Srinivas

SCERT AP 6th Class Social Study Material Pdf 2nd Lesson గ్లోబు – భూమికి నమూనా Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Social Solutions 2nd Lesson గ్లోబు – భూమికి నమూనా

6th Class Social 2nd Lesson గ్లోబు – భూమికి నమూనా Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
గ్లోబు అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
భూమికి ఖచ్చితమైన నమూనానే గ్లోబు. గ్లోబు అనే పదం ‘గ్లోబస్’ అనే లాటిన్ పదం నుండి వచ్చింది. గోళం అని దాని అర్థం.

ప్రశ్న 2.
భూమికి గల చలనాలు ఏవి?
జవాబు:
ప్రాథమికంగా భూమికి రెండు రకాలైన చలనాలు ఉన్నాయి. అవి :

1. భూభ్రమణం
2. భూ పరిభ్రమణం

ప్రశ్న 3.
భూమి యొక్క ఏ చలనం వలన రాత్రి, పగలు ఏర్పడతాయి?
జవాబు:
భూభ్రమణం వలన రాత్రి, పగలు ఏర్పడతాయి. భూభ్రమణ సమయంలో సూర్యునికి ఎదురుగా ఉన్న అర్ధగోళంపై వెలుతురు పడి కాంతివంతంగాను, మిగిలిన అర్ధభాగం చీకటిలోనూ ఉంటుంది. సూర్యకాంతి పడిన అర్ధభాగం పగలు, మిగిలిన అర్ధభాగం రాత్రి.

ప్రశ్న 4.
భూభ్రమణం వలన ఏమి సంభవిస్తుంది?
జవాబు:
భూభ్రమణం వలన రాత్రి పగలు ఏర్పడతాయి.

ప్రశ్న 5.
భూభ్రమణం, పరిభ్రమణాలను నిర్వచించండి.
జవాబు:
భూభ్రమణం :
భూమి తన అక్షంపై తాను పడమర నుండి తూర్పుకు గంటకు 1610 కి.మీ. వేగంతో తిరుగుతుంది. దీనినే భూభ్రమణం అంటారు. భూమి ఒకసారి తన చుట్టూ తాను తిరిగి రావటానికి 23 గంటల 56 ని॥ల 4.09 సెకన్ల (సుమారు 24 గం||లు) సమయం అనగా ఒక రోజు పడుతుంది.

భూపరిభ్రమణం :
భూమి తన అక్షంపై తాను తిరుగుతూ సూర్యుని చుట్టూ తిరిగి రావడాన్ని భూపరిభ్రమణం అంటారు. భూపరిభ్రమణానికి 365 4 రోజుల సమయం పడుతుంది.

ప్రశ్న 6.
భూమి యొక్క ఖచ్చితమైన ఆకారం ఏమిటి?
జవాబు:
భూమి పూర్తిగా గోళాకారంగా ఉండకుండా ఉత్తర దక్షిణ ధృవాల వద్ద కొద్దిగా చదునుగా ఉండి మధ్యలో ఉబ్బినట్లుగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 7.
కర్కటరేఖ అని ఏ అక్షాంశాన్ని అంటారు?
జవాబు:
231/2° ఉత్తర అక్షాంశాన్ని కర్కటరేఖ అని అంటారు.

ప్రశ్న 8.
పాఠ్యాంశంలోని ‘విషవత్తు’ పేరాను చదివి, వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు:
మార్చి 21 మరియు సెప్టెంబరు 23 తేదీలలో సూర్యకిరణాలు భూమధ్యరేఖపై నిట్టనిలువుగా పడతాయి. ఈ తేదీలో భూమి అంతటా రాత్రి పగలు సమానంగా ఉంటాయి. ఈ రెండు తేదీలను విషవత్తులు అంటారు.

సెప్టెంబరు 23వ తేదీన ఉత్తరార్ధగోళంలో శరదృతువు, దక్షిణార్ధగోళంలో వసంతఋతువు ఉంటాయి. దీనికి భిన్నంగా మార్చి 21వ ఉత్తరార్ధగోళంలో వసంతబుతువు, దక్షిణార్ధగోళంలో శరదృతువు ఉంటాయి.

దీనిని బట్టి భూభ్రమణం మరియు భూపరిభ్రమణం వలన రాత్రి, పగలులలో మరియు ఋతువులలో మార్పులు సంభవిస్తాయని మనం తెలుసుకున్నాము.

ప్రశ్న 9.
అక్షాంశ, రేఖాంశాల మధ్య సారూప్యతలను మరియు భేదాలను పట్టిక రూపంలో తయారు చేయండి.
జవాబు:

అక్షాంశాలు	రేఖాంశాలు
1) అక్షాంశాలు ఒకదానికొకటి కలవవు. సమాంతరంగా ఉంటాయి.	1) రేఖాంశాలే మధ్యాహ్నరేఖలు. లంబంగా ఉంటాయి.
2) భూమధ్యరేఖ నుండి ఉత్తర, దక్షిణానికి దూరాన్ని కొలవడానికి ఇవి ఉపయోగపడతాయి.	2) రేఖాంశాలు, ప్రామాణిక రేఖాంశం నుండి తూర్పు, పడమరలకు దూరాన్ని కొలుస్తాయి.
3) వీటి పొడవులు సమానంగా ఉండవు.	3) రేఖాంశాల పొడవులో సమానంగా ఉంటాయి.
4) అక్షాంశాలు భూమధ్యరేఖకు సమాంతరంగా ఉండే అదృశ్య రేఖలు.	4) రేఖాంశాలు భూమధ్యరేఖ వద్ద దూరంగా ఉండి ధృవాల వద్ద కలుస్తాయి. రేఖాంశాలు అదృశ్యంగా ఉండే నిలువు వరుసలు. ఇవి ఉత్తర – దక్షిణ దిశలలో ఉంటాయి.
5) ఇవి వృత్తాలు.	5) ఇవి అర్ధ వృత్తాలు
6) శీతోష్ణస్థితిని తెలుసుకోవచ్చు.	6) కాలాల్లోని తేడాలు తెలుసుకోవచ్చు.

ప్రశ్న 10.
ఇండియాలో పగటికాలం అయితే అమెరికాలో రాత్రి అవుతుంది. ఈ వ్యత్యాసానికి గల కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
భూమి మీద ఒక ప్రదేశంలో పగటికాలం ఉన్నప్పుడు దానికి అభిముఖంగా వున్న ప్రదేశంలో రాత్రి అవుతుంది. భూభ్రమణం వలన సూర్యునికి ఎదురుగా ఉన్న భూమి యొక్క సగభాగం ప్రకాశిస్తుంది. అభిముఖంగా ఉన్న భాగంలో సూర్యకాంతి పడకపోవటం వలన చీకటి రాత్రి ఏర్పడుతుంది. కావున ఇండియాకి దాదాపు భూమిపై అభిముఖంగా వున్న అమెరికాలో రాత్రి అవుతుంది.

ప్రశ్న 11.
బంతిని తీసుకొని దాని ఉపరితలంపై అక్షాంశ రేఖాంశాలను గీయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 12.
గ్లోబుకు, అట్లాసు మధ్య తేడాను తెల్పండి.
జవాబు:

గ్లోబు	అట్లాసు
1) గ్లోబు త్రిమితీయ (3డి) నమూనా.	1) అట్లాసు ద్విమితీయ (2 డి) నమూనా.
2) ఇది గోళాకారంగా ఉంటుంది.	2) ఇది బల్ల పరపుగా ఉంటుంది.
3) దీనిని త్రిప్పుటకు వీలవుతుంది.	3) దీనిని త్రిప్పలేము.
4) భూమికి ఖచ్చితమైన నమూనా.	4) అంతఖచ్చితమైన నమూనా కాదు.
5) నావిగేషను ఉపయోగించలేము.	5) నావిగేషను ఉపయోగపడుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఈ మధ్య కాలంలోని లీపు సంవత్సరం, రాబోయే లీపు సంవత్సరాలను తెల్పండి.
జవాబు:
గతంలోని లీపు సంవత్సరం : 2016
ఈ మధ్య కాలంలోని లీపు సంవత్సరం : 2020
రాబోయే కాలంలోని లీపు సంవత్సరం : 2024
రాబోయే కాలంలోని లీపు సంవత్సరం : 2028

ప్రశ్న 14.
సూర్యగ్రహణాన్ని సురక్షితంగా చూడటానికి ఏ సన్నాహాలు చేయాలి?
జవాబు:
సూర్యగ్రహణాన్ని సురక్షితంగా చూడటానికి తీసుకోవలసిన/ చేయాల్సిన సన్నాహాలు :

• సూర్యగ్రహణాన్ని ప్రత్యక్షంగా చూడరాదు. అలా చూసినట్లయితే కన్నులలోని తేలికపాటి పొరలు దెబ్బ తినవచ్చు.
• సూర్యగ్రహణాన్ని నల్లటి గ్లాసుల సహాయంతో మాత్రమే చూడాలి.
• టెలిస్కోప్, బైనాక్యూలర్ లాంటి వాటి ద్వారా చూడరాదు.
• సోలార్ ఫిల్టర్ ద్వారా మాత్రమే చూడాలి. పెద్దలు, ఉపాధ్యాయుల పర్యవేక్షణలోనే చూడాలి.
• ప్లానిటోరియం లాంటి ప్రదేశాలు అందుబాటులో ఉంటే అక్కడ నుంచి వీక్షించవచ్చు.
• గ్రహణ సమయంలో అయస్కాంత విద్యుత్ పరారుణ తరంగాలు, ప్రసరించవచ్చు. కావున తగు జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.

ప్రశ్న 15.
ఊహారేఖలైన అక్షాంశ, రేఖాంశాలు లేకపోతే ఒక ప్రదేశం ఉనికి, కాలము మరియు దూరాన్ని అర్థం చేసుకోవటం కష్టమయ్యేది. ఊహారేఖలైన అక్షాంశ, రేఖాంశాల రూపకల్పనను అభినందించండి, ప్రశంసించండి.
జవాబు:

• అక్షాంశ రేఖాంశాల సహాయంతో ఒక ప్రాంత ఖచ్చితమైన ఉనికి తెలుసుకోవచ్చు.
• అక్షాంశ రేఖాంశాల సహాయంతో ఒక ప్రాంత సమయాన్ని తెలుసుకోవచ్చు.
• అక్షాంశ రేఖాంశాల సహాయంతో ఒక ప్రాంత శీతోష్ణస్థితిని తెలుసుకోవచ్చు.
• అక్షాంశ, రేఖాంశాలు ఊహారేఖలైనప్పటికి ఇవి ఎంతగానో ఉపయోగపడుతున్నాయి. ఇవి లేని గ్లోబు (ప్రపంచపటం)ను ఊహించలేము.
• ఈ అక్షాంశ, రేఖాంశాలు రూపకల్పనను ఖచ్చితంగా అభినందించవలసిందే.

ప్రశ్న 16.
ఒక యువజన దినోత్సవంలో వేణు వివిధ నగరాలకు చెందిన గీతిక, జాన్, నిహాల్ మరియు ఉమలను కలిశాడు. వేణు వారి వారి నగరాలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని సేకరించి మనకు ఇచ్చాడు. వేణు ఇచ్చిన సమాచారం ఆధారంగా అట్లాస్ సహాయంతో ఆ నగరాలను కనుగొనగలరా?
జవాబు:
గీతిక – 19° ఉత్తర అక్షాంశం 72° తూర్పురేఖాంశం పోయే ప్రదేశంలో ఉండే నగరం నుండి ఈ అమ్మాయి వచ్చినది.
నగరం పేరు : ……… (ముంబయి)

జాన్ – 12° ఉత్తర అక్షాంశం 77° తూర్పురేఖాంశం పోయే నగరం నుండి వచ్చిన బాలుడు.
నగరం పేరు: …. (బెంగుళూరు)

నిహాల్ – 28° ఉత్తర అక్షాంశం 77° తూర్పు రేఖాంశం దాదాపుగా ఖండించుకునే ప్రదేశం నుండి వచ్చిన బాలుడు.
నగరం పేరు : …….. (న్యూఢిల్లీ)

ఉమ – 22° ఉత్తర అక్షాంశం 88° తూర్పురేఖాంశం దాదాపుగా ఖండించుకునే ప్రదేశం నుండి వచ్చిన బాలిక.
నగరం పేరు : ….. (కోల్ కత్తా)

ప్రశ్న 17.
ఒక అంతరిక్ష నౌక నుండి వ్యోమగామి భూమి వైపునకు చూస్తే అతడు/ఆమె భూమి యొక్క భ్రమణాన్ని చూడగలరా?
జవాబు:
అంతరిక్ష నౌక నుండి వ్యోమగామి భూమి వైపునకు చూస్తే అతడు/ఆమె భూమి యొక్క భ్రమణాన్ని చూడగలరు.

ప్రశ్న 18.
భూమి భ్రమణం, పరిభ్రమణాలను మనం ఎందుకు స్పృశించలేం?
జవాబు:
భూమి భ్రమణం, పరిభ్రమణాలను మనం స్పృశించలేం కారణమేమిటంటే :
భూమితో పాటు మనం కూడా అంతే వేగంతో తిరుగుతున్నాము కనుక.
ఉదా : భూమితో పాటు కొండలు, చెట్లు, గుట్టలు, సముద్రాలు అన్ని తిరుగుతుండటం వలన మనం భూభ్రమణంను స్పృశించలేం.

ప్రశ్న 19.
సరియైన సమాధానాలను ఎంపిక చేయండి.
ఆ. సూర్యుని చుట్టూ భూమి తిరగటాన్ని ఏమంటారు?
i) భ్రమణం
ii) పరిభ్రమణం
iii) వంగడం
జవాబు:
i) భ్రమణం

ఆ. భూమధ్యరేఖపై సూర్యకిరణాలు నిట్టనిలువుగా పడే రోజు
i) మార్చి 21
ii) జూన్ 21
iii) డిసెంబర్ 22
జవాబు:
i) మార్చి 21

ఇ. క్రిస్మస్ వేడుకలు వేసవిలో ఎక్కడ జరుపుకుంటారు.
i) జపాన్
ii) ఆస్ట్రేలియా
iii) ఇండియా
జవాబు:
ii) ఆస్ట్రేలియా

ఈ. ఋతువులు దీని కారణంగా ఏర్పడతాయి.
i) భ్రమణం
ii) పరిభ్రమణం
iii) గురుత్వాకర్షణ
జవాబు:
ii) పరిభ్రమణం

ప్రశ్న 20.
అట్లాసు లేదా గ్లోబు సహాయంతో కింద ఇవ్వబడిన పట్టికలోని ప్రదేశాల అక్షాంశ, రేఖాంశాలను కనుగొని పట్టికను నింపండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 21.
గూగుల్ మ్యాప్ లేక అట్లాసు సహాయంతో ఇవ్వబడిన పట్టికలోని భారతదేశం, ఆంధ్రప్రదేశ్, మీ జిల్లా మరియు మీ మండలం అక్షాంశ, రేఖాంశాల పరిధిని కనుగొని పట్టికను నింపండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 22.
ఈ కింది చిత్రాలను గమనించి రంగులో చూపిన అర్ధగోళాల పేర్లను గడిలో రాయండి.
జవాబు:

6th Class Social Studies 2nd Lesson గ్లోబు – భూమికి నమూనా InText Questions and Answers

6th Class Social Textbook Page No.10

ప్రశ్న 1.
i) మీరు ఎప్పుడైనా ప్రపంచ పటాన్ని గమనించారా?
ii) పక్కన ఇవ్వబడిన ప్రపంచపటంలో ఎడమవైపు ఇవ్వబడిన మహాసముద్రం పేరేమిటి?
iii) కుడివైపున ఉన్న మహాసముద్రము పేరేమిటి?

జవాబు:
i) గమనించాము.
ii) పసిఫిక్ మహాసముద్రం
iii) పసిఫిక్ మహాసముద్రం

6th Class Social Textbook Page No.16

ప్రశ్న 2.
గ్లోబు వలె ఎలాంటి అక్షం లేకుండా భూమి తన చుట్టూ తాను ఎలా తిరుగుతుంది? మీ ఉపాధ్యాయులతో – చర్చించండి. Page No. 16
జవాబు:
భూమి ఎలాంటి అక్షం లేకుండా తిరగటానికి ప్రధాన కారణం. అంతరిక్షంలోని సూర్యుడు, చంద్రుడు ఇతర ఖగోళ వస్తువుల (ఆకర్షణ) గురుత్వాకర్షణ బలాలతో తిరుగుతుంది.

ప్రశ్న 3.
ఖగోళ వస్తువులన్నీ గుండ్రని ఆకారంలో ఉంటాయి. ఎందుకు?
జవాబు:
ఖగోళ వస్తువులన్నీ గుండ్రంగా, గోళాకారంలో ఉండటానికి కారణం – ప్రధానంగా గురుత్వాకర్షణ శక్తి అని చెప్పవచ్చు. ఖగోళ వస్తువు యొక్క గురుత్వాకర్షణ శక్తి అన్ని వైపులకు సమానంగా లాగబడటం వలన ఇవి గోళాకారంగా ఉన్నాయి. (విశ్వం ఏర్పడినప్పుడు ఏర్పడిన ఈ ఖగోళ వస్తువులన్ని నక్షత్రాల చుట్టు తిరుగుతూ, వాని ఆకర్షణకు లోనవ్వటం కూడా మరొక కారణం)

6th Class Social Textbook Page No.17

ప్రశ్న 4.
భారతదేశం ఏ అర్ధగోళంలో ఉంది?
జవాబు:
భారతదేశం ఉత్తరార్ధగోళంలో ఉంది.

ప్రశ్న 5.
ఏ అర్ధగోళంలో గరిష్ట సంఖ్యలో ఖండాలున్నాయి?
జవాబు:
ఉత్తరార్ధగోళంలో గరిష్ట సంఖ్యలో ఖండాలున్నాయి.

ప్రశ్న 6.
అంటార్కిటికా ఖండం ఏ అర్ధగోళంలో ఉంది?
జవాబు:
అంటార్కిటికా ఖండం దక్షిణార్ధగోళంలో ఉంది.

ప్రశ్న 7.
ప్రపంచపటం, గ్లోబు లేక అట్లాసు సహాయంతో కింది పట్టికను పూరించండి.

జవాబు:

ఉత్తరార్ధ గోళంలో ఉన్న ఖండాల పేర్లు	దక్షిణార్ధ గోళంలో ఉన్న ఖండాల పేర్లు	ఉత్తర, దక్షిణార్ధ గోళాలలో విస్తరించి ఉన్న ఖండాల పేర్లు
1. ఉత్తర అమెరికా 2. యూరప్ 3. ఆసియా	1. ఆస్ట్రేలియా 2. అంటార్కిటికా	1. దక్షిణ అమెరికా 2. ఆఫ్రికా
ఉత్తరార్ధ గోళంలో ఉన్న మహా సముద్రాల పేర్లు	దక్షిణార్ధ గోళంలో ఉన్న . మహాసముద్రాల పేర్లు	ఉత్తర, దక్షిణార్ధ గోళాలలో విస్తరించి ఉన్న మహా సముద్రాల పేర్లు
1. ఆర్కిటిక్ మహాసముద్రం	1. అంటార్కిటిక్ (దక్షిణ) మహాసముద్రం	1. పసిఫిక్ మహాసముద్రం 2. అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం 3. హిందూ మహాసముద్రం

6th Class Social Textbook Page No.18

ప్రశ్న 8.
గ్లోబు లేక న్యూస్ సహాయంతో కింది పట్టికను పూరించండి.

అక్షాంశాలు	డిగ్రీలు
ఉత్తర ధృవం
ఆర్కిటిక్ వలయం
కర్కటరేఖ
భూమధ్యరేఖ	0°
మకరరేఖ
అంటార్కిటిక్ వలయం
దక్షిణ ధృవం

జవాబు:

అక్షాంశాలు	డిగ్రీలు
ఉత్తర ధృవం	90° ఉత్తర అక్షాంశం
ఆర్కిటిక్ వలయం	66½° ఉత్తర అక్షాంశం
కర్కటరేఖ	23½° ఉత్తర అక్షాంశం
భూమధ్యరేఖ	0°
మకరరేఖ	23½° దక్షిణ అక్షాంశం
అంటార్కిటిక్ వలయం	66½° దక్షిణ అక్షాంశం
దక్షిణ ధృవం	90° దక్షిణ అక్షాంశం

ప్రశ్న 9.
అక్షాంశాలు ధృవాల వైపుకు వెళ్ళే కొలదీ ఎందుకు చిన్నవిగా ఉంటాయి? అతి పెద్ద అక్షాంశం ఏది?
జవాబు:

• భూమి గోళాకారంగా ఉండటం వలన మధ్యలో ఉబ్బెత్తుగా ఉండి చివరలకు (పైకి, క్రిందకు) వెళ్ళినట్లయితే చిన్నవిగా ఉంటూ (ధృవాల వైపు) ఇంకా పైకి క్రిందకు వెళితే బిందువులుగా మారిపోతాయి.
• భూమధ్యరేఖ అతి పెద్ద అక్షాంశం.

6th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 10.
ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలో ఇవ్వబడిన అక్షాంశాల మరియు రేఖాంశాల విస్తరణను గుర్తించండి. మీరు అట్లాసు సహాయం తీసుకొనవచ్చును.

జవాబు:

6th Class Social Textbook Page No.23

ప్రశ్న 11.
క్రిస్టమస్ వేడుకలు ఆస్ట్రేలియాలో వేసవికాలంలో జరుపుకుంటారు, మీకు తెలుసా?
జవాబు:
డిసెంబర్ 22వ తేదీన సూర్యకిరణాలు మకరరేఖ మీద పడతాయి. మకర రేఖపై సూర్యకిరణాలు నిట్టనిలువుగా పడటం వలన దక్షిణార్ధ గోళంలో ఎక్కువ భాగం కాంతిని పొందుతుంది. అందువలన దక్షిణార్ధగోళంలో వేసవికాలం ఉంటుంది. ఆస్ట్రేలియా దక్షిణార్ధగోళంలో వుండటం వలన క్రిస్టమస్ వేడుకలు (డిసెంబర్ 25) వేసవికాలంలో జరుపుకుంటారు.

ప్రాజెక్టు పని

ఒక గ్లోబును గీసి భూమి యొక్క అక్షం, భూమధ్యరేఖ, కర్కటరేఖ, మకరరేఖ, ఆర్కిటిక్, అంటార్కిటిక్ వలయాలను, గుర్తించండి.
జవాబు:

SCERT AP 9th Class Social Studies Guide Pdf 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Social Solutions 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు

9th Class Social Studies 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
ఖాళీలను పూరించండి. (AS1)
1. జలావరణం …………………………….. సంబంధించినది.
2. శిలావరణం ………………………… సంబంధించినది.
3. వాతావరణం ……………………….. సంబంధించినది.
4. జీవావరణం ……………………….. సంబంధించినది.
జవాబు:

1. నీటికి
2. శిలలకు
3. వాయువులకు
4. జీవులకు

ప్రశ్న 2.
శిలావరణం నేపథ్యంలో కింద ఇచ్చిన వాటిలో సరిపోనిది ఏమిటి? మీ ఎంపికకు కారణం పేర్కొనండి. (AS1)
‘బైసన్ గార్జ్, గ్రాండ్ కాన్యన్, థార్ ఎడారి
జవాబు:
థార్ ఎడారి శిలావరణం నేపథ్యానికి సరిపోదు.

కారణాలు :
థార్ ఎడారి అంతా ఇసుకతో ఏర్పడినది.
ఇక్కడ ఏ విధమైన రాతి పొరలు భూ ఉపరితల భాగంలో లేవు.
అందువలన ఇది శిలావరణం నేపథ్యానికి సరిపోదు.

ప్రశ్న 3.
శిలావరణం ఎలా ఏర్పడింది? (AS1)
జవాబు:

1. శిలావరణం ఏర్పడిన విధానము : భూమిలో ఘనీభవించిన పొర, లేదా గట్టిగా ఉండే పై పొర ఇది.
2. దీంట్లో రాళ్ళు, ఖనిజ లవణాలు ఉండి మందపాటి మట్టి పొర ఉంటుంది.
3. ఈ ఆవరణాన్ని ఇంగ్లీషులో ,లితోస్పియిర్ అంటారు. లితో అంటే గ్రీకు భాషలో రాయి లేదా శిల అని అర్థం.
4. ‘స్పేయిరా’ గోళం లేదా బంతి అని అర్థం. అనగా ఈ పొర చదునుగా ఉండే ఉపరితలం కాదు.
5. ఎత్తైన కొండలు, పీఠభూములు, మైదాన ప్రాంతాలు, లోయలు నీటితో నిండిన లోతైన అగాధాలు వంటివి ఉండటం మీరు మ్యాపుల్లో చూసే ఉంటారు.
6. వీటిల్లో పలు అంశాలు గాలి, నీటి ప్రభావాల వల్ల రూపుదిద్దుకున్నాయి.
7. ఈ పై పొరలోని కొంత భాగం దుమ్ము వంటి వాటి రూపంలో గాలిలో కలిసి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
ఖండ ఫలకాలు ఎలా ఏర్పడ్డాయి? అవి అంతిమంగా ఎలా అంతరించిపోతాయి? (AS1)
జవాబు:

1. ఎన్నో సంవత్సరాల సునిశిత అధ్యయనం ద్వారా ఖండాలు, మహాసముద్రాలు కూడా “ఫలకాలు” అనే అతి పెద్ద రాళ్ళ మీద ఉన్నాయని శాస్త్రజ్ఞులు తెలుసుకున్నారు.
2. భూమిలో పెద్ద ఫలకాలు, అనేక చిన్న ఫలకాలు ఉన్నాయి.
   పెద్ద ఫలకాలకు ఉదా : ఆఫ్రికా, ఉత్తర అమెరికా, దక్షిణ అమెరికా, ఇండో – ఆస్ట్రేలియా, అంటార్కిటిక్, యూరేసియా, పసిఫిక్. చిన్న ఫలకాలకు ఉదా : నాజ్ కా, అరేబియా వంటివి.
3. ఈ ఫలకాలు వాస్తవంగా మధ్య పొరమీద తేలుతూ ఉంటాయి. ఇవి నిరంతరం నెట్టబడుతూ ఉంటాయి.
4. అందువల్ల అవి మెల్లగా కదులుతూ ఉంటాయి.
5. అవి చాలా నిదానంగా కదులుతూ ఉంటాయి. కాబట్టి వాటి కదలిక మనకు తెలియదు.
6. ఈ కదలిక ఫలితంగా ఒక ఫలకం పక్కనున్న మరొక ఫలకాన్ని నెడుతూ ఉంటుంది.
7. రెండు ఫలకాలు కలిసే చోట ఒకదానినొకటి నెట్టుకుంటాయి. ఒక దాని మీద మరొకటి ఎంతో ఒత్తిడి చూపుతుంది.
8. ఒక ఫలకం కిందికి మధ్య పొరలోకి వెళితే మరొక ఫలకం పైకి నెట్టబడి పర్వత శ్రేణులు ఏర్పడతాయి.
9. ఈ ఫలకాల కదలికను ఫలక చలనాలు అంటారు. ఈ ప్రక్రియ వల్ల భూకంపాలు వంటివి సంభవిస్తాయి.

ప్రశ్న 5.
నదీ ప్రభావం వల్ల ఏర్పడే భూస్వరూపాలను పేర్కొనండి. (AS1)
జవాబు:
నదీ ప్రభావం వల్ల ఏర్పడే భూస్వరూపాలు :

1. ఎత్తైన కొండలలో నది పుట్టిన చోటు నుంచే దాని ప్రభావం మొదలవుతుంది.
2. వాలు ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో నదీ ప్రవాహం వేగంగా ఉండి కొండను నిలువుగా కోతకు గురిచేస్తుంది.
3. దీని ఫలితంగా లోతైన లోయ ఏర్పడుతుంది. ఇది కింద సన్నగా పైగా వెడల్పుగా ఉంటుంది. దీనిని సాధారణంగా “V” ఆకారపు లోయ అంటారు.
4. రాళ్ళు చాలా గట్టిగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నది తన ప్రవాహ మార్గాన్ని సన్నటి, లోతైన లోయగా కోస్తుంది.
5. దీని అంచులు నిటారుగా ఉంటాయి. వీటిని “గార్జెస్” అంటారు.
6. మరొక ముఖ్యమైన రూపాన్ని ‘అగాధదరి అంటారు. దీనిలో నది అంచులు తీవ్ర వాలుతో చాలా లోతుకు కోతకు గురవుతాయి. అగాధదరిలో కింద కంటే పై భాగం ఎక్కువ వెడల్పుగా ఉంటుంది.
7. వాలులో తేడాలు బాగా ఎక్కువగా ఉండే పర్వత ప్రాంతాలలో జలపాతాలు అధిక సంఖ్యలో ఉంటాయి.
8. జలపాతంలో నీళ్లు ఎంతో శక్తితో కిందకు పడతాయి. ఆ నీళ్లు కిందపడే చోట “దుముకు మడుగు” ఏర్పడుతుంది.
9. నదికి వరదలు వచ్చినపుడు అది నేలను కోతకు గురిచేస్తుంది. వరద తగ్గుముఖం పట్టినపుడు కోసిన మట్టిని వేరేచోట మేట వేస్తుంది. దీనిని “ఒండ్రు” అంటారు.
10. మెలిక తిరిగిన భాగం నది నుంచి తెగిపోయి ఒక చెరువులాగా ఏర్పడుతుంది. ఇటువంటి వాటిని ‘ఆక్స్ బౌ సరస్సు’ అంటారు.
11. సముద్రాన్ని నది చేరుకున్నప్పుడు దాంట్లో మేటవేయని రేణువులు ఉంటే అవి నదీ ముఖంలో మేట వేయబడి డెల్టా ప్రాంతం ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 6.
కింద పేర్కొన్న విధంగా పట్టిక తయారుచేసి సమాచారాన్ని నింపండి. భూమి బయటి మార్పుల నేపథ్యంలో మీకు కనిపించే తేడాలు, పోలికలను వివరించడానికి ఒక పేరా రాయండి. (AS3)
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
మీ పరిసరాల్లో హిమానీనదాలు ఎందుకు కనిపించవు? (AS1)
జవాబు:

1. హిమాలయాలు, ఆల్బ్ వంటి బాగా చలిగా ఉండే ప్రాంతాలలో మంచు బాగా కురుస్తుంది.
2. అక్కడ వర్షానికి బదులు మంచు కురుస్తుంది.
3. మంచు పోగుబడి గడ్డగా మారుతుంది.
4. అలా పోగుపడుతున్న క్రమంలో అది కింది వైపు మెల్లగా కదలటం మొదలు పెడుతుంది.
5. అలా ప్రయాణించి కొంచెం వెచ్చగా ఉండే ప్రాంతాన్ని చేరుకునే సరికి మంచు కరిగి చిన్న నది మొదలవుతుంది.
6. హిమాలయాలలోని గంగోత్రి హిమానీనదం నుంచి గంగానది ఈ విధంగానే ఏర్పడుతుంది.
7. మా పరిసరాల్లో హిమానీనదాలు ఎందుకు లేవు అనగా ఇక్కడ హిమాలయాలు, ఆల్బ్ వంటి బాగా చలిగా ఉండే ప్రాంతాలు లేవు.
8. అందువలన మా ప్రాంతాల్లో హిమానీనదాలు లేవు.

ప్రశ్న 8.
బీలు ఎలా ఏర్పడతాయి? కొన్ని బీచ్ పేర్లు రాయండి.
జవాబు:
సముద్ర అలలు తీరం వెంట మేటవేసే పదార్థాల వల్ల బీచ్లు ఏర్పడతాయి.
ఉదా: విశాఖపట్టణంలోని రామకృష్ణ బీచ్
మచిలీపట్నంలోని మంగినపూడి బీచ్
చెన్నైలోని మెరీనా బీచ్

ప్రశ్న 9.
ఏడారుల విస్తరణకు మానవ జీవన విధానం ఏ విధంగా కారణమౌతున్నది?
జవాబు:
ఏడారుల విస్తరణకు మానవ జీవన విధానం ప్రధాన కారణం
కారణాలు :

1. పారిశ్రామిక విప్లవం తరువాత పరిశ్రమల స్థాపన సంఖ్య పెరిగింది.
2. పరిశ్రమల నుండి విడుదలయ్యే కార్బన్ మోనాక్సైడ్ వంటి వాయువుల వల్ల వాతావరణం వేడెక్కుతుంది.
3. అలాగే మానవుని రవాణా సాధనాల సంఖ్య, మోటారు వాహనాల సంఖ్య విపరీతంగా పెరిగింది.
4. దీంతో ఈ రవాణా సాధనాలు విడుదల చేసే కార్బన్ మోనాక్సైడ్ వంటి వాయువుల వల్ల వాతావరణం వేడెక్కుతుంది.
5. అలాగే మానవుని విలాస జీవితానికి ఆలవాలమైన రిఫ్రిజిరేటర్లు, కూలర్లు, ఎయిర్ కండిషన్స్ సంఖ్య నానాటికి పెరుగుతుండడంతో అవి విడుదలచేసే వాయువుల వల్ల కూడా వాతావరణం వేడెక్కుతుంది.

ఈ విధంగా వాతావరణం వేడెక్కడం వల్ల వర్షపాతం తగ్గిపోతుంది. వర్షపాతం తగ్గిపోవడం వల్ల భూ ఉపరితలం ఎడారిగా మారిపోతుంది. కావున ఎడారుల విస్తరణకు మానవ జీవన విధానం ప్రధాన కారణం.

ప్రశ్న 10.
ఇవి ఏ శ్రేణి భూస్వరూపాలలో తెలియజేయండి. (AS1)
జవాబు:

భూ స్వరూపం	భూస్వరూప శ్రేణి
1. హిమాలయ పర్వతాలు	రెండవ శ్రేణి భూస్వరూపం
2. పసిఫిక్ మహాసముద్రం	మొదటి శ్రేణి భూస్వరూపం
3. ఆసియా ఖండం	మొదటి శ్రేణి భూస్వరూపం
4. బైసన్ గార్జ్	మూడవ శ్రేణి భూస్వరూపం
5. జోగ్ జలపాతం	మూడవ శ్రేణి భూస్వరూపం
6. రాఖీ పర్వతాలు	రెండవ శ్రేణి భూస్వరూపం
7. హిందూ మహాసముద్రం	మొదటి శ్రేణి భూస్వరూపం
8. గొప్ప విధీర్ణధరి	మూడవ శ్రేణి భూస్వరూపం

ప్రశ్న 11.
పటం – 2ను చూసి ప్రపంచ పలకలను గీయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 12.
ఓ నెం. 20 లోని (ప్రవహిస్తున్న …….. క్రమక్షయం అని అంటారు) క్రమక్షయం పేరాను చదివి వాఖ్యానించండి. (AS2)
జవాబు:
ప్రవహిస్తున్న నీటికి, గాలికి ఎంతో శక్తి ఉంటుంది. అది రాళ్ళను నిదానంగా కరిగించి వేస్తుంది. మట్టి పై పొరలను తొలగించివేస్తుంది. వాన, నది, ప్రవహిస్తున్న భూగర్భజలం, సముద్ర అలలు, హిమానీ నదులు వంటి అనేక రూపాలలో నీళ్ళు ప్రభావం చూపుతాయి. గాలి కూడా స్థిరమైన గాలులు, ఈదురు గాలులు, తుపాను గాలులు వంటి అనేకరూపాలను తీసుకుంటుంది. గాలి, నీటి శక్తుల కారణంగా భూమి ఉపరితలం పై పొరలు కొట్టుకుపోవడాన్ని క్రమక్షయం అని అంటారు.

9th Class Social Studies 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు InText Questions and Answers

9th Class Social Textbook Page No.14

ప్రశ్న 1.
బెరైటీస్, బొగ్గు వంటి ఖనిజాల తవ్వకం గురించి మీరు చదివారు. ఇది శిలావరణాన్ని, జలావరణాన్ని, వాతావరణాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది?
జవాబు:
శిలావరణాన్ని ప్రభావితం చేసే విషయం :
శిలలను కూడా ధ్వంసం చేసి బెరైటీస్, బొగ్గు వంటి ఖనిజాలను వెలికి తీస్తున్నారు.

జలావరణాన్ని ప్రభావితం చేసే విషయం :
బొగ్గు వలన జలావరణం కలుషితం అవుతుంది. జలావరణం వలన బెరైటీస్ గనులు దెబ్బతింటున్నాయి.

వాతావరణాన్ని ప్రభావితం చేసే విషయం :
బొగ్గు, బెరైటీస్ వలన వాతావరణం కలుషితం అవుతుంది.

ప్రశ్న 2.
రోగాలు నయం చేయడానికి మనుషులు అధిక సంఖ్యలో యాంటిబయాటిక్ మందులు తీసుకుంటున్నారు. ఇది శిలావరణాన్ని, జలావరణాన్ని, వాతావరణాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది?
జవాబు:

1. మనుషులు అధిక సంఖ్యలో తీసుకునే యాంటిబయాటిక్ మందులు తయారుచేసే ఫ్యాక్టరీలు వివిధ రకాల రసాయనాలను విడుదల చేస్తాయి.
2. ఈ రసాయనాల వలన శిలావరణం, జలావరణం, వాతావరణాల సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది.
3. మనుషులు వీటిని అధికంగా వాడటం వలన కొన్ని సూక్ష్మజీవులు, వైరస్లు నశించిపోతాయి. మరికొన్ని వాతావరణంలోనికి విడుదల చేయబడతాయి. తద్వారా భూమ్యావరణములు కలుషితమవుతాయి.

ప్రశ్న 3.
అనేక శాస్త్రీయ పదాల మూలాలు గ్రీకు భాషలో ఉండటం మీరు గమనించి ఉంటారు. ఇలా ఎందుకు ఉంది? మీ టీచరుతో చర్చించండి.
జవాబు:
శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగాలకు మూలం గ్రీకు నాగరికత. గ్రీకు భాష కూడా ప్రాచీనమైనది. గ్రీకు తత్త్వవేత్తలు ఆయా ఆంశాలను గురించి వివరించి చెప్పడమే గాక ప్రయోగ పూర్వకంగా ఋజువు చేయడానికి ప్రయత్నించారు. అందువలన ప్రాచీన పదాలు ఎక్కువగా గ్రీకు భాష నుండి ఉద్భవించాయి.

9th Class Social Textbook Page No.15

ప్రశ్న 4.
వాన ఎలా పడుతుంది?
జవాబు:
భూమి ఉపరితలంపై ఉన్న నీరు ఆవిరై మేఘంగా ఏర్పడి, ఆ మేఘాలు చల్లదనానికి నీటిని నిల్వ ఉంచుకోక వర్షం రూపంలో భూమిపైకి మరల నీటిని వదులుతాయి. ఆ విధంగా వర్షం కురుస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
డెల్టాలు ఎలా ఏర్పడతాయి?
జవాబు:
సముద్రాన్ని నది చేరుకున్నప్పుడు దాంట్లో మేటవేయని రేణువులు ఉంటే అవి నదీ ముఖంలో మేటవేయబడి డెల్టా ప్రాంతం ఏర్పడుతుంది. ఈ ప్రాంతం గ్రీకు అక్షరం డెల్టా (A) రూపంలో ఉంటుంది. కాబట్టి దానికి ఆ పేరు వచ్చింది.

ప్రశ్న 6.
భూకంపాలు, అగ్నిపర్వతాలు ఎలా సంభవిస్తాయి?
జవాబు:
భూకంపాలు సంభవించే విధానం :

1. భూమికి సంబంధించి ఫలకాలు వాస్తవంగా మధ్య పొర మీద తేలుతూ ఉంటాయి.
2. ఇవి నిరంతరం నెట్టబడుతూ ఉంటాయి. అందుకే అవి మెల్లగా కదులుతూ ఉంటాయి.
3. అవి చాలా నిదానంగా కదులుతూ ఉంటాయి. కాబట్టి వాటి కదలిక మనకు తెలియదు.
4. ఈ కదలిక ఫలితంగా ఒక ఫలకం పక్కనున్న మరొక ఫలకాన్ని నెడుతూ ఉంటుంది.
5. రెండు ఫలకాలు కలిసేచోట ఒకదానినొకటి నెట్టుకుంటాయి.
6. ఒక దాని మీద మరొకటి ఎంతో ఒత్తిడి చూపుతుంది.
7. ఒక ఫలకం కిందికి మధ్య పొరలోకి వెళితే మరొక ఫలకం పైకి నెట్టబడి పర్వత శ్రేణులు ఏర్పడతాయి.
8. ఈ ఫలకాల కదలికను ఫలక చలనాలు అంటారు. ఈ ప్రక్రియ వల్ల భూకంపాలు వంటివి సంభవిస్తాయి.

అగ్నిపర్వతాలు సంభవించే విధానం :
భూ గర్భంలోని శిలాద్రవం అనుకూల పరిస్థితులలో గొట్టం వలె ఉండే భాగాల నుండి బయటకు వస్తుంది. బయటికి ప్రవహించిన శిలాద్రవం ముఖద్వారం చుట్టూ ఘనీభవించి ఒక శంఖాకార పర్వత నిర్మాణంగా ఏర్పడుతుంది. దీనినే అగ్ని పర్వతం అంటారు.

ప్రశ్న 7.
కొండలు ఎందుకు ఉన్నాయి?
జవాబు:
ఒక ఫలకను ఇంకొక ఫలక నెట్టడం వలన కొండలు ఏర్పడుతున్నాయి.

ప్రశ్న 8.
నదుల వెంట లోయలు, అగాధాలు వంటివి ఎందుకు ఉన్నాయి?
జవాబు:

1. వాలు ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నదీ ప్రవాహం వేగంగా ఉండి కొండను నిలువుగా కోతకు గురిచేస్తుంది. దీని ఫలితంగా లోతైన లోయ ఏర్పడుతుంది. అందువల్ల నదుల వెంట లోయలు ఏర్పడతాయి.
2. రాళ్ళు చాలా గట్టిగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నది తన ప్రవాహ మార్గాన్ని సన్నటి లోతైన లోయగా కోస్తుంది. దీని అంచులు నిటారుగా ఉంటాయి. అగాధాలలో పైన ఎక్కువ వెడల్పుగాను, కింద భాగం సన్నగాను ఉంటాయి. అందువల్ల అగాధాలు వంటివి కూడా నదుల వెంట ఉంటాయి.

ప్రశ్న 9.
గాలులు ఎలా వీస్తాయి?
జవాబు:
గాలులు ఎల్లప్పుడు అధిక పీడన ప్రాంతం నుండి అల్ప పీడన ప్రాంతం వైపు వీస్తాయి.

9th Class Social Textbook Page No.17

ప్రశ్న 10.
హిమాలయ, ఆండిస్, రాకీ పర్వత శ్రేణులను పటం మీద గుర్తించండి. అవి అక్కడే ఎందుకు ఏర్పడ్డాయి? కారణాలు సూచించండి.
జవాబు:

1. హిమాలయాలు ఏర్పడటానికి కారణం :
యూరేసియా ఫలకాన్ని ఇండియా ఫలకం నెట్టటం వల్లనే హిమాలయ పర్వతాలు ఏర్పడ్డాయి.

2. అండీస్ పర్వతాలు ఏర్పడటానికి కారణం :
దక్షిణ అమెరికా ఫలకాన్ని ఇండో- ఆస్ట్రేలియా ఫలకం నెట్టటం వల్లనే ఆండీస్ పర్వతాలు ఏర్పడ్డాయి.

3. రాకీ పర్వతాలు ఏర్పడటానికి కారణం :
ఉత్తర అమెరికా ఫలకాన్ని యూరేసియా ఫలకం నెట్టటం వల్లనే రాకీ పర్వతాలు ఏర్పడ్డాయి.

ప్రశ్న 11.
భూమి మీద శిలలు అన్నీ మహాసముద్ర మధ్యమిట్ట ప్రాంతంలోనే ఏర్పడ్డాయా?
జవాబు:
భూమి మీద గుట్టలన్నీ మహసముద్ర మధ్యమిట్ట ప్రాంతంలోనే ఏర్పడ్డాయి.

1. సముద్రాలలోని భూమి పై పొరను అధ్యయనం చేస్తున్న భూ శాస్త్రజ్ఞులు పసిఫిక్ మహాసముద్రం వంటి కొన్ని మహా సముద్రాలలోని, మధ్య భాగంలో మిట్టలు, పర్వత శ్రేణులు ఉన్నాయని కనుగొన్నారు.
2. మధ్య పొరల నుంచి పైకి లేచే లావా వల్ల ఇవి ఏర్పడుతున్నాయి.
3. మిట్టప్రాంతంలో నేలపైకి నెట్టబడి బీటలు వారటం వల్ల బసాల్ట్ రాళ్ళతో కూడిన సముద్రపు కొత్తనేల తయారవుతుంది.
4. ఆ తరువాత ఇది మిట్టనుంచి రెండు వైపులా పక్కలకు విస్తరిస్తుంది. అంటే మన భూమి మీద మహాసముద్ర మధ్య ప్రాంతంలోని మిట్టలలో అత్యంత తాజాగా ఏర్పడిన పై పొర ఉంటుంది.

ప్రశ్న 12.
భూగర్భవేత్తలు హిమాలయాల్లో సముద్ర జీవుల శిలాజాలను కనుగొన్నారు. వీటిల్లో చాలా వాటిని ‘సాలగ్రామాలు’ (శివలింగాకారంలో) గా ఇళ్లల్లో పూజిస్తారు. ఈ శిలాజాలు హిమాలయాల్లో ఎందుకు ఉన్నాయి?
జవాబు:

1. ఖండఫలకాలు జరిగేటప్పుడు ఖండాల అంచులలో ఉన్న శిలాద్రవం పైకి వచ్చి పర్వతాలు ఏర్పడతాయి.
2. హిమాలయాలు ప్రపంచంలో నూతన ముడుత పర్వతాలు.
3. యురేసియా ఫలకాన్ని ఇండియా ఫలకం నెట్టడం వల్లనే హిమాలయ పర్వతాలు ఏర్పడ్డాయి.
4. కనుక సముద్ర జీవుల శిలాజాలు నూతనంగా ఏర్పడిన హిమాలయాల్లోనే ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 13.
భూమి మీద జరుగుతున్న ఇటువంటి పెనుమార్పులు మన అనుభవంలోకి ఎందుకు రావటం లేదు? అవి మనల్ని ప్రభావితం చేయకపోవడంవల్లనా? ఈ మార్పులు అసలు మనల్ని ఏరకంగానైనా ప్రభావితం చేస్తాయా?
జవాబు:
భూమి మీద జరుగుతున్న ఇటువంటి పెనుమార్పులు కొన్ని వందల, వేల సంవత్సరాలకు జరుగుతుంటాయి. అప్పటికి మానవుల జీవిత కాలం చాలదు. అందువల్ల అవి మన అనుభవంలోకి రావడం లేదు. అవి మనల్ని ప్రభావితం చేయటం లేదు. ఈ మార్పులు మనల్ని మన తరువాత తరాల్ని అనేక రకాలుగా ప్రభావితం చేస్తాయి. జీవన విధానాన్ని మార్చివేస్తాయి.

9th Class Social Textbook Page No.19

ప్రశ్న 14.
అగ్నిపర్వతం పేలుడు వల్ల ఆ ప్రాంతంలో సంభవించే నష్టాలను ఊహించి రాయండి.
జవాబు:
అగ్నిపర్వతాలు పేలడం వల్ల ఆ ప్రాంతంలో సంభవించే నష్టాలు :

1. అగ్ని పర్వతాలు పేలడం వల్ల సమీప ప్రాంతాలలో కూడా ధన, ప్రాణ నష్టాలు సంభవిస్తాయి.
2. పంటలు నాశనమౌతాయి, జలాలు కలుషితమౌతాయి.
3. బూడిద, అనేక రకాల వాయువులు, ధూళితో వాతావరణం కలుషితమవుతుంది.

9th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 15.
శిలలోని అంతర్భాగం బయటిభాగం కంటే ఎందుకు కఠినంగా ఉంటుంది?
జవాబు:
శిలలోని అంతర్భాగం బయటిభాగం కంటే కఠినంగా ఉండటానికి గల కారణాలు :

1. రాళ్ళు వేడెక్కినప్పుడు వ్యాకోచిస్తాయి. చల్లబడినప్పుడు సంకోచిస్తాయి.
2. ఇది ప్రతి పగలూ, రాత్రి, వేసవి, శీతా కాలాల్లో సంవత్సరాల తరబడి జరుగుతూ ఉంటుంది.
3. పైన ఉన్న రాళ్ళు సంకోచించి, వ్యాకోచించి తిరిగి సంకోచిస్తూ ఉండటం వల్ల అవి పెళుసుగా మారి ముక్కలవుతాయి.
4. నీళ్ళు, గాలిలోని తేమ కూడా ఈ ప్రక్రియకు దోహదం చేస్తుంది.
5. అందువలన అంతర్భాగం గట్టిగా ఉంటుంది.

9th Class Social Textbook Page No.21

ప్రశ్న 16.
ఆనకట్టలు కట్టటానికి గార్జెస్ అనువుగా ఉంటాయి. ఎందుకో చెప్పండి.
జవాబు:

1. రాళ్ళు (శిలలు) చాలా గట్టిగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నది తన ప్రవాహ మార్గాన్ని సన్నటి, లోతైన లోయగా కోస్తుంది. దీని అంచులు నిటారుగా ఉంటాయి. వీటిని గార్జెస్ అంటారు.
2. గార్జెస్ వద్ద ఆనకట్టలు కట్టడానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది. కారణం
3. నదులు సన్నగా ఉంటాయి.
4. రెండు వైపులా నిటారుగా రాళ్ళు ఉంటాయి. ఇవి కోతకు గురికాకుండా ఆనకట్టలు ఉంటాయి.
5. అందువల్ల ఇవి ఆనకట్టలు నిర్మించడానికి అనుకూలంగా ఉంటాయి.

9th Class Social Textbook Page No.22

ప్రశ్న 17.
జలపాతాలు ఎలా ఉపయోగపడతాయో వివరించండి.
జవాబు:

1. వినోద పర్యటనానికి ఉపయోగపడతాయి.
2. జలవిద్యుత్ ప్రాజెక్టులు నిర్మించడానికి అనువుగా ఉంటాయి.

ప్రశ్న 18.
మన రాష్ట్రంలోని జలపాతాల వివరాలు సేకరించండి.
జవాబు:

1. విశాఖపట్టణం జిల్లాలోని రణజిల్లెడ జలపాతం.
2. గుంటూరు జిల్లాలోని మాచర్ల వద్ద ఎత్తిపోతల జలపాతం.

ప్రశ్న 19.
కొన్ని జలపాతాల చిత్రాలు సేకరించండి.
జవాబు:

9th Class Social Textbook Page No.23

ప్రశ్న 20.
పర్వత, మైదాన ప్రాంతాలలో నదీ ప్రవాహంలోని పోలికలు, తేడాలు పేర్కొనండి. ఈ రెండింటి మధ్య సంబంధం ఏమిటి?
జవాబు:
పర్వత ప్రాంతాలు :

1. వాలు ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో నదీ ప్రవాహం వేగంగా ఉండి కొండను నిలువుగా కోతకు గురిచేస్తుంది.
2. ‘V’ ఆకారపు లోయలను ఏర్పరుస్తాయి.
3. రాళ్ళు చాలా గట్టిగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నది తన ప్రవాహ మార్గాన్ని సన్నటి లోతైన లోయగా కోస్తుంది. వీటిని గార్డెన్ అంటారు.
4. వాలులో తేడాలు బాగా ఎక్కువగా ఉండే పర్వత ప్రాంతాలలో జలపాతాలు అధిక సంఖ్యలో ఉంటాయి.

మైదాన ప్రాంతాలు :

1. మైదాన ప్రాంతంలో వాలు చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి నదీ ప్రవాహ వేగం తగ్గుతుంది.
2. అప్పుడు బరువైన రేణువులను తీసుకువెళ్ళే శక్తి నదికి ఉండదు.
3. నదికి వరదలు వచ్చినపుడు అది నేలను కోతకు గురిచేస్తుంది.
4. వరద తగ్గుముఖం పట్టినపుడు కోసిన మట్టిని వేరేచోట మేట వేస్తుంది.
5. మైదాన ప్రాంతాలలో నది తరచూ తన ప్రవాహ దారిని మారుస్తూ ఉంటుంది.
6. మైదాన ప్రాంతాలలో నదులు డెల్టాలను ఏర్పరచుతాయి.

రెండింటి మధ్య సంబంధం :

1. కొండలలో పడిన వర్షపు నీరు నదులలో ప్రవహించి మైదాన ప్రాంతాలలో డెల్టాలను ఏర్పాటు చేయడానికి అవకాశం ఉంటుంది.
2. కొండల ప్రాంతంలో నదీప్రవాహ వేగం ఎక్కువగా ఉండటం వలన సారవంతమైన పై పొర కొట్టుకు వచ్చి మైదాన ప్రాంతాలలో నదీ ప్రవాహ వేగం తక్కువగా ఉంటుంది కాబట్టి దానిని అక్కడ మేట వేయగలదు.
3. దాని వలన సారవంతమైన మైదానాలు ఏర్పడి తద్వారా పంటలు బాగా పండటానికి అవకాశం ఉంటుంది.

ప్రశ్న 21.
పర్వత ప్రాంతాలతో పోలిస్తే వరద మైదానాలు మానవ ఆవాసానికి ఎందుకు అనువుగా ఉంటాయి?
జవాబు:

1. కొండ ప్రాంతాలు ఎత్తైన ప్రాంతాలు. ఇవి మానవ నివాసానికి అనువైన ప్రాంతాలు కావు.
2. ఇవి ఎగుడు దిగుడు స్థలాకృతులను కలిగి ఉంటాయి.
3. అందువలన వ్యవసాయం చేయడానికి, పంటలు.పండించడానికి అనువైనవి కావు.
4. శిలా నిర్మితమై ఉంటుంది. కాబట్టి మొక్కలు నాటటానికి అనుకూలంగా ఉండవు.
5. అదే వరద మైదానాలు అయితే బల్లపరుపుగా ఉంటాయి.
6. విశాలంగా ఉంటాయి. నీటిని నిలువ చేసుకోడానికి అనుకూలంగా ఉంటాయి.
7. సారవంతమైన నేలలు ఉంటాయి.
8. పంటలు సమృద్ధిగా పండుతాయి.
9. ఇళ్లు నిర్మించడానికి అనుకూలంగా ఉంటాయి. నివాస యోగ్యాలుగా ఉంటాయి. కనుక ప్రజలు కొండ ప్రాంతాల్లో కన్నా మైదాన ప్రాంతాలలోనే ఎక్కువగా నివసిస్తారు.

ప్రశ్న 22.
వరద మైదానాలలో ఉండటంలోని ప్రమాదాలు ఏమిటి?
జవాబు:
వరద మైదానాలలో ఉండటంలోని ప్రమాదాలు :

1. తరచుగా వరదలు వస్తాయి.
2. పంటలు పాడైపోతాయి.
3. ఒక్కొక్కసారి చెట్లు, ఇళ్లు కూలిపోతాయి.
4. జంతువులు, వస్తువులు కొట్టుకుపోతాయి.
5. ప్రాణనష్టం, ఆస్తినష్టం జరుగుతుంది.
6. కనుక వరద మైదానాలలో ఉండటం వలన పై ప్రమాదాలు ఎదురవుతాయి.

ప్రశ్న 23.
కొండ లేదా వరద మైదానాల్లో నివసిస్తున్న ప్రజల గురించి మీరు చదివిన దానిని గుర్తుకు తెచ్చుకోండి.
జవాబు:

1. కొండ ప్రాంతాలలో గిరిజనులు, ఆదిమ వాసులు నివసిస్తారు.
2. వారికి అంతగా నాగరికత తెలియదు.
3. ఇప్పుడిప్పుడే పోడు వ్యవసాయం చేస్తున్నారు.
4. అటవీ ఉత్పత్తులపై ఆధారపడి జీవనం కొనసాగిస్తారు.
5. రవాణా సౌకర్యాలను కల్పించడం కష్టంతో కూడుకున్న పని.
6. మైదాన ప్రాంతాలలో నాగరీకులు నివసిస్తారు.
7. అధునాతన, వ్యవసాయ పరికరాలను ఉపయోగించి వ్యవసాయం చేస్తారు.
8. అధిక దిగుబడులను సాధిస్తారు.
9. అధునాతన రవాణా సౌకర్యాలను సులభంగా ఏర్పాటు చేసుకోవచ్చు.
10. పరిశ్రమలను స్థాపించవచ్చు. పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులను ఉత్పత్తి చేయవచ్చు.

9th Class Social Textbook Page No.25

ప్రశ్న 24.
లోయస్ మైదానాలను డెల్టాతో పోల్చండి. వాటి మధ్య పోలికలు తేడాలు ఏమిటి?
జవాబు:
లోయస్ మైదానాలు:

1. మెత్తగా ఉండే దుమ్ము ఎడారులను దాటి, కొట్టుకెళ్ళి పక్క భూముల మీద పడుతుంది. ఇటువంటి నేలను ”లోయస్” అంటారు.
2. ఇది చక్కటి ఒండ్రు. దీంట్లో సున్నం చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది.
3. రేణువులు ఒకదానితో ఒకటి అతుక్కుని ఉండి అదే సమయంలో దానికి నీళ్లు బాగా ఇంకిపోయే గుణముంటుంది.
4. లోయస్ మేటతో ఏర్పడిన మైదానాలను లోయస్ మైదానాలు అంటారు.

డెల్టాలు :
1. సముద్రాన్ని నది చేరుకునేటప్పుడు దాంట్లో మేట వేయని రేణువులు ఉంటే అవి నదీ ముఖంలో మేట వేయబడి డెల్టా ప్రాంతం ఏర్పడుతుంది.

ఈ ప్రాంతం గ్రీకు అక్షరం డెల్టా (∆) రూపంలో ఉంటుంది. కాబట్టి దానికి ఆ పేరు వచ్చింది.

పోలికలు :

1. రెండూ ఇసుక రేణువులతో ఏర్పడినవే.
2. రెండింటిలోనూ నీరు త్వరగా ఇంకిపోతుంది.
3. రెండింటిలోనూ ఒండ్రు ఉంటుంది.

తేడాలు :

లోయస్ మైదానాలు	డెల్టా
1. లోయస్ దుమ్ముతో ఏర్పడినది.	1. డెల్టా నదులు తీసుకొచ్చిన ఒండ్రుతో ఏర్పడినది.
2. లోయలో సున్నం ఉంటుంది.	2. డెల్టాలలో గవ్వల రూపంలో సున్నం ఉంటుంది.
3. లోయలో నీరు ఎక్కువగా ఇంకిపోతుంది.	3. డెల్టాలలో నీరు ఎక్కువగా ఇంకిపోదు. నదులు ఎల్లప్పుడు ప్రవహిస్తూ ఉంటాయి. కాబట్టి నీరు ఎక్కువగా ఉంటుంది.

ప్రాజెక్టు

ప్రశ్న 1.
వివిధ వార్తాపత్రికలు, మ్యాగజైన్స్ ద్వారా భూకంపాలు, అగ్ని పర్వతాలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని సేకరించి ఒక క్రమంలో అమర్చండి. ఇవి ఏ విధంగా ఏర్పడతాయి? మానవ జీవనాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయి?
జవాబు:
అగ్ని పర్వతాలు ఎలా ఏర్పడతాయి అనగా :

1. భూమి లోపలికి పోయేకొలది ప్రతి 32 మీటర్లకు 1°C ఉష్ణోగ్రత పెరుగుతుంది.
2. అందువల్ల భూమిలోపల కొన్ని ప్రదేశాలలో శిలలు కరిగిపోయి శిలాద్రవంగా (మాగ్మా) గా మారతాయి.
3. ఈ మాగ్మా పైన కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ లాంటి వాయువులు ఉత్పత్తి అయి యుగ్మాను ఒత్తిడి చేసినందున మాగ్మా బలహీనంగా ఉన్న భూ పొరలను చీల్చుకుంటూ ఒక రంధ్రం చేస్తూ బయటపడి శంఖువు ఆకారంలో ఘనీభవించి అగ్ని పర్వతాలు ఏర్పడతాయి.

మానవ జీవనాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయి. అనగా

1. అగ్ని పర్వతాలు ఉద్భేదనము చెందిన ప్రాంతాలలోనూ సమీప పరిసర ప్రాంతాలలో కూడ ధన, ప్రాణ నష్టాలు సంభవిస్తాయని మనందరకూ తెలుసు.
2. అయితే ఆ తరువాత ఎంతోకాలంపాటు ఈ అగ్నిపర్వతాలు ఉద్భేదనము ఫలితంగా మానవ జాతి అనేక విధాలుగా లాభం పొందుతుంది.
3. ఈ ఉద్భేదనము ఫలితముగా భూమి లోతుల నుండే విలువైన ఖనిజాలు భూమి ఉపరితలానికి దగ్గరగా తీసుకుని రాబడతాయి.
4. ఈ ప్రదేశాలలో సారవంతమైన నేలలు ఏర్పడతాయి.
   ఉదా : భారతదేశంలోని డెక్కన్ ట్రాప్స్ ప్రాంతంలో ఏర్పడిన నల్లరేగడి నేలలు నూనెగింజలు, ప్రత్తి మొదలైన వాణిజ్య పంటలకు నిలయాలుగా ఉన్నాయి.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 2nd Lesson ఘర్షణ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 2nd Lesson Questions and Answers ఘర్షణ

8th Class Physical Science 2nd Lesson ఘర్షణ Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
“ఘర్షణ మానవాళికి మిత్రుడు మరియు విరోధి” ఈ వాక్యాన్ని నీవు సమర్థిస్తావా? ఉదాహరణలతో వివరింపుము. (AS1)
జవాబు:
“ఘర్షణ మానవాళికి మిత్రుడు మరియు విరోధి” ఈ వాక్యాన్ని నేను సమర్థిస్తాను.

ఘర్షణ మానవాళికి మిత్రుడు అనుటకు ఉదాహరణలు :

1. ఘర్షణ వలన మనం నడవగలుగుతున్నాము మరియు పరుగెత్తగలుగుతున్నాము.
2.  వాహనాలను నడుపగలుగుతున్నాము.
3. వడ్రంగి చెక్క తలాలను నునుపు చేయగలుగుతున్నాడు.
4. కాగితంపై పెన్నుతో మరియు బ్లాక్ బోర్డ్ పై చాక్ పీతో వ్రాయగలుగుతున్నాము.
5. గోడకు మరియు చెక్కలకు మేకులను దించగలుగుతున్నాము.
6. భవనాలను నిర్మించగలుగుతున్నాము.
7. వస్తువులను పట్టుకోగలుగుతున్నాము.
8. వివిధ ఆటలు ఆడగలుగుతున్నాము.
9. బరువులను ఎత్తగలుగుతున్నాము.
10. మట్టిని తవ్వగలుగుతున్నాము.

ఘర్షణ మానవాళికి విరోధి అనుటకు ఉదాహరణలు :

1. ఘర్షణ వల్ల యంత్రభాగాలలో పగుళ్లు వస్తాయి.
2. యంత్రభాగాలు అరిగిపోతాయి.
3. యంత్రభాగాలు వేడెక్కి పాడవుతాయి.
4. ఘర్షణ వలన శక్తి నష్టం జరుగుతుంది.
5. వాహనాల వడి తగ్గుతుంది.
6. యంత్రాల సామర్థ్యం తగ్గుతుంది.

ప్రశ్న 2.
ఆటగాళ్లు వేసుకొనే బూట్లకు అడుగు భాగంలో చిన్న, చిన్న బొడిపెలు ఎందుకుంటాయి? (AS1)
(లేదా)
అడుగున గాడులు ఉన్న బూట్లను క్రీడాకారులు ధరిస్తారు ఎందుకు?
జవాబు:
ఆటగాళ్లు వేసుకొనే బూట్లకు అడుగుభాగంలో చిన్న చిన్న బొడిపెలు ఉంటాయి. ఎందుకంటే

1. బూట్ల అడుగుభాగాన గల చిన్న, చిన్న బొడిపెలు ఘర్షణను పెంచుతాయి.
2. బొడిపెలు నేలను గట్టిగా పట్టి ఉంచి, సురక్షితంగా నడవడానికి, పరుగెత్తడానికి ఉపయోగపడతాయి.

ప్రశ్న 3.
సబ్బు నీళ్లు పడిన పాలరాతి బండలపై (మార్బుల్) నడవటం సులభమా? కష్టమా? ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
సబ్బు నీళ్ళు పడిన పాలరాతి బండలపై నడవటం కష్టము. ఎందుకంటే

1. సబ్బు నీళ్ళు పాలరాతి బండలపై ఘర్షణను తగ్గిస్తాయి. ఈ
2. కాబట్టి సబ్బు నీళ్ళు పడిన పాలరాతి బండలపై నడచినపుడు జారిపడిపోతారు.

ప్రశ్న 4.
ఘర్షణ తగ్గించడానికి నీవిచ్చే సూచనలు ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:

1. స్పర్శలో ఉండే వస్తువు తలాలు నునుపుగా ఉండాలి.
2. వస్తువులకు చక్రాలను ఉపయోగించాలి.
   ఉదా : సూట్ కేసులు, బ్యాగులు.
3. యంత్ర భాగాల మధ్య ఘర్షణను తగ్గించడానికి కందెనలను వాడాలి.
4. యంత్రాలలో భ్రమణంలో గల ఇనుప రాడ్ల మధ్య బాల్ బేరింగ్లను ఉపయోగించాలి.
5. ప్రవాహి ఘర్షణను తగ్గించడానికి వాహనాలను తగిన ఆకృతిలో నిర్మించాలి.

ప్రశ్న 5.
స్థైతిక ఘర్షణ వస్తువుల మధ్య ఉండాలంటే కావలసిన షరతులు ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:

1. తలాలు గరుకుగా ఉండాలి.
2. వస్తువు భారాలు (బరువు) ఎక్కువగా ఉండాలి.
3. వస్తువుపై అభిలంబ బలం ఎక్కువగా ఉండాలి.
4. వస్తువు ఉండే తలం క్షితిజ సమాంతరంగా ఉండాలి.
5. వస్తువులు ఉండే తలాలు పొడిగా (తడి లేకుండా) ఉండాలి.

ప్రశ్న 6.
స్థైతిక ఘర్షణ మనకు సహాయపడే సందర్భాలకు కొన్ని ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:

1. మనం కూర్చోవడానికి, పడుకోవడానికి మరియు నిలబడడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
2. భవన నిర్మాణంలో ఉపయోగపడుతుంది.
3. టేబుల్ పై వివిధ వస్తువులను ఉంచడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
   ఉదా : టి.వి., కంప్యూటర్.
4. అల్మరాలో వస్తువులను ఉంచడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
5. లైబ్రరీలో రాక్స్ నందు పుస్తకాలను ఉంచుటకు ఉపయోగపడుతుంది.
6. షాపులలో రాక్స్ నందు వివిధ రకాల వస్తువులను ఉంచడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
7. వాహనాలను నిలిపి ఉంచడానికి ఉపయోగపడుతున్నది.
8. టేబుళ్ళను, కుర్చీలను, సోఫాలను మరియు ఇతర సామగ్రిని నేలపై ఉంచుటకు ఉపయోగపడుతుంది.
9. నిశ్చలస్థితిలో ఉండే ప్రతి వస్తువూ సైతిక ఘర్షణను ఉపయోగించుకుంటుంది.

ప్రశ్న 7.
జారుడు ఘర్షణ ఉండే సందర్భాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వండి. (AS1)
జవాబు:

1. కేరమ్ బోర్డుపై పౌడరు చల్లి ఆట ఆడుతున్నప్పుడు, కేరమ్ కాయిన్ సులభంగా కదులుట.
2. తలుపు యొక్క మడత బందులు కదులుట.
3. టేబుల్ యొక్క సొరుగులు కదులుట.
4. పిండి మిల్లులో లేదా వడ్ల మిల్లులో ధాన్యం జారుట.
5. పార్కులలో జారుడు బల్లపై పిల్లలు జారుట.
6. బాల్ పాయింట్ పెన్నుతో కాగితంపై వ్రాయుట.
7. సైకిల్ పెడల్ తొక్కినపుడు చక్రాలు వేగంగా తిరుగుట.
8. బురదగా ఉన్న నేలపై నడుచుచున్నపుడు జారుట.
9. అరటిపండు తొక్కపై కాలు వేసినపుడు జారుట.
10. సబ్బు నీళ్ళు పడిన మార్బుల్ గచ్చు జారుట.

ప్రశ్న 8.
ఘర్షణ బలాన్ని ఎలా కొలుస్తారు? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఒక సన్నని తాడుకు చెక్క దిమ్మెను కట్టి గచ్చు నేలపై ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా స్ప్రింగ్ త్రాసుతో లాగండి.
2. ఇక్కడ స్ప్రింగ్ త్రాసు చెక్క దిమ్మెపై ప్రయోగించిన బలాన్ని కొలుచుటకు ఉపయోగపడుతుంది.
3. స్ప్రింగ్ త్రాసును బలంగా లాగినపుడు దానిలోని స్ప్రింగు సాగుతుంది. స్ప్రింగు త్రాసుపై అధిక బలాన్ని ప్రయోగించిన స్ప్రింగులో ఎక్కువ సాగుదలను గమనించవచ్చు. అనగా స్ప్రింగులో సాగుదల దానిపై ప్రయోగించిన బలానికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుంది.
4. స్ప్రింగ్ త్రాసును లాగి చెక్క దిమ్మెను కదిలించడానికి ఆ ప్రయత్నించండి.
5. చెక్క దిమ్మె కదలటానికి సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్పింగ్ త్రాసు రీడింగ్ ను నమోదు చేయండి.
6. ఈ స్థితిలో చెక్క దిమ్మెపై క్షితిజ సమాంతర దిశలో రెండు బలాలు పనిచేస్తాయి.
   
7. ఒకటి ఘర్షణ బలం (f), రెండవది ప్రయోగించిన బలం (F).
8. ఈ రెండు బలాలు చెక్క దిమ్మె కదులుటకు సిద్ధంగా ఉన్నపుడు సమాన పరిమాణంలో ఉంటూ వ్యతిరేక దిశలో ఉంటాయి.
9. కాబట్టి నమోదు చేసిన స్ప్రింగ్ త్రాసు రీడింగ్ ఘర్షణ బలానికి సమానం అవుతుంది.
10. ఈ విధంగా స్ప్రింగ్ త్రాసు రీడింగ్ తో ఘర్షణ బలంను తెలుసుకొనవచ్చును.
11. ఘర్షణ బలాన్ని “ట్రైబో మీటరు” (Tribometer) అను పరికరం ద్వారా కూడా తెలుసుకోవచ్చును.

ప్రశ్న 9.
కందెనలు ఏ విధంగా ఘర్షణను తగ్గిస్తాయి? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. స్పర్శలో ఉండే కదిలే భాగాల మధ్య కందెనలను పూస్తారు.
2. రెండు తలాల మధ్య కందెనలు పలుచని పొరలాగా మారి భాగాల మధ్య రాపిడిని తగ్గిస్తాయి.
3. కందెనలు స్పర్శలో ఉన్న భాగాల మధ్య చేరి వాటి చిన్న చిన్న ఎత్తుపల్లాల మధ్య బంధాలు ఏర్పడకుండా నిరోధిస్తాయి.
4. కావున వాటి కదలిక సులభమై ఘర్షణ తగ్గుతుంది.

ప్రశ్న 10.
ఘర్షణ బలాలు ఎన్ని రకాలో తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
ఘర్షణ బలాలు 3 రకాలు. అవి :

1. సైతిక ఘర్షణ బలం
2. జారుడు ఘర్షణ బలం
3. దొర్లుడు ఘర్షణ బలం

ప్రశ్న 11.
జారుడు ఘర్షణ, సైతిక ఘర్షణ కంటే ఎందుకు తక్కువ ఉంటుందో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. చెక్క దిమ్మె యొక్క కొక్కానికి ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా స్ప్రింగ్ త్రాసు కొక్కాన్ని తగిలించి టేబులుపై అమర్చండి.
2. స్ప్రింగ్ త్రాసును బలంగా లాగినపుడు అది, దానిపై ప్రయోగించిన బలాన్ని న్యూటన్లలో తెలుపుతుంది.
3. స్ప్రింగ్ త్రాసుపై బలాన్ని ఉపయోగించడం ద్వారా నిశ్చల స్థితిలో గల చెక్క దిమ్మెను కదల్చడానికి ప్రయత్నించండి.
4. చెక్క దిమ్మె కదలడానికి సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసులోని రీడింగ్ ను నమోదుచేయండి.
5. ఈ రీడింగ్ చెక్క దిమ్మె యొక్క సైతిక ఘర్షణ బలాన్ని తెలియజేస్తుంది.
6. ఈసారి స్ప్రింగ్ త్రాసుపై బలాన్ని ఉపయోగిస్తూ చెక్క దిమ్మెను సమవడితో కదిలేటట్లు చేయాలి.
7. చెక్క దిమ్మె సమవడిలో ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసు రీడింగ్ ను నమోదు చేయాలి.
8. ఇపుడు రీడింగ్ చెక్క దిమ్మె యొక్క జారుడు ఘర్షణ బలాన్ని తెలియజేస్తుంది.
9. పైన వచ్చిన సైతిక ఘర్షణ బలం, “జారుడు ఘర్షణ బలాల విలువలను పరిశీలించిన జారుడు ఘర్షణ బలం తక్కువగా ఉన్నదని తెలుస్తుంది.
10. పై ప్రయోగం ద్వారా జారుడు ఘర్షణ, స్టైతిక ఘర్షణ కంటే తక్కువగా ఉంటుంది అని నిరూపించబడినది.

ప్రశ్న 12.
శక్తి నష్టానికి ఘర్షణ ఎలా కారణమో ఉదాహరణలతో వివరించండి. ఘర్షణ ద్వారా జరిగే శక్తి నష్టాలను తగ్గించడానికి మీరు ఇచ్చే సలహాలు ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
1) శక్తి నష్టానికి ఘర్షణ కారణం :
స్పర్శలో ఉన్న రెండు వస్తువుల యొక్క తలాల మధ్య ఉండే ఘర్షణను అధిగమించడానికి ఎక్కువ శక్తి ఇవ్వవలసి వస్తుంది. కాబట్టి శక్తి నష్టానికి ఘర్షణ కారణం.

2) ఉదాహరణలు :

1. యంత్రాలలో భ్రమణంలో ఉండే స్పర్శ చక్రాల మధ్య ఘర్షణ వల్ల అవి వేడెక్కడం, అరిగిపోవడం మరియు పగిలిపోవడం వంటివి జరుగుతాయి.
2. వాహన ఇంజన్లో స్పర్శలో ఉండే చక్రాల మధ్య ఘర్షణ వల్ల ఇంజన్ వేడెక్కడం, ఇంజన్లోని భాగాలు అరిగిపోవడం జరుగుతుంది.
3. సైకిల్ చక్రాలు, గొలుసులకు కందెనలు పూయనట్లయితే ఎంత తొక్కినా ఘర్షణ బలం వల్ల సైకిల్ నెమ్మదిగానే కదులుతుంది.

3) ఘర్షణ ద్వారా జరిగే శక్తి నష్టాలను తగ్గించడం :

1. స్పర్శలో ఉండే వస్తువుల తలాలు నునుపుగా ఉండాలి.
2. స్పర్శలో ఉండే వస్తువుల తలాలకు కందెనలను పూయాలి.
3. యంత్రాలలో ఘర్షణను తగ్గించుటకు బాల్ బేరింగ్ ను ఉపయోగించాలి.
4. ప్రవాహి ఘర్షణను తగ్గించుటకు ప్రత్యేక ఆకృతిలో వాహనాల ఆకారాన్ని తయారుచేయవలెను.

ప్రశ్న 13.
కదులుతున్న బస్సు పైభాగంలో గల సామాన్లను సీత గమనించింది. బస్సు మెల్లగా కదిలేటప్పుడు దానిపై సామాన్ల స్థితిలో కొద్దిగా మార్పు గమనించింది. కానీ బస్సు వడి పెరిగి వేగంగా కదలటం ప్రారంభించగానే బస్సుపై ఉన్న సామాన్లు వెనుకకు పడడం సీత గమనించింది. ఈ సంఘటన వల్ల ఆమె మదిలో బస్సుపై గల సామాన్లపై మరియు బస్సు టైర్లపై పనిచేసే ఘర్షణకు సంబంధించి అనేక ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమయ్యాయి. వాటిని మీరు చెప్పగలరా? ఆ ప్రశ్నలను వ్రాయండి. (AS2)
జవాబు:

1. బస్సు పైభాగంలో గల సామాన్లు వెనుకకు పడడంలో ఏ బలం పనిచేసింది?
2. బస్సు ఉపరితలం ప్రయోగించే ఘర్షణ బలం ఏ దిశలో ఉంటుంది?
3. బస్సు ఉపరితలం ప్రయోగించే ఘర్షణ బలం బస్సు ప్రయాణించే దిశలో ఎందుకు ఉంటుంది?
4. బస్సుపై సామాన్లు వెనుకకు జరుగుటకు పనిచేసే బలం ఎక్కడి నుండి ఏర్పడినది?
5. బస్సు టైర్లపై ఘర్షణ బలం ఏ దిశలో పనిచేస్తుంది?
6. బస్సు టైర్లపై కలిగే ఘర్షణ బలం, బస్సుపై గల సామాన్లకు బస్సు ఉపరితలం కలిగించే ఘర్షణ బలం ఎందుకు వ్యతిరేక దిశలో ఉన్నాయి?

ప్రశ్న 14.
ఘర్షణ వల్ల కలిగే శక్తి నష్టాలను అధిగమించడానికి వాడే నూతన పద్ధతులను గురించి సమాచారాన్ని వివిధ పుస్తకాలు మరియు ఇంటర్నెట్ నుండి సేకరించండి. ఆ సమాచారాన్ని మీ మాటల్లో రాయండి. (AS4)
జవాబు:
ఘర్షణ వల్ల కలిగే శక్తి నష్టాలను అధిగమించడానికి, ఘర్షణను తగ్గించడానికి వాడే వివిధ పద్ధతులు :

1) కందెనలు (లూబ్రికెంట్స్) ఉపయోగించుట :

1. యంత్రభాగాల మధ్య ఘర్షణను తగ్గించే పదార్థాలను కందెనలు (లూబ్రికెంట్స్) అంటారు.
2. నూనెలను, గ్రీజులను కందెనలుగా ఉపయోగిస్తారు.
3. సాధారణంగా యంత్రభాగాలలో ఘర్షణను తగ్గించుటకు మరియు శక్తి నష్టాలను అధిగమించడానికి కందెనలను ఉపయోగిస్తారు.
4. స్పర్శలో ఉండే కదిలే యంత్రభాగాల మధ్య కందెనలు పూయడం వల్ల ఆ రెండు తలాల మధ్య పలుచని పొరగా మారి యంత్రభాగాల మధ్య రాపిడిని తగ్గిస్తాయి.
5. కందెనలు స్పర్శలో ఉన్న భాగాల మధ్య చేరి వాటిలో గల చిన్న చిన్న ఎత్తుపల్లాల (గరుకుతలాల) మధ్య బంధాలు ఏర్పడకుండా నిరోధిస్తాయి. కాబట్టి ఘర్షణ తగ్గి, శక్తి నష్టాలను అధిగమించవచ్చును.

2) తలాలను నునుపుగా (పాలిషింగ్) చేయుట :

1. స్పర్శలో ఉండే యంత్రభాగాల తలాలపై గరుకుతనం తొలగిచడం వల్ల ఘర్షణకు తగ్గించి, శక్తి నష్టాలను అధిగమించవచ్చును
2. కాబట్టి స్పర్శలో ఉండే యంత్రభాగాలను నునుపుగా (పాలిషింగ్) చేయడం వలన శక్తి నష్టాలను అధిగమించవచ్చును.

3) బాల్ బేరింగ్లు ఉపయోగించడం :

1. బాల్ బేరింగ్లను ఉపయోగించడం వలన చాలా ఎక్కువగా శక్తి నష్టాలను తొలగించవచ్చును.
2. యంత్రాలలో భ్రమణంలో గల ఇరుసు, చక్రాల మధ్య బాల్ బేరింగ్లను ఉపయోగించి శక్తి నష్టాలను తగ్గిస్తారు.
3. యంత్రాలలో మరియు వాహనాలలో శక్తి నష్టాలను తగ్గించుటకు బాల్ బేరింగ్ లను ఉపయోగిస్తారు.
4. శక్తి నష్టాలను తగ్గించడంలో ఇది ఉత్తమమైన పద్ధతి.

4) ప్రత్యేక ఆకారం ద్వారా :
వాహనాలలో ప్రవాహుల ఘర్షణను తగ్గించుటకు, శక్తి నష్టాలను తగ్గించుటకు ప్రత్యేక ఆకారాలలో వాహనాలను తయారుచేస్తారు.

5) చక్రాల ద్వారా :
బరువైన, పెద్ద పెద్ద కంటైనర్లను ఒక ప్రదేశం నుండి మరొక ప్రదేశానికి తరలించడానికి చక్రాలు కలిగిన ట్రాలీలను ఉపయోగిస్తారు. చక్రాలు ఉపయోగించడం వలన ఘర్షణను తగ్గించి, శక్తి నష్టాలను అధిగమించవచ్చును.

ప్రశ్న 15.
వాలుతలంపై జారుతున్న వస్తువుపై పనిచేసే బలాలను తెలిపే స్వేచ్ఛా వస్తుపటం గీయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 16.
“యంత్రాల్లో గల వివిధ భాగాల మధ్య ఘర్షణను సాధ్యమయినంత తగ్గించడం ద్వారా శక్తి నష్టమును తగ్గించవచ్చు మరియు జీవ వైవిధ్యాన్ని కాపాడవచ్చు”. దీనిని మీరెలా సమర్థిస్తారు? వివరించండి. (AS7)
జవాబు:

1. యంత్రాల్లో గల వివిధ భాగాల మధ్య ఘర్షణ వల్ల శక్తి ఉష్ణశక్తి రూపంలో వృధా అయిపోతుంది.
2. దీనివలన విద్యుచ్ఛక్తి, ఇంధనశక్తి వంటి శక్తి వనరుల లోపం ఏర్పడుతుంది.
3. దీనిని అరికట్టాలంటే మనం యంత్రాల్లో గల వివిధ భాగాల మధ్య ఘర్షణను సాధ్యమయినంత వరకు తగ్గించాలి.
4. శక్తి నిత్యత్వ సిద్ధాంతం ప్రకారం ఈ ప్రకృతిలో శక్తి పరిమాణం స్థిరం, దానిని సృష్టించలేము మరియు నశింప చేయజాలము కనుక శక్తి వనరులను వీలైనంత తక్కువగా వినియోగించాలి.
5. వృధా అయ్యే శక్తిని అదుపుచేయడం ఒక మార్గం. కనుక వీలైనంతవరకు యంత్రాల్లో గల వివిధ భాగాల మధ్య ఘర్షణను తగ్గించి తద్వారా జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడగలం.

8th Class Physical Science 2nd Lesson ఘర్షణ Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 22

ప్రశ్న 1.
ఘర్షణ చలనాన్ని వ్యతిరేకిస్తుందా? తలాల మధ్య సాపేక్ష చలనాన్ని వ్యతిరేకిస్తుందా?
జవాబు:
ఘర్షణ తలాల మధ్య సాపేక్ష చలనాన్ని వ్యతిరేకిస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
ఘర్షణ ఉందని చూపుటకు ఏ పరిశీలనలు మరియు ప్రయోగాలు తెలుపుతావు?
ప్రయోగము :

ఉద్దేశం :
వస్తువులు ఘర్షణను కలుగజేస్తాయి అని తెలుపుట.

పరికరాలు :
సన్నని తాడు, చెక్క దిమ్మె, స్ప్రింగ్ త్రాసు.

విధానం :

1. ఒక సన్నని తాడుకు చెక్క దిమ్మెను కట్టి ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా అమర్చండి.
2. నిశ్చల స్థితిలోని చెక్క దిమ్మెపై స్ప్రింగ్ త్రాసుపై బలాన్ని ఉపయోగించి స్ప్రింగ్ త్రాసులో రీడింగ్ ను పరిశీలించండి.
3. చెక్క దిమ్మె కదులుటకు సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు ప్రయోగించిన బలం, ఘర్షణ బలానికి సమానంగా ఉంటుంది.
4. చెక్క దిమ్మె కదులుటకు సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసు రీడింగ్ ను గుర్తించాలి. ఈ రీడింగ్ ఘర్షణ బలానికి సమానం అగును.
5. దీనిని బట్టి వస్తువులకు ఘర్షణ బలం ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
‘జారుడు ఘర్షణ’ గురించి ఏ పరిస్థితుల్లో మాట్లాడతాం?
జవాబు:
ప్రయోగించిన బలము, స్టెతిక ఘర్షణ కంటే ఎక్కువుగా నున్నపుడు వస్తువు చలించటం మొదలవుతుంది. ఆ పరిస్థితుల్లో జారుడు ఘర్షణ’ గురించి మాట్లాడతాం.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 25

ప్రశ్న 4.
నేలపై నిలకడగా ఉన్న బల్లపై ఘర్షణ బలం పనిచేస్తుందా?
జవాబు:

1. నేలపై నిలకడగా ఉన్న బల్లపై ఘర్షణ బలం పనిచేస్తుంది.
2. నేలపై నిలకడగా ఉన్న బల్లపై సైతిక ఘర్షణ బలం పనిచేస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
అభిలంబ బలాన్ని రెండింతలు చేస్తే, ఘర్షణ బలం ఏమవుతుంది? చర్చించండి.
జవాబు:
1) ఘర్షణ బలం, అభిలంబ బలానికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుంది.
∴ ఘర్షణ బలం (F_f) ∝ అభిలంబ బలం (F_n).
ఘర్షణ బలం (F_f) = µ_sఅభిలంబ బలం (f_n)
µ_s ను అనుపాత స్థిరాంకం అంటారు. దీనినే ఘర్షణ గుణకం అని కూడా అంటారు.
∴ F_f = µ_s . F_n ఇక్కడ F_f = ఘర్షణ బలం ; F_n = అభిలంబ బలం

సందర్భం – 1 : అభిలంబ బలం F_n = x అయినప్పుడు ఘర్షణబలం (F_f1 ) = µ_s × x
∴ F_f1 = µ_s x
∴ µ_s x = F_f1 …….. (1)

సందర్భం – II : అభిలంబ బలం F_n = 2x అయినపుడు ఘర్షణ బలం (F_f2 ) = µ_s × 2x
F_f2 = 2µ_s × x
F_f2 = 2µ_s × x ……. (B)
సమీకరణం (B) లో µ_s x విలువలను ప్రతిక్షేపించగా
∴ F_f2 = 2F_f1
∴ అభిలంబ బలాన్ని రెట్టింపు చేసినపుడు ఘర్షణ బలం రెట్టింపు అగును.

ప్రశ్న 6.
“ఘర్షణ వస్తువుల స్పర్శా వైశాల్యంపై ఆధారపడుతుంది” అని స్నేహితుడు అన్నాడు. ఏ ప్రయోగంతో నీ స్నేహితుడిని నీవు సరిచేస్తావు?
జవాబు:
ప్రయోగము :
ఉద్దేశం : “ఘర్షణ వస్తువుల స్పర్శా వైశాల్యంపై ఆధారపడదు” అని నిరూపించుట.

పరికరాలు :
చెక్క దిమ్మె, సన్నని త్రాడు, స్ప్రింగ్ త్రాసు.

విధానం :

1. ఒక సన్నని తాడును చెక్క దిమ్మెకు కట్టి దానిని స్ప్రింగ్ త్రాసు యొక్క కొక్కేనికి తగిలించి, గచ్చుపై పటంలో చూపిన విధంగా అమర్చండి.
2. చెక్క దిమ్మె యొక్క స్పర్శా వైశాల్యం ఎక్కువగా ఉండునట్లు గచ్చుపై అమర్చి స్ప్రింగ్ త్రాసుపై బలాన్ని క్రమంగా ప్రయోగించాలి.
3. స్ప్రింగ్ త్రాసుపై ప్రయోగించిన బలము న్యూటన్లలో స్ప్రింగ్ త్రాసు తెలియచేస్తుంది.
4. స్ప్రింగ్ త్రాసుపై బలాన్ని ప్రయోగిస్తున్నపుడు చెక్క దిమ్మె కదులుటకు సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసు రీడింగ్ ను నమోదు చేయండి.
5. ఈ రీడింగ్ చెక్క దిమ్మె స్పర్శా వైశాల్యం ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు ఘర్షణ బలాన్ని తెలియజేస్తుంది.
6. పై ప్రయోగాన్ని ఈసారి చెక్క దిమ్మె స్పర్శా వైశాల్యం తక్కువగా (చెక్క దిమ్మె నిలువుగా) ఉండేటట్లు గచ్చుపై ఉంచి చేసి ఘర్షణ బలాన్ని నమోదుచేయండి.
7. రెండవసారి కనుగొన్న ఘర్షణ బలం స్పర్శా వైశాల్యం తక్కువ ఉన్నప్పుడు ఘర్షణ బలం అవుతుంది.
8. పై ప్రయోగాలలో వచ్చిన ఘర్షణ బలాల విలువలు సమానంగా ఉంటాయి. కాబట్టి ఘర్షణ బలం వస్తువు యొక్క స్పర్శా వైశాల్యంపై ఆధారపడదు అని తెలియుచున్నది.

ప్రశ్న 7.
ఘర్షణ భారంపై ఆధారపడదు కాని ఇది అభిలంబ బలంపై ఆధారపడుతుంది. దీనిని నీవు అంగీకరిస్తావా? వివరించుము.
జవాబు:

1. ఘర్షణ బలం, వస్తువు భారంపై మరియు అభిలంబ బలంపై ఆధారపడుతుంది అని నేను అంగీకరిస్తాను.
2. ఘర్షణ బలం, అభిలంబ బలానికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుంది కాబట్టి ఘర్పణ బలం, అభిలంబ బలంపై ఆధారపడును.
3. వస్తువు భారంపై అభిలంబ బలం ఆధారపడి ఉంటుంది. కాబట్టి వస్తువు భారంపై ఘర్షణ బలం ఆధారపడి ఉంటుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 26

ప్రశ్న 8.
మానవుల మరియు జంతువుల జీవితాల్లో ఘర్షణ ఎలాంటి పాత్రను పోషిస్తుంది? వివరించండి.
జవాబు:

1. మానవులు మరియు జంతువులు పరుగెత్తడానికి, నడవడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
2. మానవులు మరియు జంతువులు కూర్చోగలుగుతున్నాయి, పడుకోగలుగుతున్నాయి.
3. నీటి జంతువులు నీటిలో ఈదగలుగుతున్నాయి.
4. పక్షులు గాలిలో ఎగరగలుగుతున్నాయి.
5. జీవులలో జీవక్రియలకు ఉపయోగపడుతున్నది.
   ఉదా : శ్వాసక్రియ.
6. జీవులు ఆహారము నమలగలుగుతున్నాయి.
7. జీవులు పనులు చేయగలుగుతున్నాయి.
   ఉదా : పక్షులు గూళ్ళు కట్టుకోవడం.

ప్రశ్న 9.
రవాణాలో ఘర్షణ ఎందుకు ప్రాముఖ్యమైనది?
జవాబు:

1. రవాణాకు ఉపయోగపడే వాహనాలను నడపడానికి, ఆపడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
2. వస్తువులు రవాణా చేయుటకు, వాహనాలలో వస్తువులను ఉంచడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
3. నీటిలో వాహనాలు ప్రయాణించడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
   ఉదా : ఓడలు, పడవలు.
4. గాలిలో ప్రయాణించే వాహనాలకు ఉపయోగపడుతుంది.
   ఉదా : విమానాలు, హెలికాప్టర్లు, రాకెట్లు.
5. బరువైన పెద్ద పెద్ద వస్తువులను ఒక ప్రదేశం నుండి మరొక ప్రదేశానికి చేరవేయుటకు ట్రాలీలు ఉపయోగపడుతున్నాయి.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 28

ప్రశ్న 10.
తలాల మధ్య ఘర్షణను పూర్తిగా తొలగించగలమా? వివరించండి.
జవాబు:

1. తలాల మధ్య ఘర్షణను పూర్తిగా తొలగించలేము.
2. తలాలు నునుపుగా ఉంచడం వలన ఘర్షణను కొంతమేరకు తగ్గించవచ్చును.
3. కందెనలు, బాల్ – బేరింగ్లు ఉపయోగించడం వలన చాలామేరకు ఘర్షణను తగ్గించవచ్చును.

ప్రశ్న 11.
యంత్రభాగాల్లో బాల్ – బేరింగ్ ను ఏ ఉద్దేశంతో వాడుతారు? నిజ జీవిత పరిస్థితులకు అన్వయించి వివరించండి.
జవాబు:
యంత్రభాగాల్లో బాల్ – బేరింగ్లను ఘర్షణను తగ్గించడానికి మరియు యంత్ర సామర్థ్యాన్ని పెంచుటకు ఉపయోగిస్తారు.

నిజ జీవిత పరిస్థితుల్లో బాల్ – బేరింగ్ల ఉపయోగం :

1. వాహనాలలో బాల్ – బేరింగ్లను ఉపయోగిస్తారు. ఉదా : సైకిల్, మోటారు వాహనాలు.
2. ఫ్యాన్లలో బాల్ – బేరింగ్లను ఉపయోగిస్తారు.
3. మోటర్లలో బాల్ – బేరింగ్ లను ఉపయోగిస్తారు.
4. డైనమోలలో బాల్ – బేరింగ్ య్ ను ఉపయోగిస్తారు.
5. పిండిమిల్లులలో మరియు క్రైండర్లలో బాల్ – బేరింగ్ లను ఉపయోగిస్తారు.
6. పరిశ్రమలలో, యంత్రాలలో బాల్ – బేరింగ్లను ఉపయోగిస్తారు.
7. కుట్టుమిషన్లలో బాల్ – బేరింగ్ లను ఉపయోగిస్తారు.

పరికరాల జాబితా

పుస్తకము, పురిలేని దారము, గుడ్డ, కార్పెట్, అగ్గిపెట్టె, అంతరిక్ష నౌకలకు అమర్చే హీట్ షీల్డ్ చిత్రాలు, స్పూను, గ్రీజు, కొబ్బరి నూనె, షూ, టైరు, క్యారమ్ బోర్డు నమూనాలు, చక్రాలు గల సూట్ కేసు నమూనా, బాల్ బేరింగ్లు, గాజు గ్లాసు, పక్షి నమూనా, విమానం నమూనా, కారు నమూనా, ట్రాలీ, చెక్క దిమ్మ, బరువులు, బరువులు వేలాడదీసే కొక్కెం, కప్పీ, పొడవైన బల్ల, బరువైన పెట్టి, వాలుతలము, స్ప్రింగ్ త్రాసు, ఇటుక.

8th Class Physical Science 2nd Lesson ఘర్షణ Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1

1. ఒక వస్తువుపై పనిచేసే వివిధ బలాలు మరియు ఘర్షణబల ప్రభావాన్ని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక పుస్తకాన్ని క్షితిజసమాంతర తలం గచ్చుపై ఉంచి ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా నెట్టండి.
2. పుస్తకం దానిని నెట్టిన దిశలో వడి పొంది, ఆ వడి క్రమంగా తగ్గుతూ చివరకు నిశ్చలస్థితిలోకి వస్తుంది.
3. క్షితిజ సమాంతర దిశలో పుస్తకం వడి తగ్గుతూ ఉంటుంది. అంటే చలన దిశకు వ్యతిరేక దిశలో గచ్చు, పుస్తకం పై బలాన్ని ప్రయోగిస్తుంది అని తెలుస్తున్నది.
4. గచ్చు; పుస్తకంపై ప్రయోగించే ఈ క్షితిజ సమాంతర బలాన్నే ఘర్షణ బలం అంటారు.

పుస్తకంపై పనిచేసే బలాలు :

1. పుస్తకంపై కిందకు పనిచేసే భూమ్యాకర్షణ బలం (గురుత్వబలం)
   F_g = W (పుస్తకభారం)
2. గచ్చుచేత పుస్తకంపై ప్రయోగింపబడే అభిలంబ బలం (in = N)
3. క్షితిజ లంబదిశలో పుస్తకం చలనంలో ఎటువంటి మార్పు లేదు కనుక ఈ దిశలో ఫలిత బలం శూన్యం
   (F_net = 0) అనగా F_g = F_n ; W = N = 10
4. పుస్తకంపై ప్రయోగించిన బలం (F) క్షితిజ సమాంతరంగా బలం ప్రయోగించిన దిశలో ఉంటుంది.
5. గచ్చు పుస్తకంపై ప్రయోగించిన ఘర్షణ బలం (F) క్షితిజ సమాంతరంగా పుస్తకం కదిలే దిశకు వ్యతిరేక దిశలో ఉంటుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం

2. ఘర్షణ స్వభావాన్ని మరియు సైతిక ఘర్షణ భావనను ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
ఉద్దేశ్యం :
ఘర్షణ స్వభావాన్ని మరియు సైతిక ఘర్షణ (static friction) భావనను అర్థం చేసుకోవటం.

కావలసిన పరికరాలు :
ట్రాలీ (Trolley), చెక్కదిమ్మ, పురిలేని సాగని తీగ, బరువులు, కప్పి (pulley), బరువు వ్రేలాడదీసే కొక్కెం (Weight hanger) మరియు పొడవైన బల్ల.

నిర్వహణ విధానం :
పటంలో చూపిన విధంగా ట్రాలీపై ఒక చెక్కదిమ్మను అమర్చండి.

ట్రాలీకి ఒక దారాన్ని కట్టి దానిని కప్పి ద్వారా పంపండి. దారం రెండవ చివర బరువు వ్రేలాడదీసే కొక్కెం (weight hanger) వ్రేలాడదీయండి.

అతిచిన్న బరువును వెయిట్ హేంగర్ పై ఉంచి, ట్రాలీ మరియు చెక్కదిమ్మ చలనాలలో మార్పులను గమనించండి.

a) ట్రాలీపై ఉంచిన చెక్కదిమ్మ స్థితిలో ఏం మార్పు గమనించారు?
జవాబు:
ట్రాలీపై ఉంచిన చెక్కదిమ్మ స్థితిలో ఏ మార్పు లేదు.

b) చెక్కదిమ్మ పడిపోతుందా లేదా ట్రాలీతోపాటు కదులుతుందా?
జవాబు:
చెక్కదిమ్మ ట్రాలీతోపాటు కదులుతుంది.

c) ట్రాలీ మరియు చెక్కదిమ్మ చలనాల్లో వచ్చే మార్పులేమిటి?
జవాబు:
ట్రాలీ మరియు చెక్కదిమ్మ రెండూ కలిసి ఎడమవైపుకు కదులుతున్నాయి.

d) ఇప్పుడు హేంగర్ పై కొద్ది కొద్దిగా బరువులను పెంచుతూ, ట్రాలీ మరియు చెక్కదిమ్మ చలనాలను పరిశీలించండి.
జవాబు:
ఈ విధంగా హేంగర్ పై బరువులను క్రమంగా పెంచుతుంటే ఒక నిర్దిష్ట బరువు వద్ద లేక నిర్దిష్ట త్వరణం వద్ద చెక్కదిమ్మ ట్రాలీ ఉపరితలం పరంగా వెనుకకు చలిస్తుంది.

e) చెక్కదిమ్మకు బదులు అంతే ద్రవ్యరాశి గల రాయి, ఇనుపదిమ్మలతోనూ, వేర్వేరు ద్రవ్యరాశులు గల రాయి, ఇనుప దిమ్మలతోనూ ప్రయోగం చేస్తే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:

1. చెక్కదిమ్మతో సమాన ద్రవ్యరాశి గల రాయి, ఇనుప దిమ్మలతో ఈ ప్రయోగాన్ని చేస్తే ఫలితంలో ఎటువంటి మార్పు ఉండదు.
   కాని వేర్వేరు ద్రవ్యరాశులు గల రాయి, ఇనుప దిమ్మలతో ఈ ప్రయోగం చేస్తే, ఫలితంలో మార్పు కలుగుతుంది. కారణం ద్రవ్యరాశిని బట్టి వస్తువు పై పనిచేసే ఘర్షణ బలం మారుతుంది.

f) రాయి, ఇనుప దిమ్మ మరియు ట్రాలీకి మధ్య సాపేక్ష చలనం కలిగించే గరిష్ఠ బరువు (limiting weight) లో ఏమైనా మార్పు వస్తుందా? లేదా? ఎందుకు?
జవాబు:
మార్పు వస్తుంది. కారణం ద్రవ్యరాశిని బట్టి వస్తువు పై పనిచేసే ఘర్షణ బలం మారుతుంది.

చెక్కదిమ్మ అడుగు’ తలానికి గ్రీజు పూసి, ట్రాలీ ఉపరితలంపై ఉంచి పై ప్రయోగం చేయండి.
g) గరిష్ఠ బరువు (limiting weight)లో ఏమైనా మార్పు వస్తుందా?
జవాబు:
గరిష్ఠ బరువు విలువ తగ్గుతుంది.

h) గరిష్ఠ బరువు విలువను పెంచాలంటే మనం ఏమి చేయాలి?
జవాబు:
గరిష్ఠ బరువు విలువను పెంచాలంటే వస్తువు చలించే ఉపరితలం మీద ఇసుక వేసి దాన్ని గరుకుగా చేయాలి లేదా చెక్కదిమ్మ ద్రవ్యరాశిని పెంచాలి.

i) ఈ ప్రయోగాల ఆధారంగా మీరేం గమనించారు?
జవాబు:
ఈ ప్రయోగాల ఆధారంగా నునుపుతలం కంటె గరుకుతలం చలించే వస్తువు పై ఎక్కువ ఘర్షణ బలాన్ని కలుగజేస్తుంది.

కృత్యం – 2

3. ఘర్షణలో వచ్చే మార్పును గమనించుట.

a) పటంలో చూపినట్లు నేలపై ఉంచిన బరువైన పెట్టెను తక్కువ బలంతో నెట్టండి. అది కదలదు (చలించదు). ఎందుకంటే మనం ప్రయోగించిన బలానికి వ్యతిరేకంగా, అంతే పరిమాణంలో గచ్చు పెట్టెపై ఘర్షణ బలాన్ని ప్రయోగిస్తుంది.

b) ఇప్పుడు పెట్టెపై ప్రయోగించే బలాన్ని క్రమంగా పెంచుతూపొండి. అయినా కూడా పెట్టి చలించదు. ఇక్కడ ప్రయోగబలం, ఘర్షణ బలం రెండూ సమానంగా వుంటూ, వ్యతిరేకంగా ఉన్నవి. అనగా ప్రయోగించిన బలంతోపాటు ఘర్షణ బలం కూడా పెరిగింది అన్న మాట. అందుకే పెట్టెలో చలనం లేదు. కనుక సైతిక ఘర్షణ అనేది స్వయం సర్దుబాటు బలం (self adjusting force) అని అనవచ్చు.

c) కాని ఈ సైతిక ఘర్షణకు ఒక గరిష్ఠ హద్దు వుంటుంది. మనం ప్రయోగించే బలాన్ని క్రమంగా పెంచుతూపోతే ఒకానొక సందర్భంలో అనగా ప్రయోగించిన బలం సైతిక ఘర్షణ యొక్క గరిష్ఠ హద్దు కంటే ఎక్కువైనప్పుడు పెట్టి కదులుతుంది. ఇది పటంలో చూపబడింది.

కృత్యం – 3

4. ఘర్షణ బలంపై గరుకుతల ప్రభావం :
ఘర్షణ బలంపై గరుకుతల ప్రభావంను ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. క్షితిజ సమాంతరంగా ఉన్న గచ్చుపై చెక్కబోర్డు సహాయంతో ఒక వాలు తలాన్ని ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా ఏర్పరచండి.
2. వాలు తలంపై ఏదేని బిందువు “A” వద్ద ఒక గుర్తు పెట్టండి. వాలుతలంపై బంతి చలనం
3. A నుండి బంతి లేదా పెన్సిల్ సెల్ ను విడిచి పెట్టండి.
4. అవి వాలు తలం అడుగుభాగం నుండి ఎంత దూరం ప్రయాణించి నిశ్చలస్థితికి వచ్చాయో వాటి దూరాలను స్కేలుతో కొలిచి నమోదు చేయండి.
5. వాలు తలం అడుగుభాగం నుండి కొద్ది దూరం వరకు ఎలాంటి మడతలు లేకుండా గుడ్డను పరచండి.
6. మరల పై ప్రయోగాన్ని చేసి బంతి లేదా పెన్సిల్ సెల్ ప్రయాణించిన దూరాలను కనుగొనండి.
7. ఈసారి ఒక గాజు ఉపరితలాన్ని వాలు తల అడుగుభాగాన ఉండేలా అమర్చండి.
8. మరల పై ప్రయోగాన్ని బంతి లేదా పెన్సిల్ సెల్ తో చేసి, అవి కదిలిన దూరాలను కనుగొనండి.
9. పై ప్రయోగాల వల్ల ఒకే వస్తువు వివిధ తలాలపై వేరు వేరు దూరాలు ప్రయాణించడం గమనించవచ్చును.
10. వివిధ వస్తువులు ఒకే తలంపై వివిధ దూరాలు ప్రయాణించడం కూడా గమనించవచ్చును.
11. ‘పై పరిశీలన ద్వారా వస్తువులు ప్రయాణించే దూరాలను వస్తువు, నేల తలాల గరుకుదనాలు ప్రభావితం చేస్తాయని తెలుస్తుంది.
12. దీని ద్వారా “తలం గరుకుదనం పెరిగే కొద్దీ ఘర్షణ పెరుగుతుంది” అని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 4

5. ఘర్షణ బలంపై స్పర్శావైశాల్య ప్రభావం :

ఘర్షణ బలం వస్తువు స్పర్శా వైశాల్యంపై ఆధారపడదు అని ఒక కృత్యం ద్వారా నిరూపించండి.
(లేదా)
ఘర్షణ స్పర్శాతల వైశాల్యంపై ఆధారపడదు. దీనిని నిరూపించుటకు నీవు ఏ విధమైన కృత్యాన్ని నిర్వహిస్తావు ? వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక సన్నని తాడును చెక్క దిమ్మెకు కట్టి గచ్చుపై ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా స్ప్రింగ్ త్రాసుతో లాగండి.
2. ఇక్కడ చెక్క దిమ్మెను ఎక్కువ వైశాల్య భాగము గచ్చుతో స్పర్శలో ఉండునట్లు ఉంచండి.
3. స్ప్రింగ్ త్రాసు చెక్క దిమ్మెపై ప్రయోగించిన బలాన్ని చెక్క దిమ్మెను స్ప్రింగ్ త్రాసుతో లాగుట న్యూటనలో తెలియజేస్తుంది.
4. చెక్క దిమ్మె కదలటానికి సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసులో రీడింగ్ ను గుర్తించి నమోదు చేయండి.
5. ఈ రీడింగ్ ఘర్షణ బలాన్ని తెలియజేస్తుంది.
6. చెక్క దిమ్మెను తక్కువ వైశాల్య భాగం గచ్చుతో స్పర్శలో ఉండునట్లు ఉంచండి.
7. పైన తెలిపిన విధంగా మరల ప్రయోగాన్ని చేసి, ఘర్షణ దిమ్మెను లాగుట బలాన్ని కనుగొనండి.
8. స్పర్శా వైశాల్యం మారటం వల్ల ఘర్షణ బలంలో ఎలాంటి మార్పు కనబడదు.
9. స్పర్శా వైశాల్యముతో ఎటువంటి సంబంధం లేకుండా రెండు సందర్భాల్లోనూ ఒకే ఘర్షణ బలం ఉండటం గమనించవచ్చును.
10. ఈ కృత్యం ద్వారా “ఘర్షణ బలం వస్తువు స్పర్శా వైశాల్యంపై ఆధారపడదు” అని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 5

6. ఘర్షణపై అభిలంబ బల ప్రభావం :
ఘర్షణపై అభిలంబ బల ప్రభావమును ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక సన్నని తాడును చెక్క దిమ్మెకు కట్టి గచ్చుపై పటంలో చూపిన విధంగా స్ప్రింగ్ త్రాసుతో లాగండి.
2. ఇక్కడ స్ప్రింగ్ త్రాసు చెక్క దిమ్మెపై ప్రయోగించిన బలాన్ని న్యూటనలో తెలియజేస్తుంది.
3. చెక్క దిమ్మె కదలటానికి సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు స్ప్రింగ్ త్రాసులో రీడింగ్ ను నమోదు చేయండి.
4. ఈ రీడింగ్ ఘర్షణ బలాన్ని తెలియజేస్తుంది.
5. ఈసారి చెక్క దిమ్మెపై మరొక చెక్క దిమ్మెను అమర్చి ప్రయోగాన్ని మరల చేయండి.
6. రెండవసారి ఘర్షణ బలాన్ని కనుగొనండి.
7. మొదటిసారి, రెండవసారి చేసిన ప్రయోగాలలో వచ్చిన ఘర్షణ బలం విలువల్లో రెండవసారి ‘ఘర్షణ బలం విలువ ఎక్కువగా ఉండుటను గమనించవచ్చును.
8. రెండవ ప్రయోగంలో చెక్క దిమ్మెపై మరొక చెక్క దిమ్మెను ఉంచడం వల్ల అభిలంబ బలం (చెక్క దిమ్మెల భారం) పెరిగింది.
9. కాబట్టి రెండవ ప్రయోగంలో ఘర్పణ బలం కూడా పెరిగినది.
10. పై ప్రయోగం వలన ఘర్షణ బలం అభిలంబ బలానికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుందని తెలుస్తుంది.
    ∴ ఘర్షణ బలం ∝ అభిలంబ బలం= F_f ∝ f_N.

కృత్యం – 6

7. ఘర్షణ ఉష్ణాన్ని జనింపచేస్తుంది.
ఘర్షణ వలన ఉష్ణం ఉత్పత్తి అవుతుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.

జవాబు:

1. అరచేతులను ఒకదానిపై మరొకటి ఉంచి కాసేపు రుద్దండి.
2. రెండు చేతులు వేడెక్కిన అనుభూతిని పొందుతాము.
3. ఘర్షణ వలన రెండు చేతుల ఉష్ణోగ్రత పెరుగుతుంది.
4. కాబట్టి ఘర్షణ ఉష్ణాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తుంది అని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 7

8. ఘర్షణను ఎలా తగ్గించాలి?
ఘర్షణను ఎలా తగ్గించవచ్చునో రెండు కృత్యాల ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:
ఎ)

1. కేరమ్ బోర్డుపై పౌడర్ చల్లకుండా ఆడితిని.
2. కేరమ్ కాయిన్స్ సులభంగా కదలలేదు.
3. ఎందుకంటే ఘర్షణబలం వల్ల కేరమ్ కాయిన్స్ సులభంగా కదలలేదు.
4. ఈసారి కేరమ్ బోర్డుపై పౌడరు చల్లి ఆడితిని.
5. కేరమ్ కాయిన్స్ సులభంగా కదిలినవి.
6. ఎందుకంటే పౌడర్ వల్ల ఘర్షణ బలం తగ్గడంతో కేరమ్ కాయిన్స్ సులభంగా కదిలినవి.

బి)

1. తలుపు యొక్క ఇనుప మడతబందులపై కొన్ని నూనె చుక్కలు వేయకుండా కదిపితిని.
2. తలుపు సులభంగా కదలలేదు.
3. తలుపు యొక్క ఇనుప మడతబందులపై కొన్ని నూనె చుక్కలు వేసి కదిపితిని.
4. తలుపు సులభంగా కదిలినది.
5. తలుపు యొక్క మడతబందులపై నూనె చుక్కలు వేయడం వలన ఘర్షణ తగ్గింది.
   పై కృత్యాల ద్వారా మనం కదిలే భాగాల మధ్య పౌడర్, కందెనలు పూయడం వల్ల ఘర్షణను తగ్గించవచ్చునని తెలియుచున్నది.

కృత్యం – 8

9. ఘర్షణపై చక్రాల ప్రభావం :
చక్రాల ద్వారా ఘర్షణను తగ్గించవచ్చునని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక బల్లపై పుస్తకాన్ని ఉంచి నెట్టండి.
2. పుస్తకం నెమ్మదిగా కదులుతుంది. కారణం ఘర్షణ బలం.
3. ఈసారి బల్లపై రెండు లేదా మూడు పెన్సిళ్ళను లేదా మూతలేని పెన్లను ఉంచి, వాటిపై పుస్తకాన్ని ఉంచి నెట్టండి.
4. ఈసారి పుస్తకం సులభంగా కదులుతుంది.
   పై కృత్యం ద్వారా ఒక వస్తువు, రెండవ తలంపై జారటం కంటే దొర్లటం సులభం అని తెలుస్తుంది. కాబట్టి చక్రాల ద్వారా ఘర్షణను తగ్గించవచ్చును.

కృత్యం – 9

10. బాల్ బేరింగ్ సూత్రం అవగాహన :

ఎ) రెండు డబ్బా మూతలను తీసుకోండి. ఒక మూతను ఎడమచేతిలో స్థిరంగా వుంచి, రెండవ మూతను మొదటి మూతపై వుంచి త్రిప్పండి. ఏమి గమనిస్తారు?
జవాబు:
అతి కష్టం మీద మూత నిదానంగా తిరిగినది.

బి) ఇప్పుడు నాలుగు లేదా ఐదు గోళీలను మొదటి మూతపై ఉంచి, రెండవ మూతను గోళీలపై ఉంచి త్రిప్పండి. ఏమిగమనిస్తారు?
జవాబు:
ఇప్పుడు పై మూత చాలా సులభంగాను, వేగంగాను తిరిగినది.

కృత్యం – 10

11. ప్రవాహి ఘర్షణను పరిశీలించడం :

ప్రవాహికి ఘర్షణ ఉంటుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. నీటితో ఉన్న గాజు గ్లాసులో చెంచాతో నీటిని తిప్పండి.
2. నీరు ఒక అక్షం పరంగా శ్రమిస్తుంది.
3. చెంచాతో తిప్పుట ఆపివేయండి.
4. తిరుగుతున్న నీటి వడి క్రమంగా తగ్గుతూ కొంత సేపటికి నీరు నిశ్చలస్థితికి వస్తుంది.
5. ద్రవంలోని పొరల మధ్య మరియు ద్రవతలానికి, గాజు గ్లాసు తలానికి మధ్య గల ఘర్షణ బలం వల్ల నీరు నిశ్చలస్థితికి వచ్చింది.

కృత్యం – 11

12. ప్రవాహి ఘర్షణను ప్రభావితం చేసే అంశాలు :
ఒక టబ్ లో నీటిని తీసుకోండి. అరచేతి వేళ్ల దిశలో, చేతిని నిలువుగా నీటిలో పైకి కిందికి కదపండి. ఇపుడు అరచేతి తలానికి లంబదిశలో చేతిని కదపండి.
ఏ సందర్భంలో ఎక్కువ నిరోధ బలాన్ని అనుభవిస్తాం? ఎందుకు?
జవాబు:

1. అరచేతి తలానికి లంబదిశలో చేతిని కదిపినపుడు ఎక్కువ నిరోధ బలాన్ని అనుభవిస్తాం.
2. ఈ స్థితిలో అరచేతి తలాల యొక్క ఎక్కువ వైశాల్యం నీటి ఉపరితలంతో స్పర్శలో ఉండటం వలన నిరోధ బలం ఎక్కువైంది.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 12th Lesson నక్షత్రాలు – సౌరకుటుంబం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 12th Lesson Questions and Answers నక్షత్రాలు – సౌరకుటుంబం

8th Class Physical Science 12th Lesson నక్షత్రాలు – సౌరకుటుంబం Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
మీ ఊరిలో “ప్రాంతీయ మధ్యాహ్న వేళ” సమయం తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
ప్రాంతీయ మధ్యాహ్న వేళ సమయం తెలుసుకొనుట :

1. ఒక మీటరు కంటే ఎక్కువ పొడవున్న ఒక కర్రను తీసుకోండి.
2. చదునుగా ఉండే చెట్టు, ఇండ్ల నీడపడకుండా ఉండే స్థలాన్ని ఎంచుకోండి.
3. ఈ స్థలంలో కర్ర యొక్క ఒక మీటరు భాగము కచ్చితంగా భూమిపై ఉండే విధంగా కర్రను పాతండి.
4. ఉదయం 9 గంటలకు కర్ర నీడ చివరి బిందువు వద్ద ఒక ఇనుపమేకును గుచ్చి, నీడ పొడవును మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
5. ఈ విధంగా ఉదయం 9 గంటల నుండి సాయంత్రం 4 గంటల వరకు ప్రతి 15 నిమిషాలకు ఒకసారి నీడ పొడవు మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
6. కర్ర యొక్క అతి తక్కువ పొడవైన నీడను, నమోదైన సమయాన్ని ప్రాంతీయ మధ్యాహ్న వేళ సమయం అంటారు. దీనిని మీ ప్రాంతంలో కనుగొని నమోదు చేయండి. దానినే మీ ప్రాంతీయ మధ్యాహ్న వేళ అంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఈ కింది సందర్భాలలో మీకు రాత్రివేళ ఆకాశంలో చంద్రుడు ఎక్కడ కనిపిస్తాడు? (AS1)
ఎ) పౌర్ణమికి రెండు రోజుల ముందు
బి) అమావాస్యకు 2 రోజుల తర్వాత
జవాబు:
ఎ) పౌర్ణమికి రెండు రోజుల ముందు రాత్రివేళ ఆకాశంలో చంద్రుడు తూర్పువైపు కనిపిస్తాడు.
బి) అమావాస్యకు రెండు రోజుల తరువాత రాత్రివేళలో ఆకాశంలో చంద్రుడు పడమర వైపు కనిపిస్తాడు.

ప్రశ్న 3.
ప్రతి పౌర్ణమి రోజున లేదా ప్రతి అమావాస్య రోజున గ్రహణాలు ఎందుకు ఏర్పడవు? (AS1)
జవాబు:

1. ప్రతి పౌర్ణమి రోజున లేదా ప్రతి అమావాస్య రోజున గ్రహణాలు ఏర్పడవు.
2. ఎందుకంటే చంద్రుని కక్ష్యతలము భూమి కక్ష్యతలానికి 59, 9′ కోణంలో ఉంటుంది.
3. భూ కక్ష్య తలానికి బాగా పైనగాని, కిందగాని చంద్రుడు ఉన్నప్పుడు గ్రహణాలు ఏర్పడవు.

ప్రశ్న 4.
ధృవ నక్షత్రం ఎక్కడ కనిపిస్తుంది? (AS1)
జవాబు:

1. ధృవ నక్షత్రం భూభ్రమణ అక్షానికి సూచిగా పైవైపు కనిపిస్తుంది.
2. ఆకాశంలో ఉత్తరం వైపుగల సప్తర్షి మండలంలోని చతుర్భుజ ఆకారంలో గల నాలుగు నక్షత్రాలలో బయటివైపున ఉన్న రెండు నక్షత్రాలను కలుపుతూ ఒక రేఖను ఊహించండి. ఈ రెండు నక్షత్రాల మధ్య దూరానికి సుమారు 5 రెట్ల దూరంలో ఊహించిన రేఖ పైనే ధ్రువ నక్షత్రం ఉంటుంది.
3. ఆకాశంలో ఉత్తరం వైపు గల “m” ఆకారంలో గల శర్మిష్టరాశి యొక్క మధ్యలో గల నక్షత్రం నుండి తిన్నగా ఊహించిన రేఖ ధ్రువ నక్షత్రాన్ని చూపుతుంది.

ప్రశ్న 5.
ధృవ నక్షత్రానికి, ఇతర నక్షత్రాలకి మధ్య భేదమేమి? (AS1)
జవాబు:

ధృవ నక్షత్రం	ఇతర నక్షత్రాలు
1) ధృవ నక్షత్రం ఎల్లప్పుడు కనిపిస్తుంది.	1) ఇతర నక్షత్రాలు కొంతకాలం కనిపిస్తాయి.
2) ధృవ నక్షత్రం నిశ్చలస్థితిలో ఉంటుంది.	2) ఇతర నక్షత్రాలు కదులుతున్నట్లు కనిపిస్తాయి.

ప్రశ్న 6.
ధృవ నక్షత్రం కదలకుండా ఉన్నట్లు ఎందుకు కనబడుతుంది? (AS1)
జవాబు:

1. ధృవ నక్షత్రం భూభ్రమణ అక్షానికి ఉత్తరం వైపు సూటిగా పై వైపున ఉంటుంది.
2. కాబట్టి ధృవ నక్షత్రం కదలకుండా ఉన్నట్లు కనబడుతుంది.

ప్రశ్న 7.
కొన్ని నక్షత్ర రాశుల పేర్లు తెలపండి. (AS1)
జవాబు:
1) సప్తర్షి మండలం 2) శర్మిష్టరాశి 3) ఒరియన్ 4) లియో (సింహరాశి) 5) ఏరిస్ (మేషం) 6) టారస్ (వృషభం) 7) జెమిని (మిథునం) 8) కేన్సర్ -(కర్కాటక) 9) వర్గో (కన్య) 10) లిబ్రా’ (తుల) 11) స్కార్పియో (వృశ్చికము) 12) శాగిటారియస్ (ధనుస్సు) 13) కేఫ్రికార్న్ (మకరము) 14) ఎక్వేరియస్ (కుంభం) 15) ఫిస్బేస్ (మీనము).

ప్రశ్న 8.
మన సౌరకుటుంబంలో ఎన్ని గ్రహాలున్నాయి? అవి ఏవి? (AS1)
జవాబు:

1. మన సౌరకుటుంబంలో 8 గ్రహాలు ఉన్నాయి.
2. అవి 1) బుధుడు (Mercury) B) శుక్రుడు (Venus) 3) భూమి (Earth) 4) కుజుడు లేదా అంగారకుడు (Mars) 5) గురుడు లేదా బృహస్పతి (Jupiter) 6) శని (Saturn) 7) వరుణుడు (Uranus) 8) ఇంద్రుడు (Neptune)

ప్రశ్న 9.
క్రింది గ్రహాల వివరాల పట్టికను చూసి అన్నిటికంటే చిన్న గ్రహాన్ని, పెద్ద గ్రహాన్ని తెలపండి. (AS1)

జవాబు:
అతిచిన్న గ్రహం – బుధుడు
అతిపెద్ద గ్రహం – బృహస్పతి

ప్రశ్న 10.
సౌర కుటుంబంలో 8 గ్రహాలలోకి భూమి యొక్క ప్రత్యేకత ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:

1. భూమిపై జీవం పుట్టడానికి, మనగలగడానికి ప్రత్యేక పర్యావరణ పరిస్థితులు.
2. సూర్యునికి తగిన దూరంలో ఉండటం, నీరు, వాతావరణం ఉండటం, వాటిని ఆవరించి ఓజోన్ పొర ఉండటం వంటివి భూమిపై జీవాన్ని నిలిపి ఉంచాయి.
3. రాత్రి – పగళ్ళు ఏర్పడటం.
4. జీవరాశికి కావలసిన విధంగా ఋతువులు ఏర్పడటం.
5. భూమిపై సహజ వనరులు ఉండటం.

ప్రశ్న 11.
పగలు – రాత్రులు ఎలా ఏర్పడతాయి? (AS1)
జవాబు:
సూర్యునికి అభిముఖంగా భూమి తనచుట్టూ తాను తిరగడం వల్ల పగలు – రాత్రులు ఏర్పడతాయి.

ప్రశ్న 12.
నక్షత్రాలు కదులుతున్నాయా? నీవెలా చెప్పగలవు? (AS1)
జవాబు:

1. నక్షత్రాలు కదలవు.
2. భూమి తన అక్షం చుట్టూ పడమర నుండి తూర్పుకు భ్రమణం చేయడం వలన నక్షత్రాలు తూర్పు నుండి పడమరకు కదులుతున్నట్లు కనిపిస్తాయి. కాని. నిజానికి నక్షత్రాలు కదలవు.

ప్రశ్న 13.
భూమి యొక్క దక్షిణార్ధగోళంలో ఉన్నవారు ధృవ నక్షత్రాన్ని చూడగలరా? ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:

1. భూమి యొక్క దక్షిణార్ధ గోళంలో ఉన్నవారు ధృవ నక్షత్రాన్ని చూడలేరు.
2. ఎందుకంటే ధృవ నక్షత్రం భూమి యొక్క ఉత్తరార్ధ గోళంలో భూభ్రమణ అక్షానికి పైవైపు ఉంటుంది.

ప్రశ్న 14.
కృత్రిమ ఉపగ్రహాల వలన మన నిత్య జీవితంలో ఏమేమి ఉపయోగాలున్నాయి? (AS1)
జవాబు:

1. దూరదర్శన్ (T.V), రేడియో ప్రసారాలలో ఉపయోగిస్తారు.
2. వాతావరణ సూచనలు, సమాచారాన్ని ముందుగా అందజేస్తాయి.
3. టెలిఫోన్, టెలిగ్రామ్, సెల్ ఫోన్, ఫ్యాన్ మరియు నెట్ ద్వారా సమాచారం అందించడం.
4. సహజ వనరుల, భూగర్భజల నిక్షేపాలున్న ప్రాంతాల గుర్తింపు.
5. రిమోట్ సెన్సింగ్ ద్వారా అడవి వనరుల సర్వే.
6. వ్యవసాయ పంటల అభివృద్ధి, సాగునేలల రకాల విభజన
7. ఉపగ్రహాలను, గ్రహాలను, నక్షత్రాలను, గెలాక్సీలను ‘పరిశోధించడానికి ఉపయోగిస్తారు.
8. ఏదైనా ఒక దేశపు సైనిక విభాగంపై గూఢచర్యము చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.

ప్రశ్న 15.
శుక్రుడు ఎందుకు కాంతివంతమైన గ్రహం? (AS1)
జవాబు:

1. శుక్ర గ్రహం ఉపరితలంపై దట్టమైన కార్బన్ డై ఆక్సెడ్ వాయువులతో వాతావరణం ఏర్పడి ఉంటుంది.
2. శుక్ర గ్రహంపై పడిన సూర్యకాంతిలో 75% కాంతిని పరావర్తనం చెందించడం వలన శుక్ర గ్రహం కాంతివంతమైనదిగా కనబడుతుంది.

ప్రశ్న 16.
మీరు చంద్రుని మీదకు వెళ్లాలనుకుంటున్నారా? ఎందుకు? (AS2)
జవాబు:
నేను చంద్రుని పైకి వెళ్లాలనుకుంటున్నాను. తను

1. చంద్రునిపై ఉన్న శిలలను అధ్యయనం చేయడానికి.
2. చంద్రునిపై నీటివనరులు ఉన్నవో లేవో అన్వేషించుటకొరకు.
3. చంద్రునిపై జీవుల మనుగడకు అనువైన వాతావరణం ఉందో లేదో తెలుసుకొనుటకు.
4. కృత్రిమ ఉపగ్రహాలను ఉపయోగించుకునే రీతిలో చంద్రున్ని ఉపయోగించవచ్చునో లేదో పరిశోధించుటకు.
5. చంద్రుని అంతర నిర్మాణాన్ని తెలుసుకొనుటకు.
6. చంద్రునిపై రాత్రి పగళ్ళు ఏర్పడుతాయా? రాత్రి పగళ్ళు ఎంతకాలం ఉంటాయి? అని తెలుసుకొనుటకు.
7. చంద్రునిపై ఏ జీవరాశి అయినా ఉందా లేదా తెలుసుకొనుటకు.
8. చంద్రునిపై నుండి భూమిని పరిశీలించుటకు.

ప్రశ్న 17.
భూమిలో నిటారుగా పాతిన కర్ర యొక్క నీడలను పరిశీలించినపుడు రమ్య మదిలో అనేక ప్రశ్నలు ఉదయించాయి. ప్రశ్నలేమై ఉండవచ్చును? (AS2)
జవాబు:

1. కర్ర నీడ ఏర్పడుటకు కారణం ఏమిటి?
2. కర్ర నీడ పొడవు ఎందుకు మారుతుంది?
3. కర్ర నీడలలో అతి తక్కువ పొడవు గల నీడ ఏర్పడే సమయాన్ని ఏమంటారు?
4. కర్ర నీడలలో అతి తక్కువ పొడవు గల నీడ సూచించే దిశలు ఏమి తెలియజేస్తాయి?
5. కర్ర యొక్క నీడల ద్వారా నీడ గడియారము తయారుచేయవచ్చా?

ప్రశ్న 18.
రాత్రివేళ ఆకాశాన్ని పరిశీలిస్తున్నప్పుడు మీకు ఏం సందేహాలు కలిగాయి? (AS2)
జవాబు:

1. చంద్రుడు ఉపగ్రహం అయినప్పటికి ఎందుకు కాంతివంతంగా కనబడుతున్నాడు?
2. నక్షత్రాలు ఎందుకు మిణుకుమిణుకు మంటున్నాయి?
3. నక్షత్రాలు ఎందుకు కదులుతున్నట్లు కనబడుతున్నాయి?
4. ధృవ నక్షత్రం ఎందుకు కదలుటలేదు?
5. రోజురోజుకు చంద్రుని ఆకారం ఎందుకు మారుతుంది?
6. అమావాస్య రోజున చంద్రుడు రాత్రివేళ ఎందుకు కనిపించడు?

ప్రశ్న 19.
మన వద్ద గడియారం లేకున్నా పగటి వేళలో కొన్ని వస్తువుల నీడను బట్టి మనం సమయాన్ని చెప్పవచ్చు. మరి రాత్రివేళ సమయాన్ని ఎలా చెప్పగలమో మీ స్నేహితులతో చర్చించండి. (AS2)
జవాబు:
రాత్రివేళ ధృవ నక్షత్రం సహాయంతో సమయాన్ని తెలియజేస్తారు.

ప్రశ్న 20.
మీరు ఇప్పుడున్న ప్రదేశంలో ఉత్తర – దక్షిణ దిక్కులను ఎలా కనుగొంటారు? (AS3)
జవాబు:

1. ఒక మీటరు కంటే ఎక్కువ పొడవున్న ఒక కర్రను తీసుకోండి.
2. చదునుగా ఉండే, చెట్లు, ఇండ్ల నీడ పడకుండా ఉండే ప్రదేశాన్ని ఎంచుకోండి.
3. ఈ స్థలంలో కర్ర యొక్క ఒక మీటరు భాగము కచ్చితంగా భూమిపై ఉండేవిధంగా కర్రను పాతండి.
4. ఉదయం 11 గంటలకు కర్ర నీడ చివరి బిందువు వద్ద ఒక ఇనుపమేకును గుచ్చి, నీడ పొడవును మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
5. ఈ విధంగా ఉదయం 11 గంటల నుండి సాయంత్రం 4 గంటల వరకు ప్రతి 15 నిమిషాలకు ఒకసారి నీడ పొడవును మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
6. కర్ర యొక్క అతి తక్కువ పొడవైన నీడను గుర్తించండి.
7. ఈ కర్ర నీడ ఎల్లప్పుడు ఆ ప్రాంతాల ఉత్తర – దక్షిణ దిక్కులను సూచిస్తుంది.

ప్రశ్న 21.
ఇప్పుడు ఆకాశంలో సూర్యుడు ఉత్తర – దక్షిణ దిక్కులలో ఎటు కదులుతున్నాడు? (AS3)
జవాబు:
ఈ కింది గమనికను బట్టి జవాబు వ్రాయండి.

గమనిక :

1. డిసెంబరు 22 నుండి జూన్ 21 వరకు దక్షిణం నుండి ఉత్తరం వైపు కదులుతూ ఉంటాడు.
2. జూన్ 21 నుండి డిసెంబరు 22 వరకు ఉత్తరం నుండి దక్షిణం వైపు కదులుతూ ఉంటాడు.

ప్రశ్న 22.
ఆకాశంలో మీరు ఏయే గ్రహాలను చూశారు.? ఎప్పుడు చూశారు? (AS3)
జవాబు:

1. ఆకాశంలో నేను శుక్ర గ్రహాన్ని చూశాను.
2. కొన్నిసార్లు సూర్యాస్తమయం తర్వాత చూశాను.
3. కొన్నిసార్లు సూర్యోదయం కన్నా ముందు చూశాను.

ప్రశ్న 23.
ఈ రోజు పగలు – రాత్రుల నిడివి ఎంత? గడచిన వారం రోజుల వార్తాపత్రికలు సేకరించి పగలు, రాత్రులు నిడివులను పరిశీలించి ఇప్పుడు ఎండాకాలం రాబోతుందో, శీతాకాలం రాబోతుందో తెలపండి. (AS4)
జవాబు:
01-03-2014 శనివారం రోజున పగలు గంటలు 11 : 49 నిమిషాలు రాత్రి గంటలు 12 : 11 నిమిషాలు

1. పగలు నిడివి పెరుగుతుంటే ఎండాకాలం రాబోతుంది అని తెలుస్తుంది.
2. పగలు నిడివి తగ్గుతుంటే శీతాకాలం రాబోతుంది అని తెలుస్తుంది.
   (గమనిక : ఈనాడు వార్తా పత్రిక నుండి సూర్యోదయం, సూర్యాస్తమయం ల నుండి పగలు – రాత్రుల నిడివిని కనుగొని ఈ ప్రశ్నకు జవాబు రాయాలి).

ప్రశ్న 24.
మీ జిల్లా గుండా పోయే అక్షాంశంపైన ఉన్న ఇతర జిల్లాలు ఏవి? (AS4)
జవాబు:

1. మా తూర్పు గోదావరి జిల్లా గుండా పోయే అక్షాంశ డిగ్రీ (ఉత్తరం) 17°.
2. మా జిల్లా గుండా పోయే అక్షాంశం పైన ఉన్న ఇతర జిల్లాలు :
   1) తూర్పు గోదావరి,
   2) విశాఖపట్నం,
   3) రంగారెడ్డి (తెలంగాణ),
   4) హైదరాబాద్ (తెలంగాణ),
   5) నల్గొండ (తెలంగాణ).

సూచన : మిగిలిన జిల్లాల వారు ఈ ప్రశ్నకు జవాబు ఈ క్రింది పట్టిక ఆధారంగా రాయండి.

ప్రశ్న 25.
వార్తా పత్రికల నుండి, అంతర్జాలం నుండి అంతరిక్ష వ్యర్థాలపై సమాచారాన్ని సేకరించండి. వాటివల్ల కలిగే దుష్ప్రభావాలను వివరిస్తూ ఒకచార్టును తయారుచేసి మీ పాఠశాల ప్రకటనల బోర్డులో ప్రదర్శించండి. (AS4)
జవాబు:
1. ఆస్టరాయిడ్స్ :
కుజుడు, బృహస్పతి మధ్యగల ఆస్టరాయిడ్లు ఒక్కొక్కసారి కూపర్ బెల్ట్ నుండి బయటకు వచ్చి గ్రహాల మధ్య తిరుగుతుంటాయి. ఏదైనా గ్రహం గురుత్వాకర్షణ పరిధిలోనికి వచ్చినపుడు, గ్రహ వాతావరణంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. వాటి వాతావరణంలో జరిగే ఘర్షణ వల్ల మండిపోతాయి లేదా వాతావరణం లేని గ్రహం మీద అయితే ఢీకొనడం వల్ల అక్కడ గోతులు ఏర్పడతాయి. ఈ విధంగా భూమి మీద జరిగితే ప్రాణ, ఆస్తినష్టం జరుగుతుంది.
ఉదా : సిరిస్

2. తోకచుక్కలు :
తోకచుక్క తన కక్ష్యలో ప్రయాణం చేస్తూ సూర్యునికి సమీపంగా వచ్చినపుడు దానిలో ఉండే మంచు, ధూళి, సూర్యుని వేడివల్ల విడిపోయి గ్రహాల మీద పడిపోతుంది.
ఉదా : షూమేకర్ – లేవి – 9 (టెంపుల్ టటిల్ తోకచుక్క) 1994 జులైలో బృహస్పతిని ఢీ కొట్టింది. ఇదే కనుక భూమిని ఢీకొట్టి ఉంటే విపరీతమైన పరిణామాలు ఏర్పడేవి.

3. రేడియేషన్ :
రేడియేషన్ విశ్వవ్యాప్తమైనది. సూర్యకిరణాలు, ఉష్ణకిరణాలు, మైక్రోవేవ్స్, రేడియో తరంగాలు, కాస్మిక్ కిరణాలు, రేడియోధార్మిక లోహాల నుండి వెలువడే వికిరణాలను రేడియేషన్ అంటారు. అంతరిక్షంలో నుండి ” స్వాభావికముగా వెలువడే వికిరణాలతో బాటు మానవ కార్యకలాపాల వల్ల స్వాభావిక రేడియోధార్మిక లేదా కృత్రిమ రేడియోధార్మికత వలన పర్యావరణము కలుషితమై జీవరాశులకు హాని కలిగిస్తాయి. రేడియేషన్ అధికంగా సోకడం వలన జన్యు ఉత్పరివర్తన ఏర్పడి కేన్సర్ వ్యాధులు సోకుతాయి.

4. మానవ చర్యల వలన :
మానవుడు ప్రయోగించిన అనేక కృత్రిమ ఉపగ్రహాలు, అంతరిక్ష నౌకలు కాలం తీరిపోయిన తరువాత పనిచేయక అంతరిక్షంలో ఉండిపోతాయి. వాటివల్ల పనిచేస్తున్న అంతరిక్ష నౌకలు, ఉపగ్రహాలకు తరచుగా ప్రమాదాలు జరుగుతాయి.

ప్రశ్న 26.
నీడ గడియారాన్ని తయారుచేయండి. తయారీ విధానం వివరించండి. (కృత్యం – 3) (AS5)
జవాబు:

1. ఒక కార్డుబోర్డు ముక్కను తీసుకొని ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు ABC లంబకోణ త్రిభుజాన్ని తయారుచేయాలి.
2. దీనిలో 4 వద్ద లంబకోణం , C వద్ద ప్రాంతపు అక్షాంశ డిగ్రీకి సమానమైన కోణం ఉండేలా తీసుకొనవలెను.
3. ఒక దీర్ఘచతురస్రాకారపు చెక్క ముక్క మధ్యలో కార్డు బోర్డుతో చేసిన నీడ గడియారం త్రిభుజం యొక్క BC భుజం ఆనునట్లు నిలువుగా ఉంచవలెను.
4. త్రిభుజంలో BC భుజం వెంట కాగితాన్ని కొంతమేరకు అంటించి, మిగిలిన కాగితాన్ని చెక్కముక్కకు అంటించి పటంలో చూపినట్లు చెక్కపై త్రిభుజం నిలబడేట్లు చేయాలి.
5. దీనిని రోజంతా సూర్యుని వెలుగు తగిలే విధంగా ఉన్న చదునైన ప్రదేశంలో త్రిభుజం యొక్క భుజం BC లో B ఉత్తర దిశలో, C దక్షిణ దిశలో ఉండే విధంగా అమర్చాలి.
6. ఉదయం 9 గంటలకు AC భుజం యొక్క నీడ చెక్కపై ఎక్కడ వరకు పడిందో గమనించి రేఖను గీయాలి.
7. ఈ రేఖ వెంట 9 గంటలు అని సమయాన్ని నమోదు చేయాలి.
8. ఈ విధంగా ప్రతి గంటకు తప్పనిసరిగా నీడను పరిశీలించి రేఖలు గీయాలి మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయాలి.
9. ఈ విధంగా సూర్యాస్తమయం వరకు రేఖలు గీసి’ సమయాలను నమోదు చేయాలి.
10. దీనిని ఉపయోగించి ప్రతిరోజూ సమయాన్ని తెలుసుకోవచ్చును.

ప్రశ్న 27.
చంద్రుని యొక్క వివిధ ఆకారాలను (చంద్రకళలను) గీసి వాటి, పౌర్ణమి నుండి అమావాస్య వరకు ఆకారాల క్రమంలో అమర్చండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 28.
సప్తర్షి మండలం నుండి ధృవ నక్షత్రం ఏ దిశలో ఉంటుందో బొమ్మ గీచి చూపండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 29.
సౌర కుటుంబం బొమ్మ గీయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 30.
మన పూర్వీకులు విశ్వం గురించి అనేక విషయాలు తెలుసుకున్న పద్ధతిని నీవెలా అభినందిస్తావు? (AS6)
జవాబు:

1. చంద్రగ్రహణ సమయంలో చంద్రునిపై పడే భూమి నీడను చూసి భూమి గుండ్రంగా ఉందని భావించినారు.
2. నావికులు సముద్రంపై ప్రయాణిస్తూ ఎన్నో రోజుల ప్రయాణం తర్వాత తిరిగి వారు బయలుదేరిన ప్రదేశానికి చేరుకున్నారు. దీని వలన భూమి గోళాకారంగా ఉందని భావించారు.
3. సముద్రతీరాన నిలబడి చూసేవారికి సముద్రంలో సుదూరం నుండి తీరం చేరే ఓడల యొక్క పొగ మొదట కనబడటం, తర్వాత కొంత సేపటికి పొగగొట్టం కనబడడం, మరికొంత సేపటికి ఓడ పైభాగం తర్వాత ఓడ మొత్తం కనబడటం వంటి అంశాల ద్వారా భూమి ఆకారాన్ని తెలుసుకోవడానికి సహాయపడింది.
   విశ్వానికి కేంద్రంలో సూర్యుడున్నాడని మిగిలిన అంతరిక్ష వస్తువులన్నీ దాని చుట్టూ పడమర నుండి తూర్పు వైపుగా తిరుగుతున్నాయని కోపర్నికస్ తెలిపాడు.
4. భూమి తనచుట్టూ తాను తిరగడం వల్ల రాత్రి, పగళ్ళు ఏర్పడతాయని మన పూర్వీకులు నిర్ధారించారు.
5. గెలీలియో టెలిస్కోపు ద్వారా శుక్రగ్రహ ఉపగ్రహాలు ప్రజలకు చూపించాడు.
6. భూ పరిభ్రమణం వలన ఋతువులు ఏర్పడతాయని తెలియజేసినారు.
7. మన పూర్వీకులు చంద్రగ్రహణం, సూర్యగ్రహణం ఎలా ఏర్పడతాయో వివరించగలిగినారు.
8. ఉత్తరాయణం, దక్షిణాయణం ఎలా ఏర్పడతాయో వివరించగలిగినారు.
9. చంద్రకళలు ఏర్పడుటను వివరించగలిగినారు.
   పై విషయాలన్నీ మన పూర్వీకులు ఏ సాధనలు లేకుండా, తెలుసుకున్న పద్ధతిని మనం అభినందించవలసిన అవసరం ఎంతగానో ఉన్నది.

ప్రశ్న 31.
వివిధ అవసరాల కొరకు మనం భూమిచుట్టూ అనేక కృత్రిమ ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించాం. వాటివల్ల వచ్చే రేడియేషన్ ప్రభావం జీవవైవిధ్యంపై ఎలా ఉంటుంది? (AS7)
జవాబు:
కృత్రిమ ఉపగ్రహాలను ఉపయోగించడం వల్ల వచ్చే రేడియేషన్ ప్రభావం :

1. రేడియేషన్ జీవుల యొక్క నాడీ వ్యవస్థపై ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.
2. రేడియేషన్ జీవుల యొక్క ప్రత్యుత్పత్తిపై ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.
3. రేడియేషన్ వలన క్యాన్సర్ వ్యాధికి గురి అవుతారు.
4. రేడియేషన్ మానవుల రక్తప్రసరణ వ్యవస్థపై పనిచేస్తుంది.
5. అయనీకరణం చెందితే రేడియేషన్ క్యాన్సర్, థైరాయిడ్ గ్రంథి మరియు బోన్‌మ్యారో పై ఎక్కువ ప్రభావం చూపి వ్యాధి – తీవ్రతను పెంచుతుంది.
6. రేడియేషన్ ద్వారా చర్మవ్యాధులు వస్తాయి.

ప్రశ్న 32.
సౌర కుటుంబంలోని ఎనిమిది గ్రహాలలో భూమిపైన మాత్రమే జీవమున్నది. ఈ భూమిని, దాని వాతావరణాన్ని మనం ఎలా సంరక్షించాలో తెలపండి. (AS7)
జవాబు:
1. నేల కాలుష్యం సంరక్షణ :
అ) భారీ పరిశ్రమల నుండి విడుదలైన విష వ్యర్థ పదార్థాలను ప్రత్యేకంగా సూచించబడిన స్థలాలలో పెద్ద పెద్ద గుంతలు తీసి అందులోకి పంపించాలి.
ఆ) థర్మల్ పవర్ కేంద్రంలోని ప్లెయాష్ ను ఇటుకలు, సిమెంట్ హాలో బ్రిక్స్ తయారీలో ఉపయోగించాలి.
ఇ) రసాయన ఎరువులకు బదులుగా జైవి ఎరువులు ఉపయోగించాలి.
ఈ) గృహ సంబంధ చెత్తతో కంపోస్ట్ ఎరువులు తయారు చేయాలి.

2. గాలి కాలుష్యం కాకుండా సంరక్షణ :
అ) వాయువు కాలుష్య కారకాలైన పదార్థాలను ఇంధనాల నుండి తొలగించాలి.
ఆ) వాహనాల ఇంజన్లను ఎప్పటికప్పుడు సర్వీసింగ్ చేయించి మంచి కండీషన్లో ఉంచాలి.
ఇ) వాహనాలలో పెట్రోల్ కు బదులుగా ఎల్ పిజి, సిఎజ్ గ్యా న్లు వాడాలి.
ఈ) పరిశ్రమల నుండి వెలువడే వాయువులను ఎత్తైన చిమ్మీల ద్వారా వాతావరణంలోని పై భాగములోకి పంపించాలి.

3. జలకాలుష్యం కాకుండా సంరక్షణ :
అ) మురుగు నీటిని శుద్ధి చేసిన తరువాత ఆ నీటిని జలాశయానికి లేదా నదులలోకి పంపించాలి.
ఆ) పరిశ్రమల నుండి వెలువడే విషపూరిత వ్యర్థ పదార్థాలను పూర్తిగా శుద్ధి చేసిన తర్వాతనే బయటకు పంపించే ఏర్పాట్లు చేయాలి.
ఇ) మురుగునీటిని వ్యవసాయానికి ఉపయోగించుకోవాలి.

4. శబ్ద కాలుష్యం కాకుండా సంరక్షణ :
అ) వాహనాలకు సైలెన్సర్లను ఉపయోగించాలి.
ఆ) వాహనాలకు తక్కువ శబ్ద తీవ్రత గల హారన్లను ఉపయోగించాలి.
ఇ) ఫ్యాక్టరీలకు, సినిమా హాళ్ళకు సౌండ్ ఫ్రూఫ్ గోడలతో నిర్మించాలి.
ఈ) ఆరాధన స్థలాలు, ఊరేగింపులో, శుభకార్యాలలో లౌడ్ స్పీకర్లను సాధ్యమైనంత తక్కువ స్థాయిలో ఉపయోగించాలి.

5. అడవుల సంరక్షణ :
అ) అడవులలో ఏవైనా కొన్ని చెట్లు అవసరాల కొరకు కొట్టి వేసినపుడు అంతకంటే ఎక్కువ చెట్లను నాటాలి. దీనివలన సమతుల్యత కాపాడబడుతుంది.
ఆ) ప్రజలను చైతన్య పరిచి చెట్లను నరకకుండా కాపాడాలి.
ఇ) తగ్గుతున్న అడవి విస్తీర్ణం కంటే పెంచే అడవి విస్తీర్ణం ఎక్కువగా ఉండే విధంగా కార్యక్రమాలు చేపట్టాలి.

పరికరాల జాబితా

నిటారు మీటరు పొడవైన కర్ర, నీడ గడియారం నమూనా, గ్రహణాలను ప్రదర్శించే చిత్రాలు, గ్రహాలకు సంబంధించిన చిత్రాలు.

8th Class Physical Science 12th Lesson నక్షత్రాలు – సౌరకుటుంబం Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 162

ప్రశ్న 1.
ఒక మీటరు పొడవు ఉండునట్లు పాతిన కర్ర యొక్క నీడ కదిలిన మార్గాన్ని గుర్తించడానికి ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు అమర్చిన “పెగ్” లను పరిశీలించండి. వీటిని బట్టి సూర్యోదయం నుండి సూర్యాస్తమయం వరకు ఆకాశంలో సూర్యుని స్థానం ఎలా మారుతుందో చెప్పగలరా?
జవాబు:
ఆకాశంలో సూర్యుని స్థానం దీర్ఘవృత్తాకార మార్గంలో తూర్పు నుండి పడమరకు మారుతున్నట్లు కనబడుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 164

ప్రశ్న 2.
సూర్యుడు ఉత్తర దిక్కుకో లేక ,దక్షిణ దిక్కుకో కదులుతున్నట్లు ఎందుకు కనిపిస్తుంది?
జవాబు:

1. సూర్యుని చుట్టూ భూమి ఒకే తలంలో ఒకే మార్గంలో పరిభ్రమిస్తూ ఉంటుంది. దీనినే కక్ష్యతలం అంటారు.
2. కక్ష్యతలానికి, భూమి భ్రమణాక్షం లంబంగా ఉండకుండా 23.5° కోణంలో వంగి ఉంటుంది.
3. భూభ్రమణాక్షం 23.5° కోణంలో వంగి సూర్యుని చుట్టూ పరిభ్రమించడం వలన సూర్యుడు ఉత్తర దిక్కుకో లేదా – దక్షిణ దిక్కుకో కదులుతున్నట్లు కనిపిస్తుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 189

ప్రశ్న 3.
చంద్రునిపై కొన్ని కట్టడాలను నిర్మించి అందులో నివసించేందుకు ఏర్పాట్లు చేయాలని శాస్త్రవేత్తలు యోచిస్తున్నారు. అక్కడ గాలి లేదని మీకు తెలుసు. మరి అక్కడ నివసించడం ఎలా సాధ్యం?
జవాబు:
చంద్రునిపై సంచరించి వచ్చిన నీల్ ఆర్న్ స్టాంగ్ లాంటి వ్యోమగాములు తమవీపుపై ఆక్సిజన్ సిలిండర్లను మోసుకునిపోయి, అక్కడ సంచరించి తిరిగి వచ్చారు. అలాగే పర్వతారోహకులు ఉన్నత శిఖరాలను అధిరోహించడానికి తమతో ఆక్సిజన్ సిలిండర్లు తీసుకునిపోతారు. ఇలాంటి ఏర్పాట్లను చేయడంగాని, లేదా మొత్తం కట్టడానికి ఆక్సిజన్ అందించే పైపులైన్లుగాని ఏర్పరిస్తే తప్ప చంద్రుని ఉపరితలం మీద మానవులు నివసించడం సాధ్యం కాదు.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 161

ప్రశ్న 4.
ఆకాశంలో మనం చూడగలిగే అంతరిక్ష వస్తువులు ఏవి?
జవాబు:
ఆకాశంలో మనం చూడగలిగే అంతరిక్ష వస్తువులు : 1) సూర్యుడు, 2) చంద్రుడు, 3) నక్షత్రాలు, 4) గ్రహాలు.

ప్రశ్న 5.
నక్షత్రాలు కదులుతున్నాయా?
జవాబు:
కదులుతున్నవి.

ప్రశ్న 6.
మనకు రాత్రివేళలో కనబడిన నక్షత్రాలే తెల్లవారుజామున కనబడతాయా?
జవాబు:
కనబడవు.

ప్రశ్న 7.
మీకు వేసవికాలంలో రాత్రిపూట కనబడిన నక్షత్రాలే చలికాలంలో కూడా కనబడతాయా?
జవాబు:
కనబడవు.

ప్రశ్న 8.
చంద్రుని ఆకారం ఎలా ఉంటుంది? అది ప్రతిరోజూ ఎందుకు మారుతుంటుంది? మరి సూర్యుని ఆకారం మారదేం?
జవాబు:

1. చంద్రునికి స్వయం ప్రకాశం లేదు. సూర్యకాంతి చంద్రునిపై పడి పరావర్తనం చెందడం వల్ల చంద్రుడు కాంతివంతగా కనిపిస్తాడు.
2. అయితే చంద్రుడికి ఆకాశంలో తను కనిపించిన ప్రదేశంలో తిరిగి కనిపించడానికి ఒక రోజు పైన సుమారు 50 నిమిషాలు ఎక్కువ సమయం పడుతుంది. అందువలన చంద్రుడు మనకు సంపూర్ణ వృత్తాకారం నుండి అసలు కనిపించని స్థితికి వివిధ ఆకృతులలో కనిపిస్తాడు.
3. కాని సూర్యుడు అలా కాక సరిగా ఒక నిర్ణీత ప్రదేశంలో సరిగ్గా 24 గంటల తర్వాత కనిపిస్తాడు. పైగా స్వయం ప్రకాశం గలవాడు. కనుక సూర్యుడు ఎల్లప్పుడూ పరిపూర్ణంగా కనిపిస్తాడు.

ప్రశ్న 9.
మిట్టమధ్యాహ్నం వేళ సూర్యుడు ఖచ్చితంగా ఎక్కడ ఉంటాడు?
జవాబు:
మిట్టమధ్యాహ్నం వేళ సూర్యుడు ఖచ్చితంగా నడినెత్తిన ఉంటాడు.

ప్రశ్న 10.
ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకూ ఒక చెట్టునీడలో ఎందుకు మార్పు వస్తుంది?
జవాబు:
సూర్యకిరణాలు ఆ చెట్టుపై ఏటవాలుగా పడినప్పుడు నీడ పొడవుగాను, సూర్యుడు ఆకాశం మధ్యలో ఉంటే నీడ పొట్టిగానూ, సూర్యునిస్థానం బట్టి మారుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 165

ప్రశ్న 11.
ఆకాశంలో చంద్రుని కదలికను మీరెప్పుడైనా పరిశీలించారా?
జవాబు:
పరిశీలించాను.

ప్రశ్న 12.
ప్రతిరోజూ చంద్రుడు ఒక నిర్దిష్ట సమయంలో ఒకే చోట కనిపిస్తాడా?
జవాబు:
కనిపించడు.

ప్రశ్న 13.
ప్రతిరోజూ చంద్రుని ఆకారం ఒకే విధంగా ఉంటుందా?
జవాబు:
ఉండదు.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 169

ప్రశ్న 14.
చంద్రునిపై మనం శబ్దాలను వినగలమా? ఎందుకు?
జవాబు:

1. చంద్రునిపై మనం శబ్దాలను వినలేము.
2. శబ్ద ప్రసారానికి యానకం అవసరం. చంద్రునిపై గాలి లేదు. శూన్య ప్రదేశం మాత్రమే. శూన్య ప్రదేశం గుండా శబ్దం ప్రసరింపజాలదు.

ప్రశ్న 15.
చంద్రునిపై జీవం ఉంటుందా? ఎందుకు?
జవాబు:
జీవ జాలానికి ప్రధానమైనది శ్వాసక్రియ. శ్వాసక్రియకు ఆక్సిజన్ అవసరం. చంద్రునిపై వాతావరణం లేదు. కేవలం ఆ శూన్యప్రదేశం మాత్రమే ! కనుక జీవం ఉండదు.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 170

ప్రశ్న 16.
చంద్రగ్రహణం పౌర్ణమి రోజున మాత్రమే ఎందుకు ఏర్పడుతుంది?
జవాబు:
పౌర్ణమినాడు సూర్యుడు, చంద్రుడు, భూమి ఒకే సరళరేఖలో ఉండి, భూమి సూర్యచంద్రుల మధ్యగా ఉంటుంది. కనుక పౌర్ణమినాడు మాత్రమే చంద్రగ్రహణం ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 17.
పటం 7 ప్రకారం భూమినీడ చంద్రునిపై ఎప్పుడు పడుతుంది?
జవాబు:
పటం 7 ప్రకారం భూమి నీడ చంద్రునిపై పడాలంటే సూర్యుడు, చంద్రుల గమనమార్గాలు ఖండించుకునే స్థానానికి సరిగ్గా ఒకే సమయానికి అవి రెండూ చేరుకోవాలి, మరియు భూమి వాటిని రెండింటినీ కలిపి సరళరేఖలో ఉండాలి.

ప్రశ్న 18.
ఈ పరిస్థితి ఒక్క పౌర్ణమినాడే సంభవిస్తుందా?
జవాబు:
అవును.

ప్రశ్న 19.
సూర్యగ్రహణం అమావాస్యనాడే ఎందుకు ఏర్పడుతుందో మీరిప్పుడు చెప్పగలరా?
జవాబు:
అమావాస్యనాడు చంద్రుని నీడ భూమిపై పడటం వలన భూమిపై కొన్ని ప్రాంతాలలో సూర్యుడు కన్పించడు. అందువల్ల అమావాస్యనాడు సూర్యగ్రహణం ఏర్పడుతుంది.

8th Class Physical Science 12th Lesson నక్షత్రాలు – సౌరకుటుంబం Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
నీడ పొడవులో మార్పును పరిశీలించుట
(లేదా)
మీ ప్రాంతం యొక్క “ప్రాంతీయ మధ్యాహ్నవేళ” సమయాన్ని ఒక కృత్యం ద్వారా కనుగొనండి.
జవాబు:

1. ఒక మీటరు కంటే ఎక్కువ పొడవున్న ఒక కర్రను తీసుకోండి.
2. చదునుగా ఉండే, చెట్లు, ఇండ్ల నీడ పడకుండా ఉండే ప్రదేశాన్ని ఎంచుకోండి.
3. ఈ ప్రదేశంలో కర్ర యొక్క ఒక మీటరు భాగము కచ్చితంగా భూమిపై ఉండే విధంగా కర్రను పాతండి.
4. ఉదయం 11 గంటలకు కర్ర నీడ చివరి బిందువు వద్ద ఒక ఇనుపమేకును గుచ్చి, నీడ పొడవును మరియు సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
5. ఈ విధంగా ఉదయం 11 గంటల నుండి సాయంత్రం 4 గంటల వరకు ప్రతి 15 నిమిషాలకు ఒకసారి నీడ పొడవు మరియు నీడ పొడవులో తేడాలు – సమయాన్ని నమోదు చేయండి.
6. ఏర్పడిన కర్ర నీడ పొడవులలో అతి తక్కువ పొడవు గల నీడ ఏర్పడినపుడు నమోదు అయిన సమయాన్ని ‘ప్రాంతీయ మధ్యాహ్నవేళ’ అంటారు.
7. ప్రాంతీయ మధ్యాహ్నవేళను, సమయాన్ని గుర్తించండి.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 2.
ఉత్తర – దక్షిణ దిశలలో సూర్యుడు కదలడాన్ని అవగాహన చేసుకొనుట.
(లేదా)
ఉత్తరాయణం, దక్షిణాయణం అర్థం చేసుకొనుటకు ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. సూర్యోదయాన్ని చూడటానికి ఏదైనా డాబా పైన గానీ, మైదాన ప్రాంతాన్ని గానీ ఎన్నుకోండి.
2. ఎంచుకున్న స్థానం నుండి తూర్పు దిక్కుగా ఏదైనా ఒక చెట్టు లేదా స్తంభం వంటి కదలని వస్తువును “సూచిక”గా ఎంచుకోండి. ఉదయించే సూర్యుని స్థానాన్ని పరిశీలించుట
3. వరుసగా 10 నుండి 15 రోజులు నిర్ణయించుకున్న ఈ స్థానానికి చేరి సూర్యోదయం ఎక్కడ జరుగుతుందో పరిశీలించండి.
4. ఎంచుకున్న సూచికను దానికి అనుగుణంగా ఉదయిస్తున్న సూర్యుణ్ణి గమనించి పై పటంలో చూపినట్లు ప్రతిరోజూ పుస్తకంపై బొమ్మను గీయండి.
5. సూర్యుడు ఉదయించే స్థానం ఒకవేళ మారితే సూర్యుడు ఏ దిక్కుకు జరుగుతున్నట్లు ఉన్నదో గమనించండి.
6. సూర్యుడు రోజురోజుకీ దక్షిణ దిక్కుగా కదులుతున్నట్లు అనిపిస్తే అది దక్షిణాయణం అనీ, ఉత్తర దిక్కుగా కదులుతున్నట్లు అయితే అది ఉత్తరాయణం అనీ అంటారు.

కృత్యం – 4

ప్రశ్న 3.
చంద్రకళలను పరిశీలించుట :
ఈ కింది విధంగా కృత్యాన్ని చేస్తూ, పరిశీలిస్తూ, కృత్యం కింద ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.
జవాబు:

1) అమావాస్య తర్వాత మొదటిసారిగా చంద్రుడు (నెలవంక) కనబడిన రోజు యొక్క తేదీని మీ నోట్ బుక్ లో రాసుకోండి. ఆ రోజు చంద్రుడు అస్తమించే సమయాన్ని నమోదు చేయండి. అదేవిధంగా ప్రతిరోజూ సూర్యాస్తమయ సమయంలో ఆకాశంలో చంద్రుడు ఎక్కడున్నాడో గుర్తిస్తూ పటంలో చూపి నట్లు చంద్రుని ఆకారాన్ని బొమ్మ గీయండి. ఆ రోజు తేదీని చంద్రుడు అస్తమించిన సమయాన్ని ఆ కాగితం పైనే రాసుకోండి.

ఇలా మీకు వీలైనన్ని రోజులు చంద్రుణ్ణి పరిశీలించండి.

2) పౌర్ణమికి కొన్ని రోజుల ముందు నుండి పౌర్ణమి తర్వాత కొన్ని రోజుల వరకు చంద్రుణ్ణి పరిశీలించండి. పౌర్ణమికి ముందు రోజులలో సూర్యాస్తమయ సమయంలో ఆకాశంలో చంద్రుడు ఎక్కడ ఉన్నాడో గుర్తించండి. ఆ సమయాన్ని, ఆ రోజు తేదీని నమోదు చేయండి.

పౌర్ణమి తరువాత రోజులలో ఆకాశంలో తూర్పువైపున చంద్రుడు ఉదయించే సమయాన్ని, ఆ రోజు తేదీని రాయండి. ప్రతిరోజూ చంద్రుని ఆకారాన్ని, ఆకాశంలో దాని స్థానాన్ని బొమ్మగీయడం మరవకండి.

ఈ పరిశీలనల వల్ల మీరు ఏం అర్థం చేసుకున్నారు?

ఎ) రెండు వరుస చంద్రోదయాల మధ్య లేదా రెండు వరుస చంద్ర అస్తమయాల మధ్య ఎన్ని గంటల సమయం పడుతుందో లెక్కగట్టగలరా?
జవాబు:
రెండు వరుస చంద్రోదయాల మధ్య లేదా రెండు వరుస చంద్ర అస్తమయాల మధ్య 1 రోజు (24 గంటలు) కంటే దాదాపు 50 నిమిషాలు ఎక్కువ సమయం పడుతుంది.

బి) రెండు వరుస సూర్యోదయాలు లేదా సూర్యాస్తమయాల మధ్య కాలమెంత?
జవాబు:
దాదాపు 24 గంటలు (ఒక రోజు)

సి) ఆకాశంలో రెండు వరస సూర్యోదయాలు, రెండు వరుస చంద్రోదయాల మధ్య కాలాలు సమానంగా ఉంటాయా?
జవాబు:
సమానంగా లేవు.

డి) సూర్యాస్తమయ సమయాన ఆకాశంలో చంద్రుడు ప్రతిరోజూ ఒకే స్థానంలో కనబడుతున్నాడా?
జవాబు:
సూర్యాస్తమయ సమయాన ఆకాశంలో చంద్రుడు ప్రతిరోజూ ఒకే స్థానంలో కనబడడు.

ఇ) చంద్రుడు ఏ ఆకారంలో ఉన్నాడు? ప్రతిరోజూ అదే ఆకారంలో ఉంటుందా?
జవాబు:
చంద్రుని ఆకారం ప్రతిరోజూ మారుతుంది. చంద్రుని ఆకారంలో కలిగే మార్పులనే చంద్రకళలు అంటారు.

కృత్యం – 7

ప్రశ్న 4.
నక్షత్రరాశుల కదలికను పరిశీలించుట.

20 సెం.మీ. పొడవు, 20 సెం.మీ. వెడల్పు గల తెల్ల కాగితాన్ని తీసుకొని దాని మధ్యలో 1 సెం.మీ. వ్యాసం గల రంధ్రాన్ని చేయండి. పటంలో చూపినట్లు ఆ కాగితానికి ఒక వైపున ‘x’ గుర్తునుంచండి.

ఈ కాగితాన్ని మీ ముఖానికి ఎదురుగా ఉంచుకుని దానిపై ఉన్న ‘x’ గుర్తు కింది వైపుగా ఉండేట్లు పట్టుకోండి. కాగితం మధ్య నున్న రంధ్రం గుండా ధృవనక్షత్రాన్ని చూడండి. ధృవ నక్షత్రాన్ని గుర్తించాక కాగితాన్ని కదలకుండా పట్టుకుని సప్తర్షి మండలం, శర్మిష్ట రాశి ఏ దిశలో ఉన్నాయో వెదకండి.

ధృవ నక్షత్రానికి సప్తర్షి మండలం ఏ దిశలో కనిపిస్తుందో కాగితంపై ఆ దిశలో ‘G’ అని, శర్మిష్ట రాశి ఏ దిశలో కనబడుతుందో కాగితంపై ఆ దిశలో ‘C’ అని రాయండి. మీరు ఆ రాశులను గుర్తించిన సమయాన్ని ఆ అక్షరాల పక్కన రాసుకోండి.

మీరు ఈ పరిశీలన చేసేటప్పుడు మీ దగ్గరలో ఉన్న చెట్టు లేదా స్తంభం వంటి ఏదేని సూచిక నొకదానిని ఎన్నుకోండి. – అది మీకు ఏ దిశలో ఉందో మీ ప్రయోగ కాగితంపై ఆ దిశలో దాని బొమ్మ గీయండి.

ఈ పరిశీలన చేసేటప్పుడు మీకు ఎక్కడైతే నిలబడ్డారో ప్రతీసారి అక్కడే నిలబడుతూ గంట గంటకూ ఈ రెండు రాశు లను చూడండి.

ప్రతిసారి సప్తర్షి మండలం కనబడిన దిశలో ‘G’ అక్షరాన్ని శర్మిష్ట రాశి కనబడిన దిశలో ‘C’ అక్షరాన్ని కాగితంపై రాయండి. మరియు మీరు పరిశీలించిన సమయాన్ని ఆ అక్షరాల పక్కన తప్పక రాయండి: మీరు నిర్ణయించుకున్న సూచిక (చెట్టు / స్తంభం) ను బట్టి ధృవ నక్షత్ర స్థానం మారిందో లేదో గమనించండి. ఒకవేళ మారితే మారిన స్థానాన్ని గుర్తించండి. ఈ విధంగా వీలైనన్ని సార్లు (నాలుగు సార్లకు తక్కువ కాకుండా) ఈ కృత్యాన్ని చేయండి. ప్రతిసారి కాగితంపై నున్న ‘x’ గుర్తు కింది వైపుగా ఉండాలి. –

మీరు గీసిన చిత్రాన్ని గమనించి కింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలివ్వండి.
ఎ) మీరు చూసిన నక్షత్రాల స్థానాలలో ఏమైనా మార్పు కన్పించిందా?
జవాబు:
కన్పించింది.

బి) ధృవ నక్షత్రం స్థానం కూడా మారిందా?
జవాబు:
మారలేదు.

సి) సప్తర్షి మండలం, శర్మిష్ట రాశుల ఆకారం మాత్రమే మారిందా? లేక ఆకాశంలో వాటి స్థానం కూడా పూర్తిగా మారిపోయిందా?
జవాబు:
వాటి స్థానం కూడా పూర్తిగా మారిపోయింది.

డి) ఈ రాశులు ఆకాశంలో కదిలిన మార్గం ఏ ఆకారంలో ఉంది?
జవాబు:
దీర్ఘవృత్తాకారంలో ఉంది.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 7th Lesson Questions and Answers నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
క్రింది ఖాళీలను సారూప్యతను (Analogy) బట్టి సరైన పదంతో పూర్తి చేయండి. (AS1)

1. నేలబొగ్గు : తరిగిపోయేది :: …………….. : తరిగిపోనిది.
జవాబు:
సౌరశక్తి

2. కోల్ తార్ : ……………. :: కోక్ : స్టీల్ తయారీ
జవాబు:
కృత్రిమ అద్దకాలు లేదా ప్రేలుడు పదార్థాలు

3. పెట్రోరసాయనాలు : ప్లాస్టిక్ :: సి.యన్.జి. : ……
జవాబు:
ఇంధనం

4. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ : భూతాపము :: ……………… : నాసియా
జవాబు:
పెయింట్ల నుండి వెలువడే విషపదార్థాలు

ప్రశ్న 2.
జతపరచండి. (AS1)

1. సహజవనరు	A) కార్బొ నైజేషన్
2. నేలబొగ్గు	B) ప్లాస్టిక్ కుర్చీ
3. పెట్రోరసాయన ఉత్పన్నం	C) కృష్ణా గోదావరి డెల్టా
4. సహజవాయువు	D) ప్లాంక్టన్
5. పెట్రోలియం	E) నీరు

జవాబు:

1. సహజవనరు	E) నీరు
2. నేలబొగ్గు	A) కార్బొ నైజేషన్
3. పెట్రోరసాయన ఉత్పన్నం	B) ప్లాస్టిక్ కుర్చీ
4. సహజవాయువు	C) కృష్ణా గోదావరి డెల్టా
5. పెట్రోలియం	D) ప్లాంక్టన్

ప్రశ్న 3.
బహుళైచ్ఛిక ప్రశ్నలు : (AS1)
i) క్రింది వానిలో కాలుష్య పరంగా ఆదర్శ ఇంధనం ఏది?
A) సహజవాయువు (CNG)
B) నేలబొగ్గు
C) కిరోసిన్
D) పెట్రోల్
జవాబు:
A) సహజవాయువు (CNG)

ii) బొగ్గులో ముఖ్య అనుఘటకం
A) కార్బన్
B) ఆక్సిజన్
C) గాలి
D) నీరు
జవాబు:
A) కార్బన్

iii) షూ పాలిష్ (Shoe Polish) ను తయారుచేయడానికి క్రింది వానిలో ఏ పదార్థాన్ని వాడతారు?
A) పారాఫిన్ మైనం
B) పెట్రోలియమ్
C) డీజిల్
D) లూబ్రికేటింగ్ నూనె
జవాబు:
D) లూబ్రికేటింగ్ నూనె

ప్రశ్న 4.
ఖాళీలు పూరించండి. (AS1)
ఎ) ………………….. ను ఉక్కు తయారీలో ఉపయోగిస్తాం.
జవాబు:
కోక్

బి) నేలబొగ్గు యొక్క …………………. అంశీభూతం కృత్రిమ అద్దకాలు మరియు పెయింట్స్ ఉపయోగిస్తాం.
జవాబు:
కోల్ తారు

సి) భూమిలోపల కప్పబడి ఉన్న ………………… గల ప్రాంతాలలో ఎక్కువ మొత్తంలో నేలబొగ్గు లభ్యమవుతుంది.
జవాబు:
జీవ అవశేషాలు

డి) భూతాపానికి మరియు వాతావరణ మార్పులకు కారణమయ్యే వాయువు …………..
జవాబు:
కార్బన్ డై ఆక్సైడ్

ప్రశ్న 5.
రోడ్లను వేసేటప్పుడు రోడ్డు పైపొరలో వాడే పెట్రోలియం ఉత్పత్తులను తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
రోడ్లను వేసేటప్పుడు రోడ్డు పై పొరలో ఉపయోగించే పెట్రోలియం ఉత్పత్తి తారు లేదా బిట్యుమెన్ (Bitumen).

ప్రశ్న 6.
భూమిలో పెట్రోలియం ఏర్పడే విధానాన్ని వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. సముద్రాల మరియు మహాసముద్రాల ఉపరితలాలకు దగ్గరగా ఉండే ప్లాంక్టన్ (Plankton) వంటి సూక్ష్మజీవుల అవశేషాలు భూమి పొరలలో కప్పబడి కొన్ని వేల సంవత్సరాల తర్వాత పెట్రోలియంగా రూపాంతరం చెందుతాయి.
2. ప్లాంక్టన్ల శరీరంలో కొద్ది మొత్తంలో చమురు ఉంటుంది.
3. ఈ ప్రాణులు చనిపోయినప్పుడు వాటి అవశేషాలు నదులు, మహాసముద్రాల. అడుగున ఇసుక, మట్టి పొరలచేత కప్పబడతాయి.
4. కొన్ని లక్షల సంవత్సరాలు ఆ మృత అవశేషాలు గాలి లేకుండా అధిక ఉష్ణోగ్రత పీడనాల వద్ద ఉండడం చేత అవి పెట్రోలియం, సహజవాయువులుగా రూపాంతరం చెందుతాయి.

ప్రశ్న 7.
ప్రాజెక్ట్ పని : (AS4)
సంపీడిత సహజవాయువు (CNG) తో మరియు డీజిల్ తో నడిచే వాహనాలు విడుదల చేసే కాలుష్య కారకాలు, కాలుష్య స్థాయి మరియు ఇంధన ధరల దృష్ట్యా పోల్చండి. మీరు కనుగొన్న అంశాలపై ఒక నివేదికను రూపొందించండి. (దీని కొరకు అవసరమైతే ఒక వాహన చోదకుడి సహాయం తీసుకోండి)

ఇంధన రకము	ఇంధన ప్రస్తుతధర	విడుదలయ్యే కాలుష్య కారిణులు
డీజిల్/ పెట్రోల్
CNG

జవాబు:

ఇంధన రకము	ఇంధన ప్రస్తుతధర	విడుదలయ్యే కాలుష్య కారిణులు
డీజిల్	₹ 52-46 (లీ|| కు),	CO, CO2, నైట్రోజన్ యొక్క ఆక్సెలు (NO, NO2),
పెట్రోల్	₹ 78-60 (లీ|| కు)	సల్ఫర్ యొక్క ఆక్సైలు (SO2, SO3), సీసం (Pb) మొదలైనవి.
CNG	49 (కి.గ్రా. కు)	CO2

ప్రశ్న 8.
నీ ఇరుగు పొరుగులో ఉన్న ఐదు కుటుంబాలను ఎంచుకోండి. రవాణా మరియు వంట పనుల్లో శక్తి వనరులను పొదుపు చేయడానికి ఎటువంటి మార్గాలు. అనుసరిస్తున్నారో అడిగి తెలుసుకోండి. మీరు సేకరించిన సమాచారంను పట్టికలో నమోదు చేయండి. (AS4)
మీ పరిశీలనలతో ఒక రిపోర్ట్ తయారు చేయండి.

జవాబు:

ఈ రిపోర్ట్ ను బట్టి తేలిన అంశములు :

1. బైక్ ల కంటే కార్ల వినియోగం ఎక్కువైనది.
2. వంట కొరకు చేసే ఖర్చు కంటే రవాణా వాహనాలపై ప్రతి కుటుంబం చేస్తూన్న ఖర్చు ఎక్కువైనది.
3. వంట కొరకు చాలా కుటుంబాలు ఇండక్షన్ పొయ్యిలూ, రంపపు పొట్టు పొయ్యిలూ ప్రత్యామ్నాయంగా వాడుతున్నారు.

ప్రశ్న 9.
క్రింది పట్టిక 1991 నుండి 1997 వరకు భారతదేశంలో శక్తిలేమి (Power shortage) ని శాతాలలో సూచిస్తుంది. సంవత్సరాలను X అక్షంగా, శక్తిలేమి శాతంను Y అక్షంగా తీసుకొని మొత్తం దత్తాంశంను దిమ్మరేఖా చిత్రంలో (Bar graph) సూచించండి. (AS4)

సంవత్సరం	శక్తిలేమి (%)
1. 1991	7.9
2. 1992	7.8
3. 1993	8.3
4. 1994	7.4
5. 1995	7.1
6. 1996	9.2
7. 1997	11.5

ఎ) శక్తిలేమి శాతం పెరుగుతున్నదా? తగ్గుతున్నదా?
జవాబు:
శక్తి లేమి శాతం పెరుగుతున్నది.

బి) శక్తిలేమి శాతం పెరుగుచున్నట్లయితే అది మానవ జీవితాన్ని ఏ విధంగా ప్రభావితం చేస్తుందో వివరించండి.
జవాబు:
శక్తిలేమి శాతం క్రమంగా పెరుగుచున్నది. శక్తిలేమి శాతం తగ్గించవలెనంటే శక్తి వనరుల వినియోగరేటు పెంచవలెను. మనకు ఉన్న సాంప్రదాయ (తరిగిపోయే) ఇంధన వనరులు పరిమితంగా ఉన్నాయి. ఈ వనరులను వాడుకుంటూపోతే ఎంతోకాలం మిగలవు. కావున మనం ప్రస్తుతం ప్రకృతి నుండి లభించే ఎప్పటికి తరిగిపోని సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులైన సౌరశక్తి, పవన శక్తి, అలల శక్తి మొదలయిన శక్తివనరులను ఉపయోగించుకోవాలి.

ప్రశ్న 10.
తరిగిపోయే మరియు తరిగిపోని వనరులు, వాటి ఉపయోగముపై క్రమచిత్రం (Flow chart) తయారుచేయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 11.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువులు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలకు సంబంధించిన సమాచారం సేకరించి ఆ ప్రాంతాలను ఆంధ్రప్రదేశ్ పటం (Outline map) లో గుర్తించండి. (AS5)
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో నేలబొగ్గు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు లేవు.

పెట్రోలియం లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు : కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతం

సహజ వాయువు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు : కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతం

పెట్రోలియం మరియు సహజవాయువులు కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతాలైన నర్సాపురం దగ్గర లింగబోయినచర్ల, కైకలూరు, రాజోలు, చించునాడు, పీచుపాలెం, ఎనుగువారి లంక, భీముని పల్లె, అబ్బయిగూడెం మరియు మేదరవాని మెరకల వద్ద నిక్షేపాలు గలవు.

ప్రశ్న 12.
నేలబొగ్గు, పెట్రోలియంలకు ప్రత్యామ్నాయ శక్తి వనరులను కనుగొనడానికి మానవుడు చేసే ప్రయత్నాలను ఏవిధంగా నీవు అభినందిస్తావు? (AS6)
జవాబు:
నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియంలు రెండూ తరిగిపోయే శక్తి వనరులు. వీటి నిల్వలు పరిమితంగా ఉన్నాయి. ఈ శక్తి వనరులు ఇంధనం మాత్రమే కాకుండా కొత్త సంయోగ పదార్థాల సంశ్లేషణకు ప్రారంభ పదార్థాలు. వీటి వినియోగం ఎక్కువవుతున్న రోజులలో వీటికి ప్రత్యామ్నాయ వనరులపై ప్రయత్నాలను క్రమంగానే సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు అయిన సౌరశక్తి, వాయు శక్తి, జలశక్తి, బయోగ్యాస్, గార్బేజ్ శక్తి ఉపయోగించుకొంటున్నాము. ఇంకా సాంప్రదాయేతర వనరులైన భూ ఉష్ణశక్తి, అలల శక్తి పైన ప్రయత్నాలు జరుగుచున్నవి. సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు తరగని శక్తి వనరులు అంతేకాదు వాతావరణ కాలుష్యరహితమైనవి. కావున సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరుల ప్రయత్నాలను మనం అభినందించవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

ప్రశ్న 13.
హర్షిత్ తన తండ్రితో “దగ్గరి పనుల కొరకు బండికి బదులుగా సైకిల్ ను వాడితే మనం ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవచ్చు కదా !” అని అన్నాడు. ఈ విషయాన్ని నీవు ఎలా అభినందిస్తావు? (AS6)
జవాబు:
హర్షిత్ తన తండ్రితో అన్న విషయాన్ని బట్టి మనకు తెలిసినవి ఏమిటంటే

1. ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడుకోవడం.
2. ఇంధనాన్ని పొదుపుగా వాడడం వల్ల వాతావరణ కాలుష్యం తగ్గించినట్లు అవుతుంది.
3. శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోయేవి కాబట్టి పొదుపుగా వాడుకుంటే ముందు తరాల వారికి అందించినట్లు అవుతుంది.

వీటినిబట్టి హర్షిత కు ఇంధన పొదుపుపై సామాజిక బాధ్యత, సామాజిక స్పృహ మరియు ప్రకృతి పై గౌరవము ఉన్నట్లుగా అభినందించవచ్చును.

ప్రశ్న 14.
ప్రజలు శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయాలపై ఎందుకు దృష్టి సారిస్తున్నారు? (AS7)
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోయే శక్తి వనరులు.
2. శిలాజ ఇంధన వనరుల నిల్వలు పరిమితంగా ఉండడం వలన.
3. కొత్త సంయోగ పదార్థాల సంశ్లేషణకు ప్రారంభ పదార్థాలు శిలాజ ఇంధనాలు కావడం వల్ల.
4. శిలాజ ఇంధనాలు వాతావరణ కాలుష్యాన్ని అధికం చేయడం వల్ల.
5. ఇంధనాలను మండించడం వలన విడుదలయ్యే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ భూతాపం (గ్లోబల్ వార్మింగ్)కి దారితీయడం వల్ల.
6. థర్మల్ విద్యుత్ కేంద్రాలలో విడుదలయ్యే వాయువు మానవ అనారోగ్య సమస్యలకు మరియు గ్రీన్‌హౌస్ ప్రభావం ఏర్పడుట వల్ల.

పై కారణాల వల్ల శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయాలపై దృష్టి సారించవలసి వస్తుంది.

ప్రశ్న 15.
ఒక వేళ నీవు వాహనచోదకుడివైతే పెట్రోలు మరియు డీజిల్ ను పొదుపు చేయడానికి ఎటువంటి చర్యలు తీసుకుంటావు? (AS7)
జవాబు:
నేను వాహనచోదకుడిని అయితే పెట్రోల్, డీజిల్ పొదుపు చేయుటకు క్రింది చర్యలు తీసుకుంటాను.

1. వాహనాన్ని నిర్ణయించిన నిర్ణీత వేగముతో నడపడం.
2. వాహనాన్ని కొద్ది సమయం ఆపవలసి వచ్చినపుడు ఇంజన్ ఆపడం.
3. సిగ్నల్ వద్ద గ్రీన్ సిగ్నల్ ఇచ్చేంత వరకు ఇంజన్ ఆపడం.
4. వాహన టైర్లలో నిర్ణీత గాలి పీడనం ఉండేటట్లు చూడడం.
5. వాహనాన్ని తరచుగా సర్వీసింగ్ చేయిస్తూ ఉండడం.
6. వాహనాలకు కత్తీ లేని ఇంధనాన్ని వాడడం.

ప్రశ్న 16.
“క్రూడాయిల్, శుద్ధి చేయబడిన ఇంధనం సముద్రాలలో ఓడ ట్యాంకర్ల నుండి బయటకు కారడం వలన సహజ ఆవరణ వ్యవస్థకు హానికలుగజేస్తుంది” చర్చించండి. (AS7)
జవాబు:
ముడిచమురు మరియు శుద్ధి చేసిన చమురు ఆయిల్ ట్యాంకర్లలో సముద్రం పై తరలిస్తున్నప్పుడు ఏదైనా ప్రమాదం జరిగితే ట్యాంకు నుండి జారిపడే చమురు సముద్రంలోకి చేరి నీళ్లపై తెట్టులాగా వందల కిలోమీటర్ల వరకు విస్తరించును. సముద్ర నీళ్లలోనికి గాలి, వెలుతురు వెళ్ళక, లోపలి జీవరాశుల జీవ ప్రక్రియలు ఆగిపోయి, సముద్రంలోని మొక్కలు, జంతువులు, చేపలు మరియు జీవరాశులు చనిపోతాయి. దీనివల్ల పర్యావరణానికి హాని కలుగుతుంది.

ప్రశ్న 17.
“ఆటోమొబైల్ రంగంలో ఇంధనాలుగా CNG, LPG లను వాడితే వాయుకాలుష్యం తగ్గడంలో, పర్యావరణ సమతుల్యత కాపాడడంలో సహాయపడుతుంది.” ఇది అవును అనిపిస్తే వివరించండి. (AS7)
జవాబు:
ఆటోమొబైల్ రంగంలో వాహనాలకు CNG, LPG ఇంధనాలు వాడితే, వాహనాలు విడుదలచేయు వాయువులో CO₂ (కార్బన్ డై ఆక్సైడ్) మాత్రమే ఉంటుంది. దీనివలన పర్యావరణానికి ఎక్కువగా నష్టం ఉండదు. ఎందుకంటే ఏర్పడ్డ కార్బన్ డై ఆక్సైడు మొక్కలు, వృక్షాలు వినియోగించుకోవడం వల్ల పర్యావరణ సమతుల్యతను కాపాడినట్లు అవుతుంది. అంతే కాకుండా వృక్షాలు CO₂ గ్రహించి ఆక్సిజన్ ను విడుదల చేస్తాయి.

పరికరాల జాబితా

శక్తి వనరులకు సంబంధించిన చార్టుల సేకరణ, నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల చిత్రాలు లేదా. నమూనాల సేకరణ, పెట్రో ఉత్పత్తుల నమూనాలు లేదా చిత్రాల సేకరణ, శక్తి సంకటం గురించిన చిత్రాల సేకరణ, రెండు స్టాండులు, రెండు పెద్ద పరీక్ష నాళికలు, రబ్బరు బిరడాలు, వాయు వాహక నాళం, జెట్ నాళం, బుస్సెన్ జ్వాలకం.

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook InText Questions and Answers

8th Class Physical Science Textbook Page No. 96

ప్రశ్న 1.
మన చుట్టూ ఉండే ఈ వనరులు ఎల్లప్పుడు ఇలాగే అందుబాటులో ఉంటాయా?
జవాబు:
మన చుట్టూ ఉండే ఈ వనరులు ఎల్లప్పుడు ఇలాగే అందుబాటులో ఉండవు.

ప్రశ్న 2.
మన చుట్టూ ఉండే గాలి ఎప్పుడైనా పూర్తిగా లేకుండా పోతుందా?
జవాబు:
మన చుట్టూ ఉండే గాలి ఎప్పుడైనా పూర్తిగా లేకుండా పోదు.

ప్రశ్న 3.
ఎప్పుడైనా మనకి ప్రకృతిలో నీరు పూర్తిగా దొరక్కుండా పోయే అవకాశం ఉందా?
జవాబు:
జలచక్రం వల్ల నీరు ఎల్లప్పుడూ భూమిపై ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
మానవ చర్యల వల్ల ఈ వనరులు తరిగిపోతున్నాయా?
జవాబు:
తరిగిపోతున్నాయి.

ప్రశ్న 5.
నేలబొగ్గు, పెట్రోలియంల అపరిమితమైన నిల్వలు మనకు అందుబాటులో ఉన్నాయా?
జవాబు:
ప్రస్తుతం ఉన్నాయి. ముందు ముందు ఉండకపోవచ్చు.

ప్రశ్న 6.
వివిధ అవసరాలను తీర్చే కలష కోసం తొందరగా అడవుల్ని నరికివేశారనుకోండి, ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
ప్రకృతిలో సమతుల్యత నశించి, క్రమంగా అడవులు లేకుండా పోతాయి. చెట్లు మళ్లీ పెంచడానికి చాలా కాలం పడుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 97

ప్రశ్న 7.
అడవులు తిరిగి పెరగడానికి ఎంత కాలం పడుతుందని మీరు భావిస్తున్నారు?
జవాబు:
అడవులు తిరిగి పెరగడానికి చాలా కాలం పడుతుందని నేను భావిస్తున్నాను.

ప్రశ్న 8.
పెట్రోలియం వంటి శిలాజ ఇంధనాలు మనకింకా ఎన్నాళ్ళు అందుబాటులో ఉంటాయి? అవి తరిగిపోవా?
జవాబు:
పెట్రోలియం వంటి శిలాజ ఇంధనాలు మనకింకా కొద్దికాలం మాత్రమే అందుబాటులో ఉంటాయి. అవి తరిగిపోతుంటాయి.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 98

ప్రశ్న 9.
శిలాజ ఇంధనాలైన నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం పూర్తిగా హరించుకుపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
మానవుడు తిరిగి పాత రాతియుగపు జీవితాన్ని గడపాలి. ప్రయాణాలు ఉండవు. విద్యుత్తు కొరత తీవ్రమవుతుంది. ఇంకా అనేక ఇబ్బందులు ఎదుర్కోవాలి.

ప్రశ్న 10.
మన భవిష్యత్ శక్తి వనరులేమిటి?
జవాబు:
మన భవిష్యత్ వనరులు తరగని శక్తి వనరులు. అవి :

1. సౌరశక్తి,
2. జలశక్తి,
3. పవనశక్తి,
4. అలలశక్తి,
5. బయోగ్యాస్,
6. సముద్ర ఉష్ణమార్పిడి శక్తి,
7. భూ ఉష్ణశక్తి,
8. గార్బేజి పవర్,
9. కేంద్రక శక్తి.

ప్రశ్న 11.
భవిష్యత్ ఇంధన అవసరాలను తీర్చడానికి ఇప్పుడున్న శిలాజ ఇంధన వనరులు సరిపోతాయా?
జవాబు:
పెరుగుతున్న అవసరాల దృష్ట్యా, జనాభా పెరుగుదల దృష్ట్యా ఇప్పుడున్న శిలాజ ఇంధన వనరులు సరిపోవు.

ప్రశ్న 12.
భవిష్యత్ ఇంధన అవసరాలు తీరడానికి ఎటువంటి చర్యలు తీసుకోవాలి?
జవాబు:

1. సౌరశక్తిని అధిక మొత్తం వినియోగించడము.
2. జలశక్తిని వినియోగించుకోవడము.
3. పవన శక్తిని వినియోగించుకోవడము.
4. తీరప్రాంతాలలో అలల శక్తిని ఉపయోగించుకోవడం.
5. బయోడీజిల్ ఉత్పత్తులను పెంచి, అధిక మొత్తంలో వినియోగించుకోవడం.
6. బయోగ్యాస్ ఉపయోగించడం.
7. గృహ వ్యర్థ పదార్థాల (గార్బేజి పవర్) నుండి శక్తిని వినియోగించడం.
8. భూగర్భ ఉష్ణశక్తిని వినియోగించడం.
9. సముద్ర ఉష్ణశక్తి మార్పిడిని వినియోగించుకోవడం.
10. కేంద్రక శక్తిని వినియోగించడం.

పై చర్యలు చేయడం వలన భవిష్యత్ లో ఇంధన వనరుల అవసరాలను తీర్చవచ్చును.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 105

ప్రశ్న 13.
ఇంధనం, శక్తి వనరులను మనం దుర్వినియోగం చేసే సందర్భాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వగలరా?
జవాబు:

1. వాహనాలు నడుపుతున్నపుడు రెడ్ సిగ్నల్స్ వద్ద వాహన ఇంజన్ ఆపుచేయకపోవడం.
2. వాహనం నిర్ణయించే వేగంతో కాకుండా ఎక్కువ లేదా తక్కువ వేగంతో నడపడం.
3. పబ్లిక్ వాహనాలను (ఆర్టిసి బస్సుల) ఎక్కకుండా వ్యక్తిగత వాహనాలను ఉపయోగించడం.
4. వంట చేస్తున్నపుడు వంటకు కుక్కర్లను ఉపయోగించకపోవడం.
5. తక్కువ దూరాలకు వ్యక్తిగత వాహనాలను ఉపయోగించడం.
6. పగటిపూట గదులలో కిటికీలు తీయకుండా లైట్లను, ఫ్యాన్లు ఉపయోగించడం.
7. గదిలో లేకున్నను లైట్లు, ఫ్యాన్లు వినియోగించడం.
8. వ్యక్తిగత వాహనాలను తరచుగా సర్విసింగ్ చేయించకపోవడం.
9. అధిక సామర్థ్యం గల వాహనాలను ఉపయోగించకపోవడం.

ప్రశ్న 14.
ఇంధన వనరులను పొదుపు చేయడానికి, ఏవైనా ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలను నీవు సూచించగలవా?
జవాబు:

1. మన అవసరం పూర్తికాగానే ఇంధన వనరులను ఆపివేయడం.
2. పెట్రోలు, డీజిల్ లీకేజీలను అరికట్టడం.
3. అవసరమైన గదుల్లో మాత్రమే విద్యుద్దీపాలను వెలగనిచ్చి, మిగతా గదుల్లో ఆర్పివేయడం.
4. పెట్రోలు లీకేజీ లేకుండా వాహనాలను మరమ్మతు చేయించడం.
5. కొన్ని అవసరాలను సాధ్యమైనంత వరకు తగ్గించుకోవడం.

ప్రశ్న 15.
శిలాజ ఇంధనాల అతి వినియోగం ప్రకృతిలో జీవవైవిధ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది?
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలను అతిగా వినియోగించడం వలన కార్బన్ మోనాక్సైడ్, కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్, లెడ్, CFC, పొగ కణాలు ఇతర ఆక్సైడ్లు వాతావరణంలో విడుదల అవుతాయి.
2. కార్బన్ మోనాక్సైడ్ (CO) విషవాయువు. ఇది రక్తం, ఆక్సిజన్ వాయువును తీసుకునిపోయే సామర్థ్యాన్ని తగ్గిస్తుంది.
3. నైట్రోజన్ యొక్క ఆక్సైడ్ వలన ఆస్తమా, దగ్గు లాంటి వ్యాధులు కలుగుతాయి.
4. సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ వలన శ్వాసక్రియకు సంబంధించిన వ్యాధులు వస్తాయి.
5. CFC వాయువులు ఓజోన్ పొరను క్షీణింపచేయడం వలన సూర్యుని నుండి వచ్చే అతినీలలోహిత కిరణాలు భూమిపై పడి జీవరాశులకు హాని కలుగుజేస్తుంది.
6. వాతావరణంలోని SO₂, NO₂ వలన ఆమ్ల వర్షాలు కురుస్తాయి. వీటివలన జీవరాశులకు అనేక ఇబ్బందులు ఏర్పడతాయి.
7. ఆమ్ల వర్షాలు చెట్ల యొక్క ఆకులను పాడైపోతాయి.
8. వాతావరణంలోని లెడ్ కణాల వలన కిడ్నీ, జీర్ణవ్యవస్థలు పాడైపోతాయి.
9. ఇంధనాలను మండించినపుడు ఏర్పడే సూక్ష్మ కణాలలోని భారలోహ కణాల వలన కేన్సర్, చర్మ, ముక్కు, గొంతు, కళ్ళు మరియు శ్వాసకోశ సంబంధిత వ్యాధులు వస్తాయి.

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Activities

కృత్యం – 1 వివిధ అవసరాల కోసం మనం వాడే పరికరాలను, పదార్థాలను గుర్తించడం :

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది పట్టికలో నిలువు వరుస A లో కొన్ని సందర్భాలు మరియు వస్తువులు ఇవ్వబడ్డాయి. ఆయా సందర్భాలలో వినియోగించిన వస్తువుల తయారీకి 30 – 40 సం||ల ముందు ఏ పదార్థాలు వాడేవారో నిలువు వరుస B లో నింపండి. ఒకవేళ మీకు తెలియకపోతే మీ పెద్దవారిని అడిగి తెలుసుకోండి. అవే అవసరాలకి ప్రస్తుతం ఎటువంటి పదార్థాలను వాడుతున్నామో నిలువు వరుస C లో నింపండి. మీ అవగాహన కొరకు పట్టికలో కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వబడ్డాయి.

సందర్భం / పరికరం (A)	30-40 సం|| క్రితం వాడిన పరికరం (B)	ప్రస్తుతం వాడుతున్న పరికరం (C)
పచ్చళ్ళు నిల్వ చేసే జాడీ	పింగాణి జాడీలు	పింగాణి జాడి, ప్లాస్టిక్ జాడి
ప్రయాణ సమయంలో వాడే ఆహార పదార్థాల ప్యాకింగ్	విస్తరాకులు, అరిటాకులు	ప్లాస్టిక్ ప్యాకెట్లు
ఇంట్లో వాడే నీటి పైపులు	లోహపు పైపులు (ఇనుప)	పి.వి.సి., రబ్బరు, ప్లాస్టిక్ పైపులు
దువ్వెనలు	చెక్క దువ్వెనలు	ప్లాస్టిక్ దువ్వెనలు
వంట సామాగ్రి	రాగి పాత్రలు, మట్టి పాత్రలు	స్టీలు వస్తువులు
వంటకు ఉపయోగించే ఇంధనాలు	వంటచెఱకు	కిరోసిన్, ఎల్.పి.జి. గ్యా స్
రైలు ఇంజనులో వాడే ఇంధనం	నేలబొగ్గు	డీజిల్, విద్యుత్ శక్తి
బట్టలు పెట్టడానికి ఉపయోగించే సామాను	ట్రంకు పెట్టెలు	సూట్ కేసు, బ్యాగులు
నీటి బకెట్లు, మూతలు	లోహపు బకెట్లు, లోహపు మూతలు	ప్లాస్టిక్ బకెట్లు, ప్లాస్టిక్ మూతలు
నీరు నిల్వ చేయడానికి ఉపయోగించేవి	కుండలు, సిమెంటు తొట్లు	ప్లాస్టిక్ ట్యాంకులు
నిర్మాణ సామాగ్రి	బంకమట్టి, ఇటుకలు, డంగు సున్నం	సిమెంటు, సిమెంటు ఇటుకలు, కాంక్రీట్, స్టీల్ (ఐరన్ రాడ్స్)
ఆభరణాలు	బంగారం, రాగి, వెండి	డైమండ్స్, ప్లాటినం, ప్లాస్టిక్
గృహోపకరణాలు (కుర్చీలు, మంచాలు)	కలప కుర్చీలు, మంచాలు	ప్లాస్టిక్ కుర్చీలు, మంచాలు

1. 10 సంవత్సరాల క్రితం ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
పి.వి.సి., రబ్బర్ పైపులు, ప్లాస్టిక్ దువ్వెనలు, ప్లాస్టిక్ కుర్చీలు.

2. 50 సంవత్సరాల క్రితం ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
మట్టి కుండలు, రాగి పాత్రలు, ట్రంకు పెట్టెలు, బంగారం, వెండి, రాగి, కలప కుర్చీలు, కలప మంచాలు.

3. 100 సంవత్సరాల క్రితం వీటిలో ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
మట్టి కుండలు, రాగి పాత్రలు, నేలబొగ్గు, వంటచెఱకు.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 2.
పరిమితంగా ఉన్న సహజ వనరులు, తరగని సహజ వనరులను ఈ క్రింది పట్టికలో వాటికి సంబంధించిన గడిలో వ్రాయండి.
జవాబు:

తరగని సహజ వనరులు	పరిమితంగా ఉన్న (తరిగిపోయే) సహజ వనరులు
సౌరశక్తి	నేలబొగ్గు
జలశక్తి	పెట్రోలియం
వాయుశక్తి	సహజ వాయువు
బయోమాస్ శక్తి	కట్టెలు
అలలశక్తి	కర్రబొగ్గు
భూ ఉష్ణశక్తి
సముద్ర ఉష్ణశక్తి మార్పిడి
గార్బేజి పవర్ (గృహ వ్యర్థ పదార్థాల నుండి శక్తి)
పరమాణు కేంద్రక శక్తి
హైడ్రోజన్ శక్తి
బయోడీజిల్

కృత్యం – 3 వివిధ పెట్రోలియం ఉప ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలు :

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింది పట్టికలో పెట్రోలియం మరియు వాటి ఉత్పత్తుల ఇతర ఉపయోగాలను వ్రాయండి.
జవాబు:

పెట్రోలియం ఉత్పత్తి పేరు	ఉపయోగాలు
ఇంధన గ్యాస్ (పెట్రోలియం గ్యాస్)	ఎల్.పి.జి. గ్యాస్ తయారు చేస్తారు.
	పరిశ్రమలలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
	గృహాలలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
	వాహనాలలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
పెట్రోల్	వాహనాలలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
	ద్రావణిగా ఉపయోగిస్తారు.
	డ్రైక్లీనింగ్ లో ఉపయోగిస్తారు.
కిరోసిన్	వంట ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
	జెట్ విమానాలలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
డీజిల్	వాహనాలకు ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
	విద్యుత్ జనరేటర్లలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
పారఫిన్ మైనం	ఆయింట్ మెంట్	అగ్గిపెట్టె
	ఫేస్ క్రీమ్	కొవ్వొ త్తి
	గ్రీజు	వాష్ పేపర్స్
	వ్యాజ్ లిన్

కృత్యం – 4 నేలబొగ్గు ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలు :

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింది పట్టికలో నేలబొగ్గు ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలను వ్రాయండి.
జవాబు:

కోక్	కోల్ తారు	కోల్ గ్యాసు
లోహ సంగ్రహణకు	క్రిమిసంహారకాలు	వంటగ్యాస్ గా ఉపయోగిస్తారు.
ప్రొడ్యూసర్ గ్యాస్ తయారీకి	ప్రేలుడు పదార్థాలు	కాంతి కొరకు ఉపయోగిస్తారు.
వాటర్ గ్యాస్ తయారీకి	కృత్రిమ దారాలు
స్టీల్ తయారీలో ఉపయోగిస్తారు.	పరిమళ ద్రవ్యాలు
	నాఫ్తలిన్
	ఇంటి పైకప్పులు
	ఫోటోగ్రఫిక్ పదార్థాలు
	కృత్రిమ అద్దకాలు
	పెయింట్లు
	రోడ్లు వేయుటకు తారుగా ఉపయోగిస్తారు.

ప్రయోగశాల కృత్యం

ప్రశ్న 5.
నాణ్యమైన నేలబొగ్గు పొడిని వేడిచేస్తే వెలువడే వాయువు మండునో లేదో ప్రయోగం చేసి పరీక్షనాళికలలో ఏమి ఏర్పడునో పరిశీలనలను వ్రాయండి.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
నాణ్యమైన నేలబొగ్గు పొడిని వేడిచేస్తే వెలువడే వాయువు మండుతుందో లేదో పరిశీలించుట.

కావలసిన పరికరాలు :
రెండు పెద్ద పరీక్ష నాళికలు (boiling tubes), రబ్బరు బిరడాలు, ఇనుప స్టాండులు, వాయువాహక నాళం, జెట్ నాళం, బుస్సెన్ బర్నర్.

పద్ధతి :
ఒక చెంచా నేలబొగ్గు పొడిని తీసుకొని గట్టి పరీక్ష నాళికలో వేసి, పటంలో చూపిన విధంగా స్టాండుకు బిగించితిని. పరీక్షనాళికను రబ్బరు కార్కుతో మూయాలి. రెండవ స్టాండుకు కొద్దిగా నీటితో నింపిన మరొక పరీక్షనాళికను బిగించి రెండింటినీ “U” ఆకారపు వాయువాహక నాళంతో వాయువాహక నాళం కలిపితిని, రెండవ పరీక్ష నాళికకు పటంలో చూపినట్లు జెట్ నాళం అమర్చితిని. బున్సెన్ బర్నర్ సహాయంతో నేలబొగ్గు ఉన్న పరీక్ష నాళికను బాగా వేడి చేసితిని.

మొదటి పరీక్షనాళిక నుండి గోధుమ-నలుపు రంగు గల వాయువు రెండవ పరీక్షనాళికలో గల నీటిలోకి చేరి రంగులేని వాయువు బుడగల రూపంలో పైకి వస్తుంది. జెట్ నాళం మూతి వద్ద మండుచున్న పుల్లను ఉంచితే తెల్లని కాంతితో మండినది.

మొదటి పరీక్షనాళికను అధిక ఉష్ణోగ్రతల వద్ద వేడిచేసినప్పుడు నేలబొగ్గు పొడి, కోక్, కోల్ తారు మరియు కోల్ గ్యాస్లు ఏర్పడును. మొదటి పరీక్ష నాళికలో కోక్, రెండవ పరీక్ష నాళికలో నల్లని చిక్కని ద్రవం అనగా కోల్ తారు ఏర్పడినది. కోల్ గ్యాస్ జెట్ నాళం ద్వారా మండుచున్నది.

కృత్యం – 5 ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగం మరియు దాని పరిణామాలు :

ప్రశ్న 6.
ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగం మరియు దాని పరిణామాలపై సమూహ చర్చ :
మన నిత్యజీవితంలో ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగాన్ని నిరోధించడానికి నీవేమి ప్రత్యామ్నాయాలను సూచిస్తావు?
జవాబు:

1. అవసరం లేనపుడు గదిలో లైట్లు, ఫ్యానుల స్విచ్ ఆఫ్ చేయవలెను.
2. పగటి పూట వెలుతురు కొరకు కిటికీలు తెరుచుకొనవలెను.
3. గదిలో కూలర్స్, ఎసి, హీటర్లు మరియు గీజర్లు అవసరమైనపుడు మాత్రమే ఉపయోగించాలి.
4. వంట చేస్తున్నపుడు, నీరు మరుగునపుడు స్టాప్ మంట తగ్గించాలి.
5. సాధారణ బల్బ్ లకు బదులుగా CFL లేదా LED బల్బులు మరియు ట్యూబ్ లైట్లను ఉపయోగించాలి.
6. రవాణాకు ప్రైవేటు వాహనాలకు బదులుగా ప్రభుత్వ వాహనాలను ఉపయోగించాలి.
7. దగ్గర దూరాలను నడకతోగాని లేదా సైకిల్ తోగాని ప్రయాణించాలి.
8. పప్పులను ఉడికించుటకు కుక్కర్లను ఉపయోగించాలి.
9. వంట చేసేటప్పుడు వంట పాత్రలపై మూతలు ఉంచాలి. ఇలా చేస్తే త్వరగా వండవచ్చును.
10. వంటకు పొగలేని స్టార్లు ఉపయోగించాలి (గ్యాస్ స్టాప్ లు).
11. దక్షత గల ఇంధన పరికరాలను మాత్రమే ఉపయోగించాలి.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 11th Lesson Questions and Answers కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు

8th Class Physical Science 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కింది వాటిలో ఏ వస్తువులకు రాపిడి ద్వారా ఆవేశాన్ని కలిగించలేం? (AS1)
ఎ) ప్లాస్టిక్ స్కేలు
బి) రాగి కడ్డీ
సి) గాలి నింపిన బెలూన్
డి) ఉన్ని గుడ్డ
ఇ) కర్ర ముక్క
జవాబు:
బి) రాగి కడ్డీ.

ప్రశ్న 2.
గాజు కడ్డీని సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దినప్పుడు ఏం జరుగుతుంది? (AS1)
ఎ) కడ్డీ, సిల్క్ గుడ్డ రెండూ ధనావేశం పొందుతాయి.
బి) కడ్డీ ధనావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే సిల్క్ గుడ్డ రుణావేశం పొందుతుంది.
సి) కడ్డీ, సిల్క్ గుడ్డ రెండూ ఋణావేశం పొందుతాయి.
డి) కడ్డీ ఋణావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే సిల్క్ గుడ్డ ధనావేశం కలిగి ఉంటుంది.
జవాబు:
డి) కడ్డీ ఋణావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే,సిల్క్ గుడ్డ ధనావేశం కలిగి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 3.
కింది వాక్యాలను పరిశీలించి సరైనవైతే ‘అవును’ అని, సరైనవి కాకపోతే ‘కాదు’ అని గుర్తించండి. (AS1)
ఎ) ఒకే రకమైన ఆవేశాలు ఆకర్షించుకుంటాయి.
జవాబు:
కాదు

బి) ఆవేశం కలిగిన గాజుకడ్డీ, ప్లాస్టిక్ స్ట్రాలు ఆకర్షించుకుంటాయి.
జవాబు:
అవును

సి) తటిద్వాహకం మెరుపుల నుండి భవనాలను రక్షించలేదు.
జవాబు:
కాదు

డి) భూకంపాన్ని ముందుగా ఊహించలేం.
జవాబు:
అవును

ప్రశ్న 4.
చలికాలంలో చలికోటును విడిచే సమయంలో శబ్దం వస్తుంది. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:

1. చలికాలంలో చలికోటును విడిచే సమయంలో శబ్దం వస్తుంది.
2. చలికోటు కృత్రిమ దారాలతో తయారుచేయబడి ఉంటుంది.
3. చలికాలంలో వాతావరణం పొడిగా ఉంటుంది. కావున వాతావరణంలో కొంత తేమ ఉంటుంది.
4. ఈ వాతావరణంలోని తేమ కణాలు చలికోటులోని కణాలను ఆవేశపరుస్తాయి.
5. చలికోటులోని ఆవేశ కణాలు లోదుస్తులను లేదా చర్మంపై ఉండే వెంట్రుకలను ఆకర్షించుకుంటాయి.
6. చలికోటు విడిచే సమయంలో ఈ ఆకర్షణ బలాలను వ్యతిరేకించడం వలన శబ్దం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 5.
ఆవేశం కలిగిన వస్తువును చేతితో తాకినపుడు ఆవేశం కోల్పోతుంది. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:

1. ఆవేశం కలిగిన వస్తువు చేతితో తాకినపుడు ఆవేశం కోల్పోతుంది.
2. ఎందుకంటే ఆవేశాలు శరీరం ద్వారా భూమికి చేరుతాయి.

ప్రశ్న 6.
భూకంపం ద్వారా విడుదలయ్యే విధ్వంస శక్తిని దేనితో కొలుస్తారు? భూకంపాన్ని స్కేలుపై కిగా గుర్తించారు. భూకంప లేఖిని ద్వారా దానిని గుర్తించవచ్చా? ఇది ఎక్కువ నష్టం కలిగిస్తుందా? (AS1)
జవాబు:

1. భూకంపం ద్వారా విడుదలయ్యే విధ్వంస శక్తిని భూకంప లేఖిని లేదా భ్రామక పరిమాణ స్కేలు ద్వారా కొలుస్తారు.
2. భూకంప లేఖిని ద్వారా 3.5 కన్నా తక్కువ రిక్టరు స్కేలుతో నమోదు చేస్తుంది. కానీ మనం దానిని గుర్తించలేము.
3. రిక్టరు స్కేలు 3ను చూపినపుడు నష్టం ఏమీ జరగదు.

ప్రశ్న 7.
పిడుగు లేదా మెరుపుల నుండి రక్షించుకోవడానికి మూడు పద్ధతులు తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో సురక్షిత ప్రాంతంలోకి వెళ్ళాలి.
2. తక్కువ ఎత్తుగల ఇల్లు లేక భవనం సురక్షితమైనది.
3. అడవిలో ఉన్నప్పుడు పొట్టి చెట్టు కింద ఉండడం సురక్షితం.
4. ఇండ్లకు లేదా భవనాలకు తటిద్వాహకం అమర్చాలి.
5. చివరి ఉరుము వచ్చిన 30 ని|| తరువాత బయటకు వెళ్ళాలి.
6. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో కారు లేదా బస్సులో ప్రయాణిస్తున్నట్లయితే కిటికీలు మరియు తలుపులు మూసివేయవలెను.

ప్రశ్న 8.
ఆవేశం కలిగిన బెలూన్, ఆవేశం లేని బెలూన్ ఆకర్షించుకుంటాయి. కానీ ఒకే ఆవేశం కలిగిన రెండు బెలూన్లు ఎందుకు వికర్షించుకుంటాయి? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఆవేశం గల బెలూన్ దగ్గరకు ఆవేశం లేని బెలూన్ ను తీసుకొని వచ్చినపుడు ఆవేశం లేని బెలూన్ పై ఆవేశం గల బెలూన్ ప్రభావంతో వ్యతిరేక ఆవేశం ప్రేరేపించబడుతుంది.
2. వ్యతిరేక ఆవేశాలు గల బెలూన్ల మధ్య ఆకర్షణ బలం పనిచేయడం వల్ల ఆకర్షించుకొంటాయి.
3. కాబట్టి ఆవేశం కలిగిన బెలూన్, ఆవేశం లేని బెలూన్ ను దగ్గరకు తెచ్చినపుడు ఆకర్షించుకొంటుంది.
4. ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుంది.
5. కాబట్టి ఒకే ఆవేశం గల బెలూన్ల మధ్య వికర్షణ బలం వలన వికర్షించుకొంటాయి.

ప్రశ్న 9.
భారతదేశంలో భూకంపాలు తరచుగా వచ్చే రాష్ట్రాలను మూడింటిని తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
భారతదేశంలో భూకంపాలు తరచుగా వచ్చే రాష్ట్రాలు :

1. కాశ్మీర్
2. రాజస్థాన్
3. గుజరాత్.

ప్రశ్న 10.
మీరున్న ఆవాస ప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో ఉందా? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
మేము ఉన్న ఆవాస ప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో లేదు.
(లేదా)

1. మేము ఉన్న ఆవాసప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో ఉంది.
2. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో భూకంప ప్రమాద ప్రాంతాలు :
   1) ఒంగోలు
   2) విజయనగరం
   3) దర్శి

ప్రశ్న 11.
మన రాష్ట్రంలో ఏ ప్రాంతంలో ఎక్కువసార్లు భూకంపం వచ్చింది? (AS1)
జవాబు:

1. ఒంగోలు
2. నెల్లూరు
3. శ్రీకాకుళం
4. గుంటూరు
5. తిరుపతి
6. కృష్ణా, గోదావరి మైదాన ప్రాంతాలు
7. బంగాళాఖాతములో ఎక్కువసార్లు భూకంపాలు వచ్చాయి.

ప్రశ్న 12.
ఒక పదార్థం ఎప్పుడు ఆవేశం పొందుతుంది? (AS1)
జవాబు:

1. పదార్థం రాపిడిలో ఉన్నప్పుడు ఆవేశం పొందుతుంది.
2. ఒక పదార్థం వద్దకు మరొక ఆవేశం గల పదార్థాన్ని దగ్గరగా తెచ్చినపుడు ఆవేశంలేని పదార్థంలో ఆవేశం ప్రేరేపించబడి, వ్యతిరేక ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
3. ఆవేశం లేని వస్తువుకు, వాహకం ద్వారా ఆవేశపరచినపుడు ఆవేశం పొందుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఒకే ఆవేశం కలిగిన రెండు వస్తువులను దగ్గరగా చేర్చితే ఏం జరుగుతుంది? వేరు వేరు ఆవేశాలు కలిగివున్న రెండు వస్తువులను దగ్గరగా చేర్చితే ఏం జరుగుతుంది? ఇటువంటి ఉదాహరణలు ఏమైనా ఇవ్వగలరా? (AS1)
జవాబు:
ఎ) రెండు వస్తువులు ఒకే ఆవేశం కలిగి ఉంటే వాటి మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుంది.
ఉదా : 1) ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన బెలూన్, ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన మరో బెలూన్ ను వికర్షించినది.
2) పాలిథిన్ కాగితంతో రుదైన రిఫిల్ ను, పాలిథిన్ కాగితంతో రుద్దిన మరో రీఫిల్ వికర్షించినది.
3) ఒకే ఆవేశం గల బెలూన్లు లేదా ఒకే ఆవేశం గల రిఫిల్ మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

బి)

1. వేరు వేరు ఆవేశపూరిత వస్తువుల మధ్య ఆకర్షణ బలం ఉంటుంది.
2. రెండు వస్తువులు వేరు వేరు ఆవేశాలు కలిగి ఉంటే వాటి మధ్య ఆకర్షణ బలం ఉంటుంది.
   ఉదా : 1) ఒక రిఫిల్ ను తీసుకొని పాలిథిన్ కాగితంతో రుద్ది, దానిని ఒక ప్లాస్టిక్ గ్లాసులో ఉంచండి.
   2) ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన బెలూన్ ను గ్లాసులో గల రిఫిల్ వద్దకు తీసుకుని వెళ్ళి పరిశీలించండి.
   3) రిఫిల్ ను బెలూన్ వికర్షిస్తుంది. కాబట్టి విరుద్ధ ఆవేశాలు గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
ఆవేశాల బదిలీ వలన కలిగే ప్రభావాన్ని వివరించే నిత్యజీవిత సందర్భాలకు రెండు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి. (AS1)
జవాబు:
ఆవేశాల బదిలీ వలన కలిగే ప్రభావాన్ని వివరించే రెండు ఉదాహరణలు :

1. ఎర్తింగ్ చేయడం.
2. విద్యుదర్శిని ఉపయోగించి ఒక వస్తువు పై గల ఆవేశాన్ని గుర్తించడం.
3. ఘటాలలో ఉండే విద్యుదావేశాలను తీగల ద్వారా బల్బుకు అందించి వెలిగించడం.

ప్రశ్న 15.
రెండు బెలూన్లను ఊదండి. వాటిని మొదటగా గుడ్డతో, తర్వాత వేరొక వస్తువుతో రాపిడి చేయండి. రెండు సందర్భాలలోనూ అవి ఆకర్షించుకుంటాయా? (AS3)
జవాబు:

1. రెండు బెలూన్లను తీసుకొని గాలిని నింపండి.
2. రెండు బెలూన్లను ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు ఒకదాని ప్రక్కన మరొకటి తగలకుండా వేలాడదీయండి.
3. ఒక బెలూనను ఉన్నిగుడ్డతో రుద్ది వదలండి.
4. రెండవ బెలూనను ప్లాస్టిక్ కాగితంతో రుద్ది వదలండి.
5. రెండు బెలూన్లను ఉన్ని గుడ్డ, ప్లాస్టిక్ కాగితంతో రుద్దే సమయంలో మీ చేతులు బెలూన్లకు తగలకుండా జాగ్రత్త వహించాలి.
6. రెండు బెలూన్లు ఒక దానితో మరొకటి వికర్షించుకొనుటను గమనించవచ్చును.
7. పై ప్రయోగం ఆధారంగా రెండు బెలూన్లను తీసుకొని ఒకదానిని ఉన్ని గుడ్డతో, రెండవ దానిని ప్లాస్టిక్ కాగితం (ఇతర వస్తువుతో) రాపిడికి గురిచేస్తే ఆ రెండు బెలూన్లు వికర్షించుకొంటాయి అని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 16.
భూమిలోని పలకలు ఢీకొన్నప్పుడు విడుదలయ్యే శక్తిని, ఆ సమయంలో భూ వాతావరణంలో మార్పులను ఏ విధంగా పోలుస్తారు? (AS4)
జవాబు:
భూమిలోని పలకలు ఢీకొన్నప్పుడు విడుదలయ్యే శక్తి భూ వాతావరణంలో మార్పులు :

1. పెద్ద భవనాలు, కట్టడాలు నేలమట్టం అవుతాయి.
2. పెద్ద పెద్ద చెట్లు, ఎలక్ట్రికల్, టెలిఫోన్ స్తంభాలు నేలమట్టం అవుతాయి.
3. నదుల మార్గాలను మారుస్తాయి.
4. భూ తలాలను చీలుస్తాయి.
5. పెద్ద పెద్ద భూభాగాలు వాటి స్థానం నుండి దూరంగా జరుగుతాయి.
6. పర్వతాలు లోయలుగా మారవచ్చును.

ప్రశ్న 17.
ప్రపంచంలో ఏ దేశంలో తరచుగా భూకంపాలు వస్తాయి? ఈ మధ్యకాలంలో జపాన్లో వచ్చిన భూకంపం వివరాలు, చిత్రాలు సేకరించండి. (AS4)
జవాబు:
ప్రపంచంలో జపాన్ దేశంలో తరచుగా భూకంపాలు వస్తాయి.

ప్రశ్న 18.
మీరున్న ప్రాంతంలో ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించినపుడు బాధితులకు సహాయం అందించే సంస్థలు ఏవైనా ఉన్నాయా గుర్తించండి. భూకంప బాధితులకు ఏ రకమైన సహాయం ఇస్తారో కనుక్కోండి. ఈ అంశాలపై చిన్న నివేదికను రూపొందించండి. (AS4)
జవాబు:

1. ప్రభుత్వం బాధితులకు పునరావాస కేంద్రాలను ఏర్పాటుచేసి తగిన ఆర్థిక మరియు ఆర్థికేతర సహాయం చేస్తుంది.
2. ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వేతర డాక్టర్లు మరియు జూనియర్ డాక్టర్లు బాధితులకు వైద్య సేవలు చేస్తారు.
3. ప్రభుత్వ మరియు ప్రభుత్వేతర ఉద్యోగస్థులు విరాళాలు ముఖ్యమంత్రి సహాయ నిధికి పంపిస్తారు. దీనిని ప్రభుత్వం బాధితులకు ఉపయోగిస్తుంది.
4. పాఠశాల, కళాశాల విద్యార్థులు స్వచ్ఛందంగా విరాళాలు మరియు బట్టలు సేకరించి బాధితులకు సరఫరా చేస్తారు.
5. వివిధ దిన పత్రికలు బాధితుల సహాయ నిధికి విరాళాలు సేకరించి, బాధితులకు ఆర్థిక మరియు ఆర్థికేతర సహాయం చేస్తాయి.
6. వివిధ ప్రాంతాలలో ఉండే స్వచ్ఛంద సంస్థలు, ట్రస్టులు బాధితులకు విరాళ రూపేణా ఆర్థిక మరియు వారికి కావలసిన వస్తువులను అందిస్తారు.
7. వివిధ రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులు విరాళాలు సేకరించి బాధితులకు కావలసిన ఆర్థిక మరియు వారి అవసరాలకు సంబంధించిన సహాయం చేస్తుంది. ఉదా : సినిమా యాక్టర్లు, సంగీత కళాకారులు.
8. ప్రైవేటు పారిశ్రామిక సంస్థలు బాధితులకు పిల్లలకు కావలసిన పుస్తకాలు, బట్టలు, పాఠశాల నిర్మాణాలకు సహాయం చేస్తాయి.
9. యువజన సంఘాలు విరాళాలు సేకరించి బాధితులకు వారికి అవసరమైన విధంగా సహాయం చేస్తారు.

ప్రశ్న 19.
వస్తువుకున్న ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి ఏ పరికరం ఉపయోగిస్తారు? పటం ద్వారా వివరించండి. (కృత్యం -1) (AS5)
జవాబు:
ఒక వస్తువు ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి విద్యుదర్శినిని ఉపయోగిస్తారు.

విద్యుదర్శిని :

1. ఒక ఖాళీ సీసా తీసుకోండి.
2. సీసా మూతకంటే పెద్దదైన కార్డుబోర్డు ముక్కను తీసుకోండి.
3. కార్డుబోర్డు ముక్కకు మధ్యలో చిన్న రంధ్రం చేయండి.
4. 4 సెం.మీ x 1 సెం.మీ పరిమాణంలో గల రెండు అల్యూమినియం రేకులను తీసుకోండి.
5. వాటిని ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు పేపరు క్లిప్ యొక్క ఒక కొనపై ఉంచి, ఆ పేపర్ క్లిప్ ను కార్డ్ బోర్డ్ యొక్క రంధ్రం గుండా గుచ్చి సీసాలోకి నిలువుగా వేలాడదీయండి.
6. ఆవేశ పరచబడిన ఒక వస్తువును పేపరు క్లిప్ రెండవ కొనకు తాకించండి.
7. ఆవేశపూరిత వస్తువు నుండి ఆవేశం పేపరు క్లిప్ ద్వారా రెండు అల్యూమినియం రేకులకు అందుతుంది.
8. అల్యూమినియం రేకులకు అందిన ఆవేశం ఒకే రకమైనది కాబట్టి అల్యూమినియం రేకులు వికర్షించుకుంటాయి.
9. అల్యూమినియం రేకులు వికర్షించుకొని దూరం జరగడం వలన వస్తువులో ఆవేశం ఉన్నట్లుగా గుర్తించవచ్చును.

ప్రశ్న 20.
భారతదేశ పటంలో భూకంప ప్రమాద ప్రాంతాలను రంగులతో గుర్తించండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 21.
భూకంప లేఖిని నమూనా రూపొందించండి. (AS5)
జవాబు:
భూకంపలేఖిని నమూనాను తయారుచేయుట.

కావలసిన వస్తువులు :

1. శీతలపానీయ సీసా,
2. L ఆకారం గల లోహపు కడ్డీ,
3. దీర్ఘచతురస్రాకార ప్లాస్టిక్ డబ్బా,
4. బాల్ పాయింట్ పెన్ను,
5. దారం,
6. ఇసుక,
7. తెల్ల కాగితం.

తయారుచేయు విధానం :

1. శీతలపానీయ సీసాలో పటంలో చూపిన విధంగా (L) ఆకారం గల లోహపు కడ్డీని అమర్చి ఇసుకతో నింపండి.
2. బరువు గల బాల్ పాయింట్ పెన్నుకు దారమును కట్టి లోహపు కడ్డీకి వేలాడదీయండి.
3. బాల్ – పాయింట్ పెన్ను లోలకం వలె పనిచేస్తుంది.
4. దీర్ఘచతురస్రాకార ప్లాస్టిక్ డబ్బాపై తెల్లకాగితం ఉంచి, బాల్ – పాయింట్ మొన తెల్లకాగితాన్ని తాకునట్లు అమర్చవలెను.
5. భూకంపం వచ్చే సమయంలో బాల్ – పాయింట్ పెన్ను ఇసుక భూకంపనాల వలన కంపిస్తుంది.
6. బాల్ – పాయింట్ పెన్ను చేసే కంపనాలు తెల్లకాగితంపై నమోదు అగును. వాటిని అధ్యయనం చేసి భూకంప వివరాలను రూపొందించవచ్చును.

ప్రశ్న 22.
భూకంప తీవ్రత, దాని మూలాన్ని గుర్తించే పరికరం రూపొందించిన శాస్త్రవేత్తల కృషిని ఎలా ప్రశంసిస్తావు? (AS6)
జవాబు:

1. భూకంప తీవ్రత, దాని మూలాలను గుర్తించే పరికరాలు భూకంపలేఖిని, భూకంపదర్శిని.
2. భూకంపదర్శిని గుర్తించే రిక్టర్ స్కేలు విలువలను బట్టి భూకంప ప్రభావాన్ని గుర్తిస్తారు.
3. రిక్టరు స్కేలు విలువల ఆధారంగా భూకంపం ఎన్ని కిలోమీటర్ల మేరకు ప్రభావాన్ని చూపుతుందో అంచనా వేయవచ్చును.
4. రిక్టరు స్కేలు విలువను బట్టి జరిగిన ఆస్తి మరియు ప్రాణ నష్టాన్ని అంచనా వేయవచ్చును.
5. భూకంప ప్రభావిత ప్రాంతాలలో వచ్చే భూకంపాలను తట్టుకొనే విధంగా భవన నిర్మాణాలను నిర్మించవచ్చును.
6. భూకంప సమయంలో ఎక్కువగా ప్రాణ మరియు ఆస్తి నష్టం జరగకుండా ఉండేందుకు తగిన సూచనలను ఇవ్వవచ్చును. ఇన్ని ఉపయోగాలు గల భూకంప లేఖిని, భూకంపదర్శినిని తయారుచేసిన శాస్త్రవేత్తలను ప్రశంసించవలసిన ఆవశ్యకత ఎంతగానో ఉన్నది.

ప్రశ్న 23.
భూకంపం వచ్చినపుడు ఇంటి బయట ఉంటే, మిమ్మల్ని మీరు రక్షించుకోవడానికి ఎటువంటి జాగ్రత్తలు తీసుకుంటారు? (AS7)
జవాబు:

1. భవనాలకు దూరంగా ఉండవలెను.
2. చెట్లకు దూరంగా ఉండవలెను.
3. హైటెన్షన్ విద్యుత్ తీగలకు దూరంగా ఉండాలి.
4. కారులో గాని, బస్సులో గాని ప్రయాణిస్తున్నట్లైతే నెమ్మదిగా బహిరంగ ప్రదేశానికీ నడపాలి. కారు లేదా బస్సు నుండి బయటకు రాకూడదు.

ప్రశ్న 24.
వాతావరణశాఖ ఉరుములు, మెరుపులతో కూడిన వర్షం రావచ్చని హెచ్చరించింది. ఆ సమయంలో మీరు బయటకు – వెళ్లాల్సి వచ్చింది. మీరు గొడుగు తీసుకొని వెళ్తారా? వివరించండి. (AS7)
జవాబు:

1. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో నేను బయటకు వెళ్లాల్సివస్తే గొడుగును తీసుకొనిపోను. వర్షపుకోటు వేసుకుపోతాను.
2. గొడుగు లోహపు గొట్టాలు మరియు లోహపు పుల్లతో తయారుచేయబడి ఉంటుంది. లోహం విద్యుత్ వాహకం.
3. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో గొడుగుతో వెళితే, ఉరుము, మెరుపులు గొడుగు ద్వారా మన శరీరంలోనికి అధికమొత్తంలో విద్యుదావేశం ప్రవేశించి, విద్యుత్ షాక్ ద్వారా హాని కలుగుతుంది.
   కాబట్టి ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో గొడుగుతో బయటకు వెళ్ళకూడదు.

ప్రశ్న 25.
మీరున్న ప్రాంతంలో భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? మీరు ఇంటిలో ఉన్నప్పుడు భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? (AS7)
జవాబు:
భూకంపం వచ్చినప్పుడు రక్షించుకొనుటకు ఈ కింది విధంగా చేయవలెను.

1. భవనాలకు దూరంగా ఉండవలెను.
2. చెట్లకు, హైటెన్షన్ తీగలకు దూరంగా ఉండవలెను.
3. కారులోగాని, బస్సులోగాని ప్రయాణిస్తున్నట్లైతే నెమ్మదిగా బహిరంగ ప్రదేశాలకు నడపాలి.
4. కారులో నుండి గాని, బస్సులో నుండి గాని బయటకు రాకూడదు.

ప్రశ్న 26.
మీరు ఇంటిలో ఉన్నప్పుడు భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? (AS7)
జవాబు:

1. భూమి కంపించడం తగ్గే వరకు బల్ల కిందికి వెళ్లటం.
2. కిటికీలకు, అల్మరాలకు (బీరువాలకు) దూరంగా ఉండవలెను.
3. ఎత్తైన వస్తువులకు దూరంగా ఉండవలెను.
4. ఒకవేళ మంచంపై పడుకొని ఉన్నట్లయితే తలపై దిండును పెట్టుకోవలెను.
5. విద్యుత్ సరఫరాను ఆపివేయవలెను.

పరికరాల జాబితా

పొడిదువ్వెన, రబ్బరు బెలూన్లు, కాగితం ముక్కలు, రీఫిల్, స్ట్రా, ఎండిన ఆకులు, ఊక లేదా పొట్టు, స్టీలు స్పూన్, పాలిథీన్ షీటు, కాగితం, ఉన్ని గుడ్డ, థర్మోకోల్ బంతి, సిల్కు గుడ్డ, గాజు సీసా, కార్డుబోర్డు ముక్క పేపర్ క్లిప్, వెండిపొర, గాజుకడ్డీ, పలుచని అల్యూమినియం రేకులు.

8th Class Physical Science 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
రాపిడి ద్వారా ఆవేశాన్ని ఉత్పత్తి చేయుట – రాపిడి యొక్క ఫలితము.

ఈ కింది పట్టికలోని వస్తువులకు రాపిడి ద్వారా ఆవేశాలను ఉత్పత్తి చేసి, ఆ ఆవేశాలు వివిధ వస్తువులతో ఆకర్షణ, వికర్షణలు ఏ విధంగా ఉండునో పట్టికలో నమోదు చేయండి. మరియు ఈ కృత్యం వలన మీరు గమనించిన విషయాన్ని రాయండి.
జవాబు:

ఈ కృత్యం ద్వారా గమనించిన విషయాలు :
1) వస్తువులను రాపిడికి గురిచేస్తే వస్తువులపై ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
2) ఆవేశం గల వస్తువును ఆవేశం లేని వస్తువు వద్దకు దగ్గరకు తెస్తే ఆవేశం లేని వస్తువుపై ఆవేశం ప్రేరేపింపబడి, ఆకర్షిస్తుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం

ప్రశ్న 2.
వస్తువులను రాపిడికి గురిచేయడం వల్ల ఏర్పడే ఆవేశాల మధ్య ఆకర్షణ వికర్షణ బలాలు ఉంటాయని ప్రయోగం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:
ఉద్దేశం :
వివిధ వస్తువులతో రుద్దడం వలన ఆవేశాన్ని పొందిన వస్తువుల ఆవేశ ప్రభావాన్ని కనుగొనుట).

కావలసిన పరికరాలు :
రిఫిల్, బెలూన్, దువ్వెన, రబ్బరు, స్టీల్ స్పూన్, పాలిథిన్ షీట్, కాగితం, ఉని, గుడ్డ.

పద్దతి :
ఈ కింది పట్టికలోని మొదటి వరుసలో గల వస్తువులను వాటికెదురుగా గల రెండవ వరుసలోని వస్తువులతో కొద్ది సేపు రుద్దండి. తరువాత అలా రుద్దిన ప్రతి వస్తువునూ చిన్న చిన్న కాగితం ముక్కల దగ్గరకు తీసుకురండి.
పరిశీలనలను పట్టికలో నమోదు చేయండి.

నిర్ధారణ :
రీఫిల్, దువ్వెన వంటి కొన్ని వస్తువులను కొన్ని ప్రత్యేక పదార్థాలతో రుద్దినపుడు కాగితపు ముక్కల వంటి చిన్న చిన్న వస్తువులను ఆకర్షిస్తాయి. కాని స్పూనవంటి వస్తువులను ఏ పదార్థంతో రుద్దినప్పటికీ ఇతర వస్తువులను ఆకర్షించవు.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 3.
ఆవేశాల రకాలను అవగాహన చేసుకొనుట:
ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ ఉంటుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. రెండు బెలూన్లను తీసుకుని వాటిలో గాలిని ఊడండి.
2. ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా రెండు బెలూన్లను ఒకదానికి మరొకటి తగలకుండా వేలాడదీయండి.
3. రెండు బెలూన్లను ఉన్ని గుడ్డతో రుద్ది వదలండి.
4. ఉన్ని గుడ్డతో బెలూన్లను రుద్దే సమయంలో చేతులను బెలూనకు తగలకుండా జాగ్రత్త పడండి.
5. రెండు బెలూన్లు ఒకదానితో మరొకటి వికర్షించుకుంటాయి.
6. రెండు బెలూన్లు ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దడం వలన రెండు బెలూన్లకు ఒకే ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
7. ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ ఉంటుందని ఈ కృత్యం ద్వారా మనకు తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 4.
ఒక వస్తువుపై ఉన్న ఆవేశాన్ని కనుగొనుట.
ఒక వస్తువుపై ఆవేశం ఉన్నదో లేదో తెలుసుకొనుటకు ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక చిన్న థర్మాకోల్ బంతిని తీసుకోండి. దాని చుట్టూ పలుచని వెండిపొరను చుట్టండి.
2. ఈ థర్మాకోల్ బంతిని ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా స్టాండుకు వేలాడదీయండి.
3. సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దిన గాజు కడ్డీని ఈ థర్మాకోల్ బంతి దగ్గరకు తీసుకురండి. రెండూ ఆకర్షించుకొంటాయి.
4. గాజు కడ్డీని థర్మాకోల్ బంతికి ఆనించండి. ఆ తరువాత గాజుకడ్డీని మరల సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దండి.
5. తిరిగి గాజు కడ్డీని థర్మాకోల్ బంతి వద్దకు తీసుకురండి.
6. ఈసారి థర్మాకోల్ బంతి గాజుకడ్డీకి దూరంగా పోవుటను అనగా వికర్షించుటను గమనించవచ్చును.
7. థర్మాకోల్ బంతి మరియు గాజుకడ్డీలపై ఒకే రకమైన ఆవేశం ఉండటం వలన రెండూ వికర్షించుకొంటున్నాయి.
8. ఈ కృత్యం ద్వారా ఒకే ఆవేశాలు వికర్షించుకొంటాయి అని తెలుస్తుంది.
9. ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి వికర్షణ ధర్మం సరియైనది అని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 5

ప్రశ్న 5.
భూకంపాల వల్ల కలిగే నష్టాల సమాచారాన్ని సేకరించుట.

భూకంపాలు సంభవించినప్పుడు పెద్దఎత్తున జరిగే ఆస్తి, ప్రాణ నష్టం గురించి మీ తల్లిదండ్రులను అడిగి తెలుసుకోండి. భూకంపం వచ్చిన రోజుల్లో పత్రికలో వచ్చిన చిత్రాలు, వార్తా కథనాలను సేకరించండి.

ఎ) భూకంపం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
భూపటలంలో ఏర్పడే కదలికల వలన భూకంపాలు వస్తాయి.

బి) భూకంపం వచ్చినపుడు ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
భూకంపం వచ్చినపుడు భూమి తీవ్రమైన ప్రకంపనలకు గురి అవుతుంది. దీని ఫలితంగా భూమిపై గల భవనాలు, కట్టడాలు శిథిలమై ప్రమాదాలు సంభవిస్తాయి. సముద్రాలలో సునామీలు ఏర్పడతాయి.

సి) భూకంప ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి ఏమి చేయవచ్చు?
జవాబు:

1. ముఖ్యంగా సెస్మిక్ ప్రాంతాల్లో నివసించేవారు భవన నిర్మాణాలను భూకంపాలకు తట్టుకునే విధంగా చేసుకోవాలి.
2. భూకంపాలు వచ్చే అవకాశం ఉన్నచోట్ల మట్టి, కలప, తేలికపాటి చెక్కలు ఉపయోగించి నిర్మాణాలు చేయాలి. భవనాలపై భాగం తేలికగా ఉంటే అవి కూలిపోయినప్పుడు నష్టం తక్కువగా ఉంటుంది.
3. ఇంటి గోడలకు అల్మారాలు ఏర్పాటు చేయాలి. అవి త్వరగా పడిపోవు.
4. గోడలకు వ్రేలాడదీసిన వస్తువుల గురించి జాగ్రత్తగా ఉండాలి. అవి మీద పడవచ్చు.
5. భూకంపాలు వచ్చిన సందర్భాల్లో అగ్ని ప్రమాదాలు సంభవించవచ్చు. కనుక విద్యుత్ పరికరాలు, గ్యాస్ సిలిండర్ల పట్ల జాగ్రత్త వహించాలి.
6. పెద్ద పెద్ద భవనాల్లో అగ్నిమాపక పరికరాలను ఏర్పాటు చేసుకోవాలి.

కృత్యం – 6

ప్రశ్న 6.
సునామికి గురి అయిన ప్రాంతాలను పటంలో గుర్తించండి.
జవాబు:

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 6th Lesson ధ్వని Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 6th Lesson Questions and Answers ధ్వని

8th Class Physical Science 6th Lesson ధ్వని Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
ఖాళీలలో సరియైన సమాధానాలు రాయండి. (AS1)
ఎ) వస్తువు విరామ స్థానం నుండి ముందుకు, వెనుకకు కదలడాన్ని …………… అంటారు.
జవాబు:
కంపనం

బి) ఒక సెకనులో ఏర్పడే కంపనాల సంఖ్యను …………. అంటారు.
జవాబు:
పౌనఃపున్యము

సి) ధ్వని తీవ్రతను …………….. లో కొలుస్తాం.
జవాబు:
డెసిబెల్

డి) ధ్వని …………. గుండా ప్రయాణించలేదు.
జవాబు:
శూన్యం

ఇ) కంపించే వస్తువులు ……. ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
జవాబు:
ధ్వనిని

ఎఫ్) ఒక వస్తువు తన విరామ స్థితి నుండి పొందే గరిష్ఠ స్థానభ్రంశాన్ని …………… అంటారు.
జవాబు:
కంపన పరిమితి

ప్రశ్న 2.
ఒక సాధారణ మానవుడు ధ్వనిని ……… నుండి …… కంపనాలు / సెకను వరకు వినగలుగుతాడు. (AS1)
జవాబు:
20 నుండి 20,000

ప్రశ్న 3.
వివిధ ధ్వనుల కంపన పరిమితి, పౌనఃపున్యానికి గల తేడాను తెలపండి. మీ దైనందిన జీవితం నుండి రెండు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:

కంపన పరిమితి	పౌనఃపున్యం
1) కంపన పరిమితి పెరుగుతూ ఉంటే ధ్వని తీవ్రత క్రమంగా పెరుగును. ఉదా : సింహం గర్జించినపుడు ధ్వని కంపన పరిమితి ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి ధ్వని తీవ్రత ఎక్కువగా ఉంటుంది.	1) పౌనఃపున్యం తగ్గుతుంటే ధ్వని యొక్క కీచుదనం (పిచ్) క్రమంగా తగ్గుతుంది. ఉదా : సింహం గర్జించినపుడు, ధ్వని పౌనఃపున్యం తక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి కీచుదనము (పిచ్) తక్కువగా ఉంటుంది.
2) కంపన పరిమితి తగ్గుతుంటే ధ్వని తీవ్రత క్రమంగా తగ్గుతుంది. ఉదా : తుమ్మెద ఝంకారం చేసినపుడు ధ్వని యొక్క కంపన పరిమితి తక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి ధ్వని తీవ్రత తక్కువగా ఉంటుంది.	2) పౌనఃపున్యం పెరుగుతూ ఉంటే ధ్వని యొక్క కీచుదనము(పిచ్) క్రమంగా పెరుగును. ఉదా : తుమ్మెద ఝంకారం చేసినపుడు ధ్వని యొక్క పౌనఃపున్యం ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి కీచుదనము (పిచ్) ఎక్కువగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
మీకు తెలిసిన మూడు సంగీత పరికరాల పేర్లు వ్రాయండి. అవి ఏ విధంగా ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
1. తబల :
తబలపై ఉండే చర్మం లేదా పొర మరియు తబల లోపల ఉన్న గాలి కంపించడం వల్ల ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుంది.

2. సితార్ :
సితార్ లోని తీగను కంపింపజేసినపుడు ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుంది.

3. వీణ :
ఒక నిలువుపాటి చెక్కపై మెట్లు బిగించి ఉంటాయి. వీణకు ఒక చివర ఎండిన సొరకాయతో చేసిన “బుర్ర” ఉంటుంది. మెట్ల మీదుగా లోహపు తీగలు అమర్చుతారు. ఈ తీగలను చేతితో మీటితే అవి కంపించి ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుంది. మెట్లమీద వేళ్లను కదిలించడం ద్వారా తీగల పొడవులను మార్చుతూ, వివిధ తీవ్రతలు గల ధ్వనులను ఉత్పత్తి చేస్తారు.

ప్రశ్న 5.
కీచురాళ్లు (కీటకాలు) రొద విని మనం చెవులు ఎందుకు మూసుకుంటాము? (AS1)
జవాబు:
కీచురాళ్ళు (కీటకాలు) వినడానికి ఇబ్బందికరంగా ఉండే కఠోర ధ్వనులను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. మరియు కీచురాళ్ళు చేసే ధ్వని యొక్క పౌనఃపున్యం ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల ఎక్కువ కీచుదనం (పిచ్) ఉన్న ధ్వని విడుదలవుతుంది. కాబట్టి కీచురాళ్లరొద వినలేక మనం చెవులు మూసుకుంటాము.

ప్రశ్న 6.
రాబర్ట్ ఒక సంగీత వాయిద్యం ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయడం గమనించాడు. కానీ ఆ వాయిద్యంలో ఏ భాగమూ కంపనాలు చెందడం అతను గుర్తించలేకపోయాడు. ఈ పరిశీలన వల్ల అతని మెదడులో ఎన్నో ప్రశ్నలు తలెత్తాయి. అతనికి తలెత్తిన ప్రశ్నలు ఏమిటో మీరు ఊహించగలరా? వాటిని వ్రాయండి. (AS2)
జవాబు:
రాబర్ట్ మెదడులో తలెత్తిన ప్రశ్నలు :

1. కంపనం చెందకుండా వస్తువులు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయా?
2. వాయు వాయిద్యంలో ఏ భాగము కంపనం చెందుతుంది?
3. వాయు వాయిద్యంలో కంపనం చెందే భాగము కనిపిస్తుందా?
4. డప్పు వాయిద్యాలలో గాలి కంపనం చెందుతుందా?
5. పిల్లనగ్రోవిలో కంపించే భాగము ఏది?
6. గిటార్ వాయించినపుడు గాలి కంపిస్తుందా?
7. తబల, డోలలను వాయించినపుడు వాటిలో గల చర్మం లేదా పొరతోపాటు కంపించేది ఏది?
8. విజిల్ ను ఊదినపుడు ఏ భాగం కంపించి ధ్వని వస్తుంది?
9. వాయు వాయిద్యాన్ని తట్టడం లేదా కొట్టడం గాని చేయం. గాలిని మాత్రమే ఊదుతాం. అయితే ఏ భాగం కంపనం చెంది ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తుంది?

ప్రశ్న 7.
“ఒక వస్తువులోని కంపనాలు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి” అని మీరు ఎలా రుజువు చేస్తారు? (AS3)
జవాబు:
సైకిల్ బెల్ ను మోగించండి. బెల్ పైన గల స్త్రీలు గిన్నె కంపనం చెందడం వలన సైకిల్ బెల్ నుండి ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుంది. సైకిల్ బెల్ మ్రోగుతున్నపుడు చేతితో స్టీలు గిన్నెను పట్టుకోండి. అది కంపనం చెందుతున్నట్లు చేతి స్పర్శ ద్వారా కూడా తెలుస్తుంది. స్త్రీలు గిన్నెను పట్టుకొన్నప్పుడు ధ్వని ఆగిపోతుంది. కారణం కంపనం చెందడం ఆగిపోవుట వలన ధ్వని ఆగిపోతుంది. దీనిని బట్టి కంపిస్తున్న వస్తువు నుండి ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయవచ్చును అని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 8.
చిలుకలు మాట్లాడతాయా? మీ స్నేహితులతో చర్చించి, సమాచారం సేకరించండి. (AS4)
జవాబు:
చిలుకలకు సరియైన రీతిలో తర్ఫీదు ఇస్తే చక్కగా మాట్లాడతాయి. మనం టి.వి.లో చిలుకలు మాట్లాడటం, పాటలు పాడడం లాంటివి చూస్తూనే ఉంటాము. వీటికి సంబంధించిన ఉదాహరణలు :

1. తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో ద్వారక తిరుమలలో SBI లో పనిచేస్తున్న శ్రీ భాస్కరరావుగారు 1985 నుండి చిలుకను పెంచుతున్నారు. ఈ చిలుక చక్కగా మాట్లాడడం మరియు ఇంట్లో సభ్యులను పేరుతో పిలవడం లాంటివి చేస్తుంది. ఈ వార్త N – Studio లో సెప్టెంబర్ 22వ తేదీ 2011న ప్రసారమైనది.
2. అవధూత దత్తపీఠంలో శ్రీ గణపతి సచ్చిదానంద స్వామీజీ గారు చాలా చిలకలకు మాట్లాడడంలో తర్ఫీదు ఇస్తున్నారు. ఈ చిలుకలు చక్కగా మాట్లాడడం మరియు స్వామీజీ చెప్పిన చిన్న చిన్న పనులు చేస్తున్నాయి.

పై ఉదాహరణలను బట్టి చిలుకలు మాట్లాడతాయని మనకు తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 9.
స్థానిక సంగీతకారుల ఫోటోలను సేకరించండి. వాటిని మీ తరగతిగదిలో ప్రదర్శించండి. (AS4)
జవాబు:

ప్రశ్న 10.
ధ్వని కాలుష్యం జరిగే రకరకాల సంఘటనల చిత్రాలను సేకరించి ఒక స్క్రిప్ పుస్తకంను తయారు చేయండి. (AS4)
జవాబు:

ప్రశ్న 11.
“కంపనాలు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి. మరియు ధ్వని కంపనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది” ఈ విధంగా మనం ప్రతిధ్వనిని వినగలుగుతున్నాం” అని జాకీర్ అన్నాడు. ఈ వాక్యం నిజమని మీ పరిసరాలలో గమనించి సరైన ఉదాహరణల ద్వారా తెల్పండి. (AS4)
జవాబు:
1. కంపనాలు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి :
i) పాఠశాలలో లోహపు గంటను, లోహపు కడ్డీతో కొట్టినపుడు లోహపు గంట కంపించడం వలన ధ్వని ఉత్పత్తి – అవుతుంది.
ii) సైకిల్ బెల్ ను మ్రోగించినపుడు, ‘సైకిల్ బెల్ పై గల స్త్రీలు గిన్నె కంపనం చెందడం వలన ధ్వని ఉత్పత్తి అగును. పై ఉదాహరణల ద్వారా కంపించే వస్తువులు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి అని తెలుస్తుంది.

2. ధ్వని కంపనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది :
ఒక ప్లాస్టిక్ డబ్బాను తీసుకొని రెండు వైపులా కోసి ఒక పైపు వలె తయారుచేయవలెను. ఒక చివర రబ్బరు బెలూనుతో మూస్తూ రబ్బరు బ్యాండ్ ను కట్టాలి. రబ్బరు బెలూనుపై కొన్ని చక్కెర కణాలను లేదా తేలికపాటి చిన్న గింజలను ఉంచాలి. రెండవ వైపు నుండి మీ స్నేహితుణ్ణి బిగ్గరగా మాట్లాడమని, చక్కెర కణాలను పరిశీలించండి. స్నేహితుడు మాట్లాడుతున్నపుడు చక్కెర కణాలు పైకి ఎగురుతూ ఉంటాయి. దీన్నిబట్టి ధ్వని కంపనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది అని చెప్పవచ్చును.

ప్రశ్న 12.
మీ పరిసరాలలో లభించే వస్తువులతో సంగీత పరికరాలను తయారుచేసి మీ తరగతిలో ప్రదర్శించండి. (AS5)
జవాబు:

1) ఏతార :
ఒక కొబ్బరి చిప్పపై ఒక దళసరి కాగితంను అంటించి పటంలో చూపిన విధంగా వెదురు కర్ర, తీగతో తయారు చేయండి. తీగను కంపింప చేసినపుడు సంగీత ధ్వని ఏర్పడును.

2) మంజిర (Manjira) :
రెండు రేకుడబ్బా మూతలకు మధ్యలో రంధ్రాలను చేసి తాడుతో కట్టి మంజిర తయారుచేయవచ్చును.

3) డోలక్ :
కావలసిన వస్తువులు : PVC పైపు, పాలిథిన్ కవర్లు, నైలాన్ దారం.

విధానం :

1. 6 అంగుళాల వ్యాసం, 12 అంగుళాల పొడవు గల ఒక PVC. పైపును తీసుకోండి.
2. PVC పైపుకు రెండు వైపుల పాలిథిన్ కవరును గట్టి నైలాన్ దారంతో కట్టండి. డోలక్ తయారగును.

4) తబల :
కావలసిన వస్తువులు : ఒకవైపు తెరిచి ఉన్న ప్లాస్టిక్ డబ్బా, పాలిథిన్ కవరు, నైలాన్ దారం.

విధానము :
ప్లాస్టిక్ డబ్బా తెరచి ఉన్న వైపు పాలిథిన్ కవరును ఉంచి, నైలాన్ దారంతో గట్టిగా కట్టండి. పాలిథిన్ కవరు బిగుతుగా ఉండేట్లు చూడవలెను.

ప్రశ్న 13.
సూర్యునిలో జరిగే ప్రేలుళ్ల ధ్వనులను మనం ఎందుకు వినలేమో వివరించండి. (AS7)
జవాబు:
ధ్వని ప్రసరించాలంటే యానకం కావలెను. ధ్వని శూన్యంలో ప్రయాణించదు. సూర్యునిలో జరిగే ప్రేలుళ్ల ధ్వనులు మనం వినలేము కారణం సూర్యునికి, భూమికి మధ్యలో శూన్య ప్రదేశం ఉంటుంది. ధ్వని శూన్యంలో ప్రయాణించలేదు కావున సూర్యునిలోని ధ్వనులను వినలేము.

ప్రశ్న 14.
ధ్వని కాలుష్యాన్ని తగ్గించేందుకు ఉపయోగపడే రెండు నినాదాలు రాయండి. (AS6)
జవాబు:

1. “ధ్వని కాలుష్యం తగ్గించు – ప్రశాంత జీవనం సాగించు”.
2. “చెట్లను విరివిగా నాటుదాం – ధ్వని కాలుష్యాన్ని తగ్గించుదాం”.

ప్రశ్న 15.
ధ్వని కాలుష్యాన్ని తగ్గించేందుకు మీరిచ్చే సలహాలు ఏమిటి? (AS7)
జవాబు:
ఈ క్రింది సలహాలు పాటించడం ద్వారా ధ్వని కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చును.

1. వాహనాలకు, ఇతర మిషన్లకు సైలెన్సర్లు బిగించడం.
2. తక్కువ ధ్వని ఉత్పత్తి చేసే యంత్రాలను తయారు చేయడం.
3. టి.వి., టేప్ రికార్డులు, రేడియోలను ఉపయోగించేటప్పుడు ధ్వని స్థాయి తగ్గించడం.
4. ధ్వని కాలుష్యాన్ని తగ్గించేందుకు చెట్లను విరివిగా పెంచడం.
5. పరిశ్రమలను, విమానాశ్రయాలను నివాస ప్రాంతాలకు దూరంగా నిర్మించడం.
6. వాహనదారులు అవసరంలేని సమయంలో హారన్లను మోగించరాదు.

ప్రశ్న 16.
ధ్వని కాలుష్యం జీవ వైవిధ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది? వివరించండి. (AS7)
జవాబు:
ధ్వని కాలుష్యం జీవవైవిధ్యంపై ప్రభావం చూపే విధం :

1. దీపావళి ఔట్లు పేల్చినప్పుడు, డైనమైట్లతో కొండ రాళ్లను పేల్చినపుడు, పక్షులు గోల చేస్తూ చెల్లాచెదురుగా తమ ఆవాసాలను వీడి ఎగిరిపోతాయి.
2. జెట్ బాంబర్లూ, కన్ కార్డ్ విమానాలు ఆకాశంలో ఎగిరేటప్పుడు వచ్చే విపరీతమైన ధ్వనికి ఆకాశ హార్శ్యాలు (స్కైస్క్రైపర్లు) ప్రకంపనలు చెంది, గోడలు కూలిపోతే వాటిలో నివసించే జనాలకు ప్రాణ హాని కలుగుతుంది.
3. సైలెన్సర్లు లేని మోటారు వాహనాలను జన సమ్మర్థం గల రోడ్లపై నడిపితే ధ్వని కాలుష్యం వలన వృద్ధులలో ఉద్రేకం పెరగడం, రక్తపోటు వృద్ధి కావడం జరుగుతుంది.
4. కర్ణకఠోరమైన ధ్వనులు వింటే పసిపిల్లలలో కర్ణభేరి చెడిపోయి వినికిడి శక్తి తగ్గవచ్చు.

పరికరాల జాబితా

చెక్కగంట, రబ్బరు బ్యాండ్, నీటితో ఉన్న పళ్లెం, గ్లాసులు, హాక్ సా బ్లేడు, సగం కోసి గ్లాసులా చేసిన ప్లాస్టిక్ బాటిల్, సెల్ ఫోన్, బెలూన్, రబ్బరు బ్యాండు, ఒకే పరిమాణంగల బీకరులు, చెక్కబల్ల, లోహపు కడ్డీ లేదా చెక్క స్కేలు, దారం, టెలిఫోన్, కీచుమని శబ్దం చేసే బొమ్మ, బకెట్, నీరు, ఇనుప గంట, ఇత్తడి గంట, వివిధ సంగీత పరికరాలను చూపే చార్టు, స్వరపేటిక నిర్మాణం చార్టు, కర్ణభేరి నిర్మాణం చార్టు, ధ్వని కాలుష్యం ప్రభావాలను చూపే చార్టు, చెక్కబల్ల, ఇటుక.

8th Class Physical Science 6th Lesson ధ్వని Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 86

ప్రశ్న 1.
ధ్వని ప్రసరణ పై గాలిలో తేమ ప్రభావం ఏ విధంగా ఉంటుంది? వేసవి, శీతాకాలాలలో గాలిలో ధ్వని ప్రసారంలో ఏమైనా తేడా ఉంటుందా? మీ స్నేహితులతో చర్చించండి.
జవాబు:

1. గాలిలో తేమ పెరుగుతూ ఉంటే ధ్వని ప్రసరణ పెరుగును.
2. గాలిలో తేమ ఎక్కువగా ఉండుట వల్ల వేసవి కాలంలో ధ్వని ప్రసరణ ఎక్కువగా ఉంటుంది.
3. శీతాకాలంలో ధ్వని ప్రసరణ తక్కువగా ఉంటుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 87

ప్రశ్న 2.
కంపనాలు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి మరియు ధ్వని కంపనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఇందులో ఏది నిజం?
జవాబు:

1. కంపనాలు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి నిజం. ఎందుకంటే ఏ వస్తువునైనా కంపింపచేసినపుడు ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుంది. ఉదాహరణకు పాఠశాల గంట.
2. ధ్వని కంపనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఇది కూడా నిజం. ఉదాహరణ ధ్వని మన చెవిని చేరినపుడు ధ్వనికి మన చెవిలోని కర్ణభేరి కంపిస్తుంది.
3. మనం టెలిఫోన్లో మాట్లాడుతున్నపుడు టెలిఫోన్ లోని డయాఫ్రమ్ ను ధ్వని కంపింపచేస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
మన చెవిలో ధ్వని ప్రసారానికి అనుకూలించే మూడు రకాల యానకాలున్నాయి. మీ స్నేహితులతో చర్చించి ఈ వాక్యం సరైనదో కాదో నిర్ణయించండి.
జవాబు:
మన చెవిలో ధ్వని ప్రసారానికి అనుకూలించే మూడు రకాల యానకాలు ఉన్నాయి. ఈ వాక్యం సరైనది. ఎందుకంటే

1. చెవి వెలుపలి భాగంలోని రంధ్రంలో గాలి వాయు యానకంలా పనిచేస్తుంది.
2. మధ్య చెవి భాగంలోని తేలికైన మూడు ఎముకలు మ్యాలియస్, ఇంకస్ మరియు స్టీలు ఘనస్థితిలో ఉన్నాయి. ఇవి ఘన యానకంలా పనిచేస్తాయి
3. లోపలి చెవి భాగం అయిన కోక్లియా చిక్కని ద్రవంతో నింపబడి ఉన్నది. ఇది ద్రవ యానకంలా పనిచేస్తుంది. కాబట్టి మన చెవిలో ధ్వని ప్రసారానికి అనుకూలించే 3 రకాల యానకాలు ఉన్నాయి.

8th Class Physical Science 6th Lesson ధ్వని Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1 ధ్వనిని విని, ధ్వని జనకాన్ని ఊహించుట :

ప్రశ్న 1.
మీకు వినిపించే ధ్వనులను వినండి. ఆయా ధ్వనులు ఏ ఏ వస్తువుల నుండి ఉత్పత్తి అయి ఉంటాయో ఊహించి ఈ క్రింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.
జవాబు:

విన్న ధ్వని	ధ్వని జనకం
1. నెమ్మదిగా మొరుగుట	దూరంగా ఉన్న కుక్క
2. గంట ధ్వని	పాఠశాలలో ఉన్న గంట
3. విద్యార్థుల గోల	ఆటస్థలంలో ఆటలాడుతున్న విద్యార్థుల అల్లరి
4. వాహనాల ధ్వనులు	రోడ్డుపై వెళ్లే వాహనాల ధ్వనులు
5. మోటారు ధ్వని	పాఠశాలలో గల మంచినీటి బోర్ మోటారు ధ్వని
6. చప్పట్ల ధ్వని	విద్యార్థులు చప్పట్లు కొట్టడం

కృత్యం – 2 వివిధ ధ్వనులను గుర్తించండి :

ప్రశ్న 2.
వివిధ ధ్వనులను గుర్తించండి :
జవాబు:
ఒక విద్యార్థిని పిలిచి నల్లబల్లవైపు తిరిగి నిలబడమని చెప్పండి. మిగిలిన విద్యార్థులను వివిధ రకాల ధ్వనులను ఒకరి తరువాత ఒకరిని చేయమని చెప్పండి. నల్లబల్ల వద్ద నున్న విద్యార్థిని తాను విన్న ధ్వనులను, ఆ ధ్వనులు ఉత్పత్తి అయిన విధానాన్ని ఈ క్రింది పట్టికలో నమోదు చేయమనండి.

విన్న ధ్వని	ధ్వని ఉత్పత్తి అయిన విధానము
1. గలగల	ఒక రేకు పెట్టెలో రాళ్లు వేసి ఊపడం వల్ల
2. ఈలధ్వని	ఒక విద్యార్థి ఈల వేయడం వలన
3. చప్పట్లు	ఒక విద్యార్థి చప్పట్లు కొట్టడం వల్ల
4. అలారమ్ ధ్వని	గడియారము అలారమ్ వల్ల
5. కిర్, కిర్, కిర్	కిర్ చెప్పులతో నడవడం వల్ల
6. టక్, టక్	టేబుల్ పై, ఇనుప స్కేలుతో కొట్టడం వల్ల

కృత్యం – 3 కంపించే వస్తువు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయడం :

ప్రశ్న 3.
కంపించే వస్తువుల నుండి ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయవచ్చును అని కొన్ని కృత్యాల ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

పై కృత్యాల ద్వారా కంపించే వస్తువుల నుండి ధ్వని ఉత్పత్తి అవుతుందని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 4 ధ్వని శక్తిని కలిగి ఉంది :

ప్రశ్న 4.
ధ్వనికి శక్తి ఉందని నిరూపించుటకు ఒక కృత్యాన్ని సూచించండి.
జవాబు:
ఒక ప్లాస్టిక్ వాటర్ బాటిల్ పై భాగాన్ని కోసి గ్లాసులాగా తయారు చేయండి. దానిలో ఒక సెల్ ఫోన్ ను ఉంచండి. ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా ఒక రబ్బరు బెలూతో మూసి రబ్బరు బ్యాండుతో గట్టిగా బిగించండి. బెలూను సాగదీసి ఉంచడం వల్ల అది డయాఫ్రం వలె పనిచేస్తుంది. బెలూన్‌ పొర పై కొన్ని చక్కెర పలుకులు లేదా ఇసుక రేణువులను వేసి మరొక సెల్ ఫోన్లో రింగ్ చేయండి. బెలూన్ పొర పై గల చక్కెర పలుకులు లేదా ఇసుక రేణువులు మరియు రబ్బరు పొర కదులుతున్నాయి. సెల్ ఫోన్ రింగ్ ఆపుచేయగానే చక్కెర పలుకులు లేదా ఇసుక రేణువులు, బెలూను రబ్బరు పొర నిలకడగా ఉంటాయి. బెలూను కంపనాలు మరియు చక్కెర లేదా ఇసుక. రేణువుల కదలికలకు కారణం సెల్ ఫోన్ ఉత్పత్తి చేసిన ధ్వని. దీని ద్వారా ధ్వనికి బెలూను రబ్బరు మూత పైన గల ఇసుక రేణువులను కంపింపజేసే శక్తి ఉందని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 5

ప్రశ్న 5.
వర్షం పడేటప్పుడు వినిపించే చప్పుడును పోలిన ధ్వనులను కృత్యం ద్వారా సృష్టించండి.
జవాబు:
మన చేతి వేళ్లను ఉపయోగించి వర్షం వచ్చే శబ్దాన్ని సృష్టించవచ్చును. ఎడమ అరచేతి మీద కుడి చూపుడు వేలితో కొడుతూ శబ్దం చేయాలి. మధ్యవేలిని దానికి జత కలపాలి. తరువాత ఉంగరపు వేలిని, చివరగా చిటికెన వేలితో శబ్దం చేయాలి. తరువాత చిటికెన వేలు నుండి చూపుడు వేలు వరకు ఒక్కొక్కటిగా తీస్తూ శబ్దం చేయండి. ఈ విధంగా తరగతిలోని పిల్లలందరు కలిసి ఒకేసారి ఇలా చేస్తే వర్షం పెరుగుతున్న శబ్దం, వర్షం తగ్గుతున్న శబ్దం వినిపిస్తుంది.

కృత్యం – 6 ధ్వనిలోని మార్పును పరిశీలించడం :

ప్రశ్న 6.
కంపించే వస్తువు నుండి మరియు వాయిద్య పరికరాలలోని ఖాళీ ప్రదేశాల గుండా ప్రసరించే గాలి కారణంగా ధ్వని ఏర్పడుతుందని జలతరంగిణి కృత్యం ద్వారా వివరించండి.

జవాబు:
4 నుండి 5 లోహపు లేదా గాజు గ్లాసులను తీసుకొని, వాటిని ఆరోహణ తీసుకొని ఒక్కొక్క గ్లాసు అంచుమీద మెల్లగా కొట్టండి. ఈసారి వాటిని సమాన స్థాయిలో నీటితో నింపండి. ప్రతి పాత్రను పైన చెప్పిన విధంగా చెంచాతో కొట్టండి. గ్లాసులో నీటిమట్టం మారే కొలది ఉత్పత్తి అయిన ధ్వనిలో క్రమమైన మార్పు ఉంటుంది. కంపించే వస్తువు నుండి మరియు వాయిద్య పరికరాలలో ఖాళీ ప్రదేశాల గుండా ప్రసరించే గాలి కారణంగా ధ్వని వెలువడుతుంది.

కృత్యం – 7 మాట్లాడుతున్నపుడు స్వరతంత్రులలోని కదలికలను గమనించడం :

ప్రశ్న 7.
మాట్లాడుతున్నపుడు స్వరతంత్రులలోని కదలికలను పరిశీలించి ధ్వని ఏ విధంగా ఏర్పడునో వివరించండి.
జవాబు:
మీ స్నేహితుని తల పైకెత్తమని చెప్పండి. అతని నోటికి అడ్డంగా ఒక చాక్లెట్ పై కాగితాన్ని (Wrapper) ఉంచండి. దాని పైకి బలంగా గాలి ఊదమని చెప్పండి. అతని స్వరపేటికను పరిశీలిస్తే స్వరపేటిక ఉబ్బి ఎక్కువ ధ్వని వెలువడుతుంది. ఈసారి మెల్లగా ఊదమని చెప్పి పరిశీలిస్తే సాధారణ స్థాయిలో ధ్వని వెలువడుతుంది. ఈ ధ్వనులు స్వరతంత్రులు మరియు చాక్లెట్ కాగితాల కంపనాల కలయిక వల్ల ఉత్పత్తి అయినవి.

కృత్యం – 8 ఘన పదార్థాలలో ధ్వని ప్రసారాలను పరిశీలించుట :

ప్రశ్న 8.
ఘన పదార్థాలలో ధ్వని ప్రసరణ జరుగుతుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

పై కృత్యాల ద్వారా “ధ్వని చెక్క లోహం, దారం వంటి ఘనపదార్థ యానకాల ద్వారా ప్రయాణిస్తుందని” తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 9 ద్రవ పదార్థాలలో ధ్వని ప్రసరణ :

ప్రశ్న 9.
ద్రవ పదార్థాలలో ధ్వని ప్రసరణ జరుగుతుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. రెండు రాళ్లను తీసుకొని ఒకదానితో మరొకటి గాల్లో కొట్టినప్పుడు ఉత్పత్తి అయ్యే ధ్వనిని మీ మిత్రున్ని వినమనండి.
2. ఒక వెడల్పాటి బకెట్ ను నీటితో నింపండి.
3. పక్క పటంలో చూపిన విధంగా చేతిలోని రాళ్లు నీటిలో ఉంచి, ఒక దానితో ఒకటి కొట్టండి.
4. అదే సమయానికి మీ స్నేహితున్ని ఆ బకెట్ యొక్క బయటి గోడకు చెవిని ఆనించి ధ్వనిని వినమనండి.
5. గాలిలో విన్న ధ్వనికి, నీటి ద్వారా విన్న ధ్వనికి మధ్య తేడాను మీ మిత్రున్ని అడగండి. గాలిలో కంటె నీటి ద్వారా ఎక్కువ ధ్వని వినబడుతుంది. కావున పై కృత్యం ద్వారా ధ్వని ద్రవాల ద్వారా ప్రయాణిస్తుందని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 10 యానకం లేకపోతే ధ్వని ప్రసరించగలదా?

ప్రశ్న 10.
యానకం లేకపోతే ధ్వని ప్రసరిస్తుందో లేదో ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక పొడవైన ప్లాస్టిక్ గ్లాసును లేదా గాజు గ్లాసును తీసుకోండి.
2. గ్లాసు పొడవుకన్నా తక్కువ పొడవు ఉన్న సెల్ ఫోన్ ను గ్లాసులో నిలువుగా ఉంచండి.
3. సెల్ ఫోన్లో రింగ్ టోన్ ను ఏర్పాటు చేయండి.
4. ఆ రింగ్ టోన్ ధ్వని స్థాయిని జాగ్రత్తగా వినండి.
5. ఇప్పుడు గ్లాసులో ఉన్న గాలిని ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా మీ నోటితో పీల్చివేయండి.
6. ఇలా గాలి పీల్చినప్పుడు గాలి బంధనం వల్ల గ్లాసు యొక్క అంచు మీ మూతి చుట్టూ అంటుకుంటుంది.
7. ఇప్పుడు రింగ్ టోన్ స్థాయిని వినండి. గ్లాసులో గాలి ఉన్నప్పుడు ఎక్కువ ధ్వని వినపడింది.
8. గ్లాసులోని గాలిని పీల్చిన తర్వాత రింగ్ టోన్ ధ్వని వినబడలేదు.
9. ఈ కృత్యం ద్వారా ధ్వని ప్రసరణకు యానకం అవసరమని తెలుస్తుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం – 1

ప్రశ్న 11.
ధ్వని తీవ్రతకు, ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేసిన వస్తువు కంపన పరిమితికి మధ్య గల సంబంధాన్ని ఒక ప్రయోగం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

లక్ష్యం :
ధ్వని తీవ్రతకు, ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేసిన వస్తువు కంపన పరిమితికి మధ్యగల సంబంధాన్ని తెలుసుకొనుట.

కావలసిన పరికరాలు :
చెక్కబల్ల, 30 సెం.మీ. పొడవు గల ఇనుప స్కేలు లేదా హాక్-సా బ్లేడు, ఇటుక.

పద్దతి :

1. బ్లేడు పొడవులో 10 సెం.మీ. బల్ల ఉపరితలంపై ఉండునట్లు, మిగిలిన బ్లేడు భాగం గాలిలో ఉండునట్లుగా అమర్చి ఒక బరువైన ఇటుకను బల్ల ఉపరితలంపై ఉన్న స్కేలుపై ఉంచండి.
2. కొద్ది బలాన్ని ఉపయోగించి బ్లేడులో కంపనాలను కలుగచేయండి. ఆ కంపనాల కంపన పరిమితిని, విడుదలైన ధ్వనిని పరిశీలించండి. ఈ విధంగా 3,4 సార్లు చేసి కంపనాల కంపన పరిమితిని విడుదలైన ధ్వనిని పట్టికలో నమోదు చేయండి.
3. ఎక్కువ బలమును ఉపయోగించి బ్లేడులో ‘కంపనాలను కలుగజేసి, ఏర్పడ్డ కంపనాల కంపనపరిమితిని, ధ్వనిని పరిశీలించండి. ఇదే విధంగా 3,4 సార్లు చేసి, పరిశీలనలను ఈ క్రింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

బ్లేడు కంపనాల కంపన పరిమితి పెరుగుతుంటే క్రమంగా ధ్వని తీవ్రత పెరుగుతుంది. బ్లేడు కంపనాల యొక్క కంపన పరిమితి తగ్గుతుంటే క్రమంగా ధ్వని తీవ్రత తగ్గుతుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం – 2

ప్రశ్న 12.
ధ్వని యొక్క కీచుదనము మరియు కంపనాల మధ్య గల సంబంధాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా వివరించండి.
(లేదా)
ధ్వని యొక్క కీచుదనాన్ని గుర్తించుటను ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:
లక్ష్యం :
ధ్వని యొక్క కీచుదనం మరియు కంపనాల మధ్యగల సంబంధాన్ని కనుగొనుట.

కావలసిన పరికరాలు :
ఒక చెక్క బల్ల, రెండు 30 సెం.మీ. పొడవు గల హాక్-సా బ్లేడు, రెండు ఇటుకలు.

పద్ధతి :

1. బల్ల తలంపై ఒక చివర మొదటి బ్లేడు 10 సెం.మీ. పొడవు బల్లపై ఉండునట్లుగా మిగిలిన బ్లేడు భాగం బయటకు గాలిలో ఉండేలాగా అమర్చండి. బల్లపై ఉన్న 10 సెం.మీ. బ్లేడు భాగంపై బరువు కొరకు ఒక ఇటుకను బ్లేడులో, కంపనాలు ఉంచండి.
2. రెండవ బ్లేడులో 25 సెం.మీ. భాగం బల్లపై మిగిలిన 5 సెం.మీ. భాగం గాలిలో ఉండేట్లు అమర్చండి. (ఇలా అమర్చిన బ్లేడ్ల మధ్య కనీసం 10 సెం.మీ. దూరం ఉండేటట్లు చూడాలి) బల్లపైన ఉంచిన భాగంపై ఇటుకను ఉంచాలి.
3. రెండు బ్లేడ్లు ఒకే బలముతో కంపనాలకు గురి చేయండి. అప్పుడు బ్లేడ్లలో కలిగే కంపనాలను, వెలువడే ధ్వనులను పరిశీలించి ఈ క్రింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

గాలిలో బ్లేడు పొడవు	కంపనాలు	ధ్వని
స్కేలు 1 : 20 సెం.మీ. పొడవు	తక్కువ కంపనాలు (తక్కువ పౌనఃపున్యము)	తక్కువ కీచుదనము గల ధ్వని వినబడింది.
స్కేలు 2 : 5 సెం.మీ. పొడవు	ఎక్కువ కంపనాలు (ఎక్కువ పౌనఃపున్యము)	ఎక్కువ కీచుదనము (పిచ్) గల ధ్వని వినబడింది.

పై ప్రయోగం ద్వారా పొట్టి స్కేలు (ఎక్కువ కంపనాలు గల స్కేలు) ఉత్పత్తి చేసిన ధ్వని యొక్క కీచుదనము (పిచ్) ఎక్కువగా వున్నది. పొడవు స్కేలు (తక్కువ కంపనాలు గల స్కేలు) ఉత్పత్తి చేసిన ధ్వని యొక్క కీచుదనము తక్కువగా ఉన్నది.

ధ్వని యొక్క కీచుదనము (పిచ్) దాని పౌనఃపున్యము (కంపనాల) పై ఆధారపడి ఉన్నది.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 10th Lesson Questions and Answers సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కాంతి పరావర్తన నియమాలను తెల్పండి. (AS1)
(లేదా)
కాంతి పరావర్తన నియమాలను వ్రాయుము.
జవాబు:
పరావర్తన నియమాలు :

1) కాంతి ఏదైనా ఉపరితలంపై పడి పరావర్తనం చెందినప్పుడు, పతన కోణం (i), పరావర్తనకోణం (r) లు సమానంగా ఉంటాయి.
2) పతనకోణం, పతన బిందువు వద్ద తలానికి గీసిన లంబం మరియు పరావర్తన కిరణం ఒకే తలంలో ఉంటాయి. ప్రక్క పటంలో

PQ = పతన కిరణం
QR = పరావర్తన కిరణం
QS = లంబం
Q = పతన బిందువు
∠i = పతన కోణం
∠r = పరావర్తన కోణం
AQB = పరావర్తన తలం

ప్రశ్న 2.
కాంతి మొదటి పరావర్తన సూత్రాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా మీరు ఎలా సరిచూస్తారు? (AS3)
(లేదా)
సుధీర్ పరావర్తన సూత్రాలను నిరూపించాలనుకున్నాడు. అతనికి అవసరమైన పరికరాలేవి? పరావర్తన సూత్రాలను తెల్పి ప్రయోగ నిర్వహణను గూర్చి తెల్పుము.
(లేదా)
రాజు అను విద్యార్థి, సమతల దర్పణంలో పతన కోణము విలువ పరావర్తన కోణము విలువకు సమానమని వినెను. దీని నిరూపణకు ఒక ప్రయోగమును వ్రాయుము. (ప్రయోగశాల కృత్యం -1)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
కాంతి మొదటి పరావర్తన సూత్రాన్ని సరిచూచుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, గుండుసూదులు, డ్రాయింగ్ బోర్డు క్లాంపులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్.

పద్ధతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Qల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, Sల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు ) లను కలపండి.
9. ON, RS ల మధ్య కోణం (r) ను కొలవండి.
10. ∠i = ∠r అని మనము గుర్తించవచ్చును.
11. ఇదే ప్రయోగాన్ని వివిధ పతనకోణాలతో చేసి చూడండి.
12. ప్రతీ సందర్భంలో ∠i = ∠r అని గమనించండి.
13. ఈ విధంగా కాంతి ఏదైనా ఉపరితలంపై పడి పరావర్తనం చెందినపుడు పతనకోణం, పరావర్తన కోణాలు సమానంగా ఉంటాయి. కాంతి మొదటి పరావర్తన నియమాన్ని గమనించవచ్చును.

ప్రశ్న 3.
కాంతి రెండవ పరావర్తన సూత్రాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా మీరు ఎలా సరిచూస్తారు?
(లేదా)
రఘు అను విద్యార్థి సమతల దర్పణంతో కాంతి ప్రసరణ నందు ఒకే తలంపై ఉండునని తెలుసుకొనెను. దీని నిరూపణకు కావలసిన పరికరాలేవి? ప్రయోగం ద్వారా నిరూపించుము.
(లేదా)
నీవు ఏ విధముగా కాంతి రెండవ పరావర్తన నియమమును సరిచూచెదవు? వివరింపుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
కాంతి రెండవ పరావర్తన సూత్రాన్ని సరిచూచుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, గుండుసూదులు, డ్రాయింగ్ బోర్డు క్లాంపులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్

పద్దతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Q ల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, S ల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు 0 లను కలపండి. 9) P, Q బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పతన కిరణం”.
9. R, S బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పరావర్తన కిరణం”.
10. ON అనునది ‘O’ వద్ద అద్దానికి లంబం.
11. ఈ మూడు ఒకే కాగితం అనగా ఒకే తలంపై కలవు.
12. ఈ విధంగా పరావర్తన 2వ నియమాన్ని సరిచూడవచ్చును.

ప్రశ్న 4.
పిహోల్ కెమెరాలో ప్రతిబింబం ఏర్పడే విధానాన్ని పటం ద్వారా వివరించండి. (కృత్యం -1) (AS5)
జవాబు:

1. ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి దానిని పిస్తోల్ కెమెరా గుండా చూడుము.
2. లోపల అమర్చబడిన సన్నని గొట్టపు వెనుక భాగం నుండి చూస్తూ సన్నని గొట్టాన్ని వెనుకకు, ముందుకు కదుపుతూ కొవ్వొత్తి మంట గొట్టానికి అమర్చిన తెరపై స్పష్టంగా కనిపించునట్లు చేయుము.
3. తెరపై కొవ్వొత్తి మంట తలక్రిందులుగా ఉండునట్లు కనపడును.
4. కొవ్వొత్తి మంట, ప్రతి బిందువు నుండి అన్ని దిశలలో కాంతి – ఋజుమార్గంలో ప్రయాణించును.
5. కాని ఒక ప్రత్యేక దిశలో పిహోల్ కెమెరా వైపుగా వచ్చిన కాంతి కిరణాలే కెమెరాలోనికి ప్రవేశిస్తాయి.
6. కొవ్వొత్తి మంట యొక్క పై భాగం నుండి వెలువడిన కాంతి ఋజుమార్గంలో ప్రయాణించి, కెమెరాలోని తెరక్రింది ఆ భాగానికి చేరును.
7. అదే విధంగా కొవ్వొత్తి మంట క్రింది భాగం నుండి వెలువడిన కాంతి కెమెరాలోని తెర పైభాగానికి చేరును.
8. దీనివలన తెరపై మంట ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడును.
9. కెమెరా తెరపై ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడటం అనునది కాంతి ఋజుమార్గ ప్రయాణం వలన సాధ్యం.

ప్రశ్న 5.
సమతల దర్పణానికి ముందు ఉంచిన రెండు గుండుసూదుల తలలను తాకుతూ పోయి దర్పణంపై పతనమయ్యే కిరణానికి సంబంధించిన పరావర్తన తలాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా కనుక్కోండి. (AS3)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
పరావర్తన తలాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా కనుగొనుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, క్లాంపులు, గుండుసూదులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్.

పద్దతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Q ల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, Sల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు O లను కలపండి.
9. P, Q బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పతన కిరణం”.
10. R, S బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పరావర్తన కిరణం”.
11. ON అనునది ‘O’ వద్ద అద్దానికి లంబం.
12. ఈ మూడూ ఒకే కాగితం అనగా ఒకే తలంపై కలవు.
13. ఈ మూడూ అనగా పతన కిరణం, పరావర్తన కిరణం మరియు లంబం ఉన్నటువంటి తలాన్ని “పరావర్తన తలం” అంటారు.
14. ఈ విధంగా మనం ప్రయోగపూర్వకంగా పరావర్తన తలాన్ని పరిశీలించవచ్చును.

ప్రశ్న 6.
వర్షం వల్ల ఏర్పడ్డ నీటిగుంటలలో ఆకాశపు ప్రతిబింబాన్ని మీరెప్పుడైనా చూశారా? ఇందులో కాంతి పరావర్తనం ఎలా జరుగుతుందో వివరించండి. (AS6)
జవాబు:

1. వర్షం వల్ల ఏర్పడ్డ నీటి గుంటలలో ఆకాశపు ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.
2. దూరం నుండి చూసినపుడు నీటిలో చిన్న ఎండమావి కన్పిస్తుంది.
3. ఈ ఏర్పడ్డ ఎండమావి నిజమైన వస్తువు (ఆకాశం) క్రింద ఏర్పడింది.
4. నీలి ఆకాశం నుండి వచ్చిన కాంతి కిరణాలు గాలి గుండా ప్రయాణించి నీటి ఉపరితలంపై తలక్రిందులుగా ఉన్న ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.
5. ఈ ప్రక్రియ పినహోల్ కెమెరాను పోలి ఉంటుంది.
6. ఇక్కడ నీరు అద్దము వలె పనిచేసి ఆకాశ ప్రతిబింబం కనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 7.
భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించటం వల్ల కలిగే లాభనష్టాలను చర్చించండి. (AS6)
(లేదా)
కుంభాకార దర్పణాలను మాత్రమే “రియర్ వ్యూ మిర్రర్”గా వాడుటలో గల ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
జవాబు:
భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించడం వల్ల కలిగే లాభాలు :

1. అద్దాలను వాడటం వలన కాంతి మన ఇంటిలోనికి ధారాళంగా ప్రసరిస్తుంది.
2. అద్దాలను మనకు కావలసిన ఆకారాలలో, డిజైన్లలో, పరిమాణాలలో ‘తయారుచేసుకోవచ్చును.
3. అద్దాలను వాడటం వలన ఇంటి బయట ఏ మార్పులు సంభవిస్తున్నాయో ఇంటిలో నుండి కూడా గమనించవచ్చును.
4. అద్దాలను ఎప్పటికప్పుడు శుభ్రపరచుకోవచ్చు.

భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించడం వల్ల కలిగే నష్టాలు :

1. అద్దాలతో అలంకరించడం అనేది ఖర్చుతో కూడిన పని.
2. ఇవి సులభంగా పగులుతాయి.
3. ఇవి అధిక ఉష్ణోగ్రతల వద్ద కరిగిపోతాయి.
4. ఇవి ఆకాశంను ప్రతిబింబిస్తాయి. దాని ప్రభావం వలన కీటకాలు, పక్షులు మొదలగునవి అయోమయంలో పడి ప్రమాదాలకు లోనవుతాయి.
5. వీటి సూర్యకాంతి పరావర్తనం వలన రోడ్డు ప్రమాదాలు జరిగే అవకాశం కలదు.

ప్రశ్న 8.
ఒక కాంతి కిరణం, సమతల దర్పణంపై లంబంగా పతనమయితే పరావర్తన కోణం ఎంత ఉంటుంది? (AS1)
జవాబు:
ఒక కాంతి కిరణం, సమతల దర్పణంపై లంబంగా పతనమయితే పరావర్తన కోణం విలువ సున్నా.

ప్రశ్న 9.
సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబం ఎందుకు పార్శ్వవిలోమాన్ని పొందుతుంది? (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబము పార్శ్వవిలోమాన్ని పొందడానికి కారణం :

1. మన కుడివైపు నుండి వచ్చే కాంతి కిరణాలు సమతల దర్పణంపై పడి పరావర్తనం చెంది మన కంటికి చేరుకున్నాయని అనుకుందాం.
2. కాని మన మెదడు ఆ కాంతి కిరణాలు సమతల దర్పణం లోపల నుండి వస్తున్నట్లుగా మన మెదడు భావిస్తుంది.
3. అందువలన ప్రతిబింబం యొక్క కుడి భాగం, ఎడమ భాగంలాగా కనిపిస్తుంది.
4. దీన్నే కుడి ఎడమల తారుమారు లేదా పార్శ్వవిలోమం అంటారు.

ప్రశ్న 10.
సమతల దర్పణం వలన ఒక బిందురూప వస్తువుకు ప్రతిబింబం ఏర్పడే విధానాన్ని తెలియజేసే పటం గీచి వివరించండి. (AS5)
జవాబు:

వివరణ :

1. ‘O’ వస్తుస్థానము.
2. ‘0’ నుండి వెలువడిన కొన్ని కిరణాలు దర్పణంపై పడి, పరావర్తనం చెందుతాయి.
3. మనము దర్పణంలోనికి చూసినప్పుడు, ఈ పరావర్తన కిరణాలు ‘l’నుండి వచ్చినట్లుగా కనబడతాయి.
4. కనుక ‘l’ వస్తువు ‘O’ యొక్క ప్రతిబింబస్థానమౌతుంది.

ప్రశ్న 11.
ప్రక్క పటంలో AO, OB లు వరుసగా పతన, పరావర్తన కిరణాలను సూచిస్తాయి. AOB = 90° అయితే పతన కోణం, పరావర్తన కోణం ఎంత? (AS1)

జవాబు:
పతన కోణం = పరావర్తన కోణం i = r ………….. (1)
పటం నుండి ∠AOB ⇒ i + r = 90°
(1) నుండి ⇒ i + i = 90°
⇒ 2i = 90° ⇒ i = 90/2 = 45° ⇒ i = r = 45°
∴ పతన కోణం (i) – 45°: .రావర్తన కోణం (r) = 45°.

ప్రశ్న 12.
హిందుజా ఒక సమతల దర్పణానికి ఎదురుగా 5 మీ. దూరంలో నిలబడి తన ప్రతిబింబాన్ని దర్పణంలో చూసుకున్నది. ఆమె దర్పణం దిశగా 2 మీ. దూరం నడిస్తే ఆమెకు, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్య దూరం ఎంత ఉండవచ్చు? (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణమునకు మరియు హిందుజాకు మధ్య గల దూరము = 5 మీ.
ఆమె దర్పణం దిశగా కదిలిన దూరం = 2 మీ.
∴ ఆమెకు, సమతల దర్పణానికి గల మధ్య దూరం = 5 – 2 = 3 మీ.
దర్పణం దిశగా నడిచిన తరువాత దర్పణానికి, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్యగల దూరం = 3 మీ. ……….. (2)
∴ దర్పణం దిశగా నడిచిన తరువాత ఆమెకు, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్యగల దూరం
= (1) + (2) = 3 మీ. + 3 మీ. = 6 మీ.

ప్రశ్న 13.
‘B’ అక్షరానికి సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబాన్ని పటం గీచి చూపండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 14.
తెల్ల కాగితం తనపై పడిన కాంతిని పరావర్తనం చెందించగలదు. అయిననూ తెల్ల కాగితంలో మనం మన ప్రతిబింబాన్ని ఎందుకు చూడలేము? (AS1)
జవాబు:
తెల్లకాగితం తనపై పడిన కాంతిని పరావర్తనం చెందించగలదు. అయిననూ తెల్లకాగితంలో మనం మన ప్రతిబింబాన్ని చూడలేక పోవుటకు గల కారణాలు :

1. తెల్ల కాగితం యొక్క ఉపరితలం మనకు నునుపుగా కనిపించిననూ, దాని ఉపరితలం వాస్తవంగా నునుపుగా ఉండదు.
2. అందువలన తెల్లకాగితంపై కాంతి పడినపుడు, అది వివిధ కోణాలలో కాంతిని పరావర్తనం చెందిస్తుంది.
3. ఈ బహుళ పరావర్తనం, పరావర్తన కిరణాలను పరిక్షేపణం చేస్తుంది.
4. అందువలన మనము ప్రతిబింబాన్ని చూడలేము.

ప్రశ్న 15.
ఇచ్చిన పటాన్ని పరిశీలించండి. AB, BC అనే సమతల దర్పణాలు పరస్పరం 120° డిగ్రీల కోణంతో అమరియున్నాయి. AB దర్పణంపై 55° కోణంతో ఒక కాంతి కిరణం పతనమయితే ‘x’ విలువను కనుగొనండి. (AS1)

జవాబు:
పటంలో చూపబడిన కోణాలను a, b, c, d లుగా గుర్తిద్దాం.

a = 55° [∵ i = r]
a + b = 90° [∵ తలానికి ఉన్న లంబానికి ఇరువైపులానున్న కోణాలు]
55° + b = 90° ⇒ b = 90° – 55° = 35°
120° + b + c = 180° [∵ త్రిభుజములోని కోణాల మొత్తము]
120° + 35° + C = 180° ⇒ c = 180° – 155° = 25°
c + d = 90° [∵ తలానికి ఉన్న లంబానికి ఇరువైపులా ఉన్న కోణాలు]
155, 25° + d = 90° ⇒ d = 90°- 25° = 65°
Ab 120, d = x [∵ i = r]
∴ x = 65°

ప్రశ్న 16.
మీ ముందు ఉన్న అద్దం నుండి ఒక వస్తువును మీ ‘కంటి వైపుగా జరుపుతున్నప్పుడు అద్దంలో ఆ వస్తువు ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తుపరిమాణం కంటే తక్కువగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది. ఈ అంశాన్ని వివరించే విధంగా కోణాలను తెలియపరుస్తూ చిత్రాన్ని గీయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 17.
సమతల దర్పణాలను ఉపయోగించే వివిధ సందర్భాల సమాచారాన్ని సేకరించి నివేదిక తయారుచేయండి. (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణాలను ఉపయోగించే వివిధ సందర్భాలు :

1. మన ఇండ్లలో సాధారణంగా వ్యక్తిగత అలంకరణ కొరకు సమతల దర్పణాన్ని ఉపయోగిస్తాము.
2. నగల దుకాణాలు, మిఠాయి అంగళ్ళలో, బార్బర్ షాట్లు వంటి దుకాణాలలో వస్తువులను, మనుషులను వివిధ దిశలలో గమనించుటకు మరియు అధిక ప్రతిబింబాలు పొందుటకు సమతల దర్పణాలను ఉపయోగిస్తారు.
3. పెరిస్కోప్ వంటి పరికరంలో సమతల దర్పణాలను ఉపయోగిస్తారు.
4. సోలార్ కుక్కర్ తయారీలో సమతల దర్పణాలను కాంతి పరావర్తన తలాలుగా వాడతారు.
5. కెలిడయాస్కో లో సమతల దర్పణాలను వాడతారు.

సరైన సమాధానాన్ని ఎన్నుకోండి

1. పతన కోణానికి, పరావర్తన కోణం సమానమని తెలియజేసే సూత్రం
A) ఫెర్మాట్ సూత్రం
B) న్యూటన్ సూత్రం
C) పాస్కల్ సూత్రం
D) బెర్నౌలి సూత్రం
జవాబు:
A) ఫెర్మాట్ సూత్రం

2. ఈ క్రింది అక్షరాలలో సమతల దర్పణం వలన పార్శ్వవిలోమం పొందనట్లుగా కనిపించేది
A) K
B) O
C) J
D) S
జవాబు:
B) O

3. సమతల దర్పణానికి 90° కోణంతో ఒక కాంతి కిరణం పతనమయితే పరావర్తన కోణం విలువ :
A) 0°
B) 90°
C) 180°
D) 45°
జవాబు:
A) 0°

4. వస్తువును సమతల దర్పణం నుంచి కొంత దూరంగా జరిపితే ప్రతిబింబ పరిమాణం
A) పెరిగినట్లు కనిపిస్తుంది
B) తగ్గినట్లు కనిపిస్తుంది
C) వస్తు పరిమాణంతో సమానంగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది
D) ప్రతిబింబం కనబడదు
జవాబు:
B) తగ్గినట్లు కనిపిస్తుంది

5. సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడిన ప్రతిబింబానికి సంబంధించి క్రింది వాటిలో సరి కొనిది ఏది?
A) ప్రతిబింబం నిటారుగా ఉంటుంది
B) ప్రతిబింబం నిజ ప్రతిబింబంగా ఉంటుంది
C) ప్రతిబింబం పార్శ్వవిలోమం పొందుతుంది
D) ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణానికి సమానం
జవాబు:
D) ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణానికి సమానం

6. ఒక వస్తువు సమతల దర్పణానికి ముందు 7 సెం.మీ. దూరంలో ఉంచబడినది. దర్పణంలో ఆ వస్తువు ప్రతిబింబం దూరం
A) 3.5 సెం.మీ.
B) 14 సెం.మీ.
C) 7 సెం. మీ.
D) 21 సెం.మీ.
జవాబు:
C) 7 సెం. మీ.

పరికరాల జాబితా

డ్రాయింగ్ బోర్డ్, సమతల దర్పణం, గుండు పిన్నులు, ఫ్లాష్ కార్డులు, పిన్‌హోల్ కెమెరా, చార్టులు.

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 135

ప్రశ్న 1.

కెమెరాకు పెద్ద రంధ్రం చేసి చూస్తే ప్రతిబింబం పాఠంలో చర్చించిన విధంగానే ఏర్పడిందా?
జవాబు:
అవును ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 2.
కెమెరా రంధ్రం ఇంకా పెద్దగా అనగా కొవ్వొత్తి మంట పరిమాణంలో ఉంటే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
కెమెరా రంధ్రం ఇంకా పెద్దగా అనగా కొవ్వొత్తి మంట పరిమాణంలో ఉంటే ప్రతిబింబం ఏర్పడదు.

ప్రశ్న 3.
రంధ్రం పెద్దగా ఉన్నప్పుడు కెమెరా తెరపై కొవ్వొత్తి మంట ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుందా? ఎందుకు?
జవాబు:
కెమెరా యొక్క రంధ్రం కొంచెం పెద్దగా ఉంటే ప్రతిబింబం కొంచెం మసకబారినట్లుగా ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 4.
అదే కొవ్వొత్తి మంటను అదే పిన్పల్ కెమెరాతో చాలా దూరం నుండి చూస్తే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తు దూరంపై ఆధారపడును. కావున తక్కువ పరిమాణం గల ప్రతిబింబం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 5.
పినహోల్ కెమెరాకు రెండు రంధ్రాలు చేస్తే ఏమి జరుగుతుంది?
జవాబు:
పి హోల్ కెమెరాకు రెండు రంధ్రాలు చేస్తే రెండు ప్రతిబింబాలు ఏర్పడతాయి.

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 1.
ఫెర్మాట్ నియమాన్ని ఒక కృత్యం ద్వారా క్లుప్తంగా వివరించుము.
(లేదా)
కాంతి కనిష్ఠ దూరాన్ని తెలిపే కృత్యాన్ని రాయుము.
(లేదా)
కాంతి ఏదైనా తలంపై పరావర్తనం చెందినపుడు అది తక్కువ కాలంలో ప్రయాణించగల మార్గాన్ని అనుసరిస్తుందని ఎట్లా సమర్థిస్తావు?
జవాబు:

1. ఒక చెట్టుపై ‘A’ అనే స్థానం వద్ద ఒక తెలివైన కాకి గలదు. నేలపై కొన్ని ధాన్యపు గింజలు చల్లబడి ఉన్నాయి.
2. ఆ కాకి నేలపై ఉన్న గింజలలో ఏదో ఒక దానిని తీసుకొని త్వరగా వేరొక చెట్టుపై ఉన్న ‘B’ అనే స్థానం వద్దకు చేరాలనుకుంది.
3. కాకి A స్థానం నుండి B స్థానానికి అతి త్వరగా వెళ్ళేందుకు వీలయ్యేటట్లు నేలపై ఒక స్థానాన్ని ‘అది ఎన్నుకోవాలి.
4. కాకి యొక్క వేగం .స్థిరమని భావిస్తే, అది త్వరగా వెళ్ళాలంటే దగ్గరి మార్గం ఎన్నుకోవాలి.
   
5. పైనున్న పటాలను పరిశీలించగా A నుండి B ను చేరడానికి అతి దగ్గరి మార్గం AEB అవుతుంది.
6. పటం – 4లో చూపబడిన AEB మార్గాన్ని పరిశీలించగా ఆ కాకి E అనే స్థానం వద్ద నున్న గింజనే తీసుకుంటుంది.
7. ‘E’ బిందువు వద్ద EE’ అను లంబాన్ని గీస్తే కోణం AEE’, కోణం E’EB లు సమానంగా ఉన్నాయని గుర్తించవచ్చును.
8. పై సందర్భంలోని కాకివలె కాంతి కూడా తక్కువ సమయం పట్టే మార్గంలోనే ప్రయాణిస్తుంది.
9. కాంతి ఏదైనా తలంపై పరావర్తనం చెందినపుడు కూడా అది తక్కువ కాలంలో ప్రయాణించగల మార్గాన్ని అనుసరిస్తుంది. దీనినే “ఫెర్మాట్ సూత్రం” అంటారు.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 2.
పటం-(ఎ), (బి) పటాలతో పాటు ఒక సమతల దర్పణం ఇచ్చిన పటం-(సి) లో లాగా పట పరావర్తనం ఏర్పడింది. అదే విధముగా పటం-(బి) లోని అన్ని బొమ్మలకు పరావర్తనాలను ఏర్పరచగలరా?
(లేదా)
పరావర్తనం వలన కొన్ని అందమైన ఆకారాలు ఏర్పడతాయని కృత్యం ద్వారా చూపుము.
(లేదా)
నీ యొక్క కాంతి పరావర్తన ధర్మంను పరీక్షించుము.

జవాబు:
సమతల దర్పణ స్థానాన్ని క్రింద ……………) తో చూపడమైనది.

i)

ii) దర్పణ స్థానం అమర్చే అవసరం లేదు.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 9th Lesson Questions and Answers ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
ఘన, ద్రవ విద్యుత్ వాహకాలకు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
1. ఘన విద్యుత్ వాహకాలు : లోహాలన్నీ విద్యుత్ వాహకాలు.
లోహాలు : అల్యూమినియం, రాగి, బంగారం, ఇనుము మొదలగునవి.

2. ద్రవ విద్యుత్ వాహకాలు (విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలు) :
a) ఆమ్లాలు : హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లం, సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం, నైట్రిక్ ఆమ్లం.
b) క్షారాలు : సోడియం హైడ్రాక్సైడ్, మెగ్నీషియం హైడ్రాక్సైడ్, పొటాషియం హైడ్రాక్సైడ్,
C) లవణ ద్రావణాలు : సోడియం క్లోరైడ్, కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం, కాల్షియం సల్ఫేట్ ద్రావణం .

ప్రశ్న 2.
ఘన, ద్రవ విద్యుత్ బంధకాలకు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
1. ఘన విద్యుత్ బంధకాలు :
చెక్క రబ్బరు, కాగితం, ప్లాస్టిక్, చాక్ పీస్.

2. ద్రవ విద్యుత్ బంధకాలు (అవిద్యుత్ విశ్లేష్యాలు) :
స్వేదనజలం, కొబ్బరినూనె, వెనిగర్, చక్కెర ద్రావణం, గ్లూకోజ్ ద్రావణం, బెంజీన్.

ప్రశ్న 3.
స్వేదనజలం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించాలంటే నీవేమి కలుపుతావు? (AS1)
జవాబు:
స్వేదనజలం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించాలంటే స్వేదన జలానికి ఆమ్లాలు లేదా క్షారాలు లేదా లవణాలు కలపాలి.

ప్రశ్న 4.
విద్యుత్ విశ్లేష్యం అంటే ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
విద్యుత్ విశ్లేష్యం :
విద్యుత్ ను తమగుండా ప్రసరింపనిచ్చే ద్రావణాన్ని విద్యుత్ విశ్లేష్యం అంటారు.

ప్రశ్న 5.
బల్బు వెలగడానికి ఘటం (Cell)లోని ఏ శక్తి కారణం? (AS1)
జవాబు:
ఘటంలోని రసాయనశక్తి విద్యుత్ శక్తిగా మారటం వల్ల బల్బు వెలుగుతుంది.

ప్రశ్న 6.
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ఉపయోగాలను తెలపండి. (AS1)
జవాబు:
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ఉపయోగాలు :

1. ఇనుముతో తయారైన వస్తువులు తుప్పు పట్టకుండా ఉండుటకు నికెల్ లేదా క్రోమియం లోహాలతో పూత పూస్తారు.
2. యంత్రాల భాగాలు తుప్పు పట్టకుండా ఉండడానికి, మెరవడానికి తరచుగా క్రోమియం పూతపూస్తారు.
3. యంత్రాల పైభాగాలు దెబ్బతిన్నప్పుడు వాటిని బాగుచేయడానికి వాటి పైభాగంలో కావలసిన లోహాన్ని పూతపూస్తారు.
4. రాగి లేదా దాని మిశ్రమ లోహంతో తయారుచేయబడిన ఆభరణాలు, అలంకరణ వస్తువులపై వెండి లేదా బంగారం లోహాల పూత పూస్తారు.
5. తినుబండారాలను నిల్వ ఉంచడానికి తగరం పూత పూయబడిన ఇనుప డబ్బాలను వాడతారు.
6. వంతెనల నిర్మాణంలోనూ, వాహన పరికరాల తయారీలోనూ జింక్ పూత పూయబడిన ఇనుమును వాడుతారు.

ప్రశ్న 7.
ఇండ్లలో అగ్ని ప్రమాదాలు జరిగినపుడు అగ్నిమాపకదళంవారు నీటితో మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
అగ్నిమాపకదళంవారు ఉపయోగించే నీరు స్వేదన జలం కాదు. నీరు విద్యుత్ వాహకతను కలిగి ఉంటుంది. కాబట్టి మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు.

ప్రశ్న 8.
కొన్ని రకాల ఇనుప వస్తువులకు ప్లాస్టిక్ తొడుగులు ఉండటం మనం చూస్తుంటాం. ఆ ఇనుప వస్తువులపై ప్లాస్టిక్ తొడుగును ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలోనే అమర్చుతారా? ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాలపై ప్లాస్టిక్ పూతను ఎందుకు పూయలేం? (AS1)
జవాబు:

1. ఇనుప వస్తువుపై ప్లాస్టిక్ తొడుగును ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలో అమర్చలేరు.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలను మాత్రమే ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాల పై పూత పూయగలం. ప్లాస్టిక్ అవిద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థం. కావున ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాలపై ప్లాస్టిక్ పూత పూయలేము.

ప్రశ్న 9.
పూర్తిగా వాడిన బ్యాటరీని కావ్య వాళ్ళ నాన్న కొన్ని గంటలు ఎండలో ఉంచి ఉపయోగిస్తే LED వెలిగింది. అది చూశాక ఆమె మదిలో చాలా ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమయినవి. ఆ ప్రశ్నలేమిటో మీరు ఊహించగలరా? (AS2)
జవాబు:

1. ఇంకా ఎక్కువ గంటలు ఎండలో ఉంచితే ఇంకా ఎన్ని గంటలు ఎక్కువ LED బల్బు వెలుగుతుంది?
2. వాడిన బ్యాటరీను ఎండబెట్టితే ఎందుకు పనిచేస్తుంది?
3. ఎన్ని గంటలు LED బల్బు వెలుగుతుంది?
4. ఎన్నోసార్లు వాడేసిన బ్యాటరీని ఎండబెట్టినా LED బల్బు వెలుగుతుందా?
5. వాడిన బ్యాటరీని ఫ్రిజ్ లో ఉంచితే ఎందుకు పనిచేయదు?

ప్రశ్న 10.
ఇనుపతాళం చెవిపై రాగిపూత పూసే పద్ధతిని వివరించండి. అందుకు ఏర్పాటు చేసే వలయాన్ని బొమ్మగీయండి. (ప్రయోగశాల కృత్యం) (AS3)
(లేదా)
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ప్రక్రియను చూపే పటం గీయండి. నాణ్యమైన పూత ఏర్పడటానికి అవసరమైన ఏదేని ఒక అంశాన్ని రాయండి.
(లేదా)
కాపర్ సల్ఫేట్, ఐరన్ సల్ఫేట్, ఇనుప మేకు, రాగి తీగలను నీకు ఇచ్చినపుడు రాగి ఇనుముల చర్యా శీలతలను పరిశీలించుటకు నీవు చేసే కృత్యమును వివరింపుము. ఈ కృత్యము ద్వారా నీవు పరిశీలించిన అంశాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఉద్దేశం :
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలో ఇనుప తాళం చెవిపై రాగిపూతను పూయడం.

కావలసిన వస్తువులు :
రాగి పలక, కాపర్ సల్ఫేట్ స్ఫటికాలు, ఇనుప తాళం చెవి, గాజు బీకరు, నీరు, సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం, కొన్ని రాగి తీగలు మరియు బ్యాటరీ మొదలగునవి.

ప్రయోగ పద్ధతి :
నీటిలో కాపర్ సల్ఫేట్ స్ఫటికాలను కలిపి గాఢ కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణాన్ని తయారుచేయండి. ఈ ద్రావణాన్ని గాజు బీకరులో పోసి దానికి కొన్ని చుక్కల సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని కలపండి. రాగి పలకను, ఇనుపతాళం చెవిని రాగి తీగలకు కట్టి ద్రావణంలో వేలాడదీయండి. ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు బ్యాటరీ మరియు స్విచ్ తో వలయాన్ని ఏర్పాటు చేయండి.

ద్రావణంలో వేలాడే రాగి పలక, ఇనుప తాళంచెవి ఒకదాని కొకటి తాకకుండా జాగ్రత్త వహించండి. స్విచ్ ఆన్ చేసి 10 నిమిషాల పాటు విద్యుత్ ప్రవాహం జరపండి. తర్వాత స్విచ్ :”ఆఫ్” చేసి తాళం చెవిని బయటకు తీయండి.

పరిశీలన :
తాళం చెవిపై ముదురు గోధుమ రంగు పూత ఏర్పడి ఉంటుంది.

కారణం :
కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించినపుడు రసాయన చర్య వలన అది కాపర్ (Cu²⁺), సల్ఫేట్ (SO^2-₄) అయాన్లుగా విడిపోయింది. కాపర్ అయాన్లు బ్యాటరీ ఋణ ధృవం వైపు ప్రయాణించి, ఇనుప తాళం చెవిపై గోధమరంగు పూతను ఏర్పరచినాయి.

ప్రశ్న 11.
విద్యుతను నిల్వ ఉంచడానికి వీలుగా సెల్ ను రూపొందించడంలో “గాల్వాని, ఓల్టా” ల కృషిని మీరెలా అభినందిస్తారు? (AS6)
జవాబు:
1780 సం||లో ఇటలీ దేశపు “బోలోనా” ప్రాంత వాసియైన “లూయీ గాల్వానీ” అనే శాస్త్రవేత్త రాగి కొక్కానికి వేలాడదీసిన చనిపోయిన కప్ప కాలు వేరొక లోహానికి తగిలినప్పుడు బాగా వణకడం గమనించాడు. తర్వాత గాల్వాని కప్ప కాళ్ళతో అనేక ప్రయోగాలు చేసి చనిపోయిన జీవులనుండి “జీవ విద్యుత్”ను తయారు చేయవచ్చని భావించినాడు. గాల్వాని ప్రయోగం చాలా మంది ఐరోపా శాస్త్రవేత్తలలో వివిధ జంతువులతో ప్రయోగాలు నిర్వహించడానికి ఆసక్తి రేపింది. వారిలో ఇటలీ దేశానికి చెందిన అలెసాండ్ ఓల్టా ఒకరు.

ఓల్టా జీవ పదార్థాలకు బదులుగా ద్రవాలను తీసుకుని అనేక ప్రయోగాలు చేశాడు. “ఏవైనా రెండు వేర్వేరు లోహాలను ఒక ద్రవంలో ఉంచి విద్యుత్ ను ఉత్పత్తి చేయవచ్చ”ని కనుగొన్నాడు.

ఓల్టా 1800 సం||లో రాగి, జింక్ పలకలు మరియు సల్ఫ్యూరికామ్లంతో ఒక ప్రాథమిక ఘటాన్ని తయారుచేశాడు. దీనిని “ఓల్టా ఘటం” అని పిలుస్తారు. ఓల్టా ఘటములో రసాయనశక్తి విద్యుత్ శక్తిగా మారుతుంది. గాల్వానీ, ఓల్టా కృషి ఫలితంగా ఎన్నో ఘటాలను కనుగొనడం జరిగినది. కాబట్టి గాల్వానీ, ఓల్టాల కృషి మరువలేనిదిగా చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 12.
మీ పరిసరాలలోని వస్తువులను పరిశీలించి విద్యుత్ వాహకాలు, విద్యుత్ బంధకాలుగా జాబితా తయారుచేయండి. ఈ సమాచారాన్ని మీరు మీ దైనందిన కార్యక్రమాలలో ఎలా వినియోగించుకుంటారో చెప్పండి. (AS7)
జవాబు:
విద్యుత్ వాహకాలు :

1. లోహాలు ఉదా : రాగి, ఇనుము, అల్యూమినియం, సీసం, వెండి మొదలగునవి.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలు (ఆమ్లాలు, క్షారాలు, లవణ ద్రావణాలు).

విద్యుత్ వాహకాల ఉపయోగాలు :

1. లోహాలను విద్యుత్ తీగలుగా ఉపయోగిస్తారు.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలను ఉపయోగించి ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ చేస్తారు.
3. లోహ సంగ్రహణలో విద్యుత్ క్షయకరణ వలన లోహాలను తయారుచేస్తారు.
4. లోహాలను విద్యుత్ విశ్లేషణ ద్వారా శుద్ధి చేస్తారు.

విద్యుత్ బంధకాలు :
కర్రలు, రబ్బరు, ప్లాస్టికు మొ||నవి. కర్రలు, రబ్బరు, ప్లాస్టిక్ లను విద్యుత్ పరికరాలకు పిడులుగా వాడుతారు.

ప్రశ్న 13.
నాలుగు నిమ్మకాయలతో సెల్ తయారుచేసి, అది పనిచేస్తుందో లేదో LED సహాడుంతో పరీక్షించండి. (AS3)
(లేదా)
నాలుగు నిమ్మకాయలను ఉపయోగించి ఘటాన్ని ఎలా తయారు చేస్తారు? కాంతి ఉద్గార డయోడ్ లో (LED) ఘటాన్ని ప్రయోగశాలలో ఎలా పరీక్షిస్తారో రాయండి.
జవాబు:
నాలుగు నిమ్మకాయలను తీసుకొని వాటిని రెండు ముక్కలుగా కోయండి. ఒక్కొక్క నిమ్మకాయ .నుండి ఒక్కొక్క ముక్క తీసుకొనండి. ఆ ముక్కలలో రెండు రాగి తీగలను గుచ్చి, వాటిని శ్రేణి పద్ధతిలో కలపండి. ఈ వలయానికి ఒక LEDని కలిపి, వలయాన్ని పూర్తిచేయండి.

వలయంలో విద్యుత్ ఉండుట వలన LED వెలుగుతుంది. ఇక్కడ నిమ్మరసం అంటే సిట్రిక్ యాసిడ్ విద్యుద్విశ్లేష్యంగాను, రాగి తీగలు విద్యుత్ వాహకంగాను పనిచేస్తాయి. అందువలన రాగి తీగలు గుచ్చబడిన ఒక్కొక్క నిమ్మకాయముక్క ఒక్కొక్క ఘటంగా పనిచేస్తుంది. ఇవి శ్రేణిలో సంధానం చేయబడిన బ్యాటరీలలాగా పనిచేస్తాయి.

ప్రశ్న 14.
ఈ పాఠ్యాంశంలోని కృత్యం – 3 ని గమనించండి. స్వేదన జలంతో ప్రారంభించండి. LED వెలగదు. ఇపుడు కొన్ని చుక్కల ఆమ్లాన్ని కలపండి. LED వెలుగుతుంది. మరికొన్ని చుక్కల ఆమ్లాన్ని కలపండి. LED వెలుగును పరీక్షించండి. ప్రతిసారి రెండు లేక మూడు చుక్కల ఆమ్లాలు కలుపుతూ 5 లేక 6 సార్లు ఈ కృత్యాన్ని చేయండి. నీటిలో ఆమ్లాన్ని కలుపుతూ పోతున్న కొద్దీ LED వెలిగే తీవ్రతలో ఏమైనా మార్పు గమనించారా? మీ పరిశీలనబట్టి ఏం చెప్పగలరు? పై కృత్యాన్ని వంటసోడా తీసుకొని దానిని స్వేదన జలానికి కలుపుతూ చేయండి. రెండు సందర్భాలకు గల పోలికలు, భేదాలను వ్రాయండి. (AS3)
జవాబు:

స్వేదన జలం + ఆమ్లం	స్వేదన జలం + వంటసోడా
1) స్వేదన జలానికి కొన్ని చుక్కల ఆమ్లం కలిపినపుడు ఏర్పడే ద్రావణాన్ని LED బల్బుగల టెస్టతో టెస్ట్ చేసినపుడు LED వెలిగింది.	1) స్వేదన జలానికి కొద్దిగా వంటసోడా కలుపగా ఏర్పడే ద్రావణాన్ని LED బల్బుగల టెస్టర్తో టెస్ట్ చేసినపుడు LED బల్బు వెలిగింది.
2) స్వేదన జలానికి అదనంగా మరికొంత ఆమ్లాన్ని కలిపి, LED టెస్ట ర్తో టెస్ట్ చేస్తే LED బల్బు తీవ్రత పెరిగినది.	2) స్వేదన జలానికి మరికొంత వంటసోడా కలిపి LED టెస్టర్తో టెస్ట్ చేసినపుడు LED బల్బు కాంతి తీవ్రత తగ్గింది.
3) స్వేదన జలానికి ఆమ్లాన్ని కలిపే కొద్దీ విద్యుత్ వాహకత పెరిగినది.	3) స్వేదన జలానికి వంటసోడా కలిపే కొద్దీ విద్యుత్ వాహకత తగ్గినది.
4) స్వేదన జలానికి ఆమ్లాన్ని కలిపినపుడు బీకరు ఉష్ణోగ్రత పెరిగినది.	4) స్వేదన జలానికి వంటసోడా కలిపినపుడు బీకరు ఉష్ణోగ్రత తగ్గింది.

ప్రశ్న 15.
ఈ పాఠ్యాంశంలోని అనేక కృత్యాలలో LED తో తయారుచేసిన “టెస్టర్”ను వినియోగించారు కదా ! LED కి బదులుగా మరేదైనా వాడి టెస్టర్ తయారు చేయవచ్చా? LED కి బదులుగా అయస్కాంత దిక్సూచిని వాడవచ్చు. విద్యుత్ ప్రవహిస్తున్న తీగ దగ్గరగా ఉన్నపుడు అయస్కాంత సూచిలో అపవర్తనం కలుగుతుందని మనకు తెలుసు. ఈ విషయం ఆధారంగా దిక్సూచిని వాడి టెస్టర్ తయారు చేయండి. కింద ఇవ్వబడిన పటాన్ని వినియోగించుకోండి. (AS4)

జవాబు:
LED బదులుగా దిక్చూచిని ఉపయోగించి టెస్టరు తయారు చేయవచ్చును. “విద్యుత్ ప్రవహిస్తున్న తీగ దగ్గరగా దిక్సూచి ఉన్నపుడు దిక్సూచిలోని అయస్కాంత సూచి అపవర్తనం చెందును”. అయస్కాంత సూచి అపవర్తనం చెందినట్లు అయితే . ‘ఆ తీగ గుండా విద్యుత్ ప్రవహించినట్లుగా తెలుస్తుంది.

పరికరాలు :
దిక్సూచి, డ్రైసెల్, లోహపు సూదులు, ఇంజక్షన్ బాటిల్ యొక్క రబ్బరు మూత మరియు రాగి తీగలు.

విధానము :
మొదట ఒక దిక్సూచిని తీసుకొని దానికి అనేక చుట్లు రాగి తీగతో చుట్టండి. ఒక రబ్బరు మూతకు రెండు ఇంజక్షన్ సూదులను పటంలో చూపిన విధంగా గుచ్చండి. ఒక ఇంజక్షన్ సూదిని రాగి తీగతో కలిపి, రాగితీగ రెండవ చివరను, దిక్సూచికి చుట్టిన తీగచుట్ట యొక్క ఒక చివర కలుపవలెను. తీగచుట్ట యొక్క రెండవ చివరను బ్యాటరీకి పటంలో చూపిన విధంగా కలపండి. రెండవ ఇంజక్షన్ సూధికి మరొక తీగ కలిపి ఈ తీగ రెండవ చివరను బ్యాటరీ యొక్క రెండవ చివర, పటంలో చూపిన విధంగా కలపండి. రెండు ఇంజక్షన్ సూదులను ఒకదానిని మరొకటి తాకునట్లు చేసినచో దిక్సూచిలోని సూచి అపవర్తనం చెందును. సూదులను విడదీయగానే సూచిలో అపవర్తనం ఉండదు. దీన్ని బట్టి దిక్సూచి టెస్టర్ గా పనిచేస్తుందని తెలుస్తుంది. దీనిని టెస్టర్ గా ఉపయోగించవచ్చును.

మనం టెస్ట్ చేయవలసిన ద్రావణాన్ని రబ్బరు మూతలో పోసి, దిక్సూచిలోని సూచిక అపవర్తనం చెందిందో లేదో తెలుసుకొని, విద్యుత్ వాహకమా లేదా విద్యుత్ బంధకమా అని నిర్ధారించవచ్చును.

పరికరాల జాబితా

ఇనుపసీల, చాక్ పీసు, స్ట్రా ముక్క, కాగితం ముక్క, పెన్సిల్ రబ్బరు, పెన్సిల్ గ్రాఫైట్ కడ్డీ, పేపర్ క్లిప్, ప్లాస్టిక్ ముక్క, స్వేదన జలం, త్రాగునీరు, కొబ్బరి నీరు, నిమ్మరసం, వెనిగర్, కిరోసిన్, వెజిటబుల్ ఆయిల్, చక్కెర ద్రావణం, పాలు, పెరుగు,ఉప్పు, ఆలుగడ్డ, ఖాళీ ఇంజక్షన్ బాటిల్స్, ఇనుపతాళం చెవి, బ్యాటరీ, బల్బు, వైర్లు, రబ్బరుమూత, రాగి తీగలు, జింకు | తీగలు, గాజు బీకరు, కాపర్ సల్ఫేట్, జల సల్ఫ్యూరికామ్లం, నీరు.

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 123

ప్రశ్న 1.
కొన్ని రకాల పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయి, కొన్ని పదార్థాలు ప్రసరింపనీయవు. ఎందుకు?
జవాబు:
ఏ పదార్థాలు అయితే విద్యుత్ ను ప్రసరింపచేసినపుడు అయనీకరణం చెందునో ఆ పదార్థాలు విద్యుత్ ను ప్రసరింపచేస్తాయి. ఏ పదార్థాలగుండా విద్యుతను ప్రసరింపచేసినపుడు అయనీకరణం చెందవో ఆ పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ను ప్రసరింపచేయవు.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 127

ప్రశ్న 2.
ఒక బ్యాటరీ సెల్ ను చిన్న పెట్టెలో ఉంచి దాని రెండు ధ్రువాలకు అతుకబడిన రెండు తీగలను మాత్రమే బయటకు కనబడేట్లు ఉంచారు. వాటిలో ఏది ధన ధ్రువం నుండి వచ్చినదో, ఏది ఋణ ధ్రువం నుండి వచ్చిందో మీరెలా కనుగొంటారు?
జవాబు:
ఒక ఆలుగడ్డ ముక్కను తీసుకొని, బ్యాటరీ ధ్రువాల నుండి వచ్చిన రెండు తీగలను ఆలుగడ్డ ముక్కలో గుచ్చండి. 20 నుండి 30 నిమిషాల తరువాత ఆలుగడ్డ ముక్కను పరిశీలించండి. ఆలుగడ్డ ముక్కలో నీలం – ఆకుపచ్చరంగు ఏ తీగ వద్ద ఏర్పడిందో ఆ తీగ బ్యాటరీ యొక్క ధనధ్రువం అవుతుంది. రెండో తీగ ఋణ ధ్రువం.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 130

ప్రశ్న 3.
విద్యుత్ విశ్లేషణ పద్ధతి అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
ద్రావణాల గుండా విద్యుత్ ప్రవహింపచేయడం వలన, అవి వాటి ఘటక మూలకాలుగా వియోగం చెందే ప్రక్రియను విద్యుత్ విశ్లేషణ పద్ధతి అంటారు.

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Activities

కృత్యం – 1 ఏయే పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయో పరీక్షించుట :

ప్రశ్న 1.
ఏయే పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయో పరీక్షించుట :

ఒక టార్చిలైట్ బల్బు లేదా LED, నిర్జల ఘటం (dry cell), చెక్క పలక, రెండు డ్రాయింగ్ పిన్నులు, ఒక పిన్నీసు మరియు వలయాన్ని కలపడానికి కొన్ని రాగి తీగలు సేకరించి, పటంలో చూపిన విధంగా సాధారణ విద్యుత్ వలయాన్ని ఏర్పాటు చేయండి. పిన్నీసును రెండు డ్రాయింగ్ పిన్నులకు ఆనిస్తే బల్బు వెలుగుతుంది.

పిన్నీసుకు బదులుగా చాక్ పీస్, స్ట్రా, కాగితం, పెన్సిల్ రబ్బరు, పెన్సిల్ లోని గ్రాఫైట్, పేపర్ క్లిప్, ప్లాస్టిక్ ముక్క వంటి వివిధ వస్తువులను ఉంచుతూ బల్బు వెలుగుతుందో లేదో చూడండి. బల్బు వెలిగితే విద్యుత్ వాహకం. బల్బు వెలగకపోతే విద్యుత్ బంధకంగా ఈ కింది పట్టికలో వ్రాయండి.

కృత్యం – 2 ద్రవాల విద్యుత్ వాహకతను పరిశీలించుట :

ప్రశ్న 2.
ద్రవాల విద్యుత్ వాహకతను పరిశీలించుట :
జవాబు:
ఒక LED, డ్రైసెల్, లోహపు సూదులు, ఇంజక్షన్ బాటిల్ యొక్క రబ్బరు మూత మరియు వలయాన్ని కలపడానికి రాగి తీగలు సేకరించండి. పటంలో చూపిన విధంగా వలయాన్ని కలిపి టెస్టర్ తయారుచేయండి.

రబ్బరుమూతకు గుచ్చిన సూదుల మధ్య దూరం చాలా తక్కువగా అంటే 2 మి.మీ. మాత్రమే ఉండవలెను. అంటే సూదులు అతి దగ్గరగా ఉండాలి కాని అవి ఒకదానికొకటి తాకరాదు. అలాగే ఆ రెండు సూదులను తాకించనంత వరకు వలయంలోని LED వెలగరాదు.

ఇప్పుడు ఒకసారి ఆ సూదులను ఒకదానికొకటి అతికించి LED వెలుగుతుందో లేదో పరీక్షించవలెను. అలాగే రెండు సూదులను విడదీయగానే LED వెలగడం ఆగిపోవాలి. అప్పుడు మనకు టెస్టరు తయారైనట్లు.

ఈ టెస్టర్ యొక్క రబ్బరు మూతలో ఈ కింది పట్టికలో ఇచ్చిన ఒక్కొక్క ద్రావణం తీసుకొని అవి విద్యుత్ వాహకమా, విద్యుత్ బంధకమా తెలుసుకొని పట్టికలో నమోదు చేయండి.

ద్రవం	LED వెలిగినది/ వెలగలేదు	ద్రవం విద్యుత్ వాహకం/బంధకం
1. స్వేదన జలం	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకము
2. త్రాగునీరు	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకము
3. కొబ్బరినూనె	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకము
4. నిమ్మరసం	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకము
5. వెనిగర్	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకము
6. కిరోసిన్	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకము
7. చక్కెర ద్రావణం	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకము
8. తేనె	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకము

కృత్యం – 3 విద్యుత్ విశ్లేష్యం యొక్క విద్యుత్ వాహకత :

ప్రశ్న 3.
విద్యుత్ విశ్లేష్యం యొక్క విద్యుత్ వాహకత.
జవాబు:
సమాన ఘనపరిమాణం గల స్వేదనజలాన్ని 3 వేర్వేరు పాత్రలలో తీసుకోండి. మొదటి దానికి సాధారణ ఉప్పు, రెండవ దానికి కాపర్ సల్ఫేట్, 3వ దానికి నిమ్మరసాన్ని కొద్ది మోతాదులో కలపండి. మీరు తయారుచేసిన టెస్టర్ సహాయంతో పరీక్షించి పట్టికలో నమోదు చేయండి.

పదార్థం	LED వెలిగినది/ వెలగలేదు	పదార్థం విద్యుత్ వాహకం/బంధకం
1. స్వేదన జలం	వెలగలేదు	విద్యుత్ బంధకం
2. స్వేదన జలం + ఉప్పు	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకం
3. స్వేదన జలం + కాపర్ సల్ఫేట్	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకం
4. స్వేదన జలం + నిమ్మరసం	వెలిగినది	విద్యుత్ వాహకం

కృత్యం – 4 ఆలుగడ్డపై విద్యుత్ ప్రవాహ ఫలితాన్ని పరీక్షించుట :

ప్రశ్న 4.
మీరు తయారు చేసిన టెస్టర్ ను ఉపయోగించి ఆలుగడ్డపై విద్యుత్ ప్రవాహ ఫలితాన్ని పరీక్షించి ఫలితాలు మరియు మీ పరిశీలనలు తెల్పండి.

జవాబు:
ఒక ఆలుగడ్డ ముక్కను తీసుకున్నాను. LED, బ్యాటరీ, రాగి తీగలతో ఒక టెస్టర్ తయారుచేసి రెండు రాగి తీగలను ఆలుగడ్డలో 1 సెం.మీ. దూరంలో గుచ్చాను. ఈ అమరికను 20 నుండి 30 నిమిషాలు ఉంచాను.

బ్యాటరీ ధనధ్రువం నుండి వచ్చిన రాగి తీగ ఆలుగడ్డను గుచ్చుకున్న ప్రదేశంలో నీలం – ఆకుపచ్చ రంగు మచ్చ ఏర్పడింది. ఇలాంటి మచ్చ బ్యాటరీ ఋణ ధ్రువం నుండి వచ్చిన రాగి తీగ గుచ్చిన చోట రాలేదు. ఇది ఆలుగడ్డలో జరిగిన రసాయన మార్పు వల్ల ఏర్పడినది.

ఈ కృత్యం వల్ల ఆలుగడ్డను ఉపయోగించి బ్యాటరీ యొక్క ధన ధ్రువమును తెలుసుకొనవచ్చును.

కృత్యం – 5 విద్యుత్ ఘటాన్ని (Electrolytic cell) తయారు చేద్దాం :

ప్రశ్న 5.
సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని ఉపయోగించి ఒక విద్యుత్ ఘటాన్ని (Electrolytic cell) తయారుచేయండి.
జవాబు:
కావలసిన పరికరాలు :
LED బల్బు, రాగి తీగలు, రెండు ఇంజక్షన్ సీసాలు, రెండు కాపర్ కడ్డీలు, రెండు జింక్ కడ్డీలు, ఇంజక్షన్ సీసాల రబ్బరు మూతలు.

విధానము :
ఒక్కొక్క ఇంజక్షన్ బాటిల్ రబ్బరు మూతకు ఒక రాగి తీగ ముక్క, ఒక జింక్ తీగ ముక్క చొప్పున గుచ్చండి. రాగి, జింక్ ముక్కలు ఒకదానికొకటి తాకకుండా జాగ్రత్త వహించండి. రెండు ఇంజక్షన్ సీసాలలోనూ సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని పోసి జాగ్రత్తగా రబ్బరు మూతలు పెట్టండి.

ఒక సీసాలోని రాగి తీగ ముక్క మరొక సీసాలోని జింక్ రేకు ముక్కకు కలిసే విధంగా, పటంలో చూపినట్లు వలయాన్ని కలపండి. ఒక LED సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం బల్బును తీసుకొని దాని రెండు ఎలక్ట్రోడ్లకు రెండు తీగలు కలపండి. ఇందులో ఒకదానిని మొదటి ఇంజక్షన్ సీసాలో విడిగా ఉన్న రాగి తీగకు, రెండవ దానిని సీసాలోని జింక్ ముక్కకు కలపండి. LED బల్బు వెలిగిందా? వెలగకపోతే కనెక్షన్స్ మార్చి చూడండి. ఇపుడు LED బల్బు వెలుగుతుంది. ఈ విధంగా సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లంతో విద్యుత్ ఘటాన్ని తయారుచేయవచ్చును.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 5th Lesson లోహాలు మరియు అలోహాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 5th Lesson Questions and Answers లోహాలు మరియు అలోహాలు

8th Class Physical Science 5th Lesson లోహాలు మరియు అలోహాలు Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
సరైన ఉదాహరణలతో లోహాల భౌతిక ధర్మాలను వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
1) ద్యుతిగుణం :
ఉపరితలంపై కాంతి పరావర్తనం చెందినపుడు మెరిసే గుణాన్ని ద్యుతిగుణం అంటారు. సాధారణంగా లోహాలకు ద్యుతిగుణం ఉంటుంది. ఉదాహరణకు బంగారం, వెండిలు ద్యుతిగుణం వల్ల మెరుస్తూ ఉంటాయి.

2) ధ్వనిగుణం :
నేలపై పడవేసినపుడు లేదా దృఢమైన వస్తువుతో కొట్టినపుడు ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేసే గుణాన్ని ధ్వనిగుణం అంటారు.

ఉదాహరణకు ఎ) పాఠశాలలో ఉన్న ఇనుప గంటను లోహాల కడ్డీతో కొట్టినపుడు ధ్వని ఉత్పత్తి అగును.
బి) గుడిలో గంటను కొట్టినపుడు ధ్వని ఉత్పత్తి అగును.

3) సరణీయత :
లోహాలను రేకులుగా సాగగలిగే ధర్మాన్ని సరణీయత అంటారు. ఉదాహరణకు అల్యూమినియం లోహాన్ని రేకులుగా సాగదీసి, విమాన భాగాలు మరియు వంట పాత్రలు మొదలగునవి తయారు చేస్తారు.

4) తాంతవత :
లోహాలను సన్నని తీగలుగా మార్చగలిగే ధర్మాన్ని తాంతవత అంటారు. ఉదాహరణకు రాగి, అల్యూమినియం తీగలను విద్యుత్ వలయాలలో ఉపయోగిస్తారు.

5) ఉష్ణవాహకత :
ఉష్ణం ఒక చోట నుండి మరొక చోటకు ప్రసరించు ధర్మాన్ని ఉష్ణ వాహకత అంటారు. లోహాలు ఉష్ణవాహకత ధర్మాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి. లోహాలకు ఉండే అధిక ఉష్ణ వాహకత కారణంగా రాగి, అల్యూమినియంలను వంట పాత్రలుగా ఉపయోగిస్తారు.

6) విద్యుత్ వాహకత :
లోహాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రవహింపచేయు, ధర్మాన్ని విద్యుత్ వాహకత అంటారు. లోహాలు విద్యుత్ వాహకత ధర్మం ప్రదర్శించుట వలన రాగి, అల్యూమినియం తీగలను విద్యుత్ వాహకాలుగా ఉపయోగిస్తారు.

ప్రశ్న 2.
మీకు రెండు పదార్థాలు ఇచ్చినపుడు అందులో ఏది లోహమో, ఏది అలోహమో ఎలా నిర్ణయిస్తారు? (AS1)
జవాబు:
ఇచ్చిన పదార్థాలలో ఏ పదార్థం ద్యుతిగుణం, ధ్వనిగుణం, స్తరణీయత, తాంతవత, ఉష్ణ వాహకత మరియు విద్యుత్ ఇచ్చిన పదార్థాలలో ఏ పదార్థం ద్యుతిగుణం, ధ్వనిగుణం, స్తరణీయత, తాంతవత, ఉష్ణ వాహకత మరియు విద్యుత్ వాహకత ధర్మాలను కలిగి ఉండదో ఆ పదార్థాన్ని అలోహం అంటారు.

ప్రశ్న 3.
ఆభరణాల తయారీకి ఏ లోహాలను వాడతారు? ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
బంగారం, వెండి మరియు ప్లాటినమ్ లోహాలను ఆభరణాల తయారీకి వాడతారు. ఇవి చూడటానికి అందంగా ఉంటాయి. మరియు వీటి స్తరణీయత గుణం వలన వీటితో ఆభరణాలు తయారుచేయటం సులభం.

ప్రశ్న 4.
లోహాలు దేనితో చర్యనొంది హైడ్రోజన్ వాయువును విడుదల చేస్తాయి? (AS1)
జవాబు:
లోహాలు హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లంతో చర్య జరిపి హైడ్రోజన్ వాయువును విడుదల చేస్తాయి.

ప్రశ్న 5.
ఒక రసాయన చర్యలో జింక్ సల్ఫేట్ నుండి జింక్ ను ఐరన్ స్థానభ్రంశం చేయలేకపోయింది. దీనికి కారణం ఏమై ఉంటుంది? (AS1)
జవాబు:
“తక్కువ చర్యాశీలత కలిగి ఉన్న లోహాలు ఎక్కువ చర్యాశీలత గల లోహాలను స్థానభ్రంశం చెందించలేవు”.

ఐరన్ లోహానికి జింక్ లోహం కంటే తక్కువ చర్యాశీలత ఉంటుంది. కావున తక్కువ చర్యాశీలత కలిగి ఉన్న ఐరన్ లోహం ఎక్కువ చర్యాశీలత గల జింక్ లోహాన్ని స్థానభ్రంశం చెందించలేదు.

ప్రశ్న 6.
పెనమునకు ఇనుప హాండిల్ ఎందుకు వాడం? (AS1)
జవాబు:
ఇనుప లోహం ఉష్ణ వాహకతను కలిగి ఉంటుంది. పెనమునకు ఇనుప హాండిల్ వాడితే పెనమును వేడిచేసినపుడు హాండిల్ కూడా వేడెక్కి కాలుతుంది. కావున పెనమునకు ఇనుప హాండిల్ ను వాడరు.

ప్రశ్న 7.
మండుతున్న అగ్గిపుల్లను దగ్గరకు తెస్తే ఏ వాయువు “టప్” మని శబ్దం చేస్తుంది? (AS1)
జవాబు:
మండుతున్న అగ్గిపుల్లను దగ్గరకు తెస్తే హైడ్రోజన్ (H₂) వాయువు “టప్” మని శబ్దం చేస్తుంది.

ప్రశ్న 8.
సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ ఒక …… (AS1)
A) క్షార ఆక్సైడ్
B) ఆమ్ల ఆక్సైడ్
C) తటస్థ ఆక్సైడ్
D) ద్వంద్వ స్వభావ ఆక్సైడ్
జవాబు:
B) ఆమ్ల ఆక్సైడ్

ప్రశ్న 9.
గంటలను తయారుచేయడానికి చెక్కకు బదులుగా లోహాలను ఎందుకు వాడతారు? (AS1)
జవాబు:
చెక్కకు ధ్వనిగుణం ఉండదు. లోహాలకు ధ్వనిగుణం ఉంటుంది. కావున గంటలను తయారుచేయడానికి చెక్కకు బదులుగా లోహాలను వాడతారు.

ప్రశ్న 10.
కింది వాటిని జతపరచుము. (AS1)

1. పలుచని రేకులుగా తయారుచేయుట	A) తాంతవత
2. పదార్థాల మెరుపు	B) వాహకత
3. తీగలుగా సాగదీయుట	C) శబ్దగుణం
4. ఉష్ణ వాహకత్వం	D) ద్యుతి
5. ధ్వని ఉత్పత్తి	E) సరణీయత

జవాబు:

1. పలుచని రేకులుగా తయారుచేయుట	E) సరణీయత
2. పదార్థాల మెరుపు	D) ద్యుతి
3. తీగలుగా సాగదీయుట	A) తాంతవత
4. ఉష్ణ వాహకత్వం	B) వాహకత
5. ధ్వని ఉత్పత్తి	C) శబ్దగుణం

ప్రశ్న 11.
లోహాలు లేని మానవ జీవితం ఎట్లా ఉంటుందో ఊహించి, కొన్ని వాక్యాలు రాయండి. (AS2)
జవాబు:

1. పనిముట్లు లేని జీవితం ఉండేది.
2. విద్యుత్ కు సంబంధించిన విద్యుత్ పరికరాలు మరియు విద్యుత్ తీగలు ఉండేవి కావు.
3. వంట పాత్రలు ఉండేవి కావు.
4. వాహనాలు, వాహన పరికరాలు ఉండేవికావు.
5. మిశ్రమ లోహాలు ఉండేవి కావు.
6. క్షారాలు ఉండవు.

లోహాలు లేనిచో మానవుడికి సౌకర్యవంతమైన, సుఖవంతమైన జీవనం ఉండేది కాదు. మానవుల పురోగాభివృద్ధి ఉండదు.

ప్రశ్న 12.
రహీమ్ ఈ పాఠ్యాంశం పూర్తిచేసిన తర్వాత, లోహాలు దృఢంగాను, అలోహాలు మృదువుగాను ఉంటాయని అవగాహన చేసుకొన్నాడు. ఈ విషయాన్ని అతని అన్నయ్యతో చర్చించినప్పుడు (డైమండ్) వజ్రం దృఢంగా ఉన్నప్పటికి అది అలోహమని అదే విధంగా పాదరసం మృదువుగా ఉన్నప్పటికి లోహామని తెలుసుకొన్నారు. ఈ చర్చ ద్వారా రహీమ్ మదిలో మెదిలిన కొన్ని ప్రశ్నలను ఊహించి రాయండి. (AS2)
జవాబు:

1. అలోహమైన వజ్రం (డైమండ్) ఎందుకు దృఢంగా ఉంటుంది?
2. లోహమైన పాదరసం ఎందుకు మృదువుగా (ద్రవస్థితిలో) ఉంటుంది?
3. వజ్రం కాకుండా ఇంకా ఏఏ అలోహాలు దృఢంగా ఉంటాయి?
4. పాదరసం కాకుండా ఇంకా ఏయే లోహాలు ద్రవస్థితిలో ఉంటాయి?

ప్రశ్న 13.
లోహాల, అలోహాల ఆమ్ల మరియు క్షార స్వభావాలను సరైన ప్రయోగాల ద్వారా వివరించండి. (AS3)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
లోహాలు, అలోహాలు ఆక్సిజన్ తో జరిపే చర్యను తెలుసుకొనుట.

కావలసిన పరికరాలు :
లోహము (మెగ్నీషియం తీగ), ఒక అలోహము (సల్ఫర్ పొడి), సారాయి దీపం, ఎరుపు, నీలం లిట్మస్ కాగితాలు, డిప్లగ్రేటింగ్ స్పూన్, వాయువుజాడీ మొ||నవి.

విధానము :
1) మెగ్నీషియం లోహపు తీగతో ప్రయోగం :
చిన్న మెగ్నీషియం తీగను సారాయి దీపం సహాయంతో గాలిలో మండించితిని. మెగ్నీషియం తీగ గాలిలోని ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి మెగ్నీషియం ఆక్సెడ్ ను ఏర్పరచినది. ఏర్పడిన మెగ్నీషియం ఆక్సెడ్ బూడిదను స్వచ్చమైన నీరు గల బీకరులో వేసి కలిపితిని. ఏర్పడిన ద్రావణాన్ని ఎరుపు మరియు నీలి రంగు లిట్మస్ కాగితాలతో పరీక్షించితిని. మెగ్నీషియం ఆక్సైడ్ ఎరుపు లిట్మసను నీలి రంగులోకి మార్చినది. మెగ్నీషియం ఆక్సైడ్ కు క్షార స్వభావం గలదు.

2) సల్ఫర్ అలోహంతో ప్రయోగం :
కొద్దిగా సల్ఫర్ (గంధకపు) పొడిని డిప్లగ్రేడింగ్ స్పూన్లో తీసుకొని మండించండి. మండుచున్న డిఫరేటింగ్ స్పూనను జాడీలో చేర్చి మూత బిగించండి. కొంత సేపటి తర్వాత వాయువు బయటకు పోకుండా స్పూన్ తీసివేసి జాడీలోకి కొద్దిగా నీరు కలిపి జాడీని బాగా కదపండి. ఆ వాయువు (సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్) నీటిలో కరిగించాలి.
సల్ఫర్ + ఆక్సిజన్స → సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్
S (ఘ) + 0₂ (వా) → SO₂ (వా)

పై రసాయన చర్య ఏర్పడిన ద్రావణాన్ని ఎరుపు, నీలి లిట్మస్ కాగితాలతో పరీక్షించాలి. సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ నీలి లిట్మసను ఎరుపు రంగులోకి మార్చును. సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ ఆమ్ల ఆక్సెడ్ గా చెప్పవచ్చును.

పై ప్రయోగాల ద్వారా లోహాలు ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి క్షార స్వభావం ఉన్న ఆక్సెన్లు ఇస్తాయని, అలోహాలు ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి ఆమ్ల స్వభావం గల ఆక్సైడ్ ను ఇస్తాయని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
వంట పాత్రల నుండి అంతరిక్షవాహనాల వరకు అల్యూమినియం వినియోగిస్తారు. ఇన్ని రకాలుగా వినియోగించుకునే అవకాశంగల ఈ లోహ లక్షణాలను మీరు ఎలా ప్రశంసిస్తారు? (AS6)
జవాబు:
అల్యూమినియం లోహ లక్షణాలు :

1) మరణీయత :
అల్యూమినియంకు స్తరణీయత లక్షణం ఆధారం. అల్యూమినియంతో రేకులు మరియు వంట పాత్రలను తయారుచేస్తారు. అల్యూమినియం రేకులు తేలికగా దృఢంగా ఉండుట వలన విమానాలు మరియు అంతరిక్ష వాహనాల తయారీకి ఉపయోగిస్తారు.

2) తాంతవత :
అల్యూమినియంను తాంతవత ధర్మం ఆధారంగా అల్యూమినియంతో తీగలు తయారుచేస్తారు.

3) ఉష్ణ వాహకత :
అల్యూమినియం లోహం ఉష్ణ వాహకతను ప్రదర్శిస్తుంది. కాబట్టి అల్యూమినియం పాత్రలను వంట పాత్రలుగా ఉపయోగిస్తారు.

4) విద్యుత్ వాహకత :
అల్యూమినియం తీగలను విద్యుత్ వాహక తీగలుగా ఉపయోగిస్తారు.

5) లోహద్యుతి :
అల్యూమినియం లోహానికి లోహద్యుతి లక్షణం ఉండటం వల్ల వాహన పరికరాలను మరియు తినుబండారాలను ప్యాకింగ్ చేయుటకు ఉపయోగిస్తారు.

అల్యూమినియం లోహం తేలికగా, దృఢంగా ఉండుట వలన యంత్ర భాగాలను తయారుచేయుటకు ఉపయోగిస్తారు. ఉపయోగించిన అల్యూమినియంను మరల కావలసిన విధంగా తయారు చేసుకోవచ్చు. కావున అల్యూమినియం నిత్య జీవితంలో ఎంతో అవసరము.

ప్రశ్న 15.
లోహాల మరణీయత ధర్మం మన నిత్య జీవితంలో ఏ విధంగా ఉపయోగపడుతుంది? (AS7)
జవాబు:

1. జింక్ మరియు ఇనుముల మిశ్రమ పదార్థం ఇనుపరేకుల తయారీలో ఉపయోగపడును.
2. వ్యవసాయ పనిముట్ల తయారీలో ఉపయోగపడును.
3. విద్యుత్ పరికరాల తయారీలో ఉపయోగపడును.
4. ఆటోమొబైల్, శాటిలైట్ తయారీలో ఉపయోగపడును.
5. విమానాలు, వంట పాత్రల తయారీలో ఉపయోగపడును.
6. యంత్రభాగాలు, అలంకరణ సామాగ్రి తయారుచేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.

ప్రశ్న 16.
లోహ మరియు అలోహ వ్యర్థాల వలన పర్యావరణం కలుషితం అవుతుంది. ఈ వాక్యాన్ని సమర్థిస్తారా? అయితే సరైన ఉదాహరణల ద్వారా వివరించండి. (AS7)
జవాబు:

1. లోహాలను మరియు అలోహాలను వాటి ధాతువుల నుండి సంగ్రహణ చేయునపుడు కొన్ని వ్యర్థ వాయువులు, వ్యర్థ పదార్థాలు వెలువడుతాయి. ఇవి వాతావరణమును కలుషితం చేస్తాయి.
   ఉదా :
   ఎ) హెమటైట్ నుండి ఇనుమును సంగ్రహణం చేయునపుడు CO, CO₂ మరియు కాల్షియం సిలికేట్లు వెలువడును.
   బి) లవణ ఫాస్ఫేట్ నుండి విద్యుత్ పద్ధతి ద్వారా ఫాస్ఫరస్ తయారుచేయునపుడు CO మరియు కాల్షియం సిలికేట్లు ఏర్పడును.
2. మేఘంలో మెరుపులు ఏర్పడినపుడు వాతావరణంలో నైట్రోజన్ ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి NO, NO₂ లాంటి వాయువులు వెలువడి వాతావరణ కాలుష్యం జరుగును.
3. పరిశ్రమలలో లోహాలను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు వాటి యొక్క ధ్వనిగుణం ద్వారా వాతావరణంలో శబ్ద కాలుష్యం జరుగును.
4. మిశ్రమ లోహాల తయారీ లేదా లోహాలతో యంత్ర పరికరాలు తయారుచేయునపుడు విడుదలయ్యే ఉష్ణం వాతావరణాన్ని వేడిచేయును మరియు విడుదలయ్యే వాయువులు వాతావరణాన్ని కలుషితం చేస్తాయి.

పరికరాల జాబితా

చెక్కగంట, బొగ్గుముక్క, బ్యాటరీ, బల్బు, వైర్లు, కొవ్వొత్తి మైనము, గుండు సూదులు, ఇనుము, జింకు, రాగి, అల్యూమినియం, కార్బన్, మెగ్నీషియం, ఇనుప గంట, ఇత్తడి గంట, స్టాండు, ఇనుపకడ్డీ, అల్యూమినియం కడ్డీ, రాగి కడ్డీ, లోహపు ముక్క (మెగ్నీషియం), సారాదీపం, లిట్మస్ కాగితాలు, వాచ్ గ్లాస్, బీకర్లు, జింకు ముక్కలు, ఇనుపముక్కలు, రాగి ముక్కలు, గంధకము, బొగ్గుపొడి, అయోడిన్, కాపర్ సల్ఫేట్, జింక్ సల్ఫేట్, ఐరన్ సల్ఫేట్

8th Class Physical Science 5th Lesson లోహాలు మరియు అలోహాలు Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 68

ప్రశ్న 1.
సల్ఫర్, కార్బన్, అయోడిన్లను ఉపయోగించి వలయాన్ని పూర్తిచేయగలరా?
జవాబు:
సల్ఫర్, కార్బన్, అయోడిన్లను ఉపయోగించి సాధారణ విద్యుత్ వలయాన్ని పూర్తి చేయలేము.

8th Class Physical Science 5th Lesson లోహాలు మరియు అలోహాలు Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1 పదార్థాల రూపం, రంగులను పరిశీలించుట :

1. ఈ కింది పట్టికలో ఇవ్వబడిన వస్తువుల రంగును మరియు అవి కాంతివంతంగా ఉన్నాయో లేదో నిర్ణయించి మీ పరీశీలనలను రాయండి. పదార్థాల ఉపరితలం మురికిగా ఉంటే గరుకు కాగితం (Sand paper) తో శుభ్రం చేయండి.

నమూనా	కాంతివంతం/కాంతివిహీనం	రంగు
ఇనుపమేకు	కాంతివంతం	గోధుమ
జింకు	కాంతివంతం	తెలుపు
రాగి	కాంతివంతం	ఎరుపు
గంధకం	కాంతివిహీనం	పసుపు రంగు గల స్ఫటిక పదార్థం
అల్యూమినియం	కాంతివంతం	తెలుపు
కార్బన్	కాంతివిహీనం	నలుపు
మెగ్నీషియం	కాంతివంతం	తెలుపు
అయోడిన్	కాంతివంతం	నలుపు

కృత్యం – 2 కొన్ని పదార్థాల నుండి ఉత్పత్తి అయిన ధ్వనిని వినడం :

2. జింక్, కాపర్, సల్ఫర్, అల్యూమినియం, కార్బన్, మెగ్నీషియం మరియు అయోడిన్ వంటి నమూనాలను తీసుకోండి. ఈ నమూనాలను దృఢమైన నేలపై ఒక్కొక్కటిగా పడవేసి వరుసగా అవి ఉత్పత్తి చేసే ధ్వనులను విని పట్టికలో మీ పరిశీలనలను నమోదు చేయండి.

ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేసినవి	ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయనివి
జింక్ (Zn)	సల్ఫర్ (S)
కాపర్ (Cu)	కార్బన్ (C)
అల్యూమినియం (Al)	అయోడిన్ (T2)
మెగ్నీషియం (Mg)

కృత్యం – 3 పదార్థాల స్తరణీయతను గుర్తించుట :

3. జింక్, కాపర్, సల్ఫర్, అల్యూమినియం, కార్బన్, మెగ్నీషియం మరియు అయోడిన్ వంటి పదార్థాలను సుత్తితో కొట్టండి. ఆ పదార్థాలలో వచ్చే మార్పులను (పదార్థాల స్తరణీయతను) గమనించి ఈ కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

పరిశీలించే మార్పు	నమూనా పేరు
చదునుగా మారడం	ఇనుము, జింక్, కాపర్, అల్యూమినియం, మెగ్నీషియం
ముక్కలు, పొడిగా మారడం	కార్బన్, సల్ఫర్, అయోడిన్
ఏ మార్పు లేకుండా ఉండడం	——-

కృత్యం – 4 పదార్థాల విద్యుత్ వాహకతను గుర్తించుట :

4. బ్యాటరీ, బల్బు, విద్యుత్ తీగల సహాయంతో ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా సాధారణ వలయాన్ని తయారుచేయండి. P, Qలను ఈ కింది పట్టికలో నమోదు చేయబడిన నమూనాలతో P, Q ల మధ్య సంధానం చేసి బల్బు వెలుగుతుందో లేదో పరిశీలించి పట్టికలో నమోదు చేయండి. నమూనాలు పొడి రూపంలో ఉంటే వాటిని ‘లో పొడిని నింపి P, Qల మధ్య సంధానం చేయండి.

నమూనా	బల్బు వెలుగుతుందా ? (అవును/కాదు)
ఇనుము	అవును
జింకు	అవును
రాగి	అవును
గంధకం	కాదు
అల్యూమినియం	అవును
కార్బన్	కాదు
మెగ్నీషియం	కాదు
అయోడిన్	కాదు

కృత్యం – 5 లోహాల ఉష్ణవాహకతను పరిశీలించుట :

5. ఒక ఇనుపకడ్డీని తీసుకొని దానికి గుండుసూదులను మైనంతో అంటించండి. ఇనుపకడ్డీ ఒక చివరను స్టాండ్ కు అమర్చండి. రెండవ చివర సారాయి దీపంతో వేడిచేయండి. కొంత సేపటికి ఇనుపకడ్డీకి అంటించిన గుండుసూదులు పడిపోవడాన్ని పరిశీలించండి.

మీరు పరిశీలనల ఆధారంగా ఈ కింది ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1) గుండుసూదులు ఎందుకు పడిపోయాయి?
జవాబు:
సారాయి దీపంతో వేడి చేయడం వల్ల మైనం కరిగి గుండుసూదులు కింద పడిపోయాయి.

2) కడ్డీకి ఏ వైపున ఉన్న గుండుసూదులు ముందుగా కిందపడ్డాయి? దీనికి కారణమేమిటి?
జవాబు:
సారాయి దీపంతో వేడి చేయబడిన కడ్డీ రెండవ చివర గుండుసూదులు ముందుగా కింద పడిపోయాయి. దీనికి కారణం కడ్డీ రెండవ చివరనుండి కడ్డీ మొదటి చివరకు ఉష్ణం ప్రసరించుట.

3) ఇనుప కడ్డీలో (లోహంలో) ఒక చివర నుండి మరొక చివరకు ఉష్ణం ప్రసరించడాన్ని ఏమంటారు?
జవాబు:
ఇనుప కడ్డీలో (లోహంలో) ఒక చివర నుండి మరొక చివరకు ఉష్ణం ప్రసరించడాన్ని ఉష్ణవాహకత అంటారు.

ప్రయోగశాల కృత్యం లోహాలు ఆక్సిజన్ తో చర్య :

6. ఉద్దేశ్యం : లోహాలు, అలోహాలు ఆక్సిజన్ తో జరిపే చర్యను తెలుసుకొనుట.

కావలసిన పరికరాలు :
ఒక లోహపు ముక్క (మెగ్నీషియం), కొద్ది పరిమాణంలో అలోహం (సల్ఫర్), సారా దీపం లేదా బున్ సెన్ బర్నర్, లిట్మస్ కాగితాలు మొదలైనవి.

1. మెగ్నీషియం తీగముక్కను తీసుకొని దాని భౌతిక స్వరూపాన్ని (Appearance) నమోదు చేయండి. ఆ తీగను మండించండి. చర్య జరిగిన తరువాత భౌతిక స్వరూపంలో వచ్చిన మార్పును నమోదు చేయండి.
2. కాల్చిన తర్వాత ఏర్పడిన బూడిదను స్వచ్ఛమైన నీటిలో (Distilled water) కలపండి. ఏర్పడిన ద్రావణాన్ని ఎరుపు మరియు నీలి రంగు లిట్మస్ కాగితాలతో పరీక్షించి ఫలితాన్ని పట్టికలో నమోదు చేయండి.
3. కొద్దిగా గంధకపు పొడిని డిప్లగ్రేటింగ్ స్పూన్లో తీసుకొని మండించండి.
4. గంధకం మండటం ప్రారంభం కావడంతోనే స్పూన్ ను జాడీలో చేర్చి మూత బిగించండి. కొద్ది సేపటి తర్వాత స్పూను తీసివేసి వాయువు బయటకు పోకుండా జాగ్రత్తగా మూత పెట్టండి. జాడీలో కొద్దిగా నీరు కలపండి. జాడీని బాగా కలిపి ఆ ద్రావణాన్ని ఎరుపు, నీలి రంగు లిట్మస్ కాగితాలతో పరీక్షించి ఫలితాలను పట్టికలో నమోదు చేయండి.
5. గాలిలోని ఆక్సిజన్ సమక్షంలో నమూనాలను మండించినప్పుడు జరిగే చర్యలు.
   

ఈ ఆక్సెను లిట్మతో పరీక్షించినట్లయితే మెగ్నీషియం ఆక్సెడ్ ఎరుపు లిట్మసను నీలిరంగులోకి, సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ నీలి లిట్మసు ఎరుపు రంగులోకి మార్చుతాయి.

గ్రహించినది :
మెగ్నీషియం ఆక్సెడ్ ను క్షార ఆక్సెడ్ గాను సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ ను ఆమ్ల ఆక్సెడ్ గాను చెప్పవచ్చు.

ఫలితం :
ఈ చర్యల ద్వారా అలోహాలు (Non – metals) ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి ఆమ్ల స్వభావం కలిగి ఉన్న ఆక్సైడ్ లను ఇస్తాయి. లోహాలు (metals) ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి క్షార స్వభావం ఉన్న ఆక్సైడ్ ను ఇస్తాయి.

పట్టిక

జాగ్రత్త : సల్ఫర్‌ను మండించినపుడు ఏర్పడే వాయువును పీల్చకండి. ప్రమాదకరం.

కృత్యం -7 ఆమ్లాలతో చర్యలు :

7. ఈ కింది ,పట్టికలో పేర్కొన్న నమూనాలను వేర్వేరు పరీక్షనాళికల్లో తీసుకోండి. ప్రతి పరీక్షనాళికలో 5 మి.లీ. సజల హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లంను డ్రాపర్ సహయంతో కలపండి. కొద్దిసేపు పరీక్ష నాళికలోని చర్యలను పరిశీలించండి. మీరు ఏ విధమైన చర్యను గమనించకపోతే పరీక్ష నాళికను కొద్ది సేపు సన్నని మంటపై వేడిచేసి చూడండి. అప్పటికీ ఏ విధమైన చర్య గమనించకపోతే 5 మి.లీ. గాఢ హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లాన్ని కలపండి. తరువాత పరీక్షనాళిక పై భాగంలో మండుతున్న అగ్గిపుల్లని ఉంచండి. ఏం జరుగుతుందో పరిశీలించండి.
మీ పరిశీలనలను పట్టికలో నమోదు చేయండి.

నమూనా	సజల హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లంతో చర్య	సజల సల్ఫూరిక్ ఆమ్లంతో చర్య
ఇనుము	✓	✓
జింకు	✓	✓
రాగి	✓	✓
గంధకం	✗	✗
అల్యూమినియం
కార్బన్	✗	✗
మెగ్నీషియం	✗	✗
అయోడిన్	✗	✗

కృత్యం – 8 లోహాల చర్యాశీలత :

8. ఆరు బీకరులను తీసుకొని, వాటికి a, b, c, d, e, f స్టిక్కర్లతో గుర్తించండి. ప్రతి బీకరులో 50 మి.లీ. నీరు తీసుకోండి. a, b బీకరులలో ఒక చెంచా కాపర్ సల్ఫేట్ (Cus) ను వేసి బాగా కలపండి. మిగిలిన C మరియు d లలో ఒక చెంచా జింక్ సల్ఫేట్ (Znson, e మరియు స్త్రీ లలో ఒక చెంచా ఐరన్ సల్ఫేట్ (FeSO₄) వేసి బాగా కలపండి.

కొద్దిసేపు బీకర్లను కదల్చకుండా ఉంచండి. బీకర్లలో గల ద్రావణాల రంగులో జరిగే మార్పులను పరిశీలించి ఈ కింది పట్టికలో నమోదు చేయండి.

ఈ రసాయన చర్యల నుండి ఎక్కువ చర్యాశీలత కలిగి ఉన్న లోహాలు తక్కువ చర్యాశీలత గల లోహాలను స్థానభ్రంశం చెందిస్తున్నాయని, తక్కువ చర్యాశీలత కలిగి ఉన్న లోహాలు ఎక్కువ చర్యాశీలత గల లోహాలను స్థానభ్రంశం చెందించ లేకపోతున్నాయని పై ప్రయోగాల పరిశీలన వల్ల తెలుస్తుంది.

అదనపు కృత్యం – 1

ఈ కింది పట్టికలోని పదార్థ నమునాలు పరిశీలించి, ఇంతవరకు చేసిన కృత్యాల ఆధారంగా ఈ కింది పట్టికలో ధర్మాలను పాటిస్తే టిక్ ( ✓) కొట్టండి. లేకపోతే తప్పు (✗) గుర్తును రాయండి.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 8th Lesson Questions and Answers దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
దహనశీలి పదార్థాలకు 4 ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
దహనశీలి పదార్థాలు : కొవ్వొత్తి, కాగితం, కిరోసిన్, కర్రలు, పెట్రోల్, స్పిరిట్ మొ||నవి.

ప్రశ్న 2.
దహనశీలికాని పదార్థాలకు 4 ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
దహనశీలికాని పదార్థాలు : రాయి, నీరు, లోహాలు, గాజు, సిరామిక్స్ మొ||నవి.

ప్రశ్న 3.
స్పిరిట్, పెట్రోల్ ను నివాస ప్రాంతాలకు దగ్గరలో ఎందుకు నిల్వ ఉంచకూడదు? (AS1)
జవాబు:

1. స్పిరిట్, పెట్రోల్ లకు జ్వలన ఉష్ణోగ్రత విలువలు చాలా తక్కువగా ఉంటాయి.
2. ఇవి త్వరగా మండే పదార్థాలు కావున శీఘ్ర దహనం జరిగి అగ్ని ప్రమాదాలు సంభవించే అవకాశం ఉంటుంది.
3. కాబట్టి స్పిరిట్, పెట్రోల్ లను నివాస ప్రాంతాలకు దగ్గరలో నిల్వ ఉంచకూడదు.

ప్రశ్న 4.
ఉత్తమ ఇంధనానికి ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి. ఎందుకు అది ఉత్తమమైనదని మీరు భావిస్తున్నారో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
L.P.G. వాయువు ఉత్తమ ఇంధనం.

L.P.G. వాయువు ఉత్తమ ఇంధనంగా భావించుటకు కారణాలు :

1. L.P.G. వాయువుకు ఇంధన దక్షత ఎక్కువగా ఉండుట.
2. L.P.G. వాయువు ధర అందుబాటులో ఉండుట.
3. వాడుటకు సౌలభ్యంగా ఉండుట.
4. సులభంగా నిల్వ చేయవచ్చును.
5. త్వరగా వెలిగించవచ్చును మరియు ఆర్పవచ్చును.
6. ఇంధనం నిరంతరాయంగా, నిలకడగా మండేదిగా ఉండుట.
7. తక్కువ కాలుష్యం కలిగించేదిగా ఉండుట.
8. కెలోరిఫిక్ విలువ అత్యధికంగా ఉండుట.
9. L.P.G. ఇంధనాన్ని సులభంగా రవాణా చేయవచ్చును.
10. జ్వలన ఉష్ణోగ్రత గది ఉష్ణోగ్రత కంటే ఎక్కువగా ఉండాలి.

ప్రశ్న 5.
మండే నూనెలపై నీటిని చల్లరాదు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
నూనె వంటి పదార్థాలు మండుతున్నపుడు వాటిని ఆర్పడానికి నీరు పనికిరాదు. కారణం నీరు నూనె కంటే బరువైనది. కాబట్టి నీరు నూనె యొక్క అడుగు భాగానికి చేరిపోతుంది. పైనున్న నూనె మండుతూనే ఉంటుంది.

ప్రశ్న 6.
మంటలను నీటితో ఆర్పేటప్పుడు ఏం జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి? (AS1)
జవాబు:
మంటలను నీటితో ఆర్పేటప్పుడు మందుగా విద్యుత్ సరఫరాని నిలిపివెయ్యాలి. తరువాత నీటిని చల్లి మంటలను ఆర్పా లి.

ప్రశ్న 7.
గ్యాస్ బర్నర్లలో వత్తిని ఎందుకు వాడరు? (AS1)
జవాబు:
వాయు ఇంధనాలు మాత్రమే దహనం చేస్తే మండుతాయి. ఘన, ద్రవ స్థితులలోని ఇంధనాలు వాయు స్థితికి మారిస్తే మండుతాయి. ఘన, ద్రవ స్థితులలో ఉన్న ఇంధనాలు మండిస్తే, వత్తి ద్వారా పైకి చేరి వాయువుగా మారి దహనం చెందడం ద్వారా మండుతాయి. కానీ గ్యాస్ బర్నర్లందు వాయు ఇంధనాన్ని (గ్యాస్) ఉపయోగిస్తారు. కావున గ్యాస్ బర్నర్లందు వత్తిని వాడరు.

ప్రశ్న 8.
విద్యుత్ పరికరాలు అగ్ని ప్రమాదానికి గురైతే మంటలను ఆర్పడానికి నీరు వాడరు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
నీరు విద్యుత్ వాహకం. విద్యుత్ పరికరాలు వంటివి మండుతున్నప్పుడు, నీటితో మంటలు ఆర్పడానికి ప్రయత్నించే వారికి విద్యుత్ ప్రవాహం వల్ల ఎక్కువ హాని జరుగుతుంది. కావున విద్యుత్ పరికరాల మంటలను నీటితో ఆర్పకూడదు.

ప్రశ్న 9.
దిగువ తెలిసిన రెండు వాక్యాలను బలపరుస్తూ మరికొన్ని అభిప్రాయాలు రాయండి. (AS2)
ఎ) మంట మానవాళికి ఎంతో ఉపయోగం
బి) మంట వినాశకారి
జవాబు:
ఎ) మంట వల్ల మానవాళికి ఉపయోగాలు :

1. గృహ అవసరాలకు (వంటకు) ఉపయోగపడును.
2. పరిశ్రమలలో ఇంధనాలుగా ఉపయోగపడతాయి.
3. వాహనాలకు ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
4. విద్యుచ్ఛక్తి తయారుచేయుటకు ఉపయోగిస్తారు.

బి) ‘మంట’ వినాశకారి :

1. అగ్ని ప్రమాదాల వల్ల ఆస్తి నష్టం, ప్రాణ నష్టం జరుగుతుంది.
2. అధికంగా ఇంధనాలను మండిస్తే వాతావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతుంది. తద్వారా ఉష్ణతాపం ఏర్పడుతుంది.
3. అడవులలో అగ్ని ప్రమాదాలు జరిగితే అడవులన్నీ అంతరించడం వల్ల వాతావరణంలో సమతుల్యం దెబ్బతింటుంది.
4. పరిశ్రమలలో, వాహనాలలో ఇంధనాలు మండించడం వల్ల వాతావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 10.
దహనచర్యకు ఆక్సిజన్ దోహదకారి కాకపోతే ఏం జరుగుతుందో ఊహించండి. ఒకవేళ అదే నిజమైతే ఇంధనాలు ఇంకా ఏయే పనులకు పనికొస్తాయి? (AS2)
జవాబు:

1. ఆక్సిజన్ మండుటకు ఉపయోగపడకపోతే దహనచర్య జరగదు.
2. అంతేకాదు ఏ జీవరాశి భూమి మీద మనుగడ సాగించదు.
3. ఇంధనాలు ఎన్ని ఉన్నప్పటికి వృథాయే.

ప్రశ్న 11.
మీరు చంద్రునిపై ఉన్నారనుకోండి. ఒక భూతద్దం. సహాయంతో సూర్యకాంతిని ఒక కాగితంపై కేంద్రీకరింపచేస్తే ఆ కాగితం మండుతుందా? లేదా? ఎందుకు? (AS2)
జవాబు:

1. చంద్రునిపై ఒక భూతద్దం సహాయంతో సూర్యకాంతిని ఒక కాగితంపై కేంద్రీకరింపచేస్తే ఆ కాగితం మండదు.
2. ఎందుకంటే చంద్రునిపై ఆక్సిజన్ లేదు కావున కాగితం మండదు.

ప్రశ్న 12.
కాగితపు పాత్రలో గల నీటిని వేడిచేయగలరా? అది ఎలా సాధ్యం? (AS3)
జవాబు:

ఒక కాగితపు పాత్రలో నీరు పోయండి. పక్క పటంలో చూపిన విధంగా త్రిపాదిపై కాగితపు పాత్రను ఉంచి కొవ్వొత్తితో వేడి చేయండి. కాగితపు పాత్రలోని నీరు వేడి ఎక్కుతుంది. ఎందుకంటే కొవ్వొత్తి ఇచ్చే ఉష్ణాన్ని కాగితపు పాత్ర నీటికి అందిస్తుంది. నీటి సమక్షంలో కాగితపు పాత్ర జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోదు. కాబట్టి కాగితపు పాత్ర మండకుండా, నీరు వేడెక్కుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఆక్సిజన్ లేకుండా దహన చర్య వీలవుతుందా? (AS3)
(లేదా)
పదార్థాలు మండుటకు ఆక్సిజన్ ఉపయోగపడుతుంది అని ఒక ప్రయోగము ద్వారా వివరించండి. (ప్రయోగశాల కృత్యం)
(లేదా)
మండడానికి ఆక్సిజన్ అవసరం – అని నిరూపించు కృత్యమును ఏ విధంగా నిర్వహిస్తావు? వివరించండి.
జవాబు:
ఉద్దేశం : ఆక్సిజన్ లేకుండా దహనచర్య వీలగునో లేదో నిరూపించుట.

కావలసిన పరికరాలు :
పరీక్షనాళిక, పట్టుకారు, సారాయి దీపం, అగ్గిపెట్టె, అగరుబత్తి, పొటాషియం పర్మాంగనేట్ స్ఫటికాలు (KMnO₄),

నిర్వహణ పద్దతి :
ఒక అగరుబత్తి వెలిగించండి. దానిని 10 సెకన్లు వరకు మండనిచ్చి మంటను ఆర్పి ఒక ప్రక్కన ఉంచుకోండి. ఒక పరీక్షనాళికలో కొంత పొటాషియం పర్మాంగనేట్ స్పటికాలను తీసుకోండి. పట్టుకారు సహాయంతో పరీక్ష నాళికను పట్టుకొని సారాయి దీపంతో వేడిచేయండి.

పరిశీలన :
పొటాషియం పర్మాంగనేట్ ను వేడిచేస్తే ఆక్సిజన్ వాయువు వెలువడును. నిప్పు కలిగిన అగరుబత్తిని పరీక్ష నాళికలోనికి చొప్పించి పరిశీలిస్తే, నిప్పు కలిగిన అగరుబత్తి నుండి మంట రావడం గమనించవచ్చును. అంటే ఆక్సిజన్ దహనక్రియకు దోహదం చేయడం వలననే అగరువత్తికి మంట వచ్చి ప్రకాశవంతంగా మండుతుంది.

ఫలితము :
దీనిని బట్టి “ఆక్సిజన్ లేకుండా దహనచర్య వీలుకాదు” అని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
కింద ఇవ్వబడిన ఏ సందర్భంలో నీరు తక్కువ సమయంలో వేడెక్కుతుంది? ఊహించండి. చేసి చూసి సమాధానమివ్వండి. (AS3)
ఎ) శ్రీకర్ మంట యొక్క పసుపు ప్రాంతం (Yellow zone) కు దగ్గరగా నీరు గల బీకరు ఉంచి వేడి చేశాడు.
బి) సోను మంట యొక్క బయటి ప్రాంతం (Blue zone) లో నీరు గల బీకరు ఉంచి వేడిచేశాడు.
జవాబు:
మంట యొక్క బయటి ప్రాంతంలో నీరు గల బీకరు నుంచి వేడి చేసిన సోను బీకరు తక్కువ సమయంలో వేడి ఎక్కుతుంది.

ప్రశ్న 15.
మంటలను అదుపు చేయడానికి అగ్నిమాపక దళం వారు అవలంబించే వివిధ పద్ధతులను తెల్పండి. (AS4)
జవాబు:
మంటలను అదుపు చేయడానికి పాటించవలసిన నియమాలు :

1. దహనశీల పదార్థాలను వేరు చేయుట (కానీ మండుచున్న దహనశీల పదార్థాలను వేరుచేయలేము).
2. గాలిని (ఆక్సిజన్) తగలకుండా చేయుట.
3. ఉష్ణోగ్రతను జ్వలన ఉష్ణోగ్రతల కంటే తక్కువ అయ్యే విధంగా చేయుట.

పై నియమాల ఆధారంగా అగ్నిమాపక దళం వారు రెండు పద్ధతులలో మంటలను ఆర్పుతారు.

1. నీటితో మంటలను అదుపుచేయుట.
2. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ వాయువుతో మంటలను అదుపుచేయుట.

1. నీటితో మంటలు అదుపుచేయుట :
అగ్నిమాపక దళం వారు విద్యుత్ సరఫరా ఆపిన తరువాతనే మంటలు అదుపు చేయడం మొదలు పెడతారు. తరువాత నీటిని చల్లి మంటలను అదుపు చేస్తారు.

1. మొదట నీరు దహనశీలి పదార్థాన్ని చల్లబరచి దాని ఉష్ణోగ్రతను ఆ పదార్థ జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువ అయ్యే విధంగా చేస్తుంది. అందువల్ల మంటలు వ్యాపించకుండా నిరోధింపబడతాయి.
2. అక్కడ ఉండే ఉష్ణోగ్రత వల్ల నీరు ఆవిరై దహనం చెందుతున్న పదార్థం చుట్టూ నీటి ఆవిరి చేరుతుంది. తద్వారా మండుతున్న పదార్థానికి గాలి, ఆక్సిజన్ అందక మంట ఆరిపోతుంది.

2. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂) వాయువు ద్వారా :
సిలిండర్లలో ద్రవరూపంలో నిల్వ ఉంచిన CO₂ వాయువును మంటపైకి వదిలినపుడు వ్యాకోచించిన మంట ఉష్ణోగ్రతను తగ్గిస్తుంది. అంతేగాక ఇది మంటను ఒక కంబళివలె కప్పివేసి మంటకు ఆక్సిజన్ అందకుండా చేస్తుంది. తద్వారా మంటలు అదుపు చేయబడతాయి. నూనె, పెట్రోల్ మరియు విద్యుత్ పరికరాలకు సంబంధించిన మంటలను ఆర్పడానికి కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂) ఉత్తమమైనది.

ప్రశ్న 16.
వివిధ రకాల ఇంధనాల ధర (ఒక కిలోగ్రాము)లను సేకరించండి. వాటి కెలోరిఫిక్ విలువలను, ధరలను పోల్చండి. (AS4)
జవాబు:

ఇంధనం	ధర	కెలోరిఫిక్ విలువను (కిలో ఔల్ / కి.గ్రా.)
1. పెట్రోలు	1 లీటరు ₹ 74.17	45,000
2. డీజిల్	1 లీటరు ₹ 52.46	45,000
3. CNG	1 కిలోగ్రాము ₹ 46	50,000
4. LPG	1 కిలోగ్రాము ₹ 58	35,000 – 40,000
5. కర్ర	1 కిలోగ్రాము ₹ 4	17,000 – 22,000

ప్రశ్న 17.
కొవ్వొత్తి మంట బొమ్మ గీసి, అందులోని వివిధ ప్రాంతాలను గుర్తించండి. (AS3)
(లేదా)
క్రొవ్వొత్తి మంట యొక్క ఆకృతిని తెలుపు పటం గీచి భాగాలను గుర్తించండి. మంట యొక్క ఏ ప్రాంతంలో అసంపూర్తి దహనం జరుగుతుంది.
(లేదా)
క్రొవ్వొత్తి మంటను చూపే పటం గీచి భాగాలు గుర్తించండి. మంటలోని చీకటి ప్రాంతంలో ఏం జరుగుతుంది.
జవాబు:

i) మంట యొక్క అతిబాహ్య ప్రాంతంలో అసంపూర్తి దహనం జరుగుతుంది.
ii) మంటలోని చీకటి ప్రాంతంలో ఇంధనం భాష్పంగా మారుతుంది.

ప్రశ్న 18.
స్వతస్సిద్ధ దహనం, శీఘ్ర దహనాలను నిత్యజీవితంలో ఎక్కడ గమనిస్తారు? (AS7)
జవాబు:
స్వతస్సిద్ధ దహనాలు :

1. ఫాస్ఫరస్ గాలిలో స్వతసిద్ధ దహనం అవుతుంది.
2. వేసవిలో అత్యధిక ఉష్ణోగ్రత ఉన్నపుడు ఎండుగడ్డి దానంతట అదే మండును.
3. ఎండా కాలంలో అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతలకు ఎండుటాకులు మండి తద్వారా అడవి అంతా మండును.

శీఘ్ర దహనాలు :

1. అగ్గిపుల్లను, అగ్గిపెట్టె గరుకు తలంపై రుద్దినపుడు అగ్గిపుల్ల మండుట.
2. లైటర్ తో గ్యాస్ స్టాప్ ను మండించుట.
3. కర్పూరం, స్పిరిట్ మరియు పెట్రోలు వంటి పదార్థాలను గ్యాస్ లైటర్ తో మండించుట.

ప్రశ్న 19.
జీవ వైవిధ్యాన్ని కాపాడటానికి ఇంధనాలతో మీ నిత్యజీవిత కార్యక్రమాలను సరైన రీతిలో ఎలా నిర్వర్తిస్తారు? (AS7)
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలను వాడుతున్నపుడు. వాటి నుండి కాలుష్య కారకాలైన పదార్థాలను ముందుగానే తొలగించవలెను.
2. వాహనాలకు పెట్రోల్, డీజిలకు బదులుగా కాలుష్యరహిత CNG వాయువును వాడవలెను.
3. శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయ ఇంధనాలైన సౌరశక్తి, జలశక్తిలను వినియోగించాలి.
4. వాతావరణ కాలుష్యం చేసే డీజిల్ కు బదులుగా బయో డీజిల్ వాడవలెను.
5. వాహనాలు సౌరశక్తి లేదా విద్యుచ్ఛక్తితో నడిచే వాహనాలను ఉపయోగించాలి.
6. వాతావరణ కాలుష్యం తగ్గించుటకు అధిక సంఖ్యలో చెట్లను పెంచవలెను.
7. వాతావరణ, జల, భూమి కాలుష్యం కాకుండా చూడాలి.

ప్రశ్న 20.
ఇంధనాలు మానవ జీవితంలో ఒక భాగమైపోవడం పట్ల నీ స్పందన ఏమి? (AS7)
జవాబు:
మానవ జీవితంలో జీవన అవసరాలను, కోరికలను తీర్చే సాధనాలలో అతి ముఖ్యమైనది ఇంధనం. ఇంధనాలు రవాణా, విద్యుత్ ఉత్పత్తి, పరిశ్రమలలో మరియు వివిధ వస్తువుల ఉత్పత్తులలో ఎంతగానో ఉపయోగిస్తారు. మానవ పురోగతి, దేశ అభివృద్ధి ఇంధనాలపై ఆధారపడి ఉన్నది. నిత్య జీవితంలో మానవ అవసరాలను తీర్చే ప్రతి వస్తువూ ఇంధనంపై ఆధారపడటం వలన ఇంధనాలు మానవ జీవితంలో ఒక భాగమైపోయాయనడం అతిశయోక్తి కాదు. కావున ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడుకోవటమేగాక, శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోతున్న తరుణంలో ప్రత్యామ్నాయ – ఇంధనాలపై దృష్టి సారించవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉన్నది.

ప్రశ్న 21.
ఎండుగడ్డి కంటే పచ్చగడ్డిని మండించడం కష్టం ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
ఎండుగడ్డి మండించినపుడు తక్కువ ఉష్ణం గ్రహించి మండుతుంది. పచ్చిగడ్డిని మండించడం చాలా కష్టం. ఎందుకంటే పచ్చిగడ్డికి అందించిన ఉష్ణం పచ్చిగడ్డిలోని నీటికి చేరవేయబడుతుంది కావున పచ్చిగడ్డికి ఇచ్చిన ఉష్ణం జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోలేకపోవడం వల్ల పచ్చిగడ్డి మండదు.

ప్రశ్న 22.
రాబోయే కొద్ది కాలంలో భూమిలోని అన్ని ఇంధనాలు అడుగంటిపోతున్నాయి. అప్పుడు మానవాళి జీవనం ఎలా ఉంటుందో ఊహించండి? (AS2)
జవాబు:
ప్రస్తుత మానవాళి భూమిలోని ఇంధనాలపై 90% ఆధారపడి ఉన్నది. ఈ ఇంధనాలు పూర్తిగా అడుగంటిపోతే మానవాళి జీవనం ఈ కింది విధంగా ఉంటుంది.

1. రవాణా వ్యవస్థలేని జీవనం.
2. విద్యుచ్ఛక్తి లేని జీవనం.
3. పరిశ్రమలు పనిచేయవు. తద్వారా మానవ మనుగడకు ఉపయోగపడే వస్తువుల ఉత్పత్తి ఉండదు.
4. ఆహార పదార్థాలను తయారుచేయలేము.
5. వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు గణనీయంగా తగ్గిపోవడం జరుగుతుంది.

ఇలాంటి పరిస్థితులను ఎదుర్కొనుటకు శిలాజ ఇంధనాలకు బదులుగా ప్రత్యామ్నాయ శక్తివనరులను (సౌరశక్తి. జలశక్తి) అన్వేషించాలి.

ప్రశ్న 23.
ఇంధనాలు అతిగా వాడటంవల్ల కాలుష్యం పెరిగి మానవాళికేగాక భూమిపైనున్న సమస్త జీవజాలానికి నష్టం వాటిల్లుతుంది. దీని నివారణకు తగు సూచనలివ్వండి. (AS2)
జవాబు:
కాలుష్య నివారణ చర్యలు :

1. ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడాలి.
2. వాయు కాలుష్య కారకాలైన పదార్థాలను ఇంధనాల నుండి తొలగించాలి.
   ఉదా : ఇంధనాలలో సల్ఫర్‌ను తొలగించడం వలన SO₂ కాలుష్యాన్ని నిరోధించవచ్చును.
3. పెట్రోల్‌కు బదులు CNG వాయువును వాడవలెను.
4. పరిశ్రమలలో వెలువడే వాయువులలో లోహ అయాన్లు, కాలుష్య కణాలను తొలగించడానికి బ్యాగు ఫిల్టర్లు, ఎలక్ట్రోస్టాటిక్ అవక్షేపాలను, సబ్బర్లను ఉపయోగించాలి.
5. పరిశ్రమల ప్రాంతాలలో చెట్లను ఎక్కువగా పెంచాలి.
6. శిలాజ ఇంధనాలకు బదులుగా సంప్రదాయేతర ఇంధనాలను వాడాలి.

ప్రశ్న 24.
జోసఫ్ ప్రిస్టీ నిర్వహించిన ప్రయోగాలు, కనుగొన్న అంశాల గురించి మీ పాఠశాల గ్రంథాలయంలోని పుస్తకాలు లేదా అంతర్జాలం (Internet) ద్వారా తెలుసుకోండి. దహనచర్యకు ఆక్సిజన్ అవసరమని ప్రిస్టీ చేసిన ప్రాయోగిక నిరూపణపై రెండు పేజీల నివేదికను తయారుచేసి మీ తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి. (AS3)
జవాబు:
జోసెఫ్ ప్రిస్టీ ప్రయోగాలలో ముఖ్యాంశాలు :

1. అతడు పొటాషియం క్లోరేటును వేడి చేస్తే అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్దగాని ఆక్సిజన్ వెలువడలేదు.
2. తర్వాత అనేక మార్పులను, చేర్పులను చేసి చివరకు పొటాషియం క్లోరేటుతో, మాంగనీసు డై ఆక్సెడ్ ను మిశ్రమం చేసి 450°C వద్దనే ఆక్సిజన్ విడుదల కావడం గమనించాడు.
3. ఇలాగే పొటాషియం నైట్రేటు, సోడియం నైట్రేటు వంటి సంయోగ పదార్థాలను వేడిచేసి వాటి నుండి ఆక్సిజన్ వెలువడటం గుర్తించాడు.
4. ఒక మండుతున్న పుల్లను ఆక్సిజన్’ వెలువడుతున్నప్పుడే పరీక్ష నాళికలోనికి చొప్పించి, మంట కాంతివంతంగా వెలగటాన్ని గమనించాడు.
5. అతని పరిశోధనల ఫలితంగానే ఆక్సిజన్ దహన దోహదకారి అనే ప్రధాన ధర్మం ఆవిష్కరింపబడింది.

ప్రశ్న 25.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా వివిధ అవసరాలకు ఒక సంవత్సరంలో ఖర్చుచేసే ఇంధనాల వివరాలను సేకరించండి. మనకు అందుబాటులో ఉన్న ఇంధనాలు ఎంత కాలం సరిపోతాయో లెక్కించండి. ఈ వివరాలతో ఒక పోస్టరును తయారుచేసి ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవలసిన అవసరాన్ని తెలియపరచండి. (AS4)
జవాబు:
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వివిధ అవసరాలకు ఒక సంవత్సరంలో ఖర్చు చేసే ఇంధనాల వివరాలను చూపే పట్టిక

ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవలసిన అవసరం :

1. ఇంధనాలను పొదుపు చేయకపోతే భావితరాలవారు అనేక ఇబ్బందులు పడతారు.
2. తిరిగి ఆదిమ జాతి మానవుడి జీవితం పునరావృతమవుతుంది.
3. ప్రయాణ సాధనాలు లేక, మానవులు తాము ఉన్న చోటు నుండి వేరొక చోటికి ప్రయాణాలు చేయటం అసాధ్యం.
4. విదేశీయానం పూర్తిగా ఆగిపోతుంది.
5. ఒకే ప్రదేశానికి కట్టుబడి ఉండటం వలన మానవులలో ప్రపంచ విజ్ఞానం గురించిన అవగాహన తగ్గిపోతుంది.

పరికరాల జాబితా

కాగితం, బొగ్గు, మెగ్నీషియం రిబ్బన్, స్ట్రా, నూలు గుడ్డ, నైలాన్ గుడ్డ, ఎండుకర్ర, రాయి, మైనం, ప్లాస్టిక్ ముక్క, కొబ్బరి నూనె, ఆవనూనె, కిరోసిన్, స్పిరిట్, పెట్రోలు, కొవ్వొత్తి, అగ్గిపెట్టె, అగరుబత్తి, కాగితపు కళ్లు, నేలబొగ్గు, కర్ర బొగ్గు, మెగ్నీషియం, కర్ర, పిడకలు, కర్పూరం, నూనెదీపం, వలీ, కిరోసిన్ స్టా వత్తి, పట్టుకారు, లోహపు గిన్నెలు ,లేదా పింగాణీ గిన్నెలు, సారాయి దీపం, గాజు గ్లాసు, పరీక్ష నాళిక, భూతద్ధం, త్రిపాది, గాజు గొట్టం, స్లెడ్, రాగితీగ.

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 111

ప్రశ్న 1.
కొన్ని పదార్థాలు మండడానికి, మరికొన్ని పదార్థాలు మండకపోవడానికి కారణం రాయండి.
జవాబు:
I. కొన్ని పదార్థాలు మండడానికి కారణాలు :

1. పదార్థం దహనశీల పదార్థం కావడం.
2. మండుతున్న పదార్థానికి గాలి (ఆక్సిజన్) సరఫరా కావడం.
3. పదార్ధ జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రత దగ్గర ఉండటం.

II. కొన్ని పదార్థాలు మండక పోవడానికి కారణాలు :

1. పదార్థాలు దహనశీల పదార్థాలు కాకపోవడం.
2. మండుతున్న పదార్థాలకు గాలి (ఆక్సిజన్) సరిగా అందకపోవడం.
3. పదార్థాల జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువ ఉష్ణం దగ్గర ఉండటం.

ప్రశ్న 2.
సాధారణ ఉష్ణోగ్రత వద్ద మండని కొన్ని పదార్థాలు అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఎందుకు మండుతాయి?
జవాబు:
జ్వలన ఉష్ణోగ్రత అధికంగా గల పదార్థాలు అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద మండుతాయి.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 112

ప్రశ్న 3.
మండుతున్న కొవ్వొత్తిపై బోర్లించిన గ్లాసును బల్ల ఉపరితలం నుండి 1 సెం.మీ. ఎత్తు వరకు ఎత్తితే ఏం జరుగుతుంది? ఎందుకు?
జవాబు:
మండుతున్న కొవ్వొత్తి పై బోర్లించిన గ్లాసును బల్ల ఉపరితలం నుండి 1 సెం.మీ. ఎత్తు వరకు ఎత్తి ఉంచిన మండుతున్న కొవ్వొత్తి ఆరిపోవును. ఎందుకంటే కొవ్వొత్తి నుండి విడుదలైన వేడిగా ఉండే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂), నీటి ఆవిరి గ్లాసులో ఆక్రమించి, మంటకు ఆక్సిజన్ అందకుండా చేస్తుంది. కావున మంట ఆరిపోతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 113

ప్రశ్న 4.
వాయుపాత్రలోగల వాయువు ఆక్సిజనే అని మీరెలా చెప్పగలరు?
జవాబు:
మండుతున్న పుల్లను లేదా నిప్పుగల అగరుబత్తిని వాయుపాత్రలో ఉంచినట్లు అయితే అది కాంతివంతంగా మండుతుంది. దీనిని బట్టి వాయుపాత్రలో ఉన్నది ఆక్సిజన్ వాయువు అని నిర్ధారించవచ్చును.

ప్రశ్న 5.
ఆక్సిజన్ విడుదల చేయడానికి పొటాషియం పర్మాంగనేట్ కు బదులుగా వేరే ఏ పదార్థాన్నైనా వాడవచ్చా?
జవాబు:
పొటాషియం పర్మాంగనేట్ కు బదులుగా పొటాషియం రేట్ (KClO₃) లేదా హైడ్రోజన్ పెరాక్సైడ్ (H₂O₂) లేదా పొటాషియం నైటీ (KNO₃) లేదా మెర్యురిక్ ఆక్సెడ్ (HgO) లను వాడవచ్చును.

ప్రశ్న 6.
దహనానికి ఆక్సిజన్ దోహదపడుతుందని నిరూపించడానికి మరొక పద్ధతి ఏదైనా ఉందా?
జవాబు:
మండుతున్న పదార్థంపై ఇసుకపోసిన లేదా నీరు పోసిన ఆరిపోతుంది. కారణం మండుతున్న పదార్థానికి ఆక్సిజన్ అందకపోవుట వలన ఆరిపోతుంది. కాబట్టి దహనానికి ఆక్సిజన్ దోహదపడుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 115

ప్రశ్న 7.
ఫాస్ఫరస్ ను మనం ఎందుకు నీటిలో నిల్వ ఉంచుతాము?
జవాబు:
ఫాస్ఫరసకు జ్వలన ఉష్ణోగ్రత చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద స్వతసిద్ధ దహనం జరుగుతుంది. కావున ఫాస్ఫరస ను నీటిలో నిల్వ చేస్తారు.

ప్రశ్న 8.
కిరోసిన్ పౌలకు, మీ ప్రయోగశాలలోని బున్ సెన్ బర్నర్ లకు చిన్న రంధ్రాలు ఉంటాయి. ఎందుకు?
జవాబు:
దహన చర్యకు ఆక్సిజన్ అవసరం. కావున చిన్న రంధ్రాల గుండా గాలి (ఆక్సిజన్) వెళ్ళుటకు కిరోసిన్ స్టాలకు, బున్ సెన్ బర్నర్లకు చిన్న రంధ్రాలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 9.
వర్షాకాలంలో అగ్గిపుల్లను వెలిగించడం కష్టం ఎందుకు?
జవాబు:
అగ్గిపుల్లను గరకుతలంపై రుద్దినప్పుడు ఎర్రఫాస్ఫరస్, తెలుపు ఫాస్ఫరస్ గా మారి వెంటనే అగ్గిపుల్లపై పొటాషియం క్లోరేటుతో చర్యనొందడం వలన ఉద్భవించిన ఉష్ణం ఆంటిమోని సల్ఫైడ్ ను మండించటం వలన అగ్గిపుల్ల మండుతుంది. కానీ వర్షాకాలంలో గది ఉష్ణోగ్రత చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. పొటాషియం క్లోరేట్ విడుదల చేసిన ఉష్ణం, ఆంటిమోని సల్ఫైడ్ యొక్క జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువగా ఉండుట వలన అగ్గిపుల్లను వెలిగించడం కష్టం.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 118

ప్రశ్న 10.
కొవ్వొత్తి మంట పసుపు రంగులో ఉంటుంది. వంటగ్యాస్ మంట నీలిరంగులో ఉంటుంది. ఎందువలన?
జవాబు:
ఏదైనా దహనశీల వాయు పదార్థం తగినంత ఆక్సిజన్ లో దహనమైనపుడు నీలిరంగు మంటలో మండుతుంది. కొవ్వొత్తి మంటలోని లోపలి ప్రాంతంలో ద్రవ మైనం బాష్పంగా మారుతుంది. మధ్య ప్రాంతంలో బాష్ప మైనం దహనమగుటకు తగినంత ఆక్సిజన్ అందకపోవడం వల్ల కొవ్వొత్తి పసుపు రంగులో మండును.

గ్యాస్ బర్న లందు సన్నని రంధ్రాలు ఉంటాయి. ఈ రంధ్రాల గుండా వంటగ్యాస్ వచ్చినపుడు తగినంత ఆక్సిజన్ అందడం వల్ల వంటగ్యాస్ దహనమై నీలి రంగులో మండును.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 111

ప్రశ్న 11.
నీటిని మండించే ప్రయత్నం :
ఒక పళ్ళెంలో 2 మి.లీ. నీటిని తీసుకోవలెను. ప్రక్కపటంలో చూపినట్లు మండుచున్న అగ్గిపుల్లను నీటి వద్దకు తీసుకువెళ్ళవలెను.

ఎ) నీటిని మండించడానికి చేసిన ప్రయత్నంలో మనమేం గమనించగలం?
జవాబు:
నీటిని మండించడానికి చేసిన ప్రయత్నంలో పుల్లకు ఉన్న మంటయే ఆరిపోయింది.

బి) పుల్లకు ఉన్న మంటలో ఏమైనా తేడా ఉందా?
జవాబు:
పుల్లకు ఉన్న మంట కూడా పూర్తిగా ఆరిపోయింది.

సి) మండుచున్న పుల్లను పళ్ళెంలో గల నీటి దగ్గరకు తెస్తే ఏం జరిగింది?
జవాబు:
మంట యొక్క కాంతి తగ్గింది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 113

ప్రశ్న 12.
నిప్పుల పైకి గాలి ఊదితే మంట ఏర్పడుతుంది. కాని వెలుగుతున్న క్రొవ్వొత్తి పైకి గాలిని ఊదితే దాని మంట ఆరిపోతుంది. ఎందుకు?
జవాబు:
నిప్పుల పై భాగంలో అప్పటికే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ వాయువు కప్పి ఉంటుంది. మనం గాలి ఊదితే ఆ వాయువు తొలగింపబడి దాని స్థానంలో ఏర్పడిన ఖాళీలోకి చుట్టూ ఉన్న గాలి వచ్చి చేరడంతో, ఆ గాలిలోని ఆక్సిజన్ మంటను ఏర్పరచింది. కాని అప్పటికే వెలుగుతున్న క్రొవ్వొత్తి పైకి గాలిని ఊదితే, మనం బయటకు వదిలే గాలిలో కార్బన్ డయాక్సెడ్ అధికంగా ఉంటుంది కనుకనూ, మరియూ ఈ వాయువుకు మంటలను ఆర్పివేసే ధర్మం ఉండటంవల్లనూ మంట ఆరిపోతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఎక్కువ మొత్తంలో ఎండుగడ్డి మండుతుంటే దానిని ఆర్పడం కష్టం. ఎందుకు?
జవాబు:
ఎక్కువ మొత్తంలో ఎండుగడ్డి మండుతుంటే, ఆ ప్రదేశంలో ఏర్పడిన శూన్య ప్రదేశంలోకి పరిసరాలలోని గాలి వేగంగా దూసుకువస్తుంది. అందులోని ఆక్సిజన్ ప్రభావం వల్ల మంట పెద్దదవుతుంది కనుక ఆర్పడం కష్టం.

ప్రశ్న 14.
ఏదైనా వస్తువు మండుతున్నప్పుడు దానిపై ఇసుక పోసి లేదా కంబళి కప్పి మంటను ఆర్పుతారు. ఎందుకు?
జవాబు:
మంటపై ఇసుక పోసినా లేదా కంబళి కప్పినా మంటకు గాలి తగలదు. అందువల్ల ఆక్సిజన్ అందక మంట ఆరిపోతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 116

ప్రశ్న 15.
అగ్నిమాపక దళం వారు విద్యుత్ సరఫరా ఆపిన తర్వాతనే మంటలను అదుపుచేయడం మొదలు పెట్టడానికి కారణమేమి?
జవాబు:
అగ్నిమాపకదళంవారు ఉపయోగించే నీరు స్వేదన జలం కాదు. నీరు విద్యుత్ వాహకతను కలిగి ఉంటుంది. కాబట్టి మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు.

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Activities

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
అన్ని పదార్థాలు మండుతాయా?
జవాబు:
బొగ్గు, మెగ్నీషియం రిబ్బన్, స్ట్రా, నూలుగుడ్డ, నైలాన్ గుడ్డ, ఎండు కర్ర, రాయి, మైనం, ప్లాస్టిక్ ముక్క మొదలగు పదార్థాలను ఒక్కొక్కటిగా మంటపై ఉంచి వాటిలో వచ్చే మార్పులను ఈ కింది పట్టికలో (✓) నమోదు చేయండి.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 2.
పదార్థాలు మండుటకు గాలి ఆవశ్యకతను పరీక్షించుట.
జవాబు:
ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి బల్లపై పెట్టండి. దానిపై ఒక గాజు గ్లాసును బోర్లించండి. కొవ్వొత్తి కొద్దిసేపు మండి తర్వాత దాని మంట రెపరెపలాడుతూ చివరికి ఆరిపోతుంది.

గాజు గ్లాసును తీసి కొవ్వొత్తిని మరొకసారి వెలిగించండి. దానిపై మరల గాజు గ్లాసును బోర్లించండి. కొవ్వొత్తి మంట రెపరెప లాడుతూ ఆరిపోతుందనిపించినపుడు గ్లాసును తొలగించండి. గ్లాసు బోర్లించడం వలన గాలి అందక కొవ్వొత్తి ఆరిపోయిందని మనకు తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 3.
సూర్యుని కిరణాలతో కాగితాన్ని మండించుట.
జవాబు:

ఎండ బాగా ఉన్న రోజున ఆరు బయట భూతద్దం (కుంభాకార కటకం) సహాయంతో సూర్యుని కిరణాలు కాగితంపై కేంద్రీకరించండి. కొంత సమయం తర్వాత సూర్యకిరణాలు కాగితంపై కేంద్రీకరింపబడిన చోట మంటమండును. దీనిని బట్టి “సూర్యుని కిరణాలతో కాగితాన్ని మండించవచ్చును” అని తెలుసు కోవచ్చును.

కృత్యం – 4

ప్రశ్న 4.
జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను అవగాహన చేసుకొనుటకు ఒక ప్రయోగాన్ని చేయండి.
జవాబు:

రెండు కాగితపు కప్పులలో రెండవ కప్పులో నీరు పోయండి. ఈ రెండు కప్పులను రెండు వేరువేరు త్రిపాదులపై ఉంచి ఒకే పరిమాణం గల కొవ్వొతులతో వేడి చేయండి. మొదటి కప్పు మండుతుంది. రెండవ కప్పు మండలేదు. రెండవ కప్పునకు అందించిన ఉష్ణం నీటికి చేరవేయబడినది. కావున నీటి సమక్షంలో రెండవ కప్పు జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోలేక పోవుట చేత మండలేదు.

కృత్యం – 5

ప్రశ్న 5.
ఈ కింది పట్టికలోని ఘన పదార్థాలను సేకరించి, ఒకే సారాయి దీపం మంటపై ఉంచి ఒకదాని తర్వాత ఒకటి మండిస్తూ అవి మంటను అందుకోవడానికి ఎంత సమయం పడుతుందో నమోదుచేయండి.
జవాబు:

పదార్థం	మంటను ఏర్పరచింది	మంటను ఏర్పరచలేదు
కొవ్వొత్తి	✓
మెగ్నీషియం	✓
పిడక		✓
కర్రబొగ్గు		✓
వంటగ్యాస్	✓
కర్పూరం	✓
కిరోసిన్ స్టా వత్తి	✓

కృత్యం – 6

ప్రశ్న 6.
ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి దాని మంటలోని వివిధ రంగుల ప్రాంతాలను నిశితంగా గమనించండి. మంటలో ఎన్ని రంగులున్నాయి?
జవాబు:

1. మంట లోపల మధ్య భాగంలో నల్లని ప్రాంతం ఉంది. ఈ ప్రాంతంలో ఇంధనం బాష్పంగా మారుతుంది.
2. మంట కింది భాగంలో బాష్పంగా మారిన మైనం ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి నీలిరంగులో మండుతుంది.

కృత్యం – 7

7. కొవ్వొత్తి మంటలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ఏం జరుగుతుందో పరిశీలించి ఈ కింద నమోదు చేయండి.
జవాబు:
1) ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించండి. ఒక గాజు గొట్టాన్ని పట్టుకారుతో పట్టుకొని మంట యొక్క నల్లని ప్రాంతం వరకు తీసుకెళ్లండి. గాజు గొట్టం రెండవ చివర మండుతున్న అగ్గిపుల్లను ఉంచండి, అగ్గిపుల్ల మండుతూనే ఉంటుంది. ఎందుకో గమనించండి.

వేడిగా ఉన్న ఒత్తి దగ్గరలోని మైనం త్వరగా ద్రవస్థితిలోకి రావడం వల్ల, నల్లని ప్రాంతంలో వాయువుగా మారి గాజు గొట్టం రెండవ చివర మండును.

2) కొవ్వొత్తి మంట నిలకడగా ఉన్నపుడు. పసుపు మంట ప్రాంతం (Yellow zone) లో ఒక శుభ్రమైన సైడ్ ను 10 సెకన్ల సేపు ఉంచి, ఏం జరిగిందో గమనించండి. స్లెడ్ పై నలుపు రంగు వలయం ఏర్పడినది. మంట యొక్క Yellow zone ప్రాంతంలో కూడా ఇంకా కొంత మండని కార్బన్ కణాలు ఉన్నాయని అర్థమౌతుంది. ఈ ప్రాంతంలో దహనచర్య పూర్తిగా జరగలేదు.

3) ఒక పొడవాటి రాగి తీగను కొవ్వొత్తి మంటలో చివరి ఉపరితలంపై (మంట వెలుపల) ఒక అరనిమిషం సేపు పట్టుకోండి. ఏం గమనించారు? రాగి తీగ బాగా వేడెక్కడం గమనించవచ్చును. అనగా మంట వెలుపలి ఉపరితల భాగం అధిక ఉష్ణోగ్రతను కలిగి ఉంటుంది. ఇది నీలి రంగులో మండును. కారణం ఈ ప్రాంతంలో గాలిలో ఆక్సిజన్ బాగా అందడం వలన దహనచర్య సంపూర్ణంగా జరుగుతుంది.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Physical Science Important Questions Chapter 4 Atoms and Molecules

AP State Syllabus 9th Class Physical Science Important Questions 4th Lesson Atoms and Molecules

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
What is the difference between 2N and N₂?
Answer:
2N means two nitrogen atoms.
N₂ means one nitrogen molecule.

Question 2.
Mohan said, “O₂ differs from O,”. Do you agree? Justify.
Answer:
1) Yes, I agree with Mohan’s statement.
2) ‘O’ means single oxygen atom.
‘O₂‘ means single oxygen molecule.

Question 3.
The atomic number (Z) of an element is 6. Name the element.
Answer:
Carbon.

Question 4.
Write any one precaution in doing the experiment chromotography.
Answer:
Make sure that the ink line or mark does not touch the water.

Question 5.
In a class, a teacher asked students to write the molecular formula of Oxygen, Namitha wrote the formula as “O₂“, Raju as “O”. Which one is correct?
Answer:
Namitha is correct.
Molecular formula of oxygen is O₂.

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Fill the following table.

Name	Molecular Mass	No. of Particles present in molar mass
1. Atomic Oxygen	16 gr
2. Sodium	23 gr
3. Sodium chloride		6.02 × 1023 of Sodium chloride
4. Water	18 gr

Answer:

Name	Molecular Mass	No. of Particles present in molar mass
1. Atomic Oxygen	16 gr	6.02 × 1023 of oxygen atoms
2. Sodium	23 gr	6.02 × 1023 of sodium atoms
3. Sodium chloride	58.5 gr	6.02 × 1023 of Sodium chloride
4. Water	18 gr	6.02 × 1023 of water molecules

Question 2.
Compare the subatomic particles electron, proton and neutron.
Answer:

Question 3.
What are the materials used in “Conservation of mass” experiment?
Answer:
Material required for Conservation of mass:
Sodium sulphate, Barium chloride, distilled water, conical flask, spring balance, small test tube, rubber cork, thread, retort stand.

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Fill in the blanks in the table using the given information.

Answer:

Question 2.
Read the following information and answer.
Molecular mass of a molecule is the sum of the atomic masses of individual atoms in it.

Element	Atomic number	Atomic mass
Sodium	11	23
Oxygen	8	16
Hydrogen	1	1
Carbon	6	12

i) Find the molecular mass of Na₂CO₃.
Answer:
Molecular mass of Na₂CO₃ = (23 × 2) + 12 + (16 × 3) = 46 + 12 + 48 = 106

ii) If the molecular weight of a compound is 44. Which is made with carbon and oxygen. What its molecular formula?
Answer:
Molecular weight of a compound = 44
At. mass of Carbon = 12 Remaining at. mass = 44-12 = 32 = 16 × 2
Hence, 16 × 2 ⇒ (Oxygen atomic mass × 2) ⇒ O₂
Molecular formula = CO₂

iii) What is the unit of atomic mass?
Answer:
Unit of atomic mass = amu
atomic mass unit (amu) is defined as precisely \(\frac{1}{12}\) the mass of an atom of carbon -12.

iv) On the basis of molecular weights of NaOH and H₂O, which is heavier?
Answer:
Molecular weight of NaOH = 23+16 + 1= 40
Molecular weight of H₂O = (1 × 2)+ 16 = 2 + 16=18
Hence, NaOH is heavier than H₂O.

Question 3.
Complete the table.

Answer:

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules Important Questions and Answers

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 1 Mark Important Questions and Answers

Question 1.
How did the element Helium get its name?
Answer:
Place of discovery of element can also play a role in its naming. The gas which was first discovered in the sun was named Helium. Because, Greek name for sun is helios’.

Question 2.
What is an atom?
Answer:
An atom is the smallest particle of an element that can participate in chemical reaction and retain all its properties.

Question 3.
Is ‘Na’ an element or compound? Why?
Answer:
‘Na’ is an element, because it was formed by the same atoms of ‘Na’.

Question 4.
Is O₂ an element or compound? Why?
Answer:
O₂ is a compound, because O₂ is formed by combining two oxygen atoms.

Question 5.
What is an Avogadro number? What is its value?
Answer:
The number of particles present in one mole of any substance is the Avogadro number (N_A).
This is equal to 6.022 × 10²³.

Question 6.
Which instrument is used to calculate the atomic mass exactly?
Answer:
Mass spectrometer.

Question 7.
What is atomic mass?
Answer:
The number of times one atom of given element is heavier than 1/12th part of atomic mass of carbon -12 is called its atomic mass.

Question 8.
How molecules are formed?
Answer:
A molecule is formed by the combination of different kinds of atoms that are chemically bonded together by attractive forces.

Question 9.
Why is it not possible to see an atom with naked eye?
Answer:
The size of an atom is so small i.e., less than 1 nm (1 nano metre). So we are unable to see an atom.

Question 10.
What is a chemical formula?
Answer:
The chemical formula of a compound is a symbolic representation of its composition.

Question 11.
How many atoms are present in.
i) H₂S molecule and
ii) PO₄^3- ion?
Answer:
i) The number of atoms in H₂S molecule = 2 + 1=3
ii) The number of atoms in PO₄^3- ion =1 + 4 = 5

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 2 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
Who is called as the father of modern chemistry? What are his main contributions?
Answer:

1. Antoine Lavoisier a French scientist is called as “Father of modern chemistry”.
2. He made many important contributions to chemistry.
3. One of his contributions is law of conservation of mass.

Question 2.
State the following.
a) Law of conservation of mass
b) Law of constant proportions
Answer:
a) Law of conservation of mass :
Matter is neither created nor destroyed during a chemical reaction.
(or)
The mass of the reactants is equal to the mass of the products of chemical reaction.

b) Law of constant proportions :
A given chemical substance always contains the same elements combined in a fixed proportions by weight.

Question 3.
What are the Dalton’s proposals about the nature of matter?
Answer:
John Dalton proposed the basic theory about the nature of matter. His proposals are :

1. If mass was to be conserved, then all elements must be made up of extremely small particles called atoms.
2. If law of constant proportions is to be followed, the particles of same substance couldn’t be dissimilar.

Question 4.
What is the proposal of Indian sage Kanada, about atom?
Answer:

1. About 2600 years ago, an Indian sage called Kanada, postulated atoms in his Vaishesika sutra”.
2. He proposed that all forms of matter are composed of very small particles known as “Anu”.
3. Each “Anu” may be made up of still smaller particles called “Paramanu”.

Question 5.
What is the use of symbols for elements?
Answer:

1. We know that chemistry involves a lot of reactions.
2. It will be a waste of time to write the full name of the elements and compounds every time to describe a reaction.
3. To avoid this we use symbols for naming the elements and formulae to represent compounds.

Question 6.
What are the characteristics of a symbol?
Answer:
1) A symbol can have either one or two letters of English.
Ex : H, He, N, Ne, etc.

2) The first letter of the symbol is always upper case and the second letter is always lower case.
Ex :
1) Al, Cr, Cl, etc. is the right method to represent elements.
2) CL, bE, he, etc. is the wrong method to represent elements.

Question 7.
In a reaction, 5.3 g of sodium carbonate reacted with 6 g of ethanoic acid. The products were 2.2 g of carbon dioxide, 0.9 g of water, and 8.2 g of sodium ethanoate. Show that these observations are in agreement with law of conservation of mass.
Answer:
Sodium carbonate + Ethanoic acid → Sodium ethanoate + Carbon dioxide + Water
The total mass of reactants = 5.3 + 6 = 11.3 g
The total mass of products = 2.2 + 0.9 + 8.2 = 11.3 g
∴ Total mass of reactants = Total mass of products
So these observations are in agreement with law of conservation of mass.

Question 8.
Hydrogen and oxygen combine in the ratio of 1 : 8 by mass to form water. What mass of oxygen gas would be required to react completely with 3 g of hydrogen gas?
Answer:
According to data 1 g of hydrogen is reacting with 8 g of oxygen.
So amount of oxygen would be required to react completely with 3 g of hydrogen
= 3 x 8 = 24 g

Question 9.
Calculate formula unit weight of ZnO, Na₂O, K₂CO₃ (Given atomic weight of Zn = 654)
Answer:
Formula unit weight of ZnO = 65 + 16 = 81 u
Formula unit weight of Na₂O = 2 × 23 +16 = 62u
Formula unit weight of K₂CO₃ = 2 × 39 + 12 + 3 × 16 = 138 u

Question 10.
Calculate the number of moles for the following.
i) 52 g of He (finding mole from mass).
ii) 12.044 × 10₂₃ number of He atoms (finding mole from number of particles).
Answer:

Question 11.
If one mole of carbon atom weighs 12 g. What is the mass of 1 atom of carbon?
Answer:

Question 12.
When 3 g of carbon is burnt in 8 g of oxygen 11 g of carbon dioxide is produced. What mass of carbon dioxide is formed when 3 g of carbon is burnt in 50 g of oxygen.
Answer:
3 g of carbon react with 8 g of oxygen to form 11 g of carbon dioxide.
Ratio of carbon and oxygen = 3 : 8
The amount oxygen react with 3g of carbon = 3 × 8 = 24.
So the amount of carbon dioxide formed = 3 + 24 = 27 g.

Question 13.
Given the names of the elements present in the following compounds.
a) Quick lime
b) Hydrogen bromide
c) Baking soda
d) Potassium sulphate
Answer:

Compound	Formula	Elements
a) Quick lime	CaO	Calcium, oxygen
b) Hydrogen bromide	HB2	Hydrogen, bromine
c) Baking soda	NaHCO3	Sodium, hydrogen, carbon, oxygen
d) Potassium sulphate	K2SO4	Potassium, sulphur, oxygen

Question 14.
Calculate number of sulphur (Sg) present in 16 g of solid sulphur.
Answer:
Molecular weight of sulphur = 8 × 32 = 256 g.
256 g of sulphur contains 6.022 × 10₂₃ molecules.
Number of molecules present in 16 g of sulphur = \(\frac{16}{256}\) × 6.022 × 10²³
= 3.77 × 10²² molecules

Question 15.
Anitha wrote the formula for oxygen molecule as 20. Is it correct or not? Why?
Answer:

1. It is not correct.
2. The formula of oxygen molecule is O₂.
3. 2O shows two separate atoms of oxygen.
4. O₂ shows molecule of oxygen.

9th Class Physical Science 4th Lesson Atoms and Molecules 4 Marks Important Questions and Answers

Question 1.
How elements got their names? Explain with examples.
Answer:
I: Sometimes elements are named based on their property.
Ex :
1) The Latin name for water is “hydro”.
So the element that combined with oxygen to give water was named as ‘hydrogen’.

2) The Latin word for acid is ‘oxy’.
Hence the gas that forms acid is ‘oxygen’.

II. Place of discovery of element can also play a role in its naming.
Ex : The gas that was first discovered in the sun (Greek name for the sun is “helios”) was named as ‘helium’.

III. Sometimes the elements were named to honour the scientists.
Ex : Einsteinium, Fermium, Rutherfordium and Mendelevium, etc.

Question 2.
Define the following terms.
a) Atomicity
b) Valency
c) Ions
Answer:
a) Atomicity :
The number of atoms constituting a molecule is known as its atomicity.

Ex :
1) Na is monoatomic
2) O₂ is diatomic
3) O₃ is triatomic

b) Valency :
Atoms of the elements have power to combine with atoms of other elements. This is known as valency.
Ex :
1) Valency of carbon is 4.
2) Valency of oxygen is 2.
3) Valency of hydrogen is 1.

c) Ions:
1) Ions may be a single charged atoms or a group of atoms that have a net charge on them.
2) A negatively charged ion is called anion and the positive charge ion is cation.
Ex : Na⁺, Cu⁺², S^2-, N^3-, etc.

Question 3.
Explain the method of writing a formula to a compound using criss – cross method, with the help of an example.
Answer:
The following steps should be taken while attempting to write a chemical formula using criss – cross method.
Ex : Take sodium carbonate as an example.
1) Write the symbols of atoms or group of atoms side by side, usually the cation first.
NaCO₃

2) Write the valency of each atom or group of atoms on the top of its symbol.
Na¹ (CO₃)²

3) Divide the valency number by their highest common factor if any to get the simple ratio.
Na¹ (CO₃)²

4) Interchange the valency and write the numbers to the lower right of the constituents as subscript.
Na₂(CO₃)₁

5) If any constituent receives the number 1, ignore it while writing the formula.
Na₂CO₃

6) If group of atoms received the number more than 1, enclose it within brackets. Hence the formula for the sodium carbonate is Na₂CO₃.

Question 4.
Define the terms :
a) molecular mass,
b) formula unit mass,
c) mole and
d) molar mass.
Answer:
a) Molecular mass :
The molecular mass of a substance is the sum of the atomic masses of all the atoms in a molecule of a substance.

b) Formula unit mass :
The formula unit mass of a substance is a sum of the atomic masses of all atoms in a formula unit of a compound.

c) Mole :
1) One mole of a substance is the amount of the substance which contains as many particles or entities that are equal to the atoms present in exactly 12 grams of C¹² isotope.
2) The number of particles present in one mole of any substance has a fixed value of 6.022 × 10²³. This number is called Avogadro’s constant (N_A).

d) Molar mass :
The mass of 1 mole of a substance which is expressed in grams is called its molar mass.

Question 5.
What are the main postulates of Dalton’s atomic theory?
Answer:
The main postulates of Dalton’s atomic theory are :

1. Matter consists of indivisible particles called atoms.
2. Atoms are neither created nor destroyed in a chemical reaction, but atoms will reorganize.
3. All the atoms of a given element have identical mass and chemical properties.
4. Atoms of different elements have different masses and chemical properties.
5. Compounds are formed when atoms of different elements combine in simple whole number ratios i.e., chemical change is the union or separation of atoms as a whole number.

Question 6.
Draw the pie diagram to understand the atomic mass and explain it.
Answer:

Explanation :

1. Let us assume the circle in the diagram represents mass of one carbon – 12.
2. It is divided into 12 equal parts as shown in the figure.
3. Each part represents 1/12th of atomic mass of one carbon -12.

Atomic mass unit :
One atomic mass unit is defined as the mass exactly one-twelfth the atomic mass of carbon – 12 isotope.

Question 7.
Illustrate the concept of mole through a diagram.
Answer:
Mole :

1. One mole of a substance is the amount of the substance which contains as many particles (atoms, molecules etc.) or entities that are equal to the atoms present in exactly 12 grams of ¹²C isotope.
2. The number of particles present in one mole of any substance has a fixed value of 6.022 × 10²³. This number is called Avogadro’s constant (N_A).

Question 8.
How can you appreciate John Dalton for proposing his atomic theory?
Answer:

• We know, development of science and technology is a combined effort of Roman scientists.
• The zeal to know or discover something new, leads the scientists for their discoveries.
• One of such is the atomic theory proposed by Dalton, based on Lavoisier’s law of conservation of mass and Proust’s law of constant proportions.
• Dalton said atom is indivisible.
• This proposal lead to discover many new things by various scientists and to unveil the complete structure of atom.
• Hence Dalton’s contribution is highly appreciable.

Question 9.
How do you feel after studying the symbols and formulae of different elements and compounds?
Answer:

• In my earlier class I came to know that chemistry is nowhere but in our kitchen.
• I used to call so many chemicals with their names.
• Now I am able to call them with their symbols and formulae.
• For example 1 can call the common salt as NaCl.
• This thrills me alot, and I am curious to know the formulae of so many common household substances.
• This is very helpful for my higher studies.

Question 10.
Describe the experiment conducted by Joseph L. Proust, which lead him to propose law of constant proportions.
Answer:

• Proust took two samples of copper carbonate, one from nature and another prepared in the lab.
• These two samples are chemically decomposed to find percentage of copper, carbon and oxygen.
• The results obtained are given in the table.

Weight percentage of	Natural sample	Synthetic sample
Copper	51.35	51.35
Carbon	38.91	38.91
Oxygen	9.74	9.74

• From the above table we observe that the percentage of copper, carbon and oxygen atoms in two samples are same.
• Based on this observation Proust proposed the law of constant proportions as “A given chemical substance always contains the same elements combined in a fixed proportions by weight”.

Question 11.
Write down the formulae of these compounds, using criss – cross method?
i) Sodium oxide
ii) Aluminium chloride
iii) Sodium sulphate
iv) Magnesium hydroxide
Answer:

Question 12.
Write down the names of compounds represented by the following formulae and also write the anion, cation.
i) Al₂(SO₄)₃
ii) CaCl₂
iii) K₂SO₄
iv) KNO₃
v) CaCO₃
Answer:

Question 13.
What are the rules you have to follow while writing a chemical formula?
Answer:

1. The valencies or charges on the ion must balance.
2. When a compound consists of metal and non-metal, the name of the symbol of metal is written first, eg : Calcium oxide (CaO)
3. In compounds formed with poly atomic ions, the ion is enclosed in a bracket before writing the number to indicate the ratio.

Question 14.
Calculate the molecular weight H₂, O₂, Cl₂, CO₂, CH₄, C₂H₆, C₂H₄, NH₃, CH₃OH.
Answer:
Molecular weight of H₂ = 2 × 1 = 2 u
Molecular weight of O₂ = 2 × 16 = 32 u
Molecular weight of Cl₂ = 2 × 35.5 = 71 U
Molecular weight of CO₂ = 12 + 2 × 16 = 44 u
Molecular weight of CH₄ = 12 + 4 × 1 = 16 u
Molecular weight of C₂H₆ = 2 × 12 + 6 × 1= 30 u
Molecular weight of C₂H₄ = 2 × 12 + 4 × 1= 28 u
Molecular weight of NH₃ = 14 + 3 × 1 = 17 u
Molecular weight of CH₃OH = 12 + 4 × 1 + 16 = 32 u

Question 15.
a) What is atomicity?
b) Give examples.
c) Why do elements have different atomicities?
Answer:
a) Atomicity:
The number of atoms constituting a molecule is known as its ‘atomicity’.

b) Examples :
A molecule of hydrogen consists of two atoms of hydrogen. Here the atomocity is two. Hence it is known as a diatomic molecule. Helium (He), Argon (Ar) exist as single atom. Hence they are known as monoatomic.
Ozone (O₃) has tetratomic
Sulphur (S₈) has octatomic

c) Every element has a definite combining capacity, that determines the atomicity of its molecules. Every element reacts with other element according to its combining capacity, which we call as its valency.