Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions शब्दकोश Notes, Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi शब्दकोश

अँधेरा = చీకటి, darkness रात में अँधेरा होता है।
अदरक = అల్లం, ginger अदरक की चाय अच्छी होती है।
अचानक = అకస్మాత్తుగా, of a sudden अचानक घंटी बजने लगी।
अड़ोस-पड़ोस = ఇరుగు – పొరుగు, surrounding अड़ोस – पड़ोस की सफ़ाई ज़रूरी है।
अभिलाषा = కోరిక, desire मोहन को डॉक्टर बनने की अभिलाषा है।
आँख मिचौनी = దాగుడుమూతలు, hide and seek बच्चों को आँख मिचौनी खेलना बहुत पसंद है।
आबाद = అభివృద్ధిపరుచుట, inhabited कुली कुतुबशाह ने हैदराबाद शहर आबाद किया।
आसमान = ఆకాశం, sky आसमान में हवाई जहाज उड़ते हैं।
उत्सव = పండుగ, festival मुझे गणेश उत्सव पसंद है।
उदास = నిరాశగా, sad उदास व्यक्ति उन्नति नहीं कर सकता।
उपहार బహుమతి, gift जन्मदिन के अवसर पर उपहार मिलते हैं।
उम्र = వయసు, age मेरी उम्र बारह साल है।
कंजूस = పిసినారి, miser राजू बड़ा कंजूस है।

ककड़ी = ఖీరదోస, cucumber गरमियों में ककड़ी खाना अच्छी बात है।
कठिनाई = కష్టం, difficulty कठिनाई सूझ-बूझ से सरल हो जाती है।
कीमत = వెల, price सोने की कीमत रोज़ बढ़ रही है।
कीचड़ = బురద, mud कीचड में कमल खिलते है।
खरगोश = కుందేలు, rabbit खरगोश तेज़ दौड़ता है।
खर्च = వ్యయం, expenditure सोच-समझकर खर्च करना चाहिए।
घास = గడ్డి, grass गाय घास खाती है।
चंचल చంచలమైన, Fickle agile बच्चे चंचल होते हैं।
चूल्हा = పొయ్యి, stove माँ चूल्हे पर खाना बना रही है।
छाया = నీడ, shadow बच्चे पेड़ की छाया में खेल रहे हैं।
छुट्टी = సెలవు, holiday रविवार के दिन को छुट्टी होती है।
जरूरत = అవసరం, need सर्दियों में स्वेटर की ज़रूरत पड़ती है।
झुंड = గుంపు, group हाथी झुंड में रहना पसंद करते हैं।
डगर = దారి, way शांति की डगर पर चलना चाहिए।
तना = చెట్టు బోదె, stem आम के पेड का तना मजबूत होता है।
दिशा = దిక్కు, direction पूर्व दिशा में सूर्य उगता है।
दुर्घटना = దుర్ఘటన, accident बस और लॉरी के टकराने से दुर्घटना हो गयी है।
नक्काशी = చెక్కుట, carving चारमीनार की नक्काशी सुंदर है।
नाखून = గోళ్ళు, nails नाखून बढ़ने पर काट लेना चाहिए।
पंख = రెక్కలు, wings पक्षियों के पंख होते हैं।
पगड़ी = తలపాగ, turban गोंड जनजाति की पगड़ी सुंदर होती है।
परात = పెద్ద పళ్ళెం, big plate परात में फूल रखे हैं।
पसीना = చెమట, sweat बहुत खेलने पर शरीर से पसीना निकलता है।
पुरस्कार = బహుమానం, award राकेश को खेल में पुरस्कार मिला।
बाढ़ = వరద, flood बाढ़ में बहुत हानि होती है।
बुखार = జ్వరం, fever नरेश को बुख़ार है।
भाप = ఆవిరి, steam चाय को गर्म करने पर भाप निकलती है।
भाषण = ఉపన్యాసం, speech/lecture मारिया भाषण दे रही है।
मंजिल = గమ్యం, goal हमें अपनी मंज़िल तक पहुंचना चाहिए।
मज़बूत = బలంగా, strong दीवार मज़बूत है।
महोदय = అయ్యా, sir अध्यापक महोदय बात कर रहे हैं।

मुकाबला = పోటీ, competetion हमें हिम्मत के साथ मुकाबला करना चाहिए।
मेहनत = శ్రమ, hardworking हमें मेहनत करनी चाहिए।
राही = బాటసారి, traveller राही अपनी मंजिल की ओर बढ़ता ही रहता है।
लाचार = నిస్సహాయత, helpless लाचार मोहन दिनभर रोता रहा।
लोमड़ी = నక్క, fox लोमड़ी चालाक प्राणी है।
वेश-भूषा = కట్టు – బొట్టు, apparel, dressing हमारे देश में अलग-अलग वेश – भूषा पहनते हैं।
शहर = నగరం, city हैदराबाद बड़ा शहर है।
शान = గొప్ప, eligant भारत की शान निराली है।
शाखा = కొమ్మ, branch आम के पेड़ की शाखाएँ मज़बूत होती है।
संकट = కష్టం, trouble संकट में फंसे लोगों की सहायता करनी चाहिए।
सच्चा = నిజమైన, truth/real रवि मेरा सच्चा दोस्त है।
साल = సంవత్సరం, year अगले साल मेरा भाई डॉक्टर बन जाएगा।
सिपाही = సైనికుడు, soldier भारत के सिपाही वीर हैं।
सुविधा = సౌకర్యం, facility सरकार जनता के लिए सुविधाएँ प्रदान करती है।
सूखा = అనావృష్టి, drought सूखा पड़ने पर देश की स्थिति खराब हो जाती है
स्वच्छता = పరిశుభ్రత, cleanliness स्वच्छता से बीमारियाँ नहीं फैलती है।
हल्दी = పసుపు, turmeric हल्दी पीली होती है।
हिम्मत = దైర్యం, dareness हिम्मत से काम लेना चाहिए।
होशियार = తెలివైన, clever सभी ने होशियार लड़की की प्रशंसा की।

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 12th Lesson आत्मविश्वास Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 12th Lesson आत्मविश्वास

7th Class Hindi 12th Lesson आत्मविश्वास Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రంలో ఏమి కనపడుతూ ఉన్నవి?)
उत्तर:
ऊपर के चित्र में आँखों का अंधा एक लडका और नीचे के चित्र में कुछ विकलांग बच्चों के चित्र दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
इनके लिए तुम क्या करना चाहोगे? (వీరి కోసం నీవు ఏమి చేయతలచెదవు?)
उत्तर:
हमारे समाज में कई विकलांग हैं। यह उनका दोष नहीं है । हमें उनके प्रति सद्भावना रखनी है। मैं तो ऐसे लोगों को बड़ा महत्व दूंगा। उन्हें सदा सुखी रहने का प्रयास करूँगा। शक्तिभर ज़रूरतमंदों को धन की सहायता करूँगा। मेरे सहपाठी हों तो उनकी हर विषय में मदद करूँगा। उनके साथ जाकर उनको घर पहुँचाऊँगा। इस तरह अनेक ज़रूरी विषयों में उनकी सेवा में, उनसे मित्रता करने में, सदा तैयार रहूँगा।

प्रश्न 3.
इनकी सहायता करने के लिए खडा लडका क्या कह रहा होगा? (వీరికి సహాయం చేయడానికి నిలబడిన బాలుడు ఏమి చెపుతూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
इनकी सहायता करने के लिए एक लडका खडा है। वह कह रहा होगा कि हम सभी मानव हैं। हम सब में किसी प्रकार का भेदभाव नहीं है। सब मानवता के पुजारी हैं। असाधारण प्रभावशाली व्यक्ति हैं हम। हमें कभी निराश या कमज़ोर नहीं होना चाहिए। आत्मविश्वास के साथ जीवन बिताते लक्ष्य साधना प्राप्त करेंगे।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
रोहित की तरह तुम्हें किन चीज़ों में रुचि है? (రోహిత్ వాలె నీకు ఏ వస్తువుల యెడ ఆసక్తి ఉన్నది?)
उत्तर:
हर एक व्यक्ति को कुछ चीज़ों में रुचि होती हैं। मुझे तो गायन में रुचि है । इसलिए मैं खूब साधना करके बडा गायक बनना चाहता हूँ | साथ ही संगीत साधना में भी रुचि है।

प्रश्न 2.
अपनी किसी एक रुचि के बारे में बताओ। (నీ యొక్క ఏదేని అభిరుచి గురించి తెలుపుము.)
उत्तर:
मुझे खूब पढने में रुचि है। क्योंकि खूब पढकर मैं एक आदर्शवान वैद्य बनना चाहता हूँ। ऐसा बनकर गरीब लोगों की सेवा में अपना जीवन सार्थक बनाना चाहता हूँ। ‘मानव सेवा ही माधव सेवा है’ इस कथन को मैं सच बनाना चाहता हूँ।

प्रश्न 3.
आत्मविश्वास रहने पर हम क्या – क्या कर सकते हैं? (మనోనమ్మకము ఉన్నప్పుడు మనము ఏమేమి చేయగలము?)
उत्तर:
हमारे दिल में आत्मविश्वास का रहना ज़रूरी है । आत्मविश्वास के रहने पर हम हर काम में विजय प्राप्त कर सकेंगे । हमें किसी प्रकार का कष्ट नहीं सतायेगा । अपनी उन्नति खुद कर सकेंगे | सबके दिलों में भी आत्मविश्वास बढायेंगे तो सब शांति की स्थापना कर सकेंगे । इससे देश की उन्नति भी ज़रूर हो जायेगी।

पढ़ो

अ) उचित शब्द से रिक्त स्थान भरो। (సరియైన పదముతో ఖాళీని నింపుము.)

1) रोहित …………. (पत्रकार / चित्रकार) है।
उत्तर:
चित्रकार

2) वह …….. (सुनने / बोलने) की शक्ति खो बैठा।
उत्तर:
सुनने

3) एक दिन वह ……….. (बस / बगीचे) में बैठा था।
उत्तर:
बगीचे

4) लोग उसके चित्रों की बडी ……… (बुराई | प्रशंसा) करते थे।
उत्तर:
प्रशंसा

आ) जो चित्र बनाता है उसे चित्रकार कहते हैं। उसी प्रकार निम्न लिखित व्यक्तियों को क्या कहते हैं? (చిత్రము గీయు వానిని చిత్రకారుడు అందురు. అదే విధముగా క్రింద ఇవ్వబడిన వ్యక్తులను ఏమందురు?)

1) जो कविता लिखता है ………….. (कवि)
2) जो नृत्य करता है ……………. (नुत्यकार)
3) जो अभिनय करता है ………… (अभिनेता)
4) जो गाना गाता है …………… (गायक)
5) जो मूर्ति बनाता है ………….. (शिल्पकार)

इ) 1. रोहित छुट्टियों में कहाँ गया था ? लौटते समय उसके साथ क्या हुआ? (రోహిత్ సెలవులలో ఎక్కడికి వెళ్ళాడు ? తిరిగి వచ్చేటప్పుడు అతనికి ఏమయ్యింది?)
उत्तर:
रोहित पिछले साल छुट्टियों में कश्मीर गया था । लौटते समय एक दुर्घटना में वह सुनने की शक्ति खो बैठा।

2. रोहित को चित्र बनाने की प्रेरणा कैसे मिली ? उसके पिता ने उसकी सहायता कैसे की? (రోహిత్ కు బొమ్మలు గీసెడి ప్రేరణ ఎలా కలిగింది? అతని తండ్రి అతనికి ఎలా సహాయం చేశారు?)
उत्तर:
एक दिन रोहित बगीचे में बैठा था। तभी एक चिडिया आकर पेड पर बैठ गयी। वह एक रंग – बिरंगी चिडिया थी। उसे देखते ही रोहित के मन में उसका चित्र बनाने का ख्याल आया। तुरंत उसने कॉपीपेंसिल निकाली और चिडिया का चित्र बना डाला। उसे अपना बनाया वह चित्र बहुत अच्छा लगा। इस तरह रोहित को चित्र बनाने की प्रेरणा मिली। एक दिन रोहित तश्तरी में रंग मिला रहा था। यह देखकर उसके पिता ने अपने बेटे के मन की रुचि जान ली। उन्होंने तुरंत रंग, ब्रश, तथा सफ़ेद काग़ज़ के बंडल ले आकर बेटे को दिया। रोहित बहुत खुश हुआ। इस तरह रोहित को उसके पिता ने उस की सहायता की।

लिखो

1. रोहित के द्वारा उतारे गये चित्र के बारे में लिखो। (రోహిత్ ద్వారా గీయబడిన చిత్రము గురించి వ్రాయుము.)
उत्तर:
रोहित पिछले साल छुट्टियाँ बिताने कश्मीर गया था। लौटते समय दुर्भाग्य से एक दुर्घटना हुयी। इस दुर्घटना में उसने अपने सुनने की शक्ति को खो दिया। तब से वह लाचार हो उदास और गुमसुम रहने लगा।

बेटे की यह हालत देख उसके पिता ने उसे धीरज देते हुए कहा – जीवन में कुछ बनना है, तो खूब पढो। ऐसा कहकर उसे कुछ किताबें दीं।

रोज बीतने लगे। एक दिन रोहित बगीच में बैठा था। तभी एक चिड़िया आकर पेड पर बैठ गयी। यह एक रंग – बिरंगी चिड़िया थी। तुरंत उसके मन में उस सुंदर चिड़िया का चित्र उतारने का ख्याल आया। उसने तुरंत ही कॉपी – पेंसिल निकाली और चिड़िया का सुंदर चित्र बना दिया | उसे अपना बनाया वह चित्र बहुत अच्छा लगा। एक दिन वह तश्तरी में रंग मिला रहा था तो पिता ने उसकी रुचि को देखकर रंग, ब्रश तथा सफेद कागज के बंडिल ले आकर दिये। तबसे रोहित पूरी मेहनत से चित्रकारी में जुट गया। अपनी प्रतिभा से वह विख्यात चित्रकार बन गया। उसने साबित किया कि सच है प्रेरणा, आत्मविश्वास से सफलता मिलती है।

शब्द भंडार

* रोहित बगीचे में बैठा था । अब बताओ कि तुम घूमने के लिए कहाँ – कहाँ जाते हो? (రోహిత్ తోటలో కూర్చున్నాడు. ఇప్పుడు చెప్పు నీవు తిరగటానికి ఎక్కడెక్కడికి వెడతావు?)
उत्तर:
मैं भी घूमने की इच्छा रखता हूँ। इसलिए उद्यानवन में, नदी के किनारे, हरे पेड़ों से भरी जगहों में, मंदिरों के आस – पास, सुंदर प्रदेशों में घूमने जाता रहता हूँ।

भाषा की बात

1) वह तेज़ दौडता है। (అతడు వేగముగా పరుగెత్తుచున్నాడు.)
2) सीता जल्दी खाती है। (సీత త్వరగా తినుచున్నది.)
3) रमा सुंदर लिखती है। (రమ అందముగా వ్రాయుచున్నది.)
4) लता मीठा गाती है। ( లత తియ్యగా పాడుచున్నది.)
5) सौरभ खूब खेलता है। (సౌరభ్ బాగా ఆడుచున్నాడు.)
6) आप अच्छा पढते हैं। (మీరు బాగా చదువుచున్నారు.)

ऊपर दिये गये वाक्यों में तेज़, मीठा, जल्दी, सुंदर, अच्छा, खूब आदि संज्ञा या सर्वनाम द्वारा किये गये कार्य की विशेषता बतलाते हैं। ऐसे शब्दों को क्रिया विशेषण कहते हैं।
(పైన ఇచ్చిన వాక్యములలో వేగముగా, తియ్యగా, త్వరగా, అందంగా, బాగా (మంచి), చక్కగా మొదలగు శబ్దములు నామవాచకము, సర్వనామము ద్వారా చేయబడిన పని యొక్క విశేషత్వాన్ని (ప్రత్యేకతను) తెలుపుచున్నవి. | అటువంటి శబ్దములను క్రియా విశేషణములు అందురు.)

सजनात्मक अभिव्यक्ति

इस पाठ में “जीवन में कुछ बनना है तो खूब पढ़ो” कहकर एक प्रेरणा की बात कही गयी है।’ ऐसे ही दो प्रेरणा प्रसंग लिखो। (ఈ పాఠములో “జీవితంలో గొప్పవాడివి కావాలంటే బాగా చదువు” అనే ఒక ప్రేరణను కలిగించే విషయము చెప్పబడినది. అటువంటివే రెండు ప్రేరణ కలిగించు సందర్భములు వ్రాయుము.)
उत्तर:

1. लक्ष्य प्राप्त करने की दृढ़ इच्छा हो तो विकलांगता कभी अड़चन नहीं बन सकती।
2. लाखो किलोमीटर की यात्रा एक कदम से ही शुरू होती है।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

होंगे = అయ్యెదము, become
कामयाब = విజయులము, successful
मन में = మనస్సులో, in the mind
विश्वास = నమ్మకము, confidence
पिछले = గత, వెనుకటి, last
साल = సంవత్సరము, year
छुट्टियाँ = సెలవులు, holidays
लौटना = తిరిగి వచ్చుట, to come back
दुर्घटना = అశుభ ఘటన, bad incident
खुद = స్వయముగ, himself
लाचार = వివశుడు, inescapable
महसूस = అనుభవంలోకి తెచ్చుకొను, experience
उदास = విరక్తుడు, dejected
खूब = బాగుగా, good well
रंग – बिरंगी = రంగురంగుల, colourful
तुरंत = వెంటనే, at once
तश्तरी = చిన్న ప్లేటు, a small plate
बंडल = కట్ట, packet
तय करना = నిర్ణయించుకొనుట, to decide
मेहनत = పరిశ్రమ, hardwork
प्रशंसा करना = పొగడుట, to appreciate
प्रदर्शनी = ప్రదర్శనశాల, exhibition
कीमत = ధర, వెల, cost
सफलता = సాఫల్యము, success

आत्मविश्वास తెలుగు సారాంశం

आत्मविश्वास తెలుగు సారాంశం

రోహిత్ గత సంవత్సరము సెలవులు గడపడానికి కాశ్మీరు వెళ్ళాడు. తిరిగి వచ్చేటపుడు ఒక దుర్ఘటనలో అతడు తన వినికిడి శక్తిని పోగొట్టుకొనెను. అతడు తనను అశక్తునిగా భావించసాగెను. అతడు నిరాశతో ఉండసాగెను.

ఒకరోజు రోహిత్ తండ్రి అతనితో నీవు వినలేకపోతే ఏమయింది. చూడగలవు గదా అని అనెను. ఆయన అతనికి కొన్ని కాగితములు ఇచ్చి జీవితంలో ఏదైన సాధించాలంటే బాగా చదువు అని అన్నారు.

ఒక రోజు అతను తోటలో కూర్చుని ఉండెను. ఒక పక్షి వచ్చి చెట్టు మీద కూర్చుండెను. ఇది ఒక రంగు రంగుల పక్షి, అతని మనస్సులో ఆ అందమైన పక్షి బొమ్మ గీయాలని అనిపించెను. రోహిత్ వెంటనే కాగితము, పెన్సిల్ తీసి పక్షి బొమ్మ వేసెను. అతనికి తను వేసిన ఆ చిత్రము (బొమ్మ) చాలా బాగుందనిపించెను. ఒక రోజు అతను రంగుల ప్లేటులో రంగులు కలుపుతూ ఉండెను. అతను తండ్రిని ద్వారము వద్ద నిలబడి ఉండుట చూచెను. రంగులు, బ్రష్, తెల్ల కాగితముల బండిల్ తెచ్చిరి. ఇది చూచి రోహిత్ చాలా సంతోషించెను.

నేను కష్టపడి పని చేస్తాను అని రోహిత్ అదే క్షణంలో నిర్ణయించుకొనెను. చిత్రము (బొమ్మ) చాలా బాగుందంటే చూచేవారు దానిని ఇష్టపడతారు అని అతను ఎరుగును. ఇప్పుడు రోహిత్ పూర్తి శ్రద్ధతో బొమ్మలు గీయడంలో నిమగ్నమయ్యెను. అతను తన ఆర్ట్ స్కూలులో కళాభ్యాసము చేయుచూ ఉండెను. ఇంటి వద్ద , తన గదిలో కూడ బొమ్మలతో, రంగులతో ఆడుచూ ఉండెను. అతను వందల చిత్రాలు వేశాడు. ప్రజలు , అతని చిత్రాలు చూడటంతోనే అతనిని మిక్కిలి పొగిడేవారు. అతని చిత్రాల ప్రదర్శన కూడ ఏర్పాటు చేయబడేది. దీనిలో దేశమంతటి నుండి, విదేశము నుండి కూడ ప్రజలు అతని చిత్రాలు చూడటానికి వచ్చెడివారు. వారు మంచి ధర ఇచ్చి ఈ చిత్రములను కొనేవారు కూడ.

నిజంగా, ప్రేరణ మరియు ఆత్మ విశ్వాసము వలన సాఫల్యము, సఫలత లభిస్తుంది.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 11th Lesson साहसी सुनीता Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 11th Lesson साहसी सुनीता

7th Class Hindi 11th Lesson साहसी सुनीता Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहा है? (చిత్రంలో ఏమేమి కనపడుతూ ఉన్నది?)
उत्तर:
चित्र में कुएँ के दीवार पर एक लडकी बैठी है। कुएँ के अंदर पानी में एक लडका है। उसने लडकी के हाथ की लकडी को पकडा है। कुएँ के बगल में एक पेड है।

प्रश्न 2.
लडकी क्या सोच रही होगी? (బాలిక ఏమి ఆలోచిస్తూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
लडकी कुएँ में रहे लडके को लंबी लकडी के सहारे बाहर लाने का यत्न कर रही है। वह सोच रही होगी कि इस लकडी के सहारे लडका ऊपर आ जाए तो कितना अच्छा होगा। वह सकुशल बाहर आ जाए तो मेरा प्रयत्न सफल होगा।

प्रश्न 3.
साहस किसने किया? कैसे? (ధెైర్యము (సాహసము) ఎవడు చేశారు? ఎలా?)
उत्तर:
लडकी ने साहस किया। छोटी और बलवान न होने पर भी शक्ति भर लडके को बाहर लाने का सफल – यत्न करना महान गुण है। अर्थ यह है कि शक्ति भर दूसरों की मदद करना हमारा परम धर्म है।

Improve Your Learning

सुनो – बोलो

प्रश्न 1.
सुनीता पटरी के पास क्यों रुक गयी? (సునీత రైలు పట్టాల దగ్గర ఎందుకు ఆగిపోయింది?)
उत्तर:
सुनीता घास लेकर अपनी माँ के साथ घर जा रही थी। रास्ते में रेल की पटरी थी। वहाँ से रेलगाडी के निकलने का समय हो गया था। ऐसे समय में पटरी पार करके जाना खतरनाक है। इसलिए सुनीता पटरी के पास रुक गयी।

प्रश्न 2.
टूटी पटरी देखकर सुनीता ने क्या सोचा? (విరిగిన పట్టాను చూచి సునీత ఏమి ఆలోచించింది?)
उत्तर:
सुनीता की नज़र रेल की पटरी पर पडी। उसे टूटी पटरी दिखाई पडी। उसने सोचा कि टूटी पटरी पर रेलगाडी निकलेगी तो रेलगाडी गिर जायेगी उसमें यात्रा करनेवाले सब यात्री एकदम मर जाने की संभावना है। इसीलिए होनेवाली भारी आपत्ति से सब लोगों को बचाना है।

प्रश्न 3.
चालक के लिए लाल और हरा झंडा किसके सूचक हैं? (డ్రైవర్ కి ఎరుపు, పచ్చ జెండాలు దేనికి సూచనలు?)
उत्तर:
चालक के लिए लाल झंडा रुकने के और हरा झंडा निकलने के सूचक हैं।

पढो

अ. उचित शब्द से रिक्त स्थान भरो। (సరియగు శబ్దములతో ఖాళీని నింపుము.)

1) सुनीता घास लेकर ……. ज़ा रही थी। (घर / शहर)
उत्तर:
घर

2) ……… स्टेशन वहाँ से दूर था । (बस / रेलवे)
उत्तर:
रेलवे

3) वह पटरी के पास जाकर ………. लहराने लगी। (ओढनी / झंडा)
उत्तर:
ओढनी

4) भारत सरकार ने …………… के दिन सुनीता को पुरस्कार दिया । (15 अगस्त /26 जनवरी)
उत्तर:
26 जनवरी 06

लिखो

प्रश्न 1.
ट्राफिक सिगनल्स (यातायात सूचक) के बारे में तुम क्या जानते हो? अपने शब्दों में लिखो। (ట్రాఫిక్ సిగ్నల్స్ (రాకపోకల సూచనలు) గురించి నీకు ఏమి తెలుసు? నీ మాటలలో వ్రాయుము.)
उत्तर:
हमारे मानव जीवन में यातायात का महत्व अधिक है। हमें यातायात के नियमों का पालन ज़रूर करना है। वे हैं – पैदल हो या वाहनों पर हो हमें सदा बाई ओर ही चलना है। किसी मोड पर मुडना है तो आगे पीछे आनेवालों को संकेत देना है। चौगो पर खडे पुलिस आदमी के संकेतों का पालन करना है। चौराहे पर अगर बिजली की बत्तियों से संकेत मिलते हैं तो लाल बत्ती के जलने पर रुकना, हरी बत्ती के जलने पर निकलना सीखना है । विद्यालय और अस्पताल जैसे नाज़ुक प्रदेशों के यहाँ धीरे से जाना है। हारन बजाना नहीं चाहिए। पैदल जानेवालों को सडक पार करना है तो ज़ीब्रा लैन्स देखकर पार करना है। किताबें पढते, गेंद आदि खेलते, बिना देखे दौडते सडक पर नहीं जाना चाहिए।

प्रश्न 2.
लाल ओढनी दिखाते हुए जब सुनीता रेल की ओर दौड़ रही थी तो उसके मन में क्या विचार आये होंगे? (ఎర్రని షాలు/చున్నీ చూపుతూ సునీత రైలు వైపు పరుగెత్తుచూ ఉన్నపుడైతే ఆమె మనస్సులో ఏ ఆలోచనలు వచ్చి ఉంటాయి?)
उत्तर:
सुनीता ने टूटी पटरी देखी थी। तभी एक रेलगाडी को भी आते देखा। उसके मन में ये विचार आ रहे होंगे कि अगर गाडी इस पटरी पर से निकलेगी तो ज़रूर गिर पडेगी इससे हज़ारों यात्री लोग मर जायेंगे या घायल होंगे। बहुत बड़ा अनिष्ट हो जायेगा। रेलगाडी की भी हानि होगी। जैसे भी हो गाडी को रोकना है और हज़ारों लोगों के प्राण बचाने हैं। यही मेरा कर्तव्य है।

शब्द भंडार

* रेलवे स्टेशन से जुड़े कुछ शब्द लिखो। (రైల్వే స్టేషన్ తో ముడిపడిన కొన్ని శబ్దములు వ్రాయుము.)

1) प्लेटफ़ार्म
2) विज्ञापन करनेवाले साधन
3) समय सारिणी
4) प्लेटफार्म पर खाद्य पदार्थ बेचनेवाले, पुल और उसकी सीढियाँ, टिकटघर, कुली लोग, ट्राली, पीने के पानी के नल, घंटी, बैठने के बेंच, सिग्नल्स देनेवाले खंभे।

भाषा की बा

संध्या गेंद खेलती है। (సంధ్య బంతితో ఆడుచున్నది.)
वह दौडता है। (అతడు పరుగెత్తుచున్నాడు.)
बालक कहानी पढता है। (బాలుడు కథ చదువుచున్నాడు.)
माता भोजन बनाती है। (అమ్మ భోజనము తయారుచేయుచున్నది.)
सीता रोटी खाती है। (సీత రొట్టె తినుచున్నది.)
रमा कविता लिखती है। (రమ కవిత వ్రాయుచున్నది.)

ऊपर दिये गये वाक्यों में आना, दौडना, लिखना, पढना, बनाना, खाना आदि शब्द संज्ञा या सर्वनाम द्वारा किये गये कार्य को बतलाते हैं। ऐसे शब्दों को क्रिया कहते हैं।
(పైన ఇచ్చిన వాక్యములలో వచ్చుట, పరుగెత్తుట, వ్రాయుట, చదువుట, తయారు చేయుట, తినుట మున్నగు పదములు నామవాచకము, సర్వనామము ద్వారా చేయబడిన పనిని తెలుపుచున్నవి. అట్టి పదములను క్రియ అందురు.)

सृजनात्मक अभिव्यक्ति

सुनीता को उसके साहसी कार्य के लिए राष्ट्रपति पुरस्कार दिया गया। उसे बधाई देते हुए दो वाक्य लिखो। (సునీతకు ఆమె సాహసోపేత కార్యమునకు రాష్ట్రపతి బహుమానము (పురుస్కారం) ఇవ్వబడినది. ఆమెను అభినందిస్తూ రెండు వాక్యములు వ్రాయుము.)
उत्तर:
प्यारी सुनीता,

अनेकानेक बधाइयाँ। तुम्हारा यह अद्वितीय साहस काम सराहनीय है। अपने प्राणों की परवाह न करते हुए समझदारी से लोगों की जान बचाने की परोपकार भावना सबके लिए आदर्शनीय और अनुकरणीय है। भारत माता की लाडली तुम्हें राष्ट्रपति का पुरस्कार मिलना मुनासिब है। तुम्हारे आदर्शमय कर्तव्य पालन के लिए दिया गया। यह तोहफा (पुरस्कार) सर्वोत्कृष्ट और महान है। ऐसा प्रभावशाली पुरस्कार से विभूषित तुम्हारा जन्म सफल हो।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

साहसी = ధైర్యము గల, brave
घास = గడ్డి, grass
पटरी = రైలుపట్టా, railway track
निकलना = వెలువడుట, బయటికి వచ్చుట, to come out
नज़र = దృష్టి, sight
टूटना = విరుగుట, broken
घटना = సంఘటన, incident
काँप उठना = భయముతో కంపించుట, to shiver
सूझना = మనస్సుకు తట్టుట, to appear
बत्ती = దీపము, light
ओढनी = చున్నీ, woman’s shawl
लहराना = ఎగురవేయుట, to flap
चालक = డ్రైవర్, driver

गडबड = గడబిడ, disorder
धीमी = నెమ్మదిగా, slowly
सूझ-बूझ = సమయస్ఫూర్తి, common sense
प्रशंसा करना = పొగడుట, to appreciate
सरकार = ప్రభుత్వము, government
पुरस्कार = బహుమానము, presentation, gift

साहसी सुनीता తెలుగు సారాంశం

साहसी सुनीता తెలుగు సారాంశం

సునీత గడ్డి తీసుకొని ఇంటికి వెళ్ళుచూ ఉండెను. ఆమెతో ఆమె తల్లి కూడా ఉండెను. మార్గంలో రైలుపట్టాలు ఉండెను. అక్కడి నుండి రైలుబండి వెళ్ళెడి సమయమయ్యెను. సునీత, ఆమె తల్లి రైలు పట్టాల దగ్గరాగారు. అప్పుడే సునీత దృష్టి రైలు పట్టాల మీద పడింది. ఆమెకు రైలు పట్టా విరిగిపోయినట్లుగ అనిపించింది. సునీత తల్లి రైలుపట్టా చూచి ఈ పట్టా విరిగిపోయింది అని అన్నది. ఇద్దరూ ఇటు, అటు చూడసాగారు. రైల్వే స్టేషను కూడా అక్కడ నుండి దూరములో ఉండెను.

అప్పుడే సునీత రైలుబండి రావడం చూసింది. ఆమె జరగబోయే సంఘటన తలచుకొని వణికిపోయింది.

అప్పుడే ఆమెకు ఒక ఉపాయం తట్టింది. రోడ్డుమీద ఎర్ర రంగు దీపం / లైటు చూచి వాహనములు ఆగిపోతాయని ఆమె విని ఉండెను. ఆమె పట్టాల దగ్గరకు వెళ్ళి తన ఎర్రరంగు చున్నీని ఎగురవేయసాగింది. తల్లి కూడా రెండు చేతులు ఎత్తి ఆపమని సైగ చేయసాగెను. రైలు డ్రైవరు ఎర్రని గుడ్డని ఎగురవేస్తూ, బండి ఆపమను సైగ చూసి తప్పక ఏదో గడబిడ ఉన్నది అని ఆలోచించాడు. అతను బండి వేగాన్ని తగ్గించాడు. కొద్ది దూరంలో బండి ఆగింది.

బండి డైవరు, గార్డు, కొంతమంది వ్యక్తులు సునీత, ఆమె తల్లి దగ్గరకు వచ్చారు. సునీత వారికి విరిగి ఉన్న పట్టా చూపించింది. పట్టాను చూచి డ్రైవరు సునీత సమయస్ఫూర్తి వలన వేల ప్రాణాలు రక్షింపబడినాయి అని అన్నాడు. యాత్రికులు అందరూ ఇరువురి ధైర్యాన్ని పొగిడారు. సునీతకు ఈ ధైర్యవంతమైన పనికి జనవరి 26న భారత ప్రభుత్వము తరఫున బహుమానము ఇవ్వబడినది.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 10th Lesson कबीर के दोहे Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 10th Lesson कबीर के दोहे

7th Class Hindi 10th Lesson कबीर के दोहे Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రంలో ఏమేమి కనపడుతూ ఉన్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक ओर खजूर पेड का चित्र और दाहिनी और आम फल वाला पेड दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
दोनों पेड़ों में क्या अंतर है? (రెండు చెట్ల మధ్య తేడా ఏమిటి?)
उत्तर:
खजूर का पेड :
यह बहुत लंबा होता है। इससे छाया नहीं मिलती है। फल तो छोटे तथा मीठे होते हैं। मगर बहुत ऊँचे रहते हैं। इस पेड से कोई लाभ नहीं है।

आम का पेड :
यह भी ऊँचा और विशाल होता है। इसकी अनेक शाखाएँ होती हैं। सदा यह पेड हरा – भरा रहता है। इस पेड से प्राणियों को छाया मिलती है। फल भी मीठे और स्वादिष्ट होते हैं। इस पेड से कई लाभ हैं।

प्रश्न 3.
इन दोनों पेड़ों में से कौन – सा पेड़ अधिक उपयोगी है? क्यों? (ఈ రెండు చెట్లలో ఏ చెట్టు ఎక్కువ ఉపయోగకరమైనది? ఎందుకు?)
उत्तर:
इन दोनों पेड़ों में से आम का पेड ही अधिक उपयोगी है। क्योंकि आम का पेड़ फल देता है। छाया देता है। खजूर का पेड़ तो छाया नहीं देता। फल मीठे होने पर भी बहुत दूर पर रहते हैं। इसलिए इस पर , कोई चढ नहीं सकते।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
दोहों के आधार पर अपने विचार बताइए। (దోహాల ఆధారంగా మీ భావాలు తెలపండి.)
उत्तर:
हमें कल का काम आज ही कर देना चाहिए। दूसरों की बुराई से पहले खुद की बुराई जान लेना चाहिए। एक चीज़ का बडप्पन उसके आकार से नहीं होता। उसके गुण से होता है। दूसरों की भलाई करनेवाला ही बड़ा आदमी है। और हमें मधुर यानी मीठा बोलना चाहिए। कठोर वचन नहीं बोलना चाहिए।

प्रश्न 2.
हमारे समाज में क्या – क्या समस्याएँ हैं? (మన సంఘంలో ఏ ఏ సమస్యలు ఉన్నాయి?)
उत्तर:
हमारे मानव समाज में अनेक समस्याएँ हैं। उनमें प्रमुख हैं आलसीपन, स्वार्थ, दूसरों की ग़लतियों को उँगली उठाकर दिखाना, कठोर वचन, निंदाप्रवृत्ति आदि।

प्रश्न 3.
तुम अगर कवि होते तो कैसी कविता लिखते? (నీవే కవి అయినట్లయితే ఎటువంటి కవిత వ్రాసెదవు?)
उत्तर:
अगर मैं सचमुच कवि होता तो उसे अपना महाभाग्य समझ लेता | समाज में फैली बुराइयों का खंडन _करनेवाली कविता लिखता । अपनी कविता से लोगों में चेतनता लाने की कोशिश करता।

पढ़ो

अ. कविता पढ़ो और निम्नलिखित भाव किन पंक्तियों में आये हैं, उन पंक्तियों को लिखो। (కవిత చదవండి. క్రింది భావాలు ఏ పంక్తులలో వచ్చాయో ఆ పంక్తులను వ్రాయుము.)

1. कबीर ने समय से पूर्व काम करने की बात की है। (సమయం కంటే ముందే పనిచేసే విషయం కబీర్ చెప్పారు.)
उत्तर:
काल करै सो आजकर, आज करै सो अब।
पल में परलै होयगो, बहुरी करैगो कब ||

2. दूसरों की बुराई देखने से पहले अपनी बुराई देखो। (ఇతరులలో చెడు చూసే ముందు మొదట మన చెడు చూసుకోవాలి.)
उत्तर:
बुरा जो देखन मैं चला, बुरा न मिलिया कोय।
जो दिल खोजा आपना, मुझसा बुरा न कोय ||

3. दूसरों की भलाई करनेवाला ही बडा आदमी है। (ఇతరులకు సహాయం చేసేవాడే నిజమైన గొప్పవాడు.)
उत्तर:
बडा हुआ तो क्या हुआ, जैसे पेड खजूर।
पंथी को छाया नहीं फल लागै अति दूर ||

4. हमें मधुर वचन बोलने चाहिए | (మనము మంచి మాటలు మాట్లాడాలి.)
उत्तर:
ऐसी बानी बोलिए, मन का आपा खोय।
औरन को सीतल करै, आपहु सीतल होय ||

आ) दोहा ध्यान से पढो । नीचे दिये दोहे को क्रम से लिखो। (దోహా శ్రద్ధగా చదువుము. క్రింద ఇచ్చిన దోహాను క్రమంలో వ్రాయుము.)

औरन को सीतल करै, मन का आपा खोय।
ऐसी बानी बोलिए, आपहु सीतल होय ||
उत्तर:
ऐसी बानी बोलिए, मन का आपा खोय।
औरन को सीतल करै, आपहु सीतल होय।।

लिखो

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखो। (క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయుము.)

1. कबीरदास ने “पल में परलै होयगो” क्यों कहा होगा? (కభీర్ దాస్ “క్షణంలో ప్రళయం వస్తుంది” అని ఎందుకు అని ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
कबीर दास संत कवि हैं। वे बडे समाज सुधारक भी थे। वे अच्छी तरह जानते थे कि यह संसार अशाश्वत है। यहाँ सदा के लिए कोई भी जी नहीं सकता। इसलिए अगले पल में प्रलय हो जाए तो कुछ नहीं बचेगा।

2. छाया देनेवाले पेडों के नाम लिखो। (నీడనిచ్చే చెట్ల పేర్లు వ్రాయుము.)
उत्तर:
आम, इमली, अमरूद, बरगद, पीपल, नीम, जामुन, आदि छाया देनेवाले कुछ पेड हैं।

3. हमें अपने साथियों के साथ आपस में कैसा व्यवहार करना चाहिए? (మనం మన తోటివారితో పరస్పరం ఎలా ప్రవర్తించాలి?)
उत्तर:
हमें अपने साथियों के साथ आपस में अच्छा व्यवहार करना चाहिए | इसके लिए हमें पहले मधुर वाणी में बोलना उत्तम है। इससे हमारी बातें सुननेवाले को सुख मिलता है। वह भी खुश होता है और हम भी खुश रह सकते हैं। यही अच्छा व्यवहार करने का पहला कदम है।

आ) तुम अपना काम समय पर करते हो | नीचे दिये समय पर तुम क्या – क्या काम करते हो? (నీవు, నీ పని సకాలంలో చేస్తావు. క్రింద ఇచ్చిన సమయములలో నీవు ఏమేమి పనులు చేస్తావు?)
सुबह सात बजे : नैसर्गिक कार्यों से निवृत्त होकर पढने बैठता हूँ।
सुबह नौ बजे : तैयार होकर पाठशाला जाता हूँ।
दोपहर एक बजे : भोजन करता हूँ।
शाम चार बजे : मैदान में खेलता हूँ।
रात नौ बजे : पढाई पूरी करके सो जाता हूँ।

शब्द भंडार

अ. शीतल का अर्थ है – ठंडा। कुछ ठंडी चीज़ों के नाम लिखो। (శీతలము అంటే అర్ధము చల్లని. కొన్ని చల్లని వస్తువుల పేర్లు వ్రాయుము.)
जैसे : बर्फ़ (ఉదా : మంచు)
1) आइस क्रीम (ఐస్ క్రీమ్)
2) चाँद (చంద్రుడు)
3) मटके का पानी (కుండలోని నీరు)

भाषा की बात

अ. पढो। अर्थ समझो । (చదువు, అర్థం చేసుకో.)

1) पल = क्षण (క్షణము)
2) परलै = प्रलय ((ప్రళయము)
3) नीर = पानी (నీరు)
4) आपा = अहंकार (అహంకారము, గర్వము)

सृजनात्मक अभिव्यक्ति

अ. कोई दो सूक्तियाँ अपने शब्दों में बनाकर लिखो। (ఏవేని రెండు సూక్తులను స్వంతంగా తయారు చేసి వ్రాయుము.)
उत्तर:

1. आप भला तो जग भला। (మంచివాళ్ళకి లోకమంతా మంచి.)
2. सौ सयाने एक मता। (అనుభవజ్ఞుల అభిప్రాయము ఒక్కటిగానే ఉంటుంది.)

कबीरदास का परिचय

कबीर संत कवि हैं। वे समाज सुधारक भी थे। उनके दोहे “बीजक” में हैं। इनकी भाषा “सधुक्कडी” है। इनके दोहों में मानवता की भावना है।
(కబీర్ సంత్ కవి. ఆయన సంఘ సంస్కర్త కూడ. వీరి దోహాలు బీజక్ లో ఉన్నవి. వీరి భాష సధుక్కడీ. వీరి దోహాలలో మానవత్వపు భావన ఉన్నది.)

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

कल = రేపు, tomorrow
आज = ఈరోజు, today
अब = ఇప్పుడు, now / at once
पल = క్షణం, second
परलै = ప్రళయం, deluge
बहुरि = మరల/తిరిగి, again
करौगो = చేసెదవు, will do
बुरा = చెడు, bad
न = లేదు, no
खोजा = వెతికెను, searched
मिलिया = దొరుకుట, found
कोय = ఎవ్వరూ, nobody
दिल = హృదయము, heart
मुझसा = నావలె, like me
पंथी = బాటసారి, a way faree
छाया = నీడ, shadow
फल = పండ్లు, fruits
अति = చాలా, many
बानी = వాక్కు , voice
आपा = అహంకారము, pride
खोय = పోగొట్టుకొనుట, to loose
औरन को = ఇతరులకు, to others
सीतल = చల్లదనము, cold
आपहु = స్వయంగా, self

తెలుగు సారాంశం

1) రేపు చేయవలసిన పనిని ఈ రోజే చెయ్.
ఈ రోజు చేయవలసిన పని ఇప్పుడే చెయ్.
క్షణంలో ప్రళయం సంభవిస్తే, మరల ఎప్పుడు చేసెదవు.
ఇందువలన ప్రతి పని వెంటనే చెయ్యాలి.

2) చెడ్డవారు ఎవరో చూద్దామని నేను వెళ్ళగా,
నాకు చెడ్డవారు ఎవరూ కనబడలేదు.
నా మనస్సునే వెతికి చూస్తే,
నా కన్నా చెడ్డవారు ఎవరూ లేరు అని తెలిసింది.

3) గొప్పవారైనంత మాత్రాన ఏమి అవుతుంది.
ఖర్జూరపు చెట్టులాగ.
దీనివల్ల బాటసారికి నీడ లేదు.
పళ్ళు చూస్తే చాలా దూరంలో ఉంటాయి.
అంటే ఖర్జూర చెట్టు వల్ల ఎవరికీ ఉపయోగం లేదు.

4) మనస్సులోని అహంకారము పూర్తిగా
పోయేటట్లుగా చక్కగా మాట్లాడాలి.
దీనితో ఇతరులకు సంతోషం వేస్తుంది.
మనకు ఆనందం కలుగుతుంది.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson गुसाडी Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson गुसाडी

7th Class Hindi 9th Lesson गुसाडी Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहा है? (చిత్రంలో ఏమి కనపడుతూ ఉన్నది?)
उत्तर:
चित्र में एक आदमी और कुछ औरतें हैं। आदमी ढप बजा रहा है। औरतें एक पंक्ति में खडे होकर नाच रही हैं। दूसरे में जंगू युवक का वेशभूषा दिखाई दे रहा है।

प्रश्न 2.
कुछ प्रसिद्ध लोकनृत्यों के नाम बताओ। (కొన్ని ప్రసిద్ధి చెందిన ప్రజా నాట్యముల పేర్లు తెలుపుము.)
उत्तर:
कूचिपूडि, कथक, मोहिनी अट्टम, भरत नाट्यम, कथाकली, मणिपुरी, उडिसी, जानपद, आदि कुछ प्रसिद्ध लोकनृत्य हैं।

प्रश्न 3.
नाचती हुई इन महिलाओं के मन में कौनसी भावना होगी? (నాట్యం చేస్తున్న ఈ స్త్రీల మనస్సులో ఎటువంటి భావము ఉంటుంది?)
उत्तर:
नाचती हुई ये महिलाएँ जनजातिवाली हैं। ये अपने आचार – विचार, रीति – रिवाजों के अनुगामी हैं। उनके दिल में त्यौहार मनाने की खुशी की भावना होगी।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
जनजाति के लोगों की क्या विशेषताएँ हैं? (గిరిజన వర్గ ప్రజల ప్రత్యేకతలు ఏమి?)
उत्तर:
जनजाति के लोग अच्छे और नादान होते हैं। अकसर वे जंगलों में रहते हैं। वे पढे – लिखे नहीं होते हैं। प्रकृति की संपदा के रूप में मिलनेवाली चीज़ों से अपना जीवन बिताते हैं। प्रेममयी होते हैं। सब लोग मिलजुलकर एक ही परिवार के जैसा रहते हैं। उनकी अपनी संस्कृति होती है। उनकी वेश-भूषा भी अलग-अलग होती है। भक्ति-विश्वास से रहते हैं।

प्रश्न 2.
शहर दूर होने के कारण गोंड जनजाति के लोगों को क्या – क्या कठिनाइयाँ होती हैं? (పట్టణము దూరంగా ఉన్న కారణంగా గోండ్ తెగ ప్రజలకు ఏ ఏ కష్టములు వస్తున్నాయి?)
उत्तर:
गोंड जाति के लोग जंगल में रहते हैं। उनके यहाँ से शहर बहुत दूर में है। शहर जाने उनको बहुत मुश्किल होता है। क्योंकि वहाँ पहुँचने के लिए सडकें और बसों की सुविधाएँ बहुत कम हैं। इसलिए उन्हें अपने जीवन यापन के लिए, पढाई के लिए, स्वास्थ्य रक्षा के लिए, सुख-सुविधाएँ पाने में अनेक कठिनाइयाँ होती हैं।

प्रश्न 3.
कुछ लोकनृत्यों के बारे में बताओ। जैसे : कोलाटम, डांडिया आदि। (కొన్ని ప్రజా నాట్యముల పేర్లు తెలుపుము) ( ఉదా : కోలాటం, దాండియా))
उत्तर:
कोलाटम :
यह दक्षिण भारत का प्रसिद्ध लोकनृत्य है। यह किसी भी देवी या देवताओं के उत्सव के मौकों पर या उनके निमज्जन के समय किया जाता है। यह नृत्य मरद या औरतें सामूहिक रूप में करते हैं।

डांडिया :
यह महाराष्ट्र का लोकनृत्य है। यह लोकनृत्य युवती और युवकों के द्वारा किया जाता है।

पढ़ो

अ) वाक्यों का क्रम सही करो। (వాక్యక్రమాన్ని సరిచేయండి.)

1. बहुत मीठी है होती भाषा यह।
उत्तर:
यह भाषा बहुत मीठी होती है।

2. संस्कृति प्रमुख है नृत्य गुसाडी का हमारी।
उत्तर:
गुसाडी हमारी संस्कृति का प्रमुख नृत्य है।

3. बजाते हैं ढोल पुरुष।
उत्तर:
पुरुष ढोल बजाते हैं।

4. दूर हैं होते शहर बहुत।
उत्तर:
शहर बहुत दूर होते हैं।

लिखो

अ) गुसाडी नृत्य के बारे में तुम क्या जानते हो? (గుసాడీ నాట్యం గురించి నీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
तेलंगाणा की जनजातियों में गोंड एक है। गुसाडी इस जाति की संस्कृति का प्रमुख नृत्य है। इस नृत्य के समय गोंड लोगों की विशेष वेश-भूषा होती है। जंगुदाई देवी की विशेष पूजा की जाती है। पुरुष ढोल बजाते हैं तो स्त्रियाँ गाना गाती हैं। उनके गीत की प्रसिद्ध पंक्ति रेला-रेला है। गाने के अनुसार नृत्य करते हैं।

आ) तुम्हें जनजाति लोगों की सबसे अच्छी बात कौन – सी लगती है? (నీకు గిరిజన ప్రజల అన్నిటికన్నా మంచి విసయము ఏదనిపిస్తుంది?)
उत्तर:
मुझे जनजाति लोगों की सब से अच्छी बात उनकी अपनी विशेष संस्कृति लगती है। वे अपनी संस्कृति का श्रद्धापूर्वक पालन करते हैं। संस्कृति के अनुसार ही उनकी वेश-भूषा होती है। देवी के एक रूप पर विश्वास रखकर उसकी विशेष पूजा में मग्न रहते हैं। उनका विश्वास है कि सच्चे दिल से देवी की पूजा करते तो वही उनको संकटों से बचाती है। राग-द्वेषों से दूर रहकर स्वेच्छा से जीवन बितानेवाले वे लोग बडे उत्तम हैं।

शब्द भंडारा

अ) जोडो और नये वाक्य लिखो। (జతపరుచుము, క్రొత్త వాక్యాలు వ్రాయుము.)

आ) वाद्य यंत्रों के नाम लिखो। (వాద్య యాత్రముల పేర్లు వ్రాయుము.)

इ) वर्ग पहेली में से पाठ में आये शब्दों को ढूँढकर लिखो। – (గళ్ళ నుడి కారములో నుండి పాఠములో వచ్చిన శబ్దములను వెతికి వ్రాయుము.)

भाषा की बात

अ) नीचे दिये गये वाक्य ध्यान से देखो | (క్రింద ఇవ్వబడిన వాక్యాములు శ్రద్ధగా గమనించుము.)

1) मैं गुसाडी नृत्य करता हूँ।
जैसे : हम गुसाडी नृत्य करते हैं।

2) मैं पर्व मनाता हूँ।
उत्तर:
हम पर्व मनाते हैं।

3) मैं टी.वी. देखता हूँ।
उत्तर:
हम टी.वी. देखते हैं।

4) मैं पानी पीता हूँ।
उत्तर:
हम पानी पीते हैं।

5) मैं खाना खाता हूँ।
उत्तर:
हम खाना खाते हैं।

ऊपर दिये गये वाक्यों के आधार पर “हम” शब्द का उपयोग करते हुए कुछ वाक्य बनाओ। (పైన ఇచ్చిన వాక్యముల ఆధారంగా “हम” (మనము/మేము) పదమును ఉపయోగిస్తూ కొన్ని వాక్యాలు తయారుచేయుము.)

1) मैं बाज़ार जाता हूँ।
उत्तर:
हम बाज़ार जाते हैं।

2). मैं सिनेमा देखता हूँ।
उत्तर:
हम सिनेमा देखते हैं।

3) मैं मैदान में खेलता हूँ।
उत्तर:
हम मैदान में खेलते हैं ।

4) मैं गाँव में रहता हूँ।
उत्तर:
हम गाँव में रहते हैं।

5) मैं हमेशा दान करता हूँ।
उत्तर:
हम हमेशा दान करते हैं।

सृजनात्मक अभिव्यक्ति

मोर के पंख का चित्र उतार कर दो वाक्य लिखो। (నెమలి పింఛం బొమ్మ వేసి రెండు వాక్యాలు వ్రాయుము.)
उत्तर:

यह मोर का पंख है। यह सुंदर दिखाई देता है। इसके बीच में नीले रंग की आँख जैसी रहती है। सभी लोग इसे पसंद करते हैं। मोर अपने पंख फैलाकर सुंदर नाच करता है।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

जनजाति = గిరిజన వర్గము, a tribe
आसानी से = తేలికగా, easily
कठिनाई = కష్టము, difficulty
विशेष = ప్రత్యేకమైన, special
संस्कुति = నాగరికత, culture
प्रमुख = ముఖ్యమైన / గొప్ప, prominent
वेश-भूषा = వస్త్రధారణ / కట్టు-బొట్టు, apparel
मानना = అంగీకరించు, to agree
संकट = ఆపద, crisis
पगडी = తలపాగ, turban
मोर पंख = నెమలి రెక్కల ఈకలు, peacock feathers
प्रसिद्ध = ప్రసిద్ధి చెందిన, famous
सुविधाएँ = సౌకర్యములు, facilities
सरकार = ప్రభుత్వము, government
प्रयास = ప్రయత్నము, attempt

गुसाडी తెలుగు సారాంశం

गुसाडी తెలుగు సారాంశం

నా పేరు జంగు. నేను ఆదిలాబాద్ గోండ్ జాతి యువకుడను. నేను గోండీ భాషలో మాట్లాడుతాను. ఈ భాష చాలా మధురంగా ఉంటుంది.

మాది కూడ ఒక ప్రత్యేక నాగరికత. గుసాడీ మా నాగరికతకు చెందిన ముఖ్యమైన నాట్యము. నాట్యము సమయంలో మా కట్టు-బొట్టు ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది. మేము విభిన్న పండుగలప్పుడు నాట్యం చేస్తాము. జంగుదాయి మా అమ్మదేవత. మేము ఈమె ప్రత్యేక పూజ చేస్తాము. ఆమె మమ్ము ఆపదల నుండి కాపాడుతుందని మా నమ్మకము. మేము నెమలి ఈకలతో తయారైన తలపాగ ధరిస్తాము. నాకు మా నాగరికత/సాంప్రదాయం చాలా ఇష్టము.

పురుషులు డోలు మ్రోగిస్తే స్త్రీలు పాటలు పాడుతారు. మా పాటలో ప్రసిద్ధి చెందిన పంక్తి రేలా రేలా, మేము పాడినట్లుగానే నాట్యము కూడా చేస్తాము.

మేము అడవిలో నివసిస్తాము. ఇక్కడ నుండి నగరం చాలా దూరంలో ఉంది. మా దగ్గరకు చేరటానికి రోడ్లు, బస్సుల సౌకర్యాలు చాలా తక్కువ. ఇప్పుడు ప్రభుత్వము సౌకర్యములు కలిగించెడి ప్రయత్నము చేస్తూ ఉంది.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson हमारे त्यौहार Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson हमारे त्यौहार

7th Class Hindi 8th Lesson हमारे त्यौहार Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहा है? (చిత్రంలో ఏమి కనపడుతూ ఉన్నది?)
उत्तर:
चित्र में कुछ महिलाएँ और लडकियाँ गौरी पूजा के रूप में बतुकम्मा त्यौहार मना रही हैं।

प्रश्न 2.
कुछ त्यौहारों के नाम बताओ। (కొన్ని పండుగల పేర్లు తెలుపుము.)
उत्तर:
हमारे पवित्रं भारत देश में विभिन्न प्रांत हैं। सारे देश में अनेक त्यौहार मनाये जाते हैं। वे हैं – दीवाली, संक्रांती, दशहरा, होली, उगादि, विनायक चतुर्थी, श्रीरामनवमी, मोहर्रम, रमज़ान, ईद, क्रिसमस, गुडफ्रइडे, बतुमम्मा, नागुला चविति, तीज, बोनालु, धनतेरस, रक्षा बंधन!

प्रश्न 3.
स्त्रियाँ क्या गा रही होंगी? (స్త్రీలు ఏమి పడుతూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
स्त्रियाँ सब गौरी पूजा के रूप में बतुकम्मा त्यौहार मना रही हैं। इसी दौरान वे बतुकम्मा, बतुकम्मा उय्यालो, बंगारु मा तल्ली उय्यालो गीत गा रही होंगी।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
त्यौहार क्यों मनाते हैं?? (పండుగలు ఎందుకు జరుపుకొంటారు?)
उत्तर:
व्यक्ति, समाज और राष्ट्र के जीवन में त्यौहारों का अपना विशेष महत्व होता है | सभी के लिए त्यौहारों से विशेष प्रयोजन होता है । ज़िम्मेदारियाँ और नित्य की एकरसता व्यक्ति के जीवन में नीरसता उत्पन्न करती हैं | रोज़ एक जैसी जीवन चर्या, एक ही तरह का भोजन, वही कपडे, आदि से मानव जीवन यांत्रिक जीवन बन जाता है । ऐसी स्थिति में त्यौहारों से हमारी नित्य की नीरसता दूर होकर कुछ मानसिक उत्साह बढ़ता है । हमारा जीवन नयी उमंगों से भर जाता है । इसलिए नित्य की एकरसता से उत्पन्न नीरसता को दूर करके मानसिक उल्लास पाने विविध त्यौहार मनाये जाते हैं ।

प्रश्न 2.
महिलाओं व लडकियों द्वारा मनाये जानेवाले कुछ विशेष त्यौहारों के नाम बताओ। (స్త్రీలు, బాలికల ద్వారా జరుపుకొనబడెడి కొన్ని ప్రత్యేక పండుగల పేర్లు తెలుపుము.)
उत्तर:
हमारे पवित्र भारत में कई पर्व मनाये जाते हैं | उनमें ख़ासकर महिलाएँ और लडकियों द्वारा मनाये जानेवाले त्यौहार कुछ हैं । उनमें प्रमुख हैं – बतुकम्मा, अट्ला तद्दी, नागुल चविती, रक्षाबन्धन, बोनालु, यमविदिया आदि।

प्रश्न 3.
तुम्हारे गाँव या शहर में दशहरा कैसे मनाते हैं? (మీ గ్రామంలో / పట్టణంలో దసరా ఎలా జరుపుకుంటారు?)
उत्तर:
हिन्दुओं के प्रमुख त्यौहारों में दशहरे का अपना विशिष्ट स्थान है। हर साल आश्विन मास के महालय अमावास्या से लेकर दस दिन तक दशहरा मनाया जाता है । हमारे शहर में माता कनकदुर्गा का मंदिर है । दशहरे के दिनों में हर दिन नये – नये अलंकारों से दुर्गा माता दर्शन देती है । माता का विशेष अलंकार करते हैं । विशेष उत्सवों के साथ कई सांस्कृतिक कार्यक्रमों का आयोजन होता है । रात में बिजली की बत्तियों की जगमगाहट में मंदिर बहुत मनोहर दिखाई पडता है । विचित्र वेश धारणों से भक्त लोग माता की पूजा में तत्पर रहते हैं। दसवें दिन नदी में तेप्पोत्सव रूप में माता दुर्गा और स्वामी शंकर भगवान के नौका विहार का आयोजन बडे पैमाने पर किया जाता है।

पढ़ो

अ) किसने कहा? (ఎవరన్నారు?)

1. इसे ही मेहंदी या झूले का त्यौहार भी कहते हैं।
उत्तर:
यह वाक्य शारदा ने रशीदा से कहा।

2. सुबह विसर्जन करते हैं।
उत्तर:
यह वाक्य शारदा ने रशीदा से कहा।

3. हमारे पडोस में बुतकम्मा खेलते हैं।
उत्तर:
यह वाक्य रशीदा ने कहा।

लिखो

अ) दशहरे के दिनों में क्या होता है? (దసరా రోజులలో ఏం జరుగుతుంది?)
उत्तर:
दशहरा हिन्दुओं का प्रमुख त्यौहार है । यह त्यौहार आश्विन मास में मनाया जाता है । इसे देवी नवरात्रुलु, शरन्नवरात्रुलु भी कहते हैं । इन दिनों सर्वलोक जननी आदिशक्ति की पूजा की जाती है । एक एक दिन माँ को एक – एक रूप में सजाकर पूजा करते हैं । तीनों दिनों में पहले दिन दुर्गाष्टमी, दूसरे दिन महानवमी तीसरे दिन विजयदशमी मनाते हैं | इन दिनों जो काम शुरू किया जाता है वह ज़रूर सफल होता है । इसलिए सभी लोग भक्ति भावना से माँ की पूजा करते हैं । हथियारों की पूजा, शमी पूजा आदि भी होते हैं।

आ) धार्मिक दृष्टि से लोक उत्सवों का क्या महत्व है? (మతపరంగా ప్రాంతీయ పండుగల విలువ ఏమిటి?)
उत्तर:
हमारे पवित्र भारत में अनेक प्रांत हैं | हर प्रांत में अपने – अपने धर्म के अनुसार उत्सव मनाने की परंपरा है। साथ ही लोक उत्सव मनाने की प्रथा भी यहाँ है । लोक उत्सव माने विभिन्न प्रांतों में विभिन्न संदर्भो में मनाये जानेवाले सांप्रदायक उत्सव हैं । इन्हें मनाने से मानव संबन्धों में घनिष्टता बढती है । ये एकता और बन्धुत्व के सूत्र में बाँधते हैं । इनसे भाईचारे की भावना बढकर यह धारणा सुदृढ होती है कि हम सब एक ही है।

इ) बतुकम्मा और अट्ला तद्दी त्यौहार कैसे मनाये जाते हैं? (బతుకమ్మ, అట్లతద్ధి పండుగలు ఎలా జరుపుకొనబడుతాయి?)
उत्तर:
बतुकम्मा और अट्ला तद्दी दोनों गौरी पूजा के ही त्यौहार हैं। ये त्यौहार औरतें और लडकियाँ बडी’ श्रद्धा से मनाती हैं | बतुकम्मा को गौरी माँ का रूप मानकर औरतें विविध फूलों से थालियों में पिरामिड जैसी एक आकृति बनाती हैं। बीच में गौरी माँ को बिठाती हैं । उन फूलों से सजी थालियों को एक जगह रखकर उनके चारों ओर गीत गाती घूमती हैं। औरतें और लडकियाँ तालियाँ बजाती घूमती है । दसवें दिन गौरी माँ की पूजा करके नदी में या कुएँ में विसर्जन करती हैं। अट्ला तद्दी के दिन औरतें और अविवाहित लडकियाँ बगीचों में जाती हैं। वहाँ अट्लु बनाकर खाती हैं । झूला झूलती हैं । इस प्रकार ये त्यौहार मनाकर औरतें अपने सौभाग्य की रक्षा करने की विनती माँ से करती हैं।

शब्द भंडार

अ) वर्ग पहेली में से त्यौहारों के नाम चुनकर लिखो।

उदाहरण
उदाहरण :

1. दीपावली
2. संक्रांति
3. रमज़ान
4. ओणम
5. क्रिसमस
6. होली

भाषा की बात

अ) नीचे दिये गये वाक्य और चित्र ध्यान से देखो। (క్రింద ఇవ్వబడిన వాక్యములను, బొమ్మలను శ్రద్ధగా చూడుము.)

ऊपर दिये गये वाक्यों में रेखांकित शब्द सर्वनाम कहलाते हैं। (పైన ఇవ్వబడిన వాక్యములలో గీత గీసిన శబ్దములు సర్వనామములు అనబడును.)

सर्वनाम (సర్వనామము) :
संज्ञा के स्थान पर आनेवाले शब्दों को ‘सर्वनाम’ कहते हैं । (నామవాచకమునకు బదులుగా వచ్చెడి శబ్దములను సర్వనామము అందురు.)

जैसे :
मैं (నేను), तू (నీవు), तुम (నీవు), आप (తమరు, మీరు), यह (ఇది, ఇతను, ఈమె, ఈ), वह (అది, అతడు, ఆమె, ఆ), ये (వీరు, ఇవి, ఈ), वे (వారు, అవి, ఆ), हम ( మేము /మనము) आदि మొ.నవి.

सृजनात्मक अभिव्यक्ति

अपने मनपसंद किसी त्यौहार की शुभकामनाएं देते हुए छोटा सा (S.M.S.) बनाइए। (మీ మనస్సుకి నచ్చిన పండుగ శుభాకాంక్షలు తెలుపుతూ చిన్న ఎస్.ఎమ్.ఎస్ తయారుచేయండి.)
उत्तर:
“दीवाली की शुभकामनाएँ

परियोजना कार्यमा

लोक उत्सव गीत इकट्ठा करो । चार्ट पर चिपकाओ । कक्षा में सुनाओ । (ప్రాంతీయ పండుగల పాటలు సేకరించుము. చార్టు మీద అంటించుము. తరగతి గదిలో పాడుము.)
जैसे :
बतुकम्मा बतुकम्मा उय्यालो, बंगारु गौरम्मा उय्यालो ।
मा ऊरु कोच्चिंदी उय्यालो, मा इंटिकोच्चिंदी उय्यालो ||
ఉదా :
బతుకమ్మ బతుకమ్మ ఉయ్యాలో.
బంగారు గౌరమ్మ ఉయ్యాలో.
మా ఊరుకొచ్చింది ఉయ్యాలో.
మా ఇంటి కొచ్చింది ఉయ్యాలో
उत्तर:
विद्यार्थी कृत्य

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

त्यौहार =పండుగ, festival
छुट्टियाँ = సెలవులు, holidays
बातचीत = సంభాషణ, conversation
मनाना = జరుపుకొనుట, to celebrate
अच्छी तरह = బాగుగా మంచిగా, with pleasure
जगह-जगह = అనేక చోట్ల, many places
सजाना = అలంకరించుట, to decorate
महिलाएँ = స్త్రీలు, women
सामूहिक रूप से = సామూహికంగా, together
चारों ओर = నలువైపుల, around
घूमना = తిరుగుట, to wander
मेहंदी = గోరింటాకు, henna

झूला = ఊయల, a swing
विशेषकर = ప్రత్యేకంగా, specially
कुवांरी = పెళ్ళికాని అమ్మాయి, unmarried girl
लडकी = బాలిక, girl
अट्लु = అట్లు, dosas
विसर्जन = వదిలివేయుట, to leave
भिन्न – भिन्न = వేరు వేరు, different
लोक उत्सव = ప్రాంతీయ పండుగ, religious festival
लोक गीत = గ్రామ్యగీతాలు, folk songs
शोभा = అందము/ సౌందర్యము, radiance
बढना = పెరుగుట, to increase

हमारे त्यौहार తెలుగు సారాంశం

हमारे त्यौहार తెలుగు సారాంశం

శారద, రషీదా స్నేహితురాళ్ళు, వారు ఒకే స్కూలులో చదువుచున్నారు. దసరా సెలవుల తరువాత కలిశారు. మాట్లాడుకుంటూ నడుస్తున్నారు.

రషీదా : ఎలా ఉన్నావు శారద?

శారద : నేను బాగున్నాను. నీవు ఎలా ఉన్నావు?

రషీదా : నేను కూడా బాగున్నాను. నీవు దసరా ఎలా జరుపుకున్నావు?

శారద: చాలా బాగా.

రషీదా : దసరాపండుగ ఎక్కడెక్కడ జరుపుకుంటారు?

శారద : దసరా పండుగ దేశమంతటా జరుపుకొనబడుతుంది. ఈ రోజులలో అనేక చోట్ల గౌరీపూజ చేయబడుతుంది.

రషీదా : గౌరీపూజ ఏ పండుగ రూపంలో జరుపుకుంటారు?

శారద: మా ప్రాంతంలో గౌరీ పూజ రూపంలో బతుకమ్మ పండుగ, అట్లతద్ది పండుగలు జరుపు కుంటారు.

రషీదా : అవును. నాకు తెలుసు. మా ఇరుగుపొరుగున బతుకమ్మ ఆడుతారు. అనేక రకాల పూలతో అలంకరించిన బతుకమ్మ అందంగా ఉంటుంది.

శారద : నీవు నిజం చెప్పావు. స్త్రీలు, బాలికలు సామూహికంగా పాటలు పాడుతూ బతుకమ్మ చుట్టూ తిరుగుతారు. బతుకమ్మను గౌరీదేవి రూపంగా భావిస్తారు.

రషీదా : గౌరీపూజ రూపంలో ఇంకా ఏ పండుగను జరుపుకుంటారు?

శారద : అట్లతద్ది కూడా గౌరీపూజ యొక్క పండుగే. దీన్ని గోరింట లేదా ఉయ్యాల పండుగ అని కూడా అంటారు. ఇది దసరా తరువాత జరుపబడుతుంది.

రషీదా : ఈ రోజు ఏమి చేయబడుతుంది?

శారద: ఈ రోజు మహిళలు, ప్రత్యేకించి కన్యలు తోటలకు వెళ్తారు. అక్కడ అట్లు వేసుకుని తింటారు. ఉయ్యాల ఊగుతారు. సాయంత్రం గౌరీ అమ్మవారి పూజ చేస్తారు. ప్రొద్దున సమాప్తి చేస్తారు.

రషీదా : అవును శారదా. నీవు సరిగ్గా చెప్పావు. భిన్నభిన్న ప్రాంతీయ ఉత్సవాలు మరియు ప్రాంతీయ గీతాలతో భారతదేశ శోభ ఇంకా పెరుగుతున్నది.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson चारमीनार Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson चारमीनार

7th Class Hindi 7th Lesson चारमीनार Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
यहाँ कौन – कौन से चित्र हैं? (ఎక్కడ ఏమేమి చిత్రాలు ఉన్నాయి?)
उत्तर:
यहाँ विश्व विख्यात ताजमहल और चारमीनार के चित्र हैं।

प्रश्न 2.
यह सफ़ेद रंग में क्यों दिखाई देता है? (ఇది తెల్లని రంగులో ఎందుకు కనపడుతుంది?)
उत्तर:
क्योंकि यह संगमरमर से बना है।

प्रश्न 3.
इसकी सुंदरता के बारे में दो वाक्य बोलो। (దీని సౌందర్యము గురించి రెండు వాక్యములు చెప్పు.)
उत्तर:
1) ताजमहल :
यह ताजमहल बादशाह शाहजहाँ द्वारा बनाया गया इमारत है। ऐतिहासिक ख्याति प्राप्त यह यमुना नदी के किनारे पर है। यह सफेद संगमरमर का बनाया इमारत विश्व में अपनी सुंदरता का अत्युत्तम नमूना है।

2) चारमीनार :
यह ऐतिहासिक ख्याति प्राप्त इमारत है। मुहम्मद कुली कुतुबशाह ने इसका निर्माणि करवाया। गगनचुंबी इसकी मीनारें, सुंदर नक्काशी से अद्वितीय हैं। यह मानवता का सच्चा प्रतीक है।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
हैदराबाद को कुली कुतुबशाह के सपनों का नगर क्यों कहा जाता है? (హైదరాబాద్ కులీ కుతుబ్షా స్వప్ననగరము అని ఎందుకు పిలువబడుతున్నది?)
उत्तर:
मुहम्मद कुली कुतुबशाह ने हैदराबाद नगर की नींव डाली । अपने समय में उन्होंने इस नगर की बडी उन्नति की । उसने भागमती नामक एक हिन्दू स्त्री से शादी कर ली । उसीके नाम पर इस नगर को भाग्य नगर भी कहते हैं । कुली कुतुबशाह ने गोलकोंडा को अपनी राजधानी बना ली | अपने समय में चारमीनार और दारूशिफ़ा नामक इमारतों को बनवाया । अपने और अपनी प्रेयसी के सपनों को साकार करने उन्होंने इस नगर को बसाया । इसीलिए हैदराबाद को कुतुबशाह के सपनों का नगर कहते हैं ।

प्रश्न 2.
हैदराबाद के बारे में बताओ। (హైదరాబాద్ గురించి తెలుపుము.)
उत्तर:

1. तेलंगाणा की राजधानी हैदराबाद भारत का एक महानगर है ।
2. चार सौ वर्ष पूर्व मुहम्मद कुली कुतुबशाह ने इस नगर की नींव डाली । इसे भाग्य नगर भी कहते हैं।
3. कुतुबशाही वंश के शासकों ने गोलकोंडा को अपनी राजधानी बनायी । ।
4. ऐतिहासिक दृष्टि से गोलकोंडा का दुर्ग, कुतुबशाही समाधियाँ, चारमीनार आदि प्रमुख दर्शनीय स्थान हैं।

प्रश्न 3.
चारमीनार के बारे में तुम क्या जानते हो? (చార్మినార్ గురించి నీవు ఏమి ఎరుగుదువు?)
(या)
चारमीनार के बारे में आप क्या जानते हैं?
उत्तर:
मुहम्मद कुली कुतुबशाह ने चारमीनार इमारत को बनवाया था । यह चार सौ साल पहले बनायी गयी इमारत थी। इसके निर्माण में सुलतान कुली कुतुबशाह की सहृदयता और एकता की भावना दिखायी देती हैं । यह इमारत अपनी भव्यता के लिए विश्व प्रसिद्ध है । इसके चार मीनारें चार धर्मों के प्रतीक हैं । इसका यह अर्थ है कि धर्म कितने भी रहें मगर हम सब एक ही हैं | सचमुच इसका निर्माण एक आसाधारण प्रक्रिया है।

पढ़ो

अ) नीचे दी गयी पंक्तियाँ पढो । उनसे जुडी कविता की पंक्तियाँ सुनाओ। (క్రింద ఇవ్వబడిన పంక్తులు చదువు. వాటితో ముడిపడిన కవితా పంక్తులను వినిపించు.)

1. कुली कुतुबशाह ने चारमीनार का निर्माण करवाया । सबको मानवता का पाठ पढाया।
उत्तर:
जिसने चारमीनार बनवाया, मानवता का पाठ पढाया।

2. चारमीनार की मीनारें बहुत ऊँची हैं, इसकी दीवारें मिट्टी से बनी हैं और बहुत मज़बूत हैं।
उत्तर:
आसमान को छूती मीनारें, मिट्टी की मज़बूत दीवारें।

3. चारमीनार के निर्माण के चार सौ वर्ष हो चुके हैं, किंतु आज भी ऐसी सुंदर नक्काशी कहीं और नहीं मिलती।
उत्तर:
इसकी नक्काशी बेमिसाल, इसकी उम्र चार सौ साल।

लिखो

अ) चारमीनार के बारे में पाँच वाक्य लिखो। (చార్మినార్ గురించి ఐదు వాక్యాలు వ్రాయుము.)
(या)
चारमीनार के बारे में लिखिए।
उत्तर:
सुलतान मुहम्मद कुली कुतुबशाह ने हैदराबाद नागर की नींव डाली | कुली कुतुबशाह के मन में कला और कलाकारों के प्रति बडी श्रद्धा थी । इसी कारण से उन्होंने चारमीनार नामक एक इमारत को । बनवाया । यह हैदराबाद के पुराने शहर के बीच बनाया हुआ है । यह चारमीनार अपनी भव्यता के लिए विश्व भर में प्रसिद्ध है । इसके चार मीनारें है । वे बहुत ऊँची हैं | चारमीनार की नक्काशी अद्वितीय है। ऊपर जाकर देखने से सारे शहर का दृश्य बडा मनोहर लगता है।

आ) हमारे देश में हिन्दू, मुस्लिम, सिख, ईसाई मिलजुलकर रहते हैं । इनके प्रार्थना स्थल के बारे में एक – एक वाक्य लिखो। (మన దేశంలో హిందువులు, మహమ్మదీయులు, సిక్కులు, క్రైస్తవులు కలిసి మెలిసి నివసిస్తున్నారు. వీరి ప్రార్ధనా ప్రదేశాల గురించి ఒక్కొక్క వాక్యము వ్రాయుము.)
उत्तर:
भारत एक विशाल और जनतांत्रिक देश है । अनेकता में एकता का दर्शन भारत में ही होता है । यहाँ अनेक धर्म और जातियों के लोग रहते हैं । वे सभी मिलजुलकर रहते हैं । उनमें हिन्दू, मुस्लिम, सिख, ईसाई आदि हैं । इन सब धर्मों के अलग-अलग प्रार्थना स्थल हैं।
हिन्दू : हिन्दुओं का प्रार्थना स्थल मंदिर/देवालय है।
मुस्लिम : मुस्लमानों का प्रार्थना स्थल मसजिद है।
सिख : सिखों का प्रार्थना स्थल गुरुद्वार है।
ईसाई : ईसाइयों का प्रार्थना स्थल गिरिजाघर है।

इ) प्राचीन काल में राजाओं ने कई ऐतिहासिक इमारतों का निर्माण किया। कुछ इमारतों और राजाओं के नाम लिखो।
(ప్రాచీన కాలంలో రాజులు ఎన్నో చారిత్రాత్మక భవనములను నిర్మించిరి. కొన్ని భవనములు, రాజుల పేర్లు వ్రాయుము.)
उत्तर:
इमारत (భవనము) – राजा (రాజు)

उदाहरण (ఉదా) :
ताजमहल – शाहजहाँ
1) चारमीनार – कुली कुतुबशाह
2) लालकिला – शाहजहाँ
3) गोल्कोंडा किला – कुली कुतुबशाह
4) इबादत खाना – अकबर

शब्द भंडार

अ) निर्देश के अनुसार लिखो। (సూచన ప్రకారం వ్రాయుము.)

1) एक नया शहर आबाद किया। (रेखांकित शब्द का विलोम लिखकर वाक्य फिर से लिखो।)
उत्तर:
एक पुराना शहर आबाद किया।

2) इसकी चार मीनारें हैं । (रेखांकित शब्द के स्थान पर ‘एक’ लिखकर वाक्य फिर से लिखो।)
उत्तर:
इसकी एक मीनार है।

3) आसमान को छूती मीनारें। (रेखांकित शब्द का पर्याय लिखकर वाक्य फिर से लिखो।)
उत्तर:
आकाश (अंबर, गगन) को छूती मीनारें।

भाषा की बात

अ. समझो और पढो । (అర్థం చేసుకో, చదువు.)

कहलाया (పిలువబడెను) – कहलवाता (పిలువబడుతూ)
बनवाता (నిర్మించెను) – बनवाया (నిర్మిస్తూ)
पढाया (బోధించెను) – पढाता (బోధిస్తూ)

सजनात्मक अभिव्यक्ति

चारमीनार का वर्णन करते हुए मित्र को पत्र लिखो | ( చార్మినార్ ను వర్ణిస్తూ మిత్రునికి ఉత్తరము వ్రాయుము.)
उत्तर:

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

आबाद = అభివృద్ధిపరచుట, to build up
कहलाना = పిలువబడుట, named
सपना = కల, dream
हर = ప్రతి ఒక్క every
डगर = దారి, మార్గము, way
छूना = తాకుట, to touch
मीनार = స్తంభము, pillar
मज़बूत = గట్టి, బలిష్టమైన, strong
मक्काशी = చెక్కడపు పని, carving
बेमिसाल = పోలిక లేని, unsimilar
उम्र = వయస్సు, age
बनवाना = తయారు చేయించుట, to cause to be made
मानवता = మానవత్వము, humanity
हिंदू = హిందూ , hindu
मुस्लिम = మహమ్మదీయ, muslim
सिख = సిక్కు a sikh
ईसाई = క్రైస్తవ, christian

चारमीनार తెలుగు సారాంశం

चारमीनार తెలుగు సారాంశం

ఒక నగరము అభివృద్ధిపరచబడినది,
హైదరాబాద్ అనబడింది.
కులీ కుతుబ్ షా స్వప్న నగరం,
ఇక్కడి ప్రతిదారి అందమైనది.
ఆకాశాన్ని అంటుతున్న స్తంభాలు,
బలిష్టమైన మట్టి గోడలు.
దీని నిర్మాణము అద్వితీయము,
దీని వయస్సు నాలుగు వందల సంవత్సరములు.
చార్మినార్ నిర్మించిన అతను,
మానవత్వపు పాఠము బోధించెను.
దీని స్తంభాలు నాలుగు సోదరా,
హిందూ, మహమ్మదీయ, సిక్కు, క్రైస్తవ.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 6th Lesson छुट्टी पत्र Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 6th Lesson छुट्टी पत्र

7th Class Hindi 6th Lesson छुट्टी पत्र Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రంలో ఏమేమి కనపడుతూ ఉన్నది?)
उत्तर:
चित्र में बायीं ओर तीन चित्र हैं और दाहिनी ओर तीन चित्र हैं। बॉई ओर के चित्र में एक कबूतर एक चिट्ठी चोंच से पकडा हुआ है । दूसरे चित्र में कबूतर चिट्ठी लेकर उड रहा है। तीसरे चित्र में एक आदमी को कबूतर पत्र दे रहा है। चौथे चित्र में एक मोबाइल फ़ोन है। दाहिनी ओर के पहले चित्र में एक लड़का पत्र डाक पेटी में डाल रहा है। दूसरे में डाकिया पत्र लेकर साइकिल पर जा रहा है । तीसरे चित्र में डाकिया लडके को पत्र दे रहा है । चौथे चित्र में इ-मेइल संदेश है।

प्रश्न 2.
पत्र क्यों लिखा जाता है? (ఉత్తరము ఎందుకు వ్రాయబడుతుంది?)
उत्तर:
हमें अपने घरवालों अथवा किसी को कोई समाचार भेजना हो तो पत्र लिखकर डाक बाक्स में डाल देते हैं । इससे समाचार जल्दी पहुँच जाता है । इसीलिए समाचार पहुँचाने पत्र लिखा जाता है।

प्रश्न 3.
लडका चिट्ठी लेते हुए डाकिये से क्या बात कर रहा होगा? (బాలుడు ఉత్తరం తీసుకొంటూ తపాలా బంట్రోతుతో ఏమి మాట్లాడుతూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
लडका चिट्ठी लेते हुए डाकिये से कह रहा होगा कि धन्यवाद जी। यह तो मेरे दादाजी के यहाँ से आया है। इन छुट्टियों में मैं उनके यहाँ जाना चाहता हूँ। दादाजी ने जल्दी ही चिट्ठी लिख भेजी है। बड़ी खुशी हुयी।

Improve Your Learning

सुनो बोलो

प्रश्न 1.
मेधा अपनी दीदी की शादी में क्यों जाना चाहती है?(మేధా తన అక్క వివాహానికి ఎందుకు వెళ్ళకోరుచున్నది?)
(या)
मेधा हैदराबाद क्यों जाना चाहती है?
उत्तर:
मेधा की दीदी की शादी हैदराबाद में होनेवाली है। घरवाले सब शादी में जा रहे हैं, इसलिए मेधा भी दीदी की शादी में भाग लेने जाना चाहती है।

प्रश्न 2.
शादी में क्या – क्या कार्यक्रम होते हैं ? बताओ। (వివాహములో ఏమేమి కార్యక్రమాలు ఉంటాయి? తెలుపుము.)
उत्तर:
शादी एक महत्वपूर्ण प्रक्रिया है।

मुख्यतः
दो अजनबी व्यक्तियों को एक सूत्र में बाँधनेवाली वर पूजा विशेष प्रक्रिया है। इसमें अनेक कार्यक्रम होते हैं। उनमें समावर्तन गौरी पूजा, लाजहोम, कन्यावरण, पाणिग्रहण, सप्तपदि, कन्यादान, अग्नि परिचय, अरुंधती नक्षत्र दर्शन, नागवल्ली आदि मुख्य हैं।

पढ़ो

अ) निम्न वाक्यों को पढकर क्रम में लगाओ। (క్రింది వాక్యాములను చదివి వరుసలో అమర్చుము.)

1. धन्यवाद।
उत्तर:
4

2. मैं भी जाना चाहती हूँ।
उत्तर:
2

3. मेरी दीदी का विवाह हैदराबाद में होने वाला है।
उत्तर:
1

4. इस कारण मुझे दिनांक 14-08-2012 से 16-8-2012 तक तीन दिन की छुट्टी देने की कृपा करें।
उत्तर:
3

लिखो

अ. शब्दों को पत्र के आधार पर उचित स्थान पर लिखो। (పదాలను ఉత్తరము ఆధారంగా సరియైన చోట్ల వ్రాయుము.)

उत्तर:

शब्द भंडार

अ) पढो, समझो और लिखो। (చదువు, అర్థం చేసుకో, వ్రాయు.)

आ) परिवार के सदस्यों के नामों से रिक्त स्थान भरो। (కుటుంబ సభ్యుల పేర్లతో ఖాళీలు నింపుము.)
जैसे : माता – पिता का नाम (తల్లి – తండ్రి ప్రేర్లు)

1) भाई – बहिन (మేనమామ – అత్త)
2) दादा – दादी (తాత – నాయనమ్మ)
3) नाना – नानी (తాత – అమ్మమ)
4) मामा – मामी (మేనమామ – అత్త)

इ) सही संख्याएँ रिक्त स्थान में लिखो । (క్రింది ఇవ్వబడిన సంఖ్యలను ఖాళీలను వ్రాయుము.)
(12, 60, 7, 24)
1) वर्ष में ……… महीने होते हैं।
उत्तर:
12

2) सप्ताह में ………… दिन होते हैं।
उत्तर:
7

3) दिन में ……….. घंटे होते हैं।
उत्तर:
24

4) एक घंटे में ………. मिनट होते हैं।
उत्तर:
60

सजनात्मक अभिव्यकि

यदि मेधा दीदी के विवाह की घटनाएँ डायरी में लिखती, तो क्या लिखती ? सोचकर लिखो। (మేధ అక్క వివాహపు ఘటనలు డైరీలో వ్రాస్తే, ఏం వ్రాస్తుంది? ఆలోచించి వ్రాయుము.)
उत्तर:
मेधा अपनी दीदी के विवाह की घटनाएँ डायरी में इस प्रकार लिखती है।

शादी या विवाह एक महत्वपूर्ण प्रक्रिया है। दो अजनबी व्यक्तियों को एक सूत्र में बाँधनेवाली वर पूजा – विशेष प्रक्रिया है। आज मेरी दीदी का विवाह अत्यंत वैभव से सांप्रदाय पद्धति के अनुरूप संपन्न हुआ।

विवाह के दौरान समावर्तन गौरी पूजा कार्यक्रम हुआ। लाजहोम श्रद्धा पूर्वक करने के बाद सब लोगों ने आशीर्वाद दिये। इसके बोदा कन्यावरण के अंतर्गत दीदी को विवाह के मंच पर लाया गया। निश्चित समय पर पाणिग्रहण, कन्यादान विवाह का कार्यक्रम धूम धाम से संपन्न हुए सप्तपदि कार्यक्रम के मुताबिक वधु -वर दोनों को होमकुंड की परिक्रमा करायी गयी। मांगल्यधारण से विवाह संपन्न हुआ। विवाह में आये सभी अतिथि, बुजुर्ग, मित्र, हितैषी लोगों ने आशीर्वचन देते अक्षत डाले। अरुंधती दर्शन करवाने के बाद नागवल्ली का कार्यक्रम भी संपन्न हुआ। विविध पकवान युक्त भोजन करके सब खुश हुए।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

दिनांक = తారీఖు, date
प्रधानाध्यापक = ప్రధానోపాధ్యాయులు, head master
सरकारी = ప్రభుత్వ, governmental
उन्नत पाठशाला = హైస్కూలు, high school
महोदय = మహాశయా (అయ్యా), sir
दीदी = అక్క, elder sister
विवाह = వివాహము, marriage
सब = అందరు, all
चाहना = కోరుట, to wish
छुट्टी = సెలవు, leave
धन्यवाद = ధన్యవాదములు, thanks
आपका = తమరి యొక్క, yours
आज्ञाकारी = ఆజ్ఞను పాలించే, obedient
छात्रा = విద్యార్థిని , girl student

छुट्टी पत्र తెలుగు సారాంశం

छुट्टी पत्र తెలుగు సారాంశం

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 5th Lesson आसमान गिरा Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 5th Lesson आसमान गिरा

7th Class Hindi 5th Lesson आसमान गिरा Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहा है? (చిత్రంలో ఏమి కనపడుతూ ఉన్నది?)
उत्तर:
चित्र में एक कुआँ, एक खरगोश और कुएँ में झाँककर देखनेवाला एक शेर, कुएँ के पानी में शेर की परछाई आदि दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
शेर कुएँ में देखकर क्या सोच रहा होगा? (సింహము బావిలో చూచి ఏమి ఆలోచిస్తూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
शेर कुएँ में देखकर सोच रहा होगा कि मेरे जैसा और एक शेर कुएँ के अंदर है।

प्रश्न 3.
खरगोश शेर से क्या कह रहा होगा? (కుందేలు, సింహంతో ఏమి అంటూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
खरगोश, शेर से कह रहा होगा – देखिए महाराज, कुएँ में रहा शेर अपने को राजा कहकर आपकी . निंदा कर रहा है।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
भागते समय खरगोश ने क्या कोचा होगा? (పారిపోతున్న సమయంలో కుందేలు ఏమి ఆలోచించి ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
भागते समय खरगोश ने सोचा होगा कि धम्म की आवाज़ हुई । इधर-उधर देखा तो कुछ दिखाई नहीं दिया । शायद आसमान गिर रहा है । मुझे, अपने आपको बचा लेना है।

प्रश्न 2.
अगर पुम लोमडी की जगह होते तो क्या करते? (నీవే గనుక నక్క స్థానంలో ఉంటే ఏం చేస్తావు?)
उत्तर:
अगर मैं लोमडी की जगह होता तो खरगोश की कही बात मानकर उसके पीछे नहीं दौडता । एक बार पीछे मुडकर देख लेता कि क्या हुआ है और तब सही निर्णय लेता ।

प्रश्न 3.
सब क्यों हँस पडे? (అందరు ఎందుకు నవ్వారు / అన్నీ ఎందుకు నవ్వాయి?)
उत्तर:
शेर की बातें सुनकर सब पेड के नीचे गये । सब ने वहाँ देखा कि एक बडा सा फल गिरा पडा हुआ था। तभी वैसा ही एक और फल गिरा । खरगोश चौंक पड़ा । सच्चाई सबको मालूम हुयी । इसलिए सब जानकर हँस पडे।

पढ़ो

अ) इन वाक्यों को पाठ के आधार पर क्रम (1……., 5) दो।

1) खरगोश डरकर भागने लगा । ( )
2) शेर ने पूछा, ‘किसने कहा, आसमान गिर रहा है? ( )
3) भागते – भागते खरगोश को एक लोमड़ी मिली। ( )
4) खरगोश वृक्ष के नीचे सो रहा था।
5) तभी वैसा ही एक और फल गिरा।
उत्तर:
4, 1, 3, 2, 5

आ) इस पाठ में ‘ ‘ चिह्नवाले वाक्यों पर ध्यान दो। (ఈ పాఠంలో ‘ ‘ గుర్తు గల వాక్యాలను గమనించండి.)
उत्तर:
विद्यार्थी कृत्य।

इ) 1. सभी जानवरों को भागने से किसने रोका?
उत्तर:
सभी जानवरों को भागने से शेर ने रोका।

2. खरगोश के पीछे कौन – कौन भाग रहे थे ? क्यों?
उत्तर:
खरगोश के पीछे लोमडी, भालू, और हाथी भाग रहे थे। क्योंकि खरगोश को लगा कि आसमान गिर रहा है।

3. “धम्म” यह आवाज़ किसकी थी?
उत्तर:
“धम्म” यह आवाज़ एक फल की थी।

लिखो

अ). खरगोश के पीछे भागनेवाले जानवरों का भागना कहाँ तक सही है? अपने विचार लिखिए। (కుందేలు వెనుక పరుగెత్తెడి జంతువుల పరుగెత్తడం ఎంత వరకు సరియైనది? మీ భావాలు రాయండి.)
उत्तर:
खरगोश पेड के नीचे सो रहा था। अचानक उसे धम्म की आवाज सुनाई दी । इधर – उधर देखा तो उसे कुछ नहीं दिखाई दिया। उसने सोचा कि आसमान गिर रहा है। अपनी जान बचा लेने खरगोश भागने लगा। रास्ते में एक लोमडी, एक भालू, एक हाथी, आदि उसे मिले। पूछने पर खरगोश ने बताया कि आसमान गिर रहा है। भागो। खरगोश की असंबद्ध बातों से डर के मारे सब जानवर बिना सोचे उसके पीछ भागने लगे। यह तो सही नहीं हैं। किसी भी जानवर ने नहीं सोचा कि सच क्या है? ऐसा करना मूर्खता है। मेरे ख्याल में यह एक अवैधानिक काम है। इसे किसी भी हालत में सही नहीं मानता हूँ।

शब्द भंडार

अ) तालिका में नीचे गिरने पर आवाज़ आनेवाली और आवाज़ नहीं आनेवाली चीज़ों के उदाहरण लिखो। (పట్టిక నుండి క్రింద పడినపుడు శబ్దము వచ్చెడి, శబ్దము రాని వస్తువుల ఉదాహరణలు వ్రాయుము.)

आ) नीचे दी गयी वर्ग – पहेली से जानवरों के नाम चुनकर लिखो | – (క్రింద ఇవ్వబడిన గళ్ళ చిక్కు సమస్యలో నుండి జంతువుల పేర్లు ఏరి వ్రాయుము.)

उदाः
1) खरगोश
2) हाथी
3) चीता
4) भालू
5) गधा
6) शेर
7) हिरण

भाषा की बात

पाठ में खरगोश, लोमड़ी, भालू, हाथी, शेर आदि जानवरों के नाम आये हैं। ऐसे नामवाले शब्द जो किसी व्यक्ति, वस्तु, स्थान आदि के बारे में बतलाते हैं, उन्हें संज्ञा कहते हैं।
(పాఠంలో కుందేలు, నక్క ఎలుగుబంటి, ఏనుగు, సింహము మొదలగు జంతువుల పేర్లు వచ్చాయి. అటువంటి పేర్లు గల శబ్దములు, ఏదేని వ్యక్తి, వస్తువు, ప్రదేశము మొదలగు వాని గురించి తెలియచెబుతాయో వాటిని సంజ్ఞ (నామవాచకములు) అంటారు.)

नीचे कुछ उदाहरण दिये गये हैं। उन्हें ध्यान से देखो । (క్రింద కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వబడినవి. వాటిని శ్రద్ధగా చూడండి. )

1) रमेश कलम से लिखता है। (रमेश, कलम)
2) लड़के मैदान में खेलते हैं। (लड़के, मैदान)
3) सुनीता पढाई में आगे है। (सुनीता, पढ़ाई)
4) ग्वाला दूध लाता है। (ग्वाला, दूध)
5) पाठशाला में सभा चल रही है । (पाठशाला, सभा)

सृजनात्मक अभिव्यवि

शेर और खरगोश की कोई कहानी अपने वाक्यों में लिखो । (సింహము, కుందేలు గురించిన ఏదేని కథను మీ వాక్యాల్లో వ్రాయుము.)
उत्तर:
एक जंगल में एक शेर रहता था । हर दिन वह अपनी भूख मिटाने तीन-चार जानवरों को मारकर खाया करता था । इससे जंगल के सब जानवरों ने मिलकर एक निर्णय ले लिया कि शेर से बात करके हर दिन एक जानवर को उसे खाने भेज दिया जाए । यह प्रस्ताव शेर को सही लगा और उसने इसे मान भी लिया । उन जानवरों में एक खरगोश भी था । वह बडा चतुर था । एक दिन उसकी बारी आयी । खरगोश ने अपने को बचाना चाहा । उसे एक उपाय सूझा । उसी के अनुसार वह देर करके शेर के यहाँ गया, शेर तो बहुत क्रोध से देरी का कारण पूछ बैठा । खरगोश ने अपने उपाय के अनुसार कहा कि रास्ते में मुझे और एक शेर मिला है । उस, से बचकर आने में मुझे देरी हुयी । दूसरे शेर का नाम सुनते ही शेर का गुस्सा बहुत बढ़ गया । उसने तुरंत दूसरे शेर को देखना चाहा । उसने खरगोश से कहा कि मुझे वह शेर दिखा दो । इस पर खरगोश शेर को साथ लेकर एक कुएँ के पास पहुँचा । शेर से कहा कि दूसरा शेर कुएँ में है । शेर ने कुएँ में देखा तो कुएँ के पानी में अपनी ही छाया दिखाई पड़ी। मूर्ख शेर उसे ही दूसरा शेर समझकर उसे मारने के लिए पानी में कूद पडा और मर गया । चतुर खरगोश खुशी से जंगल में चला गया ।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

खरगोश = కుందేలు, rabbit
के नीचे = క్రింద, under / down
अचानक = ఒక్కసారిగా, అకస్మాత్తుగా, suddenly
जोर की आवाज़ = బిగ్గరగా శబ్దము, loud sound
गिरा = క్రింద పడింది, fall down
भागना = పారిపోవుట, to run away
लोमडी = నక్క, fox
ज़रा = దయచేసి, కొంచెము, please, little
आगे = ముందు, a head
भालू = ఎలుగుబంటి, bear
ठहरो = నిలువుము, stop
के साथ = తో, తోపాటు, with
हाथी = ఏనుగు, elephant
की पीछे = వెనుక, behind after
दहाडना = గర్జించుట, to roar
चुप रहना = మౌనముగా ఉండుట, silent
चौंक उठना = ఆశ్చర్యపోవుట, to be whishpered
हँसना = నవ్వుట, to laugh

आसमान गिरा తెలుగు సారాంశం

आसमान गिरा తెలుగు సారాంశం

ఒక కుందేలు ఉండెను. అది చెట్టు క్రింద నిద్రిస్తూ ఉండెను. ఢాం అని ఒక్కసారిగా పెద్దగా శబ్దమయినది. కుందేలు లేచి అరే ఏమిటి పడింది ? అని అన్నది. కుందేలు అటు, ఇటు చూచెను. దానికి ఏమీ కనపడలేదు. ఆకాశం పడిపోతున్నట్లుగా దానికి అనిపించెను. కుందేలు భయపడి పారిపోసాగెను.

పరుగెత్తుతూ ఉండగా దానికి ఒక నక్క కనిపించెను. కుందేలు సోదరా ! ఎక్కడికి పోతూ ఉన్నావు, కాస్త విను అని అనెను.

కుందేలు పరుగెత్తుతూ ఆకాశం పడిపోతుంది. పారిపో. త్వరగా పారిపో అని అనెను.

నక్క కూడా పరుగెత్తసాగెను. ముందుకు పోయిన తరువాత వారికి ఒక ఎలుగుబంటి కలిసెను. ఎలుగుబంటి ఆగండాగండి, ఎక్కడికి పారిపోవుచున్నారు ? అని అనెను.కుందేలు, నక్క – పారిపో, నీవు కూడా పారిపో ఆకాశం పడిపోతున్నది అని అనెను. ఎలుగుబంటి కూడా వారితో పారిపోసాగెను. కుందేలు, నక్క, ఎలుగుబంటి పారిపోతూ ఒక ఏనుగుకు దగ్గరగా వెళ్ళసాగెను. అరే అందరు ఎందుకు పారిపోతూ ఉన్నారు? ఆగండి విషయమేమిటో చెప్పండి అని ఏనుగు అనెను.

ఆకాశం పడిపోతూ ఉన్నది, నీవు కూడా పారిపో అని ఎలుగుబంటి పలికెను. ఏనుగు కూడా పారిపోసాగెను. ముందుగా కుందేలు, దాని వెనుక నక్క, దాని వెనుక ఎలుగుబంటి, అన్నింటి వెనుక ఏనుగు అందరూ పారిపోతూ ఉండిరి.

వారు పారిపోతూ ఉండగా వారిని ఒక సింహము కలిసింది. మీరందరూ ఎందుకు పారిపోతూ ఉన్నారు ? అని అడిగెను. ఆకాశం పడిపోతూ ఉంది. నీవు కూడా పరుగెత్తు అని ఏనుగు అనెను.

సింహము గర్జించి ఆకాశం పడిపోతూ ఉందా ? ఎక్కడ పడిపోతూ ఉంది ? ఆగు అని అనెను. ఇది విని అన్ని జంతువులు ఆగిపోయినవి.

ఆకాశం పడిపోతూ ఉన్నదని ఎవరు అన్నారు ? అని సింహం ప్రశ్నించెను.
ఎలుగుబంటి చెప్పింది అని ఏనుగు అన్నది.
నాతో నక్క చెప్పింది అని ఎలుగుబంటి అన్నది.
నాతో కుందేలు చెప్పింది. అందరికంటే ముందు ఇదే నాకు చెప్పింది అని నక్క అనెను.

కుందేలు ఏమీ మాట్లాడక మౌనముగా ఉండిపోయెను. కుందేలా ! ఆకాశం ఎక్కడ పడిపోతున్నది అని సింహము అనెను. నేనైతే చెట్టుక్రింద నిద్రిస్తూ ఉన్నాను. అక్కడే ఢామ్మని ఆకాశం పడిపోయింది అని … కుందేలు చెప్పెను. పద, వెళ్ళి చూద్దాం అని సింహము అనెను.

అవి అన్నియు ఆ చెట్టు క్రిందకి వెళ్ళాయి. అన్నియు చెట్టు క్రిందకు చూశాయి. అక్కడ ఒక పెద్ద పండు క్రిందపడి ఉండెను. అప్పుడే అటువంటిదే ఇంకొక పండు ఢామ్మని క్రింద పడెను. కుందేలు ఉలిక్కిపడెను.

ఓహెూ ఇదే నీ ఆకాశమా !! అయితే ఆకాశము మరల పడిపోయింది పారిపో అని సింహము అనెను. అన్ని జంతువులు నవ్వసాగెను.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 4th Lesson हिंदी दिवस Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi Solutions 4th Lesson अपना प्यारा भारत देश

7th Class Hindi 4th Lesson अपना प्यारा भारत देश Textbook Questions and Answers

सोचो-बोलो

प्रश्न-उत्तर

प्रश्न 1.
चित्र में क्या दिखाई दे रहा है? (చిత్రంలో ఏమి కనపడుతూ ఉన్నది??)
उत्तर:
चित्र में तिरंगा झंडा हाथ में लिये भारत माता और छोटे-छोटे झंडे हाथों में लिए नारे लगाते बालक बालिकाएँ, नारे लगाना दिखाई दे रहा है।

प्रश्न 2.
सब बच्चे कौनसे नारे लगा रहे होंगे? (పిల్లలు అందరూ ఎటువంటి నినాదాలు చేస్తూ ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
सब बच्चे खुशी से भारत माता की जय, एक आत्मा हो भारतवासी, आज़ादी सदा सलामत रहे, सारे जहाँ से अच्छा हिंदोस्ताँ हमारा जैसे नारे लगा रहे होंगे।

प्रश्न 3.
नारे लगाते बच्चों के मन में कौनसे भाव होंगे? (నినాదాలు చేస్తున్న పిల్లల మనస్సులో ఏ భావాలు ఉండవచ్చు?)
उत्तर:
नारे लगाते बच्चों के मन में आज़ादी की खुशी, समानता, सहृदयता, स्वच्छता, प्यार की भावना, देश भक्ति, उल्लासमय उत्साह आदि भाव होंगे।

Improve Your Learning

सुनो-बोलो

प्रश्न 1.
भारत देश तुम्हें क्यों प्यारा है? (భారతదేశము నీకు ఎందుకు ప్రియమైనది?)
(या)
भारत देश हमे प्यारा लगता है। क्यों? अपने विचार व्यक्त कीजिए।
उत्तर:
मेरा जन्म सौभाग्य से इस पवित्र भारत देश में हुआ है । मैं यहाँ बिना किसी तकलीफ़ के सुख से जीवन बिता सकता हूँ । यहाँ सब प्रकार के खाद्यान्न मिलते हैं । पवित्र नदियों का जल मिलता है । जीवन बिताने के अनेक सुविधाएँ मिलती हैं । ख़ासकर भाईचारे की भावना है । अपने जन्म को सार्थक बनाने और धर्म मार्ग में चलने के संदेश इस देश की मिट्टी से मिलते हैं । इसलिए भारत देश मुझे बहुत प्यारा लगता है।

प्रश्न 2.
कविता में भारत को “धरती का स्वर्ग” क्यों कहा गया है? (కవితలో భారత్ ‘భూలోక స్వర్గము’ అని ఎందుకు చెప్పబడింది?)
(या)
भारत देश धरती का स्वर्ग क्यों माना जाता है?
उत्तर:
पवित्र इस भारत देश की मिट्टी बहुत उपजाऊ है। यहाँ हमारे लिए आवश्यक सब प्रकार की फसलें पैदा होती हैं। पवित्र नदियाँ बहती हैं । देश में अनेक ऊँचे पर्वत हैं | ख़ासकर हिमालय पर्वत । इनसे देश की रक्षा होती है । इस देश की मिट्टी का हर कण हमें बहुत पवित्र है । जग में ऐसी सुख – सुविधाएँ मिलनेवाला देश सिर्फ हमारा भारत ही है । इसलिए धरती का स्वर्ग है भारत, यह सच है।

पढ़ो

अ) कविता पढो और निम्नलिखित भाव किन पंक्तियों में आये हैं, उन पंक्तियों को लिखो। (కవిత చదువుము, క్రింద వ్రాసిన భావములు ఏ పంక్తులలో వచ్చాయో ఆ పంక్తులను వ్రాయుము.)
– हमारा भारत देश पवित्र है, क्योंकि इसके कण – कण में संदेश है।
उत्तर:
इसके कण – कण में संदेश,
ऐसा पावन है यह देश।

– संसार भर में भारत सबसे न्यारा देश है।
उत्तर:
जग में सब से न्यारा देश, अपना प्यारा भारत देश।

आ) कविता में पहले क्या आया है? उसे क्रम 1, 2, 3, 4 दो ।

लिखो

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखो | (క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయుము.)

1. हमारा देश किन – किन कारणों से सुंदर लगता है? (మన దేశము ఏ ఏ కారణముల వలన అందమైనదని అనిపిస్తుంది?)
(या)
भारत सबसे न्यारा देश है। इस विषय के बारे में अपने विचार व्यक्त कीजिए।
(या)
भारत को सुंदर देश कहते हैं? क्यों?
उत्तर:
भारत पवित्र और विशाल देश है । हमें हमेशा हर प्रकार का वातावरण मिलता है । सब प्रकार की फसलें यहाँ पैदा होती हैं । यहाँ न मिलनेवाला कोई फल नहीं है । भारत के तीनों ओर सागर हैं । उत्तर में हिमालय पहाड हैं । ये भारत के लिए मुकुट जैसे हैं । भारत देश सदा हरा-भरा रहता है । हरियाली सदा बनी रहती है । यहाँ पहाड की तराइयाँ भी हैं । अनेक प्रकार के पेड़ – पौधों से भरे जंगल हैं । ख़ासकर सब धर्मों के लोगों के बीच एकता की भावना बनी रहती है । लोग सुख-शांति से जीवन बिताते हैं । इन सभी कारणों से भारत हमें बहुत सुंदर लगता है।

2. हमारे देश को धरती का स्वर्ग बनानेवाली बातें कौनसी हैं? (మన భారత భూభాగాన్ని స్వర్గతుల్యం చేసే విషయములు ఏమి?)
उत्तर:
हमारे पवित्र भारत देश में पवित्र जीव नदियाँ बहती हैं । मिट्टी सारवान है । सब प्रकार की फसलें यहीं पैदा होती हैं | सुन्दर पर्वत हैं । पर्वतों की तराइयों में पेड-पौधों की हरियाली बनी रहती है । अनेक पवित्र और सुन्दर प्रदेश हैं । यहाँ हर प्रकार का मौसम पा सकते हैं । हिमालय पर्वतों में अनेक पुण्य क्षेत्र हैं। ख़ासकर भाईचारे की भावना यहाँ बनी हुयी है । साथ ही सब भारतीय श्रम करके जीवन बिताने वाले हैं । हर हालत को वे अपने लिए सुखी बना लेते हैं । अहिंसावादी हैं | स्वेच्छा पूर्वक जीवन बिताते हैं। धर्मावलंबी हैं । भारत में मिलनेवाली एकता की भावना संसार में और कहीं नहीं मिल सकता है । भारत का कण-कण संदेश देनेवाला है । इन सभी कारणों से भारत को धरती का स्वर्ग बताया गया है।

शब्द भंडार

अ) डिब्बे में से एक जैसे अर्थवाले शब्दों की तालिका बनाओ। (పెట్టెలో నుండి ఒకే రకమైన అర్థము కలిగిన శబ్దముల పట్టిక ఏర్పరుచుము.)

भाषा की बात

अ) रेखांकित शब्द पढो – समझो | (గీత గీయబడిన శబ్దములు చదువు తెలుసుకో.)

भारत एक विशाल देश है । इसकी संस्कृति बहुत प्राचीन है । इसकी गरिमा महान है । यह विश्व का सुंदर देश है | यहाँ अनेक भाषाएँ बोली जाती हैं ।

जो शब्द संज्ञा, सर्वनाम की विशेषता बताते हैं, उन्हें विशेषण कहते हैं। जैसे – मोटा, चतुर, गरीब, खट्टा, आधा, पूरा, एक, दस, दूसरा, थोडा, बहुत आदि।

1) विशाल = విశాలమైన
2) प्राचीन = పురాతన
3) महान = గొప్ప
4) सुंदर = అందమైన
5) अनेक = చాలా (ఇవి అన్నియు విశేషణ శబ్దములు. )

सृजनात्मक अभिव्यक्ति

अ) देश भक्ति से संबंधित दो नारे बनाकर लिखो। (దేశభక్తికి సంబంధించిన రెండు నినాదాలు తయారుచేసి వ్రాయుము.)
1……………………………..
2…………………………….
उत्तर:
1. धरती का प्यारा – प्यारा है,
2. चाहें जान चले जाए, खुशियों का भारत हमारा है।।
भारत पर आँच न आए।

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

जग = ప్రపంచము, world
न्यारा = గొప్ప దైన, unique, greatest
प्यारा = ప్రియమైన, dearest
तारा = నక్షత్రము, star
आँखों का तारा = కనుపాప, కంటిపాప, the pupillar of the eye
शिखर = శిఖరము, peak
चंचल = అస్థిరమైన, trembling
सोना = బంగారము, నిద్రించుట, gold, to sleep
चाँदी = 3o&, silver
हीरे = వజ్రములు, diamonds
फसल = పంట, crop
कण = అణువు, a particle
पावन = పవిత్రమైన, holy
धरती = భూమి, the earth
स्वर्ग = స్వర్గము, heaven
अपना = మన, ours

अपना प्यारा भारत देश తెలుగు సారాంశం

अपना प्यारा भारत देश తెలుగు సారాంశం

ప్రపంచంలో అన్నిటికన్నా గొప్ప దేశము,
మన ప్రియమైన భారతదేశము.
హిందు, మహమ్మదీయ, సిక్కు, క్రైస్తవుల
కంటిపాప ఈ దేశము.

ఎత్తైన పర్వత శిఖరము గల దేశము,
చంచలమైన నదులు గల దేశము.
బంగారము, వెండి, వజ్రముల వంటి
పంటలు ఉన్న ప్రియమైన దేశము.

దీని అణువణువునా సందేశము,
అటువంటి పవిత్రమైనది ఈ దేశము.
భూలోక స్వర్గము ఇదే,
మన ప్రియ భారతదేశము.