలను అవలంబించి జాతీయ ఉత్పత్తిని పెంచెదరు.
3. అధిక ఆదాయాన్ని పొంది జాతీయ ఆదాయాన్ని పెంచుతారు.
4. ఉత్తమ పౌరులుగా బాధ్యతలను నిర్వర్తించగలరు.
5. ఉత్తమ సమాజ రూపకల్పనకు కృషి చేస్తారు.
6. తమ పిల్లలను ఉత్తమ పౌరులుగా తీర్చిదిద్దుతారు.
7. వృత్తిని దైవంగా భావించి ఇతరులకు ఆదర్శంగా ఉంటారు.
8. నూతన పరికరాలు / విధానాలు కనుగొనేందుకు దోహదపడతారు.

10th Class Social Textbook Page No.77

ప్రశ్న 25.
వ్యవసాయ భూమిని సాగుచేసే వ్యక్తికి, వ్యవసాయ కూలీకి మధ్య గల తేడాలేమిటి?
జవాబు:

వ్యవసాయ భూమి సాగుచేసే వ్యక్తి	వ్యవసాయ కూలీ
1) తాను పండించే పంటపై ఆధారపడతాడు.	1) లభించే కూలీపై ఆధారపడతాడు.
2) సమాజంలో గౌరవం ఉంటుంది.	2) సాధారణ వ్యక్తిగా జీవిస్తాడు.
3) ఆదాయం ఎక్కువ.	3) ఆదాయం పరిమితం.
4) ఆదాయంలో కొంత మిగులు ఉంటుంది.	4) పరిమిత ఆదాయంతో కుటుంబ పోషణ అంతంత మాత్రంగా ఉంటుంది.
5) ఆదాయానికి కొంత మేర హోదా / పరపతి ఉంటాయి.	5) పని దొరుకుతుందో లేదో అనే చింతన ఉంటుంది.
6) పంట పండుతుందో లేదో అనే భయం ఉంటుంది.	6) రిస్కు ఉండదు.
7) వ్యవసాయభూమి సాగుచేస్తూనే విరామకాలంలో ఏదైనా వృత్తి, వ్యాపారం చేయవచ్చు.	7) వ్యవసాయపనులు లేనప్పుడు ఇతర పనులకు వెళతారు.

10th Class Social Textbook Page No.78

ప్రశ్న 26.
క్రింది (ను పరిశీలించండి.

i) పైన ఇచ్చిన ను పరిశీలించి ఏ దశాబ్ద కాలంలో జనాభా తగ్గిందో చెప్పండి.
జవాబు:
1911-1921 దశాబ్దంలో జనాభా తగ్గింది.

ii) ఏ సంవత్సరం నుంచి జనాభా నిరంతరంగా పెరుగుతోంది?
జవాబు:
1921 సంవత్సరం నుండి జనాభా నిరంతరంగా పెరుగుతోంది.

iii) భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత జనాభా వేగంగా పెరగటానికి కారణాలు ఏమై ఉండవచ్చు?
జవాబు:
భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత కరవు, సహాయం, ఆహారధాన్యాల తరలింపు, చౌకధరల దుకాణాలు, ప్రజాస్వామ్యంలో ప్రజలు చురుకుగా పాల్గొనడం వంటి వాటి వల్ల కరవుల ప్రభావం తగ్గిపోయింది. అదే విధంగా కర, ప్లేగు, కొంతవరకు మలేరియా వంటి అంటురోగాలను నియంత్రించగలిగారు. అనేక రోగాలకు కలుషిత నీరు, ఇరుకు ఇళ్లల్లో ఉండటం, పారిశుద్ధ్య లోపం వంటివి ప్రధాన కారణాలు. ఈ రోగాలను ఎదుర్కోవాలంటే మెరుగైన పారిశుద్ధ్యం, శుభ్రమైన నీళ్లు, పోషకాహారం అందించాలని అందరూ గుర్తించసాగి ఆ దిశగా అనేక చర్యలు చేపట్టారు. ఆ తరువాత వైద్యరంగంలో పురోగమనం వల్ల ప్రత్యేకించి టీకాలు, యాంటిబయాటిక్స్ వల్ల మెరుగైన ఆరోగ్యం సాధ్యమయ్యింది. 1900తో పోలిస్తే మరణాల శాతం గణనీయంగా తగ్గింది. జననాల శాతం ఎక్కువగా ఉండటానికి తగ్గుతున్న మరణాల శాతం తోడై జనాభా వేగంగా పెరగసాగింది.

10th Class Social Textbook Page No.80

ప్రశ్న 27.
భారతదేశ జనాభా పెరుగుదల స్వరూపం, శాతం, ఖాళీలను పూరించండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.81

ప్రశ్న 28.
మీ కుటుంబంలో మూడు తరాలపాటు ప్రతి మహిళకు ఎంతమంది సంతానమో తెలుసుకోండి. మీకు ఎటువంటి మార్పులు కనపడ్డాయి?
జవాబు:

రెండవ తరంలోనే కుటుంబ నియంత్రణ పాటించడం నేను గమనించాను. కనుక ప్రస్తుతం పెరుగుదల శాతం తగ్గుతోంది.

10th Class Social Textbook Page No.82

ప్రశ్న 29.
కింద ఉన్న భారతీయ పటాన్ని చూడండి. భారతదేశ భౌగోళిక స్వరూపానికి, జనాభా సాంద్రతకు మధ్య ఏమైనా సంబంధం ఉందేమో చూడండి. దేశంలోని ప్రధాన నగరాలను గుర్తించగలరా? నగరాలలోని అధిక జనాభా సాంద్రతను ఎలా వివరిస్తారు?

జవాబు:
దేశంలోని ప్రధాన నగరాలను గుర్తించగలం.
సూచికలో చూపిన సూచనల ఆధారంగా నగరాలలోని అధిక జనసాంద్రతను వివరించగలం.

1. భూమి సహజ స్వరూపాన్ని భౌగోళిక స్వరూపం అంటాం. చదరపు కిలోమీటరుకు సగటున నివసించే ప్రజలను జనసాంద్రత అంటాం.
2. బాగా పంటలు పండే ప్రాంతాలు, పారిశ్రామికవాడలైన ‘గంగా-సింధు మైదానం’ లో జనసాంద్రత ఎక్కువ.
3. థార్ ఎడారి ప్రాంతం ప్రజల జీవనానికి ఏమాత్రం అనుకూలంగా లేనందున అచ్చట జనసాంద్రత అత్యల్పం.
4. తూర్పు, పశ్చిమ తీరప్రాంతాలలో వర్షపాతం ఎక్కువ. పంటలు బాగుగా పండును. అందుచే ఈ ప్రాంతాలలో జనసాంద్రత ఎక్కువ.
5. హిమాలయ పర్వత ప్రాంతం సుందరమైనదైనప్పటికీ ఈ ప్రాంతం ఎప్పుడూ మంచుచే కప్పబడియుండుటచే జన జీవనానికి అనుకూలంగా ఉండదు. అందుచే ఇచ్చట జనసాంద్రత తక్కువ.
6. ఈశాన్య భారతదేశం కొండలతో నిండియున్నందున జనసాంద్రత తక్కువ.

10th Class Social Textbook Page No.83

ప్రశ్న 30.
ఈ క్రింది పటమును పరిశీలించండి.

ఇక్కడ 2011కి ఆంధ్రప్రదేశ్ జన సాంద్రత గణాంకాలు ఉన్నాయి. జిల్లాలు ఉన్న ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలో వివిధ జన సాంద్రత స్థాయిలను సూచించండి.
అధిక జన సాంద్రత ఉన్న ఒక జిల్లాను తక్కువ సాంద్రత ఉన్న మరొక జిల్లాతో కింది అంశాలలో పోల్చండి.

అ) భూ ఉపరితలం, వ్యవసాయ అభివృద్ధికి అవకాశాలు.
ఆ) ఆ ప్రాంతంలో వ్యవసాయ చరిత్ర – భూమి, నీరు, ఇతర సహజ వనరుల వినియోగం.
ఇ) ఆ ప్రాంతం నుంచి, ఆ ప్రాంతంలోకి వలసలు, దీనికి కారణాలు.
జవాబు:
అ) అధికం – కృష్ణా
అల్పం – వై.యస్.ఆర్. కడప

అ)

ఇ) 1) వై.యస్.ఆర్. కడప జిల్లాకు వలసలు దాదాపు శూన్యం .
2) విద్య ఉద్యోగాల నిమిత్తం వై.యస్. ఆర్. కడప నుండి వలస వెళుతున్నారు.
3) విద్య, ఉద్యోగాల నిమిత్తం కృష్ణాజిల్లా నుండి మరియు కృష్ణాజిల్లాకు వలస వెళుతున్నారు.

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 11th Lesson ఆహార భద్రత Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 11th Lesson ఆహార భద్రత

10th Class Social Studies 11th Lesson ఆహార భద్రత Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
తప్పు వాక్యాలను సరి చేయండి. (AS1)
* ఆహార భద్రత సాధించటానికి ఆహార ఉత్పత్తిని మాత్రమే పెంచితే సరిపోతుంది.
* ఆహార భద్రత సాధించటానికి ఒకే పంటసాగును ప్రోత్సహించాలి.
* తక్కువ ఆదాయం ఉన్న ప్రజలలో తక్కువ కాలరీల వినియోగం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
* ఆహార భద్రతను సాధించటంలో చట్ట సభల ప్రాధాన్యత ఎక్కువ.
* పిల్లల్లో పోషకాహార లోపాన్ని సరిచెయ్యటానికి ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థను ఉపయోగించవచ్చు.
జవాబు:

• ఆహార భద్రత సాధించటానికి ఆహార ఉత్పత్తి ఒక్కటే పెంచితే సరిపోదు; ఉత్పత్తితో పాటు ఆహార ధాన్యాల లభ్యతా, ఆహార అందుబాటు కూడా ముఖ్యం.
• ఆహార భద్రత సాధించటానికి ఒకే పంటసాగును కాక ఇతర పంటల దిగుబడి కూడా పెంచేలా ప్రోత్సహించాలి. ఉదాహరణకు వరి, గోధుమలతో పాటు జొన్న, నూనెగింజల దిగుబడులు కూడా పెరుగుతున్నాయి.
• తక్కువ ఆదాయం ఉన్న ప్రజలలో ‘తక్కువ కాలరీల వినియోగం’ ఉంటుంది. తక్కువ ఆదాయం ఉన్న (పేద) ప్రజలకు కొనుగోలు శక్తి తక్కువ ఉంటుంది. ఆహార ధాన్యాల కొనుగోలు, వినియోగం తక్కువ ఉంటుంది. ఆ ఆహారం వల్ల వారు పొందే కాలరీలు కూడా సహజంగా తక్కువగానే ఉంటాయి.
• ఆహార భద్రతను సాధించటంలో చట్ట సభలతో పాటు న్యాయస్థానాల ప్రాధాన్యత కూడా ఎక్కువగానే ఉంది. ఉదాహరణకు మధ్యాహ్న భోజన పథకం అమలుపై న్యాయ వ్యవస్థ ఆదేశాలు.
• పిల్లల్లో పోషకాహార లోపాన్ని సరిచెయ్యటానికి ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ కంటే ఎక్కువగా అంగన్‌వాడీలు (ICDS), మధ్యాహ్న భోజన పథకమును ఉపయోగిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 2.
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో కాలరీల వినియోగం గత కొద్ది కాలంగా ……. 2004-05 లో తలసరి సగటు కాలరీల వినియోగం అవసరమైన దానికంటే ….. ఉంది. పట్టణ ప్రాంతంలో ఉంటున్న వ్యక్తికి రోజుకు కనీసం 2100 కాలరీలు అవసరం. పటణ ప్రాంతంలో 2004-05 లో కాలరీల అవసరం, వినియోగం మధ్య అంతరం ……… (AS1)
జవాబు:
తగ్గుతోంది. తక్కువగా, పెరిగింది.

ప్రశ్న 3.
ప్రకృతి వైపరీత్యం వల్ల ఒక సంవత్సరం ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి తగ్గిందని అనుకుందాం. ఆ సంవత్సరంలో ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెరగటానికి ప్రభుత్వం ఏ చర్యలు తీసుకోవాలి? (AS4)
(లేదా)
ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి తగ్గినపుడు, ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెరగడానికి ప్రభుత్వం ఏ చర్యలు తీసుకోవాలని నీవు అనుకుంటున్నావు?
జవాబు:
ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెరగటానికి ప్రభుత్వం తీసుకోవలసిన చర్యలు :

1. ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెంచటానికి ‘దిగుమతులు’ ఒక ముఖ్య మార్గం.
2. ఆహార లభ్యతను పెంచటానికి ప్రభుత్వ నిల్వల (బఫర్ నిల్వలు)’ ను ఉపయోగించుకోవటం మరో ముఖ్యమైన మార్గం. (FCI ధాన్యాగారాలలోని నిల్వలను ఉపయోగించుకోవాలి.)
3. ఇతర ప్రత్యామ్నాయ ఆహార పదార్థాల లభ్యతను అందుబాటులోకి తేవాలి.
4. నల్ల బజారు (Black Market), అక్రమ నిల్వలను అరికట్టాలి.
5. ఎగుమతులను నిషేధించుట మరియు అవసరమైన ఆంక్షలు విధించుట. (ధరలను అదుపులో ఉంచాలి.)
6. తర్వాతి సంవత్సరంలో మంచి దిగుబడులు సాధించటానికి అవసరమైన చర్యలు చేపట్టడం చేయాలి.
   ఉదా : హరిత విప్లవం

ప్రశ్న 4.
బరువు తక్కువగా ఉండటానికి, ఆహార అందుబాటుకు మధ్య గల సంబంధాన్ని తెలియజేయటానికి మీ ప్రాంతం నుంచి ఒక ఊహాజనిత ఉదాహరణను ఇవ్వండి. జ. సరిపడా ఆహారం ఉంటే ఎవరూ ఉండవలసిన దానికంటే తక్కువ బరువు కానీ, తక్కువ ఎత్తుగానీ ఉండరు. దీనికి ఉదాహరణ, మా గ్రామం ప్రాంతంలోని సంఘటన. (AS4)
జవాబు:

1. మా ప్రాంతంలోని ప్రజా వైద్యశాలకు తక్కువ బరువు ఉన్న రోగులు ప్రతిరోజు పెద్ద సంఖ్యలో వస్తారు.
2. అక్కడి డాక్టరు ఈ పరిస్థితిని వివరించారు.
3. కుటుంబానికి నెలకు రేషను దుకాణం ద్వారా లభించే ఆహార ధాన్యాలు అయిదుగురు ఉన్న కుటుంబంలో 11 రోజులకు సరిపోతాయి.
4. మిగిలిన రోజులకు వాళ్లు తాము పండించిన ఆహారంపైన లేదా మార్కెట్లో కొన్న దానిపైన ఆధారపడాలి.
5. వ్యవసాయ కూలీల, ఆదాయంలో ఎక్కువ భాగం ఇంటి అద్దె, కరెంటు ఇతరత్రా అవసరాలకు ఖర్చు అయిపోతుంది. కాబట్టి వీరు రిటైల్ మార్కెట్లో ఆహారధాన్యాల కొనుగోలు చేయలేకపోతున్నారు.
6. ఈ విధంగా సరిపడినంత ఆహారం తీసుకోలేకపోతున్నారు, కనుక వీరు తీవ్ర శక్తి లోపం (BMI-18.5) కలిగి ఉన్నారు. (తక్కువ బరువు సమస్య తీవ్రంగా ఉంది.)
7. అధిక శాతం ప్రజలు వారికి కావల్సిన దానికంటే తక్కువ కాలరీలు తీసుకుంటున్నారు, కారణం పేదరికం వల్ల ఆహారం అందుబాటులో లేకపోవడమేనని నేను గుర్తించాను.

ప్రశ్న 5.
వారం రోజుల మీ కుటుంబ ఆహార అలవాట్లను విశ్లేషించండి. దాంట్లోని పోషకాలను వివరించటానికి ఒక పట్టిక తయారుచెయ్యండి.
జవాబు:
విద్యార్థులు స్వయంగా చేయగలరు.
ఆధారం:

ప్రశ్న 6.
ఆహార ఉత్పత్తి పెరగటానికి, ఆహార భద్రతకు మధ్యగల సంబంధాన్ని వివరించండి. (AS1)
(లేదా)
ఆహార ఉత్పత్తి, ఆహార భద్రతల మధ్య సంబంధాన్ని వివరించుము.
జవాబు:
ఆహార ఉత్పత్తి పెరగటానికి, ఆహార భద్రతకు మధ్య అవినాభావ సంబంధముందని చెప్పవచ్చు.

1. రోజువారీ కనీస ఆహార అవసరాలు తీర్చటానికి సరిపడేటంత ఆహార పదార్థాల ఉత్పత్తి కచ్చితంగా ఉండటం ఆహార భద్రతకు ముఖ్యమైన అవసరం.
2. ఆహార ఉత్పత్తి పెరిగినట్లయితే దేశంలో తలసరి సగటు ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెరుగుతుంది.
3. ఆహార లభ్యత పెరిగినట్లయితే ప్రజలకు ఆహారం అందుబాటులో ఉంటుంది.
4. ఆహారం అందుబాటులో ఉంటే ఆహార భద్రత సాధించినట్లే.
5. ఆహార ఉత్పత్తి పెరిగితే బఫర్ నిల్వలు పెరుగుతాయి; ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ సమర్థంగా పని చేస్తుంది, కొనుగోలు శక్తి తద్వారా వినియోగించే స్థితి పెరుగుతుంది. పోషకాహార స్థాయి పెరుగుతుంది. ఈ విధంగా ఆహార భద్రత సమర్ధవంతంగా కల్పించవచ్చు.

ప్రశ్న 7.
“ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ ప్రజలకు ఆహార భద్రత ఉండేలా చూడగలదు.” ఈ వ్యాఖ్యానానికి మద్దతుగా వాదనలు పేర్కొనండి. (AS1)
(లేదా)
“ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థ ప్రజలకు ఆహార భద్రత ఉండేలా చూడగలదనే” వాక్యాన్ని ఎలా సమర్థించగలవు?
జవాబు:

1. ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలో చౌక ధరల దుకాణాలు ప్రధానమయినవి. నిత్యావసర వస్తువులను తక్కువ ధరకు అందించేవి చౌకధరల దుకాణాలు.
2. భారతదేశంలో ఆహారధాన్యాలు అందుబాటులో ఉండటానికి, ప్రజలకు చౌకధరల దుకాణాలు ఎంతో ముఖ్యమైనవి.
3. చౌకధరల దుకాణాల నుంచి కొనుగోలు చేసే ఆహారధాన్యాలు, వాళ్ళ మొత్తం ఆహార ధాన్యాల వినియోగంలో ఎక్కువ శాతమే ఉంది.
4. అన్ని వర్గాల ప్రజలకు, అన్ని రకాల నిత్యావసర వస్తువులను కొనుగోలు చేసే శక్తి పెంచుటకుగాను (ధరల యంత్రాంగం ద్వారా) ధరలను అదుపులో ఉంచుతుంది. తద్వారా ఆహార పదార్థాల అందుబాటు గుణాత్మకంగాను, పరిమాణాత్మకం గాను పెరుగుతుంది.
5. పేదలకు, అత్యంత పేదలకు సబ్సిడీ ధరకు ఆహార ధాన్యాలను సరఫరా చేస్తూ (PDS ద్వారా) వారికి ఆహార భద్రత కల్పిస్తుంది.
6. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అత్యధికంగా 75 శాతానికి, పట్టణ జనాభాలో 50 శాతానికి ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ నుంచి ఆహార ధాన్యాలను కొనుగోలు చేసే హక్కు ఉంది.

ప్రశ్న 8.

ఆహార భద్రత గురించి పై పోస్టరు ఏమి తెలియజేస్తున్నది? (AS1)
జవాబు:
ఆహార భద్రత గురించి పై పోస్టరు మనలో ప్రతి ఏడుగురిలో ఒకరు ఆకలితో నిద్రపోతున్నారని, ఇంక ఇలా ఉండాల్సిన అవసరం లేదని తెలియచేస్తోంది. ఆ ఒక్కరూ కూడా ఆహారాన్ని తీసుకొని హాయిగా నిద్రిస్తారని తెలియచేస్తోంది.

ప్రశ్న 9.
ఆహార భద్రత గురించి ఇటువంటిదే ఒక పోస్టరు తయారుచెయ్యండి. (AS6)
జవాబు:
ఆధారం:

10th Class Social Studies 11th Lesson ఆహార భద్రత InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.147

ప్రశ్న 1.
కింది వాక్యాలను చదివి హెక్టారుకు వరి, గోధుమల దిగుబడులు ఎలా ఉన్నాయో వివరించండి.
…………….., ……….. పంటల దిగుబడులు వరి, గోధుమలతో పోలిస్తే ఎప్పుడూ తక్కువగానే ఉన్నాయి. అయితే ఇటీవల కాలంలో ఈ పంటల దిగుబడులు మెల్లగా పెరుగుతున్నాయి.
జవాబు:
జొన్న, నూనెగింజలు.

10th Class Social Textbook Page No.147

ప్రశ్న 2.
దీర్ఘకాలం పాటు వరి, గోధుమ దిగుబడులు గణనీయంగా పెరగటానికి ఏ అంశాలు దోహదం చేశాయి?
జవాబు:
దీర్ఘకాలం పాటు వరి, గోధుమ దిగుబడులు గణనీయంగా పెరగటానికి దోహదం చేసిన అంశాలు

• మేలు జాతి, సంకర జాతి విత్తనాలు వాడటం (ఉదా : ‘SRI’ వరి)
• నాణ్యమైన పురుగు మందులు వాడుట ద్వారా సస్యరక్షణ చేపట్టడం.
• విస్తృతంగా రసాయన ఎరువులను వాడటం. (ఉదా : పొటాషియం, నైట్రోజన్ ఎరువులు)
• సాగునీటి వసతులను విస్తరించటం. (ఉదా : కాలువలు, గొట్టపు బావుల తవ్వకం)
• విత్తుటకు, దున్నుటకు, పంట కోత మొ||న వాటికి యంత్రాల వాడకం. (ఉదా : ట్రాక్టర్, కంబైన్డ్ హార్వెస్టర్)

10th Class Social Textbook Page No.152

ప్రశ్న 3.
దేశంలో అధిక శాతం ప్రజలకు ఆహార ధాన్యాలు అందుబాటులో లేని నేపథ్యంలో స్వల్ప ఆదాయం కోసం ఆహార ధాన్యాలను ఎగుమతి చెయ్యటం సరైనదేనా?
జవాబు:
సరియైన విధానం కాదు, దేశంలో అధిక ప్రజలకు ఆహార ధాన్యాలు అందుబాటులో లేని నేపథ్యంలో స్వల్ప ఆదాయం కోసం ఆహార ధాన్యాలను ఎగుమతి చెయ్యడం సరికాదు.

• ఎగుమతులు పెరిగినట్లయితే ఆహార ధాన్యాల ధరలు పెరిగి, పేదలకు ఆహార అందుబాటు ఇంకా దూరమవుతుంది.
• ఆహార ధాన్యాల నిల్వలు పెంచకుండా, ఎగుమతులు చేసినట్లయితే PDS ద్వారా పంపిణీకి ధాన్యాల కొరత ఏర్పడుతుంది.
• కరవుకాటకాలు, ఇతర ప్రకృతి విపత్తులు సంభవించినట్లయితే ఆహార ధాన్యాల దిగుబడి తగ్గుతుంది, లభ్యత, అందుబాటు కూడా తక్కువగా ఉంటుంది. ఇలాంటి సమయాల్లో అవసరమైతే ఆహార ధాన్యాలను దిగుమతి చేసుకోవాలి.

10th Class Social Textbook Page No.152

ప్రశ్న 4.
క్రింది రేఖాచిత్రపటాన్ని పరిశీలించండి.
రేఖాచిత్రపటం : 2009-10 లో బియ్యం, గోధుమల కొనుగోళ్ళలో రేషను దుకాణాల నుంచి కొన్న శాతం

ఖాళీలను పూరించండి :
అఖిల భారతానికి ప్రజల మొత్తం వినియోగంలో …….. (1)……… శాతం బియ్యం , ……… (2)…….. శాతం గోధుమ చౌక ధరల దుకాణాల నుంచి కొనుగోలు చేస్తారు. దీని అర్థం ప్రజలు తమ ఆహార ధాన్యాల అవసరంలో అధిక భాగం …. (3)…… నుంచి కొనుక్కోవాలి. అయితే …… (4)…………….. (5)…….. రాష్ట్రాలలో పరిస్థితి బాగుంది. …… (6)…….. ……(7)……… …. (8)……. రాష్ట్రాలలో ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ ప్రజల ఆహార ధాన్యాల అవసరాలను నామమాత్రంగా తీరుస్తోంది.
జవాబు:

1. 39,
2. 28,
3. రిటైల్ మార్కెట్,
4. తమిళనాడు,
5. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్
6. బీహార్,
7. రాజస్థాన్,
8. పంజాబ్.

10th Class Social Textbook Page No.155

ప్రశ్న 5.
బడిలో చేరే వయస్సు రాని పిల్లలకు పోషకాహార శాస్త్రజ్ఞులు మూడు చార్జులను ఉపయోగిస్తారు. ఈ మూడు వేరు వేరు సూచికలు మనకు పిల్లల పోషకాహార స్థాయికి సంబంధించి పూర్తి వివరాలను అందిస్తాయి. వాటిని కింద ఇచ్చాం.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.155

ప్రశ్న 6.
ఈ గణాంకాల నుంచి ఎటువంటి నిర్ధారణలకు వస్తారు ? ఒక పేరా రాయండి.
జవాబు:
ఈ గణాంకాల నుంచి నిర్ధారణలకు వచ్చిన అంశాలు :

• 45% మంది పిల్లలు వయస్సుకు తగ్గ బరువు ఉండటం లేదు.
• 41% మంది పిల్లలు వయస్సుకు తగ్గ ఎత్తు లేరు.
• 21% మంది పిల్లలు ఎత్తుకు తగ్గ బరువు లేరు. అంటే సరైన BMI కలిగి లేరు.
• ఎక్కువ మంది పిల్లలు పోషకాహార లోపం కలిగి ఉన్నారు.
• చాలా మంది పిల్లల్లో వ్యాధినిరోధక శక్తి తక్కువగా ఉంది.
• అంగన్‌వాడీ (ICDS) లాంటి పథకాలు సమర్థంగా అమలు అయ్యేలా చూడాలి.

10th Class Social Textbook Page No.146

ప్రశ్న 7.
పాఠం 9 (రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ) లోని “భూమి, ఇతర సహజ వనరులు” అనే భాగాన్ని మళ్ళీ చదవండి. భూమి నుంచి పంట ఉత్పత్తి పెంచటానికి ఏ ఏ విధానాలు ఉన్నాయి?
జవాబు:
గత కొద్ది దశాబ్దాలుగా సాగు కింద ఉన్న భూమి ఇంచుమించు స్థిరంగా ఉందని మనకు తెలుసు, కాబట్టి భూమి నుంచి పంట ఉత్పత్తి పెంచటం ముఖ్యం.

• హెక్టారుకు లభించే పంట దిగుబడిని పెంచటానికి అవసరమైన ఉత్పాదకాలను (ఉదా : HYV విత్తనాలు) సక్రమంగా వినియోగించుకోవాలి.
• సాగునీటి వసతులను (సక్రమ జల నిర్వహణ ద్వారా) పెంచటం. అయితే ఈ కీలక వనరు. అందరికీ అందేలా పంచుకునే పద్ధతిలో వినియోగించాలి. (ఉదా : గొట్టపు బావులు త్రవ్వడం).
• వర్షాభావ పంట రకాలను స్థానిక పరిస్థితులకు అనుగుణంగా విత్తటం, వర్షపు నీటిని నిల్వ చేయటం, పంట మార్పిడి వంటి పద్ధతుల ద్వారా దిగుబడులు పెంచాలి.
• సరియైన ‘సస్య రక్షణ’ చర్యలు చేపట్టాలి. ఉదా : నాణ్యమైన పురుగు మందులు వాడుట.
• అవసరమైన మేర ‘ఎరువుల వాడకం చేపట్టడం. ఉదా : రసాయన, సేంద్రియ ఎరువులను వాడుట.
• నేల సారాన్ని పెంచి, దిగుబడులను పెంచే బహుళ పంటల నమూనాను అనుసరించాలి. అంటే ఒకే పంట పొలంలో – గోధుమ, సజ్జ, బంగాళదుంప మొ||న పంటలను ఒకేసారి పండించటం.
• కంబైన్డ్ హార్వెస్టర్ లాంటి ఆధునిక యంత్రాలను వాడుట ద్వారా పంటకాలము ఆదా అవుతుంది. నూర్పిడి సమయంలో జరిగే ధాన్యాల వృథాను తగ్గిస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.146

ప్రశ్న 8.
ఇవ్వబడిన రేఖాచిత్ర పటమును పరిశీలించి ఖాళీలను పూరించండి (ప్రతి బిందువు దగ్గర కచ్చితమైన విలువను తెలుసుకోటానికి ‘వై’ అక్షం మీది స్కేలుని ఉపయోగించండి).

ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తి 1970-71 నుండి ……(1)…… కు పెరిగింది. వరి ఉత్పత్తి 1970-71 నాటి 40 మిలియన్ టన్నుల నుండి 2010-11 నాటికి ….. (2)…… మిలియన్ టన్నులకు పెరిగింది. ఈ 40 ఏళ్ల కాలంలో ఉత్పత్తి వేగంగా పెరిగిన మరొక ముఖ్యమైన ఆహారపంట …. (3)…… . వరి, గోధుమలతో పోలిస్తే 1970-2011 కాలంలో …..(4)……. ఉత్పత్తి పెరగలేదు. దీనికి కారణం …. (5)……. అయి ఉండవచ్చు.
జవాబు:
1) 2010-11 వరకు
2) 95 3 ) గోధుమ
4) జొన్న, నూనె గింజలు
5) i) ప్రాధాన్యతనివ్వకపోవడం,
ii) వర్షాధార పంటలు కావడం,

10th Class Social Textbook Page No.147

ప్రశ్న 9.
జొన్న దిగుబడులను పెంచటంపై దృష్టి ఎందుకు పెట్టాలి? చర్చించండి.
జవాబు:
జొన్న దిగుబడులను పెంచటంపై దృష్టి ఎందుకు పెట్టాలంటే –

• జొన్నను మంచి పోషక ధాన్యంగా వ్యవహరిస్తున్నారు.
• జొన్న పంటను వర్షాధార ప్రాంతాలలో కూడా సాగుచేయవచ్చు.
• నేల, ఇతర సహజ వనరులు అంతరించిపోకుండా, క్షీణతకు గురికాకుండా చూడటానికి.
• ఆహార భద్రత, ఆహారధాన్యాల అందుబాటు పెంచుటకు.
• పురుగు మందులు, రసాయన ఎరువులు ఎక్కువగా వాడనవసరం లేదు.
• సాగునీటి లభ్యత తక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలలో కూడా జొన్న పంటను పండించవచ్చు.
• జొన్నలకు మార్కెట్ కూడా బాగా ఉంది. లక్షలాది ప్రజల ప్రధాన ఆహారం జొన్న.

10th Class Social Textbook Page No.148

ప్రశ్న 10.
1971కి చూపించిన విధంగా, 1991, 2011 సంవత్సరాలకు తలసరి సగటు ఆహార ధాన్యాల అందుబాటును లెక్కగట్టండి.

గమనిక : 1 టన్ను = 1000 కిలోలు; 1 కిలో = 1000 గ్రాములు; # = మిలియన్ టన్నులు

* మీరు లెక్కించిన దాని ఆధారంగా ఖాళీలను పూరించండి : 1971 నుంచి 1991 నాటికి తలసరి ఆహారధాన్యాల లభ్యత ………….. (పెరిగింది/తగ్గింది), కానీ 2011లో ఇది ……………. (ఎక్కువ | తక్కువగా) ఉంది. ఇటీవల దశాబ్దాలలో జనాభావృద్ధిలో తగ్గుదల ఉన్నప్పటికీ ఇలా జరిగింది. భవిష్యత్తులో ఆహారధాన్యాల లభ్యత పెరగటానికి ప్రభుత్వం. ………………. చర్యలు చేపట్టాలి.
జవాబు:

గమనిక : 1 టన్ను = 1000 కిలోలు; 1 కిలో = 1000 గ్రాములు; # = మిలియన్ టన్నులు.

మీరు లెక్కించిన దాని ఆధారంగా ఖాళీలను పూరించండి : 1971 నుంచి 1991 నాటికి తలసరి ఆహారధాన్యాల లభ్యత పెరిగింది (పెరిగింది/తగ్గింది), కానీ 2011లో ఇది తక్కువగా (ఎక్కువ తక్కువగా) ఉంది. ఇటీవల దశాబ్దాలలో జనాభావృద్ధిలో తగ్గుదల ఉన్నప్పటికీ ఇలా జరిగింది. భవిష్యత్తులో ఆహారధాన్యాల లభ్యత పెరగటానికి ప్రభుత్వం ఉత్పత్తి పెంచటం, , దిగుమతులు పెంచటం లాంటి చర్యలు చేపట్టాలి.

10th Class Social Textbook Page No.150

ప్రశ్న 11.
వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణకు సంబంధించిన పదాలు, వాక్యాల కింద గీత గీసి భారతీయ రైతులకు ఇది ఎందుకు అవసరమో వివరించండి.
జవాబు:
భారతీయ రైతులకు వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ అవసరం; ఎందుకంటే,

• భారతీయ రైతులు ఎక్కువ శాతం మంది చిన్న, సన్నకారు రైతులే.
• ఎక్కువ మంది పేద రైతులే, వారి ఆదాయం పెరగాలంటే ఇది అవసరం.
• అధిక దిగుబడులు పొందడానికి,
• భారతదేశంలో వ్యవసాయం ఋతుపవనాలపై ఆధారపడి ఉంది కనుక వర్షాభావ కాలంలో, వర్షాభావ ప్రాంతంలో ఈ విధమైన వ్యవసాయం ఎంతో అవసరం.
• అల్ప ఉపాధి, ప్రచ్ఛన్న నిరుద్యోగిత నివారణకు కూడా ఇది ఎంతో అవసరం.
• అల్ప ఆదాయ సన్న, చిన్నకారు రైతులకు ఆహార భద్రత కల్పించుటకు.

10th Class Social Textbook Page No.150

ప్రశ్న 12.
మీ గ్రామంలో లేదా మీకు తెలిసిన గ్రామంలో వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణను వివరించండి.
జవాబు:
నాకు తెలిసిన ‘బేతపూడి’ గ్రామంలోని వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ గురించి వివరిస్తాను.

• ఈ గ్రామంలోని అన్ని భూములకు సాగునీటి వసతులు (కాలువలు లేదా బోరుబావులు) ఉన్నాయి.
• ఈ గ్రామంలో వ్యవసాయ పెట్టుబడులకుగాను ఋణసౌకర్యం అందించుటకు బ్యాంక్ సౌకర్యం కలదు.
• ఆధునిక వ్యవసాయ పద్ధతులను ఉపయోగిస్తున్నారు. సాంకేతిక విజ్ఞానం చాలా బాగుంది.
• వరి, జొన్న, మొక్కజొన్న, మినుము, పెసర వంటి ఆహార ధాన్యాలతోపాటు ప్రత్తి, మిరప వంటి వాణిజ్య పంటలు సాగుచేస్తున్నారు.
• పంటల మధ్య కాలంలో కూరగాయలు పండిస్తున్నారు. బెండ, వంగ, దోస, టమోట పండిస్తున్నారు.
• అంతర్ పంటలుగా ‘కందులు’ (కందిపప్పు) ను పండిస్తున్నారు.
• దాదాపుగా అందరికి 2-3 గేదెలు ఉన్నాయి. పాడి పరిశ్రమ బాగా అభివృద్ధి చెందింది.
• గ్రామంలో 4 కంబైన్డ్ హార్వెస్టర్లు, దాదాపు 16 ట్రాక్టర్లు ఉన్నాయి. వ్యవసాయ యాంత్రీకరణ జరిగింది.
• వివిధ మార్కెట్ల సమాచారం అందుబాటులో ఉంటుంది. మెరుగైన రవాణా సౌకర్యాలు కలిగి ఉన్నది.
  సూచన : విద్యార్థులు తాము చూసిన గ్రామం గురించి స్వయంగా రాయగలరు.

10th Class Social Textbook Page No.150

ప్రశ్న 13.
ఎనిమిదవ తరగతిలోని ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థపై చర్చను గుర్తుకు తెచ్చుకోండి. ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థకు, ప్రజల ఆహార భద్రతకు గల సంబంధం ఏమిటి?
(లేదా)
భారతదేశ దక్షిణాది రాష్ట్రాలలో ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థ బాగుందని అధ్యయనాలు వెల్లడి చేస్తున్నాయి. ఇది ప్రజా పంపిణి వ్యవస్థను అందరికి వర్తింపచేసిన రాష్ట్రాలు కావటము గమనించవలసిన విషయం. ఇవి అందరికి తక్కువ ధరలలో ఆహార ధాన్యాలను అందించాయి. ఇందుకు విరుద్ధంగా ఇతర రాష్ట్రాలు పేదవాళ్ళను గుర్తించి ఆహార ధాన్యాలను పేదలకు, పేదలు కాని వాళ్ళకు వేరు వేరు ధరలకు అమ్మాయి. పేదలలో కూడ అత్యంత పేదలకు కూడ వేరే హక్కులు ఉన్నాయి. వాళ్ళకు అందించే మోతాదు వేరు.
ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థకు, ప్రజల ఆహార భద్రతకు మధ్య గల సంబంధాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ (PDS)కు, ప్రజల ఆహార భద్రతకు ఎంతో దగ్గరి సంబంధముంది.

• ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలో చౌకధరల దుకాణాలు ఎంతో ముఖ్యమైనవి.
• పేదలకు, అత్యంత పేదలకు సబ్సిడి ధరకు నిత్యావసర వస్తువులను సరఫరా చేస్తూ ఆహార పదార్థాల అందుబాటుకు తద్వారా ఆహారభద్రతకు PDS ఎంతో తోడ్పడుతుంది.
• వివిధ పథకాలు (మధ్యాహ్న భోజన పథకం, MNREP, FFW, AAY, ICDS మొ||నవి) ద్వారా పేద ప్రజలకు ఆహార ధాన్యాలను పంపిణీ చేస్తూ ఆహారం అందుబాటులోకి తెస్తుంది.
• ధరలను అదుపులో ఉంచుట ద్వారా అల్ప ఆదాయ వర్గాల కొనుగోలు శక్తి పెరుగుతుంది. తద్వారా ఆహార ధాన్యాల అందుబాటు పరిమాణాత్మకంగా, గుణాత్మకంగా పెరుగుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.153

ప్రశ్న 14.
సమర్థంగా పనిచేసే అంగన్‌వాడీ కేంద్రం ఈ పరిస్థితిని ఎలా సరిదిద్దగలదు ? చర్చించండి.
జవాబు:
మన దేశంలో మొత్తం మీద 16% పిల్లల్లో బరువు చాలా తక్కువగా ఉన్న తీవ్ర పరిస్థితి ఉంది. మొత్తంగా 45% పిల్లలు తక్కువ బరువు ఉన్నారు. 1-3 సం||రాల పిల్లలతో పోలిస్తే, 3-5 సం||రాల పిల్లల్లో ఇది చాలా ఎక్కువగా ఉంది. సమరంగా పనిచేసే అంగన్‌వాడీ కేంద్రం ఈ పరిస్తితిని చాలా వరకు సరిదిద్దగలదు.

• అంగన్‌వాడీల్లో 1-5 సం||రాల పిల్లలు ఎక్కువగా ఉంటారు, వీరు శిక్షణ పొందిన ఆయాల సంరక్షణలో ఉంటారు.
• ప్రభుత్వం పౌష్టికాహారం (పోషకాహారం)ను అంగన్‌వాడీల ద్వారానే సరఫరా చేస్తుంది.
• పిల్లల యొక్క ఎత్తు, బరువులను ఎప్పటికప్పుడు పరీక్షించి, తగుచర్యలు తీసుకుంటారు.
• పిల్లలకు అవసరమైన వైద్య, ఆరోగ్య సూచనలు అందించబడతాయి, వ్యాక్సినేషన్ ఉంటుంది.
• ఆహ్లాదకరమైన, పరిశుభ్రమైన వాతావరణం ఉండటం వలన పిల్లల ఎదుగుదల చక్కగా ఉంటుంది.
• అంగన్‌వాడీ కేంద్రంలో సరఫరా చేయు గ్రుడ్లు, ప్రోటీన్స్ (సోయాబీన్స్ పొడి), సమతౌల్య ఆహారం పొడి మొ||నవి పిల్లల ఎదుగుదలకు, అభివృద్ధికి ఎంతో తోడ్పడతాయి.

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 10th Lesson ప్రపంచీకరణ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 10th Lesson ప్రపంచీకరణ

10th Class Social Studies 10th Lesson ప్రపంచీకరణ Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
విదేశీ పెట్టుబడి, వాణిజ్యాలపై భారత ప్రభుత్వం అవరోధాలు కల్పించటానికి గల కారణాలు ఏమిటి ? ఈ అవరోధాలను తొలగించాలని అది ఎందుకు అనుకుంది? (AS1)
జవాబు:
దేశంలోని ఉత్పత్తిదారులకు విదేశీ పోటీ నుండి రక్షణ కల్పించాల్సిన అవసరం ఉందని భావించిన భారత ప్రభుత్వం విదేశీ వాణిజ్యం, విదేశీ పెట్టుబడులపై అవరోధాలు కల్పించింది. అయితే 1991 నుండి భారత ఉత్పత్తిదారులు ప్రపంచవ్యాప్త ఉత్పత్తిదారులతో పోటీపడాల్సిన అవసరం ఉందని నిర్ణయించి ఈ అవరోధాలను తొలగించాలని నిర్ణయించింది.

ప్రశ్న 2.
కార్మిక చట్టాల సడలింపు కంపెనీలకు ఏ విధంగా సహాయపడుతుంది? (AS1)
జవాబు:
కార్మిక చట్టాల సడలింపు వలన కంపెనీకి కార్మీకుల పైన అయ్యే ఖర్చు తగ్గుతుంది. దీని మూలంగా కార్మికులను దీర్ఘకాలిక ప్రాతిపదికన కాకుండా పని ఒత్తిడిని బట్టి తక్కువ కాలవ్యవధికి నియమించుకొనే అవకాశం ఉంది.

ప్రశ్న 3.
ఉత్పత్తిని చేపట్టటానికి, దానిని నియంత్రించటానికి, లేదా ఇతర దేశాలలో స్థిరపడటానికి బహుళజాతి సంస్థలు అవలంబించే విధానాలు ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
బహుళజాతి సంస్థలు ఉత్పత్తి ప్రక్రియను చిన్న భాగాలుగా చేసి ప్రపంచంలో పలుచోట్ల చేబడతాయి. వాటిని చౌకగా ఉత్పత్తి చేయగల ప్రాంతాన్ని దీనికై ఎన్నుకుంటాయి. మార్కెటింగ్ కు సమీపంలోని దేశాలను ఎంపిక చేసుకొని అచ్చట అసెంబ్లింగ్ యూనిట్లనేర్పాటు చేస్తారు. ఇంగ్లీషు మాట్లాడగలిగే జనాభా గల భారతదేశం లాంటి దేశాలలో కస్టమర్ కేర్ సేవలనేర్పాటు చేస్తాయి. వీరు ఆయా దేశాలలోని కొన్ని కంపెనీలతో కలసి తమ సంస్థలనేర్పాటు చేయడం ద్వారా ఆయా దేశాలలో నిలదొక్కుకుంటాయి.

ప్రశ్న 4.
అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు వాణిజ్యం, పెట్టుబడులలో సరళీకృత విధానాలను అవలంబించాలని అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ఎందుకు కోరుకుంటున్నాయి? దీనికి ప్రతిగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు ఏ షరతులను కోరాలి? (AS4)
జవాబు:
అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు వాణిజ్యం, పెట్టుబడులలో సరళీకృత విధానాలను అవలంబించాలని అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు కోరుకొంటాయి. ఎందుకంటే బహుళజాతి సంస్థలు అధికంగా అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు చెందినవి మరియు ముడి సరుకులు, మార్కెట్లు గల అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలోకి బహుళజాతి సంస్థలు ప్రవేశించాలంటే ఆ దేశాలు సరళీకృత విధానాలను అవలంబించాల్సి ఉంటుంది. అయితే అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు కూడా ఎటువంటి అవరోధాలు లేకుండా న్యాయపూరిత విధానాలు అవలంబించాలని అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు షరతులు విధించాలి.

ప్రశ్న 5.
“ప్రపంచీకరణ ప్రభావం ఒకేరకంగా లేదు.” ఈ వాక్యాన్ని వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
ప్రపంచీకరణ వల్ల అందరూ ప్రయోజనం పొందలేదని తెలుస్తోంది. విద్య, నైపుణ్యం, సంపద ఉన్న వాళ్లు కొత్త అవకాశాల వల్ల బాగా లాభపడ్డారు. ఇంకొకవైపున ఎటువంటి ప్రయోజనం పొందని ప్రజలు అధిక సంఖ్యలో ఉన్నారు. ప్రపంచీకరణ ఇప్పుడు ఎవరూ కాదనలేని వాస్తవం. ప్రపంచీకరణ వల్ల అందరికీ న్యాయం జరిగేటట్లు ఎలా చెయ్యాలి అనేది మన ముందున్న ప్రశ్న. న్యాయమైన ప్రపంచీకరణ అందరికీ అవకాశాలు సృష్టిస్తుంది. దాని ప్రయోజనాలు మరింత బాగా పంచుకోబడతాయి.

ప్రశ్న 6.
వాణిజ్య, పెట్టుబడి విధానాలను సరళీకరించటం వల్ల ప్రపంచీకరణ ప్రక్రియకు మేలు ఎలా జరిగింది? (AS1)
జవాబు:
వాణిజ్య, పెట్టుబడి విధానాలను సరళీకరించడం వలన సాంకేతిక పరిజ్ఞానం శరవేగంతో విస్తరించి ప్రపంచీకరణకు దోహదం చేసాయి. టెలికమ్యూనికేషన్ రంగం గణనీయంగా అభివృద్ధి చెందడంలో ప్రపంచమే ఓ కుగ్రామంగా మారిపోయింది. వాయిస్ మెయిల్, ఎలక్ట్రానిక్ మెయిల్స్ తో నామమాత్రపు ఖర్చుతో సమాచారం ప్రపంచంలో ఎక్కడికైనా క్షణాల్లో చేరవేయవచ్చు.

ప్రశ్న 7.
దేశాల మధ్య మార్కెట్ల అనుసంధానానికి విదేశీ వాణిజ్యం ఎలా దోహదం చేస్తుంది? ఇక్కడ ఇచ్చినవి కాకుండా కొత్త ఉదాహరణలతో దీనిని వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
దేశాల మధ్య అనుసంధానంగా చాలా కాలంగా వాణిజ్యం ఉంటుంది. భారతదేశం ప్రాచీన కాలం నుండి నూలు వస్త్రాలను అనేక దేశాలకు ఎగుమతి చేసింది. చైనా పట్టు వస్త్రాలను ఆసియా ఖండంలోని అనేక దేశాలకు ఎగుమతి చేసేది. భారతదేశం, ఇండోనేషియాలు సుగంధ ద్రవ్యాలతో వాణిజ్యం చేసినట్లు ఆధారాలున్నాయి.

ప్రశ్న 8.
ప్రపంచీకరణ భవిష్యత్తులో కూడా కొనసాగుతుంది. ఇప్పటి నుంచి ఇరవై ఏళ్లలో ప్రపంచం ఎలా ఉంటుందో ఊహించండి. మీ ఊహలకు కారణాలను పేర్కొనండి. (AS4)
జవాబు:
ప్రపంచీకరణ భవిష్యత్తులో కూడా కొనసాగుతుంది. 20 సంవత్సరాల తరువాత దేశీయ కంపెనీలు బహుళజాతి కంపెనీలను తట్టుకోలేక మూతపడవచ్చు. ప్రజలు సేవలు, వస్తువులనే దృష్టిలో పెట్టుకొని స్వదేశీ వస్తువులపై మోజును పూర్తిగా కోల్పోతారు. వైద్యం, విద్యా రంగాలలో కూడా బహుళజాతి సంస్థలు ప్రాచుర్యం పొందుతాయి. భారతీయ రైల్వేలలో కూడా బహుళజాతి సంస్థలు ప్రవేశిస్తాయి. ప్రధానంగా భారతీయ సంస్కృతిపై కూడా వీటి ప్రభావం పడుతుంది. మానవ సంబంధాలు దెబ్బతింటాయి.

ప్రశ్న 9.
ఇద్దరు వ్యక్తులు వాదించుకోవటం మీరు వింటున్నారు : ఒకరు ప్రపంచీకరణ మన దేశ అభివృద్ధిని కుంటుపరిచిందని అంటున్నారు. మరొకరు భారతదేశం అభివృద్ధి చెందటానికి ప్రపంచీకరణ సహాయపడుతోందని అంటున్నారు. ఈ వాదనలకు మీరు ఎలా స్పందిస్తారు? (AS2)
జవాబు:
ఇరువురి వాదనలలో కూడా ఎంతో కొంత నిజం ఉంది. ఎందుకంటే ప్రపంచీకరణ ప్రయోజనాలు సమానంగా పంపిణీ కాలేదు. సంపన్న వినియోగదారులకు, నైపుణ్యం, విద్య, అపార సంపద ఉన్న ఉత్పత్తిదారులకు అది ప్రయోజనకరంగా ఉంది. సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో కూడుకున్న కొన్ని సేవలు విస్తరించాయి. ఇంకొకవైపున వేలాదిమంది చిన్న ఉత్పత్తిదారులకు, కార్మికులకు వాళ్ల ఉపాధికి, హక్కులకు భంగం కలుగుతోంది. రెండు పార్శ్వాలున్న ఈ ప్రపంచీకరణను అర్థం చేసుకోవటం ముఖ్యం.

ప్రశ్న 10.
ఖాళీలను పూరించండి : (AS1)
భారతీయ కొనుగోలుదారులకు రెండు దశాబ్దాల క్రితంతో పోలిస్తే ఇప్పుడు సరుకుల ఎంపికకు ఎక్కువ అవకాశాలు ఉన్నాయి. …………………. ప్రక్రియ వల్ల ఇది సాధ్యమయ్యింది. అనేక ఇతర దేశాలలో ఉత్పత్తి అయిన సరుకులను భారతదేశ మార్కెట్లలో అమ్ముతున్నారు. దీని అర్థం ఇతర దేశాలతో …………………… పెరుగుతోంది. అంతేకాకుండా మనం మార్కెట్లో చూస్తున్న అనేక బ్రాండ్లను బహుళజాతి సంస్థలు భారతదేశంలోనే ఉత్పత్తి చేసి ఉండవచ్చు. బహుళజాతి సంస్థలు ……………………………., ……………………… కారణంగా భారతదేశంలో పెట్టుబడులు పెడుతున్నాయి. మార్కెట్లో వినియోగదారుల ఎంపికకు అవకాశాలు పెరిగాయి కానీ………………., వల్ల ఉత్పత్తిదారుల మధ్య ………………………. తీవ్రతరం అయ్యింది.
జవాబు:
భారతీయ కొనుగోలుదారులకు రెండు దశాబ్దాల క్రితంతో పోలిస్తే ఇప్పుడు సరుకుల ఎంపికకు ఎక్కువ అవకాశాలు ఉన్నాయి. ప్రపంచీకరణ ప్రక్రియ వల్ల ఇది సాధ్యమయ్యింది. అనేక ఇతర దేశాలలో ఉత్పత్తి అయిన సరుకులను భారతదేశ మార్కెట్లలో అమ్ముతున్నారు. దీని అర్థం ఇతర దేశాలతో విదేశీ వాణిజ్యం పెరుగుతోంది. అంతేకాకుండా మనం మార్కెట్లో చూస్తున్న అనేక బ్రాండ్లను బహుళజాతి సంస్థలు భారతదేశంలోనే ఉత్పత్తి చేసి ఉండవచ్చు. బహుళజాతి సంస్థలు సరళీకృత ఆర్థిక విధానాలు, సెట్ల ఏర్పాటు కారణంగా భారతదేశంలో పెట్టుబడులు పెడుతున్నాయి. మార్కెట్లో వినియోగదారుల ఎంపికకు అవకాశాలు పెరిగాయి కానీ కొత్త సాంకేతిక విజ్ఞానం, ఉత్పత్తి పద్ధతులు వల్ల ఉత్పత్తిదారుల మధ్య పోటీ తీవ్రతరం అయ్యింది.

ప్రశ్న 11.
క్రింది వాటిని జతపరచండి.

i) బహుళజాతి సంస్థలు తక్కువ ధరకు చిన్న ఉత్పత్తిదారుల నుంచి కొంటాయి.	(అ) వాహనాలు
ii) వస్తువుల వాణిజ్యాన్ని నియంత్రించటానికి కోటాలు, పన్నులు ఉపయోగిస్తారు.	(ఆ) దుస్తులు, పాదరక్షలు, క్రీడాపరికరాలు
iii) విదేశాలలో పెట్టుబడులు పెట్టిన భారతీయ కంపెనీలు.	(ఇ) కాల్ సెంటర్లు
iv) సేవల ఉత్పత్తి విస్తరించటానికి సమాచార సాంకేతిక రంగం (IT) దోహదపడింది.	(ఈ) టాటా మోటర్స్, ఇన్ఫోసిస్, రానా బాక్సీ
v) భారతదేశంలో ఉత్పత్తి చెయ్యటానికి అనేక బహుళజాతి సంస్థలు కర్మాగారాల ఏర్పాటుకు పెట్టుబడులు పెట్టాయి.	(ఉ) వాణిజ్య అవరోధాలు

జవాబు:

i) బహుళజాతి సంస్థలు తక్కువ ధరకు చిన్న ఉత్పత్తిదారుల నుంచి కొంటాయి.	(ఆ) దుస్తులు, పాదరక్షలు, క్రీడాపరికరాలు
ii) వస్తువుల వాణిజ్యాన్ని నియంత్రించటానికి కోటాలు, పన్నులు ఉపయోగిస్తారు.	(ఉ) వాణిజ్య అవరోధాలు
iii) విదేశాలలో పెట్టుబడులు పెట్టిన భారతీయ కంపెనీలు.	(ఈ) టాటా మోటర్స్, ఇన్ఫోసిస్, రానా బాక్సీ
iv) సేవల ఉత్పత్తి విస్తరించటానికి సమాచార సాంకేతిక రంగం (IT) దోహదపడింది.	(ఇ) కాల్ సెంటర్లు
v) భారతదేశంలో ఉత్పత్తి చెయ్యటానికి అనేక బహుళజాతి సంస్థలు కర్మాగారాల ఏర్పాటుకు పెట్టుబడులు పెట్టాయి.	(అ) వాహనాలు

10th Class Social Studies 10th Lesson ప్రపంచీకరణ InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.133

ప్రశ్న 1.
ఫోర్డ్ మోటర్స్ బహుళజాతి కంపెనీయా? ఎందుకు?
జవాబు:
ఫోర్డ్ మోటర్స్ బహుళజాతి కంపెనీ. ఫోర్డ్ మోటర్స్ అనేక దేశాలకు కార్లను ఎగుమతి చేస్తుంది. అందుచే ఫోర్డ్ మోటర్స్ బహుళజాతి కంపెనీ.

ప్రశ్న 2.
విదేశీ పెట్టుబడి అంటే ఏమిటి ? ఫోర్డ్ మోటర్స్ భారతదేశంలో ఎంత పెట్టుబడి పెట్టింది?
జవాబు:
ఒక దేశంలో ఇతర దేశాలు పెట్టుబడి పెట్టి కంపెనీలు నిర్వహించడాన్ని విదేశీ పెట్టుబడి అంటాం. ఫోర్డ్ మోటర్స్ భారతదేశంలో 1700 కోట్ల రూపాయిలు పెట్టుబడి పెట్టింది.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 3.
భారతదేశంలో ఫోర్డ్ మోటర్స్ కార్ల ఉత్పత్తిని చేపట్టటం వల్ల ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలలో ఎటువంటి అనుసంధానం జరుగుతోంది?
జవాబు:
భారతదేశంలో ఫోర్డ్ మోటర్స్ కార్ల ఉత్పత్తిని చేపట్టడం వలన ఉత్పత్తి కార్యక్రమాలలో స్థానిక కంపెనీలతో అనుసంధానం చేసుకోవటం, ఇతర దేశాలలో మార్కెట్లు ఏర్పాటు చేసుకోవడం జరిగింది.

10th Class Social Textbook Page No.136

ప్రశ్న 4.
ప్రపంచీకరణ ప్రక్రియలో బహుళజాతి సంస్థల పాత్ర ఏమిటి?
జవాబు:
బహుళ జాతి కంపెనీల పెట్టుబడి ప్రజలు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ప్రవాహం వలన సరిహద్దులు లేని ప్రపంచం ఏర్పడి ప్రపంచీకరణకు దారితీసింది.

ప్రశ్న 5.
దేశాలను అనుసంధానపరిచే వివిధ మార్గాలేవి?
జవాబు:
అధిక దేశీయ పెట్టుబడులు, విదేశీ వాణిజ్యం వలన వివిధ దేశాల ఉత్పత్తి, మార్కెట్ల మధ్య అనుసంధానం పెరిగి ఈ దేశాల మధ్య అనుసంధానం ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 6.
సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి.
ప్రపంచీకరణ దేశాలను అనుసంధానం చేయటం వల్ల
అ) ఉత్పత్తిదారుల మధ్య పోటీని తగ్గిస్తుంది.
ఆ) ఉత్పత్తిదారుల మధ్య పోటీని పెంచుతుంది.
ఇ) ఉత్పత్తిదారుల మధ్య పోటీలో తేడా ఉండదు.
జవాబు:
ఆ) ఉత్పత్తిదారుల మధ్య పోటీని పెంచుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.137

ప్రశ్న 7.
ప్రపంచీకరణకు, సమాచార సాంకేతిక పరిజ్ఞానానికి మధ్యగల సంబంధం ఏమిటి? సమాచార సాంకేతిక పరిజ్ఞానం (IT) విస్తరించకుండా ప్రపంచీకరణ సాధ్యమై ఉండేదా?
జవాబు:
సమాచార పరిజ్ఞానం విస్తరించడంవలననే ప్రపంచీకరణ జరిగింది. సాంకేతిక పరిజ్ఞానం విస్తరించకుండా ప్రపంచీకరణ సాధ్యమయ్యేది కాదు.

10th Class Social Textbook Page No.138

ప్రశ్న 8.
విదేశీ వాణిజ్య సరళీకరణ అంటే ఏమి అర్థం చేసుకున్నారు?
జవాబు:
విదేశీ వాణిజ్యం, విదేశీ పెట్టుబడులకు గల అవరోధాలను తొలగించటం, విదేశీ కంపెనీలు మనదేశంలో కార్యాలయాలు,కంపెనీలు స్థాపించుటకు అనుమతించడం వంటి చర్యలను విదేశీ వాణిజ్య సరళీకరణ అంటాం.

10th Class Social Textbook Page No.139

ప్రశ్న 9.
దేశాల మధ్య వాణిజ్యం మరింత న్యాయపూరితంగా ఉండటానికి ఏం చేయవచ్చు?
జవాబు:
అన్ని దేశాలు అవరోధాలు తొలగించాలి. అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు దీనికి మినహాయింపు కారాదు.

10th Class Social Textbook Page No.141

ప్రశ్న 10.
పెరుగుతున్న పోటీవల్ల రవి చిన్న ఉత్పత్తి కేంద్రం ఏ విధంగా ప్రభావితం అయ్యింది?
జవాబు:
పెరుగుతున్న పోటీవల రవి చిన్న ఉత్పత్తి కేంద్రంలో నేడు ఉత్పత్తి సగం పడిపోయింది. 35 శాతం మంది కార్మికులకు మాత్రమే నేడు పని కల్పించగలుగుతున్నాడు.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 11.
ఈ సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉండేలా చూడటంలో ప్రభుత్వ పాత్ర ఉందనుకుంటున్నారా? ఎందుకు?
జవాబు:
అవును. ఈ రంగాలలో సౌకర్యాలు కల్పించాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వానిదే.

10th Class Social Textbook Page No.130

ప్రశ్న 12.
మొబైల్ ఫోన్లు లేదా వాహనాలు వంటి ఏదో ఒక దానిని తీసుకోండి. మార్కెట్లో అందుబాటులో ఉన్న బ్రాండ్లను గుర్తించండి. వాటి యజమానులు ఎవరు? అవి భారతదేశంలో తయారవుతున్నాయా? మీ తల్లిదండ్రులతో లేదా ఇతర పెదవాళ్లతో చర్చించి 30 సంవత్సరాల క్రితం ఎన్ని బ్రాండ్లు అందుబాటులో ఉన్నాయో తెలుసుకోండి.
జవాబు:
సెల్ ఫోన్లు ఉదాహరణగా తీసుకుంటే జపాన్ దేశానికి చెందిన నోకియా వంటి కంపెనీలు భారతదేశ మార్కెట్ను పాలిస్తున్నాయి. జపాన్ మాత్రమే కాక అనేక బహుళజాతి కంపెనీలు వివిధ వస్తువులను భారతీయ మార్కెట్లో అమ్ముతున్నారు. 30 సంవత్సరాల క్రితం భారతదేశంలో ప్రధానమంత్రి వంటి ప్రముఖుల వద్దనే ఇలాంటి బ్రాండ్లు ఉండేవి. జపాన్, స్విట్జర్లాండ్ వంటి దేశాలు చేతి గడియారాలను భారతదేశంలో మార్కెట్ చేశాయి.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 13.
ఫోర్డ్ మోటర్స్ వంటి బహుళజాతి కంపెనీలు భారతదేశంలో ఉత్పత్తి చేసే కర్మాగారాలను నెలకొల్పటం వల్ల ఇటువంటి దేశాలు అందించే పెద్ద మార్కెట్టునే కాకుండా తక్కువ ఉత్పత్తి ఖర్చు వల్ల కూడా లాభపడతాయి. ఈ వాక్యాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
ఫోర్డ్ మోటర్స్ వంటి బహుళజాతి కంపెనీలు భారతదేశంలో తమ కంపెనీలు నెలకొల్పడం ద్వారా అత్యధిక జనాభా గల ఈ దేశంలో తమ మార్కెట్ ను సులభంగా విస్తరించగలుగుతారు. అదే సమయంలో భారత ప్రభుత్వం పారిశ్రామిక రంగానికి యిస్తున్న వివిధ రాయితీలు, సరళీకృత ఆర్థిక విధానాలు ద్వారా సులభంగా అనుమతులను పొందడం, శ్రమ , శక్తి, నైపుణ్యం గల కార్మికులు చౌకగా లభించడం వంటి అనుకూల అంశాలతో ఉత్పత్తి ఖర్చు కూడా వీరికి తగ్గుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.139

ప్రశ్న 14.
ప్రపంచవ్యాప్త కార్ల ఉత్పత్తికి భారతదేశం విడి భాగాలను అందించేలా అభివృద్ధి చెయ్యాలని కంపెనీ ఎందుకు అనుకుంటోంది? కింది అంశాలను చర్చించండి.
అ) భారతదేశంలో కార్మికులు, ఇతర వనరుల ఖర్చు.
ఆ) ఫోర్డ్ మోటరకు వివిధ విడి భాగాలను అందించే పలు స్థానిక ఉత్పత్తిదారులు ఉండటం,
ఇ) భారతదేశం, చైనాలలోని అధిక సంఖ్యాక కొనుగోలుదారులకు దగ్గరగా ఉండటం.
జవాబు:
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా కార్ల ఉత్పత్తికి భారతదేశం విడి భాగాలను అందించేలా అభివృద్ధి చేయాలని కంపెనీ భావిస్తుంది.
దీనికి కారణం :
అ) భారతదేశంలో కార్మికులు, ఇతర వనరుల ఖర్చులు తక్కువగా ఉండుట.
ఆ) ఫోర్డ్ మోటరు వివిధ విడి భాగాలను ఇతర దేశాలలోని ఉత్పత్తి కేంద్రాలకు అందుబాటులోకి తేవాలనుకుంటుంది.
ఇ) భారతదేశం, చైనా వేగంగా ప్రపంచంలోని ముఖ్య మార్కెట్లకు విస్తరించడం.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 15.
నైక్, కోకాకోలా, పెప్సి, హోండా, నోకియా వంటి బహుళజాతి కంపెనీలు దాదాపుగా అమెరికా, జపాను, లేదా ఐరోపా దేశాలకు చెందినవే. ఎందుకో ఊహించగలరా?
జవాబు:
అమెరికా, జపాన్, ఐరోపా దేశాలు శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగాలలో ముందంజలో ఉండటం, సరళీకృత ఆర్థిక విధానాలు పెట్టుబడిదారి వ్యవస్థ చాలాకాలం నుండి అమలులో ఉండటం వలన నైక్, కోకాకోలా, పెప్సి, హోండా, నోకియా వంటి బహుళజాతి సంస్థలు ఈ దేశాలలోనే ఉద్భవించాయి.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 16.
గతంలో దేశాలను కలిపిన ప్రధాన అంశం ఏమిటి? గతానికి, ప్రస్తుత పరిస్థితికి తేడా ఏమిటి?
జవాబు:
గతంలో దేశాలను కలిపిన ప్రధాన అంశం వాణిజ్యం . ప్రస్తుతం కూడా పరిస్థితులు ఏమంతగా మారలేదు. గతంలో యూరోపియన్ దేశాలు భారతదేశంతోను, ఇతర దక్షిణాసియా దేశాలతోను సముద్ర మార్గాలు ద్వారా వాణిజ్యం నిర్వహించేవారు. ప్రజలు స్థానికంగా తయారయిన వస్తువుల కంటే స్థానికేతర వస్తువుల పట్లనే ఆసక్తి కనబరచేవారు. కాని ప్రస్తుతం మన భారతీయ కంపెనీలు చౌక ధరలకే అవే వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి మరియు ఆ వస్తువులు స్థానిక మార్కెట్లలో అందుబాటులో ఉంటున్నాయి. మన దేశ వాణిజ్యంలో బహుళజాతి సంస్థల ఆగమనం కూడా మరొక అంశం.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 17.
విదేశీ వాణిజ్యం, విదేశీ పెట్టుబడులకు మధ్య తేడా ఏమిటి?
జవాబు:

విదేశీ వాణిజ్యం	విదేశీ పెట్టుబడి
1) ఒక కంపెనీ ఇతర దేశాలతో నిర్వహించే వాణిజ్యం.	1) ఇది బహుళజాతి సంస్థలు భూములు, భవనాలు, యంత్రాలు మరియు ఇతర సామగ్రి కొనేందుకు ఖర్చు చేసే ధనం.
2) వస్తువుల ఉత్పత్తి ఒక దేశంలో జరుగుతుంది మరియు అవి ఇతర దేశాలలో విక్రయించబడతాయి.	2) ఒక దేశంలో ఇతర దేశాల వ్యాపారులు పెట్టుబడి పెట్టడం జరుగుతుంది మరియు వస్తువులు అధిక ధరలకు ఎగుమతి అవుతాయి.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 18.
చైనాలోకి భారత ఉక్కును దిగుమతి చేసుకోవటం వల్ల రెండు దేశాల ఉక్కు మార్కెట్లు ఎలా అనుసంధానమౌతాయి?
జవాబు:
చైనాకు భారతదేశంలో సమృద్ధిగా ఉన్న ఉక్కు మరియు ఇతర ముడి సరకుల ఆవశ్యకత చాలా ఉంది. భారతదేశం నుండి కొనుగోలు చేసిన ఉక్కు మరియు ఇతర ముడి సరుకుల సహాయంతో చైనా అనేక వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తోంది మరియు భారతదేశానికి వాటిని ఎగుమతి చేస్తోంది. ఇది ఈ రెండు దేశాల మధ్య బలమైన వాణిజ్య బంధాన్ని ఏర్పరచింది.

10th Class Social Textbook Page No.137

ప్రశ్న 19.
ఈ ఉదాహరణలో ఉత్పత్తిలో సాంకేతిక విజ్ఞాన ఉపయోగాన్ని తెలియజేసే పదాల కింద గీత గీయండి.
జవాబు:
2వ లైన్ డిజైన్
3వ లైన్ ఇంటర్నెట్
4వ లైన్ టెలికమ్యూనికేషన్
5వ లైన్ డిజైన్
6వ లైన్ డిజైనింగ్
7వ లైన్ కంప్యూటర్, ముద్రించిన
8వ లైన్ డిజైనింగ్
9వ లైన్ ముద్రణకు
10వ లైన్ ఇంటర్నెట్ (e- Banking)

10th Class Social Textbook Page No.138

ప్రశ్న 20.
దిగుమతులపై పన్ను వాణిజ్య అవరోధానికి ఒక ఉదాహరణ. దిగుమతి చేసుకునే సరుకుల సంఖ్య మోతాదుపై కూడా ప్రభుత్వం పరిమితి విధించవచ్చు. దీనిని కోటాలు అంటారు. చైనా బొమ్మల ఉదాహరణలో కోటాలను ఉపయోగించి వాణిజ్య అవరోధాన్ని ఎలా విధించవచ్చో వివరించండి. ఈ విధానాన్ని ఉపయోగించుకోవాలా? చర్చించండి.
జవాబు:
భారతదేశంలో చైనా బొమ్మల దిగుమతి ఉదాహరణకు మరొకసారి వద్దాం – బొమ్మల దిగుమతిపై భారతీయ ప్రభుత్వం పన్ను విధించిందనుకుందాం. పన్ను కారణంగా కొనుగోలుదారులు దిగుమతి చేసుకున్న బొమ్మలకు అధిక ధరలు చెల్లించాల్సివస్తుంది. అప్పుడు భారతీయ మార్కెట్లో చైనా బొమ్మలు మరీ అంత చవకగా ఉండవు, దాంతో చైనా నుంచి దిగుమతులు తగ్గిపోతాయి. భారతదేశ ఉత్పత్తిదారులు పుంజుకుంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.139

ప్రశ్న 21.
ఖాళీలను పూరించండి.
…………. దేశాల చొరవతో ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ మొదలయ్యింది. ఈ సంస్థ ఉద్దేశం ………. . ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ ………….. కు సంబంధించి నియమాలు రూపొందించి ……….. చూస్తుంది. అయితే, ఆచరణలో దేశాల మధ్య వాణిజ్యం ………… లేదు. భారతదేశం వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు ………… . కానీ అనేక సందర్భాలలో అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు తమ ఉత్పత్తిదారులకు మద్దతు కొనసాగిస్తున్నాయి.
జవాబు:
అభివృద్ధి చెందిన దేశాల చొరవతో ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ మొదలయ్యింది. ఈ సంస్థ ఉద్దేశం అంతర్జాతీయ వాణిజ్యంలో సరళీకృత విధానాలు ఏర్పాటు. ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ అంతర్జాతీయ వాణిజ్యాలకు సంబంధించి నియమాలు రూపొందించి అవి పాటింపబడేలా చూస్తుంది. అయితే ఆచరణలో దేశాల మధ్య వాణిజ్యం న్యాయపూరితంగా లేదు. భారతదేశం వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు అవరోధాలను కలిగిస్తున్నాయి. కానీ అనేక సందర్భాలలో అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు తమ ఉత్పత్తిదారులకు మద్దతు కొనసాగిస్తున్నాయి.

10th Class Social Textbook Page No.139

ప్రశ్న 22.
పై ఉదాహరణలో అమెరికా ప్రభుత్వం ఉత్పత్తి చెయ్యటానికి రైతులకు పెద్ద మొత్తంలో డబ్బులు ఇస్తుందని చూశాం. కొన్నిసార్లు ప్రభుత్వాలు కొన్ని రకాల వస్తువుల, ఉదాహరణకు పర్యావరణ అనుకూలమైన వాటి ఉత్పత్తికి మద్దతు ఇస్తాయి. ఇది న్యాయమైనదో కాదో చర్చించండి.
జవాబు:
ఈ ఉదాహరణలో అమెరికా ప్రభుత్వం పంటలకు పెద్ద మొత్తంలో డబ్బులు యిచ్చినంతవరకు ఎవరికీ అభ్యంతరముండదు. తద్వారా వారు ఆహార ఉత్పత్తులను పెంచుకోవచ్చు. కానీ వాటిని చౌకగా విదేశాలలో అమ్మటం న్యాయసముచితం కాదు. దీనిమూలంగా యితర దేశాల రైతులు యిబ్బంది పడుతున్నారు. పర్యావరణమైన అనుకూల ఉత్పత్తికి మద్దతు యివ్వడం న్యాయసమ్మతమైనదే. మనదేశంలో కూడా వంట చెఱకు కోసం అడవులను నరకకుండా ఉండేందుకు గ్యాస్ వినియోగం ప్రోత్సహించటానికి గ్యాస్ కు సబ్సిడీలు యిస్తున్నాం.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 23.
భారతదేశ ప్రజలు పోటీవల్ల ఏ విధంగా లాభపడ్డారు?
జవాబు:
భారతదేశ అతి పెద్ద కంపెనీలలో అనేకం పెరిగిన పోటీవల్ల ప్రయోజనం పొందాయి. వాళ్లు కొత్త సాంకేతిక విజ్ఞానంలోనూ, ఉత్పత్తి పద్ధతులలోనూ పెట్టుబడులు పెట్టి ఉత్పత్తి ప్రమాణాలను పెంచారు. విదేశీ కంపెనీలతో కలిసి పనిచెయ్యటం ద్వారా కొన్ని కంపెనీలు లాభపడ్డాయి.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 24.
మరిన్ని భారతీయ కంపెనీలు బహుళజాతి కంపెనీలుగా ఎదగాలా ? దేశంలోని ప్రజలకు దానివల్ల ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ప్రపంచీకరణ వల్ల కొన్ని పెద్ద భారతీయ కంపెనీలు స్వయంగా ‘బహుళజాతి సంస్థలుగా ఎదిగాయి. టాటా మోటర్స్ (వాహనాలు), ఇన్ఫోసిస్ (IT), రానాలాక్సీ (మందులు), ఏషియన్ పెయింట్స్ (రంగులు), సుందరం ఫాసెనర్స్ (నటులు, బోల్టులు) వంటి భారతీయ కంపెనీలు ఇప్పుడు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా లావాదేవీలు కలిగి ఉన్నాయి.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 25.
మరిన్ని విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించటానికి ప్రభుత్వాలు ఎందుకు ప్రయత్నిస్తున్నాయి?
జవాబు:
పన్నుల రూపంలో ప్రభుత్వాదాయం పెరుగుతుంది. తద్వారా ప్రజలకు మరిన్ని సేవలనందజేయవచ్చు.
భారతీయులకు ఉద్యోగావకాశాలు పెరుగుతాయి. తద్వారా తలసరి, జాతీయాదాయాలు పెరుగుతాయి.
దేశ, విదేశీ వాణిజ్యం పెరుగుతుంది. విదేశీ మారక ద్రవ్యం ఆర్జించవచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.141

ప్రశ్న 26.
ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే తమ ఉత్పత్తి ఖర్చు ఎక్కువ కాబట్టి రవిలాంటి వాళ్ళు ఉత్పత్తిని నిలిపివెయ్యాలా? మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
జవాబు:
ఇతర దేశాలతో పోల్చితే మనదేశంలో ఉత్పత్తి ఖర్చు ఎక్కువేమీ కాదు. అయితే బహుళజాతి సంస్థలు అధునాతన , సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో పెద్ద మొత్తంలో ఉత్పత్తి చేసిన వస్తువులను మనం స్థానిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో చిన్న యూనిట్లలో ఉత్పత్తి చేస్తే ప్రామాణికం గానీ, ధరలోగానీ పోటీపడలేం. ఈ వాస్తవాన్ని రవిలాంటివారు గుర్తించాలి.

10th Class Social Textbook Page No.141

ప్రశ్న 27.
వీటిల్లో పెట్టుబడులు పెట్టటానికి బహుళజాతి సంస్థలు ఆసక్తి చూపిస్తాయా? ఎందుకు?
జవాబు:
ఆధునికీకరణ, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అభివృద్ధి స్వంతంగా విద్యుత్ ఉత్పత్తి, రవాణా మార్గాల ఏర్పాటు వంటి అంశాలలో బహుళ జాతి సంస్థలు తమ పరిశ్రమల వరకు మాత్రమే పరిమితమవుతాయి. విద్యుత్, రవాణా మార్గాలు వంటివి ప్రఖ్యాత రంగంలో ఉన్నాయి.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 28.
ఇతర కంపెనీలకు, బహుళజాతి సంస్థలకు మధ్య తేడాలు ఏమిటి?
జవాబు:

కంపెనీలు	బహుళ జాతి సంస్థలు
1. 20వ శతాబ్దం మధ్య భాగం వరకు జరిగిన పారిశ్రామికీకరణ, వాణిజ్యం, ఉత్పత్తి.	1. 20వ శతాబ్దం రెండో అర్ధభాగం నుండి జరిగిన పారిశ్రామికీకరణ, వాణిజ్యం, ఉత్పత్తి.
2. మనదేశంలో పరిశ్రమలను నెలకొల్పి ఉత్పత్తి చేసేవారు.	2. ఒకటి కంటే ఎక్కువ దేశాలలో కంపెనీలు స్థాపించి ఉత్పత్తి చేయటం.
3. విడిభాగాల తయారీ నుండి ఉత్పత్తి తుదిరూపం వరకు ఒకే చోట జరిగేది.	3. విడిభాగాలు ఒక దేశంలో, అసెంబ్లింగ్ మరో దేశంలో, మార్కెటింగ్ వేరు వేరు దేశాలలో నిర్వహిస్తున్నారు.
4. శ్రామికులు నుండి సమ్మెలు, ఆందోళనలు వంటి సమస్యలు ఎదుర్కొనే వారు.	4. అవసరమైతే సమస్యాత్మక ప్రాంతంలో యూనిట్ మూసివేసి ఈ వేరే ప్రాంతానికి తరలిస్తారు.
5. మార్కెట్ పరిధి తక్కువ.	5. మార్కెట్ కు పరిధిలేదు. విశ్వవ్యాప్తం.
6. ఉద్యోగావకాశాలు తక్కువ.	6. బహువిధ ఉద్యోగావకాశాలు లభిస్తాయి.

10th Class Social Textbook Page No.134

ప్రశ్న 29.
ఇటీవలి కాలంలో భారతదేశం నుంచి చైనా ఉక్కును దిగుమతి చేసుకుంటోంది. ఈ దిగుమతులు వీటిని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో చెప్పండి :
అ) చైనాలోని ఉక్కు కర్మాగారాలు,
ఆ) భారతదేశంలోని ఉక్కు కర్మాగారాలు,
ఇ) చైనాలో ఇతర పారిశ్రామిక వస్తువులు తయారుచేయటానికి ఉక్కును కొనుగోలు చేసే పరిశ్రమలు
జవాబు:
భారతదేశ ఉక్కు తయారీదారులు చైనాకు, ఉక్కు మరియు ముడి సరకులను ఎగుమతి చేయడం ప్రారంభించారు. చైనాలోని కొనుగోలుదారులు ఇప్పుడు చైనా ఉక్కు మరియు భారతదేశ ఉక్కులలో ఏదో ఒకదానిని ఎంపిక చేసుకోవలసి వచ్చింది. చౌకధరల కారణంగా భారతదేశ ఉక్కు చైనాలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. అందువలన చైనా ఉక్కు -స్థానంలో భారతదేశ ఉక్కును వాడటం జరుగుతోంది. ఇది భారతీయ ఉక్కు తయారీదారులకు తమ వాణిజ్యం విస్తరింపచేసుకొనేందుకు అవకాశం కల్పించింది. అయితే చైనా ఉక్కు తయారీదారులు అందుకు వ్యతిరేక పరిస్థితులను ఎదుర్కొన్నారు. పోటీ కారణంగా కొందరు ఉక్కు తయారీదారులు సృజనాత్మకతతో అభివృద్ధి సాధించగా మరికొందరు చతికిలపడ్డారు.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 30.
ఒకరికి అభివృద్ధి అయినది మరొకరికి విధ్వంసం కావచ్చని మనం ఇదివరకే చదివాం. ఆర్థిక మండళ్లను నెలకొల్పటాన్ని భారతదేశంలోని కొంతమంది ప్రజలు వ్యతిరేకిస్తున్నారు. వీళ్లు ఎవరో, ఎందుకు వాటిని వ్యతిరేకిస్తున్నారో తెల్పండి.
జవాబు:
ప్రత్యేక ఆర్థిక మండలుల ఏర్పాటును అనేక వర్గాల వారు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.

కారణాలు:

1. ఇది పెట్టుబడి వ్యవస్థను సమర్ధిస్తుంది. అందుచే సామ్యవాదులు దీనిని వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
2. దేశీయ కంపెనీలను దెబ్బతీస్తుంది. కాబట్టి స్థానిక వ్యాపారులు, పారిశ్రామికవేత్తలు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
3. విదేశీ సంస్కృతులను ప్రోత్సహిస్తుంది. అందుచే సంప్రదాయవాదులు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
4. కార్మికుల హక్కులను కాలరాస్తున్నాయి. అందుచే కార్మికులు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
5. స్థానికులకు ఉద్యోగావకాశాలు నామమాత్రం. అందుచే స్థానికులు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
6. వీటికి కేటాయించి భూములు సాధారణ రైతులు, బడుగువర్గాలకు చెందినవి కావటంతో ఈ వర్గాలు భూమిలేని వారై కూలీలుగా మారిపోతున్నారు. అందుచే వీరు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
7. ప్రధానంగా వీరు పెట్టే పరిశ్రమలు పర్యావరణ నాశనం చేస్తున్నాయి. అందుచే ఆ ప్రాంత ప్రజలు వ్యతిరేకిస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.140

ప్రశ్న 31.
భారతదేశ చిన్న ఉత్పత్తిదారులు మార్కెట్లో పోటీకి తట్టుకోవాలంటే మూడు అవసరాలు ఉన్నాయని ఇటీవలి అధ్యయనాలు పేర్కొన్నాయి :
అ) మెరుగైన రోడ్లు, విద్యుత్తు, నీళ్లు, ముడిసరుకులు, మార్కెటింగ్, ఇన్ఫమేషన్ నెట్వర్క్
ఆ) సాంకేతిక పరిజ్ఞానంలో అభివృద్ధి, ఆధునికీకరణ,
ఇ) తక్కువ వడ్డీకి సకాలంలో రుణాల అందుబాటు. ఈ మూడు అంశాలు భారతీయ ఉత్పత్తిదారులకు ఎలా సహాయపడతాయో వివరించండి.
జవాబు:
భారతదేశ చిన్న ఉత్పత్తిదారులు మార్కెట్లో పోటీని తట్టుకోవాలంటే వారికి కొన్ని కనీస సదుపాయాలు కల్పించాలి. ముడి సరుకులు వినియోగానికి గల అవరోధాలను తొలగించి అందుబాటులోకి తేవాలి. వీటిని తమ పరిశ్రమలోకి తేవడానికి, ఉత్పత్తులను సమీప ప్రధాన నగరాలు, ఓడరేవులు, రైల్వేస్టేషన్లకు చేర్చడానికి రోడ్డు మార్గాలను విస్తరించాలి. ఉత్పత్తికి కావలసిన నిరంతర నీరు, విద్యుత్ సౌకర్యాలను కల్పించాలి. మార్కెటింగ్ చేయడానికి కావలసిన ప్రోత్సాహకాలు అందజేయాలి. అన్ని రంగాలకు చెందిన ఇన్ఫర్మేషన్ నెట్ వర్క్ సదుపాయాలు అందుబాటులోకి తేవాలి. సాంకేతిక రంగంలో వస్తున్న మార్పులు, ఇవి తమ పరిశ్రమ ఆధునికీకరణకు ఏ విధంగా తోడ్పడగలవో సూచననివ్వగల సాంకేతిక నిపుణుల సహకారం అందివ్వాలి. బహుళ జాతి సంస్థల పోటీని తట్టుకొనే విధంగా పరిశ్రమలను ఆధునికీకరించే వీలుగా తక్కువ వడ్డీకి సకాలంలో రుణాలను అందజేయాలి.

10th Class Social Textbook Page No.141

ప్రశ్న 32.
ప్రభుత్వం తీసుకోగల ఇతర చర్యల గురించి ఆలోచించండి. తరగతిలో చర్చించండి.
జవాబు:
ప్రభుత్వ విధానాలు ధనికులు, అధికారం ఉన్న వాళ్ళవే కాక దేశంలోని ప్రజలందరి ప్రయోజనాలను కాపాడేలా ఉండాలి. ప్రభుత్వం చేపట్టగలిగిన కొన్ని చర్యల గురించి మీరు తెలుసుకున్నారు. ఉదాహరణకు కార్మిక చట్టాలు సరిగా అమలు అయ్యేలా చూసి కార్మికులకు తమ హక్కులు లభించేలా చూడాలి. చిన్న ఉత్పత్తిదారులు తమ సామర్థ్యాన్ని పెంచుకుని పోటీపడగల శక్తి వచ్చేంతవరకు వాళ్లకు సహాయపడాలి. అవసరమైతే ప్రభుత్వం వాణిజ్య, పెట్టుబడి అవరోధాలను ఉపయోగించుకోవచ్చు. మరింత న్యాయపూరిత నియమాల కోసం ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థతో సంప్రదింపులు జరుపవచ్చు. ఇవే ఆసక్తులు ఉన్న ఇతర అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలతో ‘కలసి, ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థలో అభివృద్ధి చెందిన దేశాల పెత్తనానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడవచ్చు.

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ

10th Class Social Studies 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
భారతదేశంలోని ప్రతి గ్రామాన్ని ప్రతి పదేళ్ళకు ఒకసారి జనాభా గణనలో సర్వేచేసి కింద ఇచ్చిన విధంగా వివరాలను పొందుపరుస్తారు. రాంపురానికి సంబంధించిన సమాచారం ఆధారంగా కింది వివరాలను నింపండి. (AS3)
అ. ఎక్కడ ఉంది (ఉనికి) :
ఆ. గ్రామ మొత్తం విస్తీర్ణం :
ఇ. భూ వినియోగం హెక్టార్లలో :

జవాబు:
అ. ఎక్కడ ఉంది (ఉనికి) :
పశ్చిమ ఉత్తరప్రదేశ్ లోని సారవంతమైన గంగా మైదానపు ఒండ్రునేలల్లో రాంపురం, ఉంది.

ఆ. గ్రామ మొత్తం విస్తీర్ణం : 290 హెక్టార్లు

ఇ. భూ వినియోగం హెక్టార్లలో : సాగులో ఉన్న భూమి.

ప్రశ్న 2.
రాంపురంలోని వ్యవసాయ కూలీలకు కనీస కూలీ కంటే తక్కువ కూలీ ఎందుకు లభిస్తోంది? (AS1)
జవాబు:
రాంపురంలో పనికోసం వ్యవసాయ కూలీల మధ్య తీవ్ర పోటీ ఉంది, కాబట్టి తక్కువ కూలీకైనా పనిచేయ్యటానికి ప్రజలు సిద్ధపడతారు. పెద్దరైతులు ట్రాక్టర్లు, నూర్పిడి యంత్రాలు, పంటకోత యంత్రాలపై ఆధారపడటం పెరగటంతో గ్రామీణ “ప్రాంతాలలో కూలీలకు లభించే పని దినాలు తగ్గిపోతున్నాయి. అందుచే రాంపురంలోని వ్యవసాయ కూలీలకు కనీస కూలీ కంటే తక్కువ కూలీ లభిస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
మీ ప్రాంతంలోని ఇద్దరు కూలీలతో మాట్లాడండి. ఇందుకు వ్యవసాయ కూలీలనుగానీ, భవన నిర్మాణంలో పని చేసేవాళ్ళనుగానీ ఎంచుకోండి. వాళ్ళకు ఎంత కూలీ లభిస్తోంది? వాళ్ళకు నగదు రూపంలో చెల్లిస్తారా, వస్తు రూపంలోనా? వాళ్ళకు క్రమం తప్పకుండా పని దొరుకుతుందా? వాళ్ళు అప్పుల్లో ఉన్నారా? (AS3)
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో భవన నిర్మాణ కూలీలకు రోజుకు రూ. 300/- లభిస్తుంది. దీనిని నగదు రూపంలో చెల్లిస్తారు. వీరికి సుమారుగా క్రమం తప్పకుండా పని దొరుకుతుంది. మా ప్రాంతంలో కూలీ పనిచేసే ప్రతివారికి అప్పు ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
ఒకే విస్తీర్ణం ఉన్న భూమి నుంచి ఉత్పత్తిని పెంచటానికి ఉన్న వివిధ పద్ధతులు ఏమిటి ? కొన్ని ఉదాహరణలతో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
ఒకే విస్తీర్ణంలో ఉన్న భూమి నుంచి ఉత్పత్తిని పెంచడానికి ఉన్న వివిధ పద్ధతులు :

1. బహుల పంటల సాగు విధానంలో నిరంతరం పంటలు పండించడం.
2. ఎల్లప్పుడూ నీరు అందుబాటులో ఉండేటట్లు సాగునీటి సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం.
3. భూమి సారాన్ని పోగొట్టకుండా ఉండేందుకు పంట మార్పిడి విధానం అమలు చేయటం.
4. అధిక దిగుబడినిచ్చే వంగడాలు వినియోగం, సస్యరక్షణ చర్యలు చేపట్టడం.
5. అనువైన చోట అంతర్ పంట సాగు చేయటం.

ప్రశ్న 5.
మధ్యతరగతి, పెద్ద రైతులకు వ్యవసాయానికి అవసరమైన పెట్టుబడి ఎలా సమకూరుతుంది? చిన్న రైతులకూ, వీళ్ళకు మధ్య ఉన్న తేడా ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
మధ్య తరగతి, పెద్ద రైతులకు వ్యవసాయంలో మిగులు ఉంటుంది. దీనిని తదుపరి పంటలకు, ఆధునిక వ్యవసాయ పనిముట్లు, యంత్రాలు కొనుగోలుకు ఖర్చు చేస్తారు. వీరు చిన్న రైతులకు వడ్డీకి అప్పులు యివ్వడం, ట్రాక్టర్లు అద్దెకు యివ్వడం, వ్యాపారాలు చేస్తూ అదనపు ఆదాయాన్ని పొందుతారు. అందుచే వీరికి పెట్టుబడి ఓ సమస్య కాదు. చిన్న రైతులు పండించే పంట తమ కుటుంబ అవసరాలకే సరిపోతుంది. అందుచే వీరు పెట్టుబడి కోసం అప్పులు చేస్తుంటారు.

ప్రశ్న 6.
ఏ షరతుల మీద తేజ్ పాల్ నుండి సవిత అప్పు పొందింది? తక్కువ వడ్డీకి బ్యాంకు నుంచి రుణం లభిస్తే సవిత పరిస్థితి . భిన్నంగా ఉండేదా? (AS1)
జవాబు:
సవిత అనే చిన్న రైతు గోధుమ పంట పండించడానికి పెట్టుబడికై తేజ్ పాల్ అనే రైతు వద్ద నాలుగు నెలల్లో తిరిగి యివ్వాలన్న షరతు మీద 36% వడ్డీకి 6000 రూపాయలు అప్పు తీసుకుంది. కోత సమయంలో రోజుకు వంద రూపాయల కూలీకి తేజ్ పాల్ పొలంలో పనిచేయడానికి కూడా ఈమె అంగీకరించింది. తక్కువ వడ్డీకి రుణం లభిస్తే సవిత తన మిగులు పంట నుండి అప్పు తీర్చేది. తాను చేసిన పనికి న్యాయమైన కూలీ లభించేది.

ప్రశ్న 7.
మీ ప్రాంతంలోని పెద్దవాళ్ళతో మాట్లాడి గత 30 సంవత్సరాలలో సాగునీటి విధానాలలోనూ, వ్యవసాయ పద్ధతులలోనూ వచ్చిన మార్పుల గురించి ఒక నివేదిక రాయండి. (AS3)
జవాబు:
గత 30 సంవత్సరాలుగా సాగునీటి విధానంలో కొత్తగా కాలువలు, చెరువులు సమకూరలేదు. అనేక వ్యవసాయ చెరువులు ఆక్రమణలకు గురై, మరమ్మతులు లేక నిరుపయోగంగా మారాయి. చెరువులలోకి రావలసిన వర్షపు నీరు రావలసిన మార్గాలు గృహ నిర్మాణాలు, రహదారుల నిర్మాణం మూలంగా మూతపడ్డాయి. భూగర్భ జలాలు తగ్గడంతో బోరుబావులు లోతుగా తీయవలసి వస్తోంది. దగ్గర దగ్గరగా బోరుబావులు త్రవ్యడంతో నీరు అందుబాటులోకి రావటం లేదు. నిరంతర విద్యుత్ కోతల మూలంగా సాగునీరు సరిగ్గా అందటంలేదు. అంతరాష్ట్ర జల వివాదాల కారణంగా వర్షాభావ స్థితిలో ఆనకట్టలు నిండక కాలువలు’ ప్రవహింపక కాలువ చివరి భూములకు సాగునీరు అందడం లేదు.

కొత్త రకం వంగడాలు, క్రిమి సంహారక మందులు రావటంతో ఉత్పత్తి పెరిగింది. కానీ వ్యవసాయం గిట్టుబాటు కాకపోవటం, వ్యవసాయేతర పనులలో ఆదాయం బాగుండటంతో చిన్న చిన్న రైతులు వ్యవసాయంపై శ్రద్ధ తగ్గించారు.

ప్రశ్న 8.
మీ ప్రాంతంలోని ప్రధాన వ్యవసాయేతర పనులు ఏమిటి? ఏదైనా ఒక కార్యక్రమాన్ని ఎంచుకుని ఒక చిన్న నివేదిక తయారు చేయండి. (AS3)
జవాబు:
మా ప్రాంతం పట్టణానికి సమీపంలో ఉన్నందున నిర్మాణ కార్యక్రమాలలో ఎక్కువ మంది శ్రామికులు పనిచేస్తున్నారు. చద్దన్నం తిని మధ్యాహ్న భోజనం కేరేజిలో పట్టుకొని కూలీలందరూ ఆటోలలో బయలుదేరి గుత్తేదారు సూచించిన స్థలానికి ఉదయం 9 గంటల భోజన విరామం తరువాత 3 గంటల నుండి సాయంత్రం 6 గంటల వరకు పనిచేస్తారు. ఇంటికి కావలసిన సరుకులను కొనుగోలుచేసి తిరిగి శ్రామికులందరూ ఆటోలో ఇంటికి చేరుతారు. రోజు కూలీ రూ. 300/- చెల్లిస్తున్నారు. ఈ కార్మికులు ఇందిరమ్మ ఇల్లు వంటి పథకాల లబ్ధిదారులుగా స్వగృహాన్ని ఏర్పరచుకొని పిల్లలను తమ గ్రామంలోని ప్రభుత్వ/ప్రైవేటు పాఠశాలలో చదివిస్తున్నారు. ఈ శ్రామికులలో చాలా మంది అక్షరాస్యులు. మహిళలు కూడా పురుషులతో సమానంగానే పనిచేస్తారు.

ప్రశ్న 9.
ఉత్పత్తికి భూమి కాకుండా శ్రమ కొరతగా ఉండే పరిస్థితిని ఊహించుకోండి. అప్పుడు రాంపురం కథ ఇందుకు భిన్నంగా ఉండేదా? ఎలా? తరగతిలో చర్చించండి. (AS1)
జవాబు:
ఉత్పత్తికి భూమి కాకుండా శ్రమ కొరతగా ఉంటే రాంపురం కథ ఇందుకు భిన్నంగా ఉండేది. వ్యవసాయ కూలీలకు ఇప్పటికంటే ఎక్కువ కూలీ లభించేది. చిన్న రైతులు తమ మిగులు కాలంలో వ్యవసాయకూలీ ద్వారా ఎక్కువ ఆదాయం పొంది దానిని తమ వ్యవసాయానికి పెట్టుబడిగా పెట్టేవారు. దీంతో పెద్దరైతుల నుండి అధిక వడ్డీలకు అప్పులు తేవడం, వారు చెప్పిన రేటుకు పనిచేయడం లాంటి సమస్యల నుండి బయటపడేవారు.

ప్రశ్న 10.
గోసాయిపూర్, మణాలి అనేవి ఉత్తర బీహార్‌లోని రెండు గ్రామాలు. రెండు గ్రామాలలోని 860 కుటుంబాల నుంచి 250 కంటే ఎక్కువ మగవాళ్ళు పంజాబ్ లేదా హర్యానా గ్రామీణ ప్రాంతాలలో, లేదా ఢిల్లీ, ముంబయి, సూరత్, హైదరాబాదు, నాగపూర్ వంటి నగరాలలో పనిచేస్తున్నారు. ఇలా వలస వెళ్ళటం భారతదేశమంతటా గ్రామాలలో సాధారణమే. ప్రజలు ఎందుకు వలస వెళతారు? (గత అధ్యాయానికి మీ ఊహను జోడించి) గోసాయిపుర్, మజాలి గ్రామల నుంచి వలస వెళ్ళినవాళ్లు ఆయా ప్రాంతాలలో ఏ పని చేస్తారో రాయండి. (AS4)
జవాబు:
ఉత్తర బీహార్‌లోని గోసాయిపూర్, మజాలి గ్రామాల నుండి వలసలు వెళ్ళుటకు బహుశా క్రింది కారణాలు కావచ్చును.

1. ఆ గ్రామాలలో తగినంత పని దొరకపోవడం.
2. పని దొరికినా తగినంత కూలీ లభించక పోవటం.
3. సంవత్సరంలో ఎక్కువ భాగం పనిలేకుండా ఉండటం.
4. గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం వంటి ప్రభుత్వ పథకాలు సక్రమంగా అమలుకాకపోవటం.
5. ప్రజలు అధిక ఆదాయాలు పొందాలనుకోవటం తద్వారా జీవన ప్రమాణాలను పెంచుకోవాలని ఆశించండం.
6. సమీప పట్టణాలలో ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి మార్గాలు లేకపోవటం.

ఢిల్లీ, ముంబయి, సూరత్, హైదరాబాదు, నాగపూర్ వంటి నగరాల్లో వలస వెళ్లేవారు చేయుపనులు.

రవాణా, నిర్మాణరంగం, పెయింటింగ్స్, వాచ్ మెన్ వంటి ఉద్యోగాలు, తోపుడు బండ్లపై కూరగాయలు, పండ్లు, గృహోపకరణాలు అమ్మటం, కర్మాగారాలలో పనిచేయడం, కార్పెంటరీ, బొంతలు కుట్టడం వంటివి.

ప్రశ్న 11.
పట్టణ ప్రాంతాలలో వస్తువుల ఉత్పత్తికి కూడా భూమి అవసరం. గ్రామీణ ప్రాంతంలో భూ వినియోగానికీ, పట్టణ ప్రాంతాలలో భూ వినియోగానికి మధ్య గల తేడా ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:

పట్టణ ప్రాంతంలో భూ వినియోగం	గ్రామీణ ప్రాంతంలో భూ వినియోగం
1) పట్టణ ప్రాంతాలలో వస్తువుల ఉత్పత్తికి వినియోగించే భూమి రేట్లు అత్యధికం.	1) గ్రామీణ ప్రాంతాలలో భూముల రేట్లు సాధారణంగా ఉంటాయి.
2) పట్టణ ప్రాంతాలలో స్వంత భూమి లేకున్న అద్దెకు/లీజుకు భూమి తీసుకొని వస్తు ఉత్పత్తి చేస్తారు.	2) గ్రామీణ ప్రాంతాలలో సాధారణంగా భూమి కొనుగోలు చేసి వినియోగిస్తారు.
3) పరిమిత స్థలంలో ప్రణాళికాబద్ధంగా వస్తూత్పత్తి జరుపుకోవాలి.	3) అవసరమైన స్థలం లభిస్తుంది.
4) పట్టణ ప్రాంతాల్లో భూమి గృహ నిర్మాణాలకు, వ్యాపార సంబంధ నిర్మాణాలకు వినియోగిస్తారు.	4) గ్రామీణ ప్రాంతాలల్లో భూమి పంటలు పండించడానికి, తోటల పెంపకానికి వినియోగిస్తారు.

ప్రశ్న 12.
ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో “భూమి” అన్న దాని అర్థం మరొకసారి చదవండి. వ్యవసాయం కాకుండా ఇతర ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో భూమి ముఖ్యమైన అవసరంగా ఉన్న మరొక మూడు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి. (AS1)
జవాబు:
వ్యవసాయం కాకుండా ఇతర ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో భూమి ముఖ్యమైన అవసరం ఉన్న వాటికి ఉదాహరణలు.

1. పౌల్టీల ఏర్పాటు నిర్వహణ.
2. ఇటుక బట్టీల ఏర్పాటు, విక్రయం.
3. ఈమూ పక్షుల పెంపక కేంద్రం ఏర్పాటు.
4. ఐస్ ఫ్యాక్టరీ ఏర్పాటు.
5. కుండీల తయారీ.

ప్రశ్న 13.
ఉత్పత్తికి, ప్రత్యేకించి వ్యవసాయానికి అవసరమైన నీరు ఒక సహజ వనరు. ఇప్పుడు నీటిని పొందటానికి దీని వినియోగానికి , ఎక్కువ పెట్టుబడి అవసరం అవుతోంది. ఈ వాక్యాలను వివరించండి. (AS2)
జవాబు:
ఉత్పత్తికి, ప్రత్యేకించి వ్యవసాయానికి అవసరమైన నీరు ఒక సహజ వనరు. ఇప్పుడు నీటిని పొందడానికి, దీని వినియోగానికి ఎక్కువ పెట్టుబడి అవసరం అవుతోంది. నీరు సహజ వర్షం నుండి లభిస్తుంది. అయితే కొండలులో చెట్లు నరికివేయటం, గ్రానైట్, క్వారీలకై వాటి రూపాలే లేకుండా చేయడంతో సహజంగా పడాల్సిన వర్షాలు తుఫానులు వస్తే కానీ రావటం లేదు. వర్షాలు సకాలంలో కురవకపోవటంతో విత్తులు నాటిన నుండి పంటకోసే వరకు సాగు నీటిపైన ఆధారపడాల్సి ఉంటుంది. వర్షాలు సరిగా కురవకపోవటంతో సహజ నీటివనరులైన నదీ కాలువలు, చెరువులు, బావుల నుండి సకాలంలో సాగునీరు లభించటం లేదు. దీంతో విద్యుత్ మోటర్లుతో నడిచే బోరుబావుల ద్వారా సాగునీరు పొందవలసి వస్తోంది. భూగర్భ జలాలు లోలోతుకు పోతుండటంతో వాటి త్రవ్వకం, నిర్వహణ ఖర్చుతో కూడినదైపోయింది.

10th Class Social Studies 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.117

ప్రశ్న 1.
రాష్ట్ర లేక జిల్లా భౌగోళిక పటాలను చూసి బాగా సాగునీటి సదుపాయం ఉన్న ప్రాంతాలను గుర్తించండి. మీరు ఉంటున్న ప్రాంతం దీని కిందికి వస్తుందా?
జవాబు:
అట్లాసు చూసి సాగునీటి సదుపాయం గల ప్రాంతాలను గుర్తించగా, మేము నివాసం ఉంటున్న ప్రాంతం కూడా దీని కిందకే వచ్చింది. అనగా మా ప్రాంతం కూడా సాగునీటి సదుపాయం కలిగి ఉంది.

10th Class Social Textbook Page No.126

ప్రశ్న 2.
ఈ పనికి మిశ్రిలాలకు ఏ భౌతిక పెట్టుబడులు అవసరం అయ్యాయి?
జవాబు:
చెరకు తయారీకి మిశ్రిలాలకు బెల్లం తయారీ యూనిట్ (చెరకు రసం తీసే యంత్రం, చెరకు రసం వేడిచేసే పెద్ద పెనం, మట్టి కుండలు, షెడ్ మొదలైనవి)కు అయ్యే ఖర్చును భౌతిక పెట్టుబడిగా పేర్కొనవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
దీనికి శ్రమ ఎవరిద్వారా అందుతోంది?
జవాబు:
దీనికి శ్రమ కూలీల ద్వారా అందుతుంది. విద్యుత్ తో యంత్రం నడుస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
బెల్లాన్ని మిశ్రిలాల్ తన ఊళ్లో కాకుండా జహంగీరాబాదులోని వ్యాపారస్తులకు ఎందుకు అమ్ముతున్నాడు?
జవాబు:
మిశ్రిలాల్ గ్రామంలో బెల్లం పెద్ద మొత్తంలో ఒకేసారి కొనేవారుండరు. అందుచే ఆయన జహంగీరాబాదులోని వ్యాపారులకు బెల్లం అమ్ముతున్నాడు.

ప్రశ్న 5.
ఎవరి స్థలంలో దుకాణాలను నెలకొల్పుతారు?
జవాబు:
బస్టాండుకు దగ్గరగా ఉన్న ఇళ్లల్లో కొన్ని కుటుంబాల వారు తమకున్న స్థలంలో కొంత భాగాన్ని దుకాణాలు తెరవడానికి ఉపయోగిస్తారు.

ప్రశ్న 6.
తినే వస్తువులు అమ్మే ఈ దుకాణాలలో శ్రమ ఎవరిది?
జవాబు:
కుటుంబంలోని మహిళలు, పిల్లలు.

ప్రశ్న 7.
ఇటువంటి దుకాణాలకు ఎలాంటి నిర్వహణ పెట్టుబడి అవసరం అవుతుంది?
జవాబు:
ఇలాంటి దుకాణాలు సాధారణంగా స్వయం ఉపాధితో పెట్టినవే.

ప్రశ్న 8.
భౌతిక పెట్టుబడి కిందికి వచ్చే వాటిని పేర్కొనండి.
జవాబు:
భౌతిక పెట్టుబడి కింద వచ్చేవి – పిండిమర మొదలైనవి.

ప్రశ్న 9.
మీ ప్రాంతంలో బజారులో తిరుగుతూ సరుకులు అమ్మేవాళ్లల్లో ఒకరి నుంచి వాళ్ల రోజువారీ అమ్మకాలు ఎంతో తెలుసుకోండి. ఏమైనా పొదుపు చేస్తున్నారో, లేదో ఎలా తెలుస్తుంది ? టీచరుతో చర్చించండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో బజారులో తిరుగుతూ సరుకులు అమ్మేవారు తమ ఆదాయంలో కొంత మేరకు స్వయంశక్తి సంఘాల పొదుపుల్లోనో, గ్రామాల్లో వేసే చీటీ (చిట్స్)లోనో పొదుపు చేస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.127

ప్రశ్న 10.
కిశోర్ స్థిర పెట్టుబడి ఏమిటి ? అతడి నిర్వహణ పెట్టుబడి ఏమై ఉంటుంది?
జవాబు:
గేదె, బండి – కిశోర్ యొక్క స్థిర పెట్టుబడి. గేదె దానా, బండి మరమ్మతులు, కందెన వంటివి నిర్వహణ పెట్టుబడి.

ప్రశ్న 11.
కిశోర్ ఎన్ని ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలలో పాల్గొంటూ ఉన్నాడు?
జవాబు:
కిశోర్ పాల ఉత్పత్తి, రవాణా అనే రెండు రకాల ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలలలో పాల్గొన్నాడు.

ప్రశ్న 12.
రాంపురంలో మెరుగైన రోడ్ల వల్ల కిశోర్ లాభపడ్డాడా?
జవాబు:
కిశోర్ తన గేదెతో నడిచే బండి సులువుగా నడపడానికి రాంపురంలోని మెరుగైన రోడ్లు ఉపయోగపడ్డాయి.

10th Class Social Textbook Page No.115

ప్రశ్న 13.
వ్యవసాయం గురించి మీకు ఏం తెలుసు ? వివిధ కాలాల్లో పంటలు ఎలా మారుతూ ఉంటాయి? వ్యవసాయం మీద ఆధారపడిన అధిక శాతం ప్రజలకు భూమి ఉందా, లేక వాళ్లు వ్యవసాయ కూలీలా?
జవాబు:
భూమి సాగుచేసి పంటలు పండించడాన్ని వ్యవసాయం అంటారు.. పంటలు కాలము, సాగునీటి సదుపాయం వంటి సౌకర్యాల ఆధారంగా పండుతాయి. ఉదా : వరి పంటకు 25°C ఉష్ణోగ్రత, మొదలలో నీరు నిలువ ఉండాలి. గోధుమ పంటకు తక్కువ ఉష్ణోగ్రత ఉండాలి. కాబట్టి కాలాన్ని, ప్రాంతాన్ని బట్టి పంటలు మారుతుంటాయి. వ్యవసాయం మీద ఆధారపడిన వారిలో అధిక శాతం మందికి భూమిలేదు. వారంతా వ్యవసాయ కూలీలు.

10th Class Social Textbook Page No.117

ప్రశ్న 14.
కింది పట్టిక భారతదేశంలో సాగుకింద ఉన్న భూమిని మిలియన్ హెక్టార్లలో చూపిస్తుంది. పక్కన ఉన్న గ్రాఫ్ లో వీటిని పొందుపరచండి. గ్రాఫ్ ఏం తెలియచేస్తోంది? తరగతి గదిలో చర్చించండి.

జవాబు:
గ్రాఫ్ ను పరిశీలించగా 1950లో భారతదేశంలో గల సాగుభూమి 120 మిలియన్ హెక్టార్లు, 1960లో 130, 1970లో 110 మిలియన్ హెక్టార్లకు పెరిగింది. అయితే గత 4 దశాబ్దాలుగా సాగుభూమి స్థిరంగా ఉండిపోయింది. ఏ మాత్రము పెరగలేదు. జనాభా మాత్రం దశాబ్దానికి దశాబ్దానికి పెరుగుతూనే ఉంది. కాబట్టి భవిష్యత్తులో తిండి గింజలు (ఆహార) కొరత ఏర్పడవచ్చు. కావునా, అందుబాటులో గల సాగుభూమికి సాగునీరందివ్వడానికి ప్రాజెక్టులను నిర్మించి బహుళ పంటల పద్ధతి అమలు చేయటం, పంట దిగుబడికి నూతన విధానాలు అమలు చేయటం వంటివి చేయాలి.

ప్రశ్న 15.
‘రాంపురంలో పండించిన పంటల గురించి తెలుసుకున్నారు. మీ ప్రాంతంలో పండించే పంటల ఆధారంగా కింది పట్టికను నింపండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 16.
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ‘బహుళ పంటలు’ సాగు చెయ్యటానికి దోహదపడే కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో బహుళ పంటలు సాగుచేయుటకు దోహదపడే అంశాలు :

1. వ్యవసాయ కూలీల అందుబాటు
2. సాగునీరు లభ్యత
3. సారవంతమైన నేల
4. కాలానుగుణంగా పంటలు మార్చే నేర్పుగల అనుభవనీయులైన రైతులు.

10th Class Social Textbook Page No.119

ప్రశ్న 17.
ఈ క్రింది పటంలో చిన్న రైతులు సాగుచేసే భూమిని గుర్తించి రంగులు నింపండి.

పటం : ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ఒక గ్రామంలో సాగుభూమి పంపిణీ

ప్రశ్న 18.
అనేక మంది రైతులు ఇంత చిన్న కమతాలను ఎందుకు సాగుచేస్తున్నారు?
జవాబు:
అనేక మంది చిన్న చిన్న కమతాలను సాగుచేయుటకు గల కారణాలు.

1. రైతుగా సామాజిక హోదా.
2. తన పొలంలో పండే పంట తింటున్నాననే తృప్తి.
3. ఈ భూమి రైతుకు పరపతినేర్పాటు చేస్తుంది.
4. ఈ చిన్న కమతాలలో రెండు, మూడవ పంటలుగా వాణిజ్య పంటలు వేసి ఆర్థికంగా అవసరాలు తీర్చుకుంటాడు.
5. చిన్న కమతాలలో వ్యవసాయం చేసుకుంటూ, మిగతా సమయాలలో ఇతరుల పనికి కూలీకి వెళ్లటం, వ్యాపారాలు చేయటం వంటివి చేస్తారు.

10th Class Social Textbook Page No.119

ప్రశ్న 19.
భారతదేశంలో రైతులు, వాళ్లు సాగుచేసే భూముల వివరాలు కింద ఇచ్చిన పట్టికలోనూ, ‘పై’ చార్టులోనూ ఉన్నాయి.

గమనిక : ఈ గణాంకాలు రైతులు సాగుచేస్తున్న భూమి వివరాలను తెలియజేస్తున్నాయి. ఈ భూమి సొంతం కావచ్చు లేదా కౌలుకు తీసుకున్నది కావచ్చు.
1) బాణం గుర్తులు ఏమి సూచిస్తున్నాయి?
2) భారతదేశంలో సాగుభూమి పంపిణీలో అసమానతలు ఉన్నాయని మీరు అంగీకరిస్తారా?

జవాబు:

1. భారతదేశంలో సాగుభూమి పంపిణీలో అసమానతలను బాణం గుర్తులు సూచిస్తున్నాయి.
2. రైతు జనాభాలో కేవలం 13% గల మధ్య తరగతి, భూస్వాముల చేతిలో మొత్తం భూమిలో సగం కంటే ఎక్కువ అనగా 52% భూమి ఉంది. 87%, చిన్న రైతుల వద్ద కేవలం 48% భూమి మాత్రమే ఉంది. అనగా దేశంలోని అత్యధిక సాగుభూమి కొద్ది మంది రైతుల చేతులలోనే ఉంది.

10th Class Social Textbook Page No.120

ప్రశ్న 20.
దళ లాంటి వ్యవసాయ కూలీలు పేదవారుగా ఎందుకు ఉన్నారు?
జవాబు:
దళ లాంటి వ్యవసాయ కూలీలు పేదవారుగా ఉండుటకు కారణాలు :
రాంపురంలో పనికోసం వ్యవసాయ కూలీల మధ్య తీవ్ర పోటీ ఉంది. కాబట్టి తక్కువ కూలీకైనా పని చేయుటకు ప్రజలు సిద్ధపడుతున్నారు. అందుచే దళ లాంటి వ్యవసాయ కూలీలు పేదవారుగా మిగిలిపోతున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.121

ప్రశ్న 21.
తమ కోసం వ్యవసాయ కూలీలు పనిచెయ్యటానికి రాంపురంలోని మధ్యతరగతి, పెద్ద రైతులు ఏం చేస్తారు? మీ ప్రాంతంలోని పరిస్థితిని దీనితో పోల్చండి.
జవాబు:
తమ కోసం వ్యవసాయ కూలీలు పనిచెయ్యటానికి రాంపురంలో మధ్యతరగతి పెద్ద రైతులు పేదవారికి, చిన్న రైతులకు అప్పులిచ్చి తామిచ్చే కూలీకి తమ పొలాల్లో తప్పనిసరిగా పనిచేయాలనే నిబంధన విధిస్తారు. మా ప్రాంతంలో అటువంటి పరిస్థితులు లేవు. వ్యవసాయేతర పనులు లభించడంతో వ్యవసాయ పనులపైనే ఆధారపడవలసిన అవసరం లేదు.

10th Class Social Textbook Page No.121

ప్రశ్న 22.
కింది పట్టికను నింపండి :

ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో శ్రమ	ఒక్కొక్కదానికి మూడు భిన్నమైన ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
యజమాని / కుటుంబం కూడా అవసరమైన పని చేస్తారు.
పని చెయ్యటానికి యజమాని కూలీలను నియమిస్తాడు.

జవాబు:

ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో శ్రమ	ఒక్కొక్కదానికి మూడు భిన్నమైన ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
యజమాని / కుటుంబం కూడా అవసరమైన పని చేస్తారు.	తమ స్వంత పొలంలో వ్యవసాయ పనులు. ఇంటి మైనర్ రిపేర్లు, పంటలేని సమయంలో పొలాన్ని సిద్ధం చేయటం.
పని చెయ్యటానికి యజమాని కూలీలను నియమిస్తాడు.	పొలానికి ఎరువు వేయించటం, పంట కాలంలో పనులు – ఉడుపు, కలుపుతీత, గొప్పు, కోత వంటివి. పొలానికి సాగునీరు రావలసిన కాలువలు త్రవ్వించుట మొదలైనవి.

ప్రశ్న 23.
మీ ప్రాంతంలో వస్తువుల, సేవల ఉత్పత్తిలో ఏ ఏ రకాలుగా శ్రమను పొందుతారు?
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో వస్తువుల, సేవల ఉత్పత్తిలో శ్రమను పొందు రకాలు:

1. పనిచేసే కూలీలు
2. పంటను సమీప మార్కెట్ కు తరలించే వాహనాల డ్రైవర్లుగా
3. వాహనాలు నుంచి సరుకు దించే కూలీలుగా
4. విత్తనాలు, ఎరువులు అమ్మే వ్యాపారులు
5. పేపరు మిల్లుల ఏజంట్లుగా

10th Class Social Textbook Page No.122

ప్రశ్న 24.
క్రింది పట్టికను పరిశీలించండి.

1) పైన ఇచ్చిన కూలిరేట్లతో మీ ప్రాంతంలో ఏదైనా పనికి అమలులో ఉన్న కూలిరేట్లను పోల్చండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో రోజువారీ కూలీలు పైన పేర్కొన్న విధంగానే ఉన్నాయి. పురుషులకు కనీస కూలీ రూ. 200 కాగా, స్త్రీలకు రూ. 150. దత్తాంశంలో చాలా వ్యత్యాసాలున్నాయి.

2) కనీస కూలీరేట్ల గురించి తెలుసుకొని వాటితో పోల్చండి.
జవాబు:
1) నూర్పిడి చేసినందుకు స్త్రీలకు (పైన పేర్కొన్న విధంగా) కనీస కూలీ రూ. 118 లభిస్తుంది.
2) కాగా మా ప్రాంతంలో నూర్పిడి చేసినందుకు స్త్రీలకు రూ. 200ల కనీస కూలీ ఇస్తున్నారు.

3) ఒక పనికి ఆడవాళ్ల కంటే మగవాళ్లకు ఎక్కువ కూలీ ఎందుకు లభిస్తోంది? చర్చించండి.
జవాబు:
ఆడవారికంటే మగవారు ఎక్కువ పనిచేయగలరనే భావన వలన ఒక పనికి ఆడవారికంటే మగవారికి ఎక్కువ కూలి ఇస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.126

ప్రశ్న 25.
మిశ్రిలాల్ తన లాభాన్ని ఎందుకు పెంచుకోలేకపోతున్నాడు? అతడికి నష్టాలు వచ్చే సందర్భాలు ఏమిటో ఆలోచించండి.
జవాబు:
మిశ్రిలాల్ బెల్లం తయారీని కుటీర పరిశ్రమగా నిర్వహిస్తున్నాడు. పెద్ద ఎత్తున చెరుకు కొని యంత్రాల సంఖ్య పెంచడం, శ్రామికులను వినియోగించడం ద్వారా ఆయన బెల్లం ఉత్పత్తిని పెంచి అధిక లాభాలను ఆర్జించగలడు. అయితే వ్యాపారంలో పోటీ, మార్కెట్ రిల మూలంగా నష్టాలు కూడా రావచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.124

ప్రశ్న 26.
ముగ్గురు రైతులను తీసుకోండి. ముగ్గురూ గోధుమలు పండించారు. అయితే వాళ్ళు ఉత్పత్తి చేసిన దానిలో తేడా ఉంది (రెండవ నిలువు వరుస). వివిధ రైతులు ఎదుర్కొనే పరిస్థితిని విశ్లేషించటానికి కొన్ని అంశాలు అందరికీ సమానమని అనుకోవాలి. తేలికగా లెక్క కట్టటానికి ఈ అంశాలను అనుకుందాం :
1) ప్రతి రైతు కుటుంబం వినియోగించే గోధుమల మొత్తం సమానం (మూడవ నిలువు వరుస).
2) ఈ సంవత్సరంలో మిగిలిన గోధుమనంతా వచ్చే సంవత్సరం విత్తనంగా రైతులందరూ ఉపయోగించుకుంటారు. అందుకు వాళ్లకు తగినంత భూమి ఉంది.
3) అందరికి ఉపయోగించిన విత్తనం కంటే రెట్టింపు దిగుబడి వస్తుందనుకుందాం. ఉత్పత్తిలో ఎటువంటి అకస్మాత్తు నష్టాలు లేవు.
పట్టికను పూర్తి చేయండి.

• మూడు సంవత్సరాలలో ముగ్గురు రైతుల గోధుమ ఉత్పత్తిని పోల్చండి.
• 3వ రైతు పరిస్థితి 3వ సంవత్సరంలో ఏమవుతుంది ? అతడు ఉత్పత్తిని కొనసాగించగలడా ? ఉత్పత్తిని కొనసాగించటానికి అతడు ఏం చెయ్యాలి?
జవాబు:
1వ రైతు

వినియోగం కంటే ఉత్పత్తి రెట్టింపుతో ప్రారంభించిన 2వ రైతు మిగులునే వచ్చే సంవత్సరానికి పెట్టుబడిగా పెట్టి పంట కొనసాగిస్తున్నాడు.

వినియోగానికి రెట్టింపు కంటే ఎక్కువ ఉత్పత్తితో ప్రారంభించిన 1వ రైతు పెట్టుబడిని పెంచుకుంటూ మిగులును పెంచుకుంటున్నాడు.

3వ రైతుకు 2వ సంవత్సరానికే మిగులు లేకపోవడంతో 3వ సంవత్సరం ఉత్పత్తి సాధ్యంకాని స్థితి నెలకొంది. కాబట్టి 3వ రైతు సాగుభూమిని పెంచి ఉత్పత్తిని పెంచుకోవలసి ఉంది.

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 8th Lesson ప్రజలు – వలసలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 8th Lesson ప్రజలు – వలసలు

10th Class Social Studies 8th Lesson ప్రజలు – వలసలు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
కింది వాటితో ఒక పట్టిక తయారుచేసి వలస కార్మికుల వివిధ ఉదాహరణలను క్రోడీకరించండి. (AS3)
1) వలస కార్మికులు
2) వలసల కారణాలు
3) వలస వెళ్లిన వాళ్ల జీవన ప్రమాణాలు
4) వాళ్ల జీవితాల ఆర్థిక స్థితిపై ప్రభావం
5) వాళ్లు వలస వచ్చిన ప్రాంత ప్రజల జీవితాల ఆర్థిక స్థితిపై ప్రభావం.
జవాబు:

ప్రశ్న 2.
గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి పట్టణ ప్రాంతాలకు, గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి గ్రామీణ ప్రాంతాలకు వలసల మధ్య పోలికలు, తేడాలు రాయండి. (AS1)
జవాబు:

గ్రామీణ ప్రాంతం నుండి గ్రామీణ ప్రాంతానికి వలసలు	గ్రామీణ ప్రాంతం నుండి పట్టణ ప్రాంతానికి వలసలు
1) భౌగోళికంగా పెద్దగా తేడా ఉండదు. అందుచే కనీస సదుపాయాలతో సర్దుకుపోతారు.	1) మురికివాడలు, త్రాగునీరు, విద్యుత్ సదుపాయాలు లేని ప్రాంతాలలో నివసించవలసి ఉంటుంది.
2) సంవత్సరంలో కొంతకాలం మాత్రమే ఉపాధి లభిస్తుంది.	2) వేర్వేరు ఉపాధి అవకాశాలుండటంతో ఎక్కువ కాలం పట్టణాలలో ఉపాధి పొందవచ్చు.
3) పిల్లల చదువులకు ఆటంకం కలుగవచ్చు.	3) పిల్లలను చదివించుకొనేందుకు పాఠశాలలు అందు బాటులో ఉంటాయి.
4) అవ్యవస్థీకృత రంగానికే పరిమితం.	4) నైపుణ్యం, కృషి ఉంటే వ్యవస్థీకృత రంగంలో అవకాశాలు లభిస్తాయి.
5) కార్మికులు అసంఘటితంగా ఉన్నందున పనిగంటలు, సెలవులు, బీమా, సరియైన వేతనాలు లభించవు.	5) పట్టణ వాతావరణంలో కార్మికులు సంఘటితమై పరిమిత పనిగంటలు, కనీస సెలవులు, మెరుగైన వేతనాలు (కూలీ) వంటివి పొందుతారు.
6) సామాజిక స్థాయిలో మార్పుండదు.	6) సామాజిక స్థాయి పెరుగుతుంది.
7) జీవనం గడపడానికే ప్రాధాన్యత.	7) కొత్త నైపుణ్యాలను నేర్చుకొని జీవనాన్ని మెరుగు పరచుకోవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
వీటిల్లో దేనిని కాలానుగుణ వలసగా పరిగణించవచ్చు? ఎందుకు? (AS1)
అ) వివాహం కారణంగా తల్లిదండ్రుల ఇంటినుంచి భర్త ఇంటికి స్త్రీ వెళ్లటం.
ఆ) తమిళనాడులో పసుపుదుంప తీయటానికి ఒక జిల్లా నుంచి మరొక జిల్లాకి మూడు నెలలపాటు వెళ్లటం.
ఇ) సంవత్సరంలో ఆరునెలల కోసం ఢిల్లీలో రిక్షా తోలటానికి బీహారు గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి వెళ్లటం.
ఈ) హైదరాబాదులో ఇళ్లల్లో పనిచెయ్యటానికి నల్గొండ జిల్లా నుంచి ఆడవాళ్లు రావటం.
జవాబు:
(ఆ) దీనిని మనం కాలానుగుణమైన వలసగా పరిగణించవచ్చు. ఎందువలననగా వీరి వలస కాలం ఆరు నెలలలోపు ఉండుటే.

ప్రశ్న 4.
వలస వెళ్లిన వాళ్లు ఆ ప్రాంతంలో సమస్యలు సృష్టిస్తారా / సమస్యలకు కారణం అవుతారా? మీ, సమాధానానికి కారణాలు ఇవ్వండి. (AS4)
జవాబు:
వలస వెళ్లిన వారు ఆ ప్రాంతాలలో సమస్యలు సృష్టించరు. సమస్యలకు కారణం అవ్వరు. ఎందువలననగా వీరు కేవలం ఉపాధి కోసం వలస వెళ్లిన వారు. అయితే శాశ్వత వలసలు వెళ్లి వ్యవస్థీకృత రంగంలో స్థిరపడిన కార్మికులు తమ హక్కుల కోసం పోరాటాలు చేస్తారు. కొన్నిసార్లు ఈ పోరాటాలు ఆయా పరిశ్రమలు లాకౌట్లకు కూడా దారితీస్తాయి.

ప్రశ్న 5.
కింద వివిధ రకాల వలన ఉదాహరణలు ఉన్నాయి. వాటిని అంతర్గత, అంతర్జాతీయ వలసలుగా వర్గీకరించండి.
అ) సాంకేతిక పనివాళ్లుగా పనిచెయ్యటానికి భారతదేశం నుంచి సౌదీ అరేబియాకి వెళ్లటం.
ఆ) బీహారు నుంచి పంజాబ్ కి వెళ్లే వ్యవసాయ కూలీలు.
ఇ) ఒడిశా నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్ కి ఇటుక బట్టీలలో పనిచెయ్యటానికి వెళ్లటం.
ఈ) భారతీయ పిల్లలకు చైనీస్ భాష నేర్పటానికి చైనా నుంచి వచ్చే టీచర్లు.
జవాబు:
అ) అంతర్జాతీయ వలస
ఆ) అంతర్గత వలస
ఇ) అంతర్గత వలస
ఈ) అంతర్జాతీయ వలస

ప్రశ్న 6.
వలస కుటుంబాలలోని అధికశాతం పిల్లలు బడి మధ్యలోనే మానేస్తారు. దీనితో మీరు ఏకీభవిస్తారా? మీ సమాధానానికి కారణాలు పేర్కొనండి. (AS2)
జవాబు:
వలస కుటుంబాలలోని అధికశాతం మంది పిల్లలు బడి మధ్యలోనే మానేస్తారు. దీనితో నేను ఏకీభవిస్తున్నాను. ఎందుకంటే – వలస వెళ్లినప్పుడు తల్లిదండ్రులతో పాటు వెళ్లే చిన్నపిల్లలకు శిశు సంరక్షణ కేంద్రాలు ఉండవు. పెద్ద పిల్లలు కొత్త ప్రదేశంలో చదువు కొనసాగించే వీలు ఉండదు. వాళ్లు స్వగ్రామాలకు తిరిగి వెళ్లినప్పుడు అక్కడి పాఠశాలలు కూడా వాళ్లని మళ్లీ చేర్చుకోవు. చివరికి వాళ్లు బడికి వెళ్లటం మానేస్తారు. కుటుంబంలో కేవలం మగవాళ్లే వలసకి వెళ్లినప్పుడు కుటుంబ బాధ్యతలు, వృద్ధుల సంరక్షణ భారం అంతా ఆడవాళ్ల మీద పడుతుంది. ఇటువంటి కుటుంబాలలోని ఆడపిల్లల మీద తమ్ముళ్లు, చెల్లెళ్లను, చూసుకోవాల్సిన భారం ఉండి చివరికి చాలామంది బడి మానేస్తారు.

ప్రశ్న 7.
గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి పట్టణ ప్రాంతాలకు వలస వెళ్లటం వల్ల గ్రామీణ ప్రాంతాల ప్రజల కొనుగోలు శక్తి ఎలా పెరుగుతుంది? (AS1)
జవాబు:
భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో మూడింట ఒక వంతు కుటుంబాలు వలస సభ్యులు పంపించే డబ్బుపై ఆధారపడి ఉన్నాయి. కాలానుగుణంగా వలస వెళ్లే వాళ్లల్లో చాలామంది ఇంటికి డబ్బు పంపిస్తారు, లేదా మిగుల్చుకున్న డబ్బు తమతో తీసుకెళతారు. వలస వెళ్లటం వల్ల ఆస్తులు అమ్ముకోకుండా అప్పులు తీర్చటానికి, ఇతర కార్యక్రమాలకు డబ్బు సమకూరుతుంది. వలస వెళ్లిన కుటుంబాలు ఇల్లు, భూమి, వ్యవసాయ పరికరాలు, వినియోగ వస్తువులు కొనటం సాధారణంగా చూస్తూ ఉంటాం.

ప్రశ్న 8.
వృత్తి నైపుణ్యం ఉన్నవాళ్లే అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు ఎందుకు వలస వెళ్లగలుగుతున్నారు? నైపుణ్యం లేని కార్మికులు ఈ దేశాలకు ఎందుకు వెళ్లలేరు? (AS1)
జవాబు:
అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు సాంకేతిక నైపుణ్యం, వృత్తి అనుభవం ఉన్న వ్యక్తుల కొరత ఎక్కువగా ఉంది. అందువలనే భారతదేశం నుండి ఐ.టి. నిపుణులు, డాక్టర్లు, మేనేజ్మెంట్ నిపుణులు అమెరికా, కెనడా, ఇంగ్లాండు, ఆస్ట్రేలియా వంటి దేశాలకు వలస వెళుతున్నారు.

ప్రశ్న 9.
పశ్చిమ ఆసియా దేశాలలో భారతదేశం నుంచి నైపుణ్యం లేని కార్మికులనే ఎందుకు కోరుకుంటున్నారు? (AS1)
జవాబు:
పశ్చిమ ఆసియా దేశాలైన సౌదీ అరేబియా, యు.ఏ.ఇ వంటి దేశాలలో భవన నిర్మాణం, మరమ్మతుల నిర్వహణ, సేవలు, రవాణా టెలికమ్యూనికేషన్ రంగాలలో కార్మికుల కొరత ఎక్కువగా ఉంది. అందుచే వీరు భారతదేశం నుండి నైపుణ్యంలేని కార్మికులనే కోరుకుంటున్నారు.

ప్రశ్న 10.
మూడు రాష్ట్రాల ప్రజలు చాలా దూరంలోని పశ్చిమ ఆసియాకు ఎలా వెళ్లగలుగుతున్నారు? (AS1)
జవాబు:
పశ్చిమ ఆసియా దేశాలకు భారతదేశంలోని కేరళ, ఆంధ్రప్రదేశ్, తమిళనాడు రాష్ట్రాల నుండి ప్రతి ఏడాది 3 లక్షల మంది కార్మికులు తాత్కాలిక వలసలు వెళ్లి తిరిగి వస్తుంటారు. నైపుణ్యంలేని కార్మికులు మధ్యవర్తుల సహకారంతో , సుదూర ప్రాంతాలకు వెళ్ళగలుగుతున్నారు.

ప్రశ్న 11.
అంతర్గత, అంతర్జాతీయ వలసల ప్రభావాల మధ్య పోలికలను, తేడాలను పేర్కొనండి. (AS1)
జవాబు:
అంతర్గత వలసలు అంతర్జాతీయ వలసలు పోలికలు : రెండింటిలోను శాశ్వత, తాత్కాలిక వలసలుంటాయి. విద్య, ఉపాధి, వివాహం, మంచి ఆదాయం కొరకే రెండింటిలోను వలసలుంటాయి.
తేడాలు :

అంతర్గత వలసలు	అంతర్జాతీయ వలసలు
1) మన దేశంలో ఒక రాష్ట్రంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు లేదా ఇతర రాష్ట్రాలకు జరిగే వలసలు.	1) భారతదేశం నుండి ఇతర దేశాలకు జరిగే వలసలు.
2) ఆర్థిక లాభం తక్కువ. సాధారణంగా జీవనోపాధికై జరిగే వలసలు.	2) ఆర్ధికలాభం ప్రధాన లక్ష్యంగా సాగే వలసలు.
3) సాంస్కృతిక మార్పుకు అవకాశాలు తక్కువ.	3) సాంస్కృతిక మార్పుకు అవకాశాలున్నాయి.
4) కుటుంబం కొంతమేరకు ఆర్థికంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.	4) వలస వెళ్లిన వారి ప్రాంతం, రాష్ట్రం కూడా వారు పంపిన ధనంతో ముందంజ వేయవచ్చు. కేరళ రాష్ట్రంలో తలసరి సగటు వినియోగం దేశ సగటు కంటే 40 శాతం ఎక్కువ కావటానికి కారణం వీరు ఇతర దేశాలు వలసలు పోయి ధనార్జన చేసి రాష్ట్రంలో వాటిని మదుపు పెట్టడమే.
5) తమ వృత్తి నైపుణ్యాలను దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరింపజేస్తారు.	5) విదేశీ మారక ద్రవ్యాన్ని ఆర్జించి పెడతారు.
6) తమ ప్రాంత విశిష్టతను, సాంప్రదాయాలను గౌరవాన్ని ఇతర ప్రాంతాలలో విస్తరిస్తారు.	6) తమ వృత్తి నైపుణ్యాలను ఇతర దేశాలకు వ్యాపింపజేస్తారు. సాంప్రదాయాలను, దేశ గౌరవాన్ని విదేశాలలో విస్తరిస్తారు.

10th Class Social Studies 8th Lesson ప్రజలు – వలసలు InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.108

ప్రశ్న 1.
గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి వలస వచ్చిన వాళ్లు పట్టణ ప్రాంతంలో ఉపాధి పొందే ఆర్థిక రంగాలు ఏవి ? దీనికి కొన్ని – కారణాలను పేర్కొనండి.
జవాబు:
గ్రామీణ ప్రాంతాల నుండి పట్టణ ప్రాంతాలకు ఎక్కువగా నైపుణ్యం లేని కార్మికులు తాత్కాలిక వలసలకు వెళుతుంటారు. వీరు ఉపాధి పొందే ఆర్థిక రంగాలు – గృహనిర్మాణ రంగం, పరిశ్రమలు, మెకానిక్ షాపులు మొదలగునవి.

10th Class Social Textbook Page No.102

ప్రశ్న 2.
ఇక్కడ కొంతమంది జాబితా ఉంది. వాళ్లని వలస వెళ్లిన వాళ్లు, వెళ్లని వాళ్లుగా వర్గీకరించండి. వలస తీరుని పేర్కొని, వలసకు కారణం ఏమై ఉంటుందో చెప్పండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.103

ప్రశ్న 3.
కింది పటం పరిశీలించి ఢిల్లీకి ఏ ఏ రాష్ట్రాల నుండి వలసలు వస్తున్నారు?
జవాబు:
1) బీహార్, ఉత్తరప్రదేశ్ నుండి ఢిల్లీకి వలసలు వస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.105

ప్రశ్న 4.
కింది పటం పరిశీలించి ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక రాష్ట్రాలకు ఏ ఏ రాష్ట్రాల నుండి ప్రజలు వలస వస్తున్నారు?
జవాబు:

ఆంధ్రప్రదేశ్ కు కర్ణాటక నుండి వలస వస్తున్నారు. కర్ణాటకకు ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి వలసలు లేవు.

10th Class Social Textbook Page No.105

ప్రశ్న 5.
కింది పటం పరిశీలించి తమిళనాడు రాషంలో. పటం : ప్రధాన అంతర రాష్ట్ర వలస మార్గాల అంచనా, 2001-2011 అంతర, బాహ్య వలసలకు కారణాలు కనుగొనండి.

జవాబు:

1. కొత్త నైపుణ్యాలు సాధించటానికి, కొత్త ఉద్యోగాలు, చలనచిత్ర పరిశ్రమలో ఉపాధి అవకాశాలు మరియు మెరుగైన వేతనాలు పొందటానికి ప్రజలు తమిళనాడుకు ‘వలస వెళ్ళారు.
2. పర్యాటక పరిశ్రమ (టూరిజం ఇండస్ట్రీ) లో ఉపాధి అమలుచేసిన స్థానం – వన గమ్యస్థానం అవకాశాల కోసం ప్రజలు తమిళనాడు నుండి కేరళకు వలస వెళ్ళారు.

10th Class Social Textbook Page No.106

ప్రశ్న 6.
పట్టణంలో అసంఘటిత రంగంలో రోజుకూలీగా లేదా ఇంటి పనులు చేసే మహిళగా పట్టణానికి వలస వచ్చిన ఒక వ్యక్తిని ఇంటర్వ్యూ చేసి ఆమె కథ రాయండి. (పైన ఇచ్చిన రామయ్య కథనాన్ని చూడండి).
జవాబు:
శ్రీమతి బూరా సరోజిని హైదరాబాదులో ఒక ఆఫీసర్ గారి ఇంట్లో పని చేయడానికి వచ్చింది. ఆమె భూపాలపల్లి (మండలం) వరంగల్ లో జన్మించింది. అక్కడ 8వ తరగతి వరకు చదివిన తరువాత ప|గోదావరికి నర్సాపురానికి చెందిన రంగాజీతో వివాహం జరిగింది. తరువాత 25 సం||రాలకి ఆమె భర్త చనిపోయారు. ఆమె ఇద్దరి కుమార్తెలకు వివాహం చేసి, ఆ అప్పులు తీర్చే నిమిత్తం పనికి చేరింది. ఆమె సంపాదించిన దానిలో ఖర్చులు పోగా మిగిలినవి. తన సోదరునికి పంపి అతని ద్వారా అప్పు తీర్చింది. ఆమె తన స్వంత ఊరును 6 నెలల కొకసారి దర్శిస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.106

ప్రశ్న 7.
మీరు గ్రామీణ ప్రాంతంలో ఉంటుంటే పట్టణంలో అసంఘటిత రంగంలో పనిచేస్తూ పండగకు ఊరొచ్చిన ఒక వ్యక్తిని ఇంటర్వ్యూ చేసి అతడి కథ రాయండి. (పైన ఇచ్చిన రామయ్య కథనాన్ని చూడండి).
జవాబు:
చోరగుడి పద్మనాభం (20 సం||రాలు) భిలాయ్ ఛత్తీషుడు తాపీ పని చేస్తున్నాడు. అతను మా ఊరు నందమూరు టంగుటూరు మండలానికి వచ్చాడు. పద్మనాభం మా జిల్లాలోనే గుడివాడలో జన్మించాడు. అతను సెలవులకి తన నాయనమ్మ యింటికి వచ్చాడు. అతని తల్లి ఆరోగ్యానికి చెల్లెలి వివాహానికి చాలా అప్పు చేశాడు. ఆ అప్పులన్నీ పద్మనాభమే తీర్చాలి. అందుకే అతను భిలాయ్ వెళ్ళాడు. అతనికి రోజుకి రూ. 300/- ఉచిత వసతి, భోజన సౌకర్యాలు కల్పించారు. ఆరోగ్య భీమా కూడా కల్పించారు. కాబట్టి అతను ఆనందంగానే కొంత భాగాన్ని సాగిస్తున్నాడు. తన సంపాదనలో కొంత భాగాన్ని తన తండ్రికి పంపి అప్పులు తీరుస్తున్నాడు. అతను తన కుటుంబానికి దూరంగా ఉండటానికి దిగులు పడుతున్నాడు.

10th Class Social Textbook Page No.106

ప్రశ్న 8.
పైన పేర్కొన్న రెండు పరిస్థితుల మధ్య పోలికలు, తేడాలు పేర్కొనండి.
జవాబు:
పోలికలు, తేడాలు :
వీరిరువురూ వేర్వేరు ప్రాంతాలకి వలసకి వెళ్ళారు. ఇద్దరు అవ్యవస్థీకృత రంగంలోనే పని చేస్తున్నారు. ఇద్దరూ వారి జీవనానికి, అప్పులు తీర్చడానికి పని చేస్తున్నారు.

శ్రీమతి బి. సరోజిని	చాట్రగడ్డ పద్మనాభం
1. ఈమె స్వంత రాష్ట్రంలోనే వలసకి వెళ్ళింది.	1. ఇతను వేరే రాష్ట్రానికి వలస వెళ్ళాడు.
2. ఆమె కొద్ది పాటి వసతులను మాత్రమే పొందుతోంది.	2. ఇతను చాలా లాభాలను పొందుతున్నాడు.
3. ఆమె ఒంటరి జీవితాన్ని అనుభవిస్తోంది.	3. ఇతను బ్రహ్మచారి జీవితాన్ని గడుపుతున్నాడు.

10th Class Social Textbook Page No.107

ప్రశ్న 9.
పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఉద్యోగాలు దొరకటానికి పరిచయాలు, సంబంధాలు ఎందుకు అవసరం?
జవాబు:
పట్టణాలలో ఉద్యోగాలు దొరకటానికి పరిచయాలు, సంబంధాలు చాలా కీలకమైనవి. ఒక్కొక్కసారి తమ పరిచయాలు, సంబంధాల ద్వారా ముందుగా ఉద్యోగం దొరకబుచ్చుకున్న తరువాతే గ్రామీణ ప్రాంతాల ప్రజలు పట్టణాలకు వస్తారు. అనేక కారణాల వల్ల వాళ్లు తమ గ్రామీణ ప్రాంతాలతో సన్నిహిత సంబంధాలు పెట్టుకుంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.108

ప్రశ్న 10.
1961-2011 మధ్యకాలంలో వలసల ప్రభావాన్ని చూపటానికి ఒక పట్టిక తయారుచేయండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.108

ప్రశ్న 11.
గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి ప్రజలు వలస వెళ్లినప్పుడు గ్రామీణ రంగంలోని ఏ ఆర్థిక రంగం ఎక్కువ మందిని కోల్పోతుంది? ఎందుకని?
జవాబు:
గ్రామీణ ప్రాంతం నుంచి ప్రజలు వలస వెళ్లినప్పుడు గ్రామీణ రంగంలోని వ్యవసాయరంగం ఎక్కువ మందిని కోల్పోతుంది. ఎందుకనగా వ్యవసాయం నుండి వచ్చే ఆదాయం కన్నా పట్టణ ప్రాంతంలో పనిచేయడం వలన వచ్చే ఆదాయం ఎక్కువ. కాబట్టి పట్టణ ప్రాంతాలలో పనిచేయుటకు గ్రామీణులు వలసలు పోతున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 12.
పశ్చిమ మహారాష్ట్రలో చెరకు కొట్టేవాళ్ల కొరత ఎందుకుంది?
జవాబు:

1. భారతదేశానికి స్వతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత పంచవర్ష ప్రణాళికల ద్వారా మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థ అభివృద్ధి చెందినది.
2. వ్యవసాయ రంగంలో సరియైన ప్రణాళికలు అమలు కాకపోవటం మూలంగా వ్యక్తుల కూలీల వలసలు ఎక్కువయ్యాయి.
3. మహారాష్ట్రలో ప్రాంతీయ అసమానతలు అనేవి రాజకీయ ఆర్థిక, సాంఘిక పరమైనవి. రాజకీయంగా ఉన్నతిని సాధించిన
4. పశ్చిమ మహారాష్ట్ర ప్రాంతంలో నీటి పారుదల వసతులు, పరపతి అవకాశాలు ఇతర వ్యవసాయానూకూల అంశాలు అభివృద్ధి చెందినవి. కాని ఇతర ప్రాంతాలు ఈ అంశాలలో చాలా వెనుకబడి ఉన్నాయి.
5. కాబట్టి ప్రతి సం||రం కొన్ని వేల మంది వ్యక్తులు ఈ ప్రాంతానికి పని కొరకు వలస పోవుచున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 13.
తల్లిదండ్రులతో పాటు వలస వచ్చిన వాళ్ల పరిస్థితి ఏమిటి ? వీళ్లను బడిలో చేర్పించవచ్చా? ఇటువంటి పిల్లలకు చదువు చెప్పటానికి ప్రభుత్వ చట్టాలలో ఏమైనా అంశాలు ఉన్నాయా?
జవాబు:
తల్లిదండ్రులు వలస వచ్చినపుడు సాధారణంగా బడి ఈడు గల వీరి పిల్లలను కూడా తమతో తీసికొని వస్తారు. అయితే తాత్కాలిక వలసల కారణంగా వీరు తమ పిల్లలను పాఠశాలల్లో చేర్పించక బాల కార్మికులుగా ఆదాయం వచ్చే మార్గాల వైపు మళ్ళిస్తారు. కానీ విద్యాహక్కు చట్టం 2009 ప్రకారం 14 సం||లోపు పిల్లలు తప్పనిసరిగా పాఠశాలలో ఉండాలి. వలస ప్రాంతాల్లోని విద్యార్థులు తమకు దగ్గరలోని పాఠశాలలో చేరాలి. లేదా ఆడపిల్లలైతే కస్తూరిబా గాంధీ విద్యాలయాల్లో చేరవచ్చు. వీటిలో విద్యాబోధనతో పాటు వసతి, భోజన సదుపాయాలుంటాయి. భాషా సమస్య ఏర్పడితే వీరి కోసం విద్యాశాఖాధికారులు తాత్కాలిక రెసిడెన్షియల్ బ్రిడ్జి కోర్సులను ఏర్పాటు చేస్తారు.

10th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 14.
చెరకు నరికే వాళ్లకు ఆ పనిలో ఆరు నెలలు మాత్రమే ఎందుకు ఉపాధి లభిస్తుంది ? మిగిలిన ఆరునెలల్లో వాళ్లు ఏ పనులు చేస్తూ ఉంటారు?
జవాబు:
చెరకు సంవత్సరకాల పంట. మహారాష్ట్రలో చెరుకు విస్తారంగా పండటం వలన చెరుకు నరికే కాలం సుమారుగా ఆరు నెలలు మాత్రమే ఉంటుంది. పంచదార మిల్లులు, బెల్లం క్రషర్లు ఈ సీజన్లోనే పనిచేస్తాయి. అందుకే వలస కూలీలకు ఈ ప్రాంతంలో 6 నెలలు మాత్రమే పని లభిస్తుంది. మిగతా ఆరు నెలలు వీరు తమ స్వగ్రామాలకు పోయి ఉపాధి పొందుతారు.

10th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 15.
ఇటువంటి కూలీల జీవన పరిస్థితులను ఏ విధంగా మెరుగుపరచవచ్చు?
జవాబు:
ఆరు నెలలు మాత్రమే కూలీ లభించే చెరుకు వలస కూలీల జీవనస్థితి మెరుగుపరచడానికి ప్రభుత్వం, స్వచ్ఛంద సంస్థలు, విద్యాశాఖవారు అనేక కార్యక్రమాలు అమలుచేయాలి. వీరు పనిచేసే చోట నివసించేందుకు గృహ సముదాయాలను ఏర్పాటు చేసి విద్యుత్, త్రాగునీటి సదుపాయాలు కల్పించాలి. వీరి పిల్లల కోసం పాఠశాలలను ఏర్పాటు చేయాలి. మిగతా 6 నెలలు వీరికి ఉపాధి పథకాలను అమలుచేయాలి. వైద్య సదుపాయాలను కల్పించాలి.

10th Class Social Textbook Page No.111

ప్రశ్న 16.
వలస వెళ్లిన వాళ్లకు ఆహారం, వైద్య కుటుంబ సంరక్షణ కార్యక్రమాలు అందటానికి ఏం చెయ్యాలి?
జవాబు:
వలస వెళిన వారు కొత ప్రాంతంలో, కొత వాతావరణంలో పనిచేయవలసి ఉంటుంది. మరోవైపు వృదులైన తల్లిదండ్రులు చదువుకొనే పిల్లలకు దూరంగా వీరు సంపాదనకోసం, జీవన భృతి కోసం వలస వచ్చినవారు. వీరికి యజమానులు, గుత్తేదారులు కొన్ని మౌలిక సదుపాయాలను కల్పించాలి. ఉదయం, మధ్యాహ్నం పనిచేసే చోటనే పౌష్టికాహారం కల్పించాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. వీరి నివాసాల సమీపంలో వైద్య సదుపాయం కల్పించాలి. పని గంటలు నిర్ణయం వారంలో కనీసం ఒక రోజు సెలవు, వైద్య ఖర్చులు యజమానులే భరించడం, వీరి పిల్లలకు పాఠశాల ఏర్పాటు వంటి చర్యలు తీసుకోవాలి.

10th Class Social Textbook Page No.102

ప్రశ్న 17.
నంద్యాల పట్టణంతో కర్నూలు జిల్లాను చూపించే పటం గీయండి. ఈ ఉదాహరణలలో పేర్కొన్న గ్రామాలను కలుపుతూ బాణం గుర్తులు గీయండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.103

ప్రశ్న 18.
క్రింది పట్టికను పరిశీలించండి. భారతదేశంలో వలస (2001 జనాభా లెక్కలు)

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.109

ప్రశ్న 19.
పశ్చిమ మహారాష్ట్రలోని ఏడు జిల్లాలయిన నాసిక్, అహ్మద్ నగర్, పూనా, సతారా, సాంగ్లి, కొల్హాపూర్, షోలాపూర్లు “పంచదార పట్టి”గా పిలవబడతాయి. ఈ పట్టీ ఉత్తరాన సూరత్ (గుజరాత్)లోకి, దక్షిణాన బెల్గాం (కర్నాటక)లోకి విస్తరిస్తుంది. వర్షాధార మెట్ట భూములున్న మరట్వాడాలోని అయిదు జిల్లాలయిన బీడ్, జల్గావ్, అహ్మద్ నగర్, నాసిక్, జల్నాలు చెరకు నరకటానికి సంవత్సరంలో ఆరు నెలలపాటు వలస కార్మికులను పంపిస్తాయి.
ఒక పటంలో వలస మొదలయిన జిల్లాలు, వలస చేరుకునే జిల్లాలను చూపిస్తూ బాణం గుర్తులు గీయండి.
జవాబు:

కార్మికుల వలస ప్రాంతాలు
1) బీడ్
2) జల్గావ్
3) అహ్మద్నగర్
4) నాసిక్
5) జల్నా

కార్మికులు వలస వెళ్లిన ప్రాంతాలు
1) నాసిక్
2) అహ్మద్ నగర్
3) పూనా
4) సతారా
5) సాంగ్లి
6) కొల్హాపూర్
7) షోలాపూర్

10th Class Social Textbook Page No.110

ప్రశ్న 20.
మీ ప్రాంతంలో కాలానుగుణ వలస వెళ్లే వాళ్ల పరిస్థితిని వివరించండి.
జవాబు:
సాధారణంగా మా ప్రాంతంలో వ్యవసాయ పనులు లేని కాలంలో బహుళ పంటలు వేసే ప్రాంతాలకు లేదా పట్టణాలకు వలసలు పోతుంటారు. మా ప్రాంతంలోని కొందరు గుత్తేదార్లు వలస వెళ్ల వలసిన ప్రాంతంలోని పెద్ద రైతులు, గుత్తేదార్లుతో ముందుగా ఒప్పందం కుదుర్చుకుంటారు. గుత్తేదారులు చెప్పిన నిబంధనలు నచ్చితే వారితో పాటు వలసలు పోతారు. సాధారణంగా వీరు వృద్ధులైన తల్లిదండ్రుల వద్ద చదువుకుంటున్న తమ పిల్లలను వదిలి వెళతారు. గుత్తేదారు నుండి తీసుకున్న ముందస్తు సొమ్మును కొంత తల్లిదండ్రులకు ఇస్తారు. ప్రధానమైన పండుగలు, గ్రామంలో బంధువుల వివాహాలు వంటి శుభకార్యాలకు వీరు వచ్చి పోతుంటారు. మా ప్రాంతంలో వ్యవసాయ పనులు ప్రారంభం కాగానే తిరిగి వీరు మా గ్రామానికి వస్తారు.

10th Class Social Textbook Page No.111

ప్రశ్న 21.
కింది చిత్రాలలో చూపిన విధంగా వలస వ్యక్తులు రాకుండా జాతీయ సరిహద్దులను కాపాడుతుంటారు. ఇక్కడ కొన్ని ఉదాహరణలు చూద్దాం :
1) మెక్సికో సరిహద్దు వెంట అమెరికాలో,
2) ఉత్తర కొరియా సరిహద్దు వెంట దక్షిణ కొరియాలో
3) బంగ్లాదేశ్ సరిహద్దు వెంట భారతదేశంలో ఇలా దేశ సరిహద్దులను దాటేవాళ్ల గురించి మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?

జవాబు:
ఈ చిత్రాలలో మెక్సికో – అమెరికా, ఉత్తర కొరియా – దక్షిణ కొరియా, బంగ్లాదేశ్ – భారతదేశం సరిహద్దులు చూపబడ్డాయి. అంతర్జాతీయ రేఖ వెంబడి ఇరు దేశాల మధ్య కంచె వేయడం, ఇరు దేశాల సైనికులు వారి సరిహదులలో నిరంతరం పహారా కాయడం జరుగుతుంటుంది. అయితే అనేక కారణాల వలన విభిన్న రకాల వ్యక్తులు సరిహద్దులు దాటి ప్రక్క దేశాలు వెళ్ళడానికి ప్రయత్నిస్తుంటారు. వీరిలో కొందరు ఆయా దేశాల ప్రేరణతో శత్రు దేశాలలో హింసాకాండ నిర్వహించడానికి సరిహద్దులు దాటే ఉగ్రవాదులు. వీరిని స్టేట్ స్పాన్సర్డ్ టెర్రరిస్టులంటాం.

మెక్సికో కంటే అమెరికా ఉపాధి, సదుపాయాలు పరంగా ఆకర్షణీయమైన దేశం. అందుకనే కొందరు దొడ్డి దారిలో ఆ దేశంలో ప్రవేశిస్తుంటారు. దక్షిణ, ఉత్తర కొరియాలు భిన్న సైద్ధాంతికతలను కలిగిన ప్రభుత్వాలు. ఒకటి కమ్యూనిస్టు అయితే, మరొకటి కేపటలిస్ట్ ఆయా దేశాలతో సిద్ధాంతాలు నచ్చనివారు, గూఢచర్య నిమిత్తం కొందరు ఒక దేశం నుండి మరో దేశానికి దొంగతనంగా సరిహద్దులు దాటుతుంటారు.

బంగ్లాదేశ్ లో సుదీర్ఘకాలం నియంతృత్వ పాలన సాగుతుండటంతో, ప్రజలు దుర్భర జీవనం సాగిస్తుండటంతో ప్రజాస్వామ్య దేశమైన భారతదేశానికి సరిహద్దులు దాటి వస్తుంటారు. పశ్చిమ బెంగాల్, అస్సాం వంటి రాష్ట్రాలలో బంగ్లా వలస జీవుల సమస్య అధికంగా ఉంది.

ఈ రకంగా అనధికారంగా సరిహద్దులు దాటి వెళ్ళటం చట్టరీత్యా నేరం. మరియు వీరు చేరిన దేశానికి సమస్యగా మారుతున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.112

ప్రశ్న 22.
పై పేరాలలో పేర్కొన్న భారతదేశం నుంచి ఇతర దేశాలకు వెళుతున్న వలసలను చూపిస్తూ ప్రపంచ పటంలో బాణం గుర్తులు గీయండి.
జవాబు:

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 5th Lesson భారతదేశ నదులు, నీటి వనరులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 5th Lesson భారతదేశ నదులు, నీటి వనరులు

10th Class Social Studies 5th Lesson భారతదేశ నదులు, నీటి వనరులు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
భారతదేశంలోని ప్రధాన నదీవ్యవస్థలను వివరించటానికి కింది అంశాల ఆధారంగా ఒక పట్టిక తయారుచేయండి. నది ప్రవహించే దిశ, అవి ఏ రాష్ట్రాలు లేదా దేశాల గుండా ప్రవహిస్తున్నాయి, ఆ ప్రాంత భౌగోళిక పరిస్థితులు. (AS3)
(లేదా)
భారతదేశంలోని ఏవేని నాలుగు ప్రధాన నదీ వ్యవస్థలను పట్టిక రూపంలో వివరించండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 2.
వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు వంటి వివిధ సందర్భాలలో భూగర్భజలాల వినియోగాన్ని సమర్థించే, వ్యతిరేకించే వాదనలను పేర్కొనండి. (AS2)
జవాబు:

1. పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ప్రధాన నీటివనరు భూగర్భజలమే.
2. వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు మరియు ఇతర అవసరాలకు కూడా ఈ నీరే ప్రధాన వనరు.

భూగర్భజల వినియోగాన్ని సమర్థించే వాదనలు :

1. అధిక ఉత్పత్తికి, అన్ని రకాల రైతులకు సమానస్థాయిలో నీరు అందడానికి, కరవు పరిస్థితులను అధిగమించడానికి, వ్యవసాయ ఉత్పత్తిని క్రమబద్ధం చేయడానికి మరియు ఉద్యోగాల కల్పనకు భూగర్భజల వినియోగం అవసరం.
2. యంత్రాలను చల్లబరచడానికి, ఇతర పారిశ్రామిక అవసరాలకి కూడా ఇది అవసరం.
3. భారతదేశ ఆర్థిక ప్రగతికి ఈ నీరే అధిక అవసరం.

భూగర్భ జల వినియోగాన్ని వ్యతిరేకించే వాదనలు :

1. భారతదేశం భూగర్భజల వినియోగంలో ప్రపంచంలోనే మొదటిస్థానంలో ఉన్నది.
2. ఈ వినియోగం భూగర్భ జలాలను తగ్గించివేస్తుంది. సముద్రపు నీరు తీరప్రాంతాలలోనికి చొచ్చుకుని వచ్చేలా చేస్తుంది.
3. పరిశ్రమలలో ఉపయోగించిన నీరు భూగర్భజలాలను కలుషితం చేస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
నీటి వనరుల విషయంలో అంతర్గత, బాహ్య ప్రవాహాల ప్రక్రియలను వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
అంతర్గత ప్రవాహాలు : ఏ ప్రాంతానికైనా. అంతర్గత ప్రవాహాలు = అవపాతం + ఉపరితల ప్రవాహం + భూగర్భ ప్రవాహం. ఉపరితల ప్రవాహం అంటే భూమి మీద వాగులు, కాలువలు, నదులు వంటి వాటిల్లోని నీటి ప్రవాహం. భూగర్భ జల ప్రవాహాన్ని అంచనా వేయవచ్చు కానీ అది కొంచెం కష్టమైన పని. అవపాతం అంటే వాన ఒక్కటే కాకుండా వడగళ్లు, హిమము, పొగమంచు కూడా ఉంటాయి. అవపాతం అన్ని సంవత్సరాలు ఒకేలాగా కాకుండా ప్రతీ సంవత్సరం మారుతూ ఉంటుంది. అందువలన అవపాతాన్ని లెక్కించడానికి కొన్ని సంవత్సరాల అవపాతం యొక్క సగటును పరిగణలోనికి తీసుకుంటారు.

ఉపరితల, భూగర్భ నీటి ప్రవాహాలు :
మీ ప్రాంతానికి, అది చిన్న గ్రామమైనా, పట్టణమైనా నదులు, సాగునీటి పథకాల కాలువలు వంటి వాటి ద్వారా దిగువకు వచ్చే నీటి ప్రవాహాల జాబితా తయారుచేయండి.

ఒక గ్రామంలాంటి ఒక చిన్న ప్రాంతానికి కాలువలు, పైపులు వంటి వాటి ద్వారా నీళ్లు రావచ్చు – ఇటువంటి బయటి వనరులన్నింటినీ పేర్కొనండి. అవపాతానికి దీనిని జోడిస్తే ఆ ప్రాంతం లోపలికి మొత్తం ఎంత నీళ్లు వస్తాయో తెలుసుకోవచ్చు. భూగర్బం ద్వారా లోపలికి వచ్చే నీటిని అంచనా వేయటం కొంచెం కష్టం. అయితే నేల వాలుని బట్టి భూగర్భ జలం ఎటు ప్రవహిస్తుందో కొంత ఊహించవచ్చు.

బాహ్య ప్రవాహాలు :

బాష్పోత్సేకం :
అన్ని నీటి మడుగుల నుంచి నీరు ఆవిరిగా మారుతుంటుంది. చెరువులు, నదులు, సముద్రాలు వంటి అన్ని ఉపరితల నీటి వనరుల నుంచి నీరు ఆవిరి అవుతుంది. అన్ని జీవులు శ్వాస ప్రక్రియ ద్వారా గాలిలోకి నీటిని విడుదల చేస్తాయి.

ఉపరితల ప్రవాహాల ద్వారా, భూగర్భ ప్రవాహాల ద్వారా బయటకుపోయే నీళ్లు :
ఒక గ్రామంలాంటి ప్రాంతాన్ని ఊహించుకోండి. కొంత నీళ్లు వాగులగుండా ఉపరితల ప్రవాహం ద్వారా బయటకు ప్రవహిస్తాయి. వానాకాలంలో ఈ ఉపరితల ప్రవాహం గణనీయంగా పెరుగుతుంది. వర్షపాతంలో కొంత నేలలోకి, భూమి లోపలి పొరల్లోకి ఇంకి భూగర్భ జలాలను’ తిరిగి నింపుతాయి. దీంట్లో కొంత బావులు, బోరు బావులలోకి ప్రవహించి తిరిగి వినియోగానికి వస్తుంది, కొంత చాలా లోతైన నీటి ఊటలను చేరి మళ్లీ అందుబాటులోకి రాదు. భూగర్భ జలంలో కొంత భూగర్భ ప్రవాహాలను చేరి తిరిగి బయటకు వచ్చి వాగులు, నదులలో కలుస్తుంది.

వ్యవసాయానికి నీళ్లు :
పంటల వేళ్లు ఉండే ప్రాంతంలోకి నీళ్లు వర్షపాతం ద్వారాగానీ, సాగునీటి ద్వారాగానీ చేరుతుంది. నేలకి తేమని నిల్వ చేసుకునే సామర్థ్యం ఉంటుంది. వరద వంటి పరిస్థితుల్లో ఎక్కువ నీళ్లు ఉండి, అది నేల లోపలి పొరల్లోకి ఇంకకపోతే మొక్కల వేళ్లు దెబ్బతింటాయి. ఇంకొకవైపు కరవు పరిస్థితులలో వేళ్ల ప్రాంతంలో తగినంత తేమ లేకపోతే పంటలు వడిలిపోతాయి.

గృహ అవసరాలకు, పశువులకు నీటి వినియోగం :
తాగునీటికి, వంటకి, స్నానానికి, శుభ్రపరచడానికి, పశువులకు ఉపయోగించే నీరు చాలా ముఖ్యమైనది. ఆదాయాలతో సంబంధం లేకుండా అందరికీ ఈ అవసరాల కోసం తగినంత నీళ్లు అందేలా చూడటానికి ప్రణాళికలు తయారుచేయాలి.

పారిశ్రామిక అవసరాలకు నీటి వినియోగం :
ఉత్పత్తి ప్రక్రియలకు కూడా నీళ్లు అవసరమవుతాయి. అయితే దీనికీ వ్యవసాయ, గృహ వసతి అవసరాలకూ మధ్య వైరుధ్యం ఉంది. ఈ వైరుధ్యం పెరుగుతోంది, కాబట్టి దీనిని పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. పారిశ్రామిక అవసరాల కోసం నీటి వినియోగంలో కాలుష్య నివారణ, నీటిని తిరిగి వినియోగించుకోవడం అన్నవి ముఖ్యమైన సవాళ్లు.

ప్రశ్న 4.
భూగర్భ జల వనరులను అంతర్గత, బాహ్య ప్రవాహాలలో ఏ ప్రక్రియ ఎక్కువగా ప్రభావితం చేస్తుంది? (AS1)
జవాబు:
భూగర్భ జల వనరులను వర్షపాతం ఎక్కువగా ప్రభావితం చేస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
తుంగభద్ర నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో నీటి వనరులకు సంబంధించి ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్ల జాబితా తయారుచేయండి. ఈ అధ్యాయంలో కానీ, లేదా ఇతర తరగతులలో కానీ ఈ సమస్యలకు సంబంధించి చర్చించిన పరిష్కారాలను పేర్కొనండి. (AS4)
జవాబు:
ద్వీపకల్ప నదులలో ఒకటైన కృష్ణానదికి ఉపనది తుంగభద్ర.

తుంగభద్ర నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో నీటి వనరులకు సంబంధించి ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్ళ జాబితా :

1. పట్టణీకరణ, పెరుగుతున్న నీటి అవసరాలు : ఈ నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో జనాభా పెరుగుదల, పారిశ్రామిక అవసరాలు పెరగడం మొదలైన వాటి వలన నీటి అవసరం పెరిగింది.
2. తక్కువగా లభించే తాగునీటిని సరిగా వినియోగించుకోలేకపోవడం.
3. పరిశ్రమల నుంచి వచ్చే కాలుష్యం.
4. అన్ని వర్గాల వారికి పారిశుద్ధ్యం, తాగునీరు అందించడం.
5. అంతరాష్ట్ర వివాదాలు.
6. జలాశయాలు పూడికకు గురి అవడం.
7. నీటి వనరుల పంపకానికి సరైన ప్రణాళికలు లేకపోవడం మొదలగునవి.

ప్రశ్న 6.
నీటి వనరులలో అనేక రకాల మార్పులు సంభవించాయి. ఈ అధ్యాయంలో చర్చించిన సానుకూల, ప్రతికూల మార్పులను వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

సానుకూల మార్పులు	వ్యతిరేక మార్పులు
1) వ్యవసాయ రంగంలో సాంకేతిక అభివృద్ధి.	1) పట్టణీకరణ
2) పారిశ్రామిక వ్యర్థాలను తిరిగి ఉపయోగించేలా చేయడం.	2) జనాభా పెరుగుదల
3) ఆనకట్టల నిర్మాణం.	3) పరిశ్రమల పెరుగుదల
4) వ్యవసాయ భూమి పెరుగుదల.	4) నీటి తగాదాలు
5) జల విద్యుచ్ఛక్తి ప్రాజెక్టులను నిర్మించడం.	5) నీటి కాలుష్యం

ప్రశ్న 7.
నీటి సంరక్షణను మెరుగుపరచటానికి హి బజారులో వ్యవసాయంలో ఏ పద్ధతులపై నియంత్రణలు విధించారు? (AS1)
జవాబు:
గ్రామ పరీవాహక, సమగ్రాభివృద్ధికి ‘ఆదర్శ గ్రామ పథకం’ కింద హివారే బజారుని మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఎంపిక చేసింది. మహారాష్ట్రలోని అహ్మద్ నగర్ జిల్లాలో హివారే బజార్ ఉంది. మహారాష్ట్ర నుంచి కోస్తా కొంకణ తీర ప్రాంతాన్ని వేరు చేస్తూ ఉత్తర-దక్షిణంగా ఉన్న సహ్యాద్రి పర్వత శ్రేణికి (వర్షచ్ఛాయ ప్రాంతంలో) తూర్పువైపున గల వర్షచ్ఛాయా ప్రాంతంలో ఈ జిల్లా ఉంది. అందుకే అహ్మద్ నగర్ జిల్లా 400 మి.మీ వర్షపాతంతో కరువు పీడిత ప్రాంతంగా ఉంది. అందువల్ల ఆ గ్రామంలో కొన్ని నిషేధాలు విధించారు. అవి : సాగునీటికి బోరు బావులు తవ్వటం, చెరకు, అరటి సాగు చేయటం, బయటి వాళ్లకు భూమి అమ్మటం మొదలగునవి.

ప్రశ్న 8.
నీటి వనరుల విషయంలో ప్రజల కార్యాచరణ, చట్టాల ప్రాముఖ్యత ఏమిటి ? ఈ అధ్యాయంలోని చివరి రెండు భాగాలలో చర్చించిన అంశాలను క్లుప్తంగా రాయండి. (AS1)
జవాబు:

1. నీటి వనరులకు సంబంధించి ప్రస్తుతం ఉన్న చట్టాలన్నీ అసంబద్ధమైనవి, చెల్లనివి అని చెప్పుకోవచ్చు.
2. భూమిపై యాజమాన్యానికి ఆ నేలలో లభ్యమయ్యే నీటి వనరులకు మధ్య సరియైన సంబంధం లేదు. భూమి యజమాని నీరు తోడటంపై ఎటువంటి నియంత్రణ లేదు.
3. నీరు అందరికీ చెందిన వనరుగా గుర్తించబడాలి.
4. ఇలా గుర్తించి నియంత్రించడానికి సరియైన చట్టాలు, నియమాలు రూపొందించాలి.
5. నీటి వనరుల వినియోగ నియంత్రణకు స్థానిక స్థాయిలోనూ, జాతీయ స్థాయిలోనూ చట్టాలను చేయాలి.

ప్రశ్న 9.
మీకు ఇంటర్నెట్ అందుబాటులో ఉంటే www.aponline.gov.in కి వెళ్లి ఆంధ్రప్రదేశ్ నీళ్లు, భూమి, చెట్ల సంరక్షణ (Andhra Pradesh WALTA Act.) చట్టం గురించి మరింత తెలుసుకోండి. (AS3)
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ నీళ్ళు, భూమి, చెట్ల సంరక్షణ చట్టం 2002 :
ఇది ఒక సమగ్రమైన చట్టం. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం అమలుచేస్తోంది. ఈ చట్టం 19.04.2002 నుండి అమలులోనికి వచ్చింది. ఈ చట్టంలో 6 చాప్టర్లు, 47 సెక్షన్లు, 30 నియమాలు ఉన్నాయి.

లక్ష్యాలు :

1. నీటి సాగును, చెట్లున్న ప్రాంతాన్ని పెంచడం.
2. నీటి వనరుల సాగును అభివృద్ధిపరిచి, రక్షించడానికి భూమికి సంబంధించిన విషయాలను సరిచూచుట,
3. భూగర్భ, భూ ఉపరితల నీటి వినియోగాన్ని క్రమబద్దీకరించుట.

ప్రశ్న 10.
మీ ప్రాంతంలో ఏ ఏ అవసరాలకు నీటి కొనుగోలు, అమ్మకం జరుగుతోంది? దీనిపై ఏమైనా నియంత్రణలు ఉండాలా? చర్చించండి. (AS1)
జవాబు:

1. మా ప్రాంతంలో నీరు ఎక్కువగా మా కార్పొరేషన్ చే సరఫరా చేయబడుతుంది. వారు నీటిని పంపుల ద్వారా సరఫరా చేస్తారు. ఈ నీరు త్రాగడానికి, ఇతర గృహ వినియోగాలకు ఉపయోగపడుతుంది.
2. శుభ్రపరచబడిన త్రాగునీరు ఇతర ప్రైవేటు కంపెనీలచే బాటిల్ నీరును (2లీ.) రూ. 15/-ల నుండి రూ. 30/-ల వరకు తీసుకుని సరఫరా చేస్తారు.

వీటి మీద కొన్ని నియంత్రణలు ఉండాలని నేను భావిస్తున్నాను. కార్పొరేషను ట్యాంకులు తరుచూ శుభ్రం చేయాలి. నీటిని వివిధ మార్గాల ద్వారా శుద్ధి చేయాలి. సరఫరా చేయబడే సీసాలను శుభ్రపరచాలి. వారి యూనిట్ తరచూ సందర్శించి శుభ్రపరిచే విధానాన్ని పరిశీలించాలి.

10th Class Social Studies 5th Lesson భారతదేశ నదులు, నీటి వనరులు InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.61

ప్రశ్న 1.
వాటర్ షెడ్ అన్న పదాన్ని చర్చించండి.
జవాబు:
ఒక ఎత్తైన ప్రాంతంలో ఒక వైపు నీటి ప్రవాహాలు ఒక నదిలోనూ, మరో వైపు నీటి ప్రవాహాలు మరో నదిలోనూ కలిస్తే . దానిని “వాటర్ షెడ్” అని అంటారు. ఈ నీటిని భూమిలోకి ఇంకేలా చేయడానికి చెట్లు నాటవచ్చు లేదా చెరువులు లాంటివి త్రవ్వించవచ్చు. ఇలా చేయడాన్ని “వాటర్ షెడ్ అభివృద్ధి పథకం” అని అంటారు.

10th Class Social Textbook Page No.61

ప్రశ్న 2.
మొక్కలు వేళ్లనుంచి తీసుకున్న నీరు ఏమవుతుందో విజ్ఞానశాస్త్ర పాఠాలలో తెలుసుకుని ఉంటారు. అది మరొకసారి గుర్తుకు తెచ్చుకోండి.
జవాబు:
చెట్ల వేర్లు నీటిని సమతుల్యం చేసే లక్షణాన్ని కలిగి ఉంటాయి. అవి అవసరమైనపుడు మాత్రమే నీటిని తీసుకుంటాయి. అవసరం లేనపుడు వాటిని తీసుకోవు.

10th Class Social Textbook Page No.69

ప్రశ్న 3.
హివారే బజారులాగానే భూగర్భజలాల నియంత్రణ ప్రధానంగా ప్రజలే చేయాలా?
జవాబు:
హివారే బజారులలో భూగర్భజలాల నియంత్రణ చాలా విజయవంతం అయింది. దీనికి కారణం ప్రజల సహకారమే కాబట్టి ప్రజలు పూనుకొని భూగర్భజలాల నియంత్రణ చేయటమే సరియైన పని.

10th Class Social Textbook Page No.69

ప్రశ్న 4.
‘భూగర్భజలాల చట్టాలు పాతబడిపోయాయి మరియు ప్రస్తుత కాలానికి తగవు’. వివరించండి.
జవాబు:
ప్రస్తుతం నీటి వినియోగంపై ఉన్న చట్టాలు బ్రిటీషు వారి కాలంనాటివి. అవి ఈ కాలానికి సరిపోయేవి కావు. పైగా అసంబద్ధమైనవి కూడా, అవి భూగర్భజలాలను అన్ని వనరులతో కలిపి వాడుకున్నపుడు తయారుచేసినవి. అవి ఇప్పటి వాడకానికి సరిపోవు. కాబట్టి అవి పాతపడిపోయాయి అని చెప్పవచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.58

ప్రశ్న 6.
భారతదేశంలో 40 మిలియన్ల ఎకరాల భూమి వరదకు గురయ్యే ప్రమాదం ఉంది. అంతే విస్తీర్ణం కరవుకి గురయ్యే అవకాశం ఉంది. దీనికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. భారతదేశంలో అత్యధిక వర్షపాతం నైఋతి ఋతుపవనాల మూలంగా వస్తుంది.
2. ఈ ఋతుపవనాలలోని అనిశ్చితే వరదలకు, కరవుకు ప్రధాన కారణం.
3. వరదలు అధిక వర్షం మూలంగా సంభవిస్తే, కరవులు వర్షాలు లేకపోవడం వలన సంభవిస్తాయి.
4. అడవుల నిర్మూలన, నేలకోత మొదలైనవి ఈ విపత్తులకు మూల కారణాలు.

10th Class Social Textbook Page No.60

ప్రశ్న 7.
ఇక్కడ ఇచ్చిన పటం, అట్లాన్ల సహాయంతో ఈ కిందివి వివరించండి.
1) గోదావరి …………….. వద్ద పుడుతుంది.
2) తూర్పుకి ప్రవహించే ద్వీపకల్ప నదులలో కృష్ణానదికి రెండవ స్థానం. ఇది ………….. వద్ద పుడుతుంది.
3) మహానది ఛత్తీస్ గఢ్ లోని నిహావా దగ్గర పుట్టి …………… గుండా ప్రవహిస్తుంది.
4) నర్మదానది మధ్యప్రదేశ్ లోని …………… వద్ద పుడుతుంది.
5) తపతీనది …………… వద్ద పుట్టి ………… దిశగా పయనిస్తుంది.
జవాబు:
1) నాసిక్, త్రయంబకం
2) మహాబలేశ్వరం
3) ఒడిశా
4) అమరకంటక్
5) ముల్తాయ్, పశ్చిమ

10th Class Social Textbook Page No.61

ప్రశ్న 8.
మీ సమీప మండల కార్యాలయం నుంచి గత 5 సంవత్సరాలకు మొత్తం వార్షిక వర్షపాతం ఎంతో తెలుసుకోండి.
జవాబు:
నేను కృష్ణాజిల్లా పెనమలూరు గ్రామంలో నివసిస్తున్నాను. మా ఊరిలో సరాసరి వర్షపాతం ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నది.
2013 – 107 సెం.మీ.
2014 . 103 సెం.మీ.
2015 – 100 సెం.మీ.
2016 – 98 సెం.మీ.
2017 – 104 సెం.మీ.

10th Class Social Textbook Page No.65

ప్రశ్న 9.
నీటి వినియోగ ప్రణాళికల కోసం ప్రభుత్వ నదీ పరీవాహక ప్రాధికార సంస్థ ఉంటే ఎలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుంది?
జవాబు:

1. నదీ పరీవాహక ప్రాధికార సంస్థ గనక ఉన్నట్లయితే ఆ సంస్థ ఆ నది నీటి వినియోగదారులందరికీ న్యాయం చేస్తుంది.
2. నీటి వనరుల అభివృద్ధికి, పర్యవేక్షణకు అన్ని స్థాయిల్లోనూ సహకరిస్తుంది.
3. కమ్యూనిటీ సహకారాన్ని కూడా పెంపొందిస్తుంది.
4. నీటి వనరుల కొరత వలన రాబోయే రోజుల్లో ఏర్పడే ఇబ్బందులను అధిగమించేలా చూస్తుంది.
5. నీటి సాగును, నిర్వహణను సాంప్రదాయక పద్ధతులలో జరిగేలా చూస్తుంది. నీరు అందరికి చెందినదని గ్రహించేలా చేస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.65

ప్రశ్న 10.
తుంగభద్ర నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో నీటికి పరస్పర విరుద్ధ వినియోగాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. గత కొన్ని దశాబ్దాల నుండి నీటి నిల్వ సామర్థ్యం తగ్గుతోంది.
2. ఈ నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో నేలకోత ఎక్కువయ్యి సాంప్రదాయ చెరువులు, చిన్న జలాశయాలు, తుంగభద్ర జలాశయాలు పూడికకు గురి అవుతున్నాయి.
3. అంతరాష్ట్ర జల వివాదాలు కూడా వీటిని ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.
4. జనాభా పెరుగుదల వలన, పారిశ్రామికీకరణ వలన కాలుష్యం పెరిగింది. వీటి మూలంగా ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు, కొన్ని కమ్యూనిటీల జీవితాలు దెబ్బతింటున్నాయి.

10th Class Social Textbook Page No.67

ప్రశ్న 11.
నీటి అందుబాటును బట్టి వ్యవసాయ ప్రణాళిక తయారు చేయటానికి ఎటువంటి ప్రయత్నం జరిగింది?
జవాబు:

1. భారతదేశం లాంటి దేశాలలో దాదాపు 70% నీటి వినియోగం వ్యవసాయ రంగంలోనే జరుగుతోంది. ఇది అధిక వినియోగం అని చెప్పుకోవచ్చు.
2. ఆనకట్టలు, చెక్ డ్యామ్ లు మొదలైనవి నీటిని సద్వినియోగం చేయడానికి రైతులకు సహకరిస్తాయి. పంట దిగుబడులను అధికం చేస్తాయి.
3. బిందు సేద్యము లాంటి ఆధునిక పద్ధతులు నీటిని మరింత సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవడానికి ఉపయోగపడతాయి.

10th Class Social Textbook Page No.58

ప్రశ్న 12.
గృహ అవసరాలకు 5% నీటిని ఉపయోగిస్తున్నారు. అయినా కానీ జనాభాలో ఎక్కువ మందికి నీళ్లు అందటం లేదు. దీని గురించి చర్చించండి.
జవాబు:

1. నీటిని సరఫరా చేయడం అనేది ప్రభుత్వ బాధ్యత.
2. భారతదేశంలో ప్రభుత్వం దీనికి సంబంధించి ఎన్నో ప్రయత్నాలు చేసింది.
3. భూగర్భజల వనరులు తగ్గిపోవడం, వాటి నాణ్యత క్షీణించిపోవడం మొదలగునవి గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాలలో నీటి సరఫరాను దెబ్బతీస్తున్నది.
4. భూ ఉపరితల నీటి వనరులను కాలుష్యం వలన, కొరత వలన, జల వివాదాల వలన సరిగా సరఫరా చేయలేకపోతున్నారు.
5. తీర ప్రాంతాలలో సముద్రపు నీరును ఉప్పును తొలగించి మంచినీరుగా మార్చుటకు అనేక ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి.
6. భారతదేశంలో జనాభా పెరుగుదల, పరిశ్రమల పెరుగుదల మూలంగా నీటి అవసరాలు పెరిగాయి. దీని మూలంగా నీటి సరఫరా అనేక యిబ్బందులను ఎదుర్కొంటుంది.
7. వీటన్నింటి రీత్యా భారతదేశంలో నదుల అనుసంధానం అత్యంత ఆవశ్యకం.

10th Class Social Textbook Page No.58

ప్రశ్న 13.
ఉపరితల నీటి వనరులలో 70% కలుషితం అయ్యా యి. కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
అనేక వ్యర్థాలను నీటిలోనికి వదలడం వలన నీటి వనరులు కాలుష్యం అవుతున్నాయి. ఈ కాలుష్యం నీటిలోని మొక్కలను, జంతువులనే కాక, వాటిని ఉపయోగించే మానవులను కూడా నష్టపరుస్తోంది. ఈ కాలుష్యం పర్యావరణాన్ని దెబ్బ తీస్తున్నది.

నీటి కాలుష్యానికి కారణాలు :

1. మురికినీరు, వ్యర్థ పదార్థాలు, చెత్త, చెదారం నీటిలో కలవటం మూలంగా నీరు విషతుల్యమవుతుంది.
2. నీటి వనరులున్న ప్రాంతాలలో మలవిసర్జన చేయటం నీటిని కలుషితం చేస్తోంది.
3. పారిశ్రామిక వ్యర్థాలు నీళ్ళలోకి వదలడం మూలంగా నీరు అధికస్థాయిలో కలుషితమవుతుంది.
4. సముద్రంలో ప్రయాణం చేసే ఓడలు, ట్యాంకర్లు చమురును వదిలి ఆ నీటిని కలుషితం చేస్తున్నాయి.
5. ఆమ్ల వర్షాల మూలంగా ఉపరితల నీరు కలుషితమవుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.58

ప్రశ్న 14.
భారతదేశ పటంలో హిమాలయాలను, పశ్చిమ కనుమలను గుర్తించండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.58

ప్రశ్న 15.
పటంలోని రంగుల సూచికను బట్టి నదులు పుట్టిన పర్వతాలు ఎంత ఎత్తులో ఉన్నాయో తెలుసుకోండి. అట్లాస్, ఉబ్బెత్తు భౌగోళిక పటం సహాయంతో నదీ గమనాన్ని అనుసరిస్తూ వాటి ప్రవాహ దిశను గుర్తించండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.59

ప్రశ్న 16.
అట్లాస్ సహాయంతో భారతదేశం, పాకిస్తాన్ లో సింధూనది ప్రవాహ మార్గాన్ని గుర్తించండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.59

ప్రశ్న 17.
గంగానది పటాన్ని (5.2) చూసి అది ఏ ఏ రాష్ట్రాల గుండా ప్రవహిస్తుందో చెప్పండి.

గంగా, బ్రహ్మపుత్రల సంగమం
జవాబు:
గంగానది ప్రవహించే రాష్ట్రాలు :

1. ఉత్తరాఖండ్
2. ఉత్తరప్రదేశ్
3. బీహార్
4. జార్ఖండ్
5. పశ్చిమబెంగాల్

10th Class Social Textbook Page No.59

ప్రశ్న 18.
పై పటం చూసి గంగానది ఉపనదులలో ఉత్తర దిశగా ప్రవహించేవి ఏవో, దక్షిణ దిశగా ప్రవహించేవి ఏవో చెప్పండి.
జవాబు:
ఉత్తరంగా ప్రవహించే ఉపనదులు : కోసి, గండక్, గాగ్రా, గోమతి, శారద, యమున, రామ్ గంగా నదులు.

దక్షిణంగా ప్రవహించే ఉపనదులు : సన్, రిహార్డ్, కెన్, బెట్వా, తన్నా నదులు.

10th Class Social Textbook Page No.63

ప్రశ్న 19.
భారతదేశ పటంలో తుంగభద్ర నది ప్రవాహ మార్గాన్ని గుర్తించండి.
జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.67

ప్రశ్న 20.
సవారే బజారులో నీటి సంరక్షణకు చేపట్టిన పనులను సూచించే వాక్యాల కింద గీత గీయండి.
జవాబు:
స్వయం కృత్యం.

10th Class Social Textbook Page No.67

ప్రశ్న 21.
మీకు ఇంటర్నెట్ అందుబాటులో ఉంటే హివారే బజారుకు సంబంధించిన వీడియో చిత్రాన్ని ఈ లింకులో చూడండి. http://bit.ly/koth LI
జవాబు:
స్వయం కృత్యం.

10th Class Social Textbook Page No.69

ప్రశ్న 22.
భూగర్భజలాలు అందరికీ చెందిన వనరులు – మీ అభిప్రాయాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
భూమిమీద హక్కుకి, భూగర్భ జలాలమీద హక్కుకి సంబంధం ఉన్నప్పుడు నీటిని సక్రమంగా వినియోగించటంపై వ్యక్తిగత భూ యజమానులపై ఎటువంటి ఒత్తిడి ఉండదు. అదే విధంగా పర్యావరణానికి, విస్తృత ప్రజానీకానికి ప్రయోజనం కలిగించేలా విధానాలను అమలు చేసే మార్గమేమీ లేదు. దాదాపుగా ఎటువంటి నియంత్రణలేని ఈ వ్యవస్థలో ఒక ప్రాంతంలో ఎన్ని చేతి పంపులు, బావులు, బోరుబావులు ఉండవచ్చో నిర్ణయించే అధికారం ఎవరికీ లేదు. కాబట్టి నీటిని ప్రజలందరికీ ఉద్దేశించిన ఉమ్మడి వనరుగా పరిగణించాలి. రోడ్లు, నదులు, ఉద్యానవనాలు, అంతర్భూజలం అందరికీ చెందే ‘ప్రజా ఆస్తి’ గా భావించాలి. దీనిని ప్రస్తుతం కొన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు గుర్తిస్తున్నాయి, కాని అంతగా విస్తృతం కాలేదు.

AP State Board Syllabus AP SSC 10th Class Social Studies Important Questions Chapter 19 Emerging Political Trends 1977 to 2000.

AP State Syllabus SSC 10th Class Social Studies Important Questions 19th Lesson Emerging Political Trends 1977 to 2000

10th Class Social 19th Lesson Emerging Political Trends 1977 to 2000 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Expand the term AIADMK.
Answer:
All India Anna Dravida Munnetra Kazagam.

Question 2.
Give any two examples for Regional Political parties.
Answer:
TDP, YSRCP, JANA SENA, TRS, AIADMK, DMK, etc.

Question 3.
Which welfare schemes initiated by N.T. Rama Rao are still continuing with some changes in Andhra Pradesh?
Answer:

1. Mid-day meal scheme in government schools.
2. Sale of rice at subsidy rates to the poor.

Question 4.
Identify at least any two states presently ruled by regional parties in India on the given Indian political map.
Answer:

Question 5.
What was the contribution of Telecom revolution?
Answer:
The contribution of Telecom Revolution:
A network of telephonic communication in the country using satellite technology increased.

Question 6.
Mention any two initiations of N.T. Rama Rao.
Answer:

1. Sale of rice at Rs. 2/- kg
2. Mid day meal scheme in government schools.
3. Liquor prohibition

Question 7.
Write about the 73rd amendment of the constitution.
Answer:
73rd amendment: The 73rd constitutional amendment created institutions of local self government at the village level and so Gram Panchayat, Mandal Parishad and Zilla Parishad are formed.

Observe the table given below and answer the questions 8 & 9.
Results of Telangana State Assembly and Parliament Elections – 2014

S.No.	Name of the Party	Assembly Seats won	Parliament Seats won
1.	T.R.S.	63	11
2.	Congress Party	21	2
3.	T.D.P.	20	2
4.	Others	15	2
	Total	119	17

Question 8.
Name the two parties that secured more than 15 Assembly seats.
Answer:
Parties that secured more than 15 Assembly seats.

1. TRS
2. Congress Party
3. T.D.P

Question 9.
Why did TRS secure more seats in 2014 elections?
Answer:
TRS secured more seats in 2014 elections because it played a key role in Telangana agitation.

Question 10.
What is meant by the Coalition government?
Answer:
During the time of General Election to the Assembly and Lok Sabha, no party gain the majority to form the government at the centre or state at that time. Two or more than two political parties come together to form a single government.
(OR)
A number of national and regional parties had to come together to form governments at the centre.

Question 11.
Name some non-political movements.
Answer:
Environmental movements, the feminist movement, civil liberties movement, literacy movements.

Question 12.
Which became powerful motors of social change?
Answer:
A number of non-political movements emerged and became powerful motors of social change.

Question 13.
Which parties decided to merge together and form the Janata Party?
Answer:
The Congress, Swatantra Party, Bharatiya Jan Sangh, the Bharatiya Lok Dal and the Socia¬list Party decided to merge together and form the Janata Party.

Question 14.
Who supported the Janata Party?
Answer:
The DMK, the SAD and the CPI (M) chose to maintain their separate identities but supported the Janata Party in a common front against the Congress.

Question 15.
Who played an important role in bringing together all the anti-Congress and anti-Emergency parties?
Answer:
Senior leaders like Jayaprakash Narayan and Acharya JB Kriplani played an important role in bringing together all the anti-Congress and anti-Emergency parties to fight the elections.

Question 16.
What was the argument of the Janata Party regarding the dismiss of nine state governments?
Answer:
The Janata Party argued that the Congress party had lost its mandate to rule in the States as it had been defeated.

Question 17.
Which created a bad state in A.P.?
Answer:
In Andhra Pradesh, the frequent change of Chief Ministers by the central Congress leadership and the imposition of leaders from above created a bad taste.

Question 18.
Who moved to Assom and Bengal?
Answer:
The Bangladeshis moved to Assom and Bengal.

Question 19.
Name some communities of Assom.
Answer:
Bodos, Khasis, Mizos and Karbis.

Question 20.
Who was Bhindtanwale and what was his demand?
Answer:
Bhindranwale, the leader of the group of militant Sikhs began to preach separatism and also demanded the formation of a Sikh State- Khalistan.

Question 21.
What did the militants try?
Answer:
The militants tried to impose an orthodox life code on all Sikhs and even non-Sikhs of Punjab.

Question 22.
Who made a declaration in April 1986?
Answer:
In April 1986, an assembly at the Akal Takht, made a declaration of an independent state of Khalistan.

Question 23.
Where were the militants engaged in?
Answer:
The militants were also engaged in large scale kidnapping and extortion to raise funds for their work.

Question 24.
How were the methods used by the govern¬ment for the suppression of militancy in Punjab?
Answer:
The Government used very harsh methods for the suppression of militancy in Punjab, many of which were seen as a violation of. Constitutional rights of citizens.

Question 25.
What did Rajiv Gandhi begin?
Answer:
Rajiv Gandhi began a peace initiative in Punjab, Assam and Mizoram and also in the neighbouring country of Sri Lanka.

Question 26.
What is called the telecom revolution?
Answer:
Rajiv Gandhi initiated what is called the ‘telecom revolution’ in India which speeded up and spread the network of telephonic communication in the country using satellite technology.

Question 27.
What had been under dispute for some time regarding Babri Masjid?
Answer:
Some sections of the Hindus had begun a campaign for building a temple for Lord Rama in Ayodhya in the place of Babri Masjid.

Question 28.
What is the speciality of Elections held in 1989?
Answer:
The issue of corruption in administration and in political circles became the main plank of the election campaign for non-Congress political forces in the next elections held in 1989.

Question 29.
What is Policy Paralysis?
Answer:
Policy Paralysis means the coalition could not implement any policy which called for serious change for fear of withdrawal of support by one or the other partners.

Question 30.
Which was the first coalition to be re-elected?
Answer:
The UPA was the first coalition to be re-elected.

Question 31.
Who led the Left Front Government in West Bengal in 1977?
Answer:
Jyoti Basu of CPM led the Left Front Government in West Bengal in 1977.

Question 32.
On what did the Operation Barga depend?
Answer:
Operation Barga depended heavily on collective action by the share croppers and Panchayati Raj Institutions thus avoiding bureaucratic delays and domination of the landowning classes.

10th Class Social 19th Lesson Emerging Political Trends 1977 to 2000 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Read the following paragraph and answer the questions.

The Government used very harsh methods for the suppression of militancy in Punjab, many of which were seen as a violation of the constitutional rights of citizens. Many observers felt that such violations of constitutional rights and human rights were justified.as the constitutional machinery was on the edge of collapse due to militant activity.
Express your views on the information given above.

Answer:
There was a threat to the integration of the Indian nation due to the militancy in Punjab. If the government had not taken such actions, the map of India would be different today. So I think the government was correct.

Question 2.
Read the given data to answer the questions.

A) Which were the parties that participated in the governments of the National Front and United Front and supported the government from the outside?
Answer:
To National Front: CPM, CPI, and BJP.
To United Front: CPM.

B) Mention the name of the party that participated in the above three governments.
Answer:
J.K.N.C.

Question 3.
Based on the information given below, answer the following questions.

End of Emergency and formation of Janata party government under Morarji Desai and Charan Singh	1977
Formation of Congress government led by Indira Gandhi	1980
Formation of TDP	1982
Operation Blue Star and assassination of Indira Gandhi	1984
Rajiv Gandhi Accords with H.S. Longowal on Punjab and AASU on Assam.	1985

a) Name the first non-Congress party which formed the government at the centre.
Answer:
Janata Party is the first non-Congress party which formed the government at the centre.

b) Who is the founder of Telugu Desam Party?
Answer:
Nandamuri Taraka Rama Rao (NTR) is the founder of Telugu Desam Party.

Question 4.
Which are the newest states of India, when they created?
Answer:

State	Year of formation
1. Uttaranchal / Uttarkhand	2000
2. Jharkand	2000
3. Chattisghar / Chattisghad	2000
4. Telangana	2014

Question 5.
Read the table and answer the given equations.

Assassination of Rajiv Gandhi and government led by Congress party with P.V. Narsimha Rao as P.M.	1991
Economic liberalization	1990
Demolition of Babri Masjid	1992
National Front Government with Deve Gowda and I.K. Gujral as P.M.s	1996
NDA government led by A.B. Vajpayee	1998

a) Which party won in 1996 elections and formed government?
Answer:
National Front.

b) Name the Coalition Governments mentioned in the above table.
Answer:
National Front and NDA Governments.

Question 6.
Write about people’s welfare schemes started by present Governments.
Answer:

1. Supply of rice at the cost of Rs. 1 per Kg to the white ration cardholders.
2. Pensions for the old age people and widows.
3. Free textbooks, uniforms and Midday meal scheme in government schools.
4. Housing schemes for the poor people.
5. Health scheme for the poor people.
6. Fees reimbursement to the poor for higher education, etc.

Question 7.
Read the following text and answer the questions given below.

The Congress returned to power in 1980. The Congress immediately paid back the Janatb in the same coin by dismissing the Janata and non-Congress governments in nine States. The Congress was victorious in all the States except Tamil Nadu and West Bengal.

A) Which party ruled before 1980s?
Answer:
Janata Party.

B) In which two states, the Congress party was defeated?
Answer:
Tamilnadu and West Bengal.

Question 8.
Prepare a table by classifying the given political parties into National and Regional Parties. “BJP, YSRCP, TDP, CPM, CPI, DMK, Congress-1, AGP”.

National parties	Regional parties

Answer:

S.No.	National Parties	Regional Parties
1.	Bharatiya janata Party	DMK
2.	Congress -1	TDP
3.	CPI	AGP
4.	CPM	YSRCP

Question 9.
Based on the information given below, answer the following questions.

Election and formation of Janata Dal government with VP Singh and Chandrasekhar	1989
Decision to implement Mandal Commission recommendation	1989
Ram Janmabhoomi Rath Yatra	1990
Assassination of Rajiv Gandhi and government led by Congress party with P.V. Narsimha Rao as P.M.	1991
Economic Liberalization	1990
Demolition of Babri Masjid	1992
National Front Government with Deve Gowda and IK Gujral as PMs	1996
NDA government led by AB Vajpayee	1998

i) Who was the Prime Minister at the time of demolition of Babri Masjid?
Answer:
P.V. Narasimha Rao.

ii) Give two examples of the Coalition government.
Answer:

1. Janata Dal government.
2. National Front government.
3. National Democratic Alliance (NDA).

Question 10.
Sometimes coalition governments cause ‘Policy Paralysis’. Do you agree with this statement?
Write your opinion.
Answer:
Yes. I agree with this statement. The coalition could not implement any policy which called for serious change for fear of withdrawal of support by one or the other partners.

Question 11.
“Coalition Governments cause political instability.” Comment.
Answer:

1. Sometimes no single party wins a majority of seats to form a government of its own. In such the situation, a number of political parties come together and form coalition governments.
2. A common agreement between these parties has to be arrived at, but this is not so easy.
3. Different parties put pressure on the government for their different interests.
4. The government cannot implement any policy for fear of withdrawal of support by one or the other partners. The governments become instable.
5. This is called policy paralise which is frequent in the coalition government.

Question 12.
What are the situations that paved to strengthen the regional parties in present days?
Answer:
The situations that paved to strengthen the regional parties

1. Regional aspirations – regional movements.
2. Intermediate castes strengthening – gaining political power.
3. To gain political power.
4. Defections and corruption.

Question 13.
Write the main reasons for Assam movement.
Answer:

1. Demand for autonomy.
2. Protest against the domination of Bangladesh.
3. Migration from Bangladesh.
4. Fear of losing their cultural roots.
5. Trade and other establishments were in the hands of outsiders.
6. No preference in employment for locals.

Question 14.
Observe the following table and analyse it.
Table: Seat share of various Political parties in 2014 (lok Sabha)

S.No.	Political patty	Won Seats
1	Bharatiya Janata Party (BJP)	282
2	Indian National Congress (INC)	45
3	Telugu Desam Party (TDP)	16
4	Telangana Rashtra Samithi (TRS)	11
5	Left parties [CPI + CPI (M)]	10

Answer:

1. In 2014 General elections BjP got with 282 seats and form the largest party and form the government also.
2. Indian National Congress got only 45 seats.
3. Left parties CPI + CPI (M) joined together got 10 seats.
4. The Regional parties like TDP 16 seats 8i TRS 11 seats gained In Lok’Sabha elections.

Question 15.
What are the important changes that occured in India between 1975-85?
Answer:
Many changes occurred In India between 1975-85. Some of them are:

1. Emergency was declared by smt. Indira Gandhi as she was asked to quit her Prime Minister post by Allahabad high court.
2. Janatha Government came into power in 1979.
3. Congress Party came to power in the elections after Janatha govt, failure.
4. Non-political movements like environment movements, feminist movements, civil liberties movement and literacy movements came up.

Question 16.
At present, what is the necessity of coalition politics?
Answer:
In the present multiparty system in India it is impossible for any single party to win a majority of seats and form a government of its own but in 2019 elections BJP has won the election as single party. It went as coalition.

Question 17.
Read the following paragraph and comment on it.

In Andhra Pradesh, the frequent change of Chief Ministers by the central Congress leadership and the imposition of leaders from above created a bad taste. There was a feeling that the Andhra Pradesh leadership was not getting respect from the national Congress leadership. This was perceived as an insult to the pride of the Telugu people. N.T. Rama Rao(NTR), popular film actor, chose to take up this cause. He began the Telugu Desam Party (TDP) on his 60th birthday in 1982. He said that the TDP stood for the honour and self respect of the Telugu speaking people (Teluguvari atma gauravam). He argued that the state could not be treated as a lower office of the Congress party.

Answer:

1. The Congress government frequently changed the Chief Ministers.
2. The Congress was not giving respect to Andhra Pradesh leadership.
3. The TDP was formed for the honour and self-respect of the Telugu speaking people.
4. He introduced welfare schemes like midday meals to government schools, liquor prohibition and the sale of rice for Rs. 2/- per kg.
5. These populist measures helped the TDP sweep the 1982 elections.
6. TDP emerged as a strong regional party, and challenged the Congress domination.

Question 18.
What are the effects of changes of the Telecom Revolution on the Human lifestyles.
Answer:

1. Telecom Revolution is the result of privatization of Telecommunications.
2. Number of industries invested in telecommunications.
3. “Mobiles” and Smart phones have created sensation.
4. They reduced the distance between the buyers and sellers.
5. Every family has a mobile in India.
6. Telemarketing is a creative innovation.
7. Smartphones have internet access and due to that internet facility is accessible to villagers through telephones.

Question 19.
What was Operation Blue Star?
Answer:

1. Sikhs became militant in Punjab under Bhindranwale.
2. People belonging to non-Sikhs were subjected to communal attack.
3. Sikh separatist groups hid in the Golden Temple.
4. Army had to intervene to vacate the campus.
5. This was called ‘Operation Blue Star’.

Question 20.
What factors influenced central government to use armed forces to reduce tensions in Assam?
Answer:

1. Three factors influenced the use of armed forces in the North Eastern Region.
2. Firstly, it was a sensitive border area adjacent to China, Mynmar and Bangladesh.
3. Secondly, rebel groups demanding separation from India, procured arms from outside.
4. Thirdly, they indulged in large-scale ethnic violence against minority communities.
5. The government thought this was the only way to bring about peace in the area.

Question 21.
Read the given information.

Now answer the following questions.
a) Which party was included in “Governing parties” in all the above coalition governments?
Answer:
Jammu & Kashmir National Conference (JKNC)

b) Which party gave support to NDA government?
Answer:
TDP.

c) Which party gave support to National Front and United Front from outside?
Answer:
CPM.

Question 22.
What did the emergence of competitive alternatives ensured?
Answer:
The emergence of competitive alternatives ensured that Indian voters could always exercise a reasonable choice. This also allowed many different political viewpoints and sectional interests to become active in state level and national politics.

Question 23.
How was the rule of the first non-Congress government?
Answer:
The Janata Party had come to power promising a restoration of democracy and freedom from authoritarian rule. However, the disunity among the partners had a serious effect on the governance and its rule is most often remembered for internal squabbles and defections. The factional struggle in the party soon culminated in the fall of the government within three years leading to fresh elections in 1980.

Question 24.
What happened whenever there was any political instability?
Answer:
Whenever there was any political instability or natural calamity in the neighbouring country, thousands of people moved into the State creating huge discomfort for the locals. The local people felt that they would lose their cultural roots and soon be outnumbered by the ‘outsiders’.

Question 25.
What was there besides culture and demographics?
Answer:
Besides culture and demographics, there was also an economic dimension. Trade and other establishments were in the hands of non-Assamese communities. The major resources of the State, including tea and oil were again not benefitting the locals.

Question 26.
What was the dominant thrust of the movement?
Answer:
The dominant thrust of the movement was that Assam was being treated as an “internal colony” and this had to stop. The main demands were that the local people should be given greater preference in employment, the “outsiders” should be removed and the resources should be used for the benefit of the locals.

Question 27.
Which has led to violent attempts of ethnic cleansing in Assam?
Answer:
Too much emphasis on ethnic identities had a negative impact on other communities of Assam like the Bodos, Khasis, Mizos and Karbis. Many of them too demanded autonomous status. They began to assert themselves and wanted to drive out people of other communities from their areas.

Question 28.
What did Punjab claim?
Answer:
It laid claims to the new capital city of Chandigarh which remained a union territory directly administered by the Centre. Punjab also claimed more water from Bhakra Nangal dam and greater recruitment of Sikhs in the army.

Question 29.
Write about the resolution of Akali Dal.
Answer:
The Akali Dal had passed a set of resolutions in 1978 during the Janata Party rule in the centre, calling upon the central government to implement them. Its most significant demand was to amend the Constitution to give more powers to the states and ensure greater decentralisation of powers.

Question 30.
What happened after Rajiv Gandhi’s entrance?
Answer:
After Rajiv Gandhi became the Prime Minister, he held talks with SAD and entered into an agreement with Sant Langowal, the SAD president. Though fresh elections were held in Punjab and SAD won them, the peace was short-lived as Langowal was assassinated by the militants.

Question 31.
What did Rajiv Gandhi say in his speech?
Answer:
In a famous speech Rajiv Gandhi said that out of every Rupee spent on the poor barely 15 paise reaches them I It highlighted the fact that despite huge increases in development expenditure, the story of the poor remained the same.

Question 32.
Which factors influenced the central government to use armed forces to reduce tensions in Assam?
Answer:

1. Three factors influenced the use of armed forces in the Northeastern region.
2. Firstly, it was a sensitive border area adjacent to China, Myanmar and Bangladesh.
3. Secondly, rebel groups demanding separation from India, procured arms from outside.
4. Thirdly, they indulged in large scale ethnic violence against minority communities.
5. The government thought this was the only way to bring about peace in the area.

Question 33.
What was meant by liberalization?
Answer:

1. It meant a lot of things put together like the drastic reduction of government expenditure, reducing restrictions and taxes on imports, etc.
2. It proved for reducing restrictions on foreign investments in India and allowed foreign countries to set up companies in India.
3. It is required to the opening of many sectors of the economy to private investors.
4. It brought in foreign goods and Indian businessmen were forced to compete with them.
5. It had many positive and negative impacts on India.

Question 34.
“One of the greatest weakness was undoubtedly the low priority given to primary education and public health”. Comment on it.
Answer:

1. The post-Independence era is marked with less priority to education and health.
2. The optimum development of country depends mostly on the education and health levels of the population of it.
3. It further forms part of Human Development Indicators also.
4. So, I suggest more priority should be given to education and health now.

Question 35.
Read the given information.

In 1992 government led by P.V. Narasimha Rao passed an important amendment to the Constitution to provide local self-governments a Constitutional Status. The 73rd Constitutional Amendment created institutions of local self government at the village level while the 74th Constitutional Amendment did the same in towns and cities. These were path-breaking amendments. They sought to usher in for the first time, office bearers at the local level elected on the basis of universal adult franchise. One-third of the seats were to be reserved for women. Seats were also reserved for scheduled castes and tribes.

Answer the following questions.
a) Which constitutional amendment created institution of local self-government?
b) According to which amendment general elections were conducted in towns and cities?
c) How many seats are reserved for women in local bodies?
Answer:
a) 73rd Constitutional Amendment created institutions of local self-governments for villages.
b) According to 74th Constitutional Amendment general elections were conducted in towns/cities.
c) 1/3 seats were reserved for women in local self-government elections.

Question 36.
“Do you think that the reservations will promote the social development” ? Express your ideas.
Answer:

1. Reservations will definitely promote social development.
2. Scheduled castes and tribes were drowtodden and suffered in the social stature for centuries.
3. To develop themselves and to question the injustice they meted out, reservations will of great help.
4. Reservations both in education, jobs, and legislature help them.

Question 37.
Imagine and write the main reasons for the continuation of anti Hindi movement in Tamil Nadu till today.
Answer:

1. DMK in Tamil Nadu believed the passage of Official Languages Act, 1963 was an attempt to first Hindi on the rest of the country.
2. They started a statewide campaign protesting the imposition of Hindi.
3. They organised strikes, dharnas, burning effigies, Hindi books as well as pages of constitution.
4. Still there is same feeling in Tamil Nadu.

Question 38.
“Some people think that Social Welfare Schemes do not reach eligible persons”. Express your suggestions.
Answer:

1. Despite all the attention to development in the country, much of it did not reach the real beneficiaries.
2. Despite huge increases in development expenditure the story of the poor remained the same.
3. The main reasons were political and beaurocratic corruption.
4. Enlistment of various beneficiaries also plagued by officialdom and political pressures.

Question 39.
“India needed to adapt itself to the new technologies emerging in the world, especially computer and telecommunication technologies”. Comment.
Answer:

1. Technologies like computer and communication technology are thursting the world.
2. It is believed that we should also adopt them without fail.
3. With initiatives of Rajiv Gandhi now called ‘Telecom Revolution1 was introduced in India.
4. With the help of satellite technology communications spread widely and extensively.
5. Everyone has access to mobile phones, the internet, email, facebook, Twitter, etc.

10th Class Social 19th Lesson Emerging Political Trends 1977 to 2000 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Read the text given and answer the questions.

Panchayati Raj & 73rd, 74th Amendment

In 1992, Government led by P.V. Narasimha Rao passed an Important amendment to the Constitution to provide Local Self Governments a Constitutional status. The 73rd Constitutional Amendment created Institutions of local self-government at the village level, while the 74th Constitutional Amendment did the same in towns and cities. These were pathbreaking amendments. They sought to usher in for the first time, office bearers at the local level elected on the basis of Universal Adult Franchise. One-third of the seats were to be reserved for women. Seats were also reserved for scheduled castes and tribes. The concerns of the State governments were taken into account and it was left to the States to decide on what functions and powers were to be developed to their respective local self-governments. Consequently, the powers of local self-governments vary across the country.

i) What is Local Self Government?
Answer:
The Government that formed by the people at the village, town and city level to solve the local needs is Local Self Government.

ii) Which government recognised the Constitutional status of Local self Government?
Answer:
P.V. Narasimha Rao or Congress Government.

iii) What does the 73rd Constitutional Amendment say?
Answer:
Creation of Local Self government at the village level.

iv) 1/3 of seats were to be reserved for women in Local Self Governments. Comment.
Answer:
Women need political equality and they should Involve actively In the Local Governments.

Question 2.
Read the following paragraph and answer the given questions.

Liberalization measures brought in foreign goods and forced Indian business to compete with global manufacturers. It also led to the setting up of industries and business by foreign companies in India. However, it also meant a lot of hardship for the common people as the government was forced to cut subsidies to the people and as many factories closed down due to Influx of cheap foreign goods. This also led to privatization of many public amenities tike education, health, and transport and people had to pay high prices to private service providers.

Write your opinion on the consequences of liberalization.
(OR)
What are the consequences of economic Liberalization?
Answer:

1. India was drawn into the world market.
2. Liberalization paved the way to telecom revolution.
3. Liberalization forced Indian business to compete with global manufactures.
4. The government was forced to cut subsidies which results a great loss to people and local industries.
5. It also led to the privatization of many public amenities like education, health and transport.
6. It led to globalization.
7. The policies of liberalisation have been of advantage particularly to well of sections only.

Question 3.
Explain the importance of regional parties in Democracy.
Answer:

1. Multi-party system which includes national parties and regional parties strengthens the democracy.
2. Regional parties reflect the spirit of the federalism.
3. Regional parties have good understanding of the problems and needs of the respective states.
4. They focus mainly on the development of their states.

Question 4.
Telecom revolution has brought several changes in human life nowadays. Explain them.
Answer:
Changes brought by the telecom revolution:

1. Saves time
2. Fast communication
3. Online services
4. Prosperous life
5. Addiction
6. Obesity
7. Cost of living increased
8. Affected human relations

Question 5.
Read the paragraph given below and interpret.

India was forced to open up and ‘liberalise’ its economy by allowing free flow of foreign capital and goods Into India. On the other hand, new social groups asserted themselves politically for the first time, and finally, religious nationalism and communal political mobilisation became Important features of our political life. All this put the Indian society into great turmoil, we are still coming to grips with these changes and adapting ourselves to them.

Answer:

1. Liberalisation means relaxation of previous government restrictions usually in areas of social and economic policy.
2. The twentieth century ended with India’s drawing into the world free market.
3. India was forced to open up and liberalise its economy. It allowed free flow of foreign capital and goods into India.
4. On the other hand, India seemed to have a thriving democracy in which voices of different sections of the population were making themselves heard and in which divisive and communal political mobilisation was threatening to destroy social peace.
5. It had stood the test of time for over fifty years and had built a relatively stable economy and deeply rooted democratic politics.
6. It still had not managed to solve the problem of acute poverty and gross inequality between castes, communities, regions and gender.

Question 6.
Observe the following table and write a paragraph analyzing it.
Summary of the 2014 -Indian General Elections

Party	Alliance	Votes(%)	Seats
BJP	NDA	31%	282
INC	UPA	19.31%	44

Answer:
The given table describes the summary of the 2014 general elections in India. In the given table two parties that is Bharatiya Janata Party and the Indian National Congress are compared. It is not only the party comparison but their alliances are also mentioned. The Bharatiya Janata Party alliance is National Democratic Alliance whereas the United Progressive Alliance is related to Indian National Congress. In these elections the NDAgot 31% of the votes whereas the UPAgot 19.31%. If we observe the seats, the BJP with its alliance won 282 whereas the INC won only 44. These elections are very crucial because the voter strongly rejected the pre-independence party which ruled India since 1947. For a long time it was a single largest party to win the seats in Lok sabha. The voters cleverly gave mandate to the Bharatiya Janata Party with the hopes that their future may be changed. The BJP announced the Prime Ministerial candidate, Narendra Modi in advance. He achieved and succeeded in Gujarat as Chief Minister. So the voters accepted him as Prime Minister also. They believed him. Congress lost faith of the people because of its failures. During Congress period there was a lot of corruption, scams and nepotism, etc. Many of the Congress members of Parliament were in court cases. Rajiv Gandhi himself declared that corruption is highly established in India. If the Bharatiya Janata Party with its alliance work for the development of the country, definitely they will win the next coming 2019 elections. So the party should keep this in mind and work in that direction.

Question 7.
Explain the effects along with the reasons for the emerging era of coalition politics.
Answer:
Reasons for the emergence of coalition era of politcs:

1. Multi party system
2. No single party securing required majority.
3. Significance of regional parties increased.
4. Congress party gradually lost people’s mandate after 1960s.

Effects:

1. No political stability
2. Isolating the ideologies
3. Giving importance to party’s interest at the cost of nation’s interest.
4. Coming to power in spite of securing less mandate.

Question 8.
Read the following paragraph and write your opinion.

The twentieth century closed with India which was drawn into the world market, India which seemed to have a thriving democracy in which voices of different sections of the population were making themselves heard and in which, divisive and communal political mobilisation were threatening to destroy social peace. It had stood the test of time for over fifty years and had built a relatively stable economy and deeply rooted democratic politics. It still had not managed to solve the problem of acute poverty and gross inequality between castes, communities, regions and gender.

Answer:
The given paragraph depicts about divisive and communal politics. These may destroy the social peace. After independence in India, stable government continued for 30, 40 years and unstability began. Main problem of solving poverty and inequalities with regard to caste, region is not yet solved.

My opinion is that the politics are only vote bank based. Sometimes the political leaders are there behind the communal riots. To throw out some Chief Minister of the same party, their party leaders encourage these riots. Caste based politics are shown at the time of tickets given to party candidates. Caste unions, and the caste group heads are distributed money to lure them to get their votes. Some constituencies are fixed for some religion because of their dominance in number. It is really a threat to democracy. Holy places of worship are also in some cases used to spread communal message. That destroys social peace.
My suggestion is that people should get awarness about this and act accordingly.

Question 9.
Observe the following table and analyse it.
The trend of Coalition Governments, 1989 – 2004

S.No.	Coalition	Duration	Governing parties	Supporting parties
1.	National Front	1989 – 90	JD, DMK, AGP, TDP, JKNC	CPM, CPI, BJP
2.	United Front	1996 – 98	JKNC, TDP, TMC, CPI, AGP, DMK, MGP	CMP
3.	National Democratic Alliance	1998 – 2004	JDU, SAD, TMC, AIADMK, JKNC, BJD, Shiva-Sena	TDP

Answer:

1. The given table is about the trend of Coalition Governments during the period of the years from 1989 to 2004.
2. The details of three coalition governments and their duration, etc. are given in the table.
3. During 1989-1990 Janata Dal-led National Front formed the government. The governing parties in this government were JD, DMK, AGP, TDP, JKNC. CPM, CPI and BJP supported this government.
4. United Front formed the coalition government during 1996-1998. JKNC, TDP, TMC, CPI, AGP, DMK, MGP were the governing parties in this government. CPM supported this government.
5. During 1998-2004 BJP-led National Democratic Alliance formed the government. The governing parties in this government were JDU, SAD, AIADMK, JKNC, TMC, BJD and Shiva Sena. TDP rendered support to the NDA government.
6. The 1990s were years of very significant change in the post-Independence India.
7. With the transformation to a competitive multi-party system, it became near impossible for any single party to win a majority of seats and form a government of its own.
8. Since 1989, all governments that had formed at the national level have been either coalition or minority governments.

Question 10.
Explain about Assam movement in detail.
Answer:

Assam movement:

It is the struggle between Assamese and non-Assamese. These non-Assamese were none other than the people of Bangladesh. The youth of Assam formed All Assam Students Union (AASU) and was in the forefront of agitation. It led a number of strikes, agitations and marches to remove the so called outsiders. The problem of outsiders is not a cultural one but of economic issue. Every country or state wants to protect their cultural roots. The Assamese were most of them, Hindus and the outsiders were Muslims. The local people were afraid of their cultural roots.
Now they affect the trade and so the livelihoods of the locals had been in trouble. It is not only the problem of Assam, it happens at many states. Outsiders dominate a few areas of business and so the locals lose opportunities. In Assam the locals were not given priority or preference in employment. This was the demand of the Assamese. Gradually these demands led to communal polarisation as most of the outsiders are from Bangladesh Muslims. The movement between the Assamese and outsider Muslim led to form an idea of anti Indian stand.

Central Government took initiation and went on for talks for three years. An agreement was signed by the central government and the students union. In the next elections Assam Gana Parishad (an offshoot of AASU) came to power.

In conclusion, the formation of Bangladesh erstwhile Pakistan was taken place on the basis of religion. One’s religion can be given respect by all but it led to many disturbances. The Muslims, the outsiders of Assam occupied most of the areas of trade and business and there was distress and disappointment among the Assamese. The outsiders would have settled in Bangladesh only. They wanted their country to be separated and still they are coming to India illegally. Recently both the Prime Ministers of India and Bangladesh sat together and solved a few problems. If any problem arises, they should sit together and problems can be solved.

Question 11.
Prepare an album by collecting the photos of Prime Ministers of India and write their specialities.
Answer:

Question 12.
You may notice how simple and genuine demands of the people of Punjab were hijacked by religious and anti-national extremists. What steps do you think would have prevented this?
Answer:

1. The simple and genuine demands of Punjab were
   a) the contribution of state was ignored
   b) received unfair bargain when it was created
   c) capital remain UT
   d) more water from Bhakra Nangal and
   e) greater recruitment of Sikhs in the army.
2. Akali Dal government was dismissed by Congress.
3. A series of untoward incidents increased distance between Sikhs and the central government.
4. Militant Sikhs demanded separate state.
5. They occupied Golden Temple, then Congress used army to vacate.
6. A fallout led to the assassination of Indira.
7. Rioting in Delhi against Sikhs was followed.
8. Later Langowal made an agreement with centre but was killed by militants.
9. Militants engaged in extortion and kidnapping and lost faith of the people

Question 13.
Understand the table and answer the following questions.
Some opposition parties of 1970’s

SI.No.	Name of the party	Place of Activity	Ideologies
1.	BLD-Bharatiya Lok Dal	Uttar Pradesh	Special attention to Indian farmers
2.	Congress (O)	Entire India	Conservative section opposed policies of Indira Gandhi
3.	CPI (M) Communist Party of India (Marxist)	West Bengal, Tripura, Kerala, and remained states	Radical land reforms, trade unionism, socialist policies
4.	DMK – Dravida Munnetra Kazagam	Tamil Nadu	1. Greater autonomy and powers to state 2. Fiercely opposed Hindi in the state
5.	Jan Sangh	Northern States	A Hindu nationalist party
6.	SAD – Shiromani Akali Dal	Punjab	1. Great autonomy to states 2. Organised around Gurudwaras

a) Which political party fiercely opposes Hindi in the state ?
Answer:
DMK is the party which opposes Hindi in the state.

b) What is the place of activity for Jan Sangh?
Answer:
Jan Sangh is active in Northern States.

c) What is the ideology of CPI (M)?
Answer:
The ideologies of CPI (M) are radical land reforms, trade unionism and socialist policies.

d) Where is the political party which shows special attention to farmers, active ?
Answer:
The political party, which shows special attention to farmers is active in Uttar Pradesh.

e) Which party is of semireligious nature?
Answer:
SAD – Shiromani Akali Dal is of semireligious nature.

Question 14.
What were the implications of 1977 general elections?
Answer:

1. It was a historical election for democracy.
2. The Congress party was defeated at the national level for the first time.
3. Janata Party became victorious and tried to consolidate itself.
4. It dismissed nine Congress governments in states.
5. It argued that Congress had lost its mandate to rule in the states as it had been defeated.
6. Its stand somewhat proved correct by the results.
7. Except Tamil Nadu and West Bengal, Janata Party came to power in states.
8. The disunity among the partners had a serious effect on governance.
9. The government fell within three years.
10. It led to fresh elections in 1980.

Question 15.
Why was the public sympathy to Punjab militant Sikhs declined?
Answer:

1. They formed armed attachments and engaged in terrorist activities.
2. They clashed with police and other religious groups.
3. Those who were not confirmed to militant approved behaviour were killed.
4. There were civil casualities in derailing trains, exploding bombs, etc.
5. They were engaged in kidnapping, extortion to raise funds.
6. All this gradually alienated them from masses and even Sikhs.
7. Over a period, public sympathy declined rapidly.
8. Peace was finally returned to Punjab by the end of 1990s.

Question 16.
‘Coalition governments induce political instability’ – Elucidate.
Answer:

1. Since 1989, all governments at national level were coalition/minority governments.
2. A number of national and regional parties had come together.
3. So political ideologies and programmes of all parties had to be accommodated.
4. A common agreement had to be arrived at.
5. No party could pursue extreme agendas.
6. They needed to tone down their approaches.
7. It caused considerable instability.
8. Many coalitions did not last their full time.

Question 17.
How do political parties reap on communal polarisation? Provide an example.
Answer:

1. The Hindus are led by Bharatiya Janata Party.
2. In the year 1984 LokSabha elections they won only 2 seats.
3. It made great strides when it took up the Ayodhya issue.
4. It decided to campaign for the building of a temple at the site of mosque.
5. It claimed that was the birthplace of Lord Rama.
6. L.K. Advani in 1990, led a ‘Rath Yatra’ from Somanath to Ayodhya.
7. This campaign was accompanied by intense communal polarisation.
8. It caused a large number of communal conflicts.
9. In 1991 General elections BJP’s strength went up to 120.
10. It was then Rajiv was killed and sympathy wave followed the Congress, still, BJP withstood it.

Question 18.
What is meant by liberalisation?
Answer:

1. It means a lot of things put together.
2. It proposes drastic reduction of government expenditure.
3. It asks for reducing restrictions and taxes on import of foreign goods.
4. It provides for reducing restrictions on foreign investments in India.
5. It is required to the opening of many sectors of the economy to private investors.
6. It brought in foreign goods and forced Indian business to compete with them.
7. It allowed foreign countries to set up companies in India.
8. Common people suffered with cut of subsidies.
9. Many factories were closed down due to influx of cheap foreign goods.

Question 19.
Study the timeline given below and answer the following questions.
a) Who was the Prime Minister that initiated peace agreements with Sri Lanka?
Answer:
Rajiv Gandhi initiated peace agreements with Sri Lanka.

b) Which government tried to implement Mandal Commissions report?
Answer:
Janata Dal government tried to implement Mandal Commissions report.

c) Name two important incidents occurred during the period of P.V. Narasimha Rao.
Answer:
Economic liberalization and the demolition of the Babri Masjid took place during the period of P.V. Narasimha Rao.

d) When was Indira Gandhi assassinated?
Answer:
Indira Gandhi was assassinated in 1984.

e) Who were the Prime Ministers of National Front Government?
Answer:
Deve Gowda and I.K. Gujral were the Prime Ministers of the National Front Government.

f) Who were the Prime Ministers of Janata Dal Government?
Answer:
V.P. Singh and Chandrasekhar were the Prime Ministers of Janata Dal Government.

g) Who led the Congress party after the assassination of Rajiv Gandhi?
Answer:
P.V. Narasimha Rao led the Congress party after the assassination of Rajiv Gandhi.

h) Who led the NDA government?
Answer:
A.B. Vajpayee led the NDA government.

i) When was the NDA Government formed?
Answer:
NDA formed the government in 1998.

Question 20.

Read the following information and answer the questions.

Some opposition parties of 1970s

BLD – Bharatiya Lok Dal – A party which was formed of socialists who called for special attention to Indian farmers, based mainly in Uttar Pradesh.

Congress (O) – The conservative section of the Congress which had opposed the policies of Indira Gandhi.

CPI (M) – Communist Party of India (Marxist)-a party with a national presence, which strove for radical land reforms, trade unionism and socialist policies.

DMK – Dravida Munnetra Kazagam – a party based mainly in Tamil Nadu which sought greater autonomy and powers for the state.

Jan Sangh – A Hindu nationalist party largely confined to the northern States.

SAD – Shiromani Akali Dal – a party based in Punjab catering specially to the Sikhs and organised around Gurudwaras. It therefore had a semi-religious character. It was also in favour of greater autonomy to the States.

a) Which party fought for autonomy in Tamil Nadu?
Answer:
Dravida Munnetra Kazagam fought for greater autonomy in Tamil Nadu.

b) Which party showed special attention to Indian farmers mainly in UP?
Answer:
Bharatiya Lok Dal showed special attention to farmers mainly in U.P.

c) Name the regional party of Punjab.
Answer:
Shiromani Akali Dal is the regional party of Punjab.

d) Name one Hindu nationalist party.
Answer:
“Jan Sangh” is one Hindu nationalistic party.

e) Which opposed the policies of Indira Gandhi?
Answer:
Congress (O) – The conservative section of the Congress opposed the policies of Indira Gandhi.

f) What was the main aim of SAD?
Answer:
It sought for greater autonomy to Punjab.

g) Which party was confined to North India only?
Answer:
Jan Sangh was confined to North India only.

Question 21.

Read the following passage and interpret it.

Panchayati Raj & 73rd, 74th amendment

In 1992 government led by P.V. Narasimha Rao passed an important amendment to the Constitution to provide local self-governments a Constitutional Status. The 73rd Constitutional Amendment created institutions of local self government at the village level while the 74th Constitutional Amendment did the same in towns and cities. These were path-breaking amendments. They sought to usher in for the first time, office bearers at the local level elected on the basis of universal adult franchise.

One-third of the seats were to be reserved for women. Seats were also reserved for , scheduled castes and tribes. The concerns of the State governments were taken into j account and it was left to the States to decide on what functions and powers were to be devolved to their respective local self governments. Consequently, the powers of local self governments vary across the country.

Answer:

1. In 1992 P.V. Narasimha Rao s government passed the important amendments of 73rd and 74th.
2. The 73rd amendment created institutions of local self governments at the village levels.
3. The 74th amendment created institutions of local self-governments at the town and city levels.
4. They are path-breaking as the office bearers at the local level are elected on the basis of universal adult franchise.
5. Seats are reserved for women and Scheduled Castes and Tribes too.
6. Powers were devolved to their respective local self-governments.
7. Hence we can say that these two amendments were path-breaking.

Question 22.
On the outline map of India locate the On the outline map of India locate the following.

1. Andhra Pradesh
2. Assom
3. Punjab
4. Tamil Nadu
5. West Bengal
6. Uttar Pradesh
7. Nagaland
8. Mizoram
9. Bihar
10. Gujarat
11. Maharashtra
12. Ayodhya

Answer:

Question 23.
Locate the following in the given map of World.

1. Madagascar Island
2. Nigeria
3. Holland
4. Amsterdam
5. Brazil
6. Jordan
7. Israel
8. Spain
9. Palestine
10. Bangladesh

Answer:

AP State Board Syllabus AP SSC 10th Class Social Studies Important Questions Chapter 16 National Movement in India–Partition & Independence.

AP State Syllabus SSC 10th Class Social Studies Important Questions 16th Lesson National Movement in India–Partition & Independence

10th Class Social 16th Lesson National Movement in India–Partition & Independence 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Why did the Indian soldiers join the INA?
Answer:
The Indian soldiers were against to the British government. They were motivated by Netaji Subhash Chandra Bose and joined the INA to fight against the British.

Question 2.
What was the wish of the Hindu Mahasabha and the RSS?
Answer:
The Hindu Mahasabha and the RSS wished to unite all Hindus; overcome the divisions of caste and sect and reform their social life.

Question 3.
Who was the Prime Minister that abolished Privy Purses?
Answer:
Indira Gandhi.

Question 4.
What is the two-nation theory?
Answer:
Partition of India based on religions – Hindus and Muslims is called two-nation theory.

Question 5.
Write any two differences between the Russian Revolution (1917) and the Indian freedom movement.
Answer:

Russian Revolution	Indian Freedom Movement
1. Against Tsar Nicholas – II	1. Against the British
2. Demanded Peace and bread	2. Struggle for freedom
3. Two phases	3. Three phases
4. Against liberals and aristocrats	4. Against the foreign rule

Question 6.
This map depicts an event of India’s struggle for Independence. What could be that event?

Answer:
This is the incident that happened on the partition of India.

Question 6.
Observe the following table. It has certain events shown by letters
Write the suitable ENGLISH LETTER for each event listed above in the boxes against each on the timeline.

Answer:

Question 7.
“India is a secular state.” Justify this statement by giving two examples.
Yes, India is a secular state. There is no state religion.
Example

1. Every Indian has right to follow, propagate and conduct processions on the basis of religion.
2. The constitution prohibits discrimination on grounds of religion.

Question 8.
Expand RSS.
Answer:
Rashtriya Swayamsevak Sangh.

Question 9.
How was the name “Pakistan” coined?
Answer:
The name “Pakistan” or “Pakistan” was derived from Punjab, Afghan, Kashmir, Sindh and Baluchistan and was coined by a Punjabi Muslim student at Cambridge, Choudhry Rehmat Ali.

Question 10.
What was the policy followed by the British in India?
Answer:
The British followed the policy of “Divide and Rule”.

Question 11.
Expand “NWFP”.
Answer:
North-West Frontier Province.

Question 12.
Name the Muslim majority states of the British in India.
Answer:
Punjab, NWFP, Sindh, Baluchistan and East Bengal.

Question 13.
Which princely states experienced peasant revolt against ruling zamindars?
Answer:
Travancore and Hyderabad peasants revolted against ruling zamindars.

Question 14.
Who were keen to retain the empire in India?
Answer:
The conservatives were keen to retain the empire for as long as it was possible.

Question 15.
Who were more willing to help Indians attain freedom?
Answer:
The labour party was more willing to help Indians attain freedom.

Question 16.
What was the Congress demand?
Answer:
The Congress also demanded that an immediate national government should be set up at the centre.

Question 17.
How did Congress argue?
Answer:
The Congress argued that Hindus and Muslims were not people of two different nations but part and parcel of one Indian nation.

Question 18.
Who was sent to India in 1942?
Answer:
Sir Stafford Cropps.

Question 19.
What was called privy purse?
Answer:
The government of the princely states was taken over and the princes were given pension funds called privy – purse to meet their personal expenses.

Question 20.
Did Gandhiji agree with the plants of Bose to form INA? Why?
Answer:
Gandhiji did not agree with the plants of Bose and felt that the Japanese cannot be the liberators of India.

Question 21.
What did the Congress expect before World War – II?
Answer:
The Congress expected that the British would see their double standards in the expectation that India should support them in fighting the fascists but not giving India full freedom.

Question 22.
Who was the Prime Minister in Britain at the time of the war?
Answer:
At the time of the war, Britain had an all-party government headed by Prime Minister Winston Churchill of the Conservative Party.

Question 23.
Who were keen to retain the empire in India?
Answer:
The Conservatives were keen to retain the empire for as long as was possible.

Question 24.
Who were more willing to help Indians attain freedom?
Answer:
The Labour Party was more willing to help Indians attain freedom.

Question 25.
What did Congress also demand?
Answer:
The Congress also demanded that an immediate national government should be set up at the Centre.

Question 26.
Why did the British object Congress demand?
Answer:
The British objected to this by saying that they had to also protect the interests of several other communities in India.

Question 27.
Why had the government had given itself special war time powers?
Answer:
The government had given itself special war time powers to maintain law and order to be able to focus on winning the war.

Question 28.
How were the special war time powers?
Answer:
Anyone who opposed the government could be jailed without much delay and kept imprisoned for a long time without going to court. Freedom of speech was also curtailed.

Question 29.
Who was sent to India in 1942?
Answer:
sir Stafford Cripps.

Question 30.
Where were the independent governments proclaimed?
Answer:
In several districts, such as Satafra in the west and Medinipur in the east, “independent” governments were proclaimed.

Question 31.
Who won the World War-ll?
Answer:
The Allied powers.

Question 32.
What happened on 18th February 1946?
Answer:
On 18th February 1946, the guards or Ratings of the Royal Indian Navy in Bombay harbour came out on hunger strike to protest against bad food and behaviour of their British officers.

Question 33.
Who was the head of Naval Central Strike Committee?
Answer:
M.S. Khan.

Question 34.
What happened on 30th January 1948?
Answer:
Less than six months after independence, the Father of the Nation fell to three bullets while going out for his all-religion prayer in the evening of 30 January 1948.

Question 35.
How many princely states were there in India?
Answer:
There existed around 550 princely states which enjoyed different levels of sovereignty but were under British paramount power.

Question 36.
What happened in Travancore and Hyderabad?
Answer:
In Travancore and Hyderabad peasants were revolting with arms against the ruling zamindars.

Question 37.
Name the three princely states which joined the Indian Union in the next two years to 1947.
Answer:
Kashmir, Hyderabad and Junagadh.

Question 38.
Who was the famous leader of the Muslim League?
Answer:
Mohammad Ali Jinnah was the famous leader of the Muslim League.

Question 39.
What was Gandhiji’s third major movement against British rule?
Answer:
Gandhiji’s third major movement against British rule was Quit India Movement in 1942.

Question 40.
Did Gandhiji agree with the plans of Bose to form INA? Why?
Answer:
Gandhi did not agree with the plans of Bose and felt that the Japanese cannot be the liberators of India.

Question 41.
Who wrote ‘Sare Jahan Se Achha Hindustan Hamara’?
Answer:
The Urdu poet Mohammad Iqbal was the writer of ‘Sare Jahan Se Achha Hindustan Hamara’.

10th Class Social 16th Lesson National Movement in India–Partition & Independence 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
“India is a land of many religions and many races and must remain so.” Comment.
Answer:

1. India is a land of many religions and many races.
2. Even though, it is continuing as a democratic secular state.
3. It gives protection to all the citizens irrespective of their religions.
4. All citizens have equal rights.

Question 2.
Write about the Indian National Army formulated by Subhash Chandra Bose.
Answer:

1. When the British were defeated by Japan, some Indian soldiers were captured as prisoners by Japan.
2. Subhash Chandra Bose raised the Indian National Army with these soldiers.
3. Later other Indians also joined the army including many women.
4. INA fought against the British for almost three years.
5. Finally INA was defeated by the British army.

Question 3.
Which qualities do you like in Mahatma Gandhi? Why?
Answer:
Qualities of Mahatma Gandhi:

1. Truthful,
2. Non-violence,
3. Simplicity.

Question 4.
Which qualities of Sardar Patel do you like the most? Why?
Answer:
The qualities that I like the most in Sardar Patel are:

1. Patriotism
2. Commitment

Question 5.
Explain the causes that led to partition of India?
Answer:

1. Anti-thinking of the Muslims and their communalism.
2. Activities of the Muslim League.
3. Congress’s policy of Appeasement.
4. Communal reaction.
5. Congress policy of strengthening India.
6. Formation of weak Pakistan in the minds of Indian leaders.
7. Development transfer of power. 8) Provisions of the Indian Independent Act.
8. British’s policy of divide and rule. 10) Mount Batten Plan.

Question 6.
What was the political picture in India in 1939?
Answer:
When the war started in 1939, most of the provinces of Indian were governed by Congress ministries. The British government had accepted the principle that the right to rule themselves must be given to Indians to an extent.

Question 7.
Write about the Govt, of India Act 1935.
Answer:
The Government of India Act was passed in 1935 by the British Parliament. According to this, elections may be held in provinces and governments may be formed by parties that won in the elections.

Question 8.
Why did the British object the Congress’s demand of full freedom?
Answer:
By objecting they implied that Congress did not represent all Indians, like Muslims. They also implied that Congress may be ignoring the interests of many Indians and the British were required to protect these interests.

Question 9.
Why did all Congress ministries resign in October 1939?
Answer:
The Congress was upset at the obstinacy of the British and decided to walk out of the provincial governments. All Congress ministers resigned in October 1939 after having come to power in 1937.

Question 10.
Write about the Muslim League.
Answer:
This was a party formed in 1906. Till 1930, it mainly represented the interests of Muslim landlords of UP and did not have much mass support. It had demanded that the British should create separate seats in all councils for which only Muslims would vote.

Question 11.
What was the agreement of the Muslim League?
Answer:
The Muslim League had argued that since the majority people in many areas were Hindus, more Hindus are likely to get elected to councils to and Muslims will find it difficult to protect their interests in government. But, if a certain number of seats were reserved for Muslims for which only the Muslims population of an area would vote, the Muslim members reaching the councils will be able to raise the concerns of Muslims.

Question 12.
Where was the Muslim League popular and weak?
Answer:
The Muslim League was popular in the United Provinces, Bombay and Madras. However, it was quite weak in the three provinces from which Pakistan was to be carved out just ten years later, viz. Bengal, the NWFP and Punjab. Even in Sind it failed to form a government.

Question 13.
How could the League create the impression that the Congress was basically a Hindu Party and did not want to share power with Muslims?
Answer:
The League pointed out many issues and blamed Congress of insensitivity. The Congress refused to form a coalition government with the League in the United Provinces where it too had won many seats. The Congress had banned its members from taking membership of the League Congress members could be members of the Hindu Mahasabha before. But this was also banned from 1938, only after objections were raised by Muslim Congressmen like Maulana Azad. The League could thus create the impression that the Congress was basically a Hindu party and did not want to share power with the Muslims.

Question 14.
Write about the Hindu Mahasabha and the RSS.
Answer:
The Hindu Mahasabha and the Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) were engarged in active mobilisation. These organisations wished to unite all Hindus, overcome the divisions of caste and sect and reform their social life. They also gave out the message that India was the land of the Hindus who were in a majority. Many Congressmen were also impressed with the activities of these organisations.

Question 15.
Who coined the name Pakistan?
Answer:
The name Pakistan or Pak-stan was coined by a Punjabi Muslim student at Cambridge, Choudhry Rehmat Ali. In pamphlets written in 1933 and 1935, this young student desired a separate national status for this new entity.

Question 16.
What did the resolution demand?
Answer:
On 23 March 1940, the League moved a resolution demanding a measure of autonomy for the Muslim majority areas of the subcontinent. This ambiguous resolution never mentioned partition or Pakistan. However, in later years it came to be called the Pakistan Resolution.

Question 17.
What were the dreams of different sections from 1940 to 1946?
Answer:
From 1940 to 1946, the League was able to convince Muslim masses of the benefits and need for a separate nation. Peasants could think of state where Hindu zamindars and moneylenders did not exploit them. Traders, businessmen and job seekers could think of a state where competition from Hindu traders, businessmen and job seekers would not be there. There would be freedom for the Muslim elite to run the government the way they wanted.

Question 18.
Which was the ‘Quit India’ campaign?
Answer:
After the failure of the Cripps Mission, Mahatma Gandhi decided to launch his third majority movement against British rule. This was the “Quit India” campaign, which began in August 1942.

Question 19.
What impressions did the victories of Japan create on the people in India?
Answer:
The victories of Japan against the Americans and Europeans created a strong impression on the people in India. Firstly, it seemed that the European colonialists would get defeated very soon. Secondly, Japan was an Asian country and could stand up against the European colonialists. Indians felt that they too can stand up and fight against Britain decisively. The myth of the racist superiority of the British was smashed.

Question 20.
How were the Indian people after World War – II?
Answer:
People were restless with food shortages, rationing of food, high prices, black marketeering and hoarding. Workers were angry about low wages. Railway and postal employees and other government employees were planning to go on India wide strike against prices.

Question 21.
What did the strike committee demand?
Answer:
The Naval Central Strike Committee was elected with M S Khan as its head. The strike committee demanded better food, equal pay for white and Indian sailors, the release of INA and other political prisoners, withdrawal of Indian troops from Indonesia.

Question 22.
What is the significance of the year 1946?
Answer:
The year 1946 was a year of strikes and work stoppages in factories and mills in many parts of the country. CPI and the Socialist parties were active in these movements. The countryside was also on the boil.

Question 23.
Why did the small and poor peasants start an agitation in Bengal?
Answer:
Agitation was started in Bengal by small and poor peasants who took land of the bigger landowners to cultivate. They demanded that their share of harvest should be increased to two portions out of three instead of half or even less, that was given to them at that time. This was called the Tebhaga movement and was led by the Provincial Kisan Sabha.

Question 24.
Write about the Direct Action Day.
Answer:
The Muslim League decided that its demands cannot be met through discussions and it must ask people to come out on the streets. It decided on”Direct Action” for winning its Pakistan demand and announced 16 August 1946 as “Direct Action Day”. On this day, riots broke out in Calcutta, lasting several days and leaving several thousand people dead. By March 1947, violence spread to many parts of northern India.

Question 25.
Why didn’t Gandhiji celebrate the first Independence Day?
Answer:
Gandhiji moved amongst riot hit people, in camps and hospitals, spreading the message of peace and brotherhood. This was not the freedom and Swaraj he had worked so hard to achieve. The Father of the Nation fasted and did not celebrate on the first Independence Day.

Question 26.
Why did Congress organise individual satyagrahas through 1940 and 1941?
Answer:
Through 1940 and 1941, the Congress organised a series of individual satyagrahas to pressure the rulers to promise freedom once the war had ended.

Question 27.
Why did the British resort to the ‘Divide and Rule Policy’?
Answer:

1. The British were desperate with the Indian people revolting against their rule.
2. They looked for ways to punish Congress and weaken its hold over the people.
3. The British actively raised doubts about the right of Congress to represent the people of the country.
4. Then they followed “Divide and Rule Policy” more vigorously.

Question 28.
Write any features liked by you in Mahatma Gandhi.
Answer:

1. Gandhi took the national movement to masses.
2. Gandhiji all the time depended upon the weapons of Truth and Non – violence.
3. He worked for the welfare of Harijans.
4. He introduced the concept Satyagraha.

10th Class Social 16th Lesson National Movement in India–Partition & Independence 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
“Religions have been playing a prominent role since the partition of India.” Write your evidences.
Answer:

1. The growth of Muslim separation from the late 19th century and the rise of communal violence from 1920s to the virulent outbreaks of 1946-1947.
2. Muslims, as a religious community, comprised only 20% of the population and represented great diversity in economic, social and political terms.
3. From the late 19th century, some of its political elites in northern India felt increasingly threatened by British devolution of power. Due to this, the logic of numbers would mean the dominance of the majority Hindu community.

Question 2.
Do you think Indians should have felt grateful to the British government for the powers given by the act of 1935? Write your opinion.
Answer:
No, we need not have felt grateful to the British government for the powers given by the Act of 1935 because of the following reasons:

1. India is meant for Indians only.
2. We have right to freedom.
3. To British were forced by Indian freedom fighters.
4. That’s why the British passed the Act of 1935.

So we should be grateful to our national leaders and freedom fighters, not to the Britishers.

Question 3.
Write a brief note on the assassination of Gandhiji.
Answer:

1. Gandhiji was unhappy with the communal riots in north-western India and tried to calm the fears and anger of the people.
2. Yet, some sections of people were annoyed with Gandhi for his role in Indian politics.
3. They disturbed his all-religion prayer meetings many times.
4. An unsuccessful attempt on his life was made two days before his actual assassination.
5. Finally, less than six months after Independence, on the evening of 30th January 1948, Gandhi was shot with three bullets while going for his all-religion prayer meeting. As desired by him, before dying Gandhi reportedly said, ‘Hey, Ram’.
6. His assassin, Nathuram Godse ran off from the scene of the crime and was later arrested in Bombay.
7. He was once a member of Hindu Mahasabha and because of his actions, many became against this organisation.

Question 4.
Read the following text and interpret.

The British government, even without the consultation of the Congress government, decided that India will participate in the war. The Congress was torn in its mind over the question. Most Congress leaders were opposed to Hitler, Mussolini and the ideology of Fascism. They were determined to resist the Fascist drive to conquer other sovereign nations. The Congress expected that the British would see their double standards in the expectation that India should support them in fighting the Fascists but not give (or at least promise) India full freedom.

Comment on the double standard role of the British.
Answer:

1. The Congress expected that the British would see their double standards in the expectation that India should support them in fighting the Fascists but not giving India full freedom.
2. The British realised this but at the same time, it was hard for them to accept that they would really have to dismantle the empire they had built.
3. The British were willing to give Indian Dominion status under the British crown some time after the War, but the Congress wanted a promise of full freedom for India.
4. The British objected to this by saying that they have to also protect the interests of several other communities in India. With this they implied that the Congress did not represent all Indians, like Muslims.
5. They also implied that Congress may be ignoring the interests of many Indians. So, the British were required to protect these interests.

Question 5.
Read the following paragraph and comment on it.

Agitation was started in Bengal by small and poor peasants who took land of the bigger landowners to cultivate. They demanded that their share of harvest should be increased to two portions out of three instead of half or even less, that was given to them at that time. This was called the ‘Tebhaga’ movement and was led by the Provincial Kisan Sabha.

Do you support small and poor peasants’ demands? How?
Answer:
I do agree with the small and poor peasants demands because –

1. They demanded their share of harvest should be increased to two portions out of three instead of half or even less.
2. Although they invested on the production of crops they did not get reasonable remuneration of share harvest.
3. They were forced to pay more land tenure. Due to this they faced more economic crises and failed to repay their debts.

Question 6.
How did the Indian National Army fight for Indian freedom? Explain.
Answer:

1. Subhash Chandra Bose recruited the prisoners of war, captured by Japan in the Indian National Army.
2. Later other Indians also joined in the Army including women.
3. Though Gandhi was not interested in encouraging INA for waging a war, Subhash Chandra Bose persisted in the path and led Indian soldiers to fight against the British.
4. With that intention he took help from Germany also.
5. Thousands of soldiers joined Indian National Army.
6. In view of the Britishers, the soldiers of INA were traitors but in view of the Indians they are National Heroes.
7. The INA soldiers sacrificed their lives for the sake of Indian Independence.
8. The British suppressed them.
9. Subhash Chandra Bose continued his struggle against the British for almost three years but unfortunately his army was defeated.
10. The British decided to court martial the soldiers of Indian National Army for being traitors to the army and hanging them to death in punishment.

Question 7.
Read the given paragraph and write your opinion.

The initial victories of Japan against the Americans and Europeans created a strong impression on the people in India. Firstly, it seemed that the European colonialists would get defeated very soon. Secondly, Japan was an Asian country and could stand up against the European colonialists. Indians felt that they too can stand up and fight against Britain decisively.

Answer:
Opinion on Paragraph :

1. In my view, Japan a tiny nation defeated Russia in 1905 and China.
2. With this courage during Second World War in the initial period Japan was victorious against the allies.
3. By seeing this victory of Japan we got a strong impression that we Indians can decisively fight against our colonial masters.
4. We also thought that wherever European colonists occupied Afro-Asian countries would also liberate from the clutches of the colonists.
5. Japan an Asian country was against the Europian colonists. So India took an opportunity stand on the side of Japan and fought against dominance in India.
6. From this we can understand an example of Subash Chandra Bose who wanted to take support of Japanese to overthrow the British rule.

Question 8.
Explain the circumstances that arouse after the partition of India.
Answer:
Circumstances that arouse after the partition of India :

When India was divided, there was a problem of fear and threat among the Hindus and Muslims. Pakistan was separated as a new country and it was separated on the basis of religion. If Pakistan was separated on the basis of religion, all Muslims should go to Pakistan and all Hindus should be in Hindustan such discussions were also taken place but practically there were many problems for all this. This two religious people suffered of anger and hatred. Many were killed looted, and burnt each other. From Pakistan thousands of Hindus came to India as refugees. Many stayed on roads. Gradually they were settled relief camps. Insecurity feeling was developed among the Hindus and Muslims.

Question 9.
Look at the picture given below

Answer the following:
a) Identify the leader given in the picture.
b) Name the Military Organization that he formed.
c) State any two objectives of that organisation.
Answer:
a) The leader in the picture is Subhash Chandra Bose,
b) He formed India Nation Army a Military Organisation.
c) Objectives:

1. India’s independence was the utmost important.
2. Should take the help of the Japanese to throw out the British.

Question 10.
Appreciate the role of Subhash Chandra Bose.
Answer:

1. Subhash Chandra Bose was one of the greatest freedom fighters of India.
2. He wanted to take up the opportunity created by the difficulties of the British.
3. He believed that India’s independence was of utmost important.
4. For that he took the help of the enemies of the British, i.e., Japan and Germany.
5. Bose recruited “Prisioners of war” into his Indian National Army.
6. Bose continued in his chosen path though opposed by many.
7. His INA fought against the British for three years.
8. Though defeated, he has become immortal for his bravery.

Question 11.
Read the following para and comment on “Divide and Rule of British.”

Towards this end, the British government supported and encouraged the plans of the Muslim League and downplayed the importance of the Congress. It is in these years that the Muslim League and its leaders like M A Jinnah became more active in mass politics.

Answer:

1. The British were desperate with the Indian people revolting against their rule.
2. They wanted to finish Congress.
3. They looked for the ways to weaken its hold over the people of India.
4. They created doubt among Muslims and adopted and implemented their age-old policy of “Divide and Rule”.
5. They encouraged the plans of the Muslim League.
6. During early years “it” did not receive much support.
7. By 1937 and in 1946 elections it succeeded. .
8. The British followed “Divide and Rule” policy and they are successful in dividing India into two countries.

Question 12.
Read the letter of Gandhiji to Hitler and answer the following question.

LETTER TO ADOLF HITLER

HERR HITLER
BERLIN
GERMANY

DEAR FRIEND,
Friends have been urging me to write to you for the sake of humanity. But I have resisted their request, because of the feeling that any letter from me would be an impertinence. Something tells me that I must not calculate and that I must make my appeal for whatever it may be worth.

It is quite clear that you are today the one person in the world who can prevent a war which may reduce humanity to the savage state.

Must you pay that price for an object however worthy it may appear to you to be? Will you listen to the appeal of one who has deliberately shunned the method of war not without considerable success?
Any way I anticipate your forgiveness if I have erred in writing to you.

I remain,

Your sincere friend,
M. K. GANDHI

What was the appeal of Gandhi to Hitler?
Answer:

1. Gandhiji wrote the letter to Hitler for the sake of humanity.
2. Gandhiji thought that Hitler was the only one person who could prevent world war.
3. Gandhiji was saying that the price for the war however not worth the benefit that Hitler was expecting.
4. Gandhiji felt that Hitler should save the world from the disastrous war.

Question 13.
A few incidents of National movement are described here. Study them and answer the given questions.

Sl.No.	Year	Incident of Importance
1.	1939 October	Congress ministries in Provincial Assemblies resigned resenting the attitude of the British Government.
2.	1940-41	Congress decided to organize individual satyagrahas and get arrested to pressurize the British.
3.	1942	After the failure of Cripps Mission Gandhiji gave a Mantra ‘do or die’ in ‘Quit India’ Movement.
4.	1942	Subhash Chandra Bose, formed Indian National Army to fight the British to get Independence.
5.	1946	A strike was organised by the guards of Royal Indian Navy at Mumbai.

a) Who founded Indian National Army?
Answer:
Subhash Chandra Bose founded Indian National Army.

b) Which movement was organised after the failure of Cripps Mission?
Answer:
Quit India movement was organised after the failure of Cripps Mission.

c) When did the Congress ministries resign?
Answer:
The Congress ministries resigned in October 1939.

d) Which incident took place in the year 1946?
Answer:
A strike by Royal Indian Navy Guards at Mumbai was the incident took place in the year 1946.

e) When were individual satyagrahas organised?
Answer:
Individual satyagrahas were organised from 1940 to 1941.

Question 14.
Identify the following places related to National Movement in the given map of India.

1. Punjab
2. Sindh
3. Kashmir
4. Baluchistan
5. Bengal
6. Hyderabad
7. Junagadh
8. Assom
9. Afghan

Answer:

Question 15.
Locate the following in the given map of World.
1. Pakistan

2. This country ruled India for two hundred years
Answer: Great Britain

3. This country was ruled by Dutch people
Answer: Indonesia

4. This is called tear drop of Indian Ocean
Answer: Sri Lanka

AP State Board Syllabus AP SSC 10th Class Social Studies Important Questions Chapter 22 Citizens and the Governments.

AP State Syllabus SSC 10th Class Social Studies Important Questions 22nd Lesson Citizens and the Governments

10th Class Social 22nd Lesson Citizens and the Governments 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
Write any two benefits of Lok Adalat in respect of entertaining disputes.
Answer:

1. There is no court fee.
2. Speedy trail of disputes
3. Procedural flexibility
4. The parties can directly interact with the judge.

Question 2.
When was the Right to Information Act passed by the Central Government?
Answer:
Right to Information Act was passed in 2005 by the Central Government.

Question 3.
How does the government department function?
Answer:
Every government department functions on the basis of certain rules and regulations.

Question 4.
What does Lok Adalat mean?
Answer:
Lok Adalat means people’s court.

Question 5.
Which two roles does RTI play?
Answer:
The first one is the role of the government departments and the second is that of the citizens.

Question 6.
Write about NALSA.
Answer:
Act and to frame the most effective and economical schemes for legal services.

Question 7.
What legal aid facilities are available under Legal Service Authority?
Answer:
Matrimonial disputes, maintenance cases, harassment cases by husband and in-laws, domestic violence cases, all types of civil cases, land disputes, compoundable criminal cases, etc.

Question 8.
When are the Lok Adalats constituted?
Answer:
The Lok Adalats are constituted in every state under the Legal Services Authority Act, 1987.

Question 9.
Write about District Legal Services Authority.
Answer:
District Legal Services Authority is constituted in every district to implement Legal Aid Programmes and Schemes in the district. The District Judge of the district is its Ex-Officio Chairman and the members are nominated by State Government.

Question 10.
Who is responsible officials in the information commission?
Answer:
National Legal Services Authority (NALSA) is the apex body constituted to lay down policies and principles for making legal services available under the provisions of the State Public Information Commissioner is the responsible official in the information commission along with Information Commissioners.

10th Class Social 22nd Lesson Citizens and the Governments 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Read the following text and answer the following question.

The LSA Act was enacted to constitute legal services authority for providing free and competent legal services to the weaker sections of the society. 
To ensure that opportunities for securing justice were not denied to any citizen by reason of economic or other disabilities.
To organise Lok Adalats to ensure that the operation of the legal system promoted justice on Q basis of equal opportunity.
To develop an effective, alternative, innovative dispute resolution mechanism outside the courts.

Who are entitled to get free legal support?
(OR)
Who are eligible for benefit under Legal Service Authority?
Answer:
As per LSA Act and its objectives to give free legal support on an equality basis to economically backward. The following are entitled or eligible to get free legal support.

1. A member of a SC or ST.
2. A victim of trafficking in human beings or beggars.
3. Women and children.
4. A mentally ill or otherwise disabled person.
5. A person who is a victim of a mass disaster, ethnic violence, etc.

Question 2.
Write about the Right to Information Act.
Answer:

1. Right to Information Act was passed by the Central Government in 2005.
2. The Act was passed as a result of people’s mobilization as well as in recognition of the provisions in the constitution.
3. Two roles that need to be played for getting the benefits of RTI to the people.

Question 3.
Explain how RTI Act enriches Democracy.
Answer:

1. It ensures the availability of all types of information to the citizen.
2. Democracy requires an informed citizenry.
3. Information should be transparent.
4. This can help to control corruption and make the governments accountable.
   Thus RTI act enriches democracy.

Question 4.
What are the provisions there for people to seek information under RTI?
Answer:

1. Any individual can get documents like government orders, reports, advice, logbooks, rules and regulations, attendance list, letters, etc.
2. People seeking information have to pay a small amount to meet a copy of the document.
3. If the person is below the poverty line he/she need not pay this amount.
4. This information request can be sent through a handwritten letter or electronic mail.
5. Information will be given in the official language of the state or in English or in Hindi.
6. Individuals collecting the information can remain anonymous.

Question 5.
Read the following case study and give an explanation of how Swetha had benefited from RTI.

Gattu Swetha was a student of M.Sc at Kakatiya University in 2013. She completed her B.Sc. exams in March 2011. She got good marks in all subjects but in Chemistry she got 21 marks. On revaluation, she got only 9 marks. With RTI activists help she requested for a photocopy of her answer sheet. University refused to do so. She went to the State Chief Information Commissioner and later the university gave a photocopy and awarded 51 marks. Thus, she joined M.Sc.

Answer:
Swetha could not have accessed the photocopy of her answer sheet without the RTI enabling Act. She could not have got an entry into M.Sc. Earlier photostats of answer sheets were not given to students. They have only informed marks. Now students like Swetha can get a photocopy of their answer sheets even for competitive examinations that provide jobs. She did not stop even when the Public Information Officer of the University did not provide her with information. She went to the highest appellate authority in the state and was able to secure a photocopy. Thus, she made the best use of RTI enabling Act.

Question 6.
Read the following text and answer the following question.

The LSA through Lok Adalats settles long pending court cases in short time and without any expenses. Matrimonial disputes, maintenance cases, harassment cases by husband and in-laws, domestic violence cases, all types of civil cases, land disputes, compoundable criminal cases etc.

What kind of cases can be settled through Lok adalats?
Answer:
The following cases can be settled through Lok adalats.

1. Matrimonial disputes.
2. Maintenance cases.
3. Harassment cases by husband and in-laws.
4. Domestic violence cases.
5. Long pending all civil cases, land disputes and compoundable criminal cases.

Question 7.
What exemptions are there for disclosure of information in the RTI Act 2005?
Answer:

1. The law permits the government not to disclose certain information.
2. Information that could affect the sovereignty and integrity of India.
3. Information that could breach the privilege of Parliament and State Legislature.
4. Information received in confidence from a foreign government. “
5. Information that could endanger the life or physical safety of a person.
6. Cabinet papers or records of Council of Ministers and Secretaries (before the final decision is taken)
7. Most of our armed forces and security agencies are outside the purview of Information Commissions.

Question 8.
Provide an example where any citizen benefited from using RTI Act.
Answer:
T.AIIuga has 1 acre and 20 kuntas land in Vadali village of Mudinepalli mandal in Krishna district. After his death, his son Nallanna cultivated that land. But the untimely death of him left his kid unaware of land. Few years later his kid, Naresh recognized that their land was encroached. He requested the Tahsildar to survey his land with documents he had, which was of no use. Later, even he complained the same in grievance cell with the collector, but was of no use. With the suggestion of a representative of RTI Act, he applied to Information Officer. He has asked for the reason why his land was not surveyed. Later his land was identified, surveyed and shown to the applicant, Naresh.

Question 9.
When was RTI Act made? What was its constitutional prominence?
Answer:

1. The Right to Information Act (RTI) was passed by the Parliament in 2005.
2. Today the Right to Information is recognized within the Constitution under two Fundamental Rights as freedom of expression and the right to life.

Question 10.
Why do you think checking the information can help In improving accountability?
Answer:

1. Information can be collected with the help of officials.
2. Master rolls and paid amounts can be verified.
3. This would bring out the corruption in practices.
4. Officials are given the opportunity to defend and talk about the details of documents.
5. When corruption was identified, cases were registered against concerned persons.
6. Thus checking the information will make governments more accountable in their functioning.

Question 11.
What information shall be declared by every government office even without being asked by the people?
Answer:

1. Under the RTI, it is also compulsory for every government office to declare certain information in public even without being asked by the people.
2. One can identify them on the walls of these office buildings.
3. They are the names, designations and phone numbers of Public Information Officer, Assistant Public Information Officer and First Appellate Authority.

Question 12.
What are the public authorities to follow the right to Information Act?
Answer:

1. The institution created under the constitution.
2. Made under the laws of Parliament or State legislature.
3. Created through a notification of the appropriate government.
4. It may include any body owned, controlled or substantially funded or Non-Governmental organizations substantially funded by the government either directly or indirectly through the funds.

10th Class Social 22nd Lesson Citizens and the Governments 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
How are the Lok-adalats helping the common people? Explain.
Answer:

1. There is no court fee.
2. The procedural flexibility and speedy trial of disputes are provided.
3. The parties to the dispute can directly interact with the judge.
4. Free Legal advice is provided.
5. Delay will be avoided in the settlement of disputes.

Question 2.
“Right to Information Act resembles the true spirit of Democracy”. Explain.
Answer:

1. Democracy requires an informed citizenry.
2. It needs transparency of information.
3. Through R.T.I. Act, all the citizens can get such information.
4. This Act can help to contain corruption.
5. This also makes governments accountable to individual citizens also.
6. Earlier various departments of the government responded only to the elected representatives.
7. But today, they respond even to the common citizens.

Question 3.
Why is there a need for information to fight corruption?
Answer:

1. Programmes that are undertaken to benefit the poor and remove poverty often do not reach the needy and the funds get diverted.
2. A major reason for this is corruption.
3. The reason is common people do not have proper information about the programmes and how they are being implemented.
4. The people themselves had no way to verify how the money was spent by government.
5. The information was not shared with the people.
6. Yet, in a democracy, the money used for the welfare of people is theirs, so they have every right to know how this is being used.
7. Earlier elected representatives checked the corruption.
8. Now with the enactment of RTI, people can check the corruption.

Question 4.
Why do you think the information needed to be shared?
Answer:

1. People believe that the information was crucial to their own welfare.
2. Information is crucial to the human development and democratic rights.
3. People can participate in government and ensure just development only if they have sufficient information in the form of official documents.
4. Information will make governments more accountable in their functioning.
5. Then only it is possible to monitor the functioning and check possibility of corrupt practice.
6. In a situation where information has to be made public, arbitrary decisions by the elected representatives or the officials can be controlled.
7. Information is crucial to the survival of the poor.

Question 5.
Collect the information of the movement which began for the information.
Answer:

1. A group of people in Rajasthan organized themselves under the banner of Mazdoor Kisan Shakti Sanghatan (MKSS) and demanded information.
2. There was no legal provision to take information from the government to the people.
3. Initially, these documents were collected with the help of officials.
4. People evaluated these documents through public meetings.
5. Soon officials began to resist the idea of disclosing the information,
6. This led to people’s movement, with rallies and marches for the next 3 years.
7. People demanded that the information was crucial to their own welfare.

Question 6.
What exemptions are there for disclosure of information in RTI Act, 2005?
Answer:

1. The law permits the government not to disclose certain information.
2. Information that could affect the sovereignty and integrity of India.
3. Information that could breach the privilege of Parliament and State Legislature.
4. Information received in confidence from a foreign government.
5. Information that could endanger the life or physical safety of a person.
6. Cabinet papers or records of Council of Ministers and Secretaries (before the final decision is taken)
7. Most of our armed forces and security agencies are outside the purview of Information Commissions.