Category: Class 9

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 8 Quadrilaterals to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 8 Quadrilaterals

→ A quadrilateral is a simple closed figure bounded by four line segments.

→ The line segments joining any two opposite vertices are called diagonals.

→ The sum of the four interior angles of a quadrilateral is 360° or four right angles.

→ A quadrilateral in which one pair of opposite sides are parallel is called a trapezium.

→ A quadrilateral in which both pairs of opposite sides are parallel is called a parallelogram.

→ A parallelogram in which the adjacent sides are equal is called a rhombus.

→ A parallelogram in which one angle is right angle is called a rectangle.

→ A parallelogram in which adjacent sides are equal and one angle is right angle is called a square.

→ A quadrilateral in which the two pairs of adjacent sides are equal is called a ‘kite’.

→ In, a parallelogram

• diagonals bisect each other.
• adjacent/consecutive angles are supplementary.
• opposite angles are equal.
• both pairs of opposite sides are equal.
• diagonal divides the parallelogram into two congruent triangles.

→ In a rhombus, diagonals bisect each other at right angles and the diagonals are unequal.

→ In a square diagonals are equal and bisect each other at right angles.

→ In a rectangle diagonals are equal and bisect each other.

→ The line segment joining the mid points of two side of a triangle is parallel to third side and also half of it.

→ The line drawn through the mid point of one side of a triangle and parallel to another side will bisect the third side.

→ The intercepts made by the transversal on three or more parallel lines are equal to one another.

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 7 Triangles to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 7 Triangles

→ Two line segments are congruent if they have equal length.

→ Two squares are congruent if they have same side.

→ Squares that have same measure of diagonals are also congruent.

→ Two triangles are congruent if they cover each other exactly.

→ If two triangles are congruent then Corresponding Parts of Congruent Triangles (CPCT) are equal.

→ Two triangles are congruent if two sides and the included angle of one triangle are equal to the two sides and included angle of the other triangle (S.A.S. congruence rule).

→ Two triangles are congruent, if two angles and the included side of one triangle are equal to two angles and the included side of the other triangle (A.S.A. congruence rule).

→ Two triangles are congruent if any two pairs of angles and one pair of corresponding sides are equal (A.A.S.).

→ Angles opposite equal sides of a triangle are equal.

→ The sides opposite to equal angles of a triangle are equal.

→ If three sides of one triangle are respectively equal to the corresponding three sides of another triangle, then the two triangles are congruent (SSS).

→ If in two right triangles the hypotenuse and one side of one triangle are equal to the hypotenuse and one side of the another triangle, then the two triangles are congruent (RHS).

→ In a triangle, of the two sides, side opposite to greater angle is greater.

→ Sum of any two sides of a triangle is greater than the third side.

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 6 Linear Equation in Two Variables to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 6 Linear Equation in Two Variables

→ Equations like x + 7 = 10; y + √3 = 8 are examples of linear equations in one variable.

→ If a linear equation has two variables then it is called a linear equation in two variables. Eg.: 3x – 5y = 8; 5x + 7y = 6 ….

→ The general form of a linear equation in two variables x and y is ax + by + c = 0; where a, b, c are real numbers and a, b are not simultaneously zero.

→ Any pair of values of x and y which satisfy ax + by + c = 0 is called the solution of linear equation.

→ An easy way of getting two solutions is put x = 0 and get the corresponding value of y. Similarly put y = 0 and get the value for x.

→ The line obtained by joining all points which are solutions of a linear equation is called graph of linear equation.

→ Equation of a line parallel to X-axis is y = k. (at a distance ‘k’ units)

→ Equation of a line parallel to Y-axis at a distance of k – units is x = k.

→ Equation of X-axis is y = 0 and Y-axis is x = 0.

→ The graph of x = k is a line parallel to Y-axis at a distance of ‘k’ units and passing through the point (k, 0).

→ The graph of y = k is a line parallel to X-axis at a distance of k – units and passing through the point (0, k).

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 5 Co-Ordinate Geometry to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 5 Co-Ordinate Geometry

→ To locate the exact position of a point on a number line we need only a single reference.

→ To describe the exact position of a point on a Cartesian plane we need two references.

→ Rene Descartes a French mathematician developed the new branch of mathematics called Co-ordinate Geometry.

→ The two perpendicular lines taken in any direction are referred to as co-ordinate axes. © The horizontal line is called X – axis.

→ The vertical line is called Y – axis.

→ The meeting point of the axes is called the origin.

→ The distance of a point from Y – axis is called the x co-ordinate or abscissa.

→ The distance of a point from X – axis is called the y co-ordinate or ordinate.

→ The co-ordinates of origin are (0, 0).

→ The co-ordinate plane is divided into four quadrants namely Q₁, Q₂, Q₃, Q₄ i.e., first, second, third and fourth quadrants respectively.

→ The signs of co-ordinates of a point are as follows.
Q₁: (+, +) Q₂: (-, +) Q₃: (-, -) Q₄: (+, -).

→ The x co-ordinate of a point on Y – axis is zero.

→ The y co-ordinate of a point on X – axis is zero.

→ Equation of X – axis is y = 0

→ Equation of Y – axis is x = 0

→ In a co-ordinate plane (x₁; y₁) ≠ (x₂, y₂) unless x₁ = x₂ and y₁ = y₂.

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 4 Lines and Angles to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 4 Lines and Angles

→ A ray is a part of line. It begins at a point and goes on endlessly in a specified direction.

→ A part of a line with two end points is called a line segment.

→ Points on the same line are called collinear points.

→ The angle is formed by rotating a ray from an initial position to a terminal position.

→ One complete rotation makes an angle 360°.

→ Angles are named according to their measure.
Obtuse angle 90° < x < 180°.

→ Straight angle y = 180°

→ Reflex angle 180° < z < 360°

→ If two lines have no common points, they are called parallel lines. In the figure l // m.

→ If two lines have a common point then they are called intersecting lines.

→ Three or more lines meet at a point are called concurrent lines.

→ Two angles are said to be supplementary angles if their sum is 180°.
E.g.: (100°, 80°), (110°, 70°), (120°, 60°), (179°, 1°), (90°, 90°) etc.

→ The supplementary angle to x° is given by (180° – x°).

→ Two angles are said to be complementary if their sum is 90°.

→ The complementary angle to x° is (90° – x°).
E.g.: (89°, 1°), (70°, 20°), (60°, 30°) etc.

→ Two angles are said to be form a pair of adjacent angles if they have a common arm and lie on the either sides of the common arm.

∠1 and ∠2 are a pair of adjacent angles with OB as their common arm.

→ A pair of adjacent angles are said to be a linear pair of angles if their sum is 180°. ∠1 + ∠2 = 180°

→ When a pair of lines meet at a point, they form four angles. The two pairs of angles which have no common arm are called vertically opposite angles.
In the figure (∠1, ∠3) and (∠2, ∠4) are the pairs of vertically opposite angles.

→ When two lines intersect, the pairs of vertically opposite angles thus formed are equal a = c and b = d. (from the figure)

→ When a pair of lines intersected by a transversal, there forms eight angles.

→ When a pair of parallel lines intersected by a transversal the pairs of a) alternate interior angles b) corresponding angles c) alternate exterior angles are equal and the interior / exterior angles on the same side of the transversal are supplementary.

→ Lines which are parallel to same line are parallel to each other.

→ The sum of the interior angles of a triangle is 180°.

→ If one side of a triangle is produced, then the exterior angle thus formed is equal to the sum of the two interior opposite angles.

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 3 The Elements of Geometry to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 3 The Elements of Geometry

→ Geometry is structured on its building blocks namely point, line and plane.

→ In geometry there are undefined terms like point, plane and line.

→ Angles, circles and triangles are the examples for defined terms.

→ No better entrance exists than Euclid’s time honoured ‘Elements’.

→ In ‘The Elements’, Euclid developed a new system of thought which laid the foundation for the advancement of the geometry.

→ Some of the Euclid’s axioms are:

• Things which are equal to same things are equal to one another.
• If equals are added to equals, the wholes are equal.
• If equals are subtracted from equals, the remainders are also equal.
• Things which coincide with one another are equal to one another.
• The whole is greater than part.
• Things which are double of the same things are equal to one another.
• Things which are halves of the same things are equal to one another.

→ Euclid’s postulates are
Postulate – 1 : To draw a straight line from any point to any point.
Postulate – 2 : A terminated line can be produced indefinitely.
Postulate – 3 : To describe a circle with any centre and radius.
Postulate – 4 : That all right angles are equal to one another.
Postulate – 5 : If a straight line falling on two straight lines makes the interior angles on the same side of it taken together is less than two right angles, then the two straight lines, if produced infinitely, meet on that side on which the sum of the angles is less than two right angles.

→ Equivalent versions of Euclid’s fifth postulate:

• Through a point not on a given line, exactly one parallel line may be drawn to the given line – John Play Fair (1748 – 1819).
• The sum of angles of any triangle is a constant and is equal to two right angles (Legendre).
• There exists a pair of lines everywhere equidistant from one another (Posidominus).
• If a straight line intersects any one of two parallel lines, then it will intersect the other also (Proclus).
• The statements that were proved to be true are called propositions or theorems.
• The statements neither proved nor disproved are called conjectures.
• There are non-Euclidian geometries.

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 2 Polynomials and Factorisation to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 2 Polynomials and Factorisation

→ An algebraic expression ¡n which the variables involved have only non-negative integral powers is called a polynomial.
E.g.: 5x³ – 2x + 8

→ Polynomials can be classified as monomials. binomials, trinomials and polynomials based on the number of terms it contains.

→ A polynomial with a single term is a monomial.
E.g.: 2x, -5x², \(\frac{6}{7}\)x³ etc.

→ A polynomial with two terms is a binomial.
E.g.: 2x + 5y; -3x² + 5x etc.

→ A polynomial with three terms is a trinomial.
E.g.: 3x² + 5x – 8; 3x + 2y – 5z etc.

→ In general a polynomial may contain two or more than two terms.
E.g.: 5x + 8x² – 3x³ + 7

→ Degree of a polynomial ¡s the heighest degree of its variable terms.
E.g.: Degree of 3x² + 4xy³ + y² is 4.

→ Degree of a constant term is considered as zero.
E.g.: Degree of 4 is zero.

→ The general form of a polynomial is a₀xⁿ + a₁x^n-1 + a₂x^n-2 …….. + a_n-1x + a_n where a₀, a₁, a₂,…… a_n-1, a_n are constants and a₀ ≠ 0. Its degree is ‘n’.

→ Polynomials are again classified based on their degrees.

→ The zero of a polynomial p(x) is the value of x at which p(x) becomes zero (i.e.) p(x) = 0.
E.g.: Zero of 3x – 5 is x = \(\frac{5}{3}\)

→ To find the zero of a polynomial we equate the polynomial to zero and solve for the value of the variable.
E.g.: To find zero of 7x + 8.
7x + 8 = 0
7x = – 8
x = \(\frac{-8}{7}\)

→ Let p(x) be any polynomial of degree greater than or equal to one and let ‘a’ be any real number. If p(x) is divided by the linear polynomial (x – a), then the remainder is p(a). This is called the Remainder theorem.
E.g.: If p(x) = 4x³ + 3x + 8 then the remainder when it is divided by x – 1 is p(1).
i.e., p(1) = 4 + 3 + 8 = 15.

→ If p(x) is a polynomial of degree n ≥ 1 and ‘a’ is any real number, then
(i) (x – a) is a factor of p(x), if p(a) = 0
(ii) and its converse “if (x – a) is a factor of a polynomial p(x) then p(a) = 0. This is called Factor theorem”.
E.g.: Let p(x) = x² – 5x + 6 and p(2) = 2² – 5(2)+ 6 = 0 and hence (x – 2) is a factor of p(x) conversely; p(x) = x² + 7x + 10 and (x + 2) is a factor, then p(-2) = 0.

→ Algebraic identities

• (x + y)² = x² + 2xy + y²
• (x – y)² = x² – 2xy + y²
• (x + y) (x-y) = x² – y²
• (x + a) (x + b) = x² + (a + b) x + ab
• (x + y + z)² = x² + y² + z² + 2xy + 2yz + 2zx
• (x + y)³ = x³ + y³ + 3xy (x + y)
• (x – y)³ = x³ – y³ – 3xy (x – y)
• (x + y + z) (x² + y² + z² – xy – yz – zx) = x³ + y³ + z³ – 3xyz

Students can go through AP Board 9th Class Maths Notes Chapter 1 Real Numbers to understand and remember the concepts easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Maths Notes Chapter 1 Real Numbers

→ Numbers of the form \(\frac{p}{q}\) where p and q are integers and q ≠ 0 are called rational numbers, represented by ‘Q’.

→ There are infinitely many rational numbers between any two integers.
E.g.: 3 < \(\frac{19}{6}\), \(\frac{20}{6}\), \(\frac{21}{6}\), \(\frac{22}{6}\), \(\frac{23}{6}\), ……. < 4

→ There are infinitely many rational numbers between any two rational numbers.
E.g.: \(\frac{3}{4}\) < \(\frac{29}{8}\) < \(\frac{71}{16}\) < \(\frac{81}{14}\) ……. < \(\frac{13}{2}\)

→ To find the decimal representation of a rational number we divide the numerator of a rational number by its denominator.
E.g.: The decimal representation of \(\frac{5}{6}\) is

∴ \(\frac{5}{6}\) = 0.833 …. = 0.8 \(\overline{3}\)

→ Every rational number can be expressed as a terminating decimal or as a non-terminating repeating decimal. Conversely every terminating decimal or non¬terminating recurring decimal can be expressed as a rational number.
E.g.: 1.6 \(\overline{2}\) = \(\frac{161}{99}\)

→ A rational number whose denominator consists of only 2’s or 5’s or a combination of 2’s and 5’s can be expressed as a terminating decimal.
E.g. : \(\frac{13}{32}\) can be expressed as a terminating decimal (∵ 32 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2)
\(\frac{7}{125}\) can be expressed as a terminating decimal (∵ 125 = 5 × 5 × 5)
\(\frac{24}{40}\) can be expressed as a terminating decimal (∵ 40 = 2 × 2 × 2 × 5)

→ Numbers which can’t written in the form \(\frac{p}{q}\) where p and q are integers and q ≠ 0, are called irrational numbers.
E.g.: √2, √3, √5,….. etc.
The decimal form of an irrational number is neither terminating nor recurring decimal.

→ Irrational numbers can be represented on a number line using Pythagoras theorem.
E.g.: Represent √2 on a number line.

→ If ‘n’ is a natural number which is not a perfect square, then √n is always an irrational number.
E.g.: 2, 3, 5, 7, 8, …… etc., are not perfect squares.
∴ √2, √3, √5, √7 and √8 are irrational numbers.

→ We often write π as \(\frac{22}{7}\) there by π seems to be a rational number; but π is not a rational number.

→ The collection of rational numbers together with irrational numbers is called set of Real numbers.
R = Q ∪ S

→ If a and b are two positive rational numbers such that ab is not a perfect square, then , √ab is an irrational number between ‘a’ and b’.
E.g.: Consider any two rational numbers 7 and 4.
7 × 4 = 28 is not a perfect square; then √28 lies between 4 and 7.
i.e., 4 < √28 < 1

→ If ‘a’ is a rational number and ‘b’ is arty irrational number then a + b, a – b, a.b or \(\frac{a}{b}\) is an irrational number.
E.g.: Consider 7 and √5 then 7 + √5, 7 – √5, 7√5 and \(\frac{7}{\sqrt{5}}\)= are all irrational numbers.

→ If the product of any two irrational numbers is a rational number, then they are said to be the rationalising factor of each other.
E.g.: Consider any two irrational number 7√3 and 5√3.
7√3 × 5√3 = 7 × 5 × 3 = 105 a rational number.
Also 7√3 × √3 = 21 – a rational number.
5√3 × √3 = 15 – a rational number.
So the rationalising factor of an irrational number is not unique.

→ The general form of rationalising factor (R.F.) of (a ± √b} is (a ∓ √b). They are called conjugates to each other.

→ Laws of exponents:

i) a^m × aⁿ = a^m+n
e.g.: 5⁴ . 5^-3 = 5^4+(-3) = 5¹ = 5

ii) (a^m)ⁿ = a^mn
e.g.: (4³)² = 4^3×2 = 4⁶

iii)
 = a^m-n if (m > n)
= 1 if m = n
= \(\frac{1}{a^{n-m}}\) if (m < n)

iv) a^m . b^m = (ab)^m
e.g.:(-5)³ . (2)³ = (-5 × 2)³ =(-10)³

v) \(\frac{1}{a^{n}}\) = a^-n
e.g.: (6)^-3 = \(\frac{1}{6^{3}}\) = \(\frac{1}{216}\)

vi) a⁰ = 1
e.g.: \(\left(\frac{-3}{4}\right)^{0}\) = 1
Where a, b are rationals and m, n are integers.

→ Let a, b be any two rational numbers such that a = bⁿ then b = \(\sqrt[n]{a}\) = \((\mathrm{a})^{1 / \mathrm{n}}\)
Here ‘b’ is called n^th root of a.
e.g.: 4² = 16 then \(16^{1 / 2}\) or \(\sqrt[2]{16}\)
3⁴ = 81 then 3 = \(\sqrt[4]{81}\) or \((81)^{1 / 4}\)

→ Let ‘a’ be a positive number and n > 1 then \(\sqrt[n]{a}\) i.e., n^th root of a is called a surd.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Hindi Textbook Solutions उपवाचक Chapter 4 अपना स्थान स्वयं बनायें Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Hindi उपवाचक Solutions Chapter 4 अपना स्थान स्वयं बनायें

9th Class Hindi उपवाचक Chapter 4 अपना स्थान स्वयं बनायें Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
बादशाह को कैसे आदमी की ज़रूरत थी?
उत्तर:
बादशाह को एक अच्छे और ईमानदार आदमी की ज़रूरत थी।

प्रश्न 2.
युवक ने कार्यालय को शाही कार्यालय के रूप में कैसे बदला?
उत्तर:
बादशाह ने युवक को पंद्रह रुपयों के वेतन पर अपने निजी कार्यालय का चपरासी नियुक्त किया | मंत्री बहुत दुःखित हुआ। युवक को कार्यालय में छोड आया | वह युवक तो अपने बादशाह की सेवा करने का मौका दिलाने से बहुत खुश हुआ | वह कार्यालय तो धूल से भरा था। तब युवक ने लगातार कई दिनों तक उस कार्यालय को साफ़कर उसका रूप ही बदल डाला। उसे शाही कार्यालय के रूप में बदल दिया। कार्यालय की छोटी कोठरी की सजावट भी बढिया फ़र्नीचर और चित्रादि लगाकर कर दी।

प्रश्न 3.
युवक ने अपना स्थान स्वयं कैसे बनाया?
उत्तर:
एक बादशाह रहता था । उसे एक अच्छे आदमी की ज़रूरत हुई । मंत्री जी ने उसके लिए एक युवक को लाया था । बादशाह ने उसे अपने कार्यालय के चपरासी पद दिया | महीने को 15 रुपये वेतन देने का निर्णय किया ।

उस युवक के लिए बादशाह की सेवा करने का अवकाश ही वेतन से बडा है । वह ईमानदारी से काम करता था । वह बादशाह के कार्यालय को लगातार काम करके शाही कार्यालय के रूप में बदल दिया।

कार्यालय में पडे हुए रद्दी लिफ़ाफ़ों को जड़े हुए रत्न तथा सोने की पच्चीकारियाँ बेचकर अच्छी फ़र्नीचर और चित्रादि लाकर कार्यालय को सजाया । बाकी रुपये खजाने में जमा कर दिया |

सारे मंत्री उनसे ईर्ष्या करने लगे | उसके बारे में बादशाह को ग़लत शिकायतें देने लगे | वह हर हमेशा ईमानदारी ठहरने लगा | इस बार युवक वित्तमंत्री बना ।

एक बार बादशाह ने सारे मंत्रियों को एक आधी रात को दो बजे को जैसे के वैसे अपने कमरे में लिवा लाया । तो कुछ मंत्री नशे में थे | कुछ चौपड़ खेल रहे थे । तो वित्तमंत्री कागज़ देख रहा था ।

उसे पूछने पर मालूम हुआ कि सिर्फ एक पैसा राज-कर के रूप में वसूल किये धन कमी है तो वह बार-बार देख रहा है । वह बादशाह के पैसे को इनकार करके कहा कि इसके लिए अधिकारियों को पूछताछ करना है । नहीं तो अधिकारियों में अलसत्व आजायेगा । इससे बादशाह उसकी प्रशंसा करके अपने प्रधानमंत्री पद पर नियुक्त किया । इस तरह युवक ने अपना स्थान स्वयं बना लिया।

अपना स्थान स्वयं बनायें Summary in English

Once there lived an emperor. One day he told his minister that he needed a good and honest person. After searching for many days, the minister found such a person. The minister assured that he would give the person a job and promotion as well if he left his present job. Promised so, the minister took him to the emperor. But the emperor forgot about that thing. Then the minister told the emperor that the young man had given up a lucrative job for working there. The emperor offered the young man to work as a servant in his office for fifteen rupees salary per a month.

The minister became upset. Then the young man agreed to work there saying that it was his luck to get an opportunity to serve the emperor. He felt happy and thanked the minister. When he found the office of the emperor dusty, he cleaned it for many days and made it look beautiful.

There was a coterie in the office. The young man found a number of covers on the name of emperor that had been received a long time ago. Some of them were embedded with gold and gems. Those covers were from other emperors, rich people and zamindars inviting the emperor to attend the auspicious programmes such as marriages etc. The young man toiled hard and separated the gold and diamonds from the covers and sold them in the market. He got a lot of money. With some amount he bought expensive furniture and beautiful paintings. He deposited the rest of the amount in the government’s treasury. He got receipts wherever he sold and purchased.

Now that place was really bright with royal grandeur. Noticing this, some of the courtiers complained to the emperor against the young man. The emperor got angry and went to him immediately. He was surprised to see the office. He shouted at the young man as to whose money he spent for the decoration.

The young man narrated all the story. The treasury officer gave witness for all the transactions the young man had done. The emperor felt happy and recruited him as a finance minister. The other ministers grew envious of him and kept on complaining against him every time they met the emperor.

One night when it was 2 a.m, the emperor called his commander of the army and ordered him to make all the ministers present before him instantly. Soon they were present before the emperor. At that time seven out of eight ministers were in inebriated position. Some of them were gambling. But the finance minister was verifying some papers seriously in the light of a lamp. All the other ministers felt ashamed. Then the emperor asked the finance minister what he was verifying at 2 a.m. The finance minister replied that he found one paise less from the tax amount paid that year when compared to the previous year’s tax amount. He told the emperor that he was verifying whether he had gone wrong in calculation.

The emperor got annoyed, took out a paise from his pocket and cast it before the finance minister. The finance minister refused it obediently and said if he didn’t ask the officers about the paise, they might be lenient and get misbelief about him.

The emperor was very much pleased with his honesty. He appreciated the young man and recruited him as his Prime Minister.

अपना स्थान स्वयं बनायें Summary in Telugu

ఒక చక్రవర్తిగారున్నారు. ఆయన ఒక రోజున తన మంత్రిగారితో నాకొక మంచి మనిషి కావాలి మీకు తెలిసినవారు ఎవరైనా ఉంటే తీసుకురండి అని చెప్పెను.

చాలా రోజుల తర్వాత వెతకగా వెతకగా మంత్రికి ఒక మనిషి మంచివాడనిపించెను. ఆయన తన ఉద్యోగం వదలి వచ్చినచో దానికంటే మంచి ఉద్యోగం ఇప్పిస్తానని పదోన్నతి కల్గిస్తానని మాట ఇచ్చి అతణ్ణి చక్రవర్తి వద్దకు మంత్రిగారు తీసుకువచ్చిరి. చాలా సమయం వరకు చక్రవర్తికి తను చెప్పిన మాట గుర్తుకురాలేదు. ‘ఆ, అవును. ఆ సమయంలో నా మనస్సులో ఏదో విషయం ఉన్నది. కానీ ఇప్పుడు ఏమీ లేదు” అని చక్రవర్తి పలికెను.

అప్పుడు మంత్రిగారు, “నేను ఇతడిని వేలమందిలో ఎంపిక చేశాను. ఇతను ఒక పెద్ద ఉద్యోగం వదలి ఇక్కడకు వచ్చాడు. ” అని చెప్పెను. అది విన్న చక్రవర్తిగారు “సరే నీవు ఇంత చెబుతున్నావు కాబట్టి ఇప్పుడు నా వద్ద ఏమీ పని లేదు అయినా నా కార్యాలయంలో నౌకరుగా ఇతడిని ఉంచుకుంటాను. నెలకు పదిహేను రూపాయలు వేతనం” అని ఆలోచించి మరీ చెప్పిరి.

మంత్రిగారికి చాలా చెడుగా అనిపించింది. అప్పుడు ఆ యువకుడు “నాకు చక్రవర్తిగారికి సేవ చేయు అవకాశం రావడమే అన్నిటికంటే పెద్ద వేతనం” అని చెప్పి నౌకరు పనికి ఒప్పుకొనెను. మంత్రి అతనిని అతని కార్యాలయం వద్ద వదలడానికి వెళ్ళగా అక్కడ దుమ్ము, ధూళి ఆవరించియుంది. చక్రవర్తిగారు ఎప్పుడైనా అక్కడికి వెళ్ళి ఏదైనా పని చేస్తేనే కదా. మంత్రిగారికి బాధ కల్గింది. కానీ ఆ యువకుడు చాలా సంతోషాన్ని వ్యక్తపరిచెను. తనకు మంచి స్థానం లభించినందుకు ఆ యువకుడు మంత్రిగార్కి కృతజ్ఞతలు కూడా తెలియజేసెను. అతడు చాలా రోజుల వరకు ఆ కార్యాలయాన్ని శుభ్రం చేసి చక్రవర్తిగారి కార్యాలయ రూపాన్ని తెచ్చెను.

ఆ కార్యాలయంలో ఒక చిన్న కోటరీ ఉన్నది. ఆ యువకుడు దాన్ని పరిశీలించి చూడగా చాలా సం||ల క్రితం చక్రవర్తిగారికి అనేక కవర్లు వచ్చినవి. వాటిలో బంగారం మరియు రత్నములు పొదగబడిన కవర్లు కలవు. ఈ కవర్లన్నీ వివాహాది శుభకార్యాలకు చక్రవర్తిగారిని ఆహ్వానిస్తూ ఇతర చక్రవర్తులు మరియు ధనవంతులు – జమీందార్ల నుండి వచ్చినవే. ఆ యువకుడు శ్రమించి ఆ కవర్ల నుండి బంగారం, వజ్రాలను వేరుచేసి బజారులో అమ్మి వేసెను. దీనివల్ల ఎన్నో వేల రూపాయలు లభించినవి. వాటి నుండి కొద్ది రూపాయలతో ఖరీదైన ఫర్నీచరును మరియు చిత్ర పటాలను కొనెను. మిగతా డబ్బును ప్రభుత్వ ఖజానాకు జమ చేసెను. అతడు వస్తువులను ఎక్కడ అమ్మినా, ఎక్కడ కొన్నా రెండిటికీ రశీదులు స్వీకరించెను.

ఇప్పుడు ఆ ప్రదేశం నిజంగా రాజఠీవితో ఉన్నది. దీన్ని చూసిన కొంతమంది రాజోద్యోగులు చక్రవర్తిగార్కి అతనిపై డబ్బులు దోచుకుంటున్నాడని ఫిర్యాదు చేసిరి. ఒకరోజు చక్రవర్తిగారు కోపంతో ఆ యువకుని వద్దకు వెళ్ళి ఆ ప్రాంతాన్ని చూసి ఆశ్చర్యపోయెను. ఆయన పెద్ద గొంతుతో ఈ అలంకారం అంతా నీవు ఎవరి డబ్బుతో చేశావ్ ? అని అడిగెను.

ఇక్కడి డబ్బులతోనే ప్రభూ, అని పాడయిపోయిన కవర్ల కథ చెప్పెను. అంతేకాకుండా వస్తువులను కొన్న తర్వాత మిగిలిన డబ్బులను ఖజానాలో జమ వేసినట్లు ఖజానాధికారి ద్వారా సాక్ష్యం కూడా ఇప్పించెను. చక్రవర్తిగారు సంతోషించి ఆ యువకుడిని రాజ్యానికి ఆర్థికమంత్రిగా నియమించెను. అది తెలిసిన రెండవ మంత్రి చాలా బాధపడెను. అతడు అవినీతి పనులు చేయడు, ఇతరులను చేయనివ్వడు. మంత్రులెవరైనా చక్రవర్తి వద్దకు వెళ్ళినప్పుడు ఏదో ఒక వంకతో ఆ యువకుని మీద ఫిర్యాదులు చేయసాగిరి. ఆ యువకుణ్ణి రాజుగారి దృష్టిలో చెడుగా చూపాలని, వారి ప్రయత్నము.

ఒకరోజు రాత్రి 2 గంటలకు చక్రవర్తి తన సేనాపతిని పిలిచి “మన మంత్రుల ఇండ్లకు వెళ్ళి వారిని ఏ పరిస్థితుల్లో వున్నా, ఎట్లా ఉన్నవారిని అట్లా ఇక్కడకు తీసుకురండి. అర్థమైందా నా ఆజ్ఞ ? ఒకవేళ ఎవరైనా మంచంపై నిద్రిస్తున్నా వారిని ఆ మంచంతో సహా తీసుకురావాలి. ఎవరైనా తివాచీపై కూర్చుని పచ్చీసు ఆట ఆడుతున్నట్లయితే వారిని తివాచీతో సహా తీసుకురావాలి” – అని చెప్పెను.

కొంచెం సమయంలోనే చక్రవర్తిగారి పెద్ద గదిలోనికి అందరూ (మంత్రులందరూ) తీసుకురాబడిరి. ఎనిమిది మంత్రుల్లో ఏడుగురు మత్తులో ఉన్నారు. వారిలో కొందరు జూదము ఆడుతూ ఉన్నారు. ఆర్థిక శాఖామంత్రి బన్నీ ధరించి ఒక నాల్గు కోళ్ళ బల్లపై కూర్చుని దీపపు వెలుగులో ఏవో కాగితాలను పరిశీలిస్తూ ఉన్నాడు. మంత్రులందరూ చాలా సిగ్గుపడిరి. అప్పుడు చక్రవర్తి ఆర్థికమంత్రిని “మహాశయా ! రాత్రి 2 గంటలకు తమరు ఏ కాగితాన్ని చూస్తున్నారు ? (చదువుతున్నారు ?) అని అడిగెను. దానికి ఆర్థిక మంత్రి “ప్రభూ ! పోయిన సంవత్సరం ఇక్కడికి దూరంగా ఉన్న ఇలాకా నుండి వచ్చిన పన్నుల కంటే ఈ సంవత్సరం వసూలైన పన్నుల్లో ఒక్క పైసా తక్కువ వచ్చింది. కూడిక ఎక్కడైనా తప్పేశానా లేదా నిజంగా ఒక్క పైసా పన్ను తక్కువగా వసూలైందా ? అని మళ్ళీ మళ్ళీ చూస్తున్నాను.” – అని చెప్పెను.

చక్రవర్తి తన జేబులోనుంచి ఒక పైసా విసిరివేసి, “ఇదిగో తీసుకో, ఇప్పుడు లెక్క సరిచేసి వెళ్ళి హాయిగా విశ్రాంతి తీసుకో.” అని చెప్పెను. దానికి ఆర్థిక మంత్రి వినయంగా తిరస్కరిస్తూ “ప్రభూ పైసా నేను కూడా ఇవ్వగలను. కానీ పైసా ఏమైందో దాని గురించి అడక్కపోతే అధికారుల్లో అలసత్వం ఏర్పడుతుంది, అపనమ్మకం ఏర్పడుతుంది” అని చెప్పెను.

చక్రవర్తి చాలా సంతోషించి అతనిని (ఆ యువకుడైన ఆర్థికమంత్రిని) తన ప్రధానమంత్రిగా నియమించెను.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Hindi Textbook Solutions उपवाचक Chapter 3 बुद्धिमान बालक Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Hindi उपवाचक Solutions Chapter 3 बुद्धिमान बालक

9th Class Hindi उपवाचक Chapter 3 बुद्धिमान बालक Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
सिंह किससे बना हुआ था ?
उत्तर:
सिंह मोम से बना हुआ था।

प्रश्न 2.
बालक चन्द्र ने सिंह को कैसे गायब किया?
उत्तर:
बालक चन्द्र एक होशियार और तेज़ बुद्धिवाला था। उसने सम्राट से अनुमति ली और पिंजरे के पास जाकर सिंह को ध्यान से देखा। उसने बुद्धि लगाकर खूब जान लिया कि वह सिंह मोम से बना हुआ है। वह जानता था कि आग की गरमी से मोम पिघल जायेगा। इसलिए सम्राट से कहकर पिंजरे के चारों ओर जलाने का प्रबन्ध करवाया। इससे मोम का बना सिंह आग की लपटों से पिघलकर ग़ायब हो गया।

प्रश्न 3.
इस कहानी से क्या शिक्षा मिलती है?
उत्तर:
“बुद्धिमान बालक” एक नीतिपरक कहानी है। ईश्वर की दी हुई प्रतिभा सब लोगों में रहती है। जब कोई समस्या आए, उसे बुद्धिमत्ता से सुलझाना चाहिए। वास्तव में मगध के लोग होशियार ही थे। लेकिन उन्होंने अपनी बुद्धि कुशलता नहीं दिखाई। बालक होने पर भी चन्द्र अपनी अकल से इसे सुलझाया। कोई जटिल समस्या आये तो उसे होशियारी और बुद्धिमत्ता से सुलझाना ही महानता है। यही इस कहानी से मिलनेवाली शिक्षा है।

बुद्धिमान बालक Summary in English

It was the court of Pataliputra, the capital of Magadha kingdom. All the officers and the courtiers attended the court. A large number of people assembled to see the happening there. A big iron cage was placed at one side of the court. There was a lion in the cage was locked. Ordered by the emperor Mahapadmananda, the Prime Minister told the gatekeeper to make the announcement.

The gatekeeper announced that one would try his luck to make the lion invisible without unlocking the cage and get a good reward. He would also get felicitated. The people feared that they would get killed if the lion came out of the cage. They pleaded the emperor to hold the test in any other form.

Then the emperor said that it was a test for the wise people of Magadha kingdom put by the neighbouring kingdom. He assured them not to be afraid as certain safety measures were taken. Everybody in the court remained silent. The emperor doubted if there were no wise people in his kingdom.

Then a brave boy came forward. He said that he would make the lion invisible. He requested the emperor to give him a chance.

The emperor and the Prime Minister tried to convince the boy. But he was unyielding. The emperor told him not to be stubborn otherwise he would keep the boy in the cage. Yet the boy ran towards the cage coming off his mother’s grip. He said that he would agree to the punishment if he did not solve the problem.

The emperor agreed. The boy went nearer to the cage and observed the lion carefully. He found the secret hidden in it. Everyone in the court was curious to know what the boy would do.

The boy wanted the emperor to arrange fire on all four sides of the cage. On the emperor’s order, the fire was arranged. Soon the cage was surrounded by the fire. As they were looking on the lion gradually became invisible. The flames were also appeared. The people assembled there were very much surprised to see that. The cage was empty.

The boy showed it to the emperor and said that the lion was made invisible from the cage even it.was locked.

The boy observed the construction of the lion carefully and allowed it to melt with the heat of the fire (The lion was made with wax).

The emperor admired the boy’s wisdom and rewarded him accordingly.

बुद्धिमान बालक Summary in Telugu

మగధ రాజధాని పాటలీపుత్రములోని రాజదర్బారులోని ఒక ముఖ్య గది. చక్రవర్తియగు మహాపద్మనందుడు ఒక అలంకరించబడిన సింహాసనంపై కూర్చునియుండిరి. అధికారులందరూ, సభాసదులందరూ తమ, తమ స్థానాలలో కూర్చునియుండిరి. ప్రేక్షకులతో రాజదర్బారు నిండియున్నది. ఒకవైపు ఒక పెద్ద ఇనుప పంజరము ఉంచబడినది. ఆ పంజరంలో ఒక సింహం వున్నది. పంజరపు తలుపు తాళము వేయబడి యున్నది.

చక్రవర్తి : మహామంత్రి.

మహామంత్రి : ఆజ్ఞ. మహారాజా.

చక్రవర్తి : ఏర్పాట్లన్నీ పూర్తియైనవి కదా !

మహామంత్రి : అవును మహారాజా ! ఆజ్ఞాపించిన ఎడల ప్రకటించెదను.

చక్రవర్తి : ఆజ్ఞ ఇవ్వడమైనది.

మహామంత్రి : ద్వారపాలకా !

ద్వారపాలకా : (అభివాదం చేసెను.) ఆజ్ఞ మంత్రివర్యా.

మహామంత్రి : మగధ చక్రవర్తి ప్రకటనను సభలో వినిపించండి.

ద్వారపాలకా : ఆజ్ఞ మహారాజా ! (పెద్ద గొంతుతో చదవడం ప్రారంభించెను.)

“సభాసదులారా, ప్రజలారా చక్రవర్తి శ్రీ మహాపద్మనందుని తరఫున ఈ ప్రకటన ఇవ్వబడుచున్నది – ఏ వ్యక్తి తాళం పంజరం తెరవకుండా, ముందు వున్న పంజరం నుండి సింహాన్ని మాయం చేస్తాడో అతనికి బహుమతి ఇవ్వబడును. అతనికి సన్మానం చేయబడును. ఎవరైనా తమ అదృష్టాన్ని పరీక్షించుకోదలచినవారు ముందుకు రావచ్చు. (సభా భవనం అంతటా నిశ్శబ్దం ఆవరించి యుంటుంది.)

సభలోని ఒక వ్యక్తి : మహారాజుగారి పరాక్రమములకు జయము.
పంజరం తెరవకుండా సింహాన్ని మాయం చేయడం సంభవమవుతుందా ?

మహామంత్రి : మహారాజులుగారి ఆదేశం సమస్యను పరిష్కరించడం, వాదించడం కాదు. ఇది బుద్ధి పరీక్ష.
బుద్ధిమంతులు, తెలివికలవారు మాత్రమే ఈ విధంగా చేయగలరు. ఇదే మా నమ్మకం

2వ సభాసదుడు : గౌరవనీయా ! (మాన్యవర్యా) ఈ అసంభవ కార్యాన్ని పరమేశ్వరుడే సంభవం చేయగలడు. నాకు
భగవంతుడు తప్పితే ఈ పని ఎవరూ చేయలేరనిపిస్తున్నది. (అన్యుల వశం కాని మాట.)

మహామంత్రి : ఈశ్వరుని చేత ఇవ్వబడిన ప్రతిభ అందరిలో ఉంటుంది. ఎవరో ఒక ప్రతిభావంతుడు ఈ
అసంభవ పనిని సంభవం చేయవచ్చు.

జనసముదాయం : ఒకవేళ సింహం బయటకు వస్తే మమ్మల్నందర్నీ తినివేయడం ఖాయం. తమరు దీనిని బయటకు
రానీయకండి. బుద్ధి పరీక్ష మరే ఇతర విధంగానైనా జరపవచ్చు. ఇదే మా ప్రార్థన.

చక్రవర్తి : ఈ సమస్య మగధ రాజ్య బుద్ధిమంతులకు పొరుగు రాజ్యం వారి తరఫున ఇవ్వబడిన ఒక ఎంపిక, భయపడవలసిన విషయం ఏమీ లేదు. అందర్నీ రక్షించే ఏర్పాటు చేయబడినది. మీరు శాంతియుతంగా సమస్య పరిష్కారం వెతకండి.
(కొంచెంసేపు సభా భవనంలో నిశ్శబ్దం ఆవరిస్తుంది.)

చక్రవర్తి : అయితే ఈ మగధలో ప్రతిభకు లోటు ఉన్నదని, బుద్ధిమంతులు లేరని నన్ను అనుకోమంటారా?

బాలుడు : మహారాజులవారికి జయం కలుగుగాక. నేను ఈ పని చేయగలను. మహారాజా ! సింహాన్ని మాయం చేసే అవకాశం (అనుమతి) నాకు ఇవ్వండి.
(అందరూ ఆశ్చర్యంగా ఆ బాలునివైపు చూస్తారు.)

మహామంత్రి : నిర్భయ బాలకా ! నీ పేరేమి ?

బాలుడు : శ్రీమాన్ ! నన్నందరూ చంద్ర అంటారు.

మహామంత్రి : చంద్రా ! ఇది పిల్లల ఆట కాదు.
నీవు వెళ్ళి పిల్లలు ఆడుకునే ఆట ఆడుకో. ఎగురు, గంతులు వేయి. పరుగెత్తు. ఇది ఒక సాధారణమైన ఆట కాదు. బుద్ధితో కూడిన ఆట.

బాలుడు : మహామంత్రి ! ఈ పోటీలో తమరు వయస్సుకు కూడా హద్దులు ఏర్పరిచారా?

మహామంత్రి : నవ్వి) కుమారా (వత్సా) సూది కత్తి పని చేయదు.

బాలుడు : ‘ మహోదయా ! అవును. కత్తి కూడా సూది పని చేయదు కదా !
(కత్తి కూడా సూది స్థానం పొందదు కదా !)

చక్రవర్తి : ఈ బాలుడు ఎవరు?

మహామంత్రి : మహారాజా ! ఈ బాలుడు మొండి బాలుడు.

చక్రవర్తి’ : బాలుడా, పట్టుదల వద్దు. లేకుంటే నిన్ను సింహపు పంజరంలో ఉంచెదము.
(బాలుని తల్లి ఆ బాలుణ్ణి (పిల్లవాణ్ణి) ఒక వైపు లాగు ప్రయత్నం చేస్తుంది. కానీ బాలుడు తన చేయి విడిపించుకుని పంజరం వద్దకు వెడతాడు).

బాలుడు : మహారాజా ! నేను సమస్యకు సమాధానం చెప్పలేకపోతే ఏ శిక్ష అయినా విధించండి. కానీ నాకు పంజరం వద్దకు వెళ్ళే అనుమతి ఇవ్వండి.

చక్రవర్తి : సంతోషంగా వెళ్ళవచ్చు.
(బాలుడు పంజరం (బోను) వద్దకు వెళ్ళి సింహాన్ని జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తాడు. తన బుద్ధితో అన్వేషిస్తాడు. సింహం రహస్యాన్ని తెలుసుకుంటాడు. సభలో వారంతా ఆశ్చర్యంగా చూస్తుంటారు.
అందరిలో తర్వాత ఏమి జరుగుతుందా? అనే కుతూహలం నిండి వుంది.)

బాలుడు : మహారాజా ! నేను సింహాన్ని బయటకు తీస్తాను. తమరు దయచేసి బోను నాల్గువైపులా మంటను ఏర్పాటు చేయించండి. నన్ను కొంచెంసేపు నా పనిని చేయనియ్యండి. (చక్రవర్తి ఆదేశానుసారం బోను నాల్గువైపులా మంటను ఏర్పాటు చేయడం జరుగుతుంది. బోను మంట జ్వాలలతో చుట్టబడుతుంది. చూస్తూ చూస్తూ ఉండగానే సింహం మాయమవుతుంది. అగ్ని జ్వాలలు నెమ్మదిగా శాంతిస్తాయి. ప్రజలంతా తమ తమ స్థానాలనుండి ఈ ఆశ్చర్యకరమైన దృశ్యం చూసి ఆశ్చర్యపోయిరి. బోను ఖాళీ అవుతుంది.

బాలుడు : చూడండి మహారాజా ! సింహం బోను నుండి అదృశ్యమైనది. బోను తాళం అలానే ఉన్నది.

చక్రవర్తి : వాహ్ ! చాలా బాగుంది. చంద్రా. నీవు గారడీ చేశావ్. నీవు నీ తెలివితేటలతో సింహం నిర్మాణాన్ని గమనించి దాన్ని మంటల వేడితో కరిగించావు.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Hindi Textbook Solutions उपवाचक Chapter 2 सम्मक्का-सारक्का जातरा Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Hindi उपवाचक Solutions Chapter 2 सम्मक्का-सारक्का जातरा

9th Class Hindi उपवाचक Chapter 2 सम्मक्का-सारक्का जातरा Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
आन्ध्रप्रदेश सरकार ने सम्मक्का – सारक्का जातरा को किस तरह गौरवान्वित किया?
उत्तर:
सम्मक्का – सारक्का जातरा एक प्रसिद्ध जनजातीय मेला है। जयशंकर भूपाल पल्लि जिले के ताडवाई मंडल के मेडारम् गाँव में इसे धूम-धाम से मनाते हैं। समस्त जनजातीय लोगों की देवी सम्मक्का-सारक्का अत्यंत महिमान्वित हैं। विविध प्रांतों से लोग यहाँ पर आकर वन देवता के रूप में सम्मक्का-सारक्का की पूजा करते हैं। यह जातरा पूरी तरह से जन – जातीय रीति – रिवाज़ों के अनुसार आयोजित की जाती है। ऐसी विख्यात जातरा को सन् 1996 में आंध्रप्रदेश राज्य सरकार ने राज्य त्यौहार के रूप में गौरवान्वित किया है। ऐसा करके सरकार ने जनजातीय लोगों के विश्वास को सार्थक किया।

प्रश्न 2.
इस जातरा को तेलगाणा राज्य का कुंभमेला क्यों कहा जाता है?
उत्तर:
हर दो साल में एक बार माघ पूर्णिमा के दिन सम्मक्का-सारक्का जातरा बडे वैभव के साथ आयोजित की जाती है। जातरा के पहले दिन कन्नेपल्ली से सारलम्मा की सवारी लायी जाती है। दूसरे दिन चिलुकल गुट्टा में भरिणि के रूप में सम्मक्का को प्रतिष्ठापित किया जाता है। देवी की प्रतिष्ठापना के समय भक्तजनों की भीड उमड पडती है। यह भीड किसी कुंभ मेले से कम नहीं होती। इसीलिए इस जातरा को तेलंगाणा राज्य का कुंभ मेला कहा जाता है।

प्रश्न 3.
सम्मक्का – सारक्का के जीवन से क्या संदेश मिलता है?
उत्तर:
सम्मक्का – सारक्का का जीवन संदेशात्मक है । अकारण काकतीय राजा, प्रतापरुद्र ने मेडारम पर आक्रमण किया । सांप्रदायिक ढंग से अस्त्र – शस्त्र धारण कर विविध प्रांतों से पगिडिद्दा राजु, सम्मक्का, सारक्का नागुलम्मा जंपन्ना, गोविंद राजु आदि ने वीरता से युद्ध किया । मगर अधिक संख्यक काकतीय सेना से लडते वीरगति प्राप्त की है। सम्मक्का, क्रोधित हो रणचंडी बनकर काकतीय सेना पर टूट पड़ी | जन जातीय युद्ध कला का प्रदर्शन करते घायल होकर चिलुकल गुट्टा की ओर जाती अदृश्य हो गयी। उसके जीवन से हमें यह संदेश मिलता है कि मातृभूमि की रक्षा करना हमारा प्रथम कर्तव्य है। चाहे जान भी चले जाए, अपने देश को स्वतंत्र रखना हमारा पवित्र धर्म है। तभी हमारा जन्म सार्थक होगा ।

सम्मक्का-सारक्का जातरा Summary in English

Indian culture has a significant place in the world. Here (in India) we find no religious, racial, high or low and colour differences. Sammakka – Sarakka Jathara is a good example for this. This is a tribal festival. This festival is celebrated in a grand manner at Medaram village in Tadwai mandal, Jayashankar Bhupalpalli.

Medaram is located at about 110 km from Warangal city. This historical festival is held at Medaram surrounded by mountains and dense forests. All the adivasi (tribal) people believe that the goddess Sammakka – Sarakka have wish granting powers. The people of various place come here and worship Sammakka – Sarakka regarding them as forest goddesses. Thus is a popular tribal festival. Out and out adivasi traditional way is followed here. Andhra Pradesh government honoured this festival by making it a state festival in 1996.

In 12th century, the ruler of Polavasa, a tribal area belonging to Jagityala of the then Karim Nagar district was Medaraju. His only daughter by name Sammakka was married to Pagididda Raju, ruler of Medaram. This couple was blessed with two daughter named Sarakka and Nagulamma and a son named Jampanna. Driven by the strong desire of kingdom’s expansion the Kakatiya king Prataparudra – I invaded Polavasa. The ruler of Polavasa Medaraju fled from Medaram and was in exile. At that time the tribal leader Pagididda Raju was their subordinate ruler (vassal). But he failed to pay taxes to the Kakatiya kings due to severe famine. With this, the Kakatiya kings got angry. Prataparudra – 1 under the command of his minister Yugandhar invaded Medaram on the day of Magha Purnima.

Pagididda Raju, Sammakka, Sarakka, Nagulamma, Jampanna and Govinda Raju (Sammakka’s son-in-law) were armed traditionally and fought bravely in gourilla warfare in different places. But with the valour of the large and well-trained Kakatiya army. Medaraju, Pagididda Raju, Sarakka, Nagulamma and Goivda Raju laid their victorious lives in the battle. Jampanna sacrificed himself by jumping into the Sampenga Kaluva. Since then, it became famous with the name ‘Jampanna Vagu’. Seeing all these incidents Sammakka became very furious and fought valiantly with the Kakatiya army. Prataparudra was awe-struck on seeing the Adivasi woman’s skill of war. At the end, wouned in battle Sammakka disappeared in forest while going towards Chilukala Gutta. The soldiers went in search of her and found turmeric and vermillion casket at Bombi. Regarding it as Sammakka from that day onwards, Sammakka – Sarakka jathara is being held magnificently once in two years on the day of Magha Purnima.

Saralamma is brought from Kannepalli on the first day of the fair celebrations. On the second day Sammakka is enshrined at Chilukala Gutta in the form of casket. Devotees throng to visit the place on that day. The crowds of people remind us of Kumbha Mela, Hence, this jathara is called the states’ Kumbha Mela. On the third day both the deities are enshrined on the throne (Gadde). On the fourth day they invite the deities. Again, the deities are taken to the place of battle. The Adivasi priests who had been performing priesthood for ages are seen here. The devotees offer jaggery to the goddesses and pray to them to fulfil their wishes. This jathara has a history of about 900 years. Year by year the popularity of this jathara and the number of devotees are increasing. The feeling of sociality and sacrifice for one’s own country are aroused by this festival.

सम्मक्का-सारक्का जातरा Summary in Telugu

భారతీయ సంస్కృతి ప్రపంచంలో విశేష స్థానాన్ని పొందియున్నది. ఇక్కడ (భారతదేశంలో) మతం, జాతి, ఎక్కువ – తక్కువ మరియు రంగు అనే భేదాలు లేవు. దీనికి ఉదాహరణే సమ్మక్క-సారక్క జాతర. ఇది ఒక జన జాతుల (ఆదివాసీ ప్రజలు, గిరిజనులు, ఆటవిక జాతి) ఉత్సవం (తిరునాల). జయశంకర్ భూపాలపల్లి జిల్లాలోని తాడవాయి మండలంలోని మేడారం గ్రామంలో ఈ పండుగను వైభవోపేత వైభవంగా జరుపుతారు.

మేడారం వరంగల్ కు దాదాపుగా 110 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నది. తాడవాయి మండలంలోని దట్టమైన అడవులు మరియు పర్వతాలతో ఉన్న మేడారంలో ఈ చారిత్రాత్మకమైన జాతర ఏర్పాటు చేయబడును. సమస్త ఆదివాసీ ప్రజల దేవతలు సమ్మక్క-సారక్కలు అత్యంత మహిమాన్వితులని ప్రజల నమ్మకం. వివిధ ప్రాంతాలకు చెందిన ప్రజలు ఇక్కడికి వచ్చి సమ్మక్క-సారక్కలను వనదేవతలుగా భావించి పూజలు చేస్తారు. ఇది ఇక్కడ ప్రసిద్ది చెందిన ఆదివాసీల (జన జాతీయ) పండుగ, జాతర. ఈ జాతర పూర్తిగా ఆదివాసీల సాంప్రదాయ రీతిలో జరుపబడుతుంది. 1966 వ సం||లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఈ జాతరను ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర పండుగ రూపంలో గౌరవించినది. ఇంతేకాదు, ప్రభుత్వం ఇక్కడి జనజాతుల ప్రార్థన మేరకు 2013 సం||లో తాడ్వాయి మండలం పేరు “సమ్మక్క-సారలమ్మ తాడ్వాయి” మండలంగా మార్చివేసింది.

12వ శతాబ్దంలో ఆ కాలం నాటి కరీంనగర్ జిల్లాకి చెందిన జగిత్యాలకు చెందిన పోలవాస గిరిజన ప్రాంత పాలకుడు మేడరాజు ఏకైక కుమార్తె అయిన సమ్మక్క వివాహం మేడారం పాలకుడగు పగిడిద్ద రాజుతో జరిగింది. ఈ దంపతులకు సారలమ్మ (సమ్మక్క, నాగులమ్మ మరియు జంపన్న అను పేర్లు గల ముగ్గురు సంతానం కలిగిరి. రాజ్య విస్తార కాంక్షతో కాకతీయ రాజు ప్రథమ ప్రతాపరుద్రుడు పోలవాసపై ఆక్రమణ చేసెను. ఆ ఆక్రమణ వలన మేడరాజు మేడారం నుండి పారిపోయి అజ్ఞాతవాసంలో ఉండసాగెను. మేడారం పాలకుడు కోయజాతిరాజు అయిన పగిడిద్ద రాజు కాకతీయులకు సామంత రాజుగా చలామణి అగుచుండెను. కానీ కరవు కాటకముల వల్ల కాకతీయ రాజులకు కప్పం (పన్నులు) చెల్లించుటలో విఫలమయ్యెను. ఈ విషయమై కాకతీయ రాజులకు కోపం కల్గినది. అందువలన ప్రథమ ప్రతాపరుద్రుడు తన మహామంత్రి అయిన యుగంధర్ తో కలిసి వచ్చి మాఘపూర్ణిమ రోజున మేడారంపై ఆక్రమణ (దాడి) చేసెను.

సాంప్రదాయిక పద్ధతుల్లో అస్త్ర-శస్త్రములను ధరించి పగిడిద్దరాజు, సమ్మక్క సారక్క నాగులమ్మ, జంపన్న మరియు గోవిందరాజులు వేర్వేరు ప్రాంతాలలో గొరిల్లా యుద్ధం ప్రారంభించి వీరత్వంతో యుద్ధం చేసిరి. కానీ సుశిక్షణ పొందియున్న మరియు బహు సంఖ్యాకులైన కాకతీయ సైన్యం పరాక్రమంతో మేడరాజు, పగిడిద్దరాజు, సారలమ్మ, నాగులమ్మ, గోవిందరాజు యుద్ధంలో వీరమరణంను పొందిరి. జంపన్న సంపెంగ కాలువలో జల సమాధి అయ్యెను. అప్పటి నుండి సంపెంగ వాగు జంపన్నవాగు పేరుతో ప్రసిద్ధి చెందినది. ఈ సంఘటనలన్నిటితో కోపంతోనున్న, సమ్మక్క కాకతీయ సైన్యం పైన రణచండిలా విరుచుకుపడి వీరత్వంతో యుద్ధం చేస్తుంది. ఆదిమవాసి స్త్రీ యొక్క యుద్ధకళ చూసి ప్రతాపరుద్రుడు ఆశ్చర్యచకితుడయ్యెను. చివరకు యుద్ధంలో తగిలిన గాయాలతో సమ్మక్క యుద్ధ భూమినుండి చిలుకల గుట్టవైపు వెళుతూ అదృశ్యమవుతుంది. ఆమెను వెదకుతూ వెళ్ళిన సైన్యానికి ఆ ప్రాంతంలో బాంబీ వద్ద పసుపు, కుంకుమ భరిణ కనిపిస్తుంది. దానినే సమ్మక్కగా భావించి ఆ రోజు నుండి ప్రతి రెండు సంవత్సరములకు ఒకసారి మాఘపూర్ణిమ రోజున సమ్మక్క-సారక్కల జాతర చాలా వైభవంగా జరుపుకుంటూ రావడం జరుగుతున్నది.

జాతర ముందు రోజు కన్నెపల్లి నుండి సారలమ్మ తీసుకురాబడుతుంది. రెండవరోజు చిలుకలగుట్టలో భరిణ రూపంలో సమ్మక్కను ప్రతిష్ఠించడం జరుగుతుంది. దేవి ప్రతిష్ఠ జరుగు రోజున భక్తజనంతో ఆ ప్రాంతం నిండిపోతుంది. ఈ జనగుంపులు కుంభమేళాను తలపిస్తాయి. అందువల్ల ఈ జాతరను రాష్ట్ర కుంభమేళా పండుగగా (జాతర) నామకరణం చేయడం జరిగింది. మూడవ రోజున ఇద్దరు దేవతలను ఆసనంపై ప్రతిష్ఠిస్తారు. (గద్దెపై) నాల్గవరోజున దేవతలకు ఆహ్వానం పలుకుతారు. మరల ఇద్దరు దేవతలను యుద్ధం జరిగిన ప్రదేశాని (యుద్ధ స్థలి)కి తీసుకువెళతారు. తరతరాలుగా పౌరోహిత్యం చేస్తున్న ఆదివాసీ పురోహితులే ఇక్కడ పూజారులుగా చలామణీ అవుతారు. తమ కోర్కెలను నెరవేర్చవలసినదిగా భక్తులు అమ్మవార్లకు బంగారం (బెల్లాన్ని)కానుకగా సమర్పించుకుంటారు. ఈ జాతర దాదాపుగా 900 సం||ల పురాతనమైనది. ప్రతి సంవత్సరం భక్తుల సంఖ్య, ఈ జాతర పేరు ప్రతిష్ఠలు పెరుగుతూనే ఉన్నాయి. ఈ జాతర నుండి సామాజిక భావం దేశానికి తనకు తనను సమర్పించుకోవడం అనే భావాలు జాగృతమౌతాయి.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Hindi Textbook Solutions उपवाचक Chapter 1 तारे ज़मीं पर Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Hindi उपवाचक Solutions Chapter 1 तारे ज़मीं पर

9th Class Hindi उपवाचक Chapter 1 तारे ज़मीं पर Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
ईशान कैसा बालक है ?
उत्तर:
आमिर खान का फ़िल्म ‘तारे ज़मीं पर’ में अभिनय किया हुआ छोटा लड़का है ईशान अवस्थी । यह लड़का आठ वर्ष का है | बचपन से ही उसका मन पढाई में नहीं लगता है। इसके विपरीत उसका मन कुत्तों, मछलियों और पेंटिंग में लगता है । वह प्रतिभाशाली लड़का है । उसके माँ – बाप तो उसे पढ़ाई पर ध्यान देने मजबूर करते हैं । इसके लिए वे ईशान को डाँटते हैं। इस तरह ईशान घर पर माता – पिता की और स्कूल में अध्यापकों की डाँट खाकर उदास रहा करता है । वह डिसलेक्सिया की समस्या से पीड़ित है । उसे अक्षरों को पढ़ने में तकलीफ़ होती हैं। लेकिन वही ईशान निकुंभ सर की प्रेरणा से वज्र की तरह चमक उठता है ।

प्रश्न 2.
बच्चों के प्रति निकुंभ सर के विचार कैसे हैं?
उत्तर:
रामशंकर निकुंभ सर पाठशाला में काम करनेवाले एक कला अध्यापक थे । वे बडे सहृदयी, प्रेममयी, दयालू और होशियार व्यक्ति थे | बच्चों के प्रति उनके विचार बडे उदार थे । वे जानते थे कि बच्चे ओस की बूंदों की तरह शुद्ध और पवित्र होते हैं । साथ ही हर एक बच्चे को किसी न किसी विषय के प्रति श्रद्धा होती है। इसलिए पढाई के साथ – साथ श्रद्धा रखनेवाले विषय की ओर बच्चों को प्रोत्साहन दें तो वे जरूर उसमें सफल होते विद्वत्ता दिखाकर महान व्यक्ति बनते । अपने और देश का नाम उज्ज्वल करते। ज़बरदस्ती बच्चों को पढ़ाने का प्रयत्न करना ठीक नहीं है । ऐसा करने से बच्चा निकम्मा बन जाता है ।
इतना ही नहीं बच्चों में अच्छे गुण बोने से वे उत्तम चरित्रवाले होते हैं। निकंभ सर इसी विचार के रखनेवाले हैं । इसीलिए ही ईशान का दिल पहचानकर उसे श्रेष्ठ कलाकार बना दिया ।

प्रश्न 3.
बच्चों के जीवन में पाठशाला की क्या भूमिका होनी चाहिए?
उत्तर:
छोटे बच्चे तो ओस की बूंदों की तरह शुद्ध और पवित्र होते हैं। अकसर वे खेलते – खेलते सब सीख लेते हैं। जब वे ज्ञानार्जन के योग्य बनते हैं तो उन्हें पाठशाला में भर्ती करते हैं । पाठशाला उनके लिए मंदिर जैसा है । यहीं से बच्चों का सर्वांगीण उन्नति आरंभ होती है । ऐसा महत्व रखनेवाली पाठशाला में उनको सदाचार, सहृदयता, भाईचारे की भावना, अनुशासन, विषयज्ञान, कलाओं के प्रति आसक्ति आदि अनेक उत्तम गुण सिखाये जाते हैं। पाठशाला में ज्ञानार्जन करते समय ही बच्चे अपने भविष्य जीवन के लिए आवश्यक नींव डालते जाते हैं। अतः पाठशाला ही बच्चों को उनके जीवन में सुनागरिक बनने आवश्यक चरित्र गुण सिखानेवाला सच्चा पुण्य स्थल है । इस तरह बच्चों के जीवन में पाठशाला की प्रमुख भूमिका रहती है।

प्रश्न 4.
‘तारे ज़मीं पर’ समीक्षा का निष्कर्ष क्या है?
उत्तर:
आमिर खान द्वारा बनाया गया “तारे ज़मीं पर” सचमुच एक प्रभावशाली फ़िल्म है | यह एक मुख्य आशय को सिद्ध करनेवाला फ़िल्म हैं। इस फ़िल्म का मुख्य आशय है कि मासूम दिखनेवाले छोटे बच्चों में अनेक विशेषताएँ छिपी रहती हैं। ऐसी शक्तियों को पहचानकर, उन्हें साकार बनाने का मौका देना चाहिए। खासकर, पाठशाला में पढ़ते समय ही अध्यापकों को चाहिए कि विद्यार्थी (शिष्य) की अभिरुचि किसमें है । उसी ओर आगे बढ़ने की प्रेरणा दी जाए तो वह अपना कौशल दिखाकर उन्नति कर सकता है । यही इस फ़िल्म की समीक्षा का निष्कर्ष है ।

तारे ज़मीं पर Summary in English

Children are pure and holy like dew drops. They are tomorrow’s citizens. Nowadays efforts for making toppers, rankers are being made at every home. Most of the parents are not trying to know what lies in their children’s minds, what are they thinking, what are their views.

Amir Khan poses these questions in his film “Tare Zameen Par.’ The story of that film is as follows.

An eight year-old Eesan Avasthi concentrates his mind on the nature and drawing and painting but not on his studies. His parents want him to concentrate on his studies. But their efforts go in vain. Eesan is scolded by his parents at home. He is even scolded by his teachers at school. Nobody makes an attempt to know why he doesn’t concentrate on studies. Instead, they send him to a boarding school.

The ever smile and active Eesan fades away after going there. He becomes hesitant and passive. Their arts teacher Ramsankar Nikumbh notices him. He comes to know the reason for Eesan’s passivity. Besides, he even comes to know that Eesan is a very talented boy. He finds that Easan suffers from a disease called ‘Disleksia’. Eesan feels difficult to read letters in books. With his love and affection Ramsankar Nikumbh makes Eesan display his skills and talents before all.

The story is simple. But Amir Khan directed it with his artistic excellence. Screen play was healthy and satisfactory. Thought-provoking scenes had been picturized. They are very touching.

Eesan’s fleeing from school, wandering on roads, breathing pure and fresh air, noticing the building being painted, free-living and playing of children living on footpaths and eating hailstones etc., make most of the spectators recollect their childhood days.

What the prime thing of all is that taking Eesan as a means, the latent talents of children had been effectively and beautifully picturized. Towards the end of the film, Eesan is introduced as an artist. He gets the first prize in Arts Exhibition. In this film Amir reveals his innocence. This film too receives an award. Thus this film is evident as to how a student (disciple) betters his talents and achieves progress with the cooperation and inspiration of his teacher.

Darseel Safari who played the role of Eesan is life for this film. No one says that this boy acted. This innocent-looking boy shows every feeling viz. fear, anger, sadness and humour in his face excellently. Perhaps, that is why he is given less dialogues.

तारे ज़मीं पर Summary in Telugu

పిల్లలు మంచు బిందువుల వలే శుద్ధమైనవారు, పవిత్రమైనవారు. వాళ్ళు రేపటి పౌరులు. ఈ రోజున ప్రతి ఇంటి నుండి టాపర్లు, ర్యాంకర్లను తయారుచేయడం కోసం ప్రయత్నాలు జరుగుచున్నవి. చాలా మంది పిల్లల మనస్సుల్లో ఏమి ఉందో వాళ్ళు ఏమి ఆలోచిస్తున్నారో ? వాళ్ళ అభిప్రాయాలేమిటో తెలుసుకోవడం లేదు.

ఈ ప్రశ్నలనే ఆమిర్ ఖాన్ తన సినిమా “తారే జమీఁ పర్” (భూమిపై నక్షత్రాలు) లో లేవనెత్తాడు. ఆ సినిమా కథ ఇలా ఉన్నది –

ఎనిమిది సం||రాల వయస్సు కలిగిన ఈశాన్ అవస్థీ మనస్సు చదువు మీద కాకుండా కుక్కలు, చేపలు మరియు పెయింటింగ్ (రంగులు వేయడం, బొమ్మలు గీయడం) పై నిమగ్నమై ఉంటుంది. వాళ్ళ అమ్మ, నాన్నలు అతడు చదువుపై ధ్యాస పెట్టాలని కోరుకుంటారు. కానీ ఫలితమేమీ లేదు. ఈశాన్ ఇంట్లో అమ్మ-నాన్నలతో తిట్లు తింటాడు. పాఠశాలలో ఉపాధ్యాయులచేత కూడా తిట్లు తింటాడు. ఎవ్వరూ ఈశాన్ చదువుపై ధ్యాస ఎందుకు చూపడం లేదో తెలుసుకునే ప్రయత్నమే చేయరు. దీనికి బదులుగా ఈశాన ను బోర్డింగ్ స్కూల్ కు పంపిస్తారు.

నవ్వులు చిందిస్తూ వికసించి ఉన్న ఈశాన్ అక్కడికి వెళ్ళి వడిలి (చిక్కి) పోతాడు. అతడు ఎల్లప్పుడూ సంకోచంగా (భయంగా) ఉదాసీనంగా ఉంటాడు. అతనిపై కళల ఉపాధ్యాయుడు “రామ్ శంకర్ నికుంబ్ ” దృష్టి పడుతుంది. అతనికి ఈశాన్ ఉదాసీనంగా ఉండడానికి గల కారణం తెలుస్తుంది. అంతేకాదు ఈశాన్ ఒక గొప్ప ప్రతిభావంతుడు అన్న విషయం కూడా తెలుస్తుంది. కానీ అతడు “డిస్లెక్సియా” అనే వ్యాధితో బాధపడుతున్నట్లు ఆయన గ్రహిస్తాడు. ఈశాన్ కి అక్షరాలు చదవడం చాలా కష్టంగా ఉంటుంది. తన ప్రేమ మరియు మురిపాలతో “రామ్ శంకర్ నికుంభ్ ” గారు ఈశాన్ లోనున్న ప్రతిభాపాటవాలను అందరి ముందు ప్రదర్శింపజేస్తారు.

కథ చాలా సరళమైనదే. కానీ ఆమిర్ ఖాన్ తన ప్రతిభతో తెరపైకి ఎక్కించాడు. చిత్రకథ నిర్మాణం చాలా ఆరోగ్యకరంగా సాగింది. చిన్న, చిన్న భావగర్జిత దృశ్యాలు చిత్రీకరించబడ్డాయి. అవి నేరుగా హృదయాన్ని స్పృశిస్తాయి.

ఈశాన్ స్కూలు వదలి పారిపోవడం, రోడ్లపై తిరగడం, స్వచ్ఛమైన తాజా గాలిని శ్వాసించడం, భవనాలకు రంగులు వేయడం చూడడం, ఫుట్ పాత్ పై నివసించే పిల్లలు స్వేచ్ఛతో ఆడుకోవడం, మంచుగడ్డల (వడగండ్ల) ను తినడం లాంటి దృశ్యాలను చూసి చాలామంది ప్రజలు తన బాల్య జ్ఞాపకాలను తలచుకుంటారు తాజాగా.

అన్నిటికంటే ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే “ఈశాన్ మాధ్యమంగా పిల్లల్లోని దాగి ఉన్న ప్రతిభను అందంగా చిత్రీకరించడం జరిగింది. సినిమా చివరిలో ఈశానను ఒక చిత్ర కళాకారునిగా పరిచయం చేయడం జరిగింది. చిత్రకళా ప్రదర్శనలో అతనికి ప్రథమ బహుమతి లభిస్తుంది. ఈ చిత్రంలో ఆమిర్ తన అమాయకత్వాన్ని ప్రదర్శిస్తాడు. ఈ సినిమాకి కూడా బహుమతి ఇవ్వబడుతుంది. ఈ విధంగా ఒక శిష్యుడు తన ఉపాధ్యాయుని యొక్క ప్రేరణతో ఎలా ముందుకు సాగిపోతాడో దీనికి ప్రమాణం (ఋజువు) ఈ సినిమా.

ఈశాన్ పాత్ర పోషించిన దర్శీల్ సఫారీ ఈ సినిమాకి ప్రాణం. ఈ పిల్లవాడు నటించాడంటే ఎవ్వరికీ నమ్మకం కలుగలేదు. అమాయకంగా కన్పించే ఈ పిల్లవాడు భయం, కోపం, విచారం మరియు హాస్యం ప్రతి భావాన్ని తన ముఖంలో కనబరిచాడు. బహుశా అందుకే అతనికి సంభాషణ తక్కువగా ఇవ్వడం జరిగింది.